otwórz

FORMY FRAKTALNE
Program arteterapeutyczny o profilu artystyczno – badawczo – społecznym.
Autor: mgr sztuki Julia Kaczmarczyk-Piotrowska
Projekt realizowany w ramach stypendium Marszałka Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie Kultury.
Konsultacja: mgr psychologii Farida Haidar
Poznań 2010
Wstęp.
Program Formy fraktalne1 opiera się na powtarzalności otaczającego nas świata oraz wykonywanych
czynności, skierowany jest do ludzi młodych i ma na celu wypracowanie metody, która pomoże w głębszy, świadomy,
a zarazem ciekawszy sposób przeżywać emocje związane z poznawaniem i nazywaniem natury. Jest uniwersalny,
skupia działania twórcze stymulowane za pomocą rytmu w sferze muzyki, kształtu, barwy w sferze plastyki. Jego
szkielet opiera się na motywie spirali.
Spirala występuje naturalnie w wielu formach np:. muszlach, meandrach, jej kierunek zgodny jest z ruchem
wskazówek zegara, To symbol solarny związany z siłą słoneczną, symbolizuje postęp i harmonię, znany w prehistorii,
stosowany w sztuce przez Celtów obok wzorów plecionkowych, ewaluował w formę wolutową i esownicę. Rzeźba,
którą zaproponowałam, stała się formą początkową, wyniknęła podczas zabawy z dzieckiem materiałem plastycznym;
(do wspólnego tworzenia formy może przyłączyć się każdy nie burząc koncepcji powstającego dzieła). To materiał
wieloelementowy, uniwersalny dla wszystkich ludzi. Ważna cechą jest łatwość i lekkość wspólnego wysiłku w pracy w
grupowej. Aby zachęcić młodych ludzi do szerszego kontaktu ze sztuką, forma pierwotna staje się idealna, gdyż
powoduje, że dostrzegamy wieloaspektowość naszych działań oraz indywidualnego odbioru, przekazu i nazywania
rzeczywistości.
Program nie neguje indywidualności, ale podnosi jej znaczenie w pracy grupowej, ma to na celu zaznaczenie
ważności każdej osoby we współdziałaniu. To przykład pracy zespołowej. Nie tylko dla młodzieży, także twórców
różnych dziedzin. Zmysły zostaną poddane rozmaitym bodźcom. Wizja fotografa musi przenikać się z wizją rzeźbiarza
oraz kompozytora czy wokalistki. Forma wyjściowa jest ascetyczna po to aby uświadomić prymitywność, prostotę. W
procesie uczenia, włącza się do programu dodatkowe bodźce stymulujące rozwój. Stanowi to kontrast w stosunku
wielobarwności wypracowywanych przez dzieci kształtów i form, a także dźwięków, wyjście od cząstkowych
archetypów2 poprzez świat flory, a później fauny. Przy zaburzeniach i dysfunkcjach powrót do „korzeni” ma zbawienne
skutki uświadamia o istocie problemu i uczy radzenia sobie w trudnych chwilach. Rozkładanie rzeczywistości i
składanie jej na nowo ze znanych materiałów. Rozbicie świata na małe tony i stworzenie z nich „osobistej muzyki”
możliwej do uzyskania w pracy indywidualnej, grupowej oraz połączenie ich. To program który, ma zastępować proces
wychodzenia w nowe relacje z sytuacji krytycznych, jako pomoc przy zmianie negatywnych skutków zaznanych
doświadczeń3.
Proces dochodzenia do akceptacji siebie, sytuacji i metoda radzenia sobie z jej skutkami odbijającymi się w
przyszłości. Korygowanie treści urazowych przy pomocy tradycyjnych metod – kontaktu bezpośredniego, naturalnego
połączonego z samodzielną pracą w grupie.
Dodawanie poszczególnych elementów działających na sensory pozwala w pracy indywidualnej dobrać
odpowiednie środki wyrazu dla poszczególnej osoby. Takie działanie uświadamia o istnieniu najprostszych form
przekazu, wyłapuje indywidualne predyspozycje, zastosowaniu podlegają takie dziedziny jak sztuki plastyczne z
1
Maria J. Żychowska Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2006, 73-79
Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Samodzielny Zakład Rysunku, Malarstwa i Rzeźby
http://www.pan-ol.lublin.pl/wydawnictwa/TArch2/Zychowska.pdf
2
W teorii archetypów Junga tzw. nieświadomość zbiorowa jest dziedziczna, stanowi nie pochodzący z doświadczenia
indywidualnego, wspólny dla wszystkich wzorzec reagowania i postrzegania świata (tzw. praforma).
3
Arciszewska – Binnebesel A. – „Arteterapia. Szczęśliwy świat tworzenia”, wyd. BEA – BLEJA, Toruń 2003.
1
uwzględnieniem rysunku, malarstwa, form przestrzennych, grafiki, grafiki projektowej, fotografii, luminacji, muzyki, jest
też zarazem ścieżką do odnajdywania predyspozycji zawodowych.
O projekcie:
Program FORMY FRAKTALNE – Polski Komitet Pomocy Społecznej PKPS w Poznaniu. Placówka wsparcia dziennego –
świetlica socjoterapeutyczna, projekt realizowany w ramach stypendium Marszałka Województwa Wielkopolskiego w
dziedzinie Kultury.
Program ma charakter opracowania innowacyjnego sposobu komunikacji artystycznej dla dzieci z rodzin
dysfunkcyjnych. Linia prowadzenia warsztatów opiera się na stosowaniu wielu bodźców na sensory-zmysły.
Wykorzystanie plastyki, muzyki i bajki w procesie terapeutycznym. Program ma otwartą formułę pod względem kreacji.
Program FORMY FRAKTAKNE jest oparty na sztukach plastycznych z połączeniem wiedzy muzycznej i fotografii oraz
grafiki. Projekt uzyskał rekomendacje:
1. Wielkopolskiego Związku Artystów Rzeźbiarzy reprezentowanego przez artystę rzeźbiarza Pana Romana
Kosmalę
Niewątpliwą zaletą projektu Julii Kaczmarczyk-Piotrowskiej jest jego aspekt artystyczno – badawczo społeczny. Poszukiwania twórcze przekraczają stereotypy pojmowania rzeźby. Cieszącym faktem jest
zastosowanie formy przestrzennej
w realizacji dźwiękowej. Projekt ten posiada walor edukacyjny skierowany do dzieci
i młodzieży. Bezpośrednio wpływa na podniesienie wiedzy z zakresu sztuk pięknych.
Ważnym elementem jest powiązanie efektu wizualnego dającego nową jakość dydaktyczną. To połączenie jest
innowacyjne w dotarciu do dziecka przez pobudzanie wyobraźni – bezpośrednio i równocześnie na zmysły.
Wnioskująca pragnie wykorzystać swoje doświadczenie dydaktyczne
i jednocześnie przeprowadzić eksperyment mający na celu bardziej efektywne, przystępne, atrakcyjne,
przeżywanie emocji związanych
z doświadczaniem piękna.
Jestem przekonany, że jej doświadczenie, ambitna i bardzo energiczna postawa, łatwość nawiązywania
kontaktów stworzy i pozwoli na efektywne i sprawne wdrożenie powyższego projektu w praktyce oraz da
pożądane efekty dydaktyczne oraz artystyczne.
Roman Kosmala
2. Zakład Socjologii Edukacji Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu reprezentowany przez dr nauk humanistycznych, mgr socjologii Panią Iwonę
Chmurę - Rutkowską
Niewątpliwym walorem projektu jest już sam pomysł, by frapujące i abstrakcyjne matematyczno-fizyczne
teorie fraktali i chaosu przełożyć na język sztuki. W zamyśle Artystki sztuka fraktalna staje się okazją do
interdyscyplinarnego spotkania twórców oraz niekonwencjonalnego wykorzystania materiałów, technologii i
środków wyrazu. Język, a właściwie języki jakimi planuje skomunikować się z odbiorcami Artystka wydają się
odzwierciedlać skomplikowany system bodźców, którego doświadcza przeciętny współczesny człowiek żyjący w
cywilizowanym świecie. Z drugiej strony jest to język fraktalny – pulsujący swoją pierwotną powtarzalnością. Tak jak język
natury: liścia paproci, budowy DNA, chmury czy uderzeń serca. Projekt, podobnie jak same fraktale wydaje się zatem
podlegać zasadom twórczego chaosu – na efekt końcowy będą miały wpływ wszystkie - najbardziej nawet subtelne
warunki początkowe. Jest to zatem rodzaj eksperymentu.
Do podstawowych walorów projektu, należy bez wątpienia jego innowacyjność - sztuka proponowana przez
Artystkę wymaga zarówno u współtwórców, jak i odbiorców wykraczania poza konwencje. W efekcie można się
spodziewać zupełnie nowego typu fascynujących wrażeń. Pojawia się jednocześnie szansa wypracowania nowej
metody i nowych efektów w arteterapii, w której Artystka ma niewątpliwe udokumentowane doświadczenie. Jednak za
ową multimedialną magią i „dzikością sztuki”, wpływającą na ludzkie emocje kryją się przecież reguły. Byłoby wspaniale,
by ten świat mogli odkrywać młodzi ludzie. Walor edukacyjny projektu widzę tu zatem nie tylko w poszerzaniu
świadomości czym sztuka współczesna jest, lub może być i jakimi nowymi środkami mogą operować artyści. Sztuka
fraktalna uzmysławia, że za każdą technologią stoi człowiek, który ma wpływ na powstawanie rozmaitych wrażeń i
zjawisk, zarówno w sztuce, jak i we wszechświecie. To być może niezły sposób aby przekonać odbiorców o działaniu
znanego z teorii chaosu „efektu motyla”, który sugeruje, że każdy człowiek, który odbiera, przetwarza i przekazuje
informacje wywołuje zmiany. Nawet subtelne uczucia i zachowania są ważne dla innych ludzi i świata. Tak też można
rozumieć wartość tworzenia i przeżywania sztuki.
2
Iwona Chmura-Rutkowska
Fraktal - (łac. fractus – złamany, cząstkowy) w znaczeniu potocznym oznacza zwykle obiekt samo-podobny (tzn. taki,
którego części są podobne do całości) albo „nieskończenie subtelny" (ukazujący subtelne detale nawet w wielokrotnym
powiększeniu). Ze względu na olbrzymią różnorodność przykładów matematycy obecnie unikają podawania ścisłej
definicji i proponują określać fraktal jako zbiór.
Zainteresowanie formą fraktali nastąpiło podczas pracy nad jedną z prac pt. „Piosenka dla mojego dziecka” wynikłej z
wspólnej zabawy z dzieckiem materiałem plastycznym (2005 r). Praca ta składa się z wielu tych samych elementów
kopiowanych w różnej skali – całość jest przestrzenną kompozycją wieloelementową, powtarzalną, fraktalną, którą można
układać w dowolne wzory (przy masowej produkcji) forma może okazać się nieskończona.
Celem mojego projektu „FORMY FRALTALNE” jest rozwinięcie tej idei wzbogacając środki wyrazu artystycznego o nowe
techniki, rzadkością jest wykorzystywanie fraktali
w rzeźbie. Prace wykonywane wcześniej, których jestem autorką zawsze skłaniały się ku emocjom. Efekt końcowy ma
zaspokajać potrzebę emocjonalno – wrażeniową.
4
Innowacyjnośc tego projektu skupia w sobie działania różnych twórców – artystów na rzecz jednej wizji, wysoki poziom
eksperymentu, rozwoju dla szukania nowej formy wykraczającej poza ramy tradycyjnego pojmowania kontaktu ze sztuką.
Koordynatorem artystycznym projektu jest:
Julia Monika Kaczmarczyk – Piotrowska
Osoby zaproszone i biorące udział w projekcie to:
- Janusz Gliszyński fotograf, plastyk – wystawiennik, konsultacja artysta fotograf Jarosław Klupś
- Dariusz Tarczewski nowoczesny pianista, kompozytor i aranżer
- Paulina Leśna wokalistka
Formy fraktalne:
Projekt odnosi się do obserwacji natury, budowie jej poszczególnych elementów. Form podstawowych
powielanych w różnej skali. Czerpie z nawiązań i obserwacji fraktali naturalnych np. budowy liścia, kamienia, chmury,
płatków śniegu. Program nie wnika w geometrycznie kształtowanie zbiorów wynikające z definicji odkrywcy fraktali
Benoita Mandelbrota5 na rzecz pierwowzorów z natury, tak zwanych DENDRYTÓW (Słowo wywodzi się z greckiego
słowa "déndron", czyli drzewo) np. płatków śniegu, budowie naczyń krwionośnych, nerwów, roślin – kalafior, brokuł,
systemów wodnych rzek, błyskawicy, skał, drzew.
4
Czterech autorów, których wypowiedzi w mediach twórczych różnią się ze względu na inny rodzaj artykułowania swoich emocji,
wspólna praca to poszukiwanie dialogu między dziedzinami pod jednym tematem.
Formuła stosowania eksperymentu pozwoliła na uzewnętrznienie wewnętrznego potencjału, działanie wymusiło powtarzalność jako
jakość będącą zarazem celem.
5
Benoit Mandelbrot (1924-2010) francuski matematyk, pochodzenia żydowskiego, urodzony w Polsce. Opisał zbiór Mandelbrota oraz
wymyślił słowo fraktal.
Był on twórcą tzw. geometrii fraktalnej, którą określił jako „prawdziwą geometrię natury”. Jako pierwszy opisał kształty i wzory
zwane fraktalami, które w niczym nie przypominają prostych i regularnych figur znanych ze szkolnej geometrii stworzonej przez
starożytnych Greków. Fraktali nie ma w podręcznikach – za to pełno ich w przyrodzie. "Chmury to nie kule, szczyty górskie to nie
stożki, linie wybrzeża to nie koła, kora drzew nie jest gładka, a błyskawice nie rozchodzą się po liniach prostych" – pisał w 1982 r. we
wstępie do książki "Fraktalna
geometria natury", która wywarła wielki wpływ nie tylko na matematykę, lecz także inne dziedziny nauki XX w.
Mandelbrot dotarł do prac dwóch francuskich matematyków: Gastona Julii i Pierre'a Fatou, którzy badali zachowanie się iteracji
pewnych funkcji zespolonych. Mandelbrot wykorzystał do tego celu komputery. Uzyskane przez niego wykresy zostały nazwane
fraktalami.
Iteracja (łac. iteratio – powtarzanie) – czynność powtarzania (najczęściej wielokrotnego) tej samej instrukcji (albo wielu instrukcji)
w pętli. Mianem iteracji określa się także operacje wykonywane wewnątrz takiej pętli.
3
6
Artetarapia pozwala na „odsuniecie” od źródła problemu, powodującego dysfunkcje i wprowadzenie wartości
pozytywnych dla wszystkich ludzi. Paradygmaty wiodące i „dobre” dla ogółu społeczności są uniwersalne. Brak miłości
zastępujemy miłością, brak akceptacji – akceptacją. W szczególnym przypadku jakim są dzieci „urazowe” pomoc nie
tylko przychodzi ze świata sztuki ale przy pomocy świata medycyny psychologa, psychiatry. Dotarcie do prostych
plastycznie symboli czy źródeł dźwięku jest językiem, komunikatem do odczytania, gdzie przy informacji zwrotnej którą,
tworzy dziecko szukamy treści korygujących. Zmierzamy do tego aby młody człowiek zaczął szukać owych rozwiązań
samodzielnie. To trop do dalszej pracy.
Budowanie „natury z natury” dociera do świadomości początkowo poprzez aktywną obserwację, stosowanie
metod oglądowych, odtwórczości po przejście do samodzielnej twórczości z cechami indywidualnymi po uprzednim ich
wyszukaniu i cząstkowym kształceniu. Otaczająca przyroda jest pozornie idealna, mimo form samopodobnych, jest
ona asymetryczna, z ogromnym potencjałem podobieństwa. Kąty proste w naturze nie istnieją, są to anomalia dla
„architektonicznie” skonstruowanej matematyki.
Doświadczanie sztuki w każdej sytuacji w warunkach plenerowych
7
oraz preparowanie jej za pomocą techniki czy urządzeń technicznych rozwija niewątpliwie wyobraźnię .
Najtrudniejszym momentem w opracowywaniu proponowanego programu będzie synchronizacja wszystkich dziedzin,
w których wypowiadają się twórcy. Zderzenie czterech różnych osobowości i światów i pogodzenie ich w jednej
kompatybilnej rzeczywistości. Jest to znaczący fakt powstania projektu rzeźby w projekcie muzycznym. Proces jakiemu
poddani zostali dorośli twórcy przeniesiony został na działania dzieci.
Obiekty fraktalopodobne są idealnym materiałem do obserwacji natury, są łatwo dostępne, aktywizują procesy
poznawcze. Dzięki ich obserwacji, niewielkich części można kształtować kolejne i budować nowe obiekty, wykorzystując
już zdobyte informacje. Struktura programu nie wnika w ścisłe konstruowanie obiektów geometrycznych dostępnych w
programach graficznych gdzie osiągnięty efekt obrazu jest kopią w różnej skali. Następuje przeniesienie naturalnych
wzorów w sztuki plastyczne oraz sztuki muzyczne poddane umiejętnościom dzieci i dorosłych. Zatem dopuszczona jest
twórcza improwizacja, odległa od przewidywalnej matematyki. Przeniesienie następuje w sferze sztuki oraz w sferze
wypracowywanych zachowań u dzieci. Nacisk kładziony jest na obserwację wzorów samo-podobnych i nieskończonych
oraz budowanie pozytywnych relacji, ćwiczenie pożądanych zachowań poprzez ciągłe i częste wręcz nawykowe
powtarzanie czynności.
6
Maja Stańko Arteterapia z dziećmi i młodzieżą — perspektywa rozwojowa. Zakład Psychologii Ogólnej
i Psychodiagnostyki, Instytut Psychologii
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu tom 6, nr 2, 66–73
© Copyright 2009 Via Medica
„Arteterapia jest formą oddziaływania psychoterapeutycznego, która może skutecznie wspomagać terapię
farmakologiczną zaburzeń psychicznych na wszystkich etapach ich rozwoju . Pełni ona różne funkcje, począwszy od diagnozy i
terapii do aktywizacji, rehabilitacji, relaksacji, a nawet profilaktyki
zaburzeń psychicznych . Arteterapia jest terminem niezwykle szerokim. Na potrzeby niniejszego
artykułu przyjęto definicję arteterapii w jej węższym znaczeniu, w którym traktowana jest jako
psychoterapia za pomocą sztuk plastycznych, polegająca na wykorzystaniu technik plastycznych do
wyrażania i przepracowywania problemów oraz trudności pacjenta. U podłoża praktyki arteterapeutycznej leżą teorie psychologiczne,
takie jak na przykład psychoanaliza lub podejście poznawczo behawioralne oraz przekonanie o tym, że proces twórczy może mieć
właściwości terapeutyczne oraz rozwojowe”.
7
Metody pracy łączone z techniką są dla bodźcami drugoplanowymi ze względu na ich nie naturalne pochodzenie, wolę praformę i
techniki tradycyjne, to one wykształcają poczucie bliskości, intymności, wzajemnego zaufania. Potrzeba emocjonalno-wrażeniowa
może zostać zaspokojona, ale tylko przez krótki czas np. techniki komputerowe. Wyjątek stanowi odbiór muzyki – synestezja.
Artur Krynicki Emocjonalna Sztuczna Inteligencja Seminarium Sztucznej Inteligencji Emocjonalna Sztuczna Inteligencja
Emotional AI
http://www.ii.pwr.wroc.pl/~kwasnick/tekstystudenckie/emocjonalna_ai.pdf
W warunkach klinicznych możliwe są sesje kilkuminutowe wyświetlanie na monitorze zbiorów fraktalnych w ruchu wraz z
towarzyszącą muzyką osiągana jest wówczas relaksacja.
4
Fazy realizacji programu:
I. Projekt realizowany był fazowo: Pierwsza faza odnosiła się do stworzenia prostej formy przestrzennej, samo-podobnej
wzorowanej na fraktalach zaczerpniętych z natury – była to rzeźba wieloelementowa. Autor Julia KaczmarczykPiotrowska.
II. Kolejnym etapem była faza eksperymentalna: planowanie przestrzeni za pomocą luster, świateł, stosowanie układu
rzeźbiarskiego w warunkach naturalnych i sztucznych. Sterowanie wiązka świetlną i odbiciem czyli iluzyjność. Rejestracja
za pomocą fotografii. Realizacja Janusz Gliszyński.
8
III. Następnie praca muzyków: powstały trzy zapisy: instrumentalno-wokalny, instrumentalny oraz wokalny . Przy moich
założeniach programowych nie miało to być automatyczne tworzenie utworu, ale wypracowanie formuły powtarzalności
dźwięków, połączenie jej w całość z naciskiem na założenia terapeutyczne. Do realizacji wykorzystano takie instrumenty:
smyczki, fortepian, harfa, czelesta, dzwonki orkiestrowe, kotły, instrumenty perkusyjne – etniczne. Głosu do kompozycji
Dariusza Tarczewskiego użyczyła wokalista Paulina Leśna.
Fraktale czyli złamane, cząstkowe elementy, które powielane dają konkretną całość, samo-podobne pochodzą z
obserwacji natury, nie dociekam skąd się biorą i dlaczego, ale jak można je w twórczy sposób użyć kształtując
pozytywną postawę. Jaką można odnieść do sztuki oraz terapii i uczenia się – edukacji. Stosowanie reguły podstawiania:
czyli z poznanych elementów cząstkowych stwarzamy nową rzeczywistość. Odnosi się to również do zachowań. Istotnym
etapem jest dostrzeżenie powtarzalności.
Program arteterapeutyczny został ukształtowany dla dzieci problemowych pochodzących z rodzin alkoholowych,
gdzie aspekt powtarzania w celu wypracowywania nowych czynności jest ważnym czynnikiem powodującym w
konsekwencji zmianę zachowania. Zastosowanie tak wielu artystycznych mediów wspomaga ten proces ze wzglądu na
9
swoją różnorodność, która musi być przekonywująca dla dzieci o różnych charakterach oraz osobowościach . Dzieci z
10
tym problemem wchodzą w role, a są to: dziecko bohater, maskotka, kozioł ofiarny , dziecko we mgle, aniołek11.
Działania mają wesprzeć dzieci, dać oparcie, namiastkę normalnego życia. W niezdrowych relacjach rodzinnych,
8
Małgorzata Kuśpit Remedium MARZEC 2003 PARPA EDUKACJA, OŚWIATA, WYCHOWANIE
http://www.parpa.pl/download/remedium/arteterapia_03.pdf
„Pod wpływem muzyki dziecko może zmieniać swoje reakcje, które stopniowo stają
się mniej chaotyczne i bardziej uporządkowane. Wyjątkowe walory muzyki w terapii najwcześniej zauważyli psychologowie. Przy jej
odbiorze, oprócz receptorów słuchowych, włączane są impulsy motoryczne, wyobraźnia,
wzrok, węch, dotyk i smak, dlatego zaliczana jest do silnie ekspresyjnie działających na człowieka
ośrodków niewerbalnych. (¯ Żychowska, 1999). Wartość terapeutyczną ma zarówno percepcja
muzyki (odbiór), jak też muzykoterapia czynna, a zatem tworzenie”.
9
Witold Skrzypczyk "Dzieci alkoholików - zdarzenia traumatyczne". Łódź 2000 r
10
Kozioł ofiarny to zbuntowane dziecko, które najczęściej eksperymentuje, to ono ma największą szansę na zostanie uzależnionym, w
pracy z takim dzieckiem należy kłaść duży nacisk na profilaktykę.
11
PARPA http://www.parpa.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=73&Itemid=91
Dzieci w rodzinie dysfunkcyjnej odgrywają cztery podstawowe role: bohatera rodzinnego, kozła ofiarnego, maskotki i dziecka
niewidzialnego. Bohaterem jest zazwyczaj najstarsze dziecko w rodzinie, które przejmuje na siebie obowiązki dorosłych i robi
wszystko co może, by naprawić istniejącą sytuację i utrzymać rodzinę w normie. Jest odpowiedzialny, troszczy się o rodzeństwo,
zajmuje się całym domem, przestrzega reguł, zawsze kończy zadaną pracę w wyznaczonym terminie. Stara się być perfekcyjny we
wszystkim co robi. Bohater żyje w stałym napięciu, wpada w panikę w spontanicznych, nie dających się przewidzieć sytuacjach.
Kozioł ofiarny odwraca uwagę od rzeczywistych problemów rodzinnych, stając się wcieleniem rodzinnych frustracji. Wdaje się w
bójki, wchodzi w konflikt z prawem, ucieka z domu. W grupie jest najbardziej przeszkadzającym dzieckiem. Kozłom ofiarnym trudno
jest funkcjonować w układach społecznych. Zachowując się w sposób nieakceptowany przez innych, ciągle spotykają się z
dezaprobatą. Dziecko maskotka odwraca uwagę od rodzinnego problemu skupiając ją na sobie, zgrywając się, przymilając, błaznując.
Jego rola polega na tym, by ulżyć rodzinie w ciężkiej sytuacji, rozweselając ją swoim humorem i żartami. Maskotka nie cofnie się
przed niczym, byle tylko rozweselić innych. W życiu społecznym maskotki są duszą towarzystwa, ale płacą za to wysoką cenę - nikt
nie traktuje ich poważnie. Dziecko niewidzialne pozostaje z boku rodziny, nigdy nie sprawiając najmniejszych kłopotów.
Odizolowane od rodziny, żyje we własnym świecie, w poczuciu samotności i krzywdy. Jest to dziecko nie dostrzegane, o którym nikt
nie pamięta. Uczestnictwo w pracy zespołowej może sprawiać mu trudność. Na zewnątrz nieśmiałe i pełne rezerwy, dziecko
niewidzialne jest niezdolne do stawiania czoła problemom.
5
stworzenie dziecku zintegrowanej grupy, w której może przeżywać swoje emocje i w sposób twórczy, rozładowywać
nagromadzoną agresję czy frustrację jest celem nadrzędnym.
Stosowanie mediów plastycznych rozwija wyobraźnię, stymuluje kreatywność. Praca w grupie, zespole powoduje
tworzenie się więzi między dziećmi oraz twórcze rozwiązywanie konfliktów. Jest przykładem pracy zespołowej, uczy
szacunku do drugiej osoby, uaktywnia obserwację siebie, innych, pokazuje granice.
Program: Profil artystyczno-badawczo-społeczny.
POLSKI KOMITET POMOCY SPOŁECZNEJ STOWARZYSZENIE CHARYTATYWNE
Ul. Przemysłowa 45, Poznań
Placówka wsparcia dziennego – świetlica socjoterapeutyczna Płomyczek
-
-
-
Profil artystyczny: stosowanie materiałów plastycznych w realizacjach dziecięcych: rysunek, malarstwo,
12
grafika, rzeźba, oraz techniki łączone . Stymulowanie za pomocą dźwięku. Nacisk na realizacje tradycyjne.
Rysowanie, malowanie, rzeźbienie pomaga nam bardziej skoncentrować się na wewnętrznych przeżyciach.
Techniki te dają szansę na zmniejszenie napięcia i niepokoju, pomagają uczestnikom w szukaniu nowych metod
radzenia sobie ze zmartwieniem, lękiem czy depresją. Powtarzalność dotyczy w dużej mierze zachowań, a nie
indywidualnej wypowiedzi twórczej dziecka.
Profil badawczy: pozwala zaobserwować źródła napięć, poddanie dziecka czynnikom stymulującym w celu
rozładowania emocji oraz obserwacja jego zachowań, pozwala na stworzenie „teczki” artystycznej dla jednostki i
grupy. Wpływa na dostarczenie materiałów – komunikatów dziecka wykorzystywanych w pracy obecnego w
ośrodku psychologa.
Profil społeczny: nastawienie na rozwiązywanie problemów w rodzinie alkoholowej oraz trudności
wychowawczych. Stworzenie programu o nakreślonej problematyce oraz trwałe stosowanie go.
Cele:
-
Rozładowywanie negatywnych napięć, emocji i agresji.
Pobudzanie wszechstronnego rozwoju dzieci.
Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień plastycznych.
Stwarzanie możliwości własnych wypowiedzi za pomocą różnorodnych mediów artystycznych.
Podnoszenie poziomu samoakceptacji.
Uaktywnienie i otwarcie się dzieci mającego problemy z nawiązywaniem kontaktów rówieśniczych.
Zrozumienie istoty samodzielności i odpowiedzialności za wykonane zadanie, ścisłe integrowanie grupy.
Wdrożenie w proces twórczy prac i przedmiotów praktycznych, potrzebnych, estetycznych,
Rozwijanie sprawności manualnej,
Stosowanie bajkoterapii połączonej z muzykoterapią,
Otwarcie procesu kreacji do dalszej ewaluacji.
CELE Z DZIAŁALNOŚCI PLACÓWKI
Cele ogólne:
1. Zapewnienie kompleksowej pomocy dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym oraz innych potrzebujących,
2. Wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego dziecka, kształtowanie pozytywnych postaw i wartości oraz
umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie,
12
Małgorzata Kuśpit Remedium MARZEC 2003 PARPA EDUKACJA, OŚWIATA, WYCHOWANIE
http://www.parpa.pl/download/remedium/arteterapia_03.pdf
„Powstające dzieło ma charakter twórczy i jest ekspresji własnych uczuć, wartości, postaw . jest zatem obrazem
osobowości autora. Pozwala dotrzeć bardzo głęboko w .wiat myśli, pragnień, marzeń, radości i smutków, dotknąć tego, co w innych
warunkach nigdy nie miałoby szansy zostało poznane. Terapia ta ma duży wpływ na rozwój
osobowości, rozumienie w³asnych stanów i zachowań. Dla niektórych osób jest to jedyna, pośrednia forma uzewnętrznienia własnego świata
przeżywanie za pomocą symboli. Umożliwia wyzwolenie się utrwalonych zachowań, kompensuje braki, realizuje zamierzenia i pragnienia,
które nie miały okazji być spełnione
w rzeczywistości (Popek, 1989). Dziecko, aby uczestniczy w zajęciach, nie musi być artystą ani poddane ocenie. Ważny jest sam proces
tworzenia, dlatego wszystko co robi dziecko jest dobre i ma sens. Ono jest ekspertem swojego
dzieła i wie o nim wszystko”.
6
3. Wspieranie rodziny w rozwiązywaniu problemów ze szczególnym uwzględnieniem problemu dziecka.
Cele szczegółowe:
1. Zapewnienie schronienia – miejsca spędzania czasu wolnego,
2. Otoczenie opieką ( dożywianie, dbanie o higienę, pomoc odzieżowa, itp.),
3. Zaspokojenie potrzeby akceptacji i bezpieczeństwa,
4. Pomoc terapeutyczna mająca na celu odreagowanie urazów nabytych w środowisku rodzinnym i szkolnym,
5. Wypracowanie umiejętności współżycia społecznego:
- przestrzeganie norm i zasad współżycia w grupie
- konstruktywne rozwiązywanie konfliktów
- liczenie się z regułami współżycia w grupie
6. Uczenie podstawowych czynności, które pozwolą się odnaleźć w życiu dorosłym,
7. Stworzenie warunków do brania odpowiedzialności za podejmowane działania oraz kształtowanie poczucia sprawstwa,
8. Nauka radzenia sobie w sytuacjach trudnych w konstruktywny sposób,
9. Przedstawienie atrakcyjnych sposobów spędzania czasu wolnego,
10. Rozwijanie intelektu dzieci,
11. Pomoc rodzinom we współpracy z pracownikami służb społecznych w celu polepszenia sytuacji życiowej dzieci,
13. Interwencje w szczególnych przypadkach
Metody pracy:
-
ćwiczenia relaksacyjne
ćwiczenia koncentracji uwagi
ćwiczenia funkcji poznawczych
ćwiczenia ruchowe
ćwiczenia kinezjologii13 edukacyjnej
praca w grupie
burza mózgów
gry i zabawy interakcyjne
gry i zabawy do pracy z ciałem
gry i zabawy przeciwko agresji
rozmowa indywidualna
rozmowa grupowa
Efekty:
Dziecko:
- wyraża swoje myśli, emocje, przeżycia w sposób społecznie akceptowany,
- przeżywa sukces, czuje się zauważone i docenione,
- nabywa większej pewności siebie, samooceny,
- nawiązuje prawidłowe kontakty rówieśnicze,
- jest wrażliwe na potrzeby innych i artykułuje swoje zdanie,
- potrafi pracować w grupie,
- rozwija własną wrażliwość estetyczną,
- posiada niezbędne umiejętności plastyczne oraz wiedzę z tego zakresu.
Warunki PROCESU ARTETERAPEUTYCZNEGO:
- dobrowolność uczestnictwa w zajęciach,
- dwupoziomowa komunikacja: werbalna i niewerbalna,
- wyrażanie emocji ujawniających uczucia,
- sprzeciw wobec rywalizacji w grupie, nacisk na współdziałanie,
- stosowanie różnorodnych środków oddziaływań (światło, dźwięk, muzyka),
13
Świadome wykorzystywanie możliwości naturalnego ruchu fizycznego, niezbędnego do organizowania pracy mózgu i ciała w celu
rozszerzania własnych możliwości.
7
ORGANIZACJA ZAJĘĆ:
spotkania dwa razy w tygodniu,
działania ukierunkowane na odkrycie możliwości,
działania skierowane do grupy dzieci ze stwierdzonymi zaburzeniami,
prowadzenie grupy 8-11 dzieci o zbliżonym wieku metrykalnym,
wykorzystanie metod pracy opartych na spontanicznej aktywności dziecka,
dostosowanie metod pracy do możliwości percepcyjnych dziecka,
konsultacja z pedagogiem, psychologiem, psychiatrą,
prowadzenie zajęć zgodnie z zasadami oddziaływań wychowawczych,
indywidualizacja środków i metod,
powolne stopniowanie trudności, osiągnięcie zmian w zachowaniu dziecka,
systematyczność oraz ciągłość oddziaływań,
Przykładowe tematy zajęć.
-
-
-
-
-
Kto siedzi obok mnie (praca rysunkowa, plastyczna, wykorzystanie owalnej formy)– dziecko rysuje „jak widzi”
kolegę lub koleżankę siedzącego obok obserwuje charakterystyczne dla niego cechy, przenosi na kartkę, oraz
nazywa nos – jaki?, uszy – jakie?, DOBIERA ODPOWIENIE ŚRODKI WYRAZU W TYM STOSUJE KOLORY. Stara
się przypisać cechy jakie charakteryzują osobę. Ćwiczenia wykonywane są w grupie, każde dziecko rysuje kolejno
osobę, siedzą wokół stołu. Nie korzystamy z szablonów – baczna obserwacja. Debata w grupie14, analiza prac,
wyciąganie wniosków. Stworzenie układu wieloelementowego z wyciętych owali i instalowanie go w sali.
O powtarzalności z kalafiorem na początek (przygotowanie kreatywnego posiłku ☺) – to uczta kolorów,
smaków, form ma na celu separowanie dania. Idealnie nadaje się brokuł, kalafior, rośliny strączkowe lub inne
propozycje. Dzieci tworzą posiłki, dania dla siebie, kreują własny smak, nazywają swoje kulinarne prepozycje a
potem wspólnie spożywają. Zabawie towarzyszy rozmowa na temat kształtów, faktury, struktury, powtarzania i
podobieństwa brył oraz barw. Ciekawym rozwiązaniem jest też wykreślanie ręką kształtów „w powietrzu”.
Można za pomocą drobnych elementów odwzorować formę naturalną (papier, klej, różne ziarna – groszek, zboża
może być piasek, odręczne komponowanie formy).
Wokół kropli – to zabawa interdyscyplinarna – krople to szklane kule z których dzieci układają indywidualne wzory,
czerpią z świata fauny bądź fluory. Szklane kule maja rożne kolory i zbliżone kształty. Uzyskane w ten sposób
wizerunki łączą w wspólna całość.
Zabawę można powtarzać, wprowadzając dodatkowe wykonane przez dzieci podczas innych ćwiczeń elementy takie
jak zwierzęta (realizacja w glinie) oraz gotowe przedmioty. Uczestnicy sami ustalają reguły wspólnej pracy, planują
cele i osiągają je. Razem wymyślają wspólne wzory.
Spirala15 – to zabawa w rysowanie ślimacznicy, można łączyć z zajęciami ruchowymi (dzieci trzymają się za ręce i
zawijają na kształt ślimaka, używać linki lub sznurka, w wersji rysunkowej nakreślają „od ręcznie” zapowiedzianą
formę i kolorują ją – ćwiczenie ma temat – Moja Bajka). Dzieci dzielą spirale na kilka dowolnie wybranych elementów,
zamieszczają tam swoją historie i opowiadają o niej. Każdą historię można mówić po przerwie muzycznej w której
emitowany zostanie utwór np. Formy Fraktalne. Dzieci nazywają spiralę – wężem opowiadają o nim i nadają imię.
Obiekt zostaje wycięty, osiągamy w ten sposób skręcony obiekt przestrzenny. Wszystkie zrobione przez dzieci
spirale wieszamy razem powstaje oryginalna kotara. Element do zabaw.
Fraktale mix – utwór muzyczny daje duża swobodę twórczą, od relaksacji płynącej podczas słuchania muzyki np. na
materacu, po tłu wokalne lub instrumentalne przy wykonywanej pracy. Ciekawym rozwiązaniem jest emitowanie
kawałka utworu i grupowe tworzenie bajki16, wymyślanie jej. Każde dziecko opowiada fragment, muzyka dopełnia ten
proces. Można łączyć z elementami ruchowymi.
14
Maja Stańko Arteterapia z dziećmi i młodzieżą — perspektywa rozwojowa. Zakład Psychologii Ogólnej
i Psychodiagnostyki, Instytut Psychologii
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu tom 6, nr 2, 66–73
© Copyright 2009 Via Medica
„Najważniejszym elementem w tej formie arteterapii jest koncentracja na tak zwanym „tu i teraz”, czyli
obserwacja i analiza relacji i zachowań w danej chwili. Podczas sesji część czasu poświęcona jest na twórczość,
lecz równie dużo energii przeznacza się na dyskusję. Aktywność plastyczna dostarcza dzieciom
możliwości odsłonięcia się, uwolnienia od napięcia i doświadczenia zrozumienia w komunikacji z innymi”.
15
Spirala jest prawoskrętna i lewoskrętna, można wyrysować kształt stosując prawą i lewa rękę na papierze bądź kreślić w
przestrzeni. Rysowanie w sposób jednoczesny dwoma rękoma.
16
Małgorzata Kuśpit Remedium MARZEC 2003 PARPA EDUKACJA, OŚWIATA, WYCHOWANIE
8
-
17
Po drugiej stronie – to zabawa w odbicia (lustra, latarki). Dzieci kierują wiązki świetlne na tafle luster, można
podświetlać przedmioty i prowadzić dyskusje na temat kształtów.
Wnioski:
Zajęcia cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród dzieci, uczestniczyły w nich chętnie. Z dużym zapałem
przystępowały do wykonywania powierzonych ich zadań. Nauczyły się właściwie artykułować swoje uczucia oraz
potrzeby, nazywać stany. Ciekawym doświadczaniem było zastosowanie odbić lustrzanych do obserwacji przyrody i
zabawy w sterowaniu wiązką świetlną skierowaną na taflę lustra, powodowało to złudny charakter gry miedzy dziećmi a
światłem.
Uwagi:
Projekt jest otwarty pod względem kreacji, jego przebieg zależy od potencjału dzieci oraz prowadzącego zajęcia.
Budowanie z fraktali jest drogą do szerszego poznania flory, fauny czyli otaczającej przyrody. Środki użyte przy
18
stymulowaniu dzieci do głębszego przeżywania emocji były wystarczające, jednak i one mogą ulec ewaluacji w razie
potrzeb, wymogów zakładanych w linii prowadzenia arteterapii. Zastosowane materiały i dziedziny były adekwatne do
wymogów dzieci. Przejścia od prac rysunkowych do form przestrzennych oraz ich modyfikacja z pewnością wpłynęła na
poszerzenie świadomości z zakresu sztuk. Wypracowanie metody, w której użyto zdobyte, spreparowane przez artystów i
dzieci materiałów stanowiło jeden z najważniejszych celów. Ważnym czynnikiem wpływającym na zmianę zachowań u
dzieci była cykliczność prowadzenia zajęć.
Stymulacja za pomocą wielu bodźców odpowiednio dobranych do poziomu pracy oraz możliwości grupy jest
pomocna przy uzewnętrznianiu stanów emocjonalnych19 dzieci, co widoczne jest w zebranych pracach. Przełożenie
języka fraktalnego na szereg podobnych czynności przynosi pożądane efekty dydaktyczne w sposobie artykulacji
wizualnej u dzieci, umiejętności wypowiadania się o sztuce oraz wyrażania emocji20. Program nie neguje indywidualności
uczestników na rzecz wąskiego zastosowania materiałów gotowych.
Z czasem można włączyć do działania rodziny21.
http://www.parpa.pl/download/remedium/arteterapia_03.pdf
„Do ilustracji stanów psychicznych stosuje się takie tworzenie dialogów i portretów muzycznych.
Przy ich pomocy dziecko moje przedstawia swoje uczucia, doświadczenia, obrazy, umożliwia
tworzenie symboli. Ta forma sztuki jest prawdziwym spotkaniem między osobami, gdzie każdy uczestnik jest autentyczny i szczery”.
17
Christopher Brown, Very toxic - Handle with care (Bardzo toksyczne- ostrożnie.) s. 13 – 24 INTERNATIONAL JOURNAL OF
ART THERAPY: INSCAPE, Rk 2008, vol. 13, nr 1, 42 s.
„Przykładem sprzyjającego otoczenia jest otwarte studio arteterapeutyczne. Specyficzną cechą arteterapii jest możliwość uzyskania
zmiany na drodze aktywności twórczej. Autor analizuje różne elementy terapii, które jego zdaniem umożliwiają zajście takiej
zmiany.”
18
Obserwacja zachowania dziecka i jego motywowanie pozytywne jest ważne w momencie pojawienia się emocji negatywnych.
Równie ważne jest zaspokajanie potrzeb biologicznych podczas pobytu w placówce.
19
Każde uzewnętrznienie emocji winno być nagradzane jako pożądana zmiana (oczywiście mieścimy się w normach zachowań nie
może stać się nikomu krzywda), obok arteterapii prowadzona jest w placówce socjoterapia, bajkoterapia, muzykoterapia w każdej z
nich przestrzegane są normy społeczne.
Wojciech Kostowski, Alkoholizm i Narkomania, Tom 14, Nr 2, Zakład Farmakologii Układu Nerwowego, Instytut Psychiatrii i Neurologii w
Warszawie, Katedra i Zakład Farmakologii Akademii Medycznej w Warszawie.
http://alkoholizm.eu/pub/dysfunkcja_mechanizmu_antynapedu.pd
20
Mieczysław Wojciechowski Wiedza i kompetencje wychowawcy – profilaktyka PARPA
http://www.parpa.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=109&Itemid=179
21
Maja Stańko, Arteterapia z dziećmi i młodzieżą
9
Ewaluacja Programu:
W ramach rozwoju programu można dodawać nowe wzory, świadome, pomysłowe formy – mogą odnosić się one
bezpośrednio do użyteczności, czyli wypracowywaniu przez dzieci form użytkowych. Możliwe jest to przeprowadzeniu
programu od podstaw i kładzeniu nacisku na poznawanie technik plastycznych i stosowaniu ich. Dałoby to możliwość
22
organizowania festynów i kiermaszy , włączania do aktywności rodzin i bliskich dzieci oraz celebrowanie w sposób
właściwy ważnych dni. Efekt pierwszych prób dzieci zostanie zaprezentowany na wspólnej wystawie, gdzie obok prac
dzieci pokazane zostaną dzieła stworzone przez artystów dorosłych. Forma pierwotna projektu ulegnie w naturalny
sposób zmianie w praktyce pracy z dziećmi i będzie wymagała dostosowania do każdej grupy. Dzięki swojej zwartości w
praformie może zostać stosowany jako materiał szkoleniowy dla chętnych, którzy są zainteresowani pracą takimi
metodami.
O autorach:
Julia KP (Julia Kaczmarczyk–Piotrowska). Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych Wydziału Edukacji Artystycznej oraz
Liceum Plastycznego im. Piotra Potworowskiego. Dyplom z wyróżnieniem w zakresie sztuk plastycznych w zakresie
pedagogiki sztuki w Pracowni Rzeźby w 2003 roku u prof. Jacka Jagielskiego, praca magisterska pod kierunkiem prof. dr
hab. Jolanty Dąbkowskiej–Zydroń. Swoje prace zaprezentowała na 8 wystawach indywidualnych i 30 zbiorowych.
Pedagog, wykładowca autorka wielu wystaw prac dziecięcych, prowadziła zajęcia arteterapeutyczne. Współpracowała z
Polskim Komitetem Pomocy Społecznej, Fundacją Familijny Poznań, Przedszkolem Marii Montessori, Stowarzyszeniem
Amici oraz Stowarzyszeniem Twórców i Sympatyków Kultury przy KWP w Poznaniu, Zgromadzeniem Sióstr Pasterek.
Jest autorką płaskorzeźb w siedzibie STiSK przy KWP w Poznaniu oraz realizacji plenerowej w Hoteliku Rozmaitości koło
Murowanej Gośliny, jako pokłosia 4 Międzynarodowego Pleneru Rzeźbiarskiego. Od 2006-09 pełniła jako Członek
Zarządu funkcję sekretarza Związku Artystów Rzeźbiarzy Oddział Wielkopolski. Od 2010 jako Członek Zarządu WZAR (
Wielkopolski Związek Artystów Rzeźbiarzy), współpracuje z mediami. Laureatka VIII Salonu Wielkopolskiego,
stypendystka Marszałka Województwa Wielkopolskiego. Ukończyła studia podyplomowe w zakresie projektowania
graficznego. Realizuje takie projekty artystyczne jak: Formy fraktalne oraz pocztówki z wystaw, których jest
pomysłodawcą. Autorka felietonów o sztuce. Zainteresowania o kierunku artystycznym i fascynacja botaniką.
www.psychiatria.viamedica.pl
„Jak wskazuje Boronska, pionierka terapii rodzeństwa, siostry i bracia są bardzo ważnymi postaciami dla większości osób. Już sama
informacja o tym, że w rodzinie ma się pojawić kolejne dziecko kształtuje psychikę
starszego rodzeństwa. Siostry i bracia są dla siebie towarzyszami, przyjaciółmi, a nawet rywalami.
Zazwyczaj doświadczają również poczucia wzajemnej odpowiedzialności. Patologiczne relacje pomiędzy
rodzeństwem, których przejawem jest między innymi zaburzenie związane z rywalizacją w rodzeństwie, mogą mieć destrukcyjny
wpływ na funkcjonowanie dzieci. Zdaniem Boronskiej arteterapia
z rodzeństwem pomaga w kształtowaniu samoregulacji emocjonalnej pacjentów oraz ustanowieniu pełniejszych
i zarazem łatwiejszych relacji między braćmi i siostrami. Ma to szczególne znaczenie dla małych
pacjentów, którzy borykają się z doświadczeniami bólu i straty, spowodowanymi rozpadem życia rodzinnego
i rodzinnymi patologiami. Arteterapia może pomóc w zmianie szkodliwych wzorców odczuwania, myślenia
i zachowania, prowadzących do cierpienia psychicznego pacjentów. Prowadzenie arteterapii z rodzeństwem oraz przydziale rodziców
znajduje powszechne zastosowanie w przypadku zaburzeń okresu dzieciństwa i dorastania,
takich jak zaburzenia odżywiania oraz zaburzenia psychotyczne . U podłoża obydwu sposobów
przeprowadzania terapii leży systemowy sposób przeprowadzania terapii leży systemowy sposób
rozpatrywania pojawiających się u dziecka zaburzeń. Zgodnie z nim, zaburzenie nie powstaje
w próżni, ale jest wynikiem problemów w relacjach między członkami rodziny, w środowisku, w którym
wszystkie osoby wzajemnie na siebie wpływają. W związku z tym zmiany w relacjach rodzinnych są
podstawą poprawy funkcjonowania tego członka rodziny, którego stan jest powodem udziału w terapii.
Odmianą tego sposobu prowadzenia terapii jest arteterapia multirodzinna, w której uczestniczy jednocześnie
kilka rodzin borykających się z podobnymi trudnościami. Taka forma pozwala na wzajemne
uczenie się i wsparcie, co może redukować poczucie izolacji u każdej z rodzin. Okazja do interakcji
pomiędzy poszczególnymi członkami grup (matek z matkami, ojców z ojcami, córek z córkami itd.), jest
okazją do dzielenia się doświadczeniem, udzielania sobie pomocy i porad co do pozytywnych zmian
w życiu każdego z nich”.
22
Zostały zorganizowane dwa pokazy: wewnętrzny dla dzieci, rodzin oraz wychowawców gdzie zostały pokazane dzieła wykonane
przez najmłodszych. Spotkanie miało charakter stymulujący wymianę poglądów
i spostrzeżeń na temat zaistniałych prac oraz sprzyjało integracji grupy.
Wystawa zewnętrzna, która została wyeksponowana szerokiemu gronu odbiorców i wystawiona pod ocenę opinii publicznej.
Wszelkie publikacje w mediach nie ukazują danych personalnych małych autorów.
10
Zainteresowania badawcze dotyczą poszukiwań form oraz metod stosowanych w arteterapii. Sposobów wywierania
wpływu oraz pojęcia sztuki jako terapii, stosowanie i odczytywanie symboliki w terapii jej twórcza ekspresja przeciw
zachowaniom patologicznym. Diagnoza, komunikacja w twórczości plastycznej. Motywowanie i skuteczne prowadzenie
działań mających na celu zmianę negatywnych zachowań i integrację społeczną.
Janusz Gliszczyński ...rocznik 74, ur. w Poznaniu, z wykształcenia plastyk – wystawiennik. Z pasji fotograf. Od 13
lat w branży. Wywodzący się z tradycyjnej fotografii w sposób naturalny ewoluował w nowe medium cyfrowe oraz użycie
komputera do dalszej edycji zdjęć. Pasjonat poprzedniej epoki formatu 6x6 i aparatów dwuobiektowych... Od zawsze
przywiązany do marki Canon i jej nieprzeciętnej optyki. Pracuje we własnym atelier z profesjonalnym oświetleniem
studyjnym – błyskowym. Baczny obserwator zachowań ludzkich. Dobrze się czuje w plenerze – wolność przestrzeni oraz
naturalne światło dzienne dodaje mu skrzydeł... Ma za sobą setki mniej i bardziej spektakularnych sesji zdjęciowych. Lubi
wyzwania i realizację niebanalnych projektów. W swoim dorobku posiada zdjęcia znanych twarzy z teatru, kina oraz
telewizji. Pracuje w gronie profesjonalnych fryzjerów oraz stylistów. Jego życiem jest fotografia, więc kocha to co robi...
ma wiele osiągnięć także w sporcie.
Darek Tarczewski to nowoczesny pianista, kompozytor i aranżer. Swoją edukację muzyczną rozpoczął w 4 roku życia
w Szamotułach. Ukończył Akademię Muzyczną w Poznaniu w klasie fortepianu. Jest obdarzony słuchem absolutnym.
Jego kompozycje charakteryzuje rzadko spotykana dziś melodyjność. Zręczne orkiestracje w dziełach symfonicznych,
kontrastują z elektronicznymi brzmieniami utworów popowych, soulowych, r&b, jazzowych, etc., w których Darek
Tarczewski porusza się z jednakową swobodą. Darek jest autorem i współautorem wielu projektów, m.in.: Balet
z narratorem „Zmienność Uczuć” Musical „The Cherry Orchard” wraz z Robertem Robersonem (Los Angeles).
“Kobiety Tuwima Przybory i innych…” (program kabaretowy wraz z Joanną Waluszko) www.milioneuro.tv – muzyka.
Jest również zwycięzcą konkursu na piosenkę dla miasta Poznania z kompozycją „Poznania Czas”. Związany jest
również ze szkołą wokalną Art Of Voice Studio w Poznaniu oraz dużym warszawski wydawnictwem „Nowa Era”.
Paulina
Leśna
to wokalistka,
kompozytorka,
autorka
tekstów
i aranżer.
Urodziła się w Czarnkowie, jednak już od 10 lat mieszka w Poznaniu. Paulina od wielu lat próbuje godzić zainteresowania
naukowe z muzyką, która jest jej życiową pasją. Ukończyła szkołę muzyczną I stopnia w klasie fortepianu, Policealne
Studium Piosenkarskie w Poznaniu oraz studia wokalne na kierunku Jazz i Muzyka estradowa na Uniwersytecie
Zielonogórskim. W czerwcu 2010 obroniła także doktorat w zakresie nauk fizycznych o specjalności akustyka
na Uniwersytecie w Poznaniu. Paulina od lat współpracuje z najwybitniejszymi poznańskimi muzykami jazzowymi.
Podczas 3 letniego stypendium na Uniwersytecie w Stockholmie w latach 2007-2010 współpracowała także
ze szwedzkimi muzykami jazzowymi, takimi jak: Jens Filipsson (www.myspace.com/jensfilipsson), Henrik Hallberg. Na co
dzień Paulina doskonale odnajduje się zarówno w roli kompozytora, autora tekstów jak i aranżera. Wspólnie z pianistką
Katarzyną Stroińską stworzyła nowy autorski projekt „Paula Leśna Band” – serwując wyborną muzykę z pogranicza
funky, soulu i jazzu. Premierowy koncert odbył się 14 maja 2008 w poznańskim klubie Blue Note. Zespół jest aktualnie
w trakcie nagrań i prac studyjnych, owocem czego już niebawem będzie ukazanie się całkiem nowego albumu Paula
Leśna Band.
Paulina czynnie udzielała się w różnych zespołach m.in:
• „More Feeling” (Czarnków 1996-2001)
• „Groove Street” (Poznański zespół soulowy 2003-2004)
• „Dreamland" (2004-2005)
• „Big band „Big Stan” (2004-2005)
• „Swing Control” (2006 – 2007)
• „Retro Jazz Quartet”.
Będąc otwartą na wszelkiego rodzaju wyzwania w 2004 roku Paula nawiązała współpracę muzyczną z Liberem, owocem
czego jest kawałek Gdzie Indziej (Liber feat Paula, Kinga "Bógmacher"), a także od 2008 z Mezo (www.mezokracja.pl)
z którym nagrała doskonale znany publiczności hit "Obudź się". Duet ten wystąpił w Sopocie 8 sierpnia na Sopot
Hit Festiwal 2008. Była również współzałożycielką i jedną z trzech wokalistek zespołu „Fancy Group”, który zadebiutował
w 2006 roku na Festiwalu Piosenki w Opolu.. Więcej na stronie www.myspace.com/paulalesna.
Informacje na stronach: www.juliakp.pl w zakładce formy fraktalne oraz http://kpjulia.blogspot.com
11
BIBLIOGRAFIA:
ARCISZEWSKA-BINNEBESEL A. Arteterapia. Szczęśliwy świat tworzenia Toruń 2003
GRZEBYK E. Kurs z zakresu terapii przez sztukę Wrocław 1999
GARDA-ŁUKASZEWSKA J., SZPERKOWSKI T. Współtworzenie - zajęcia plastyczne z osobami upośledzonymi
umysłowo Warszawa 1997
red. HANEK L., PASSELA M. Arteterapia Zeszyt naukowy nr 48
KONIECZNA E. Arteterapia w teorii i praktyce Kraków 2003
KUŚPIT H. Arteterapia "Remedium" 2003 nr 3 s. 6-7
PISZCZEK M. "Terapia zabawą - terapią przez sztukę", MEN, Warszawa 1997
ROZMUS L. Art Brut. Krucha nadzieja. Katalog do wystawy Legnica Państwowa Galeria Sztuki w Legnicy 1993
SZULC W. Sztuka i terapia Warszawa 1993
SZUMAN S. O sztuce i wychowaniu estetycznym Warszawa 1990
H. Hohensee – Ciszewska (1976), Podstawy wiedzy o sztukach plastycznych, Warszawa, WSiP
ZYGMUNT BAUMAN, TIM MAY Socjologia Poznań 2004
ANDRZEJ SZCZEKLIK Katharsis. O uzdrowicielskiej mocy natury I sztuki. Kraków 2003
12