nie robisz źle - Institut für sozialwissenschaftliche Forschung
Transkrypt
nie robisz źle - Institut für sozialwissenschaftliche Forschung
INSTITUT FÜR SOZIALWISSENSCHAFTLICHE FORSCHUNG, BILDUNG UND BERATUNG (ISFBB) E.V. DEUTSCH-POLNISCHE JUGENDBEGEGNUNG HANDLUNGSSTRATEGIEN GEGEN RECHTSEXTREMISMUS im Rahmen des Projekts „Achtung! Durchblicken von Antisemitismus und Rassismus“ vom 1. bis 11. September 2006 in Oświęcim und Nürnberg - ARBEITSERGEBNISSE - ANALIZA ORGANIZACJI ANTYSKRAJNIEPRAWICOWYCH INITIATIVEN GEGEN RECHTSEXTREMISMUS IN POLEN Das Projekt wurde gefördert durch: Zufinanzierung durch: Deutsch-Polnisches Jugendwerk (DPJW) Norymberga 2006 HERAUSGEBER: INSTITUT FÜR SOZIALWISSENSCHAFTLICHE FORSCHUNG, BILDUNG UND BERATUNG (ISFBB) E.V. KIRCHENWEG 8 A D-90419 NÜRNBERG E-MAIL: [email protected] TEL./FAX: 0049 / 911 / 300 25 24 HOMEPAGE: WWW.ISFBB.DE Dieser Bericht befindet sich auf der Homepage www.isfbb.de 2 „NIE ROBISZ ŹLE NIE BĘDĄC Z NAMI. ROBISZ ŹLE BĘDĄC Z NIMI!“ ANALIZA ORGANIZACJI ANTYSKRAJNIEPRAWICOWYCH 3 Przez ostatnich kilka lat antysemityzm i rasizm w Polsce objawial sie sporadycznie poprzez fizyczna agresje i wandalizm. Jednakże ostatnie raporty organizacji rządowych i pozarzadowych sugerują znaczący wzrost objawów antysemityzmu i rasizmu. Działalność organizacji skrajnie prawicowych wywołuje niepokój zarówno w organizacjach lewicowych, jak i w szeroko rozumianych ruchach obywatelskich dostrzegających niebezpieczeństwo i próbujących się mu przeciwstawić. Założeniem tej pracy jest treściwe zaprezentowanie organizacji zarówno rządowych jak też pozarządowych oraz najważniejszych kampanii przez nich prowadzonych w związku z nieustannie pojawiającymi się aktami przemocy. Część pierwsza niniejszej pracy stanowi wyjątki z tzw. „Brunatnej Księgi” – rejestru prowadzonego przez stowarzyszenie „Nigdy Więcej” zawierającego przypadki aktów przemocy na tle rasowym. Druga część stanowi zwięzłą prezentcje najistotniejszych organizacji działających przeciwko skrajnej prawicy. Miernik skuteczności stanowiły akcje przez nich przeprowadzone, a mianowicie ich zasięg i odzew społeczny. 4 I. Wykaz aktów przemocy spowodowanych jedynie w roku 2006 przez grupy skrajnie prawicowe: POZNAŃ. 10 stycznia Sąd Rejonowy ukarał naganami (jest to najniższa możliwa kara) trzech bojówkarzy atakujących 19 listopada 2004 r. Marsz Równości. Uczestnicy Marszu zostali obrzuceni kamieniami, jajkami i końskim łajnem oraz obelgami w rodzaju: „Zrobimy z wami, co Hitler zrobił z Żydami” i „Pedały do gazu”. Neofaszyści oskarżeni byli o „używanie nieprzyzwoitych słów i zaśmiecanie miejsca publicznego”. W styczniu policja prowadziła także dochodzenie przeciwko kilkunastu innym bojówkarzom. KIELCE. 17 stycznia na jednym z osiedli sześciu nazi-skinów pobiło nastolatka, którego wygląd uznali za „odstający od wizerunku godnego Polaka” – miał na sobie koszulkę znanego z radykalnie antyrasistowskich kibiców klubu piłkarskiego FC St. Pauli. Pobity doznał kilku obrażeń, np. rozcięcia głowy. Sprawców nie ustalono. MIELEC. 2 marca „Gazeta Wyborcza” opisała sytuację związaną z rasistowskim protestem przeciwko podpisaniu przez IV-ligowy klub piłkarski Stal Mielec kontraktu z dwoma czarnoskórymi zawodnikami: Jeanem Black Ngody oraz Mosesem Esingila Molongo z Kamerunu. Do lokalnych mediów trafił list anonimowego Stowarzyszenia Piłka Polska, którego autorzy domagają się usunięcia ich z drużyny Stali. Autorzy listu napisali m.in.: „Apelujemy do osób odpowiedzialnych za politykę kadrową klubu piłkarskiego Stal Mielec o bezzwłoczne i ostateczne usunięcie z drużyny zawodników (…), których obecność i gra w zespole biało-niebieskich hamuje rozwój rdzennie polskiego piłkarstwa”. Działacze i kibice Stali są tym faktem zbulwersowani. Prezes klubu – Jacek Klimek stwierdził krótko: „Nie będzie u nas rasizmu”. Piłkarze i działacze Stali aktywnie wspierają 5 kampanię „Wykopmy Rasizm ze Stadionów”, o której jest mowa w trzecim rozdziale niniejszej pracy. SOPOT. 5 marca skrajnie prawicowi bojówkarze zaatakowali uczestników trójmiejskiej Manify, zorganizowanej z okazji Dnia Kobiet. Manifestanci zostali obrzuceni jajkami przez grupę, w której były osoby związane z Młodzieżą Wszechpolską, i Obozem Narodowo-Radykalnym (z transparentem „ONR – strażnicy tradycji w obronie rodziny”). Skandowali oni: „Zrobimy z wami, co Hitler zrobił z Żydami”, „Narodowy radykalizm” i „Sopot miastem bez pedałów” oraz robili zdjęcia manifestantom. Do prób zakłóceń obchodów Dnia Kobiet ze strony pikiet Młodzieży Wszechpolskiej i Narodowego Odrodzenia Polski doszło również w Warszawie i Krakowie. KIELCE. 7 marca podczas meczu ćwierćfinału Pucharu Polski w piłce nożnej pomiędzy Kolporterem Koroną Kielce i Legią Warszawa doszło do rasistowskich zachowań pod adresem Dicsona Choto, pochodzącego z Zimbabwe czarnoskórego obrońcy warszawian. W trakcie gry rasistowskimi wyzwiskami, np. „Ty czarnuchu!”, obrzucał go między innymi Grzegorz Piechna, (jeden z największych gwiazdorów polskiej ligi). Po meczu legioniści mieli największe pretensje do Piotra Wojdygi, trenera bramkarzy Korony, który w trakcie dyskusji z Choto miał do niego powiedzieć: „Ty czarna k…o!”. Sprawę ujawnił 9 marca „SuperExpress”. Piechna przyznał się gazecie do obrzucania Choto wyzwiskami. Zawodnik ukarany został przez Polski Związek Piłki nożnej karą finansową. Jego zachowanie zdecydowanie potępiły także władze klubu, które ukarały go naganą. BIAŁYSTOK. 11 marca dziennik „Rzeczpospolita” poinformował o wszczęciu przez miejscową policję śledztwa w sprawie rasistowskich pogróżek wobec Anny Klozy, polonistki w jednym z białostockich liceów. 6 Kobieta została wpisana na internetową „listę wrogów” Redwatch1, tworzoną przez polski oddział neonazistowskiej organizacji Blood and Honour. Znaleźli się na niej m.in. działacze organizacji lewicowych, antyfaszystowskich i feministycznych kilkudziesięciu miast. Według białostockich anarchistów, autorem części wpisów na Redwatch jest administrator strony internetowej podlaskiej Młodzieży Wszechpolskiej. W oczach neonazistów winą nauczycielki było prowadzenie lekcji o tolerancji oraz jej zainteresowanie kulturą żydowską. KRAKÓW. 12 marca w trakcie meczu derbowego na szczycie pierwszej ligi piłki nożnej Cracovia Kraków – Wisła Kraków doszło do rasistowskich zachowań w części ciemnoskórego kibiców gracza drużyny Wisły, gospodarzy Brazylijczyka wymierzonych Jeana Paulistę. Rasiści wydawali przy każdym jego dojściu do piłki dźwięki naśladujące głosy małp. Drużyna Wisły była także w trakcie spotkania opluwana oraz obrzucona butelkami, monetami i bryłami lodu. Po meczu doszło na ulicach miasta do licznych burd i bójek między pseudokibicami z obu klubów. W jednej z nich zabity został kibic Wisły, którego dźgnięto nożem w plecy. WROCŁAW. 24 marca policja zatrzymała za propagowanie w Internecie treści faszystowskich i obrazę uczuć religijnych 27-letniego mężczyznę, który przebywał na warunkowym, przedterminowym zwolnieniu z więzienia (w 2000 roku skazano go na 8 lat za zaatakowanie w 1998 nożem i siekierą trzech nauczycielek w IX Liceum Ogólnokształcącym), do którego uczęszczał. Sprawca został zatrzymany po tym, jak dziennikarka „Faktu” zawiadomiła policję o jego stronie internetowej 1 propagującej faszyzm. Strona internetowa umieszczona na niepolskim, serwerze zawierająca zdjęcia, adresy i dane osobiste (!) osób aktywnych w działalności antyskrajnieprawicowej. 7 II. Wykaz najważniejszych polskich organizacji działających przeciwko skrajnemu prawicyzmowi, rasizmowi i homofobii. 1) Organizacje Miedzynarodowe mające siedziby w Polsce: a) Europejska Komisja Przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) jest ciałem powołanym przez Radę Europy składającym się z niezależnych ekspertów. Jej celem jest zwalczanie na poziomie paneuropejskim rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji przy uwzględnieniu zasad ochrony praw człowieka. Jednym z filarów programu pracy ECRI jest przegląd sytuacji w poszczególnych krajach. Komisja analizuje sytuację w każdym Państwie członkowskim w zakresie problematyki rasizmu i nietolerancji oraz przedstawia swoje sugestie i wnioski mające pomóc w rozwiązaniu problemów, które wskazała. b) Helsińska Fundacja Praw Człowieka w Polsce, z siedzibą w Warszawie, została założona w 1989 roku. Jej powstanie poprzedziła siedmioletnia działalność Komitetu Helsińskiego w Polsce, który pracował w podziemiu od 1982 roku. Po zmianie ustroju politycznego w Polsce w roku 1989 członkowie Komitetu postanowili ujawnić się i stworzyć niezależny instytut zajmujący się edukacją i badaniami w zakresie praw człowieka. Obecnie Helsińska Fundacja Praw Człowieka jest w Europie jedną z najbardziej doświadczonych i profesjonalnie działających organizacji pozarządowych zajmujących się prawami człowieka. Fundusze na swą działalność Fundacja pozyskuje - od dużych fundacji, jak Ford Foundation, Open Society Institute, organizacji pozarządowych, od instytucji międzynarodowych, jak: Rada Europy, OBWE/ODHIR, z funduszy Unii 8 Europejskiej, z funduszy Organizacji Narodów Zjednoczonych, jak również od sponsorów prywatnych. Fundacja współpracuje z wieloma organizacjami na skalę międzynarodową (Rada Europy (Dyrektoriat Praw Człowieka), Centrum Praw Człowieka ONZ, Międzynarodowa Helsińska Federacja Praw Człowieka (IHF), International Institute for Human Rights – Strasbourg). Realizuje wspólne programy m.in. z Fundacją im. Stefana Batorego, Polskim Biurem Friedrich Naumann Stiftung, Fundacją im. Roberta Schumana. Helsińska Fundacja Praw Człowieka służy ponadto fachowym doradztwem w zakresie problemów dotyczących naruszeń praw osobistych i politycznych oraz realizacji programów edukacyjnych, zarówno bardzo licznym organizacjom pozarządowym jak i instytucjom państwa (policja, wymiar sprawiedliwości, więziennictwo, straż graniczna itp.). Stale współpracujemy z Biurem Studiów i Analiz Sejmu oraz komisjami parlamentarnymi. Organizacja utrzymuje stały kontakt z absolwentami prowadzonej przez siebie Szkoły Praw Człowieka. Przeszło połowa z liczącej 769 osób grupy absolwentów (dane z lipca 2005 roku) współpracuje z HFPR w charakterze wolontariuszy przy wyjaśnianiu konkretnych spraw prowadzonych przez Fundację w okolicach ich zamieszkania (obserwacja procesów sądowych, wizyty w więzieniach i aresztach śledczych) oraz w przeprowadzanych przez nas działaniach monitoringowych. Główne obszary działalności Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka to: 1. edukacja krajowa • szkola praw czlowieka • biblioteki i publikacje • szkola prawa • warsztaty praw czlowieka dla studentow 9 bierze udział 2. dzialalnosc miedzynarodowa (min) • wspieranie organizacji walczacych o prawa czlowieka w Europie Wschodniej, zwlaszcza w WNP (Wspolnota Niepodleglych Panstw) 3. dzialalnosc w interesie publicznym (min) • walka o prawa mniejszosci • bezplatna pomoc prawna dla uchodzcow • dzialalnosc edukacyjna na terenie szkol 2) Rzadowe: a) Otwarta Rzeczpospolita Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii powstało w 1999 r. z potrzeby przeciwdziałania ksenofobicznym i antysemickim uprzedzeniom odżywającym w polskim życiu publicznym. Podstawowe cele Stowarzyszenia to krzewienie postawy otwartości i poszanowania dla osób i grup o odmiennej identyfikacji etnicznej, narodowej, religijnej, kulturowej lub społecznej oraz przeciwdziałanie wszelkim formom rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii i innym postawom godzącym w godność człowieka. Obszary działalności powyższej organizacji przedstawiają się następująco: Inicjujowanie i wspieranie działań edukacyjnych zapobiegających powielaniu stereotypów i uprzedzeń wobec „obcych”, uczące poszanowania dla różnic etnicznych, religijnych i światopoglądowych oraz szerzące wiedzę o wieloetnicznych źródłach polskiej kultury; dokumentuje przejawy uprzedzeń etnicznych, religijnych i rasowych oraz zwraca na nie uwagę opinii publicznej, władz państwowych, środków masowego przekazu, Kościołów, stowarzyszeń społecznych, naukowych i kulturalnych; a w przypadkach rozpowszechniania – za pośrednictwem prasy, książek, telewizji lub radia – haseł, idei czy postaw antysemickich i ksenofobicznych, podejmuje działania interwencyjne, także na drodze prawnej; dąży do uświadomienia przedstawicielom wymiaru sprawiedliwości i opinii publicznej 1 konieczności przestrzegania przez Polskę międzynarodowych konwencji nakazujących ściganie przejawów rasizmu i ksenofobii; propaguje swoje cele i ideały organizując otwarte spotkania, odczyty i dyskusje, inicjując publikacje prasowe i książkowe, a także zamieszczając informacje na własnej stronie internetowej wspiera inicjatywy obywatelskie na rzecz tolerancji, współdziała z instytucjami i stowarzyszeniami mającymi podobne cele. 3) Pozarzadowe: a) Stowarzyszenie NIGDY WIECEJ – jego celem jest przeciwdzialanie patologiom spolecznym takimi jak skrajny nacjonalizm, noefaszyzm, nietolerancja. Prowadzi rejestr „Brunatna Księga”, wydaje czasopismo p.t. „Nigdy więcej” zajmujące się tematyką zagrożenia płynącego ze skrajnego prawicowego radykalizmu. b)Grupa Anty-Nazistowska (GAN) powstała w Bydgoszczy w 1992 roku w reakcji na neofaszystowską przemoc. Obecnie posiadaja swoje komórki w kilku większych miastach Polski, a w większości z nich maja licznych współpracowników i sympatyków. Celem tej organizacjijest stworzenie szerokiego ruchu antyfaszystowskiego. Upowszechniaja sprzeciw wobec odradzającego się rasizmu, neofaszyzmu, szowinizmu narodowego oraz buduja społeczną grupę nacisku dla eliminacji owych tendencji poza nawias powszechnie tolerowanych postaw. Działalność organizacji zakłada przestrzeganie następujących zasad: Apolityczność - sa antyfaszystami z powodu podstawowych wartości ogólnoludzkich, a nie wąskich inspiracji politycznych. Rezygnacja z haseł politycznych jest ich głównym warunkiem skuteczności ich działań. Pluralizm - przyciągaja ludzi o bardzo różnych poglądach i - o ile tylko łączy ich sprzeciw wobec szowinizmu - współdziałaja. Otwartość na współpracę z innymi organizacjami o podobnych celach. Przestrzeganie i egzekwowanie istniejących przepisów prawnych. Unikanie przemocy. 1 Dla realizacji wyznaczonych celów Grupa Anty-Nazistowska używa takich metod, jak: nacisk społeczny na system polityczny, instytucje państwa i podmioty życia publicznego; promocja pozytywnych postaw i wartości oraz tolerancji i przyjaznego współżycia między ludzmi i narodami; mobilizacja do działania osób prawnych i fizycznych; informacja, edukacja, monitoring działań skrajnej prawicy; publikacje (m.in. pismo "NIGDY WIĘCEJ"); demonstracje; 4) Nieformalne: ANTIFA - Antifa (od niem. Antifaschismus, Antyfaszyzm) - nieformalne anarchistyczne organizacje zrzeszające ludzi o poglądach antyfaszystowskich i walczące z tym, co uważają za przejawy faszyzmu w społeczeństwie, także z homofobią, nacjonalizmem i seksizmem. W Polsce niezbyt liczne, działają jedynie w Warszawie, Białymstoku. Członkowie Antify ochraniają anarchistyczne i wolnościowe demonstracje i wiece. Opowiadają się za stosowaniem wszystkich dostępnych metod w walce, łącznie ze stosowaniem przemocy fizycznej (pobicia, zastraszenia), przez co są krytykowani przez inne organizacje antyfaszystowskie, które takich metod nie uznają. Skupiają się również na propagandzie, oraz pomocy członkom, którzy ponieśli konsekwencje ze względu na swoją działalność (aresztowania, pobicia). 5) Partie polityczne: W obecnym systemie politycznym, do partii, ktore przeciwstawiaja sie dzialaniom skrajnej prawicy oraz wszelkim formom nietolerancji, jak rasizm, antysemityzm mozemy zaliczyc: 1 a) SLD (sojusz lewicy demokratycznej) - obecnie najwieksza polska partia lewicowa, będąca kontynuacją Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej za czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wplywa to na wizerunek partii w spoleczenstwie polskim i oslabia sile ewentualnego przekazu. Partia konsekwentnie przeciwstawia sie i protestuje wobec dzialan grup skrajnej prawicy. Jako jedna z nielicznych stanela w obronie Parady Rownosci w Warszawie. b) SdPl (Socjaldemokracja Polska) – partia powstala w wyniku rozlamu w SLD. SDPL wiele razy zwracalo uwage na rasistowskie i homofobiczne wypowiedzi ludzi zwiazanych z LPR. Sile przekazu partii, ogranicza fakt ze znajduje sie ona poza parlamentem. c) Zieloni 2004– partia zwiazana z Europejska Frakcja Zielonch. Zieloni 2004 skupiaja srodowiska proekologiczne, grupy tzw. „nowej lewicy”, srodowiska walczace o prawia czlowieka, studentow i intelektualistow. Razem z innymi lewicowymi grupami przeciwstawiaja sie wzrostowi nastrojow homofobicznych w Polsce. Ostatnia inicjatywa partii, jest proba zablokowania budowy pomnika Romana Dmowskiego, glownego ideologa polskiej prawicy przedwojennej, w uzasadnieniu napisano : Nie zgadzamy się na stawianie pomnika człowiekowi, którego polityka polegała na propagowaniu nienawiści i gloryfikacji przemocy. Nie widzimy różnicy między stawianiem pomnika Dmowskiemu a propagowaniem faszyzmu. Nie zgadzamy się na finansowanie takiego pomnika z publicznych pieniędzy. Problemem „Zielonych” jest marginalne znaczenie na polskiej scenie politycznej. d) PD (Partia Demokratyczna) – partia powstala w wyniku upadku Unii Wolnosci. Skupia ona rozne srodowiska centro lewicowe i liberalne. Razem z SDPL i SLD stanela w obronie polskich srodowisk homoseksualnych.Wspomniane partie, poza SLD maja niewielka sile i znaczenie na polskiej arenie politycznej, wplywa to znaczaco na ograniczenie sily ich przekazu w walce ze skrajna prawica w Polsce. 1 III. AKCJE PROWADZONE PRZEZ W/W ORGANIZACJE: 1) MUZYKA PRZECIW RASIZMOWI Kampania "Muzyka Przeciwko Rasizmowi" była skierowana do słuchaczy za pośrednictwem twórców wszelkich gatunków muzyki. „Pragnęliśmy namówić wykonawców, wrażliwych na przejawy szowinizacji naszego życia społeczno-politycznego, do zamieszczania na płytach i kasetach logo (spis wykonawców, którzy oraz do propagowania zamieścili idei logo) kampanii wraz tekstem w wypowiedziach, przesłania kampanii wywiadach etc.” Wraz z firmą QQRYQ Productions zostaly wydane płyty. "Muzyka przeciwko rasizmowi" i "Jedna Rasa Ludzka Rasa". Znalazły się na niej nagrania m.in. takich wykonawców jak Alians, Apatia, Armia, Big Cyc, Chudoba, Chumbawamba, Dezerter, Falarek, Homo Twist, Illusion, Karate Musiq, Kazik, Kuba Sienkiewicz, Kury, Lech Janerka, Liroy, Pidżama Porno, Post Regiment, Püdelsi, Schizma, Something Like Elvis, Sweet Noise, T. Love, Trebunie Tutki, Zion Train. Kampania zyskała silny oddźwięk w środowisku ludzi związanych z muzyką, które już nieraz dawało dowód swej wielkiej wrażliwości społecznej. Została ona formalnie zakończona, jednak nadal odbywają się koncerty pod jej hasłem. Muzycy zaś zamieszczają jej logo na swoich płytach. Ukazały się także antyrasistowskie kompilacje z muzyką hip-hopową, elektroniczną, metalową, reggae oraz płyta "Wykopmy Rasizm ze Stadionów". 2) R@CISM DELETE Jednym z najczęstszych przestępstw popełnianych przy pomocy sieci komputerowej jest propagowanie treści o charakterze faszystowskim (zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2002 r.: "Propagowanie, w rozumieniu art. 256 i 257 k.k., oznacza każde zachowanie polegające na publicznym prezentowaniu, w zamiarze przekonania do niego, faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa." "Biuletyn Sądu Najwyższego" nr 03/2002). Autorzy projektu chca zamykać takie serwisy WWW. Możliwe jest to m.in. dzięki stałemu monitorowaniu sieci, przez jak największą liczbę internautów, dlatego 1 prosza o zgłaszanie stron, które: propagują treści rasistowskie, nawołują do przemocy na tle rasistowskim, etnicznym lub narodowościowym, lub propagują idee neofaszystowskie lub neonazistowskie 3) WYKOPMY RASIZM ZE STADIONOW Polskie areny sportowe, a w szczególności stadiony piłkarskie, stały się miejscami niebezpiecznymi, pełnymi agresji, przemocy i nienawiści. Zjawisko to przybiera coraz bardziej niepokojące formy. W wyrazny sposób nasila się fala rasizmu, szowinizmu i nienawiści narodowej. Liczba incydentów na tym tle świadczy dobitnie o skali zjawiska. Na wielu ligowych meczach trybuny pełne są flag z neofaszystowską symboliką, słychać antysemickie przyśpiewki i rasistowskie wyzwiska, skierowane głównie pod adresem zawodników pochodzących z Afryki. WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW pod tym hasłem Stowarzyszenie "NIGDY WIĘCEJ" prowadzi kampanię, której zadaniem jest: oczyszczenie piłkarskich stadionów z faszystowskiej symboliki; wyeliminowanie rasistowskich okrzyków i haseł; stworzenie sieci antyrasistowskich klubów kibica, upowszechnienie wśród kibiców nieszowinistycznych postaw – 4) STOP LPR Projekt zainspirowany działaniami członków i sympatyków Ligi Polskich Rodzin skierowanymi przeciw sztuce współczesnej. Celami projektu sa: - Uświadomienie wszystkim, także członkom i sympatykom LPR, że kto niszczy sztukę współczesną, sam siebie wyklucza z kręgu kultury współczesnej. ”Instytucje sztuki muszą mieć charakter otwarty. Jednak dotychczasowe zachowania członków i sympatyków LPR zmuszają do zwrócenia im uwagi iż są w nich nieproszonymi gośćmi.“ - Ostrzeżenie umieszczone przed wejściem na wystawę uprzedza potencjalny atak i utrudnia oskarżenie artystów, kuratorów, dyrektorów o „obrazę uczuć” czy „znieważanie”, gdyż zawiera wyraźną sugestię by członkowie i sympatycy LPR na wystawę nie wchodzili. 1 Zasadne jest umieszczenie ostrzeżenia na stałe, gdyż dotychczasowa praktyka pokazuje, że powodem „obrazy” przez sztukę mogą być rzeczy których nigdy byśmy o to nie podejrzewali. IV BIBLIOGRAFIA W pracy zostały licznie wykorzystane fragmenty pochodzące ze stron internetowych omawianych organizacji, były to: 1) http://www.nigdywiecej.org Nigdy Wiecej 2) http://www.nigdywiecej.prh.pl/katalog/2006.php Brunatna Ksiega 3) http://www.spam.art.pl/_new/stopLPR/ Stop LPR 4) http://www.antifa.int.pl/ Anfifa 5) http://www.hfhrpol.waw.pl/ Helsinska Fundacja Praw Czlowieka 6) http://www.nigdywiecej.prh.pl/archiwum/15_komisja.php ECRI 7) http://www.sdpl.org.pl SDPL 8) http://www.sld.org.pl SLD 9) http://demokraci.pl/ Demokraci.pl 10) http://www.zieloni2004.pl/portal/index.php Zieloni 2004 11) http://www.nigdywiecej.prh.pl/gan.php GAN 12) Nigdy Więcej, nr 13 wiosna 2003, 13) Nigdy Więcej, nr 15 lato 2006, 1