Analiza rynku 2010

Montaż elektroniczny
na zlecenie
Montaż kontraktowy elektroniki jest podstawową i najważniejszą usługą wiążącą
się z outsourcingiem w produkcji elektronicznej. Wprawdzie duże przedsiębiorstwa
OEM raczej dążą do tego, aby całą produkcję realizować samodzielnie i jeśli tylko
mogą, nie korzystają z kooperacji, o tyle firmy niewielkie, produkujące specjalistyczne urządzenia lub też krótkie serie, są modelowym przykładem klienta w tym
biznesie. Dla nich usługi kontraktowe są nie tylko wygodą, ale również szansą
uniknięcia kosztownych inwestycji kapitałowych wymaganych do sfinansowania
produkcji. W coraz większym stopniu z outsourcingu korzystają przedsiębiorstwa,
dla których elektronika nie jest główną osią biznesu. Producenci AGD, urządzeń
oświetleniowych, wytwórcy sprzętu dla motoryzacji, przemysłu lub automatyki przemysłowej wykorzystują kooperację przede wszystkim po to, aby nie rozpraszać się
niepotrzebnie na realizacji zadań, których nie znają na wylot.
W miarę upływu lat coraz więcej firm spoza elektroniki staje
przed koniecznością elektronizacji swoich urządzeń. Oferta
firm kontraktowych w takiej sytuacji jest wybawieniem, gdyż
uwalnia od zajmowania się nieznaną tematyką i redukuje do
minimum ryzyko związane z brakiem doświadczenia. Zjawisko to widać po tym, że rdzeń ofert związany z montażem jest
szybko rozbudowywany o pakiet usług pozwalający w kompleksowy sposób obsłużyć także niebranżowe firmy. Dotyczy
to wykonania płytek drukowanych, kupna elementów, wykonywania detali mechanicznych i elementów z tworzyw sztucznych, wiązek kablowych, jak również prowadzenia magazynu
podzespołów, a nawet wysyłki gotowych wyrobów. Kompleksowa usługa pozwalająca zająć się całością produkcji urządzenia elektronicznego jest punktem docelowym, do którego
ewoluują oferty wielu krajowych firm kontraktowych. Z kolei
klienci zlecający montaż są w tej chwili bardzo wymagający.
Dostarczają dokumentację i oczekują gotowego produktu,
pozostawiając firmie kontraktowej całą resztę.
Rozwój usług EMS wiąże się nie tylko z rynkiem krajowym,
gdyż zagraniczni producenci elektroniki przemysłowej, motoryzacyjnej, telekomunikacyjnej zlecają coraz więcej montażu
polskim firmom. Polska, wcześniej postrzegana jeszcze jako
kraj postkomunistyczny i nienadający się do kooperacji dla
zagranicznych partnerów, stała się po przemianach interesującą alternatywą dla podwykonawców dalekowschodnich.
Wbrew panującemu stereotypowi, decydują o tym nie tylko
koszty pracy, ale wysoko wykwalifikowana kadra inżynierska
i managerska oraz mniejszy dystans w kontaktach. Nie mniej
istotnym czynnikiem oczywiście jest wysoka jakość produkcji
oraz obsługi. Jest to spora zmiana jakościowa, gdyż jeszcze
9
I N F O R M AT O R R Y N KO W Y E L E K T R O N I K I
2010
Rys. 1
Ocena działalności kontraktowej w stosunku do pozostałej części biznesu
kilka lat temu montaż małych i średnich firm dla rynku zagranicznego był
praktycznie niemożliwy. Wiązało się to
z brakiem możliwości spełnienia wymogów montażu. Chodzi tu głównie o normę IPC-A-610. Obecnie jest ona podstawą pracy wielu klientów w wyznaczaniu
oczekiwanej jakości wyrobu.
Struktura rynku
Rynek usług kontraktowych jest w Polsce bardzo zróżnicowany i silnie konkurencyjny. Wynika to w dużej części
z tego, że oprócz firm, które specjalizują
się w tej tematyce, dla których montaż
podzespołów jest rdzeniem biznesu, na
rynku sprzedawane są nadwyżki mocy
produkcyjnych wielu przedsiębiorstw
spoza tego grona. Wielu producentów
OEM, którzy mają linie technologiczne
i za ich pomocą realizują produkcję własną, stara się poprawić ich rentowność
poprzez sprzedawanie wolnych mocy
przerobowych. Maszyny w ich przypadku rzadko są obciążone w pełni, co po
części bierze się z tego, że wydajność
większości dostępnych na rynku automatów jest stosunkowo duża. Poza tym,
nawet jeśli wykorzystanie linii technologicznej jest duże, zawsze można uruchomić drugą lub trzecią zmianę.
Usługi kompleksowe tworzą też dla
swoich klientów firmy dystrybucyjne
sprzedające podzespoły elektroniczne. Rozwiązują one ten sam problem
od drugiej strony, rozszerzając ofertę
o płytki drukowane i usługi montażowe. Decyzja o zajęciu się czymś więcej
niż tylko sprzedażą najłatwiej przychodzi firmom średniej wielkości, takim
jak JM Elektronik, Masters lub Elhurt.
Dystrybutorzy podzespołów w największym stopniu kierują się w stronę drobnych klientów, tak aby niepotrzebnie
nie konkurować z dużymi subkontraktorami. Obsługa małych firm i drobnych zleceń jest niechętnie przyjmowa-
10
I N F O R M AT O R R Y N KO W Y E L E K T R O N I K I
2010
na przez duże firmy kontraktowe, które
widzą w nich problemy organizacyjne
i dlatego często ustalają wygórowane
ceny za ich realizację. Dla dystrybutorów podzespołów elektronicznych oferta usług jest też szansą, aby związać
klienta bardziej ze sobą. Inaczej mógłby
pójść do innej, konkurencyjnej firmy,
co zawsze jest źle widziane. Małe firmy OEM-owe z czasem stają się coraz
większe i dlatego zachowanie prawidłowych relacji z nimi ze strony sprzedawców na każdym etapie działalności
jest uważane za najlepsze wsparcie dla
długofalowego biznesu. Niemniej rynek usług kontraktowych oferowanych
przez dystrybucję jest dość płytki. Widać to po tym, że liczba dystrybutorów
podzespołów zajmujących się montażem i płytkami drukowanymi praktycznie przestała rosnąć.
Montażem elektroniki zajmują się też
producenci płytek drukowanych. Wiadomo, że firma zamawiająca obwody
drukowane gdzieś potem musi je zmontować, bo specyfika montażu SMT jest
taka, że nie da się go wykonać ręcznie. Dlatego istnieje spore prawdopodobieństwo, że przy korzystnej ofercie
zleci to w jednym miejscu. Takie podejście do biznesu mają np. Techno-Service, Wojart lub Printor.
Firmy kontraktowe
Krajowy rynek montażu kontraktowego jest podzielony na kilka wyraźnych segmentów. Pierwszy tworzą
duże zagraniczne przedsiębiorstwa
jak Flextronics, Lacroix Electronics
(dawniej Sofrel), Jabil czy Kimball. Pod
względem skali produkcji dominują
nad resztą rynku, ale działają w dużej izolacji. Nie szukają one aktywnie
zleceń na rynku polskim, bo realizują
produkcję w ramach jednej wielkiej
struktury korporacyjnej. Jest to świat
dużych pieniędzy, wielkich inwestycji
Rys. 2
Wydatki poniesione przez krajowe firmy kontraktowe
na dostosowanie się do RoHS
i zamówień dotyczących telekomunikacji, motoryzacji, czyli
innymi słowy wielkiego biznesu globalnego.
Na drugiej pozycji zapisać można duże firmy krajowe, które
mają silną pozycję na rynku i są związane współpracą z rynkiem zagranicznym. Do grona tego zaliczają się Fideltronik
z Suchej Beskidzkiej, Arotronik, TS Tronic, Lars z Piaseczna,
Wojart, MCD Electronics, Assel, PP Electronix czy Blaberk.
Przedsiębiorstwa te tworzą rdzeń krajowej branży. Z kolei dystrybutorzy podzespołów jak Elhurt, Masters, JM Elektronik
i Andpol ukierunkowane są na realizację krótkich partii, prototypów, wyrobów jednostkowych. Firmy te bazują na łączeniu
zaopatrzenia w podzespoły z usługami produkcyjnymi.
Usługi kontraktowe oferują także duże firmy OEM, które
okresowo mają nadwyżki mocy przerobowych: DGTronik,
Automex, Radwar czy Lanex. W okresie prosperity ich aktywność spadła do zera, bo miały dużo zamówień, ale teraz
w słabszych czasach mogą dla niektórych okazać się korzystnym wyborem. Korzystanie z ich usług wymaga zaakceptowania tego, że ich park maszynowy nie jest zwykle uniwersalny
i dopasowany do własnych potrzeb, co nie zawsze pasuje do
specyfiki klienta. Ostatnią grupę tworzą firmy o charakterze
projektowo-produkcyjnym, jak na przykład Bornico zajmujące się projektowaniem elektroniki, tworzeniem oprogramowania, wdrażaniem i produkcją.
W zakresie omawianej tematyki w tym numerze IRE swoje prezentacje mają następujące firmy:
Acte
Artronic
Bornico – Zakład Elektroniczny
DGTronik
EC Electronics
Elhurt
Elplast
Elproma Elektronika
Inventronics
JM Elektronik
LARS Co.
Lastenic Laser & Electronics
Masters
Olko – Zakład Montażu
Urządzeń Elektronicznych
PB Technik
PP Elektronix
Printor
RapidLAB
Scanditron
SMD Wierzbicki
Sowar
Stalewski i Reszczyk
Techno-Service CEMPE
TSTRONIC
Telzam
WObit P.P.H.
Wojart Zakład Elektroniki
Przemysowej
11
I N F O R M AT O R R Y N KO W Y E L E K T R O N I K I
2010