Barometr Rozwoju Małopolski
Transkrypt
Barometr Rozwoju Małopolski
Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 32-33(82-83)/2010 (09.08.2010-22.08.2010) ANALIZA TYGODNIA IS Struktura demograficzna Małopolski dziś i jutro Współcześnie w wielu rozwiniętych regionach świata mamy do czynienia ze zjawiskiem starzenia się społeczeństw. Sytuacja ta powoduje zmianę w ekonomicznych grupach wiekowych ludności, co pociąga za sobą potrzebę dostosowania odpowiedniej polityki rozwoju regionalnego. Celem niniejszej analizy jest prześledzenie tendencji, którym obecnie podlega ludność Małopolski, oraz zaprezentowanie prognozy stanu ludności na najbliższe lata. Ponadto, aby lepiej zobrazować zachodzące zmiany, przedstawione zostaną również dane i trendy z przeszłości. Analiza powstała w oparciu o najnowsze publikacje i dane Głównego Urzędu Statystycznego. Od kilku lat obserwujemy niewielki wzrost liczby mieszkańców Małopolski (Wyk. 1), w okresie od 2002 r. do 2009 r. wyniósł on 61,0 tys. osób, czyli 1,89%. Dla porównania w całej Polsce w tym samym okresie odnotowano niewielki spadek liczby mieszkańców o 51,2 tys. osób. Na koniec 2009 r. ludność województwa liczyła 3298,3 tys. osób, jest to wzrost o 11,1 tys. osób w stosunku do roku poprzedniego. Zgodnie z prognozami do 2035 r. należy oczekiwać dalszego wzrostu liczby mieszkańców do liczby 3328,7 tys. Warto zaznaczyć, iż dla całego kraju przewiduje się spadek liczby ludności do 2035 r. Wyk. 1 Liczba mieszkańców Małopolski w okresie od 2002 r. do 2035 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z GUS Na przyrost ludności w 2009 r. miało wpływ kilka czynników takich jak: dodatni przyrost naturalny, dodatnie saldo migracji stałej wynoszące 4408 osób, to jest wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 2165 osób, zmniejszenie ujemnego salda migracji czasowej o 548 osób, w roku poprzednim ubytek wyniósł 1268 osób. Pierwszy najważniejszy z podanych powyżej czynników poddany zostanie dokładniejszej analizie. W 2009 r. w Małopolsce odnotowano 37,3 tys. urodzeń, co stanowiło 9% wszystkich urodzeń w Polsce. W tym samym roku w województwie małopolskim zmarło 29,8 tys. osób. Warto zaznaczyć, iż już od dłuższego czasu około 50% zgonów w województwie jest spowodowanych chorobami układu krążenia, a około 26% nowotworami. Podsumowując, w 2009 roku dodatni przyrost naturalny wyniósł 7446 osób, i był większy w stosunku do roku poprzedniego o 321 osób (patrz wyk. 2). Na przestrzeni kilku ostatnich lat przyrost ten osiągnął swoje maksimum, ponieważ na każde tysiąc osób w 2009 r. przybyło 2,27 osoby, podczas gdy w 2000 r. tylko 2,06 osoby. Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 32-33(82-83)/2010 (09.08.2010-22.08.2010) Wyk. 2 Ruch naturalny ludności Małopolski w latach 2002-2009. Źródło: „STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚĆI MAŁOPOLSKI W 2009 R.” GUS, KRAKÓW 2010 r. Obecnie ludność województwa małopolskiego stanowi 8,6 % ogółu ludności Polski. Wraz z rosnącą 2 ilością osób wiąże się wzrost gęstości zaludnienia, który w 2009 r. wyniósł 217 osób/km , i był 2 wyższy od średniej krajowej o 95 osób/km . Bardziej zaludnionym województwem w Polsce jest tylko śląskie. Przeciętne trwanie życia mieszkańców Małopolski w 2009 r. wyniosło 73,1 lat dla mężczyzn, oraz 81,1 lat dla kobiet. Oznacza to, że statystyczny mieszkaniec Małopolski, żyje dłużej niż przeciętny Polak, w przypadku płci męskiej o 1,8 roku, a płci żeńskiej o 2,3 roku. W ciągu ostatnich 19 lat nastąpiła znaczna zmiana przeciętnej długości życia w województwie (patrz wyk. 3). Przyjmując jako rok bazowy 1990 mężczyźni żyją obecnie dłużej o 5,1 roku, natomiast kobiety o 4,4 roku. Zgodnie z prognozami przeciętne trwanie życia będzie się zwiększać i w 2035 roku dla mężczyzn ma wynieść 77,5 roku, a dla kobiet 83,5 roku. Wyk.3 Przeciętne trwanie życia ludności w Małopolsce w latach 1990-2035. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS Mediana wieku populacji jest jednym z najważniejszych mierników stopnia zaawansowania procesu starzenia społeczeństwa. Dla mieszkańców Małopolski w 2009 roku wyniosła ona 36,6 lat, czyli ludność stała się społeczeństwem starym demograficznie. Wyniki prognoz wskazują, że w 2020 roku mediana wieku wyniesie 40,4 lata, a w 2035 roku będzie to aż 46,8 lat. Oznacza to, iż co drugi mieszkaniec województwa będzie miał powyżej 46,8 lat. Drugim ważnym czynnikiem procesu starzenia społeczeństwa jest udział procentowy osób w wieku poprodukcyjnym (kobiety 60 lat i więcej, mężczyźni 65 lat i więcej) w całej populacji. Na początku stulecia grupa ta stanowiła 14,8% populacji Małopolski, natomiast na koniec 2009 roku Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 32-33(82-83)/2010 (09.08.2010-22.08.2010) już 16,3%. Tendencja wzrostu liczby osób w wieku poprodukcyjnym nie ulegnie zmianie i w 2020 r. prognozuje się, że grupa ta będzie stanowić 20,6% całej populacji, a w 2035 r. 25,5% (patrz wyk. 4). Dla grupy w wieku przedprodukcyjnym (od 0 do 17 lat) obserwowana jest natomiast tendencja malejąca. Systematycznie zmniejsza się ilość dzieci i młodzieży. Na początku stulecia procentowy udział tej grupy w całej populacji województwa wynosił 25,4%. W roku 2009 zmniejszył się do poziomu 20%. Wyniki prognoz wskazują, iż trend malejący będzie się utrzymywał i w 2020 r. grupa w wieku przedprodukcyjnym będzie stanowić 18,8% całej populacji, a w roku 2035 tylko 16,2%. W grupie osób w wieku produkcyjnym (18-59 lat kobiety i 18-64 lata mężczyźni) na początku stulecia znajdowało się 59,8% populacji województwa. Na koniec 2009 r. grupa zwiększyła swój udział do 63,7%. Prognozuje się, iż w roku 2020 w wieku produkcyjnym będzie 60,6% populacji, a w roku 2035 tylko 58,3%. Warto zwrócić uwagę na to, że będziemy mieli do czynienia w najbliższych latach ze starzejącą się grupą osób w wieku produkcyjnym. Wyk. 4 Ludność Małopolski według ekonomicznych grup wieku w latach 2000-2035. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS Najważniejszym wnioskiem niniejszej analizy jest fakt, że w przyszłości niewątpliwie zachodzić będą dynamiczne zmiany w strukturze demograficznej ludności Małopolski. Systematycznie będzie zmniejszać się liczba osób w grupie wiekowej przedprodukcyjnej, natomiast zwiększać się będzie grupa w wieku poprodukcyjnym. Zwiększy się przeciętna długość życia mieszkańców Małopolski, mediana wieku, oraz nieznacznie liczba mieszkańców województwa. Wszystkie powyżej wymienione czynniki wymuszą rozwój infrastruktury i branż związanych z obsługą osób z trzeciej grupy wiekowej. Źródła: 1. „Stan i ruch naturalny ludności Małopolski w 2009 r.” GUS, Kraków 2010 r. 2. „Ludność stan i struktura w przekroju terytorialnym” GUS, Warszawa 2010 r. 3. „Prognoza ludności na lata 2008-2035” GUS, Warszawa 2009 r. 4. Baza danych GUS opracował: Łukasz Wiślicki Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 32-33(82-83)/2010 (09.08.2010-22.08.2010) WYDARZENIA TYGODNIA Opublikowane zostały wyniki trzeciej edycji Omnibusa Krakowa i Małopolski – cyklicznego badani opinii mieszkańców Krakowa i Małopolski. Oprócz tradycyjnych pytań dot. Indeksu Nastrojów Konsumenckich oraz preferencji wyborczych, tym razem zapytano mieszkańców także o ocenę działań władz w czasie powodzi oraz podjęto próbę oceny kapitału ludzkiego w regionie oraz Grodzie Kraka. I Omnibus Krakowa i Małopolski Jak mieszkańcy regionu oceniają swoją sytuację ekonomiczną? Iloma językami mówią Małopolanie i jak korzystają z komputera? Kto w Krakowie wygrałby wybory prezydenckie? Który z komitetów wyborczych mógłby liczyć na większość w Radzie Miasta Krakowa? A w Sejmiku Województwa? O tym – w najnowszym badaniu pt. Omnibus Krakowa i Małopolski, zrealizowanym w lipcu b.r. i obejmującym miniony kwartał. Badanie realizowane jest przez Katedrę Analiz Regionalnych Klubu Jagiellońskiego oraz Biuro Badań Społecznych „Obserwator”. Opublikowano wyniki z „Badania funkcji, potencjału oraz trendów rozwojowych miast w województwie małopolskim” przeprowadzonego przez naukowców z Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej oraz Instytut Spraw Publicznych UJ. Działania badawcze i analiza objęły takie zagadnienia jak: potencjał i funkcje gospodarcze miast, warunki życia w miastach oraz dostępność i jakość usług publicznych, a także relacje przestrzenne miast oraz identyfikacja i delimitacja obszarów funkcjonalnych. Publikacja cenna i warta bliższego zapoznania się. W szczególności Rozdział V „Wnioski i rekomendacje”. Miasta w Małopolsce Prezydent przedstawił pod obrady Rady Miasta Krakowa program współpracy z organizacjami pozarządowymi na rok 2011. Dzięki zmianom w ustawodawstwie, przedstawiony plan zawiera – w odróżnieniu od dotychczasowych – znacznie więcej konkretów, m.in. planowane działania w ramach programu oraz szacunkowe koszty. Właśnie ten ostatni fragment programu budził w czasie konsultacji duże emocje przedstawicieli organizacji pozarządowych. Wynika z niego, że w 2011 r. Miasto planuje przeznaczyć na współpracę z krakowskimi NGOsami w obszarze pomocy społecznej 44.482.377,00 z ogólnej puli 53.652.377,00 tj. aż 83%. Dla porównania: poziom planowanej alokacji środków na działania z obszaru sportu – 8% całości budżetu programu współpracy, kultury – 7,5%, zdrowia – 0,2%. NGO = stowarzyszenia socjalne? Według bazy serwisu ngo.pl, w Krakowie zarejestrowanych jest 4155 organizacji pozarządowych. 1207 z nich podejmuje działania w sferze nauki, kultury i ekologii, 738 – sportu, 589 – przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, działalności wspierającej, 431 – ochrony zdrowia. Na podstawie statystyk prowadzonych przez Tarnowskie Centrum Informacji da się zauważyć wzrost liczby turystów, w tym również z zagranicy przybywających do Tarnowa. Wzrost ruchu turystycznego w Tarnowie? Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 32-33(82-83)/2010 (09.08.2010-22.08.2010) W maju, czerwcu i lipcu obsłużono w urzędzie odpowiednio o 17%, 58% i 22% osób więcej niż w tym samym okresie roku ubiegłego. Raport pt. „Polskie SSE okiem przedsiębiorcy 2010” jest efektem drugiej edycji badania postaw przedsiębiorców działających w SSE. W badaniu tym zaprezentowano opinie na temat warunków prowadzenia inwestycji w czasie kryzysu w ramach stref. Zapytano także o ewentualne oczekiwania przedsiębiorców wobec przygotowywanej od 18 miesięcy nowelizacji dotyczącej pomocy firmom w SSE w okresie przejściowym (do czasu ustabilizowania się sytuacji na rynku). Raportu Deloitte o opiniach przedsiębiorców działających w SSE Jeden z pozytywnych wniosków wynikających z badania wskazuje, że pomimo rosnących obaw nowych inwestorów co do możliwości spełnienia warunków zezwolenia do działania w strefie, aż 62 % ankietowanych rozważa dokonania reinwestycji. Takie pozytywne akcent nie zmieniają jednak faktu, że inwestorzy wciąż gorąco oczekują na planowane ustawowe zmiany, które wesprą ich w okresie spowolnienia. Raport do pobrania tutaj (po wcześniejszym, bezpłatnym zarejestrowaniu). W ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego w wojewódzkich jednostkach administracji samorządowej zostanie wdrożony system komunikacji wideo. System umożliwi multimedialną komunikację pomiędzy rozmówcami: organizację i prowadzenie spotkań (w tym z partnerami zagranicznymi) i narad pracowników, prowadzenie szkoleń i sztabów kryzysowych, a także komunikację z poziomu komputerów osobistych; mieszkańcy województwa będą zaś mogli śledzić obrady Sejmiku Województwa. Całkowity koszt przedsięwzięcia to 3 mln zł (netto); wsparcie ze środków europejskich w ramach MRPO – 2 mln zł. WideoMałopolska Wojewoda małopolski podpisał kolejne umowy z pięcioma samorządami, gwarantujące im 7,5 mln zł dotacji na remont blisko 14 kilometrów dróg lokalnych. Dotacje te wystarczają na pokrycie połowy kosztów inwestycji. Największe remonty odbędą się w powiecie nowotarskim (6kilometrowy odcinek biegnący przez Falsztyn oraz Niedzicę do granicy ze Słowacją) oraz w gminie Mszana Dolna (3-kilometrowy odcinek dróg w Rabie Niżnej, Mszanie Dolnej i Glisnem). W tym roku podpisano już 50 umów z samorządami województwa na dofinansowanie modernizacji dróg lokalnych w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych. W Polsce największą kwotę do rozdysponowania na tego rodzaju prace ponad 92 mln zł - otrzymało województwo mazowieckie. Małopolska z kwotą 71,5 mln zł znalazła się na czwartym miejscu wśród województw. Kolejne miliony złotych na lokalne drogi z budżetu państwa W ostatnim tygodniu jedna z gazet (tutaj) poinformowała, że Związek Gmin Wiejskich przygotował projekt nowelizacji ustawy zakładający zwolnienie radnych, wójtów, burmistrzów oraz prezydentów z obowiązku składania oświadczeń majątkowych. Według autorów rozwiązanie to ma „poprawić jakość lokalnych elit”, przyciągając do pracy w samorządzie tych najlepszych. W tym miejscu warto przytoczyć wszystko wyjaśniającą Majątki samorządowców tajne? Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 32-33(82-83)/2010 (09.08.2010-22.08.2010) argumentację przewodniczącego ZGW, który stwierdził, że: „Przecież nie każdy chce ujawniać swój majątek. A często są to ludzie bardzo kreatywni, którzy mogliby pomóc w rozwoju lokalnych społeczności, miast, wsi, gmin”. Pomysł jest nie tylko kuriozalny, ale również (póki co) niezgodny z prawem, które wymaga jawności życia publicznego również w tym obszarze. Takie rozwiązanie sprzyjałoby raczej rozwojowi korupcji, niż pojawieniu się rzesz dobrych samorządowców. Miejmy nadzieję, że projekt który ma trafić do komisji Przyjazne Państwo zostanie odrzucony, gdyż przyjazny dla państwa to on na pewno nie jest. opracował zespół: Michał Dulak, Maciej Gomółka, Magdalena Jagła, Łukasz Leszczyński, Barbara Łącka, Aleksandra Skworzec, Łukasz Drozdek, Łukasz Wiślicki analiza tygodnia: Łukasz Wiślicki opieka merytoryczna: Bożena Pietras-Goc koordynacja: Wojciech Przybylski Copyright by Katedra Analiz Regionalnych Klubu Jagiellońskiego Rynek Główny 39/9, 31-013 Kraków www.kj.org.pl ● [email protected]