4 - Serbski

fst Sserbow | Q
S
naktadom
macjizy
ßerbskeje.
W kommissli u> S sm o lcrjo w ej k n ih arn i
\V-vt
W e tutym 1860^m ljeczi Po Khrystußu, kotrez je pschestupne a 366 dnjöw
wopschija, liczi ßo:
w et
w et
w ot
w et
filteren!« ßwjelst . . . . . . . .
w ustajenja julianffeje pretyki . . . .
ezerpenja a herjestaeza K hryftußew ehe .
fpocjatfa kscheszijanstwst we S serb ach .
5809,
1905,
1827,
840,
Zyrkwinske lichte snamenja.
W peredzenej R eherjew ej
W ftarej julianskej
vretyzy
pretyzv.
X V I II
fielst liczbst
X V III
V II
epalty
X V III
X X I w ebw öd ßkönza
XXI
III romffe daüske ezißke III
A . G . pißmik nebjelffi
C. B.
4 nedzelje po 3 frnlow 4
8. haperleje jutrewniezka 3. haperleje.
22. nedz. pe ßw j. trejizy de 1. adv. 2 6 .
w ot fstlejenj« budyskehe tach am stw « . . . .
w e t fpocjatfa r e f e r m a z i j e .................
342,
w e t naroba frala J a n « ....................... .
w e t saiezenjst maezizy ßerbskeje
. . . . .
640,
59,
12.
N asym ny ßym budze hubene znje daw aez. R ez a
pschenza an t wele ßkemy a n t wele fernem nesmjetej.
N asym u dyrbi ße rez st pschenza sahje w eßyej,
dekelz ßym je ezeschzy seskhadza. S s a d budze ße radziez,
wele kruschwew a ßlewkew budze. M ezne wichery
st wele dejchezikew smjejemy ale, m ale hrim anjew .
Pschi kenzu Ijeeza a nasym y budza beS czlewekami
ße hresne kheieszje pekasaez.
Schtyri lieht e czaßy.
S ap eczatk naljeeza: 20. mjerza 9 hedz. 47 miit. bopofnjst.
*
Ijeeza: 20. ju n ija 8 hedz. 24 mtn. weezer.
S acD iczje ßkönczka a mjeßaczka.
nasym y: 22. septbr. 8 hedz. 3 5 m tn. weezer.
W e pschest. l. 1 8 6 0 budze ßo ßlönezke dwöjzy st
sym y: 2 1 . dezbr. 2 hedz 2 4 utiit. popelnju.
mjeßaezk dwejzy saezmiez. — P rje n i froej budze ßo
ßlonezke saezmiez 22. satt., schtez pak jenes we polen«
Schtyri kwatembry.
schim m erju a w pelenschej Amerizy widzene l'itbje.
W peredz. R eh erjew ej a w ftarej julianskej pretyzy.
D ru h e saezmiezje ßienezka budze 18. julij« sie st«es a
2 9 . februara. 1Neminiseere | 24. sebruara.
p e la naß k widzenju. T eßom e bubfe p o p eln ju 2 hedz.
3 0 . meje.
1 ßw j. trejizy > 2 5 . meje.
4 4 nun. ße sapeczeez « 4 hedz. 4 7 nun. sastaez. —
1 9 . septem bra j kschiza
( 21, septembra.
P rje n e saezmiezje mjeßaezk« staue ße 7. sehr. st budze
1 9 . dezembra ( Luzije
, J 14. dezembra.
poln n aß k widzenju w e t 1 hedj. 51 nun. haez de 4
hedz. 4 5 m tn. rano. — D ru h e saezmiezje mjeßaezk«
1. stugusta, nebudze polst »aß, stle jenes w Asiskej, w
Iu trow n a tabclla.
A ftizy st w Austealiskej widzene.,, ^
1861 31. mjerni.
1865 16. haperleje.
1869 28 mjerza.
Wepschcstupn. 1.1860 ktreziSaturnus.
© tolietn« pretyka p raji, so ßu te lieta, w ketrychz
S a tu r n u s knezt, bele symne a mofre dyzli ezeple a ßnche.
N aljete je jara ßuche st haez de meje ja ra symne.
H aez ru n je haperleja pschi speezatku je ezepla, dha
te la syma säße nuzstupi, ketrez haez de meje traje.
W mejl pekaze ße wedre sdzjelem deschezikejte sdzjelem
czeple; w nezstch pak schkedne m resy nastanu. T ra w a
budze pofbje resz.
<
W ljeezu budze wele deschezika st symnehe c'zaßst.
P e le jz « julija je ezepla a rja n « , pekejz« inst wele
W jettew a deschezikew.
_
_
Nstsym a it spurn budzetej symnej a m ofrej. S e m ja
sahje sam ersne; nevem ber je ezoplischi ale jarst deschezikejty. 21. dezembra pschindze ßnjeh a syma, ketraz haez
do haperleje traje.
_
S naljetnym ßyw em netreba ße jar« khwsttaez,
dekelz naljete je mekre a symne. Jeezmen a w ew ß
budzetej ße derje radziez, kaz tez ßyiw a w e ta w « ale
hustehe deschezika dla nebudza ße znje renje demkhe°
w a e j hedziez. M ekre tu bist budza pledy n« pelach
lechzy wuresz.
1866 1.
1862 20. haperleje.
1863 5.
186721.
1864 27.mjerza psch.l. 186812.
,
1870 17. haperleje.
1871 19.
- psch.l. . 187231. mjerz.psch.l.
12 nebeske snamenja.
M
»D
beran,
W
b»k, ^
dwejnikaj, ^
rak,
,M
Islm,
Jjfrknezna,
w ah a,
schkerpien, ^
tsjelnik,
keserezk,
w edny muz,
rybi.
Abbreviatury abo pschikrötsenja
ßtow ow .
2)
O
&
^
®
'j )
ßlonezke,
mjeßaezk,
Pvkny mjeßaezk,
peßleni bjertlik,
mkedy mjeßaezk,
prjeni bjertlik,
skh. pep. skhadz'enje p o p eln ju .
skh. dep. skhadzenje depeknja.
kh. pep. khew anje pepofnju.
kh. dep. khew anje depeknja.
hed. hedzina.
m tn. m inuta.
* sketne m ist.
Maczichthch syißow cjo. 3 4 .
Januar,
n u lls t rözk,
um 31 dnjöw.
Mseßaezkvwe
H erm anki
pschemjcnenje.
W edro.
a
Stoljetna
skötne wiki.
protyka.
S ta r « julianska
Q
& # j 2>
H P rje n i iLipsk.
D e z e m b e r , skhadz.! khow. 'S 5 skl,. Hjoto. bjertlif l.ja n . 3 B art (laue
18 5 9
[fyotun. 1hob.ni.
ilieb. mi" ljDopotnja 11.
wiki.)
1. tydzcn. Terty dopoln:
16, 2 4 — 26, Ps. iü 2 , 2 6 — 29 ,
hodz. 37 min. 4 NeßwacziHebr. 10, 3 5 — 3 6 ; popo-kn: J an . 4 , 3 4 — 36.
dlo.*
pokaze n a i
1 tiebj. 190.üv.
20 4 .advout 8 7 4 1
kh- dop. fymne a jell 9 Nakezy.
2 pöndz. M akchar.
M ak aria
21 J u l i a
8 7 4 2 4 f f 1 8 weczocny lOHalschtrcto.*
3 wut. Kaschpra
Genovefe
22 A n a s ia s ie 8 7 4 3 M K 2 21 wjetr,deschczi
21 Budy3
39
koste
wedro.
4
T ita
4 ßreda B alza rja
2 3 D a g o b e r ta 8 6 4
.......
schm.^
4 5 8 mjeß. 8 . j.m (23Kinöbork*
5 schtw. S irnevna
Telesfor«
24 H ad. a J. 8 6 4
2 5 B n ž i d /.v u . 8 6 4 56 ;i i i§
6 14 popolnju 4 3 0 &tbatt.*
6 pjatk Tsjoch kralow S w . 3 kral.
2 6 B o ži m ać. 8 5 4 2 K E
J u lia n y
B o zid ara
7 20 i)obJ. 12 min.
a (werbe
pschineße
2 . ttjbjeü. Texty dopoln: 1. M ojs. 2 8 , 1 0 — 1 7 , Ps. 1 3 9 , 7— 12,
m
erfm nje n a
hrosnewedro.
Kol. 2 , 1 8 ; popoln: M atch. 3 , 1 3 — 17.
staue; 2 6 .
d
P
o
ß
leu
i
4
9
I
M
!s
k
h
.p
o
p
1.
nedz.
po
3
fr.
2
7
ii.
po
hoiiź.
8 5
8 n 4 j. jl.« . p . 3 M r
deschcziki hac5 23
9 pöndz. Zachar. x i y Ju lian «
28 2 0 0 0 0 m. 8 4 410 m
do könza
6 54
Agathon«
1 0 wut. Czeszjomjera
traja.
2 9 N j e w . dź. 8 4 4 1 2 ! m
hodz. 47 min.
8 24 ma syimi a
11 ßreda Isiloyftje
Hygina
30 A n isie
8 3 4 131#
9 52 mersnenje. Sserbske
Arkadi«
1 2 schtw. ^Reinholda
31 S y lv c s lr a 8 2 4 14 #
1 IN. 1 .1 8 6 0 . 8 2 4 16 Ä 11 17 G M lody pschißkowa.
Leontia
13 pjatk Hilaria
skh.dop m jeß.23. jan. a schtuczki.
14ßoboka Felira
Hilaria
2 M elan ie
6 1 4 17 ^
Popscheiika
3. tydzen. Tepty d op.: 1. Bcojs. 5 0 ,1 5 — 2 1 , Pschißl. S a l. 3 ,5 — 7; pop .: M atch. 4 ,1 — 12.
ta f d auju
6
in
in.
pvkä­
1 5 »cdj. |2 . n - i x S ^ x 2 .m d z .p o 3 fr. .4 u . j . o ü . 1. |8 1 ( 4 1 9
0 39
bere, S aw isz
se
n
a
wulku
2 1 symu.
1 6 pöndz. E rdm uth.
4 T h e o f a n t a 8 0 4 20
M arczclla
pak ßo ßam a
3 2 2 D P rje n i
1 7 w ut. A ntonia
Slntonia
5 M a la c liia 7 5 9 4 21
zere.
6 T io c ii k r, 7 5 9 , 4 2 3
1 8 ßreda (Felizity
P e ir stow. N .
4
3
9
lp
j^
tl.3
1
.ja
n
N.iz psche7 Ja n , ki'ćen. 7 5 8 1 4 2 4 #
1 9schtw . P risk i
K a n u ta
5 4 ßlrano 6 hodz. malko,
6 40 0 rnin sakho- pschewele,nizto
2 0 p ja tk F ab . S eb ast. F ab ian « a B . 8 Juri ja Kr. 7 5 7 4 2 5
7 20; roa fVimt a ipt'e pschedzo
2 1 ßobota H aiisje ,
9 Polimulh. 7 5 6 ( 4 2 7
0 mersnenje.
najljepe.
Tydzenje
a dny.
1PoredZena protyka
evcingelskci. I fattjolffa.
rs
1
1' 1
4 . tydzen. Tepty dopoln: 2. Bloss. 3 4 , 4 — 10, Jes. 3 , 1 0 — 1 1 ; popoin: Ja n . 1 ,3 5 — 4 3 .
10 1 -» . p . 3 k. 7 5 5 4 29 _
7 49
2 2 n c b i | 3 .m d z . r-> 3 ?r.| 3 . m b j. po 3 kr.
2 3 pöndz. C harity
M a rije lub.
2 4 w ut. T him oth.
T im olhej«
2 5 ßreda P a r - . w obr. I ipam . wobr.
26scht>v. P olykarpa
P olykarpa
J a n a Kresost.
2 7 pjatk. I . Khrysost.
Czerikla
2 8 ßobota K aroiin»
I Stoljetn a Schtoz trad a
11 Theodos. 7 5 3 4 31 U kh. p°p. protyka:
7 5 2 (4 33
1 2 T a iia n a
6 16
W o t 1. hacz
7 2 5 oo 11. bubje
1 3 H c r m y la 7 51 4 3 5
14 C achca
7 50 4 3 6 | ^
8 34
f i V12.’ "“
9 4 3 i wi ot
15 P aw . T h . 7 48
do '
18.
je
m
bjo
1 6 M a r c e lla 7 4 7 4 1 0 E 1 0 5 2
pomroczeue
5. tydzen. Texty dopoln: J o j J l , 7— 9, P s. 12 , 2 — 6 ; popoln : J a n . 1, 4 7 — 51.
2 9 ncdz. I 4 . ncdz. po 3 frJ 4 . üedz. po 3 fr. 17 2 , n . p . 3 k . 77 4 5 14 4 2 ( 4 ^
3 0 pöndz.,(Adelg.
1 8‘ A‘ l h a n a s ie 7 44 4 4 4 | j % 0 4 h 0 24. ßo ne
“
M a rtin e
1 9 M a k a r ia
3 1 w ut. jV irg ilia
P c tr. N ot.
7 4 2 ,4 4 6 ^
1 174 bjo w ujaßni.
radscho po
ezeszi hacz tze
a w ujeba,
f i S ’Ä
mori a toler
n aw d aw a!
S a m lode
hordaczk, n a
staretradaczk.
1860. Februar,
m a ly
rv z k ,
m a 2 9 d n jö w .
PoredZena protyka
o..!#t
Mjeßaczkowe^
pscheinjenenje. H erm an li
W e d ro .
Stoljetna
skötne w ill.
protyka.
(tfj P o in y i 1 Neßwaczi2)
slhadzu
fljow.
Z
E
skh.
fl)olv
m]efj.
7. febr.
„ fcło."^
evangelska I katholska.
6ob.m. I fjob.iu. | ,= hob, tu in. rano 3 hodz. 6 ? '* « • *
^2Ö E u t h 7 m i r ? 7 T i T 4 T 7 1 U ! 2 3 5 24m in. Dfdti. h a ro w *
1 ßreda B rig ittp
Jg n ac za
2 schtw. | I k u n jt wuczisz. S tv eijf. M a -. 21 Triodion. ;7 39 4 491 N
3 51 neße, jeli we- 7 H ö c h ­
trcro-*
!22Thim oih. |7 37 4 5 lj» S ? . 5 st ciorny rojetr
3 pjatk iB kazija
B w azija
U deschezil, jeli 9 9iabeberg*
H a n d r. Kors. 123 Klementa -7 3 6 4 5 2 1&*IS; 5 56 r a n isc h im e r s-lE -o r e lz .»
4 ßobota iV eroniki
Gaßyn.*
nenje.
6. tydzen. Texty dopoln: 1. Krön. 18, 15 — 20, J e r . 9, 2 3 - -2 4 ,
PschibnS.*
1. Pjetr. 5, 6 — 7 ; popvtn: J a n . 2, 2 3 -- 2 5 .
E P o ln y 17 Kalawa.*
5 nedz. S eptuagejim a SeptuagestniL 2 4 in o c h u ix ,i 7 3 4 4 5 4 j »
6 3 9 6 jert.1 3 .ftb r ^OBiskopizy*
D orotheje
6 pöndz. D orotheje
2 5 J u v ija T h . 7 3 2 4 5 6 A
7 9 roecjor 7 | Wojerezy^
2 6 X e n o f b n a . 7 31 4 5 8
7 Wut. R icharda F lA . R o m u ald a
skh.pop hodz. 3 9 min. 1 Ätowosalz.
pokaze na
Brody.*
J a n a niart.
27 Jan a K r. 7 30 5 0
7 22
8 ßreda H o n o rata
ßnjeh.
2lPschibrjez.
H ap le
2 8 E u f r .8.
9 schtw. Apollonia
7 28 5 2
8 50
G M iody 22Bernadzi10 pjatk Schvlastiki
Schvlastiki
2 9 fg n a c a
7 2 6 5 4 s h 10 1 8 m jey.21.febr.
zy*
B O K re o f.
11 ßobota Eusrosm y
D esideria
7 25 5 5
11 4 3 weczvr 7 hod. 25 Jasonza.
Trjcbulje*
28 in in. nur
7. tydzen. Texty dopoln: 2. S a in . 12, 1— 7, Ezcch. 18, 20,
2
7
D
ra z hischeze
ßnje1. Kor. 6, 19 — 2 0 ; popoin: J a n . 4, 3 -- 1 5 .
dzany.
bojte
wedro.
12 nedz. S eragestnia
7 2 3 5 7 M skh. dop
S erag estm a
3 1 2) fj.'cii
Hrödk.*
1 3 pöndz. E ulaltje
1f b r .
1 8 D P rje n i
J u lia n e
722 5 8 «
Lnboras.
1 4 rout. 9 3 a lc n tin s t\^ V alen lin a
2
2 2 8 bjcrtl. 29.fbr. Z ah a n *
720 5 1 0 #
1 5 ßreda F anstina
F an stin a
3 3 9 wecz'or 8 hod. 28 Barsche;.*
3 B ja j-i ja
7 18 5 1 2 ' #
4 4 . m tn. po­
J u lia n a
1 6 schtw. Onestm a
7 16 5 1 3 a a
4 3 7 kaze na jenaf Grodzisch4 I s id o r a
czo.
1 7 Pjatk K onstanzija
K onstantina
5 A g a lh y
7 1 4 5 1 5 Z L 5 21 nestajne
wedro.
1 8 ßobota K onlordije
Konkordije
6 U o r o t h e e 7 1 2 [ 5 17 Z L 5 5 4
Serbske
8. tydzen. Texty dopoln: 1. K ral. 2, 1— 4, P rjed. S a l. 7, 3 - 5 ,
pschißiowa.
Hebr. 13, 7 ; popoln: J a n . 4, 1 9 — 30.
S toljetn a
1 9 nedz. Eßom ih:
7 10 5 19
6 17 protyka: T o ftstte sho«
Tlnm quagestm .: 7 M ia s o p .
20 pöndz. Leberecht.
E ucharia
6 3 6 1. febr. nm nenje je n a
8 T h e o f ila 7 8 5 2 1
21 rout. Poßnizy ^ b t Posuicze
kh. pop m jetr a deich, fjroiecji, so
9 iN ik e fö ry 7 6 5 2 3
erjad ß o n aj22 ßreda P o p eln a ßreda P o p eln a frebß 10 L 'lia ra l
7 4 5 2 5 «SS« 6 2 4 czik; 4. hacz nböle
ßym eni.
2 3 schtw. Lazara
11 E u f r o s in y 7 2 5 2 6 «48X 7 3 2 do 10. w obR o m an e
mrocjene
ne2 4 pjatk Pschestnp. dzeii P zeß u p n . dz. 12 M e le c ia 7 0 5 2 8 t ä t 8 41
bjo a mjetr. N iino czernje
2 5 ßobota M a tth ia ß a
13 E u la lie
M atlh iasa
6 5 8 5 2 9 t ä t 9 5 2 12. a 13. 6er ßej drastu
mufft ro jetr; hrom adu.
9. tydzen. Texty dopoin: 1. K ral. 3, 5 — 15, Ps. 85, 8 — 14,
14 ßnjeh; 20. abo 21.
Romsk. 12, 7— 8 ; popoln: J a n . 5, 5 — 18.
2 6 nedz. d -iv c fa ti;
i . nedz. posta 14 Syropus-;. 6 5 6 5 3 1 ' F & ! 1 1 4 15. a 16. hacz do fön«
budze tvjetr
2 7 pöndz. Vollprechta
za rjane
L eandra
1 5 O n e s i m a 6 5 4 5 3 3 M kh. dop a deschezil
2 8 w ut. M a la ria
6 52 5 35 ~
0 1 9 root 17 do 19 wedro.
M a la r ia
1 6 P o s tn k y
2 9 ßreda ÄWstiflii,
1 7 P o |t. srjedu 6 5 0 5 3 7 i
1 3 4 deschezil root
S öuche dne
Tydzenje
a dny.
S ta r a julianska
Januar.
Mjeßaczkowc
p)"d)emjenetije. Hermanki
W edro.
a
Stoljetna
ffotne reift.
prothka.
1860. Mjerz,
naljetnik,
ma 31 dnjöw.
Tydzenje
Pored^ena protyka
a dny. i evangelska. | katholfka.
1 schtw. ! A lbina
2 pjatk Am altje
3 ßobota K unigundy
10. thdzen.
4 nedz.
5 pöndz.
6 rout.
7 ßreda
8 schtw.
9 pjatk
10 ßobota
A lbina
S im pliczia f
K unigunde t
S ta r a julianska
Februar.
£■§1 D <A Pokny
o
skhadz. >khow. | 1 : skh. khoW mjeß. 7.
hod.m.ihod.m.
lS O rlh o d u x . 6 4815 39
19 A i c h i p p a 16 4 5 5 4 0
20 L e a K a t. |6 4 3 5 4 2
Tepty dopoin: Ezech. 3 3 , 7 — 9, Jes. 5 8 , 6 — 9,
Neminlszere
B edricha
F rid v lin a .
P erp etn p ^
Filem ona
P okutny pjatk
A lerandra
2. nedz. posta
B edricha
F ridvlina
D om ascha A qu.
Filem ona
FrancziSki
K a ja
21 Q u a d ra g .
22 E u gena
2 3 K A em ensa
2 4 K war-,
2 5 h lło w y J .
26 T a ra s ia
2 7 F o rly ra
641
639
6 36
634
632
830
627
544
546
5 47
549
5 51
5 53
5 54
min popolniu 1
44 sjobj. 33 min.
pokaze na
4 4 fmjcl) a
deschcj.
32
tug.*
( [ Poßleni 7 Neßwaczibjertl. 14.
M o.*
5 6 mjerza dop.
Radebnrg*
5 3 2 9 hodz. 57 lO R ukow .*
5 5 3 min. dawa 1 2 D r a z-
0 .= hod.
ü ! 2
-M
3
HEi 4
M
W
#
3 Zitawa.*
b S to ip n jo *
Rosbork. *
6 Bart* a
kitte wiki.
Dobro-
dzany.^
Halschtrcto.*
Lnbin.
Rvchwaid*
Sianknotv
llB isk o p iz h '
Krossytt.
Rußland.
19D ubz*
Grab in.
Golischyn.
Poiczniza*
Rychbach*
21 Zetnr.^
25 B riw aid.
26?ttfcij.*
Lnbnjow.
Muzakow*
W ößlinkA
27 Kößkow.
7 44 @ iO llote
9 14 mjeß. 22.
1 0 4 1 mjerza popolnju 2 hob.
11. thdzen. Texty dopoin: Neh. 9, 3 0 — 34 , P s. 7 7 , 8 — 14 ,
43 rniit. ma
1. Pjetr. 1, 1 3 — 1 6 ; popoin: J a n . 11 , 1— 16.
2
8
2
.
]>.
n
je
tL
6
2
5
5
5
8
M
^
k
h
d
o
p
.
nwbmröczene
3, i'icbj. Post«
1 1 «edz.
a w jetüR ehora
2 9 B a s ilia
12 pöndz.
6 23 5 5 8
kojte wedro.
1 rn e rc a
1 3 itmt.
6 21
Niczefora
H P rje n i
2 T h e o d o ta 6 18
1 4 ßreda
M ath ild e
bjertl. 30.
3 E u d o lü a 6 1 6 6
1 5 schtw.
L ongina
ujerza rano
7 hodz. 41
4 G e r a s im a 6 1 4 1 6
1 6 pjatk
H eriberta
min. pokaze
na renische
12 . tydz eit. Tepth dopoi n : Hiob 2 2 , 21 — 3 0 , Ps. 2 3 , 2. Kor. 5, 1 9 — 2 f ;
wedro.
p op oin : J a n . 11, 3 2 — 4 6.
6 3 . j>. u jix L 6 9 6 8 ' M y 4 4 2 Ltvljetiia
1 8 n e ^ . L atare
4 , rredz. po.t.i
4 5i
1 9 pöndz. Jo sefa
7 B a s ilia
6 7 6 10 3 5
Jo sefa
protyka:
5 12 !ßot 1 do 5
20 w ut. Joachim «
Joachim «
8 T h e o fy l. 6 5 | 6 1 2 . ^
Guhrow.
5 24 mjerza je 28
2 1 ßreda B enedilta
9 4 0 n ia r t. 6 2 ! 6 13 1L
Benedikta
29 Katnenz.*
symna s
22 schtw. K asim ira
10 K o d r a t a
O k tav ian a
6 0 6 1 5 U f f kh. pvp
S h orelz*
nersnenjom
; 3 0 Trara
7
41
11 S o fro n ia 5 5 8 6 1 7 f t p
2 3 pjatk E berh. xüP* V iktorina
Darbna.
12 T h e o f a n a 5 5 5 6 1 8 | ( f T 8 5 3 w ot 6 do 9
S im e o n a
2 4 ßobota G a b riela
e czoplischo; B^chkow.
13. thdzen. Texly dopoin: Jes. 5 3 ,4 — 5 , i 3s.7 3 ,2 3 — 2 6 ; p o p o in :J a n . 1 1 ,4 7 — 57 .
wot 12 do
10 8 16 predy 31 Budy2 5 nedz. J u d ik a M .p fc h . 5 . nedz. posta 1 3 4 . p . iije d . 5 5 3 6 2 0 ,
schin.*
11 22 eschez, na to Ortrand. *
1 4 B e n e d ik ta 5 51 6 22 ^
2 6 pöndz. K astula
Ludgera
15 A g a r i ta
2 7 w ut. R uperta
5 4 8 6 2 3 B kh. dop en je;w o t 17
R u p erta
Trsebulje*
0 3 4 do 19. rano
16 S a b in a
5 46 6 25 U
G u n tra m a
2 8 ßreda Angeliki
symne, w o- pschindu
1 3 6 v n jo p ak taje; w ötre
1 7 A le x ia
5 44 6 2 7 - M
2 9 schtw. E u s t a c h i a - ^ . Eustachia
mers1 8 C y riJ la w . 5 4 2 6 2 9 , H E 2 2 6 ot 22 hacz! nenja, 3 0
3 0 pjatk G u id a
K w irin a
19 Jo se fa
5 4 0 6 3 0 , j $ | 3 3 | do könza ßnjeh asym a.
3 1 ßobota D e tlav a
B albink
A
.GaperLeja,
jtttrownik,
ma 30 dnjöw.
Mjeßaczkowe
pschemjmenje. H erm anki
W e d ro .
a
Stoljctna
protyka.
ffötne wiki.
" v Pokny 2 Wikow.*
D
o
S ta r « julianfka
sihadz'. 1tlfclv. ■S = fff;. !how njcit. 5. hap. G aßyn.*
M je rz .
t)ob m.|t)L'b.m.
ijob. min. iveezor 49
l'nboras.
14 . tydzen. Texty dopoin: J es. 53 , 1 1 — 12, Ps. 1 1 8 , 1 6 — 22 ,
in in. m a nie* Ortrand.
Hebr. 5, 7 — 9 ; popokn: J a n . 12, 1 — 13.
Kulow.
fre a spinne
3 Barsche;.*
Boworiizka
120 5 , p o s t. n . 15 3 8 6 3 1
3 32
1 nebz. P alm aru m
toebro.
2 pönbz. R osam unby
F rancza P a w l. 21 J a k u l i a B . 5 3 6 6 3 3
3 5 4 d P o ß len i 49leßw aezibfc.*
22 B a s ilia
5 33 6 34
3 tont. D a rin
N icharba
4 1 3 bjert. 13. hap. lO Schjcrarano
2
hobj.
Jsib o ra
2 3 N ik o d e m a lS 3 1 6 3 6 ł l
4 tjreb« Ambrosia
4 30
chow.
23 nun. poschtivörtk 24 Gabriela 5 2 9 6 3 8 :
5 schlto. E c l. schl.
skh.pov. kazenabeschc; D zjezjc*
Halsch2 5 M -in jv pv. 5 2 6 6 3 9
ffiu ifi patk
6 pjalk. Czichip.
8 6 n tojetr.
trvro.*
H erm . Jo sefa 2 6 K o r l u l a
7 ßobotNjLuisy
5 24 6 41!
9 3 5 © M ioby
1
4
S
ta
ra
nijefj. 21.
15 . tydzen. Texty dopoin: Lnk. 24 , 1— 9, 2 Tim . 1, 9 — 10 ,
D
arbn«.*
hap. ran o 6
J a n , 11, 2 5 — 2 6 ; popokn: Bkattl;.^ 28 , 1 — 10.
öspork.*
1 ßwedz. jutrcto 1 ito, bz. jutroto 27 Waji
1 0 59 hodi. 3 4 min. ILW
8 nebz.
5 22 6 4 3 j
5tl;oqe=
slh .b o p l pschineß9 pönbz. 2 ßwebz. jutrcto 2 jm, bz. julrow 28 Hilaria
5 20 6 45j ^
bns.*
rjaue czople
Pözkowy.*
Ezechiela
10 rout. D a n ie la
2 9 M ark a
5 1 7 ,6 461 J O
0 12
bin;.
18 dkadeberg*
11 ßreba J u lia
Leon« ivulk.
3 0 J a u a K im . 5 15! 6 4 8 ' ^
1 11 I
Priem 21 Drjowk.
3 1 Z e l. š t w . 5 1 3 6 5 0
1 2f* tiv . E nstorgia Z ^ ”‘s J u lia
1 5 4 bjertl. 28. 23 Nowosalz.
1 h . Ć ic h i p j. 5 11 6 5 2
1 3 pjatf Jn s tin a
H o m o g en e
2 2 4 hap. pop. 3
M iioras.
1 4 ßobota T iburza
Tiburcza
2 T ita
5 8 6 53
2 4 6 hobz. 25 nitii. Brody.* 16 . tydzen. Texiy dopoin: Ja n . 14 , 1— 6, Romsk. 1, 4 , popeln: J a n . 2 0 , 1 9 — 23. pfchinoße pv 2 4 D a m n a .
beschcziku
" jutr
' ■ 5 6- 6- 5 5 '. ~
Krakow.*
Q~ u a,u n v d' o g . ‘ 1. t’n b j. po ju tr. 3■ 1!. sw.
15
4
rinne
29
Lipsk.
«
5
7
>»>
4
2.8iv.
jutr.
1 6 pönbz. A aro n a
Aarona
5 4 0 J ‘ *8r-1 0 | czople toebro.
309eakezy.
1 7 tont. R ubolfa
R ubolfa
5-Theodula 5 2 6 59 ^
32
9kameEleuthera
1 8 ßreba Khrysostom a
4 59 7 0
6 E u ly c h a
43, Stoljetn a
njow.*
Kiesostoma
1 9 sch i w. H erm ogena
7 Juri ja
Wjeto457 7 2
5 5 protyka:
schow.
2 0 pjatf. S ulpizia
8 Domaša
!Severiana
4 55 7 3
8 , W o t l bo
21 ßobota A bolara
! Anselma
9 Eusycha 4 5 3 7 5
pop 4. spinn; o „„ .
17 . tydzen. Texty dopoin: M atch. 18 , 1 0 — 14, Pschißi. S a l. 22, 1 7 — 19,
rinnt; czovli) 2b‘ 60 f 8 bjm wm 7 l--n 'ea ezople
Ephes. 6, 1—
-l-- 41 ;. ^w
popoin:
^vui, wvvtnty.
M atch. J.t3,
1 8 , J1L— 7.
. J 7 . . . . mr'Tsrrt
toebro;• vKl
29.
22 mdz. | Miserik. Dons. , 2. neb|. po (ulr. 10 Quasi:.;, 4 51 7 6
9 1 0 bo 8 befchcz.'jbcfchcz
a na
12
hacz
bo
2 3 pönbz. J u r ija
J u r ija
11 Antixasa 4 4s© 7 8
10 24
to hacz bo
2 4 tvut. ,A lbcrta
Fibcla
12 Basilia
4 47 7 1 0
11 29 17. spinn e könza czoplo.
k
j
tojetr;
19
.
2 5 ßreba. ]M ark a
M arka
13 Artemona 4 45*7 11
V' ^op befchcz; 20.
2 6 schtto. !Kleta
K leta
1 4 Martina j4 4 4 17 1 3 1
0 2 3 bo 22 jnrn Söerbfte
2 7 pjatk. !Tertulk.
A nthim a
15 Aristarclia 4 42 7 14
1 4 fyuine bm;; pfchißkowa.
2 8 ßobota V ital«
j V ital«
16 Agapia
14 40 7 15.!
1 3 5 23. czpplo
9rabfcho
24. 25 hubze
1 8 . tydzen. Terty dop.: J a n . 12, 2 4 — 2 6 , 2 . Kor. 4 ,7 — 11 , pop.: Ja n . 2 1 , 2 0 —22. bsfchcz a boßy hacz toe
8. üebj po jutrj 17 M is . D o m 4 3 8 1 7 17}
najatpch
2 9 wwz. I J u b u a is
ßkönrzka
czrtjach.
3 0 pönbz. ,E u tro p ia
K hate S ie n .
18 J a n a d ec. 4 3 7 j7 18!
1 8 ] ßw jeczenk;
Tpbzenje
a bin;.
P o r e d z e n a p ro ty k a
evangelfka. | katholfka.
M eja,
rözomnik,
ma 31 dnjöw.
Tpdzenje
a dny.
1 w ur. Fili'p. Jak u b a
2 ßreda S ig m u n d a
3 schtw. Kschiza nam af.
4 pjatk F lo rian «
5 ßobota i G vtlharda"
(y ) P o ln y 1 BS art.*
^
l y Komjeß. 5. meje
Z = 's»)morow.
s ,E !lieb. min. rano 7 hodz.
2 Neßwaczi4 3 5 17 2 0
2 34(51 min. ntoje
fcto.*
S ta r a ju licm ffa1
katholska.
Mjeßaczkowe
Hcrinanki
pschernjenenje.
W edro.
Stoljetna
skötne wiki,
prctyka.
O
H a p e r-e ja ^ ^ ^ h o w .
19 H evm og.
2 4 9 deschczikojte 7 D raz2 0 T h eo d o ra 4 33 7 22
3 gjivebro pschi2 1 J a n u a r ia 14 3 2 7 2 3 ł l
dzany.
^ netj.
Woserezp*
2 2 P a v a k ly ta i 4 3 0 7 2 5
3 25
U' Pvßleni
Lnboras.*
2 3 J u r ija w - j4 2 8 j 7 2 7
skb.pop. bjertl. 12.
Lubnow.*
11). tpdzen. Texth dopoln: J a n . 5, 2 8 — 29 , 1 Kor. 15 , 4 0 — 4 4 ,
weczor 8
Hnkow.*
S j . J a n . 2 1 , 4 ; posroln: M atth. 2 8 , 1 8 — 20 .
hodz. 5 min.
Z ah an *
6 ncdi.
C an tate
4 nci^ po jn lr. 2 4 J v j j iL .'e
14 2 6 7 2 8 \
9 5 0 pofaje na 8 Halsch7 pöndz. B ohum jera
S ta n iS w a w a 2 5 M a r k a E v . 4 2 4 7 2 9 i ] § > 1 0 5 6 bete ßncht
tm u .*
cjaß.
HennerS11 4 6
8 w ut. D rtricha
M ich aw a zjew. 2 6 ß a s ilia
4 2 3 7 30
dorf.
4 2 1 , 7 3 2 Z U l'kh dop. @ M tody
9 ßreda B enigny
2 7 Š im a n a
R eh o ra N az.
»ließ. 20. 11 K alaw a*
4 20 7 33
0 22 meie ireczor
10 schtw. Viklorije
A ntonia
2 8 Jaso n a
9utbmert=
11 pjatk Slbolfti
4 18 7 35
0 4 9 7 hodz. 35
F lorenlina
2 9 9 m a r t.
$»)•*
4 16 7 37
1 2 ßobota P an k raza
P ankracza
3 0 J a k . ja p .
1
8 min. pfcl)i- 12 Eisenberg*
ueße ijane 149nbij.*
2 0 . tydzen. Text!) dopoln: Bkatth. 7, 7 — 11 . J er. 5, 24 ,
wedro.
Kamen;.*
Jak 5 , 7-— 8 ; p op oln : Lnk. 11 . 1— 4.
Gnbin.
1 2 -lj Z P rjeni
5 . ńedj. po juir. 1 ra . C n u u ite j 4 1 5 7 3 8
1 3 nedz. N ogate
15
Pschibrjeg.
1
3
8
bicrll.
27.
1 4 pöndz. K hrystiana
2 A t h a n a s ia 4 1 3 7 4 0
P achom ia
meje weezor 16 Nukow.*
3 T im o lh . j4 12 7 41
51
1 5 tont. S vfije
S o fije
Zcmr.*
8 hodz. 53
2 min. ma icnaf 1 7B oroj.
1 6 ßreda S a r v
4 P e la g ia
1410 7 43
J a n a s N ep.
2 1 5 rjaiu; a wob 18B cskow .
1 7 schtw. Boze sipich'e - d o zeh o jpecAa 5 I r e u y
4 9 7 44
Pschibus.
1 8 pjatk V enanza
2 2 9 stajny czaß.
6 H io b a
4 8 7 45
F elira
Grodzisch1 9 ßobota P o ten zian a
7 K r i ž .n a m . 4 6 7 4 7
2 49
P e tra Cölest.
„ czo.
Stoljetna 19 J ita w a *
2 1 . tpdzen. Zqh) dopoln: J a n . 14 , 12— 17 , 2. Pjetr, 1, 2 — 4,
Hebr. 8, 1 — 2 ; pop oln : J a p . sk. 1, 1 5 — 27 .
protyka:
W ikow?
>=SSX I!L.
R e
V'
... u
. . .e
Gr.i.A i
pe t v r 8Q BR ,v-k
2 0 nedz.
5 ;7 4 8 '
|;J. meje rano-2lK insbürk*
4 7 491
21 pöndz. P ru d e u z a '
9 J e sa ja sa
D o n a ta
9 1 9 pm a,w odnjoj ©aftyit.*
Lnbin.
1 0 1 8 reu je. 4.
2 2 w ut. Heleuy
37511
1 0 Ś im S a l.
Helene
Söiank11
4
hriinanje
a
2 3 ßreda D esiderija
2 ,7 5 2 H E
1 1 M a m er ta
D esideria
now.
11
37
dejchcz
6.
1 2 ib -'/.c h i n .
1 7 54
2 4 schtw. H a n y
H an y
Hrüdk.*
v
rano nuilfi
v -v -,
0 7 55 M
2 5 Pjatk H u rb a n a
H u rb a n a
13 3 1 8 w o te .
b°l)-|mr5d. 7 h acz 2 2 B a rs c h e ;.*
3 58 7 57
2 6 ßobota B edp
1 4 I s id o r a
Bedp
8 0
0
26 je l v n o - 2 3 9 tad eb u rg *
22.tydzen. Texth dopoln: J a n . 1 4 ,2 3 — 2 7 , 1 . Kor. 1 2 ,3 — 7 ; popoln: Jap.sk. 2 ,1 — 19.~ ' zp syma, 2 9 W o l b r a mozy.*
0 23zwod»jo czop1. fib. lwatkoiv 1 5 E x a u d i
3 5 7 17 5 8
2 7 n eb |. 1. ßw. ß.
Kulow.
I 0 40 i? / wulka
2 . ńi’. swatkow 1 6 S a r y
2 8 pöndz. 2. ßiv. p.
3 56 7 5 9
n , . muchota. 28. Cybalin.
2 9 w ut. M a n ilia
3
5
5
8
0
1
7
A
n
d
r
e
n
.
Marimiliana
u ^ 7 d o 30 deschcz J p je tr a
C suchc dne
1 8 T h e o d o ta 3 54 8 1
3 0 ßreda Kipatember
1 1 0 31, schkodnyi weczor
3 1 schtw. P etronellje
F:l. ha Ja k .
A thanasia
Kziza uam ak.
M oniki
P ia V .
Petronelle
1 9 P a trik a
3 5 3 ,8
2
1 28smrös, tvuUi;
deschcz.
ISCMk Jnnij,
ßmaznik,
nm 30 dnjöw.
Mjeßaczkowc
,
pschemjenenje. & m a n h
W e d ro .
Stoljctna
protyka.
ffotne wiki.
4 Biskopizy.
V) P o ln y
D
@ tam julianffaj
O
P iz n *
« I| ! ffb. kliow mjeß. 3 jun
M -ja .
- 1' iiob. min weczorb hod
9inhland.
|g o rtu n a ta
20 T J i a l l a l e a | 3 5 2 18 3 j « f g { 1 4 9 34m in.pschi- 6 N'eßwaczi1 yiatf l^ itc b e m a
dio.*
2 ĕu6cta|9Jřaq en in a
j E ra sm a
2 1 P .F .A .
13 5 2 18 4[ Jfr» | 2 17 neße symne
8 S tara
descheziki.
2 3 . tydzen. Texty dop oin: 1. Ja n . 12, 1 2 — 16, 1. Kor. 2 , 1 0 — 11,
Darbn«.
(z,P o ß len i 9 ?ulnn.*
2 . Kor. 13, 1 3 ; popoin: J a p . sk. 2 . 3 8 — 39 .
bjeril. 11. 11 Shorekz.^
3 nedz. S sW .ß w .M S tz S w .s w . irojicze 22 1. s w . s w . 3 51 8 5! O - 's k h .p o
2 3 2. sw . sw . 3 50 8 6 Ä
9 3
4 pöndz. K arpasia I S E / K arpasia
Pschibrjeg'
Gnbin.*
D onifacza 6. 2 4 S im e o n a 3 4 9 8 7 Z K 10 1 1 hodz.53
5 w ut. B onifaza
m in. pokaze
Lubnjow.
2 5 K w a te m . 3 4 8 8 8 ®
N orbert«
10 4
6 ßreda B en ig n a
na plödnc
Nychwaid'
7 schtw. Lukrezije
B ozoh czewa 2 6 K a r p a
3 4 8 8 9 A 11 1
ivevro.
13Krossyn. *
P rim a
27 Jan a P.
3 48 8 1 01(& 11 2 G M lody 14 Ortrand.
8 pjaik M ed ard a
M a rg a rite
9 ßobota P rim a
2 8 IN ik e ta sa 3 4 7 8 1 1 Ä l l l 4 mit’p. 19 jun. 18Halschti'cto.*
24. tydzen. Texty dopoin: Luk. 17 , 2 0 — 2 1 , Ps. 7 8 , 1 — 7, Hcbr. 1 0 , 2 3 — 2 5 ; rano 6 hodz
Huczina.
popoin: J a p . sk. 2 , 4 2 — 4 7 .
12 m in. nist
11 5 5 wobmroczene Lnbaü.^
10 nedz. l . p . ß . t r . / ^ s 2. n. Po fibatf.. 29 W 1 swjaL 3 4 7 8 ( 2
Mnzakow.
^
skh.dop.
ale czople
3 0 T saaka D al. 3 4 6 8 1 2
11 pöndz. B a rn a b . x&s? A ntonise
Brody.*
1
wedco.
B asilida
31 Hevmiasa 3 4 6 ; 8 13
0 7
12 w ut. B asilida
Zenmburg.
0 20 H P rje n i 19D an in a.
1 junija
3 4 6 8 14
1 3 ßreda T obiaßa
A ntonia P a d .
Köstkow.
0 3 5 b j.rtl. 26.
1 4 schtw. Eliseja
B asilia
2 JNicefora 3 4 6 8 1 4 :^
V ita
3 L u c i l i a n a 3 4 6 8 15
0 5 2 jun. rano 1 22W elec;in.*
15 visttf V ita
hodz.24.m in. 2 5 D ra z 4 M e tr o fo n a 3 45.8 15 MK 1 14 pokaze na
1 6 ß o b o ta Engelbert«
R ain er«
dzany.
deschcz a
— 2244 , Ser. 7 ,2 5 2 8 ; popoin: Jap.sk. 3 ,1 — 10.
2 5. tydzen. Texty dopoin: J a n . 5 , 2 3 _—
Rychback*
'
5 2 , ß . p. s. j3 46 8 16
®rjotot'.*
1 4 5 ßlonczko1 7 nct'j. 2 . n. po ßw . tr. 3 . n. po sivatch
Gvtischyn.
6 T l i e o d o l a 3 4 6 8 16
2 2 7 ßwjeczenje.
1 8 pöndz. Arnolsa > g ł|. J u lia n e
LnboraS.*
7 N o r b e r t a 3 4 6 8 16
G ervasia
1 9 w ut. (Sert)nftn
kh. pop.
Wößlink.*
8 B o ž id a r a j 3 4 6 8 16
S y lv e ria
20 ßreda S y lv e ria
9 3 8 S tolietn a
Rosbörk.*
9 C y r ill. A I. 3 4 6 8 1 6 '
Alopsia
1 0 7 protyka:
21 schtw. F ilipiny
Zarow.*
2 2 pjatk. iP om hasboha
P a w lin a
1 0 T h i m o t h . 3 4 7 8 17
; 1 0 2 9 W ot 2 do 4. 29 S i y Komorow.
2 3 ßobota>Basil>ia
A gripine
11 B a r tr o m ja ' 3 4 7 8 1 7 1
110 4 7 jara symne
w
ed
ro
;
5.
2 6 . tydzen. Texty dopoin: J o h . 5, 3 9 — 4 4 , M atth. 5 , 1 3 — 16,
symny
2 . Tim . 3, 1 5 — 1 7 ; pop oin: J a p . sk. 4 , 8 — 2 1 .
deschcz;
7. 8 | S s e r b s k e
oä
3 . n .p o ß w . tr. 1 /4 . n. po ftvatk. 1 2 3 . D . p . 8. 3 4 8 8 1 7 ! j p 11
9.
czoply
pschißtowa.
** |sJan ac h cze n ik a| s J a n a kzczenika
13 Akwiliny 3 4 8 8 1 7 zh . 11 17 D i/ic ja Utot; 9?a maUt
2 5 pöndz.'Elogia / m . Prospera
8 rc i khjezutezböze
2 6 w ut. leerem , s j g / J a n a ha P a w . 1 4 E lis e a
3 48 8 16,
11 3 5 1260
l'je; 126.
15 AmosaPr. 3 4 9 8 1 6
2 7 ßreda I 7 spanzow
Kresczencza
11 5 4 deschcz; 28. ßiönczko
1 6 T y c l i o n a 3 5 0 8 16
kh. dop. rjane w e d ro ; ßweczi.
2 8 schtiv. Lea
Lea druh.
—
_ 0 1 8 30. k u rjaw a.
2 9 pjatk i P je lra ct P a w . P e tra h a P a w . 17 E n i a n u c la 3 5 0 8 1 6
3 0 ß o b o ta iP a w . toopom. iP a w . wopom n 1 8 L e o n t i a i 3 5 118 1 6 .
0 50
Tvdzenje
n dnp.
Poredjena protyka
evangelska. | kalholska.
»»fe! 1/
iK !R
Mjeßaczkowe
H erm anki
pschcinjenenje.
M r lij,
praznik,
nm 31 dnjöw.
Tydzenje
a bny.
PoredZena protyka
evangelsfa.
I
kalholsfa.
Tcxiy bopvOt: 3 au. 6. 4 7 — 51 , M aith. 7, 2 4 — 27 ,
1 Tym. 1, 1 8 — 1 9 ; popoin: Zap. sk. 5, 115— 21 .
1 neoz. I t.n. p. pw. ir. 5.nedz. Po sw. 1 9 4 . o . p . s. j 3 51 8 1 5 ! H -
M a r. dom ap.
Enw ga
UCalrifa
Czeritla
D om iniki
W ilibnlva
a
Stoljetna
protyka.
ffdtne wiki.
L D u b z*
41 D
! S ta r a julianska
O
tH | skh. khow C P o tn y
ussa.*
sfs;nbj.
|
khow.
I J n l n 'j . tjfb.m. j tioP.m. j ^ ,=. | hod. miu mjeß. 3. jul. HS topinjo*
27 . tpbjeń.
2 pondz. M ar. d.
3 w ut. K ornelia
4 ßreda Hvldricha
5 schlw. C harlotly
SÖ cbro.'
2 0 M c llio d ia J3
21 J u l i a u a m .i 3
2 2 E u s c b ia
3
2 3 A g rip p iu y 3
2 4 J a u a k ic . 3
2 5 F e b ro n ije 3
52
53
53
54
55
56
rano 4 hodz.
46rnin.pschl1 34 nt’Pe nestajne
wedro.
8 15
2 30
8 1 5 4 ^ skh.pvp 0-4 P o ß k n i
8 15
9 14 öfersf. 11. jul
rano 6 hodz
8 14 Z
9 3 5 47 niin. m a
6 pjcnk | Esaiaßa
81 4 ;^
9 5 0 mobmro'cjene
7 ßvbola.W ilibalda
10 2 nel'jo a pvdla
8 131
czepiotu.
2 8 . tydzeii. Texty dopotn: J a n . 8, 3 1 — 3 6 , M atth. 6, 2 2 -2 3 ,
■
Hebr. 13 , 9 ; popotn: Zap. sk. S, 3 4 — 42 .
@ M iody
8N edz. f 5 . n. p. ßw. tr. 6 . ieb j. posw. 265. u. p. s. 3 5 7 1 8 131 3 t 1 0 14 :iljfp. 18. jlll.
9 pdndz. sC yrilla
Czerilla
2 7 K o n c P j. 3 5 8 8 1 2 ' 1 0
2 6 popolnjil 3
10 u 'u t. iB ohukh. W ' Fkliczite
2 8 C y r i l la
3 59 8 11 4 n f 1 0 3 9 |b o b j. 1 1 m in .
29P c t r a P a w
11 ßreda P i a
'
M arczian a
0 8 10 f ł f ■11 ° 5 7 pofaze na
czoply czaß.
1 2 schlw. Hendricha
J a n a G u alb . 3 0 W š ř c h . j. |4 1 8 9 F $ - ! 1 1 6
1 3 pjatf M arg arelh y
Slnafleta
1 ju lija
2 8 8 F * 111 41 Z P rje n i
1 4 ß o b o ta1B onavenlury B onavenlure
3 8 7 K iffO bop
2Suk. M.
3 Bart.*
4 Äteßwaczi-
bło.*
6 Kalawa.*
7 Lubin.*
9 Bem adzi-
zy.*
Nowosalz.
Dzjezje.*
Trjelmlje*
lOHalsch- '
troll'.*
l l Rukow *
16Lubij.*
Potczuiza^
Schjerachow.
17 Grobzischczo.
23L8ospörk*
20Kammz.*
rano 6 hods.
S; pop.: I a p . sk. 6, l - - 7 . 29m m pschi- 30 yřomt)=
G crsbcrs.
5 8 7 U
0 1 6:
6.» .p .ß w .tr . 7.ü ed z. po sw. 3 6 . ll- p. 8.
1 5 nedz.
1 6 pondz. R afaela
M a r. K arm .
4 H a u d r i ja
6 8 6
1 7
1 7 w ill. Ä leria
A leria
5 A th a n a s ia 4 7 8 5 s-M
1 8 ßreda lE u g en a
6 S is o a s a
K am illa
4 8 j8 4 W d h . pop
19 sclilw. | Diuftna
7
D
o
m
.
A
k
.
Binczeneza
4 9 8 3 " 0" 8 3 2
20 pjatf E liaß a
M arih e
8 P ro k o p a 4 10 8 1
8 52
2 1 ßobota Prareda
P ra re d a
9 P a u k ra c a 4 t l ! s 0
9 9
3 0 . tydzcn. Teply bop.: Bi'atth. 16, 1 5 — 19, M atth. 6, 1— 8* pop .: Ia p . sk. 6, 8 — 15.
2 2 nedz. I 7 .n .p .ß w .tr . s S .n e c p po fm .l 1 0 7 . u- p- & 4 12 7 59
I 9 25
2 3 pondz. Zlpollinara
A pollinara
11 E u f e m ije 4 14 7 57 ^ ! 9 40
2 4 wut. K h rp stin y ^ M . Khrisline
1 2 P r o k la
4 15 7 56 jdj 11 0 1
Ia fu ia
2 5 ßreda Jak u b a
1 3 G a b r ie la 4 16 7 55 M A O 22
2 6 schlw. H an y
H au e
14 A k w ilc
4 18j7 5 3 . t $ g 10 52
2 7 pjatf, M arlh y
P a n la le o n a
1 5 K w i r i n a 4 <9^7 5 2 : H 11 31
2 8 ßobota P an laleo n a
N azaria
1 6 A l b e 1110g . 4 2 0 : 7 51 A ist), dop
3 1 . tybze n. Texly bop.: L) atth. 9, 9 — 1 3 7 N atth. 6 ,1 9 — 21
2 9 n ed z .
6.n .p .ß w . tr. 9 . nedi. po sw: 1 7 8 . U. p . s. 4 2 2 7 4 9 i ^ | 0 2 2
3 0 pondz. R ulhy
J u litte
1 8 H y a c i n th a 4 2 3 7 4 8 | § J 1 2 5
3 1 w ut. F lorentiny
J g n a z a B olog. 1 9 M a k r . a D . 4 2 4 , 7 4 7 A
2 36
neße deschczifojle a
Sserbske
pschifiiowa.
Hdpz ßo
Stoljetn a dolho
dypa,
protyka: wjezka w u skoczi.
2. jul. syina;
3.
beschcz;
4. neChzesch
do 8 . wnlka
Ä st]
wnozyhnma- jenoj tojer’e
11ja a ivulfi
nosz.
deschcj; 11.,
12. bo 28;
P rosna
wnlka czo m lonza najpkoia; 28. bo böte ktepota.
3 0 . ßylny ‘
deschcz. S tarsche hu»
ßlje renischi
p isf.
2
1 8 6 0 .
A u g u s t ,
znenz,
ma 31 dnjöw.
SRjeßacjfotoe.
.
pschemjcnenje. ^
W edro.
Stoljetna
skötne w ill.
protyka.
S ta r « jnlianska!
O 'S-'f I 2> ;•) P o in y 1 NeßwacziM o*
O lu lij.
fftjaH.I ftK’iv. ; % 1 skh. khow mjeß. 1. aug.
evangelska. I katholska.
('pti. "> M iv e:jo r6I)ol» 3 Eisenberg*
kh. puu. 22 m in. po 4B ud yP e tra w reczaz
4 25 7 46!
1 ßreda P je t. w r. i
schin.*
7 57 kazenakurja.
Schczepan«
21 S im e o n a 4 2 6 7 45 A
2 schtw. G ustav«
Lnbin*
A ugusta
22 M a r . M a d . 4 2 8 7 4 3 ’jK . 8 1 ij'W " deschcz. 6 Knlow.*
3 pjatk August«
E P o ß le n i
D om inika
2 3 T re fin a
4 2 9 7 m 5T o
4 ßobota D om inika
8 16 b jertl.9 .au g . lO BKinsbörk*
eskow .
3 2 . tydzen. Texty dopotn: Luk. 12, 4 2 — 4 8 , 1. M ojs. 3 7 , 4 — 11,
tocqor 10
S
t y KoNomsk. 6, 1 6 — 1 8 ; popotn: I a p . sk. 8 , 2 6 — 38.
hodz. 12 mitt.
rnorow.
9 .n . p. ßw . tt. lO . fiÜ'j P0 -!v. 24 9. n, p. 3. 4 31 j 7 3 9
5 neb;.
8 3 4 ma hischczen
n*
pschedso 13 Z( Mahian
K hresta pzekr. 25 Hany
4 33; 7 37
8 47
6 pöndz. Ulriki
*
1
deschcz
a
fu9
26 Hermolaa 4 3 4 - 7 3 5
K a je ta n a
7 w ut. D o n a ta
Sstankrjaw u .
Czeriak«
27 Pantal.
4 3 6 '7 3 3 ; p i g 9 19
8 ßreda S e v era
now.
A
M lody 14 B art.*
h
9 49
R om an«
28 P ro c b o ra 4 37 7 32
9 schtw. Erich«
»ließ. 16.
DobroW aw reircza
Law renza
2 9 K a li n i k a 4 3 9 7 3 0 M 1 0 12 aug. weczor
1 O p iats
tug.* >
11 §o6o ta |^ e rm a n a
K asstana
3 0 S ilia s a
4 4 0 | 7 2 9 K 1 0 54 11 hodz. 9 2 0 Shorckz.*
m in. pvka'ze
33 . tydzen. Texty dopoin: Lnk. 13 , 3 1 — 35 , 1. ©am . 19, 1— 6,
Grabin.*
n a Ijepsche
1. Pjctr. 3, 1 5 — 1 7 ; popotn: I a p . sk. 9, 1— 8.
Gassyn.*
wedro.
1 2 nebt. 11 0 . ii. p, jj®. tr. 1 i . m b j. po ffc, 3 1 10. u . p, ?, 4 4 2 7 271
111 51
Rnhkand.
Ruinbnrg.
4 4 4 7 2 5 H g j f f M o p H P rje n i
1 3 pöndz. 1A urory
H ippolyta
1 a u g u s ta
Wjeto1 3 bjertl. 23.
Eusebia
2 Scep.
4 45 7 23 - M
1 4 w ut. iG ufebta
aug. pop. 1
sckow.
M a r. n a n. stp. 3 Is a a k a
4 4 6 7 2 1 A I 2 2 7 hodz. 38 min. 21 Pschibrjeg.
1 5 ßreda M a r. kn. .
4 7 m a r t.
4 4 8 7 1 9 A 4 H . pop pschineße 2 2 Radebcrg*
1 6 schtw. Roch» ’
R ocha
snow a
4 50 7 1 7 &
1 7 pjatk | 8tbcrata
L iberata
5 E u s ig n a
7 14
2 3 Krakow*
1 8 ßobota Augustinv
6 S ix ta
4 5 2 7 15 & ř 7 3 0 deschcz. 24HalschH elene
P o in y
troto.*
3 4 . tydzen. Texty dopotn: l-uf. 13, 2 3 — 25 , 1. © am . 2 4 , 1 7 — 20,
mjeß. 30.
Golischyn.
Ronisk. 14 , 1 7 — 1 9 ; popotn: I a p . sk. 9, 1 9 — 28.
Hrödk.*
7 4 7 aug. dop. 9 25 Ortrand.
1 9 nedz. 11. n. p . ßw. tr. I 2.nedz.pv {». 7 M . k p. 5 4 5 3 7 1 3 1 *
*
hodz. 4 6 min.
8 E m illa n a 4 5 4 7 11
B ern a rd a
8 5 pokaze n a 27W öspork.*
20 Pöndz. B ern a rd a
9 M a tth ia s a 4 5 6 7 9 M
Francziski
8
21 w ut. Anastasia
czople wedro. Rarnenjow.*
S
y
m
fro
u
ia
1
0
L
a
w
r
e
u
c
a
7
7
8
Alfonsa
4
5
8
22 ßreda
S
toljetn
a
Luban.*
1J
E
u
p
l
a
4 59 7 5 ifr 9 30
F ilip a Benicz.
2 3 schtw. Zachej«
Lnbnjow.*
B arlrv m n a
1 2 F o k in
10 1 8 protyka:
5 0 7 3
2 4 pjatk
Kukow.*
2.
aug.
Ludwika
1 3 M a x im a
5 2 7 1
11 1 8 deschcz 6.
2 5 ßobota Ludwik«
Brody.*
3 5 . tydzen. Texty dop .: Luk. 1 5 ,1 1 — 3 2 ,2 . © am . 1 8 ,3 1 — 3 3 ; pop.: I a p . sk. 1 0 ,2 5 — 33. renje 7.
Pschibus.*
12. n, p. jjw.fi?. 1 3 . ncb|. po ftb 14 12 n. p. $ 5 4 6 5 9
26uedz.
kh. dop. deschcz a hri- 3 1 S ta ra
15 M. kn. sp. 5 5 6 5 6
G ebharda
2 7 pöndz. G ebharda
0 2 6 m anje; 8. re* D arbna.
16 Pot. ruba 5 7 6 5 4
H aw zlen«
2 8 w ut. P e la g ia
1 3 8 n ju ; 9 .d o 14.1 Trjebnlje*
wschjednje dro shrtm a5 9 652
J a n o w a smercz 17 Flora
2 5 2 deschcz;
2 9 ßreda J a n . ßm.
1 7 . njom a ß y l.
18Nykona
Rose
5 10 6 49
4 2 renje; 1 8 . nym i desch«
30 schtw. E rn sta
19 Ilandr. m. 5 1 2 1 6 4 7
R aim u n d «
3 1 pjatk Jos'ip
skh.pop. wulke new e- cjikamr.
Tydzenje
o dny.
Poredzena protyka
1860. September,
Pöznenz,
nm 30 dnjöw.
o
Mjeßaczkowe
pschemjenenje. Hermanki
W edro.
Stoljetna
skötne wiki.
protyka.
C P o ß len i 1 Aitawa.*
bjertl.
8. sept. Barsche;.*
evangelska. I katholska.
Rnkow.*
weczor 11
1 ßobota ^Egivia
2 0 S a m u e l a |5 1 4 |6 4 5 |
6 4 3 (jobj. 5 6 min. 3 Stotpnjo*
|© gtbta
Püzkowy*
pokaze n a
3 6 . tydzeü. Texty bopofn: Luk. 9, 5 7 — 6 2 , 1. M ojs. 4 3 , 2 6 — 30 ,
Khoczedeschcz
a
po
1. Kor. 7, 2 4 ; Jiopoln: I a p . sk. 12, 1 — 11.
6u 6.*
5g nim n a rjane
2 nedz. ^ 1 3 .n .p .ß w .tr . 1 4 . nedz. po sw. 2 1 13. n. p. s. 5 15 6 4 2
Pschibus*
wedro.
22 Agathy
5 17 6 4 0
9
3 pöndz. M an su eta
M an su eta
4 Dam na.
(_x
u
.
5 19 6 3 8
26 G M o d y 5 dteßwacziR osalije
2 3 Lupa
4 tont.
46 >»jeß.l5.sept.
2 4 B a r im iiija 5 2 1 [6 3 6
bło.*
5 ßreda N a th a n a
Law r. Ju s t.
F *
rano 6 hodz.
1 3 58rnin.pschi- 7 Kalawa.*
25 Eusebia 5 2 2 6 3 3
O nesifora
6 schtw. M a g n a
2 6 A d ria n a
5 0 neße rjane 8 W otbra7 pjatk. R eginy /% T' R egine
5 24 6 31
m ozy*
M
a
r
.
poredz.
8 ßobota M a r. n. W
2 7 P o jm e n a 5 2 5 6 2 9
3 8 wedro.
Muzakow*
3 J . tydzeü. Terty dopobu: M atth. 11, 1 6 — 19, 1. S a n i. 3, 1 1 — 13,
H P rje n i lO D razJak . 1, 5 — 6 pvpoln: I a p . sk. 13 , 4 2 — 4 9 .
dzany.
bjert. 22. sept.
^ p o p v . 2 8 1 4 . n . p . s, 5 2 6 ^ 6 2 7 ^ « °W ! 1 0 41 w iiozy Ohvd
9 nedz, 1 4 .u .p .ß w . tr. 1 5 .u e d .......................
Nowosakz.
Zarow.*
1 0 pöndz. P ulcherije
M ikwawsch T h . 2 9 J a n a s m . 5 2 8 ^ 6 2 5 - M 11 5 8 13 nun. nm
11
Halschdeschcz.
P ro ta
11 r»ut. A brania
3 0 A l e x a n d r a 5 2 9 6 22 M skh dop.
trotix*
1 24
P o in y
1 2 ßreda Bohurnika
Jnoczenezia
31 M a r ije p . 5 3 1 6 2 0 , A
12 Radeburg*
1 3 schtw. A m ata
A m ata
1 s e p t e m b r a 5 3 3 6 1 8 ! & f 2 5 0 mjeß. 30.sept. Bemr.*
4 2 1 rano 2 hodz. lü D rjow k .*
1 4 pjatk P o w . k.
Kzi; powösch.
2 A u i l i im a 5 3 4 6 1 5
m in. po 17 Kamen;.*
1 5 ßobota Frideriki
kh. p o p . 29
E m ilia
3 tia b y la
5 36 6 1 3 ; ^
kaze n a rjane Lubin.
38.ü)bjeü. Texlydopoiu: Atatth. 1 1 ,2 5 — 3 0 , D a n .5 ,13.— 17, popotn: Iap .sk . 1 4 ,1 1 — 18. ale tez n a
M itoras.
4 i 5 . ii. p . s. 5 3 8 6 11
. H.
t i . l b . !.»:Vi, h l
16 ntix,
6 9 deschczikojte
21 Bart.*
1 7 pöndz. Lam berta
Josefa K up.
6 30 wedro.
5 M a m e r ta 5 3 9 6 s m
24B iskopizy'
1 8 tout. T ita
6 M ic b a la 5 41 6 6 ! W
6 56!
FrancziSka
Nychbach*
S su c h e dne
Gubin.*
7 29
5 43 6 4
1 9 ßreda : . aiembcr
7 S apona
Wojerezy*
8 bivU. l „ .. 5 4 4 6 1
2 0 schtw. K a lirta
P risk i
8 1 4 S toljetn a
Stanknow
M a te ja
2 1 pjatk. M akheja
9 J o a c h im a 5 4 6 5 5 9
9 11 protyka:
Trjcbulje*
2 2 ßobota M oritza
M aw riczia t
1 0 M e n o d o r y 5 4 8 5 5 7 ! Z U 10 i 7 |2 .b o 5 .to ic tr; 26 Potczniza*
; 6. deschcz a
3 9 . tydzeü. Texty dopotn: Ja n . 9 ,1 — 5 ,2 . ©ant. 1 2 ,1 8 — 23 , popotn: Iap.sk. 1 4 ,1 9 — 23.' ezopio;8.luty 29W eleczm .*
2 3 ttebj. 1 6 » » . p. ßw. tr. 1 7 .» c d j. posw. 11 1 6 . n. p. s. 5 4 9 5 5 4
1 1 2 9 deschcz; 12.
Wößlink. *
Grodzisch2 4 pöndz. J a n a pod.
G e rard a
12 Antonia 5 51 5 5 2 i k kh. dop. pomroezene
czo.
nebje;
13.
K
leosaßa
5
53
K
leosaßa
550 &
25rout.
0 42
13 Kornelia
rnrosy;
15.
14
Svr..
p.
C
zepnana
5 54 5 4 7
2 6 ßreda. C y p rian a
1 52
Kosme a D am 15 Niketasa 5 5 6 5 4 5
2 7 schtw. Kos. a D .
3 2 czoplo; 17. Sserbske
kurjaw a; 18
2 8 pjatk. W jazßiaw a
16 Eumenia 5 5 8 5 4 3
4 11 ja ra syma; pschißtowa.
W aczsw aw a
M ichatoa
2 9 ßobota M ichala
17 Soll je
5 5915 40
5 1 9 19. do konza S d ra p a n y
4 0 . tydzeü. Texty dopotn: Luk. 1 2 ,3 4 — 37 , 2. M ojs. 2 ,1 6 — 2 0 , popotn: Iap.sk. 1Ü, 6— 12. toele mers- hlada ßo
l x8 . nedz. po sw 1 8 1 7 . n . p . s j 6 l j5 3 6 j ^ I f t h . d o p . nenjow .
3 0 nedz. 17.N .P .
czerni.
Tydzenje
a dny.
Pored^ena protyka
S ta r a julianska
A u g u s t.
ill
2
skhadz.! khow. 'S £ Ifff,. khow
Ijob m. Ihob.nt.
hob. min.
2*
J p
.
Mießaczkow,
pfd)cmjciieu)c. H.mmanki
W edro.
a
1 §<
.
winowz,
ma 31 dnjöw.
Tydzenje
a dny.
1 pöndz.
2 tritt.
3 strebst
4 schtw.
5 pjatk
6 ßobota
P o r e d z e n a p ro ty k a
evam jclffa 1 katholska.
R em igia
R ahelje
M a rim ia n a
FranziSka
P la ziv a
Fidy
■
4 1 . tydzeü.
7 „cd-.
8 pöndz.
9 tritt.
10 ßreda
11 schtw.
12 pjatf
1 3 ßobota
R em igia
R ahele
K an d id a
Francziska
P lacztd a
B rn n a
Stoljetna
protyka.
6 3
6 4
6 6
6 8
6 9
6 11
536
5 33
5 31
5 29
526
524
)^ f| 5
JS g ' 5
6
W 16
11
7
HE. ö
Texty dopoln: M atth. 10, 1 6 — 2 2 , 1 M ojs. 18, 2 0 — 32,
M atth.5, 3 3 — 3 7 ; popoln: Ja p . sk. 17, 1 6 — 28.
1 8 - N . P . ß w . !r. 1 9 . tn’bj. po sw. 2 5 1 8 . n . p . s. 6 12 5 2 2 M )
ßfraim st
D ionysia
Athanasia
G ereon»
M arim ilia n a
K olom ana
4 2 . tydzeü.
^ P o ß le n i : 1 Hncsina.
S ta r » ju lin n ifaj
O
4 f
I H)cW. Z g
S c p r c » i b e r . ffSnb;.
ticb.in 1hob.m
1 9 T r o ß r ia
2 0 L u s t a c h la
21 K w a te ta ."
22 F o k a
2 3 J a n . p o d j.
2 4 T b e k le
B rig itte
D ionyst»
Franczijka s B .
Placzidije
M a rim ilia n a
E d u ard »
26 Ja na T b .
2 7 K a lis lv a la
2 8 C b a rito n a
2 9 C y ria k a
30 Bjehcrja
1 oktobra
6 14 5 2 0 - M ?
615 5 1 8 !A
6 17 5 1 6 M
6 1 9! 5 1 4
6 2 1 5 12
6 22 5 9 g .
Texty dopotn: M ark. 9, 3 8 — 4 1 , M ojs. 33 , 9 — 11,
Jak. 3, 5— 1 0 ; popoin: J a p . sk. 1 9 , 1 — 11.
2 1 9 . n . p . s .|6 2 4 5 7'
3 D io n y s ia j 6 2 6 5 5
4 H i e r o th e a 6 2 7 5 3
5 C h a v ilin y 6 2 8 5 1
6 D o m . ja p . 6 3 0 ) 4 5 9 ;
7 S e i ^ ia
6 3 2 )4 57
8 P e la g ia
6 3 4 )4 55
skölne trift.
9 41
10 5 9
skh. dop
0 24
1 48
3 16
4 45
bjerll. 8 oft. Hussa.»
Ralezy.
weczor 11
hodz. 53 min. Tut';,.'*
pschineße , Berna­
czlzy*
spinn» I
deschcz. ! Gaßyn.»
i LuboraS.»
© M lod» 3 Ncßwaczimjeß. 14. oft.
bło.*
popolnju 3
Krossyn.
hodz. 26 min. 8 Vitbij.*. "
po käse na
Säijeratvjetr a
rf)oto.
mersnenje.
Knlow.
Grghm.»
j ) P rje n i
bjeril 21. oft. Cybalin.
popolnjn 3 9 Savfrftci.*
Hrödk!»
hodz. 0 min
13üiibin.*
m a sinne
wedro. löShtobövf.*
UlKöstkow.
© P o ln »
S l y Komjeß. 29. oft
morow.
wecjor 7 bod l 8 Wikow.»
38m in. pschi- 2 2 D ra zdzauy.
nefic deschez.
kh. Pop
4 55
5 26
6 7
Halsch7 0
trcio.*
8 4 Stoljetna
ilrychwaid'
Gvlischyn.
9 1 6 protyka:
Rumburg.
4 3 . tydzeü. Texty dvpokn: Aiatth. 19, 3 — 8, 1 M ojs. 13, 8— 9,
tre t 1. do 9. Zahaü.»
M atth. 5, 27'— 2 0 ; popotn: J a p . sk. 19, 2 3 — 40.
mojne wje< 23 Psckibrjeq'
21 nedz. 2 0 .N .P .
21. nedz. po sw. 9 2 0 . u . p . $.16 3 6 ) 4 5 3 f k 10 3 0 tr»; 10 a l l . 24 Biskopizy»
10 F t-ila m p ia (6 3 8 ) 4 51 M 11 41 jaßne iiebio; 25 Srtrand. *
22 pöndz. K ordulje
Morbide
2 3 reut. S ev erin a
1
I F il i p a
6 4 0 4 4 9 M ! k h . dop 12.do 22. 26th\t6ineri=
S ev erin a
12
P
r
o
b
a
6
4 2 4 4 7 4S« 0 5 2 deschczik;
R afaela
2 4 ßreda S alo m y
zy-"
24., 25., 26
Bezkow.
13 K a m p a
!6 44 4 4 5 ' ^
2
2 5 schtw. W ylcm a
C hrpsantha
kurjaw a n
y1 4 N a z a r e th a 6 4 6 4 4 4 6 ^ 1 3 8 deschez; 2 7 B u dschin*
2 6 pjatk H ioba
E varista
1 5 E u i b i m i a 6 4 8 4 4 1 fä f* , 4 17 29. haez bo 29Jason za.»
2 7 ßobota S a b in »
S a b in e
4 4 . tydzeü. Texty dop .: M atth. 1 2 ,4 6 — 5 0 , Ruth 1 ,1 5
2 o 7 l 7— 38. könzamersns'-- Brody.*
Rnhland.
< 5 2 6 nje st ku2 8 nedz. 21.N .P.
22. nedz.Po sw. 1 6 21. n . ]>. s. 6 4 9 4 3 9
rja w a .
Wjeto17 H o seasa
skh.pop
2 9 pöndz. Narczissa
Narzissa
6 50 4 37
schow.
3 0 w ut. K laudia
K lau d ia
1 8 L u k . ev . 6 5 2 4 3 5
4 23
19 J o e la p r. 6 53 4 3 4 , B i 4 53
3 1 ßreda SSw edz.resorw . W o lfg an g a
1 4 nebt. | 1 9 .N .P .
1 5 pöndz. H edw ili
16 tcut. jH aw ta
1 7 ßreda Jnnozenz»
18 schlw. Luk. E v .
1 9 pjatk Ferdinand»
20 ßobota W endelina
LO .nedz. posw .
Theresije
H aw w a
Hedwiki
Lukascha
P e tra s Alk.
W endelina
I Mjeßaczkvwe
Hermanki
pschemjenenje.
W edro.
E tcljctna
ffötne wiki.
pnitffa.
Tydzenje
a dnv.
P o r e d c h n a p ro ty k a
evanqelska.
kaihollka.
o
S ta r a julianffa!
O k to b e r .
&4
ffsmtj. ] ff)i’tv- ____
(u 'b .m
i (ic i'.m .l ^
1 schiw. Wschttk. ßti'i. Wschöch ßw. 2 0 A n h e i m j 6 5 5 14 3 2
2 pjatk Wschitk. dusch. Wschcch dusch. 2 l H i l a r i o n a 6 5 7 14 3 0
3 ßobota H uberta
2 2 A l b e r l a i 6 5 9 '4 2 8
H u b erta
45 . tydzcii.
,E
"
Techy dopoin: M atth. 2 1 , 2 8 — 31 , 1. M ojs. 39, 2 — 5,
Bkalth. 2 3 , 2 7 — 2 8 ; popoln: J a p . sk. 2 1 , 8 — 14.
22 .n.p.bw.-r. 2 3 . iu b j, po pv.
Z acharia
B lan d in y
Lconharda
Lconharv
E ugclberta
E rd m an»
|@L'tu'frcbn
Emericha
B ozidara
(U rftna
4 iiebj»
5 pöndz.
6 IVut.
7 ßreda
8 schtw.
9 pj<uf
23 2 2 .u ,p . sJ7
24 Arelhasa 17
25 Mavciaua 7
26 Demeivia 17
27 Nestora
7
28 Terenca 7
1 0 ßobota! M arczina Luth. T iberia
29 Anastasia ,7111416
4 6 . tydzen. Texch dopoin: Mark. 12, 4 1 — 4 4 , 2. M ojs. 5 , 1— 4 ,
Jak. 4 , 2 — 3 ; p op oin : J a p . sk. 24 , 1 0 — 16.
i 1 nebj. 2 3 . i:.).'. fiti'.ir. 24 . JU’bj, Po iiv, 30 23. n . p . SJ 7 1 2 1 4 1 5 ' ^
12 pöndz. M odesta
E o a g ria
31 Stachisa |7 14*4 13
1 3 rout. Arkadia
1 novembva 7 15 4 12
S ta n isro a ro a
1 4 ßreda Levina
2 Akindma 7 17 4 11
K lem enline
1 5 schtw. Leopolda
Leopolda
3 A k e p s itn a 7 19 4 10
1 6 pjsttf E dm unda
4 J a n a ja p . 7 21
E dm unda
1 7 ßobota H n ga
O ib m a ra
5 G a la z e ta 17 22
4 7 . thdzcü. Texch dopoln: M atch. 2 0 , 2 0 — 2 3 , Jes. 5 5 , 8 — 9,
P hil. 1 , 2 0 — 2 1 ; popoln. Jak. sk. 2 4 , 2 4 — 27 .
1 8 nedz. 2 4 .n .p .ß w .'.r / Lo.üedz.pLsw. 6 2 4 . ii. p . s 7 2 4 4 6 A
1 9 pöndz. l Hilzbety
7 H ie ro n ,
7 25 4 5 A
Hllzbele
20 rout. lEmilije
B en ig n a
8 S p g t. M . 7 2 7 4 4 «*<
21 ßreda IM a r. roop.
M a r. rovprow. 9 O n e s if a
7 28 4 3
22 schtw. Cäzilije
10 E r u s t a
Czäczilije
7 30 4 2
23 pjatk Pvchinp pj.i
Klemencza
11 V ik lo r a
7 32 4 1
2 4 ßobota Chrvsoqena
K hrpsogena
12 J a u a ja lm . 7 3 4 4 0 4 T
J
25 nevz.
2 6 pöndz.
27 rout.
28 ßreda
29 schtw.
30 pjalk
I
25.u.p.chv. ir.
Konrada
HunczerjaMM^
Ruffa
^
Wallera
Handnja
f-“ ? r*"rw**k• vv>
LO.ü-.oz. yopl 13 25. u. i.i. l 7 35
737
14 Filipa
Konrada
15
Sap.
posc.
7 39
Basilea
16 Z ap. post. 7 40
Sosthena
Salurniua
17 Rjehorja 7 42
18 Platon. m. 7 43
Hkindrisa
359
3 58
357
356
356
3 55
&
fi»
s»
HB
D C-P°ßleni 1 Hrödk.*
stii.kdow. Ebjertl. ß nov. 2 S ta ra
Darbna.
10 hodz.
4 Briw ald.
” " 6 m in. pofo’jc na ne 5 D r a zdzany*
■hi ne roedro.
Nowosalz.
© M ody
(Mitbin.*
mjeß. 13 nov
ratio 1 hodz. Lnbnjow.
45>iiin.psch0 Pukow.*
acße ßymny R osbörk*
6 B art* a
deschcz.
laue wiki.
Z P rjeni
7 Ncßwaczibjert.20.nov.
dloch
dop. 9 hodz.
Radebcrg*
4 2 ui in. nnt
9ioroe
kurjawy.
Slijcfte.*
(55 Poln» lOTrjebulje*
miep.28.no». Polczniza*
5 12chop, 1 2 hodz. Ochchback*
6 42i26»un.pschi- Stochujo*
kh. pop. neße ßymne
Pizn.*
4 4 3 j a deschczi- 13 Halsch- 4 - kojie wedro.
trow.*
Dam na.
6 56i
S to lieln a Jasonza.
8 II
prolyka: 26W ospork.*
2., 3. pschi 2 7Di'ubiit.
ob rojaßnym
lug.*
nebju mersS ch Konm jct; 4., 5.
morow.
deschcz; 8. re- 28 Radebnrg'
niftto ; 9. do Zemr.*
12, deschcz; ZOBoroj.
13. do 15. re
nischo; 16.do Pschibns.*
22. rm tje s
deschczikom; Serbske
2 3 , 24. jara pschißtowa.
4 2 2 ] sym a; 25. Weischischel5 3 2 1 deschcj; 26. m a, wctsche
si , . rense; 28. do sdozje.
„
i 30. wodnjo
U). pop* renje, wnozy S s la b y je
4 218 deschcz.
bity.
5 24
------
1860. Dezember,
hodownik,
nta 31 dnjöw.
T ydjenje
a dny.
Poredjena protyka
evangelska. j katholska.
1 6o b o ta |2ongina
I(Sligia
Mjeßaczkowe
pschemjenenje. 5 crm(mh
W cdro.
Stoljetna
ffötnt »ist.
protyka.
/r P o ß len i 1 A itaw a*
S ta r a julianska!
O
I f - 't
^
N o v e m b e r . ktzvw. % I fft). Hjovr bjtrtt. 5. dez 3 BiSkopizy.
Gassyn.*
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _.'tjob.ni.
_ _ _ _I_firb.m.
_ _ _ | »ecjor 6
11 9 Ä b a d ia s a j7 4 4 | 3 5 4 |i ^ |g | 6 üb|t)obj. 4 9 min. 4 B art (laue
rotfi.)
pschineße
ßnjeh a t’vmu. 5 Neßwaczi7 57
dto.*
2 s f b l 1. nebj.nbbcnto l,n - ’b i.a b » e n ta ]2 0 2-8. n . p . s . |7 4 6 13 5 4
© M tody
9 „17o m jeß.lL .dez. lODzjezje:»
3 pöndj. F ran za Xaver. F rancza X av. ]2 1 M a r . w o p . 17 4 7 3 5 3
B orbore
2 2 F i l e m o u a !7 4 9 j 3 5 3
4 rout. B orbory
1 0 3 9 po». 1 hodz. , Drjowk.
M itoras.
S abbaßa
2 3 A m l i lo c b a 7 5 0 3 5 2
slh.dop. 36 in in. Po
5 ßreba A m oßa
Brody.*
pokaze
na
M ilroaw scha 2 4 K a l r z i n y 17 5 1 3 5 2 _ _ 0 1
6 schtw. M iliaw scha
U H alsch1 2 4 ßlonczka
7 pjatk M ark w ard a
Am brosia
2 5 K i e m e n t a 17 5 2 3 51 A
trow.*
ßrojeczenje
a
8 ßobota M a r. podj.
2 4 9 w nozy n a
Pschibrjeg.
M a r . pods.
2 6 J u r i ja
|7 5 3 3 51 t h
mersnenje. 12Ärossyn.
5 0 . tydzen. Texty dopotn: M atch. 3, 1 7 — 1 9 ; popotn: Jes. 4 0 , 1— 5.
Eisen bcrz*
14! Jj) Prjeni 14 S ta ra
9 nedz. I 2 . nebj. advenia 2. nedz. abbettln 2 7 i , n . a d v . 7 5 4 3 5 1
28 Sch. m .
7 55 3 5 1
10 pöndj. lJu d ith y
5 4 1 'biertl.20.bej.
M elchiada
Darbna.
2 9 P a ra m o n a 7 57 3 5 1 j #
7 2 jsslno 6 hob;, l 5 Trjebnlje*
D am asa
11 rout. D am asa
12 strebn Epim ach.
D ionysije
3 0 H a n d r i j a |7 5 8 3 5 1
kh- Pop 5 9 nun. ttm "17 Kulow.
Luboras.
1 d e c e m b r a 17 5 9 13 5 1
4 33||Jhrosneivebro
1 3 schtw. Luzije
O ttilie
Hrödk.
5 4 7 Ć . P " l" y 18 Barsche;.*
Nikasia
2 H abakuka 8 0 35 1
1 4 pjatk Jsivora
_ , miefi. 28. bcj.
3 S o fro n a
8 1 :3 5 1
1 5 ßobota iJg n aza
Khrestine
____ rjrsltto 4 hobz. 19 Ruhland.
I 6 nun. po 21 Muzakow.
5 1 . tydzen. Texty dopotn: M atch. 11 , 2 — 1 0 j popotn: Hagg. 2, 7 — 10.
8 1gasn je n a rojetr 22W ojerczy*
1 6 aeb j. ( B .nebj. aböenta 3 . ńeb). abbenta 4 2 . n . a d v . i 8 2 3 51
9 ßi
st ß"b'h.
1 7 pöndj. Jsaak a
5 S abbasa
L azara
8 2 3 51
41
1 8 w ut. W u n id alb a
T heolim a
6 M ik la w . 8 3 3 5 1 x » - I iI un 41
Sserbske
c? "
3 3 5 2 Ä H 5 0 Stoljetn a pschißlowa.
1 9 ßreba !
7 A m b ro s ia
;>ee
20 schtw. Am m ona
A m m ona
8 P a ta p ia
3 52
bop. protyka: D o b ra ra d a
2 1 Pisttf Domasch.3
5
2
0
5 7 5. deschcz a blasnej nim o
9 M ar. p o d .
D om ascha
pada.
22 ßobota B eatv
lO M e n a s a
F lo ra
3 5 3 1 ^ 1 2 5 ' ßnjeh; tut to
ßo
roebro
5 2 . tydzen. Texty dopotn: J a n a 1, 1 9 — 2 7 ; popotn: Jes. 12 , 2 — 6.
iv u jaß n i; 8.
w o2 3 nebj. 4 .n e d j. abventa 4 , nedz. adventc 1 1 S . n . a d v .l 8 5 3 5 4 ( r f 3 1 5 deschcz; 9. Schtöz
puschczi
2 4 pöndj. P ato rziza
12S p ir i d io n a 8 6 3 5 5 £ T 4 2 6 czoplische; B o h a, wo«
P a to rjic z a
2 5 rout. 1 . ßw . hodow 1. sch. hodow 1 3 E u s tr a z a 8 6 3 5 6 . gft 5 3 7 10. deschcz; puschcji ßam
ßo.
2 6 ßreba 2. ßw . hodsw Schczepana
1 4 K w a te m . 8 6 3 5 6 j W
6 4 3 11. 12. renje;
13.
deschcz;
27schtro. J a n a ev
7 41
J a n a evangel. I S E l e u i b e r i a 8 6 3 5 7
14. do 18.
2 8 pjatk. N ew . dj.
8 6 357
N ew in. dzeczi 1 6 A g g a ja
sth.pov. mröczi na
2 9 ßobota Jo n a th .
1 7 S ia r - w o lc . 8 6 3 5 8
D om ascha
5 41 w edro; 20.
iaßnje a leb;
5 3 . tydzen. Texty dopotn: M atth . 25, 1 4 — 3 0 ; popotn: Jes. 4 0 , 2 7 — 31 .
3 0 . do könza
3 0 nedz. nebj; po hodj. üedz. po hodz. 1 8 4 . n . a d v .l 8 7 1 3 5 9
7 2
sym a.
3 1 pöndj. S ylvestra
S y lv estra
1 9 B o n if a c a [8 7 J4 0
8 26
4 9 . tydzen.
Texty dopotn: J a n . 15 , 1 — 1 5 ; popotn: J an . 31, 3 1 — 34.
r
t
- m po< I-i s( (o S i Is « eHm' 1o ' 'e of «s !o8 ot es 3o ! s9 o0 5o 0s 0o 0 o0 o3
. I ä IC05O05<n ^ 5 cc —
Ö.—0
i- « M •» isl O O
« C?
“
i- i i0
S I= !
©
<&5 ~
E 4 l t ; •- bW- ocio x(M cf»o 0stł5 ©7" ©
CM cst
9 0 0 © ® © © © O © 9
S
L
I
^
c
c
^
i
n
o
^
c
o
c
i
©
£ •du
I
57 | 5? |
I
| |
= jo ia o o o 5 C } c ;o o > ^ o
©
st»
X
»0
—
bCO
©
C
C
»o
bst»
ist
»o
*o
*0 ■ĕ
i i A A W M r t ^ ' s l i ( ? ( 0 » ' i X i O— ' —
« C—l i IN
( 5 b Ost#W * / 5 ©#
‘f5
b .
j ä -| o o c o c ri <n u o c d —
t>"j
I Jlu 1 1
3
I1s- , II t» **( *1 rt*1 ^- » , »st
»o © © © b*
•JO) | 1 i | 1 | 1 1 1 1 1 1 1 M 1 I - - 9 " * ? ,
o
A I A I A ) * > i — ' 9»
(tu
■# , ° r
r
r 0 r® i i i i i i i i i i i I
&
e-ieorrkOtoi^cciSao
x x x x x x x x ©
‘Itzu ~ t" : 2 2 l t' - § | l t' ,. 2 | - | l 2 ! 1 1 I 1 1 |
m
' © © Q i "Tst č c T ” — - f t"* j
iOOO
I *101 I1 | I1 11 , i l- i , - r » I C « < N » < C O S O ' * T T r "w0 0A* nwO W
»fl st#
»O
i i = r
’ ‘ 1
H «iNW iNM !0W 'y
Z
A# A ) -»» ^ AJ « ł stl 0 < st»
0 0 0 9 9 © © ©
©© © © © © © ©
•du A i s l - C O W X C O C 5 i i 5 tO ł-» X 1 ^i- i Ji ist 5Č
’s 1(5 «O l-* CO 05 O
b | st# *0 Ä g
-= 12 1,~ st#
l>. C!>•0 1a 1a 1a 1a I- 1a co
j | — (?«<NCOCOA*0‘0 < © ‘^ ® O ^ S j C O ‘neOlřj **
5,1
i*
'
1 ‘19"
^ t = l ^ l w CO03«»OWi-'Al'* j
E *104 | | | | | | | I I I M I M I I " r , r " ” 2 WÖO- Ä
C O » O i ® O I O O O h
I
u l i c Hb o w a n j e
W
Nuatoaft V .t
d a n je
|
» 2
.< 1 *
^ u “
1
1
I II | 1 I 1
•du ^
CO h* © (N b iA C< 1^ © ist ist
* s t © f ^ x AX
© t-A^ ,(N
<11 |I b N ^ O C—H i f—t. 1I Ist
*TÖU - ^ © .AHfrlst*
— 11 ©— 1I II
1
I
I
1
I
I
n
n
p
i
n
«
9
l
«
(
0
t
0
1
'
,<
f
®
t
) ' OU
ri0 ®rn N(?)J Tf
•JOJ l l l l l
5 - I s J co
— c» IN, <N 9» _
-"f Łrst ©
©
£ L I st# co ?o
«V
co b(o 'X«c O)
co i>
- ~ = p I®
h
13
g 'S ‘du - ^ 1 ^ 1 0 1 ^ , ^ 1 1 , 1 1 1 1 1 ) 1 1 1
© ©—
© (N
o
‘läu II I 1 H H W N W C O T ř ^ ^ ^ b ^ O J O—. O(M 1I —
1
~3s
S 101 1 1 1 I I 1 1 1 I 1 1 1 1 l 1 M -- -- -- - M 2
J *(1H w 1 1 1 1 1 1 1 1 |. 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 4 ist» r t C d o o ^ | O N ® J , « r j ( S « j , , , | | |
S OO O
^ p j ‘101 Il lI l 1 l I l 1 h H n n - « d 5< « M ® CI
- r-. M A O
ZL
0 0 © © 9 © © °
© © © © © © ©. ©
•L •du
|
^
1
^
.5.
a 4 iw i> a (o
ist ^ cr> -A »n b »st ci
»st «st
CO »O «AI 1'stl I-'«-•
s=r§ *ldu 1I 1I I1 „ ™ »J »1 C>5 « cO A Uł eo t>. t>. uO 1'—• <N
Lo «5
l
5 101 1 1 1 1 M U
II II 1 1 M II ~
w 2 CE
Ä'-w*
a Es:
| ‘du
u-»
o CQ
st» ist ^N 1 ^st» ist 1^ ^st# ‘st I »st 1 »st 1 1 1 1 1 I I
V« v|
*—
ist
©ist
—
C
O
—
C
O
ö
l
b
'
M
Ä
C
O
^
^
i
f
i
I
ist
1
ist
1
I
lflu
«
— — st» st#
- - . s t » — st» an ! — | — 1 1
CO i=T
;.S
•101 1| 11 11 1i 11 11 - . - r > - i ' C l C l e ( » « l > O_ e -f | , e co
Je.
© © ® o
© © © © © © ©
- 7 II^
I
I
||
j2
A du Cst Ia Nf ist C
Gst# © CO l- ‘st st# h- ist ist ist
*0
e
Itzu , j | p < i - - . c i c t n M e i 5 ' e c j ) ! e e o t ' i o c i j h - s u j
o I '1°4 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 I I ~ ~ 94 2
•du « * | « , * | 4 | * , , , | | | | I , | | j
£
)8u | A O 5 W 0 0 | J t > « e O O - n ^ | C 0 i N j j | | , | | | |
co
1 ‘1«) | | | | | | | F i H K r . F i C I « « » « 9 « f l O O
-N*st©lst©lst©lst©lstO©©©©©©©©©©©
2 - ’-^
w r N s t d 9 # 0 9 C O ^ ^ f ^ C O h G Ori Ost#) co0 0^0 0«n0 ©© ©0
« 2
s
“ I= I
5 -1E. | •-
CO 50
(O 05 W >sl co r ' ^
|
O^COCOCOhb^OO
»I co Tf io er t~ cc oi o
S
■CO 'eb 05 ci .o ic — -t t ' j
2. j ^ |C > l » i » ł c O « i « ^ ^ A t i ł
i |2
l-i
II M
. | ä-| W
~g E l'ä - I » 0> © © © © T -t — -N_st#
I
0)CO"^, t O © t - ' X © 0
rf'ef^frfrj'^r'^'yiO
C O © W i O C O A ,y b |
Jjils
2
(MMAuieoi^aooio
COCOCOCOCOCOCOCOA
I o j " e o _0 1 N
llfl'
«
h
es h-
J
i t C e S t ' N N O O C O O O O )
t#eOstfi stcOb»x©©
4 h h sst#st#st#st#st#st#st#st#CO
I Š- I Oi ( OOWi f l QC) ' - ^ 1 ^ |
1'». u*5 W
~
+*
s t#
f f l W^t i f t COhCOOi O
—
— an — — ^ st#
!D O « i( 5 C O N ^ b j
I
tNi
I N
-
H
w
«
( N CO
c i c e ^ i G t e t ^ o o © ©H
Njekotsi europiszy werchojo.
3 a n , kral sakski, rodz. 12. dez. 1 8 0 1 ; jciieni) s A n ia liu
A u g u st u , bajerskej pryuzeßmm, rodz. 15 . nov.
1 8 0 1 . D zjeezi : 1) B e v r i ch A u g u st A I b o rt,
rodz. 2 3 . sept. 1 8 2 8 : zeueny s pryuzeßyuu K a r o l u
s W a s a , rodz. 5. augusta 1 8 3 3 ; 2) M a r j a
H i l z b e t a , rodz. 4 . febr. 1 8 3 0 , ivudowa itebo gcnuesiskeho wojwody F e r d i n a n d a : 3) B e d r i c h
9 tu g lift J u r i j , rodz. 8. ang. 1 8 3 2 zeueny s portugalffej pryzeßynu: H a n u M a r j n , rodz 21 . jnl.
1 8 4 3 ; 4) B i a r j a S i d o n i a , rodz. 16 . ang.
1 8 3 4 ; 5) S o f i a , rodz. 15. mjerza 1 8 4 5 .
B e d r i c h W y l e m IV ., kral prnski rodz 15. oft. 1 7 0 5 .
prynzreg. 1 B edri ch W y l e m , rodz. 22. mjcrja 17 9 7 .
F r a n z 3 es es, khjezor rainski, rodz. 18. ang. 1830.
A l e x a n d e r II., khjezor rufst, rodz. 2 9 . haperl. 1 8 1 8 .
91 a p o 1 eo n III., khjezor frauzowski, rodz. 20 . hap. 1 8 0 8 .
A b d u l M e d z i d , khjezor turkowski rodz. 2 3 . hap. 18 2 3 .
M a x m i l i a n II., kral bajerski, rodz. 2 8 . nov. 18 1 1 .
L e o p o k d , kral bclßijfi, rodz. 16. dez. 1799.
B e d r i c h V II., kral danski, rodz. 6. okt. 1 8 0 8 .
O k a , I., kral grichiski, rodz. 1. just. 18 1 5 .
3 u r i j V., kral hanovcrski, rodz. 2 7 . meje 1 8 1 9 .
W y 1 em III-, kral lüedcrkandski, rodz. 19. febr. 1 8 1 7 .
D o n P e d r o V ., kral portiigalfki a algarbiski, rodz.
16. septembra 18 3 7 .
P i n s IX ., bamz romski, rodz. 13. meje 1 7 9 2 .
33 ist er t t m a i t u c l , kral sardinski, rodz. 14. mjerza 1820.
J s a b e k k a , kralowa fchpaniska, rodz. 1. oft. 1 8 3 0 .
St e r I a X V ., kral schwedski, rodz. 3. meje 1 8 2 6 .
F r a n z X I., kral sizilski, rodz. 16. jan. 1 8 3 6
W y l e m , kral wnrtembcrgski, rodz. 27 . sept. 17 8 1 .
B i k t o r i a , kralowa jendzelska, rodz. 2 4 . meje 1 8 1 9 .
1.
sardinskemu kralej k pomozy khw ataja. P o krötkim
czaßu Ijetachn telegrasiskc depeschje pschös ßwjet, kotrez
wo krawnpch a czczkich bitwach powcdachn, kiz roe
Jtalskej bjechu Lite. Wschitzy w erchojo, woßebse czi
,w njeinskim k ra ju , pschimachu sa bronem i a nicho,ßo
nam wjcszische nesdasche bycz, hacz, so budzc powschitkomn a w ojna nastacz. W e Saksonskcj a we Prnskej
wnndzechu wukasy, so dyrbja ßo wojska k wojni hotowacz. S sy n o jo ßerbskeho lnda buchn do wojersiejc
ßluzby sawokani, nanojo a maezerje prajachu ßwojim
dzjcczom, kiz kßwojim regim entam czchnichu, se ßylsami
boze nie, ncwedzo hacz budza sich saßo wohladacz.
S ü a m i muzojo dyrbjachu zony a dzjcczi a ßwoju w arbu
wopnschczicz, do wojska stupic; a tych ßwojich we
staroszi a nusy saw ostajicz; dzjcdojo a wowki, kiz bjechu
pvßlenn w vjnu w o h lad ali, powcdachn dzjcczom wot
zakoszje a hnbenstwa, w ot wupuszenja a schkodowanja,
kotrez w ojna n a kraj a jeho wobydlerjow pschineße.
Wschudzom bu stysk a hrosa a starosz.' Alc h laj!
ßrcdza wc najwctschich nusy a horjc, jako nah tym
bje, so dyrbische saksonskc a Pruste wojsko k m esam
njemskeho kraja czahnycz a je pschccziwo sranzowskemn
nadpadej w obaraez, dha n a jeno dobo to powesz
pschindzc, so je m jer w B illasranka sczineny. N m a dznjzy mjejeschc w ojna ßwöj könz; wojska buchn ro spnschczene; khjezor frauzowski ßo do P a ris a , khjezor
rakuski ßo do W in a podaschtaj; wojazy ßo saßo
Pom haj B öh toam!
S a ß o je bjeh jeneho ljeta dokonjany a pschedzenak
pschima ßw öj dubowy kij, so by protyku ho S o erb o w
w uneßt a ßwojc puczowanje des iiim i nastnpil. —
K hwalcny budz tön kncö wjccznjc, reknc wvn, s D a vitom we 68. Psalm i, so by ßwojich snatych a czitarjow
postrow jal. B ö h polozi wobczcznosz n a n a ß , nie
w ün nam tcz p o m h aj; m y m am y B o h a , kotryz pom ha a ln esa, kiz w ot ßmcrczjc wumöze. T o je ßo
jako wjcrnc wopokasalo sandzeuc ljeto, kotrez n a ßwojim
flm i wjazy fritbucho dyzli weßeleho cznßa je nijcfo.
Pschetoz ka; wc naljeezu m okrota, tak w ljeczi ßuchota
nasch kraj je d om apytala a lüde schkody naczinika.
Ale lhw aleny budz to n k m s , wem je czinik, so konz
snam i n ejc; toon je n am taste zujc wobradzik, so ßo
m it bohaczi mit khudzi zaneje nusy bojecz netrebaja.
Sandzene ljeto Pak tez wnkka hrosa a bojosz ßo
wntrobow kudzi bje m özowaka w öjny dka, kotraz wc
Jtalskej betj rakuskim a sranzowskim khjczorom bje
wudyrika. Jako jutrownc ßkönczko inilje skhadzcschc,
mjer bozi wschcmn ßwjetej pschipowedejo, a zykc
kscheszjanstwo Po zytej Europiskej weßely ßwedzeü Mimt
stußvweho horjestaczja ßwcczcschc, dha rosschjercsche
ßo powesz, so je raknske wojsko mesy sardinskeho kratefttua ^Pschekroezike a so Franzow sojo se wschjech bokow
ßw ojn wojersku drastu wnßljckachu, ßynojo ßo kßwvjim
starschim, m uzojo k ßw vjim zonam a bzjcczom born
wröczichu. Nasche krajc buchn pscheb wupuszenjom
pschclutowane, Pob kschibleschkom m sera mözachmy znjc
bomkhowacz a zyly lub saßo uotoit nabziju n a ljcpschi czaß czerpaschc.
Nebyrbcli mh Po tajkim rez: khwalcny buch; tön
kncs wjecznjc? Ncßmcmy my ßo B o h n bzakowac; a
jcho ßw jatc ineito khwalicz, so wön imtit wc prnw ym
czaßu je Pom hal a naß a nasche krajc w um ohl swulkejc hrozazcjc zakos;jc. N ebyrbcli iny snowym bowjcrenjom k nemu horjc Pohladacz, kiz czini so snam i
könz neje?
' Lnbzjc brje m jenja, so swjask tcho m jcra, kiz wc
B illafran k a je sczineny, dolho bzcrzec; nebubzc. W oni
wjeschcza, so budze naljeto wjez hörscha, so budze
F ranzow sa n a naß pschincz a diapolcon 111. spytacz,
chsr; iirbp h'j imin mb$
inb$ toßjMfßfßfj a
n aß khostacz. W ulka ucbow jcra ßo wschudzom sjewi,
s o . m y posdzischo abo sazo bo njckajkeje w öjny saschm atani budzcmy a so naß sjencho Koka Franzow sojo
se ßwojim i Zuavem i a dziwymi T u rk a m i, sdrnhcho
Rnssojo s Ll'osakami budze nadpanycz.
S chtö Pak w je, schto budze? S chtö mözc to
predy wcdzicz, hacz budze m jer abo w ö jn a ? Schto
to tez pom ha, hdyz bychiny ßo chzyli predy czaßa bo
hrosy a bojoszje stajicz dacz? Jcd y n je, ton kral
wschitkich kralow, tön kncS wschitkich knesow, kiz wschitke
wjezy wcdzc Po ßwojcj m udrej radzi a Po ßwojcj
wschehomözncj woli. J c li so w ön chze, so my bychm y khostani a schwikani byli, jeli so w ön s Prutom
tcjc w öjny naschn hrjcschnn schlachtn chzc dom apytacz,
schtö chzyk re z : schto czinisch t y ? Rekne tez hlina
kßwojcmn hornczcrcj: czchodla ßy ty me tak sh ö to w at?
J c li so tön we ncüeßach budze chzycz, so b in ii m jer
b y c ;, dha budze w ön hrosnym zadoszjam sakasacz,
kotrc; jon chzedza skasycz. W ö n je müzny B ö b , kiz
wopokasnje möz se ßwvjim ram enjvm a roSczjeri tych
kiz ßn hordzi we ßwojich wntrobnych m yßlach; w ön
storka müznych se ßwojich stülow a posbjchuje püniznych; hlödnych napelni s kubknmi a bohatych w ostaji
prüsnych.
D ow jcrm y ßo jennr, lubi czitarjo, a m jejm y nadziju kncm n; wön budze wschitko dcrjc cnnicz. M y
Pak horm y sa tym kraßnym m jcrom , kotryz wyschi
je dyzli wschitkön czlowski ro so m , sa tym bm'om,
kotryz ßwjet nam ani dacz am bracz ncmöze. T ak
welc harz m ö ;n o » je , dzerzmy m jer bes ßobu, so ßo
neswadzimy alc wc domach, wc gmcjnach a wc wschjech
schtantach skotu jednotu pscheö swjask tcje luboszje sakhowamy.
Najkraßnischi schaz Pak, kotryz njcchtö
ßebi tndy dobycz m özc, je m jer tcjc duschje, tön
m jer s B o h o m pschcs naschcho kncsa Jcsom K hrysta,
ki; budze swjery porodzcny a pschcs prawdosz a ßw jatosz tcho ziwcnja sdzcrzany. T u tö n m jer ßo nam
neda rubic; pscheö zadyn dobry m it pschcs sky czaß.
T ö n wc wschjem czaßu welc troschta Poskiczi a te wjcste
ßylnc bronje podaw a, so to dobyczjc dostanem y. T ö n
czini, so my wcßeli ß m y , a twerdzjc stejim y, hacz
runje kolowokolo naß w ötrc wichory saschumja. W ön
pom ha nam we tym poßlenim czezkim bjcdzcnju, hdyz
ßwjetej dyrbim y a tym naschim dobrn nöz prajicz a
psched ßndny stök tcho kncsa stnpicz.
T u tö n m jer bozi wudzjel dobyczjc we wschich w ntrobaäj. %a tjnabn bo$a bub$ fmini a tön ni'ier
tcho, kiz je a ki; bje a kiz pschindze bnd; se wschitkimi,
kotsi; wc Lrhrystnßu Jcsu ß n ßu. Ktem n, to pschcje
tonnt Pschcdzcnak n a nowc ljeto, k tcm u
pom haj B ö h w am .
2.
Kluczje k hudanczkam.
Hdyz ßym m ojim lubym czitarjam Pom haj B ö h
p rajik , w ulozn ja trabt), predy hacz njeschto druhcho
pow edam , te hndanczka, kiz ßym ljeto predy horjc
dak. Ncch ßo tez ljelsa tak statte, hacz runje ßebi
m yßtu, so m udrc hlow y ßu wschitko daw no wuhudake.
P rjcn e hndanczko je schpihel abo hladadlo. —
Schpihcl wschak we közdym bottti njehdzcn je aby wißy.
Tez wc najhubcnischej komorzy khudeho wotroczka aby
ßluzom ncjc holzy w ön ßo abo Pschi szjeni abo wc
kschini nam aka. „ Közdy, ncch je muz aby zona bo
neho pohlabnje a jcli zadyn bzcn, dha to la wjeszje
nedzelu, hdyz ßo schtö swoblcka, so by kcmschi khodzik.
B lasen Pak najhuszischo bo neho kuka, a ncwje to la,
so je blasen, dlajljcpschi schpihcl je boze ßkowo. D o
tcho pohlabaj hnsto a ty bnbzesch ßo sa wulkeho
b la sn a , sa ncwnzitncho hrjcschnika pösnacz. Jcnöz
neczin, kaz pola Jak n b a we jcho liszi st. 1. scht. 23.
ßo pische, menujzy jako tön m uz, kotryz ßwoje G elne
wvbliczo wc schpiheln w obhlaba a bzc n a to prccz
n sabubze n a mjeszi, kajki bjesche. Neczin tak alc
3
y
dzi a red; ßo w ot wschcho hrjccha, ^ z in p o futu ci poljcpschuj ßo.
^ _
Hudanczko drnhe ryczi wot mjeßaczka. B ö h je
jeho sa w ajchtarja a ßwjedka postajik; tehodla hladajcze ß o , se ncby w aß zcuje n a neprawych puczach
khodzo w idzit.
W tsecziin hndanczku je to waschnjc wopißanc, Po
kotrymz ßo w otm olw i, jeli so ßo w ot czeladnikow abo
wotdzjeczi njeschto w dom i je ro sb ilo , n a to praschenje
schtö je to b y t: nichtö. N a tutcho: nichtö, kiz nejc
widzicz, storczi ßo wschitka w ina. W opom nm y Pak
schtoz pola T o b iaß a st. 13. scht. 2 stcji: nichtö bozej
ruzy nemoze czcülycz, a schtoz ßo we pschißtowach
Salom onow ych st. 2 1 . scht. 13. p r a ji: schtoz Pak
je pösnaje, a ßo jich w ostaji, tön budzc ßmilnosz
dostacz.
S chtw örte hudanczko je m k y n s k e s o l o . W o d a je hnuje a czjeri, so ßwoje dzjeto se schnmcnjom
a schwürczcnjom dokonja, hacz runje n a jenym a tym ßam ym blakn wostane. Hdyz Pak n a mlynske kolo
spomnisch, dha ßo tez n a njckotre ßerbskc pschißlowa
dopomnisch kaz n a to : wjazy ßcbi naßypasch wjnzy
dyrbisch smljccz, ab o : czorny m ltink a bjely kow arnejstej
wele hvdnaj z abo: dlcje szelesch a hubenischo mclesch; ab o :
prösna m lynza najbölc klcpota; abo: we prösnej m lynzy nejßn myschje; a b o : mjechcj, kiz möze ryczecz,
neda m lynk do mkynzy!
3.
Kaz B öh chze!
T u tö n schpnich: kaz B ö h chze, wy derje, lnbi
czitarjo snajeczc a sze jön wjcszje hizonr wele kröc;
nalozili. Wjeste je so w jerjazem u kschcszjanej pschisteji tak ryczecz, schetoz Jcsuö nasch kncS je jem n
runje tak p rajik , jako we G ethsem ane n a ßwojich
kolenach lezcsche: wötze, niz kaz ja chzu, ale kaz ty
chzesch. M y ßkabi czlowekojo tez tak ryczecz dyrbim y,
pschetoz snaschej m ozu m y niczo nesamüzemy. T ak
dokho, hacz new jem y, schtoz jut'sje budzc a dokclz
my zenje newjemy, kak budzc to, schtoz czinimy a sapoczucny, w npanycz, dha dyrbim y pschi wschjem rc z :
kaz B ö h chze. A hdyz m y to runje tez new nprajim y,
dha dyrbim y to to la pschi ßebi m yßlicz, Pschetoz
ß w jata pißm o p ra ji: czlowek niczo brnc; ncmöze,
khiba so jem n swercha bäte budzc a : wschitköu dobry
a dokonjany d ar pschindzc swyßokoszjc w otza w ot ßw jatkoszje a schtö je, kiz neby hizom shonik, so n a bozim
zohnow anju wschitko je lezanc?
Njckotry je ßo hizom kak, so je to : kaz B ö h
sechze pschitym sabyk, schtoz je ßebi prjödkwsak a njc­
kotry je sa to czcrpicz m jel, so je ßo n a ßwoju
h lo w n , n a ßw oju w olu, n a ßw oju m udrosz, n a
ßw oju möz, n a ßwoje bohatstw o, s zyla n a ßaineho
ßo spuschczik.
J a chzu w am k tem u pschikkad powedacz. P o ßluchajezc! W e hornych wßach pschi S p rc w i bje pschcd
njekotrym i ljetam i zona ziwa, kotrcjz stara Lchm alzow a
rjekachu. W o n a ßo s tym ziweschc, so sa tydzen dwöjzy,
ßredn a ßobotn do m jcsta khodzcsche a wschelkc poßclstwo sa ludzi wobstarowaschc. W o n a dzjcsche
ßw öj pncz, nech bje sym a abo czoplo, nech dcschc;
abo ßnjeh dzjejchc.
W o t niczeho ßo w ona neda
wottraschicz, so by dom a w ostala. N a khribcczi noschcschc w ona wulki korb a we hkowi mjcjcsche w ona
wschclke w obstaranja sa A lotsa a H an ß a. Pißncz a
czitacz w ona nemözcsche, pschetoz w ona zcuje we ßwojich
mlodych ljetach do schulje nebjc pschischla. T o la Pak
w ona wscho nancjljepe wnrychtowasche, schtoz jej w ot
ludzi k w obstaranju poruczenc bje. Hdyz jej k. dnchchomny listy ßobn da, abo hdyz w ona korczmarezom
jerije, tyschcrcj schklenzu, w ojnnrej hosdzje, ljekarezem
b u tru , rychtarczom w olij a drnhim hischczc wele druhich wjezow smjesta ßobn Pschiuesz mjejesche, dha
w ona to tak s wjestoszju w obstara j n f o by wscho
napißanc mjcka. W o n a bje ßo do m jcsta khodzicz
tak nnw uczila, so jn zana möz dom a sdzerzec; neby
m öhla, hdyz ßreda abo ßobota tu bje.
Je n u ßredn w syini wokoko Pöstniz bje ßy kaz
hcwak hotow aka, so by ßwöj pncz be m jesta czinika.
B je Pak tchdy runje tak hrosne w ed ro , so nichtö
zaneho pßa ncby w on honik.
S s n jc h a deschc;
dzjeschtej, mözny wichor schumcschc, mröczclc totste a
czmowe pschcs nebjo ßo walichti. Puczje a schczeschki
bjechu wschje roötate a wulka lvoda ßo we wschjech
rjcczkach a we Schprew i lijcsche. Schtüz sa czoplymi
khachlemi ßedzicz mözesche, tön B o h a khwalesche, so
s khjczjc nctrcbasche.
S chm alzow cj, jako s khjczjc stu p i, ßo drjc tez
sdaschc, so je hrosne wedro. W o n a khwilkn pschcd
durjem i stejo ßo komdzcschc, hacz by schla abo niz.
W ctym wotczini tyschcrcz G re ta , kiz s napschccza
bydlesche, wokno a Prajcsche k n c j: dzcnßa to la
bonist wostaiiesch? N je, tootm ettoi S chm alzow a, ja
dyrbju bo mjcfto, noch b;c, kaz chzc.
Prajczc, kaz B v h chzc, rekuy ta mkoba 3011a.
9 ia to stara S ch m alzo w a ßo saroczi p r a jo : ncch
B ö h chzc abo uochze, ja poubu bo mjcsta.
B ü h w obaj tonnt tön hrjech, w otm olw i G reta,
B o h ßo ncba sa ßmjech mjccz.
S chm alzow a bzjcschc Po wßy belje, so by ßw ojn
hkown iiastajita. Pschebc w ßu Pak wcbzeschc schczczka
pscheö Schprew jn.
W uska kaw a bje pscheö rjcln
polozeua. 9 ia tu stupi S chm alzow a. W clc taw sent
krocz bje woua- hizom pscheö n ju khöbzika a nebjc
jcj niczo wabziko.
D zcnßa Pak — bjeschc to ta
wulka to o b a, kotra; ßo wc rjezy waleschc abo bjeschc
to njeschto brühe, skrvtkim bzenßa ta stara zoua pocziuasche n a falot tschcpetacz a khablacz. J c j bu
pschcb woczomaj tak bziwno, wschitko ßo wokoko ncje
werczische, w ona ßo ncmozcschc 11a nvhach sbzerzcc; a
« a jene bobo pabze bo rjeki. M kynk ju bvlc bclkach
m v rw u swoby sczcze.
Pschi jeje pschewobzenju bzerzeschc k. bnchomny
cjjclnc prjebow anjc Po texzi pola Ja k u b a 4 , 1 3 — 15,
hbze; ßo p r a ji: bnz tehobla kiz wy njetk rckneczc:
bzenßa abo jntsje pondzemy bo tcho abo bo tcho
m jcsta, a tam chzcmy wikowacz a bobywacz, kiz wy
wschak newjcsze schto jntsje bnbze — sa ty wy p rajicz byrbeli: jeli tön kncs chzc a my ziwi b u b z c rn ,
bha chzcmy to abo mono czinicz. — ■— Tehobla
uesapomuczc to ßkow o: kaz B o h chze.
4.
J a n a pschedzenak ßo wo protyzy
rosryczlijetnj.
Pschcbz.
T o je Pak tola Pjcknjc toot tcbe,
roujo, so pschczo ilujc protyku czitasch a lubo je int
w ibzicz , so ty protyku precz uccziskas , hby; je ljeto
wokoko, alc ju ßwjcru ßcbi skhowasch.
J a n . B v h sw aru u j, to ja uecstuju, so bych
hby jcmr jcuiczku protyku rostorhak abo Precz mekak.
N je ! ja ßcbi kozby (leinte skhowam a m am m yßlje,
je tsi hromadzjc swjasacz bacz. T e tsi prjeue ljetu in
ria 1 8 5 5 , 56 a 57 ßym je ßobn bo m jcsta k knihoww jasarcj wsal a je bo jcueho krucha wjasacz b a t
S ty m ßo moja bom jaza kuihow nja powetschi a husto,
hbyz te bolhc wcczory w symi pschikhabzcja, w uberam
ßcbi sta ru protyku, so bych we nej czitak.
P s c h c b ; . S chw arnje pjcknjc to je, to ttjo ! Hbyz
tcz hcwak rolyka ucby khow anja hobua by la, bha
to la hizom tehobla kozbernu S ö erb cj byrbjaka luba
n broha bycz, so je we lubcj ßerbskej ryczi spißana.
J a n . W uzitnc to te; je, hbyz jcbyn staru p ro ­
tyku khowanu m a. C hzuli ja ra b y njeschto sprcbawschich ljet w cb zic;, bha jcnoz trebam protyku
pytacj. Tez ßn wschelake powuczaze nastawki a bobre wjezy we nej sapißane, kotrez jcbyn husto bosz
wopomnicz uemoze.
P f es» e b z. Ncch to j e , kaz chzc; to ßo m i Pak
lu b i, so ty jako ßw jerny S s e rb ßw oju protyku n a
kozbe ljcto pjekuje skhowasch. Kajki bha tu ljetnik
m asch?
J a n . J a m am tu pschcb ßobn protyku n a '
1858 a 1859!
P s ch c b z. S chto bha ty we nej czitasch?
J a n . H la j! Jen e ßo m i sba w protyzy na
1. 1 8 5 9 nowe bycz, menujzh to, so ßn we sta re jju lianskej protyzy te m nm , kiz ßn k bnjam pschistajcne,
slaczanskimi pißm ikam i czischczane. Czchodla ßy bha
ty to czinicz bak?
P s c h c b z . T o je ßo Nussow bla s ta la ^
J a n . Nussow b la ? S ch to m a ja R ussojo se
ßerbskej protyku czinicz?
P s c h c b z . H a j Nussow b la , p ra ju ja, je ßo
to stalo, so rncna tych bnjow ßo s kaczanskirni pißm i­
kami ßu czischczakc. T y brje to ncwjesch, so nascha
protyka niz jcnoz bo ßcrbskeho kraja ßo kupuje, ale so
pschcbzeuak tez bo zufych woßcbjc ßlowjauskich krajow
puczuje a ta m bobrych pschcczelow m a ? H la j nascha
protyka bo Czjcskeje, bo Polskeje a w najnowschim
czaßu te; bo Russowskcje ßo szcle. R ussojo Pak, kaz
wjesch, juliansku protyku uakoza. Naschi ßkowjanszy
b ra tsja swetscha ßwojc pißm a jcnoz s kaczanskirni piß­
m ikam i p iß aja a jcnoz to ra b czikaja, schtoz s nim i
pißaue a czischczane je. T chodla je ßo to Pschcmjencuje stalo, kotrehoz bla ßo ty bziwasch.
J a n . D h a Pak ßy tola, w njo, ja ra khwalobny
m it;, hby; tu ta tw o ja protyka ßo tak baloko bo zusych
krajow roscszclc!
P s c h c b z . K hw albu zanu toot tcho n iin n rn ; tcz
hcwak mi to niczo ncpschincßc, so kozboljclnje ßw oju
prözu na to slo zu , protyku s pschibawkam pißacz.
Alc to je tcbi p raju , uajljcpe bych je so to sapkaczcny
byk, hdy bychu jcnoz uaschi lubi S serb zo wschitzy
ßebi protyku kupili a w obstarali a ßw jeru czitali!
3*
Jan.
Njctk Pak tola m i praj, k czcmu dha
közdy dzen ßwoje wjcste mono m a ? a schto dha ta
wschclake m cna na ßcbi m aja, kotrcz dnjam we pro­
tyzy Pschistajene ßu?
P s c h e d z . T o je stara wjez, po totrejz hizom
we prjcnich czaßach, jako ßo kschcszjanska protyka
wudzjelacz sapoczcsche, wjestym dnjam m cna jnposchtokow
a woßebnych kschcszjanskich wuczcrjow a m a rtra rjo w
dato bjcchu. S z y la we starych czaßach bje waschnjc,
so ßo prajesche', kaz hischczc dzcnßnischi dzen je : n a
Jak u b a , n a J a n a , n a H u rb a n a, n a P a w o la a. t. d.
Tcz we pißm ach, hdyz tut njchdzc pschcb ßudom kup
ezinena abo hcwak njeschto wazncho nastajcne, nerjckasche n a 2 0 . jan . ale n a ßwj. F ab ian a, niz 2 2 . jau.,
ale n a dzeü ßw. Vinzenza, niz n a 2 4 . jan ., alc n a
P a w o la wobroczenje. P o tajkim dyrbeschc közdy tute
uajwaznische dn y , kotrcz we közdym m jcßazu pantt,
i>erje wcdzicz. S o by Pak közdy to m öhl, dha buchn
wjcste schtuczki wudzjekane a spody kö'zdeho m jeßaza
we Protyzy stajene. W e tutych schtuczkach Pak bjcchu
te najwoßcbnische mjeßaczne dny pom enowaue, so je
közdy dcrje wuknycz a we pom jatku skhowacz mözeschc.
T ajk a schtuczka Pak rjekasche Cisio Janus abo pschikrötseuc: Cisian.
J a n . S chto dha Pak to u a ßcbi m a ?
P s c h e d z . T o je laczanskc, dokelz buchn prjeue
kschcszjanskc protyki we laczanskej ryczi spißane a
czischczcna. T a prjena schtuczka n a m jcßaz ja u u a r
ßo sapoczinasche t a t : Cisio Janus Epi sibi vindicat
a . t. d. P rjc n i dzen ja n u a ra je dzen w obrjesanja
Khrystußoweho. W obrjesanje Pak rjcka we laczanskej
ryczi: cisio, a wulki rözk J a n u s . Epi je Epi­
phanias abo sjewenje Khrystußowe.
W o t tuteho
sapoczatka je tön zyky rynk tutych schtuczkow m enow a n y : Cisio Janus, s czohoz je Pschcs pschikrötscnja
nastalo to ßlowo Cisian.
J a n . A tajkc schtuczki dyrbesche közdy s hkowy
wuknycz a we pom jatku khowacz?
P s c h e d z . T o ncbje ja ra czczke. Közdy to
we mlodych ljctach hizom wukucschc. W oßcbje n a
wulkich schulach, hdzcz ßo mkodzi ludzjo n a bohawuczenosz pschihotowachu, dyrdjachu w o n i,'k a z we
starych pißmach stcji, wuknycz: boze dzeßacz kasnje,
wötzcnasch, kschcszjansku w jeru a Cisian.
J a n . Njctk Pak to la to zadyn wuzitk, wjazy
nim a, so tajke m cna tym dnjam ßu pschidatc!
P s c h e d z . Czchodla m z ? W uzitnc to hischcze
dzcnßnischi dzen je , so by to wopoinucujc tych P rawych bcs ludom we zohnow anju w ostalo.
H la j!
katholszy m a ja Po ßwojcj w jcri wjcstych ßwjatych,
kotrych; woßcbje czcszja a kotrychz ßm ertnc duy jako
ßw jate dny ßwecza. P o tajkim we katholskcj protyzy
w ot wschcho sapoczatka ßem te dny, n a kotrcz ßmercz
jcueho ßwjntcho padzc, s jcho m enom bjcchu wusnamenencnc n po czaßu je ßo stalo, so bu u a közdy dzen
mcuo jcncho ßw jatcho japoschkoka abo kscheszjanskcho
w ötza abo wuczcrja abo biskopa abo krawncho ßwjedka
postajene.
Jan.
M y cvangekszy Pak tola zanych tajkich
ßwjatych uim am y a jim zanu tajku woßcbnu czcsz
kaz katholszy ncwopokasujcmy. K czomu dha m y we
evangelskcj Protyzy hischczc tute m cna k tym dnjam
pschistajene m am y?
P f es) c b z. T o ßo staue po ßkowi bozim, kotrcz
w liszi u a Hebrcjskich st. 13, scht. 7. p r a ji : spominajczc n a waschich w uczerjow , kij tonnt boze ßlowo
ßu pow cdali a kcdzbujcze n a tön wukhod sich sadzerzcnja a czincze Po sich w jcri. T e; stcji tarn w 12.
staw i w 1. schtuczzy p iß au e: tehobla, dokelz tajku
wulku ßyku ßwjcdkow wokoko ßcbe stejo m am y, wotpolozm y wscho brjem jo a tön hrjech, kiz ßo naß
twcrdzje pschim a; a bjezmy pschcs wobstnjnu sczcrpliwosz ua to bjedzenje, kotrcz n am prjcdstajcnc je, a
pohladajm y u a J c s n ß a , kiz je spoczatk a könz tcje
w jery.
Hdze dha Pak tü tn ßyku ßwjcdkow büke
pschcb woczom aj m am y, hacz we protyzy? Jich m cna
ßu bo protyki stajene, so bychmy u a nich spom inali
a sa nim i we kscheszjanskej poboznoszi a w jcri khodzili.
Jan.
H dyz Pak sa ljeto je 3 6 5 dnjow, dha
bych ja rckl, so je to protykarjam d y rb jala ja ra
czczko Panycz, n a közdy dzen jene praw jc khmane
mcuo w unam akacz?
P s c h e d z . T o je w jern o ! T ehobla je ßo stalo,
so tu m cna snowcho kaz sc stareho testam cnta ßu a
so druhdy tcz m cna ßtt stajene, kotrcz wclc n a ßcbi
nim aju.
J a n . Hdyz Pak ja cvangelsku protyku s katholskej pschirunam, dha ja Pytnu, so wobej we nastnpanju
tutych mcnow pschcs jene nepschiüdzctej. S dobom we
ja n n a rn , hdyz prjcni tydzcu w opom nju sjcwi ßo, so
tu közda protyka, evangclska, katholska, kaz tez stara
julianska ßwoje wjcste m cna m a : 3 . jan . m a we
cvanyelskcj m ena Kaschpra, we katholskcj m en o : G enowefe, we julianskcj 7 0 japoschtolow ; 4 . jan . m a we
evangclskcj mcuo B ak za rja, we katholskej mcuo T ita ,
we julianskcj mcuo T heosanta a. t. d.
P s c h e d z . W jerno to je. Jcnoz schtoz nastupa
te najwoßcbnischc m cna japoschtolow , starych wötzow,
zyrkwinych wuczcrjow, traw uych ßwjadkow a ' t. d.,
nam aka ßo wjcsta pschcsjcnosz! Hcwak Pak m a közda
protyka ßwoje m cna postajene, Po tym jako to protykarjo Po ßwojcj w jcri ßu ßcbi w um yßlili!
J a u . N cm öhl ty m i w ot jencho abo druheho,
kotrchoz mcuo we protyzy stcji, njeschto powcdacz?
P s c h e d z . T o ßo hodzi! Jcnoz chzcmy najprjödzy
n a taste inena kcdzbowacz, kotrcz ßo we cvangelskej
kaz tez we katholskej Protyzy n a jcdyn a ton ßam y
dzen postajene nam akaja a kotrcz hcwak w cdra abo
druhich burskich nalcznoszjow dla wjcstu waznosz wobkhow aju. T u masch najprcdy te japoschtokske dny
kotrcz najböle we protykach k w usnam cnju sczerweuymi
pißm ikawi czischc-anc ßu!
J a n . T u stcji w mjeßazn ja n u a ra n a 2 5 , ty
P a w o la wobroczenje. Kczemu ton dzen ßo ßwcczi?
P schedz
T o n dzen m a ßwoje mcno w ot tam neho podaw ka, so bu P aw ok k w jcri do tcho kncsa
Jcsom K hrysta wobroczeny. W ö n prcdy ßo S a u lu S
mcnowasche a jako ta jli s wulkcj ßurow oszju kschcszjanow pschcszjehasche a n a wschitke m 6311c waschnje
czwilowasche. N a puczu do D am askona Pak, hdzcz
chzyschc hladacz,, hacz neby njckotrych, kiz ßo k K hrystußcj Jcsußcj dzerza, muskich abo zönske, nam akak,
so by sich jatych wcdk do Jc ru sa lc m a , wobßwjeczi
jcho nahljc ßwjctko s ncbcß a hlöß kncsowy dzcsche
knjcm u: „ S ä u le , S a u te , czvhodla pscheszjchasch ty ute ? "
W o t tcho wokoiniknenje ßcm czißka w ön wschitku sarisejsku hordosz w ot ßo, a bu pschcs A uauiaßa, kotrchoz
ton knjcs k tcm u bje sbudzil, n a praw y pucz pokasany
a kwjcri do tcho kncsa wobroczeny, so scwsüjje ßwjcrnoszju a luboszju jcho mcuo pschipowcdasche a mnohich
spohanskcje czmy n a jcho dziwne ßwjetlo wcdzesche.
T a zyka wjcz je we ßw jatym P ißm i, mcnujzy we
japoscht. skutkach w 9. stawi w opißana. T n m jcnoz
trcbasch czitacz, so by posnak, tak sc wschjcm Praw om
evangelska a katholska protyka stcj jcdyn dzen k dopom nenju im tute P a w o la wobroczenje postajiloj.
J a n . Nepanc tcz n a tu ten dzen jcdyn druhi
wcßcly ßwcdzen, kotryz sa ßcrbske dzjcczi wulzy ja ra
w azny je ? J a m jenjn ptaczi kw aß?
P s c h e d z . H aj, w u jo ! n a P a w o la wobrocjcnje
ßweczi ßo ptaczi kwaß a mözc bycz, so tebi druhi
r a s toot tcho potoedam , tak je n a sta l! W ostanm y
pschi uaschim prjedkwsaczu a Pohladajm y do februara.
2 4 ty tutcho m jeßaza je dzen M a tth ia ß a .
J a n . Kajki je to M a tth ia ß a schto to je?
P s c h e d z . W u jo , hanbuj ß o , so to newjcsch.
T y drje m alo boze ßlow o czitasch. Hcwak by ty ßo
dopom nil, so M a tth ia ß je ton byl, jiz bu n a mjcsto
Judascha Jschariotha, tcho pscheradnika, jako bje ßcbi
tön tyschcny w ot slcho ßw jedom nja, ziwcnje w sal,
w usw oleny, so by pschirachnowany byl ktym jidnacze
japoschtolam .
J a n . Njctk ßo dopom nju, so to we japoschtolskich skutkach we 1. staw i wobschjcrnischo je pow edanc!
P s c h e d z . K dopom ncnju n a tutcho ßwjerncho
ßwjedka Khrystnßowcho je dzen 2 4 . feb ru ara mcno
dostal. W o t eho stutkow anja a ziw enja wcle ftiatc
neje. M a tth ia ß rjeka Po praw ym a pschekozcne: d ar
bozi.
W ö n je w opraw dzi jcdyn kraßuy d ar bozi
sa to kralcstwo Jcsom K hrysta byl a sa wupschcszjcran jc tehoßam cho beS pohanam i ^ohuow anja poluu
dzjekawosz w opokasow al. S tym i druhim i japoschtotarn t je w ön do wschcho ßw jcta schol a najpoßledy
we Aethiopiskej evangelion prjcdow al a je tarn kschizow auy.
J a n . N a M a tth ia ß a ja közde ljcto ja ra kcdzbuju, dokelz w ön semjn Pak sanknc Pak wotanknc,
kaz ßo p ra ji.
P s c h e d z . P o starym shoucnjn husto ßo staue,
sa n a tym dnju abo taje abo mcrsnc. H usto, p ra ju
ja staue ßo, jcli predy w ütre mcrsnenje a wulka sym a
b y k a, so czoplischc wcdro u astan e, jcli Pak deschczikojte abo mokre abo m ile wcdro b y lo , so semja
snowcho samersne a now a sym a pschikhadza. Közdy
r a s Pak to nctrcchi, w u jo ! A iatth iaß ton japoschtol,
stym niczo czinicz uim a, alc m jcßaz sebruar je tajki
m jcßaz, kiz pschi könzu symy husto pschemjenenja w edra
pschineße, so druhdy taje, drnhdy mcrsnc, byrniz dzen
A ta tth ia ß a b y l, abo niz. Tajkej dnaj staj tez a
hapcrlcji dzcn J u r i j a a M ark a. J u r i j a M a rk u s
prajim y m y, b u ram s hrosnym w edrom hrosytaj to
to la je husto najrenischi czaß, so müzemy lcn woßycz,
kiz ßo w ubernje radzi.
J a n . J u r i j a M ark u s Pak to la japoschtolaj
ncjstaj b y la j? Newjcsch niczo toot neju powcdacz?
P s c h e d z . Japschtolaj ncjstaj byloj ale m ustj
polnej horliw cje luboszje k tcm u knesej Jesußej «
polnej wobstajneje w jcry do neho. J a chzu tebi toot
J u r ija powcdacz, a schtoz wo jcho skutkowanju fc
starych czaßow wjem y.
J a n . D h a pow edaj, w ujo, ja poßlncham .
P s c h e d z . B je Pak mözuy a khröbly ryczcr a
wojak s Kapadoziskeje, kiz ßo we wschjech bitwach a
wüjnach ja ra wutrobiky a dobywarski wopokasowaschc.
T ö n bje wuknyl, do Jcsom K hrysta wjcricz a bje n a
jcbo mcno chczcny. Romski khjczor D irklezian jeho do
wojcrskcje ßluzby pschistaji, ncwcdzische Pak, so kscheszjan
je. S a tutcho khjczora wedzische J u r i j w üjnu we
zidowskim kraju, swotkcl wön sc ßwojim wöjskom hacz
do wokolnoszje Libyskcjc czchnis e. Pschi mcsach tu»
tcho Libyskcho krnja lczesche Pak mjesto smcnom S ilcua a bliskv pschi n u n bje w ulka htnboka lnza.
D o tcjc ßameje bje hrosny zakoßny stnij pschikhadzak,
kiz wschitkc pola kolo wokoko wupuszcsche a wschitko,
schtoz jcm u blisto pschindzc, zcrcschc a könzownschc.
Mijeschczcnjo a wcßni w obydlcrjo bjcchu pschcs ncho
do wulkeje hrosy stajcni. J c li so ßo woni abo sich
sröt tej luzi pschiblizownchu, dha stnij jich popadze a
skünzown. W oni n a Poßljcdk ßo sc ßwojich khjezow
ftupicz ncswazichu. S o neby to dziwc ßw jcrjo do
jich m jcsta pschischko, dha wobsanknychu woni, wschjc»
dnjc dwej wowzy l luzi honicz, so by ßo wonc
m öhlo naßyczicz. K hw ilu to dcrjc dzjeschc. S m ij
bje s tajkim w oporom dcrjc spokojny, so do m jcsta
ucpschindzc. S t a ßo Pak sa njekotry czaß, so buchn
Wschitkc wowczcrnje wuprösucne a so wobydlcrjo n a
njeschto druhcho myßlicz dyrbjachn, s czimz by ßo
sm ijow y hköd möhk spokojicz. Dokelz zadyn sküt wjazy
ncm jcjachu, dha bje w ot krala pschikasnja d ata, so
d y rb ja w obydlcrjo ßo ßam i tcm u sm ijcj prjcdkmctacz
a so dyrbi ßo közdc ran jc loßow acz, schtö by ßo
mjck w ot tcho sm ija dacz sezracz. W clc bje ßo jich
tak do ßmerczjc dato, kiz bjcchu we luzi ßw öj row a
ßw öj könz nam akali. Jen e ran je Pak löß jcniczku
kralow u dzowku trcchi. K ralcj k w utrobi dzjeschc,
alc dokelz w ön ßam tön sakon dak bje, nemüjcsche
tcm u wobaracz, so jcho jeniczke lubow ane dzjcczo k bli»
skoszi lnzjc bu wcdzenc, hdzcz ßo sm ijcj k wschjcdnej
jjedzi dyrbische woprow acz. Tschcpotajo n a wschjcch
stawach a hizom pol m o rw a stcji ta lubosna m loda
knezniczka n a brjosy teje kuzje a czaka n a ßw oju
wjcstu ßmcrcz. N a jene dobo Pschijjccha k ncj m lody
kncs, wobröneny sjaßnym i b rö n cm i, ßedzo n a wyßokim rjan y m konju. S c spodziwanjom w n h lad a Won
tu lubosnu knczuu, kotraz plakajo a ruzy lam ajo
pschi luzi stcji a ßo praschcjo schto w ona tu czini,
shoui wön, tajki srudny a zaloßny löß n a nju czaka.
B eS tym Pak saschumi w oda we luzi a swulkim
reökotom a hw isdanjom Poskoczi s ncjc sc schjcroko
wotcwrcncj khlam u ton smij u a tcju dwcju. —
T a kralowska dzowka ßmcrcz naströzcna pnnc s wnlkim
p lalan jo m a w olaiijom n a ßwoje kolena. T ö n kncS
Pak wobroczi ßwojeho konja, scpschima ßwöj mccz,
ßw oju tcdzbu a w ojuje pschecziwo smijcj a rn b a bo
ncho, so ßo tön Po scmi w a la a wjazy ßo nespecza.
N a to Pak pschima tön ryczcr paß, kiz wokoko schije
a daw a jön tej knezni do rukow, kotraz to pschcmözcnc swjcrjo wcdze, hdzez w ona chzc. T a Pak wcdze
je blisko k m u rjam tcho mjcsta, hdzcz ßo lud shrom adzujc a sc spodziwanjom n a tü tn wjcz pohladujc.
J o w Pak sbjchnc tön ryczcr hischczc jcdyn krücz ßwöj
mecz a rn b a snim n a tcho sm ija, so wön m orw y ßo
we ßwojcj krwi w ala. Jako njctk tön lud ßwojeho
wcleljetneho ncpscheczcla, ki; jcm u tajku zaloßnu
hrosn a schkodu bje czinil, skönzowancho widzi, posbjchnc ßw öj hlöß a sapocznc swulkim sradow anjom
tcho zuseho knesa khwnlic; a czeszicz, kiz sc ßwojcj
khröbloszju a mozu jich bjc w ot hrozazcho skazcnja
w um öhl. T ö n Pak kiwa s rukn a pschiknzc, so d y r­
bja wschitzy mclczecz. 9?(i to reknc w ö n : niz mi,
niz u tt, tcm u dajcze czesz, kotremuz w ona jeniczzy
ßkuscha.
Jak o ja , p raji w ön dalc, tu wbohu knczniczku pschi kuzi stejo wohladach a w ona m i bjc
w upow cdaka, kajkcje ßmcrczje dyrbi w m nrccz, dha
ßym ja jcj we m ein knesa K hrysta, teho kschizowaitcho
a horje stanencho polubik, so chzu ju wumöz. A wön
m öj knes a sbüznik je m i p o m h al, so ßym moje
polubenje möhk dzcrzcc; a sm ija pschewinycz. W ön
je, kotremuz czcsz a w jera a poßluschnosz ßkuscha. —
Dokelz Pak wschitzy, kiz to ßlyschnchn, ja ra wczipni,
bjcchu njeschto w ot tutcho knesa shonicz, dha prjcdowasche tön mözuy zusomnik jim to cvangclion a wclc
jich wjereschc do tchoßamcho. T u tö n ryczcr pak uichto
druhi ncjc byl hacz J u r i j , tön wojerski wyschi D io klcziana, tcho ncpscheczcla Ährystußowcho, a dopomncnju n a ncho m cnujc ßo dzen 2 3 . hapcrlcje dzen
J u rija !
J a n . J e dha to w jcrn o , je ßo to tak mjcko
kaz ty powcdasch?
,
P s c h e d z . Hacz je ßo to tak m jelo abo niz, to
ja ncw jcm , nehodzi ßo tc; wußljcdzic;. 9icch je tön
podawk Po wjcrnoszi ßo stak abo niz, w ön naß dv-
1)011111! na to zaloßnc a ßurow e pscheszjehanjc, kotrcz
ta zyrkcj Ährystußow a je we czaßu khjczora D io klcziana czcrpicz m jcla. T o n smij je tön fjerschta
tcho ßw jcta a jcho wotroczk D ioklezian. J c n a wowza
po tej druhcj s tcho ftad la Khrystußotocho bu w ot
ncho ro sto rh a n a , so te gmcjny teho knesa buchn
wupuszcuc a wnprösnciic. Jak o Pak ton sm ij chzysche
tu lubosnn kralowsku dzow ku, tu zyrkcj teho knesa
wiikorcnicz a sahubicz, dha ton m özny kncs we ncbcßach se ßw ojim i broncm i pschindzc a jcho sbi.
D ioklezian mcnujzy w ot ßwojeho kncjstwa w otstupi a
G a le rin s , kiz Po itirn khjezorski stol bofta, bu toot
kncsowcho jandzela, kaz junu Hcrodasch bitt), so jcm n
stawy toot czerwjow nazrane a shnike w ot ziw ota toot»
padachu.
N a to w ön kschcszjanam wotpuschczi, so
mözachu ßw oju w jcru we zylym romskim khjezorstwi
ßwobodnjc wusnacz. H la j! kak tudy knczna sm ija
s Paßom wcdze. Jan d zel bozi jcho sbijc, so wön
könz wosme a Pschczo wjazy pohanow Ähryftußcj tu
w in o w atu czcsz dadzn.
Jan.
W u jo ! T o je to la lubosne powedancsko.
Ncchasch m i zane drnhc powcdacz?
P s c h e d z . N je! ja ßym ßo dolho dos; sadzerzal, ja dyrbjn bäte pmzowacz.
3 n u. Jene hischczc dyrbisch m i prajicz, mcnujzy
schto dha ja M ark u s byl, m kotrchoz ty prcdy spom inaschc?
P s c h e d z . D zcn 2 5 . hapcrlcjc jcho mcno wcdze.
T o drje wjcsch, so wön ncjc zadyn w ot tych d w an aczich japoschtolow b y l? W ö n bu njckotry czaß Po
K hrystußow ym kncbju stpiczu k w jcri do ncho w obroczcny. W ö n bu pschcs japoschtola P jc tra chczcny a
w ot teho ja ra lubow any. Bjeschc tez towarsch B a rn a b a ßowy a pomoznik P a w o la , skotrym ajz w ön poham am
cvangclion prjedswaschc.
W ön bje s P jc tro m do
R o m a ßo podal a je tam Po jcho rosw uczcnju
to szcnje, kotrcz ßo jako to drnhc we now ym tcslamenczi n am ak a, spißal. W o t tam dzjcschc w ön u a
P jetrow u pschikasnju do E gyptow slcjc, so by tam
evangclion pschipowcdal. Jak o we Libyskcj a w T heb aiß n 12 ljct sa Jcsußow c kralcstwo skntkowal bje,
salozi kscheszjansku gniejnu w A lexandrii, kotraz Posdzischo wulku khwalbn je dobyw ala.
T a m wön
wschclkc dziwy czinische, se ßo pohanjo n a ncho ro shnjcwachu a jcho moricz wobsanknychu. Jak o woni
njchdy wyßoki ßwcdzcn ßwojeho pschiboha, smcnom
S e ra p i ßweczachn, uadpanychu w oni M ark « , sw ja-
sachu jcho a torhachu jcho Pschcs mjcstske haßy a
Pschcs skaky a kamenjc, hacz w ön ßwojeho dncha horje
da. T o je ßo stalo 2 5 . haperleje wljcczi 68, tsi
ljcta Po P jctro w cj a P aw o lo w ej ßmerczi w R om i.
T e powostauki jcho ßm ertucho czjcla buchn toot
kschcszjanow w A lcxandrii pohrebanc a jcho röw wcle
ljctstotctkvw we wschcj czeszi dzcrzany. W ljeczi 8 1 5
Pak, jako w Egyptowskcj m uham cdanska w jera dobywasche, wurychu vcncziszy pscheknpzy jcho koszjc se
semje a wsachu je ßobu do B cncdiga, hdzcz je snoweho
pohrcbachu. Wysche jcho ro w a we Bcncdizu n atw arichu kraßnu kschcszjanskn zyrkcj, kotraz njctk hischczc
tam stcji a jem u je poßwcczcna. H la j! n a to tajke
waschuje ßw jcrni ßwjedkojo teho knesa ßwoje c^cßne
wopom ncnje bcs nam i we zohnow anju w obkhowaju a
hdyz protyku czitasch, trcbasch ty jcnoz ßw jcrn n a nich
kcdzbowacz, so by ty poßylneny byl we w jcri do tchoßam cho, kiz je tön pucz, ta wjcrnosz a to ziwenjc.
J a n . Ncchasch m i hischczc dalc wo tajkich poboznych a ßwjernych wotroczkach kncsowych powcdacz?
J a bych ra d y w ot tcho japoschtola J a n a njeschto
nashonil, dokelz jcho mcno noschn.
P s c h e d z . K lje tu , w ujo, jeli so B ö h sechze a
ja ziwy ßym , hdyz saßo pschindn, chzu ja tebi w ot
wjazy tajkich kncsowych ßwjcdkow a w ot poboznych
muzow ryczecz, kotrychz m cna we protyzy steja. D zenß a Pak chzcmoj ßwoje roSryczow anja wobsanknycz a
ßcbi Prjödiwsacz, so chzcmy wschitzy ßw jerui bycz hacz
do ßmc.rczje so bychmy krön» ziwenja dostali. •—
5.
H u d a n c z k o 1*
Rybiczki ßmh plowajo
W modryiu morsn, schjerokim;
Ptaczki my ßmy, ljetajo
W powjctsiku wyßokim.
Jehnjatka ßmy, paßen
N a lukach bcs mesnikowc;
Lodziczki ßmy, neßeue
N a zolmach bcs prawidiow.
Dzowki my ßmh, ßluzomne
Jenes knenje wyßokej;
S so try , kiz ßmy sjednane
K ßluzbi ßwjernej jenakej.
S sylsy my tit plakamy
M aio , wele kaz czaß je,
S wulkim hioßom woiamy,
S o ßo semja satschaße.
J o w a tam my bjehamy
W ot ran ja do weczora,
Jed y n naß, so ljctamy,
H oni husto bcs m jcra.
Tehdy my ßo shubimy,
S o naß nichte newidzi;
Daloko my czjckamy,
S o ßo ludzom wostudzi.
Közde ranje, buriko,
Hladasch swoknom, hacz tu ßm y;
P ra j wschak, luby czitarjo,
Newjcsch, kak my rjekamy?
6.
D ary woczi m ola.
W crch Leopold s A nhalt - Dcssauskcjc dzjeschc jcdyn
dzen w B ern b u rg u pschcs m ö st, kiz pscheö tam n u
rjeku wcdze a w ohlada tam hölza stejo, kiz mjcjrschc
netrjcny nöß. Hölczc, prajcschc w ön, trjcj ßcbi noß.
A ch! ja zane rubischko nim am , w otm olw i tön holz.
Wcrch m aßny we to do saka a wuczcze schjeßnak,
kotryz tem u hölzcj d ari p ra jo : jöw masch, kup ßcbi
rubischko. — — D zen Po tym dzjeschc tön wcrch
saßo pscheö tö n ßam y möst a h la j! tam stcjachu n a
w jazy dyzli dwazeczi dzjcczi snetrjcnym i noßam i s hnadzijn wc w u tro b i, so schjeßnak dostam r. Wcrch Leo­
pold Pak dzjeschc, ßo ßm jejo, nim o nid).
7.
Kajkiz koren, tajki wukoren.
Jcd y n holz widzeschc, so n an macz skoro wschjcdnjc bijesd)e a myßlische ßcbi, so to k wschjcdncmu
dzjeln ßlusaia. Jak o jedyn wcczor n a n , predy hacz
do koza dzjeschc, ßo woproschowasche, hacz je wschitko
czincnc, schtoz je ßo tön dzen czinicz m jclo, w otm olw i
tön holz: nje n a n o , macz hischczc zane puki ncjc
krydnyla.
8.
'
Namakocz — saßo dacz.
Bjcsche w . l. 1 8 0 7 abo 1 8 0 8 , ncwjcm s wjcstoszjn prajicz, kotrc ljcto je bylo, so jene ran jc ja ra
sahjc stary kncö ßam lntki w khtüdkowych kerkach ßo
pschekhodzcschc, kotrcz k polonjn badcnskcho slowncho
m jesta, smcnom K arlörnhe, ßo wupschcstrcje.
T lttö n stary kneö bje wcßclcjc m yßle a n a nim bje
widzccz, so dobru nöz bje m jel a zann starosz nim a.
W o n bje swoblckany kaz woßcbni lndzjo ßu, a
jcdyn by jcho sa pscheknpza abo njckajkcho ßndniskcho
radziczcla s m jesta dzcrzecz möhk.
W ö n bje hizom khjetry krnch n a puczn schal, so
zana duscha jcho nrbje sctlaka.
Jcm u ßo to
lubesckc Pschctoz w on chzysche najradscho ßam bycz.
W ö n stupi Pak n a jcnu schczezku, kotraz do ljcßa
wcdzesd)e a dzjesd)c khwatnjo n a nej dale, hacz rnnje
mkody nebje. Pschctoz jcho bjcle w loßy powcdachn
so w ön drje 70ljct n a khribcczi m a.
Hdyz ßo schczezka n a praw y bok winy, w ohlada
w ön n a jene dobo m u z a , kiz pod jcnym dnbom
ßcdzo ßwaczesche. Khudy tön bjc, to bje widzccz,
pschctoz jcho ßuknja se schjercho p la ta bjc tu a tam
sap latan a. M u rc r bje, dokelz pschi ßcbi brjcmcschko
lezo mjejesche, do kotrchoz bje m nrerski g ra t a stary
kozany schörzuch saw alcny. M lo d y bje, wokolo tsi»
kscczi ljct stary, alc ja r a bljedy, jako by wclc dzjcla
m jel ale m alo sdy.
P o d dnbom ßedzo yjcdzisdze
Wön krnch ßncheho khljeba a prajcschc poniznjc tcm u
starcm u knesej dobre ranjc, jako ton nim o dzjeschc.
T ö n stary kncs Pak wosta stejo a prajcschc tcm u
m uzcj: ßlodzi ßw aczina? O h a j, w otm olw i tön,
hlödncm u psd)ezo ßlodzi! — •— N a to m aßny tön
kncs do saka a wuczcze zidzanu möschniczku, skotrejz
w ön krnch pcnes wsa. T e d ari w ön tem n muzcj
p ra jo : tu macze njeschto; pijcze n a moj.it strowosz
schkczlenczkn dobrcho piw a. S ö w o ju utüschcn do saka
tykupwschi dzjcsche stary kncs w otsal a tön m it; ßo
jem n m iic podzakowasche, pschctoz wön mjejcsch zyly
ßljeborny toter whorschczi.
Jako bjc tön stary kncs krnch dale schol, saßlysä)a, so sa nim njesdstö w o la : czakajcze jcnoz, czakajczc, kneze. W ö n wosta stejo a widzesdze, so to n
m nz, kotrchoz bje predy w obdarik, sa ititit pschindzc.
W y drje sze ßw ojn »löschen shnbili, prajesd)e tö n ;
jako ja stanych, widznch, so w pjcsln lezi.
S m itym tookom pohladotoasche start) knes n a
tcho im tja a prajeschc: ja ßo w am dzakuju. Dokelz
Pak ja tu möschmczku shubit ßym , a tot) ju n nntafalt
szc, dha chzemoj bcs ßobu dzjelicz, schtoz to itcj je.
„ B ö h ftoanm j, saw ola tön n u r ,! T a möschuiczka ßluscha
to o m , a sprawny czlowek dyrbi saßo b a q , schto; je
nam akak. M ö j nebocziczki n an je mc to mtodych ljetach
tu schtuczku w uczit:
darotoacz, — niz saßo dacz;
nam afacj, a saßo dacz."
Wasch nebo »an je bohabojasuy muz byk, tootm oltoi
to n start) knes, a jeho ßyu je ßo Po nim radzik.
Teho dta pöjcze, m öj chzemoj ßo do teho dzjelicz, schtoz
w möschuiczzy je.
N je, n je , p ra ji s uow a ton m urcr, nemjejcze s
khudym m uzom ßtoöj ßmjech; te peuesy ßu wasche,
duz je bercze, m i toone ueßkuscheja.
R osm ersany, ale ßo ßmjejo, sczeze njetk stary knes
ßw üj ktobuk a w ußypa do neho tu möschniczku, to
kotrejz tute slote ßo blyschczachu. 9 ia to dzjelesche te
Peuesy do dweju dzjeloto, tosa ßebi jedyu dzjcl a Poda
druhem u m urerej, p ra jo : nebudzcze tak hkupy a bercze
te peuesy; ja jich wjazy domach m am , tot) Pak je wjcszje
domach trebacz müzecze!
N a to sebra ßebi m u rcr te peuesy a ßylsy toeßetoszje ßo to jeho woczomaj ßybolachu.
S a p la c z
D ö h taw syut kröcz, tootmoltoi wöu. S a ton toter,
kotryz m i prcdy d arili sze, chzych ja khtjeb sa zonu
a dzjeczi ßobu born bracz z njetk Pak je m i B ö h tön
knes tejko toobradzit, so m oju khjezku nattoaricz mözu.
S apkacz B ö h , sapkacz B ö h !
Kak dha rjekacze, praschesche ßo stary knes.
M u rc r jeinit ßwoje meuo p ra ji a k tem u hischcze
potoedasche, schto wou je , hdze bydli a kak ßo jem u
dze. A ! luby kueze, rekuy w ö u , m i ßo slje dze,
a czaß je ja ra sky. M o je bjeruy ßu sjjedzeue, khtjeb
je ja ra drohi a my ßmy ßedmjo k jjedzi, ja a
m oja zoua a pecz dzjeczi. H d» by m oja zoua hischcze
m öhla dzjelacz, dha by skerscho schto. Ale wokoko
pöstuiz je ßo m i m oja khjezta to o tp alita ; pschi tym
je ßo m oja zona tak uastrüzita, so do czaßa do uedzeloto
pschiüdze; toot teho cjaßa je tvoua khorow ata a ßtaba,
so n a dzjelo khodzicz nemüze. J a dyrbju teho dta
toschitkich se ßw ojim aj rukom aj ziwicz a bau sa hospodu Ptaczicz. W y mözecze ßebi s teho myßlicz, so
husto toulka nusa w m ojim dom je je. Kak dha Pak
n a czaßu je, praschesche ßo w ön n a jene dobo. Schjesz
budze hnydom bicz, tootm oltoi ton stary knes. D h a
dyrbju khwatacz, rekuy innrer, so to m jesta pschiüdu
a do dzjeta stu p ju ; bozemje a hischcze jedyu kröcz
taw syut dzaka sa waschn dobroczitoosz a darniw osz. — ■
S tajkim i ßtow am i ßo m u rcr toot)alt. T ö n stary
kueö Pak hischcze dolho stejesche, jako by ßam se ßobu
toazuu ra d u sktadow ak, — hacz napoßljedk ßo ttl
do m jesta rorocjt.
T ö n ßam y dzeü popotnju jjedzesche w ös do teje
toßy, s kotrejz m u rcr bje prajik, so je. S neho Pak
stupi tön stary kues, kiz bje ra n o s tym khudym,
ale spraw nym m urerjom ßwoje skoto dzjelit. W ö u
ßo wopraschowasche, hdze gmejuski prjödkstejer bydli a
dzjesche k tem u do jeho dom u. T ö n Pak bje bohaty
b u r, kiz n a katozy lezesche, a potdnjo dzerzesche, jako
stary knes k ncm u uutsstupi. S s y m berje w aß se
spanja w ubudzit, to je mi zel, prajesche wön. Ach!
prajesche bur, ja ßym trochu sprözny toot w o ran ja a
teho dta ßym ßo tizdy kußk leh n y t; to tych ljetach, to
lotrychz m öj ß m ü j, dzjelo tak derje wjazy neudze,
kaz to mtodych ljetach. Ssyucze ßo to la !
Jak o tön kues ßo bje ßynyk a to a tam ne
bledzil, rekny k tem u prjödkstejiczerej: nimacze wy
jow toc toßy zauych dobrych m u rerjo w : ja chzu twaricz
dacz a bych jich trebak!
O h a j, prajesche prjödkstejer, joto toe toßy ßu
tsjo , kiz n a murerske dzjeko khodza; jedyn Pak je
w opitny neroduy khadla; tön druhi je ljeui a kniczomuy czlowek, teho tseczeho Pak mözu khwalicz. T ö n
je pilny a spraw ny dzjelaczer, ale ßmercz khudy m uz!
Khjezka je ßo jem u pschi w ohenju, kiz tudy pola
naß psched krütkim je to u d y rit, sp alita a toot teho
czaßa ßem je jeho zona khorow ata a h u b en a, so ßo
s wulkej nusu bjcdzi. N a teho Pak ßo spuschczecz
mözeze, w ön je ßtojerny a bohabojasuy!
Jak o stary knes ßo bje w opraschat, kak jemu
rjek aja, prajesche w ön bozemje a dzjesche ßtoöj pucz.
S a njekotre dny Po tym pschmdze jedyn ljekar
k m urerjow ej zoni a wopraschowasche ßo je je , schto
jej je. Jako toona ßtyschesche, so niczo Ptaczicz netreba, toupoweda toona jem u wschitko, schtoz jej toadzesche.
N a to dosta s haptyki ljekarstwo darm o a közdy tydjeń
toysche teho pscheS duchomneho tojeste Penesy, so mö
zesche ßebi strotou jjedz waricz. Nichtö Pak sa tym pschiucz nemözesche, s w otkal to pschiüdze.
T o Pak hischcze dosz nebje. Knesi schoßar toe
toßy Pschiwesy tem u m urerjej se skaty kamenje, so wön
4
ßebi ßw oju khjezku natw ariez mozesche a ezjeßlojo czeßachu jem u w holje b reto o , kotrez bu barm o pschiwescne. N asym u mjejefdje m u rer ßw oju khjezku u attvarenu, so jn s tym i ßw ojim i wobczahnycz mözeschc.
Jeho zona bje w ustrow ena a kczjejesche jako ro ja , a
w zykej wßy zani sbozomnischi lubzo nebjechu, hacz
tuczi ßebm jo, tön m u rer fe 30111t a fc ßw ojim i pjecz
dzjeezimi.
Wschitzy weßni lubzo nemözachu ßo bosz uab
tym spobziwaez, f wotkal tem u m itrercj tc penesy k
tw aren ju pschinbu, a w ön ßam neinözesche fa tym
pschinez, schtö to je , kiz ßo nab nim ta t hnabnje
ß m ili. Knezi schoßar a knes buchomny, pola kotreju;
toon ßo ßw jeru fa tym wopraschowasche, nechaschtaj
jem u niczo pscherabzicz a wnryczeschtaj ßo s ty m , so
jim a j teje wjezy bla je sank n a hubn pojßneny.
W naljeezu pschichobneho ljeta bje wulki ßwebzen
to K a rlsru h i. W ele taw synt wojakow bje tarn shromabzenych, kotrychz babenski w nlkow öjw oba K orla
B ebrich mjejesche wobhlabaez. dtas in n rer teje winy
b la bo m jesta bje saschol.
K otry bha je nasch knes toojw oba? praschesche ßo
toon jeneho mjeschezana, pobla kotrehoz wön stejesche.
T ö n jeho jem u pokasa.
M u re r Pak teho knesa
ßebi bosz wobhlabaez neinözesche, Pschetoz jem u ßo
sbasche, jako by jeho berje snak. Napoßljebk w ön ßo
dopom ni, so je tön ßam y stary knes, kiz bje jem u
pscheb ljetom tejko skotych b artf.
Hbyz bje ßo born wröezik, Powebasche w ön ßwojej
zoni, so tose, schtö je tön ßm ilny knes b y t, kiz je
jem u pokojzu ßwojich penes. ßobn bzjelik, schtö je ljekarja pößkak a ljekarstwo saplaezik, schtö je jem u
pomozny byk, so je ßw oju khjezku m öhl natw ariez.
■ A ona Pak ruzy styknywschi se ßylsojtym aj woezomaj
prajesche: nascheho knesa w ojw obu zohnuj B ö h ! H a j!
B ö h ^ohnuj jeho! Pschistaji m u z; ale bokelz njetk
tojem oj, schtö je nasch bobroezel, bha tez byrbim oj k
nem u hiez a ßo jem u pobzakowacz!
Bjesche jenu nebzelu, so ßo m u rer a jeho zona
a bzjeezi najljepsche ßuknje, kotrez m jejachu, bjechu
swoblekli a bo K a rlsru h a bzjechu, hbzez tooni zabachu,
k knesej wojwobzi puschczeni byez.
T o bu jim bowolene a jebyn komornik webzesche
sich wschitkich bo kneskeje jstw y, w kotrejz tön stary
knes n a stoli ßebzo a ßo ßmjejo n a nich ezakasche..
SOiurer Pak a jeho zona, jako teho knesa w ohlabaschtaj,
pscheb styskanjom niezo nemözeschtaj ryczeez; wschitzy
pabzechu n a ßwvje kolena a pkakachu, boniz w ön
napoßljebk k nim stupi, p ra jo : m oje lubi lubzo, s ezim
bha mözu toant ßluzicz?
N am ßluzicz? rekny 11a to m u re r, ki; wetschu
khröblosz bosta; n am ßluzicz? n je, m y ßmy tu k
w am pschischli, so bychmy w am ßo pobzakowali,
hnabuy kueze! W y sze m i m oju lubu zonu w ustrowicz b a li; wy sze m i p o m h aii, so ßym ßeüi m oju
khjezku m öhl n atw ariez; wy sze me a moje bzjeezi s
uusy w um öhli, a ja uejßym zenje fa tym pschiücz
m öhl, schtö to je. Husto ßym n a teho stareho knesa
h u b al, kiz m i tejko slotych hart, jako jeho möschinczku
bje nam akak, ale ja jeho zenje uejßym wußljebzicz
m ö h l, schtö je to byl. Ale saübzeny tybzen, hbyz
pschi tym ßwebzenju to mjeszi bjech, ßym ja w aß
sesnal a ßym njetk fe zonu a s bzjeczimi pschischok,
so bych ßo w am pobzakowal. Ach! hnabny kueze,
m y chzemy ßo fa w a s stajuje a pschezo k B o h u mobliez,
so by w aß pschi bolhim zitoeuju sbzerzal a toant rode
sboza pschihotowal.
Czineze to , m oje bzjeezi, p ra ji tön stary werch,
kiz bje hluboko hnuty, ezimze to, böjeze ßo B o h a a
proschcze jeho fa mne a, jeli w am hby nusa, bha
wobroczcze ßo n a m n e, jeli m vzuo, bttbit w am
pomozny.
•
H laj, nam akaez — saßv bacz! — to czi sbozje
pschineße, a sprawnoscz ßo b an i! —
9.
Hudanczko 2.
M o ja maezer ptaezik hlupy je,
W ele ßo pak lije fe mne mudroszje.
10.
B öle schparasch, böle ßmerdzi.
Jeb y n bwürski p rjeb ar bje jenu nebzelu ßwojich
poßkucharjow, bes kotrymiz tez w öjw oba bje, toschelakich uekscheszijanskich napoczinkow bla ja r a w ußw arik.
T ö n ßam y bzen bu toon toot w öjw oby k wobebu
pscheproscheny. B e s toobebom w öjw oba mako ryczesche,
so pschitomni bwörnizy pschi ßebi m yßlachu: toon je
sky n a p rjeb arja, a bes ßobu p rajach u : to je tem u
tez p ra w je , czehobla ta t ja ra ßtoari. P o wobebzi
staut) w ojw oda a dzes c k prjedarcj: dzenßa sze wy H izom 2 5 . off. bje Bcdrich snoweho ta f shotow any,
m i tola khjekro wnschi trjeli. T o je m i zel, w ot- so ßo s Krakcz sbjezc a Po delnym doli S p rew je
m olw i prjcdar. Kak dha to, rekny w ojw oda, wschak Pscheü Dkalcschezy, H nczinu a D u b o m do Schlesynskcje
macze w y Po mozy ßwojcho ham ta p r a w o , praw du se ßw ojim wöjskom ßo n a pucz poda, so by twerdzisnu
ryczecz? W oprawdzi, w otm olw i prjedar, mattt ja tuto Iiy ß u , kotruz gcncral Harsch woblchuyk bjcsche, w upraw o, Po bozim ß low i ßwaricz na wschitköu hrjcch, möhk. D a n n , kiz ßebi nihdy ucbje myßlik, so budze
kiz ßo toot wyßokich kaz toot niskich staue; to prawo B cdrich tajki czah wuwcsz, w osta stejo a wotpößka
ja ßebi tejj rubicz ucdam ; tola je m i to dzenßa zel; jm oz gcneralow L audona, A rcm berga a Laszya, so
ja chzych psches moje prjedowauje waschu wutrobu bychu jem u puc; sahraczili. Bedrich Pak jich sbi, hdzez
huucz, njctk Pak ja se zcluiwoszju Püftm ju, so ßym ßo jem u napschecziwo stajichu, a bje 5 . novcm bra
jm oz wuschi trjek, a po tajt'im jm oz na kozu trcchik. hizom a wokolnoszi twerdzisuy N y ß y , kotruz R aku-
11.
Sakska a Pruska w l. 1759 a 1760.
W 1. 185 9 je toojita b y la ; w öjna krötka, ale
kraw na. W ucj je n a wcle taw syut wojakow wyschschich a niskich ziweuje shubilo, abo woni ßu n a bitwischczach rancni, so^hischcze njctk w schpitalnjach leza,
abo n a czaß ziw m ja hubeni ßo born ßu wröczili.
T u ta w ojua ßo hacz knam do S se rb o w ncje
wupschczjereka. D zak budz B o h u sa t o ! N ijer je
sczinm y: haj, Khwalcny budz B ö h ! B udzcli dolho
tracz, to B ö h wje. S o by w ostak, wo to chzcmy
proßycz. Pschetoz „skoty m jer naß dcrje ziwi, schködna
w öjna wschitko kschiwi; skoty m jer wscho dobre pkodzi,
schködna w öjna wschemu schkodzi."
T o wnknemy, hdyz sto ljet sady ßo pohladam y,
hdzez ßydom ljetna w öjna wedzena b u , w kotrejz woßcbje sakski a pruski kraj wcle staj spytacz mjekoj.
D ajcze ßebi njcschto s tuteho czaßa powcdacz! Wschak
ja hischczc dölh pola w aß m am , lnbi czitarjo, dokclz
ßym sapoczak wo ßydom ljet^cj w öjui pow cdacz, ale
ßym sastak, n a tym dake kraczicz. Äruch tuteho dokha
chzu tudy wotplaczicz.
W Proty;y n a l. 1 8 5 8 ßym ja w am nadpad
pola Bukez w opißal, pschi kotrymz Bcdrich wulki toot
rakuskeho generala D am m sbiky bu, so zofacz dyrbesche.
W y ßo dopomnicze, lubi czitarjo, so tu ten n a d ­
p ad pola Bukez ßo 14. okt. 1 8 5 8 mjcjcsche, a so
B cdrich toot tarn se ßw ojim wöjskom n a krateczanske
hory czjckaschc. D a n n , hdy by jeho pschcszjehowak
a jow f noweho nadpanyk, by jeho möhk saniczicz.
T ö n Pak p o la Skauez ljehwo wobczczc a smjerom
pschihladowasche, so Bcdrich uow y P roviant ßebi wobfta ra a nowych wojakow, n a 6 0 0 0 , k ßebi czchucsche.
schcnjo, nastrozeni psches bliskosz pruskeho wöjska, w ostajichu. Dokelz Po krötkim tez tw erdzisna Kosul bu
woßkobodzcna, dha bje pschi könzu novem bra zyka
Schlcsynska toot rakuskich wöjskow wopuschczena a
zyka w mozy pruskeho krala.
D a n n drje njctk n a to myßlcsche, so by D ra z dzany, Lipsk a T o rg aw u dobyk a Pruskich se Sakskcje
sahuak. S Luzizy tobn tehodla k D razd zan am czchnischc, so by to mjesto woblchnyk. G cncral se S chm ettau,
kiz w D razdzanach kom mandowaschc, bje Pak hrosyk,
so budze to mjesto n a wschje rözkach sapalicz, hdyz
budza Rakuschcnjo jeho czwilowacz. W ön tez ßkowo
dzerzesche; 10. novcm bra ran o w tsjoch sapali p irnaskc pschedmjesto, so 2 8 5 khjezow bu do popeka pschewobroczenych. Jako to D a n n widzesche a k tcm u ßkyschcschc, so pruski geucral s D o h u a wöjsko njemskeho
swjaska bje s Lipska houik a gcncral s W edel T o rg aw u
dobyk, dha sczeze w ön ßo do Czech a pschida, so B e ­
drich 16. novem bcra ßw öj uutsczah do D razdzau
dzerzesche, hdzez hacz do 10. dczcmbra w osta, kotryz
dzcü ßo do W rö tsk aw ja p o d a , so by tarn psches
sym u wostak.
Dokelz R ussojo a Schw edojo mczo dobycz nem özachu, ale we wschjech wctschich bitwach pschjchrachu,
a Frauzow sojo tcho ru n ja toot pruskich wöjskow, kiz
bjcchu s Jendzclczanam i sjm oczcne, swctschcho bjechu
sbiczi a snjemskeho k raja czischczeni, dha bje Bedrich
pschi könzu ljeta 1 8 5 8 wschudzom s dobyw arjom . —
Sdaschc ßo, jako neby tu to n kral k pschcwiucnju byk.
Sakska bje pschi tym uajw jazy czerpicz mjeka. J o w
bje ßo uajw jazy bitw ow stako; Bedrich a rakuske
wöjsko bjeschtaj toot w obydlcrjow zyrobu sa ßwoje
m agaziuy zadaloj a dawki bjcchu ja ra powyschcne.
N ajböle Pak bje Luziza a ßcrbski kraj wupuszeuy a
wuprösneny, so hköd a wschelka uusa S scrb o w tyschesche.
Hörscha dyrbesche tu ta uusa w l. 1 7 5 9 a 1 7 6 0
, 4*
nastacz. — S a B cdricha bu ljeto 1 7 5 9 ja ra ncsbozomne. Wschitzy jeho nepscheczcljo ßo s mozu hotow achu, jeho pobicz a saniczicz. Wschitzy curopiszy
werchojo ßo sjenoczichu, so bychu jeh o , jeli mözno,
pschewinyli abo k najmenschemu k m jcrczinenju nusow ali. N a jenym boku F ranzow sojo, Schpaniszy,
Jtaliszy a njemszy werchojo, n a druhim Rakuschenjo,
n a tseczim Russojo, n a schwörtym Schw edojo n D än o jo
stejachu a pschi spoczatku ljeta 1 7 5 9 jem u sc skazcnjom hrozachu. W ö n Pak nikcho k pomozy nemjcjesche,
khiba Jendzelczanow !
Bedrich bje ßebi prjödkw sal, so necha tu to ljeto
do zaneje bitwy se ßw ojim i nepscheczelemi ftvolicz, ale
jenoz tak wele hacz mözno ßo pschecziwo nim wobaracz.
R ussojo Pak pod naw edow anjom gcncrala S so ltik o w a
bjcchu n a ty m , ßo s Rakuskimi, kiz pod gcneralom
Laudonom P sla W odry stejachu, sjcnoczicz. S o by
tcm u ßo wobarako, da ßo geueral s W edel s R ussam i
do bitw y Pola Kay, blisko pschi W o d ri, 2 3 . ju l. 1759,
bu Pak sbity. N a to ßo ruske a rakuske wöjsko sjenoczi, so sich möz n a 8 0 ,0 0 0 m uzow roszeschc. B c ­
drich stejesche pola L andshuta a jem u snapschccza D a n n
s 7 0 0 0 0 w ojakam i. Jako njctk Russojo ßo hotowachu,
do B a rlin a czcchnycz, dzerzesche Bcdrich sa uusne, ßo
snim i do bitw y dacz. W ö n teho dla D a m m wopuschczi
a poda ßo se ßw ojim wöjskom toot L andshuta do
bliskoszje F ran k fu rta, hdzez bje H cndricha, ßwojcho
b ra tra , se ßwojim wöjskom se Saksejc powokak. J o w
p o la K unnersdorsa 12. a 13. augnsta 1 7 5 9 kraw na
bittea ßo sta , kotruz Pak Bedrich pschjchra. W ö n
ßam pschindze jow do najwctscheje strachoszje, so by
Pak jaty wcdzeuy, Pak satsyleny byil, hdyz nebychu
husarojo Pod gcneralom P rittw itzom pschijcchali a jeho
w ubili. Dobyczje ßo n a jeho bok khilcsche, ale hory
a hürki n a jenym boku, haty a kuzje n a druhim , jem u
wele schkody czinjachu, so, jako nöz ßo blizeschc, w ot
dalischcho w ojow anja wotstupicz dyrbesche. W ön mjejesche 8 0 0 0 morwych a 1 5 ,0 0 0 ranenych w ojakow ;
3 0 0 0 bjcchu jeczi, a czi drnsy ro shoncni, so pschi
könzu bitw y jenoz hischcze 5 0 0 0 wysche mjejcsche. —
Aenje neje Bedrich ta t ponizowany a srudzeny byk
kaz Po tutej bitw i. W ö n ßebi ßam myßlesche, so
je wschitko shubenc. S chto tez mözesche se ßw ojim i
5 0 0 0 wojakam i sapoczecz? H dy bychu Russojo jeho
n a sajtra nadpanyli, hdy by D a n n sa nim czahnyk,
dha jemu niczo ncby wysche wostako, hacz ßo podacz.
Russojo Pak wostachu smjerom ftejo g řD aw t, kaz
hew ak, ßo nchibasche. N a tajke waschnje dosta B e ­
drich czaß, nowych wojakow hromadzicz.
G eneral
Wunsch jem n b rü n jc, zyrobu a wojakow pschiwedze,
so sa njckotre dny bu Po bitw i saßo 2 8 0 0 0 m uzi
ßylny, s kotrymiz R ussam nadpad n a B a r lin hraczcsche.
Psches tü tn nesbojom nu bitte« pola K unnersdorsa
bu se S chm cttau n u so w an y , mjesto D razd zau y do
rukow D a m m pschepodacz, kiz bje ßo do Saksteje
wröczik.
G eneral se S chm cttau drjc tuto mjesto,
kotrez bje wcle ljct sdzerzal, wopuschczic; dyrbesche, ale
w ön wele zyroby a wele pencs s neho ßobu bcrischc.
S tym Pak bje Sakska sa B cdricha shubcna.
W ön ßam skhori a nemüzcsche ßo s khoreho koza
hibacz. Jeh o b ra tr Hcndrich czehncsche nim o W ojercz,
hdzez generala W ä h ln sbi, do Sakskcjc a doby Lipsk
a T o rg aw u . D a n n , kiz ßo bojcschc, so m öhl D ra z dzany shubicz, czehncsche s wnlkim dzjclom ßwojcho
wöjska psched mjesto do bliskoszje Plaueuskeho grunra.
B edrich, kiz w nstroweny 1 3 . novem bcra do Sakskcjc
pschindze, chzyschc jeho pak do Czcch saczischczecz, Pak
toot tuteho kraja wotrjesuycz. Teho dla pschikasa ßwojcm u geucralej stinkcj, so dyrbi s nim bitten sapoczecz.
P o la M axcua Pak bjesche tön tak ncsbozomny, so n a
wschitkich bokach w ot Rakuskich nadpancny ßo s 1 1 ,0 0 0
w ojakam i podacz dyrbesche. Teho ru n ja tez general
D jerca pola dNischnja s 1 4 0 0 wojekami do rukow nepscheczelow padze. S jenym ßkowom, Bcdrich pschi
könzu tuteho ljeta wschudzom tute ncsbozje mjejcsche.
Jeniczke jeho sbozje bje, so pryuz Ferdinand s J c n dzcczaimmi, kiz p o la R hem a pschceziwo Franzow sam
stejesche, we wschjcch bitwach dobywaschc a so Schwcdojo do Pomorskejc honeni bjcchu a so Russojo s R a ­
kuskimi psches jene ncbjechu. Pschetoz na tajke waschnje
mjejcsche w ön jenoz s D au n o m czinicz, kotrehoz drje
stmjesche, so w ön ßo snim löhzy do zaneje wctscheje
bitw y dacz nebudzc.
S y m a ßo blizeschc a w öjna mjejcsche sa tuto
ljeto könz. D a n n sczini ßebi twerde ljchwo wokoko
P la n cn a p o la D rezdzan a B edrich, kotrcmuz nim alje
20,000 wojakow bje wysche wostako, saßyny ßo nedaloko w ot neho p o la W ilsd ru sa, so by tu w symje
wostak.
Kajka pak to bje hrosna a tw erd a sym a w ot
1 7 5 9 do 1 7 6 0 !
S s n je h lezcsche hac; do koken wyßoki a w ötre
m ersnenja bjcchu. Schto ßu wojazy, pruszy tak derje
jako rakuszy, tthdy wustacz m jc li? ! N a wßach nihdze
zadyn ru m ncmjejachu. Tcho dla dyrbjachu wodnjo
a w nozy w hrüdzach, w bröznjach a w ßamych
stanach pschcbywacz. Najhörsche b je, so n a drewi
pobrachowaschc. W oni lczachu tcho dla jcdyn n a druhim
a polozichu ßo do ßam eho popeta, so bychu ßo w orjcw ali.
W oni ßebi stawy wosabichu a buchn w ot czczkich
khoroszjow czwilowani.
W ö n knezesche w prnskim
kaz w raknskim ljehwi a pow eda, so ßo jow sa 16
bujoro 4 0 0 0 rakuskich wojakow je w nm relo. N usa
bje czaloßnje wulka a czim wetscha, jako tez zyroba
sapoczinasche pobrachawacz.
S chto Pak ßu czi wbosy wobydlerjo w tych wßach,
hdzez tc wöjska lezachu, spytali a w u stali! W oni ßam i
niczo k jjedzi ncmjejachu a dyrbjachu hischcze sa wojakow
zyrobu wobstaracz. $ a u e drcwo k tcpenju, zanc mjesto
ncmjejachu, hdzez bychu ßo psched symu khowacz m öli,
dokelz wojazy wschitkc stwy a hrödzjc pelujachu. K
tem u khoroszjc, kiz wojakow m orichu, tez n a nid)
pschindzcchu. Dnwki dyrbjadzn dawacz a ßwojid) ßynow k wojcrskej ßlnzbi stajccz. W o praw dzje, to ßo
nehodzi wopißacz, sd)toz je Sakska psd)i könzu ljeta
1759 wustac; m jcla. B cdrid) trcbasche nusnje pcncsy
a zadasdzc je ßebi w ot sakskich m jestow. Lipsdzczansti
wokrcß dyrbesche 2 m ilionnj, T hnringsti 1 ,375,841 toi.,
mjesto Lipsk ßamo 1 m iliou toter, Chemnitzy 2 8 5 ,0 0 0
tot. Z w ikan 8 0 ,0 0 0 tot. a. t. d. pkaczicz.
Zakosz wöjny pschi könzu ljeta 1 7 5 9 bje psches
m jern wulka. Ale ljeto 1 7 6 0 dyrbesche hischcze wctsdzn
nusu psd)incsz. Psd)i spoczatku tuteho ljeta bjcchu
ßebi Rakuszy a R ussojo dwoje prjödkw sali. W oni
dizychu menujzy B cdricha n a to hnacz, so by w ön
abo Saksku abo Schlesynsku pufchczit. P o tym pschikhadzechu Russojo do Schlcsyuskeje, so budzu W rö tsla w
w oblehnyli, hacz runjc am zyroby ani a n ilc rije nc­
m jejachu. W obojo dyrbesche ßo jim w ot Rakuskid)
s Ozjeskeje psdypößtacz. Bcdrich bje ßebi prjüdkwsal,
so chzc w Sakskcj wostacz a ßo jow w obaracz. Tchodla pößka wön ßwojcho b ra tra H endrid)a do Schlesynskcje, hdzez hizom geueral F auquct s 1 3 ,0 0 0 w o ja­
kam i stejesche. Rakuszy pod Landonom Pak bjechu n a
to sm yßleni, tam w ö tru w öjnu wesz, bcs tym so
D a n n s m jerom k pokonju w ot D rezdzan stejesche a
ßo nehibasche.
Jak o Pak Bcdrich, kiz pola M ischnja bje twcrde
ljehwo w obczahnyt, a jow rckrutow excrzirowas e,
shoni, so Laudon twerdzisnu G latz woblehnycz ßo
hotuje a s wnlkim wöjskom Pruskich ygdpanycz hrosy,
wobsankny w ön Saksku wopuschczicz a tym ßwojim
w Schlcsynflej k pomozy khwatacz. Tcho dla wön
13. ju n ija 1 7 6 0 pola Z chrena psches Lobjo, a 6. ju lija
p o la B udyschina psches S p rc w ju dzjesche. Bjesche
pak w tamnych dnjach tajka horzota, so wokoto B u ­
dyschina sa jedyn dzen 1 0 5 pruskich wojakow n a
puczu morwych k semi spada. W ojazy zedzichu Po
wodzi a bjed)u tak laczni, so hdyz njehdze hatk abo
rjeku abo kuzu abo studzcn nadendzechu, tsylbu a
brönje w ot ßo smetachu a skkobukami w odu czerpachu
a Pijachu. Hacz to runje bu sakasane, dha tola
tcho niczo kedzbu ncmjejachu, a s tcho wulke a czezke
khoroszjc we wöjsku nastachu, so czah bje ja ra sadzcrzany.
T u tö n czah tez w druhim nastu p an ju ja ra straschny
bje. D a n n m enujzy, jako widzcsd)c, so Bcdrich ßo
do Schlesynskcje hotuje, sbjcze ßo tc; a czehnesche Po
horach pschczo pruskcmu wöjsku k bolej a generak Laszy
swulkim ludom sa nim . B cdrid) dyrbesdze ßo bojccz,
so budzctaj jeho D a n n a Laszy jcdyn w ot boka, druhi
w ot sady nadpanycz a jeho saniczicz. Jako w ön pola
B udyschina nim o b je, doszjeze jeho se Sd)lesynskeje
ta sa neho srudna Powesz, so je Landon pola L ands­
h u ta s 3 1 ,0 0 0 K row atam i gencrala F auqueta, kiz bje
jenoz 8 0 0 0 m uzi ßylny byk, psd)ewinyt a jateho wsak
a so je tw erdzisna G latz psd)cmüzena. P o tajkim
bje wön wc wulkej strachoszi, a to czim böte, hacz
wöjsko njcmskeho swjaska ßo bje do Sakskejesczisd)czalo.
S chto czinicz? Bedrichej niczo wysche ncw osta, hacz
sm jcrom wsd)v woczakowacz, abo ßo wobroczicz a ßo
s D au n o m do bitw y dacz. W ön to poßlcnsche czinicz
wobsankny. W ö n Posasta w ßm ojim czahu a wröczi
ßo swopeczizu. N a jene dobo bje wön saßo w B u dyschinje a w ot tam dzjesche tem u wöjsku, s kotrhmz
Loszy sa nim czehncsche, napschecziwo. Loszy, psches
tajku khroblosz nastrüzany, zofasche psches Lobjo. B e ­
drich Pak bje sa nim a chzysche D rezdzany wobhlenycz
a dobycz.
Hizom 14. ju lija ßo w ön n a to hotowasche.
W ö n sa Rakuskimi psches Lobjo dzjesche a sich s
wulkeje kralowskeje sahrody sa njekotre hodziny do
m jesta shonesche. W o t teho boka, wobsankny wön, to
ßam o nadbjchacz. Tez n a tym boku, hdzez nowe
mjesto lezi, twaresche wön njekotre b aterije, kotrez
pak wopuschczicz dyrbesche, jako D a n n , kiz bes tym
bje shonik, schto je ßo stako, ßo blizeschc! — W
nozy toot 14. do 15. ju lija sczini Bedrich s 8000
muzcmi n a d p a d , ale podarm o. 1 5 . ju lija da gcncral
M akire, kiz to mjeszi kvmandowaschc, to drewo sap aticj, kotrez pschi L öbju lezcschc; so nebychu P ruszy k
w upclnenju pschirowow wokolo m urjow nalozili. Pschi
spoczatku d a Bcdrich jenoz shaubizam i tsylccz. Jako Pak
1 9 . s M ag d eb u rg a jcho czczka artilerija jcm u k pomozy bje pschischla, wcdzcsche toon wobhtenenjc szylej
w ozu. N a schtyrjoch batcrijach tsylachu s 18 kanonow se
1 1 0 p u n t czezkimi bom bam i do D razd zan , so ßo scm ja
tschaßcschc a w oüydlcrjo, do wulkcj hrosy stajcn i, ßo
w ßwojich khjczach potajachu. W oni bjcchu n a wschjcch
bokach tyscheni. — N a haßy nem özachu, dokelz
wschudzom kuljc ljctachu a wschitko pobijachu. öia
khjezjc padachu zchliwe kuljc a pschcbijachu krywy a
sabiwachn mjernych ludzi. Hizom w ot ra u o 10. hodz.
palcsche ßo kschizna haßa. Nichtö ßo ncskhrobli wohen
haßycz ziw enja strachoszjc dla a dolclz zana w oda
nihdzc nebje, Pschetoz Pruszy bjcchu podscmskc pschjcro w y , Po kotrychz ßo w oda do m jesta wcdzcsche, satykali. Tez W ilSdrufska haßa sapoczcsche ßo palicz
a wschudzom koko wokolo wohcnjowc pkomcnja ljctachu
a kuljc wujachu. Hköd sapoczinasche wulki bycz a
K row atojo rubjachu, schtoz w ot zyroby namaknchu.
Tcho dla wschitzy jenoz n a to m yßlachu, so bychu
ziwcnje w um öli a czckuychu.
P o p o ln ju teho ßamcho dnja czchnichu czi, kiz hischcze
pschi ziwenju bjcchu, psches möst se stareho do uowcho
m jesta. Kajki je to srndny nadpohlad b yl! W e wulkich
czrjodach dzjcchu schjedziwzy a starc wowki, ßo seperajo
n a ßwoje kije; maczcrje noschachn ßwojc czjcschuc n a
nadrach, nanojo wcdzechu Pschi ruzy abo noschachu n a
ram enjach mensche a wctsche dzjcczi; n a karach wescchu
abo n a noßydkach noschachu ßo khori a huben!; közdy
mjejcsche brjemeschko, do kotrehoz to najnusnische, schtoz
bje skhwatom hrabnycz m öhl, bje saw alcni. Wschitzy
pkakachu abo wotachu. S a nim i ßo ptom jo czerwcnesche a toksty kur ßo smahowasche. N a nich kulje
ljctachu, a jich wele porasychu.
D h a n a jene dobo njeschto hrim ozy a rcskozy,
jako bje ßo zyke mjesto do hrom ady p o w a lilo ? Lzjckauzy n a moszi pohladaju sady ß o ; h laj wjeza kschizcnjc zyrkwjc khabke a panc a ßypnc ßo n a kryw, so
sem ja ßo tschaßy, a sa wokomikuenje je pohrebena
do ptöm cnjow , kotrez k nebju snowcj wozu ßo pos-bjch n u , a zyku drohn ßw jatnizu tcho Kncsa sczeru.
Wschitzy se stysknym w vianjvm to w id za; njekvtsi panu
n a kolena, so bychu ßo m o d lili, drusy storkani w ot
tych, kiz sa nim i h o n ja, w alcja ßo n a nich; nowe
styskne wokanjc ßo sbjchne, Pschetoz snvwcho kulje
pschiljetnjo jich m o rja , so kamcuje sm östa lecza. -—
S bozom ny bje tön, kiz bcs schkody do noweho mjesta
pschindze. J o w Pak ßu wschitkc khjezjc pschepclnctte
w ot lu d a se stareho mjesta. Schtoz zanu khowanku
nenam aka, w sa ßwoje wjezy n a khribet a czekne do
holjc, n a Misse winizy abo wßy. Wschitkc dröhi ßu
polne tajkich puczow arjow . W yßozy a bohaczi kncza
uoscha n a khribeczi abo ßwojc wjezy abo ßwoje dzjcczi;
m todc knczny, dobrcho ziwenja swuczcnc, bjcza boßy.
T u neje zane rosdzjelenje Po schtantach byke; jenajkc
nesbozo wschitkich je tyschilo; wschitzy ßu jenak hlödni,
jcnak n asy , jenak khudzi, jenak biczi. W nesbozu
kaz wc row i zane woßcbnoszje, zadyn schtant, kiz hcwak
czlowekow dzjcli, niczo wjazy neplaczi.
Rakuszy, hacz ruujc wohen wokolo uich ßapasche,
kulje hwisdachu, hköd jich czwilowasche, ßmcrcz jich
morcschc, ßo nepodachu, ale husto tvnpady cstnjachu.
2 3 . ju lija by ßo Bedrichcj skoro fdiso, kaz pola Bukez.
W ö n lezcschc we w ß y , smcnom G ru n a , a bje ßo s
wulkim dzjclom ßwojich wojakow do nözncho spanje
d al. D h a n a jene dobo strazje w o la ju , so ncpschcczcljo ßredza w ljchwi ß u , nti kotrez bjcchu nadpad
sczinili. Ale sa tsi m inuty ßu Pruszy nci nohach,
wulki dzjcl je w koschlach, ale wschitzy m aja brönje
w horschczi a bija ßo kaz law y. Bcdrich ljedom n a
konja skoczi, so by czjckak a wulka bitw a w nozy
ßo ß a — ale Rakuszy zofaja.
Huszischo tajke w upady ßo staun, mjesto ßo pali,
pruskcmu wöjsku sapoczina zyroba a m unizia pobrachowacz; Bedrich w id zij so niczo nedobudzc. Jako
t ‘ tem u shoni, so w Schlcsynskej Laudon W ro tß law
nadbjcha, so je tw crdzisna G latz P anyka, wobsankny
ßwoje wöjsko hinak sestajecz a D razdzany wostajicz.
S o by ßo psched pscheszjchanjom w obarak, da hischcze
we wulkcj sahrodzi te rjane stare lipy, kiz w dolhich
alcjach sestajene stejachu, pohrubacz a wscho w upuszicz a w nozy do 3 0 . ju lija, bcs tym so wulki deschcz
snebja ßo lijcsche a mözny wichor schumcschc, sczcze
w ön ßo w ot D razd zan do M ischnja.
T ak skönczi ßo to zakoßnc woblehncnjc sakskcho
hkowncho m jesta w l. 1760. Krötko predy bje wono
jene s najrenschich mjestow w E u ro p i a njctk lezcschc w
popeku. Schjcsz zyrkwjow, bcs nim i ta k ßw jatem u
kschizej, hdzez ßo njett schtyri skrvc; sa ljeto rjan e
ßerbske B oze ßkuzby w o td zerju ja, 4 1 6 khjezow, des
m m i tc najrcnischc tw arcn ja a wyßoke hrödy bje
wotpalcnych, 115 wobschkodzcnych. N a 5 0 0 tw arm jo w
iichjc wjazy khmane k w obydlcnju. N a 2 0 0 m jrrni)cf) wobydlcrjow bje scmretych. W oni bjcchu abo
w ot nepschcczclskich kulow salsyleni, aby w ot padazych
m urjow a khjezow porazeni, abo psches kur duschcni
abo u a njekajke druhc waschnjc skönzowani. Czi, kiz
bjcchu predy bohaczi, bjcchu kaz proschcrjo khudzi.
Schkoda, kiz bje ßo n a q m ita , bu n a 1 ,1 7 6 ,4 0 5 to l.
wobliczcna. S chto; bjc wohcn pschclutowak, to K rotootoj.0 s rakuskeho wöjska skünzo^.achu. Rakuske wöjsko,
kotrez mjcjcsche mjcfto sakitacz, je jow w dnjach
w oblchncnja zaloßnje ntb tfo a wnpusziko.- W ojazy ßo
bo wclbow a piuzow kam achu, do kotrychz czjekanszy
wobydlerjo ßwoje najljcpsche wjezy bjcchu skhowali.
W oni kranychu wscho, schtöz namakachu a m orichu
tych, kiz tem u w obarac; spytachu. W cle taw synt ludzi,
kotsi; pschcö sprözuiwosz a dzjekawosz ßcbi njeschto
sam özenja hrom adzili bjcchu, pschmdzcchu ita proscherski
tij. W cle stvw, kiz bjcchu wokhudzcni, wopuschczichu
wötzuy kraj, so bychn w zusbi khljcb a saßluzbu p y tali.
A llode kucuje, w bohastwi w otroszcne, dyrbjachu ßo
do ßtuzbow pschistajicz, so bychu ßcbi ziweuje sdzerzalc.
W o t tych D razd zan o w , kotrc; bjcchu pschi spoczaiku
ljcta 1760 stcjake, n itjo wyschc ncbje w o stato , hacz
jcnos srudne powostauki khjczow, a w obydlcrjo w okhndzeni, nasy a htödni. A to la , hdyz njetk tam
pschindzcsch a wohladasch te rjan e wyßoke tw arcnje,
kiz wschudzom ßo bjela, a widzisch wobydlerjow , dcrje
swoblekanych, Po Haßach khodzic;, w pyschuoszi a kraßnos;i ziwych, dha dyrbisch pösnacz, so schkoda je w uru n a u a a rau h ßu sahojcnc. T ehodla budz B o h u
dzak; toon drje naß bije, alc naß tez sahoji, wön naß
ra u i, ale tez w o b ala!
Schtoz pak dalischu w ojnu w l. 1 7 6 0 iiastnpn,
dha dyrbim y hischcze s njckotrym i ßkowam i u a nju
spomnicz. Bedrich, rosslobcny a ro sh n jew am y , so
ncbje niczo dobyk, wopuschczi D razdzany. Ale tc srudne
powcszjc, kotrez se Schlesynskcje k iicmu pschindzcchu,
nusowachu jcho tam khwatacz, dokclz Laudou s 5 0 ,0 0 0
w ojakam i W rö tslaw wobhlcnischc, a Russojo jcm u k
Pomozy czehnichu. G en eral Tauenzien w tu ty m mjeszi
f 3 0 0 0 wojakami ßo wobaraschc. Bcdrich bje teho dla
hizom ßwojcho b ra tra H endricha s m akym wöjskom
tam Pößkak, ale jemu bje n a tym lezane, to mjesto
sdzerzecz, a teho dla ßo ßam sc ßw ojim wöjskom tam
n a pucz Po da. W o t wschitkich bokow tyschcny, dokelz
D a n n jem u saßo k bokej, Laszy sa ntitt czchnischtaj,
pschindze w ön to la do bliskoszje Liegnitzy. Jo w pak
w ön 15. augnsta ßwojich nepscheczelow nadpadze a
w osta, hac; runje 10,000 wojakow shnbi, s dobyw arjam .
N a sajtra hizom bje n a puczu do W ro tS law a, hdzez
hizom Laudon bje zofak a SSoltikow a Czerniczew do
saht) dzjeschtaj a W ü d ru wopuschczischtaj. T ak bje
B edrich po krötkim saßo s kuesom w Schlcsynskej.
Russojo, so bychn njeschto czinili, wobroczichu ßo
njetk, naryczeni w ot D a u n a , n a B a rlin . 3 . oktobra
1 7 6 0 bu tuto mjesto n u tsb ran e a Bcdrichej schkoda
saplaczena, kotruz bje D rezdzanam cziuil. Jak o Russojo
pod generalam T ottlcbcnom mjesto wobßadzichu, pschi
prjcdku m alo schkody naczinjachu, ale jako Loszy s
K row akam i a Czerniczew s Kosakam i pschindzcschtaj,
sta ßo wulke wurubenje a wupnszcnje. T e uajreusche
kralowe hrody buchn wupuszcne a jcho poklady kranene, wobydlcrjo czw ilow ani; wojazy pjani zalostne
wjczy wuwedzechu. S ö a m i S aksojo hröd C harlottenburg n a ßurow e waschnje wurubichu a wschitko, schloß
w nim bje, roskam achu. Kosakojo zyrkwjc, haj ßam e
row y wobkranychu, muzow wußlekachn, ßam e zony a
mkode holzy czwilowachu. T a zyka w ulka zalosz ßo
tudy wospetowaschu, to trn ; w D razdzanach ßo bje
m jcla, jcuo; so tu to prnske hlowne mjesto psches wohen
ncbje wobschkodzene, Pschetoz wohen, hdyz wudyrische,
bu pschedzo saßo hascheny.
R ussojo a Raknszy ßcbi m yßlachu, so bndza tu
w bram borskim kraju pschcs symu wvstacz möz a so
Bcdrich njetk je pschcmvzeny. W ulke sich wöjsko
stcjesche ßredza w P ruskej. Schw edojo s Pomorskeje
pschikhadzachu; njemske wöjsko mjejesche Saksku wobßadzenu. Laudon bje to Schlcsynskej mözny st D a n n
kakasche n a B edricha sa jeho khribetom. Dokho to
netrajcschc.
Kaz w ulka w oda s horow nahljc ßo lije a to
dolje wschitkich ludzi do strözenja sta ji, tat n a jene
dobo Bcdrich se ßw ojim wöjskom do wokolnoszje
B a rliim ßo w ali. T a powesz, so kral pschindze, sweßcli wobydlerjow a strüzi nepscheczelow. S khwatom
Tottleben a Czerniczew B a rlin wopuschczischtaj a bjefchtaj
sa jedyn dzcn dwazeczi m il daloko w ot teho m jesta to
bliskoszi W ö d ry . Laszy czjekasche k D a u n ej do S a k skeje, Schw edojo ßo do Pomorskeje wröczichu. Ale
kajki tön kraj wonhladaschc, psches kotryz bjcchu nepscheczclske wöjska czahnyke! W o t B a rlin a hacz k
Pölskim, schlesynskim a sakskim m esam bje w ön puszini
podobny. M jesta a wßy bjcchu w urubcnc a w upuszcne. A adyn kruch skotu uebje b u ram wostajcny,
|m te poßlcschczo, zadyn kusk khljeba. Rozku, kotruz nepscheczeljo nemüzachu ßobu wsacz, w oni do blök»
rosczjeskachu abo do pow jetra a do rjckow rosßypachu.
Psches F ran k fu rt bu sa jcdyn dzen 1 0 0 0 0 0 how jadvw
a konjow czjerenych. W ßy buchn sapalcne, bnrjo,
semcnjo dostachu puki, zony a m tode holzy dyrbjachu
jich zadoszjam ßtuzicz. Z an e ßm ilcnje ncbu w opokasaue; hdyz pkokachu, buchn ludzjo wußmjeschcui, hdyz
czeknychu, popancni a satsyleui. S s a m e row y buchn
tootctorcne, shnikc czjela s nich torhnene a wobkrancne
o lu ta zalosz, k ucwurckneuju wulka, wobendzcna.
B edrich, jako shoni, so Russojo s B a rliu a ßn
zofali, wobroczi ßo s a ß o ' k sakskim m csam . W ön tu
nemöscsche ßo komdzicz, dokclz sc ßwojcho wupuszcncho kraja zanu zyrobu sa ßwojich ludzi dostacz ncmü|cschc. D a n n jemu pschezo n a schiju ljcscschc a w ön
rnwrdzischr, hdst ysches syrnu wvstaez, hdyz teho M mözeschc sahnacz a pokncz. Tcho dla nadpadze wön
jcho wöjsko a bijcsche 3. novem bera tu kraw nu bitw u
p o la T o rg o w y , kotrez jcho w uino. Aby dobywac;
aby wumrecz — rjekasche tu sa neho. W ön dobu.
D a n n bu rancny a czekny s bitwy a jeho gencralojo
ju pschjchrachu. Rakuszy m jejachu 1 2 0 0 0 morwych
a 8 0 0 0 w ot nich bjcchu jeczi. Bedrich shubi 1 0 0 0 0
m uzi a 4 0 0 0 , kotsiz bjcchu jeczi. Psches sym u wosta
w ön w Lipsku, bes tym so Russojo do Pülskejc,
Laudon do G latza, D au n o w c wöjsko do D razd zan
dzjeschc a Schw edojo do S tra ls u n d a zofachu.
T ak stönczi ßo to krawnych bitwow a zakoßneho
wupuszcnja polne ljcto 1 7 6 0 . B ü h d a j, so ncby tu
l. 1 8 6 0 zana tajka zalosz n a naß pschischla.
x
Bozo, kiz ßy mjer bat dostacz,
D a j nam stajnje w mjerje wostacz!
Bozo daj mjer stoty w kraju,
S o wschjc schtanty sbozje maju.
12.
H u d a n c z k o 3.
W potajenym kucziku
W ot starschich ßo narodzu,
Kotrychz nichtö newidzi.
W obej snajesch na mjeszi,
N ana a tez maezerku,
Hdyz na ßwjetto wustupju
Pschi rowjc, pschi kolebzy
Ke mschi, w czichcj komorzy
S s u n u ßo s tcj kolebki,
K otrui Böh je stworit mi.
Dzjeczi hlupe mtoduschke,
Hlowy bjete wobstarne,!
Közby ezlowek widzi' me,
Hufto, rjebko, kaz czaß je.
Schtöz pak se mmt roSßyje,
Renje juuu sa to zne.
+
13.
Boze puczje nejßu nasche puczje a
nasche myßlje nejßu Boze myßlje.
Hdyz schtö horuz m a, Pak niczo k jjcdzi w nim ,
abo hdyz schtö möschcu m a a zane pcnesy w ncj,
to je sta hubcna wjez. Hubcnischo pak hischczc to
je , hdyz schtö m ty u m a , Yak haun w o d u , so by
mljecz m öhl. T ak ßo W izascz P jctrej w D . dzjeschc.
W ö n -bjc mkynski mischtr a mjcjesche mkyu pschi makej
rjcczzy lczo, alc ta w ljeczje wuskhny a w symje sam crsuy.
M ly n tu stejcschc, mjejcschc tez ßwojc dobrc praw o,
alc swctscheho tsi mjcßazy w ljeczje a Ist w symje ßo
zane koko ncwerczcschc, dokelz t a lu b a w oda pobrachowasche. Schkoda to bje. Pschctoz mischtr mlytik
bjc spraw ny muz. H dy by wön dosz wody m jcl,
dha bychu ludzjo s bliska a s daloka k itentit do m ly n a
batnali; Hdyz mjcjesche, dha w ön ßw oju wjez duschuje
czincschc, so pschcd B o h o m a pschcd ludzim i w obstacz.
mözcsche.
.
Wiczascz mkynkcz mischtr mjejcsche tsjöch ßyuow .
Jed y u bje 16 ljet, druhi 15 ljet start) a tscczi hischczc
do schulst khodzeschc. K tem u mjcjesche jenu dzöwku
w ot 19 ljet, s mcnom Hil'za. W o t ucst wschitzy pacholjo
w o wßy prajachu, so je najrcüscha holczka wclc m il
daloko a schjeroko. W o n a mjejcschc wöczzy, mödrej k a|
fijalki^ kotrez pschi rjczy kczjeja, liczka^ czerwcnc kaz
röziczki, kiz pschi kcrku rostn, hubjc czerstwcj, kaz wischnjc, kiz n a schtomje w ißaja, a wloßy, kaz dzjelo s-pschiwczanskeho lcna treue. Pschi tym bjc w ona pjckna,
pütsiw a, pilna a pobözna. M kynk a jcho zona bjcschtaj
sbozom naj czlowckaj, Pschctoz jich dzjeczi bjcchu ströme,
pjekne a poßkuschnc.
.
Hacz runje mkynk schjcsz m jeßazow sa ljcto z a n u '
w odu k mljcczu ncmjcjesche, dha ßo wön to la derjc
ziwesche. W ön wobßedzeschc rjan e Pola a traw en ja -
dos;. W hrödzi por too'foto, schjes; krnwow a njckotrc
jalojczki ftijo injcjnd)c. S S w ojc pola wobdzjelnsche m 4»
s pomozn ßwojich dzjeczi. Jeh o hospodarstwo jcm n rjan y
pcncs yschmcßcschc, so mözcsche közdc Ijcto njcschto toter#
jow nabok klnsz. W ön bje te l hobroviitoa duschn, a
s n u n by dobrc wobkhndzenjc byko, hdyz dwoje ncby byko.
W ö n mcnujzy mjcjcschc hordeho ducha a ttocrbu hkown,
so chzyschc pschcdzo praw o skhowacz, a dosta w l. 1 8 5 4
wuczahow ansiu symu, fo tra j tedy wc wokoknoszi knezeschc.
Bjesche Pak drnhi dzcn ju tro w , mkynk domach sa
dnbow ym blidom ßcdzischc. W o jstwi bje wscho ra ijc
cziskc, pschckoz wkynkowa a Hikza znnc pawki nihdzetz
ncczcrpischtcj, kax to hewak ßo-4vvt ßlepych zonow staue.
W ö n mjejesche pschcd ßobu ßw jate pißm o lczo, skotrchoz
szcnjc w ot Khrysiußowcho horjcstacza a wot tcju wuczomuifovo, kiz do C m anßa dzjcschtaj, tym ßw ojim prjödlczitasche. D h a n a jene dobo m aly Ami, kiz pod (a iu iit,
drjcmaschc, sapocza schczowkacz, schtoz w ön zenje bes
w iny ncczineschc, kaz druhc hlupe pßy.
.
D z i, J u r jo , prajeschc n a to u au ! najstarschcmu
ßynej a pohtadaj, schto tu je. Poßkuschuy, kaz pjri'ue
dzjcczi to ßu, skoczi J u r ij w on a bürsy po tym stupi
Aialkcz kmötr dojstwy, kiz chzyschc do Amcriki a pschim
dzc, so by Wicznßezom bozcmje prajik.
Ia k o M alkcz kmötr bje pschcczelnje pow itany,ßo ßyuyk,
blcdzcschtaj ta jm u jn jto a m ono. iNakkcz kmötr p ak b jcm n d ra hkown, so wedzcschc spopcka drcwo dzjelacz asw uhlom
bjckicz. Juksje, prajeschc M akkn, jutsje podam ßo n a pucz
do Amcriki, a ja ßympschischok, so bych tebi bozcmje prajik.
,,D h a ky po tajkim tuwostacz ucchasch, rckuc W iczaß.
N je, uihdy uauihdy niz, w otm olw i M akkn. J o w fpochi
rjek a: pcncsy dawacz. S w ö tk al chze jedyn te bracz, hdyz
jedyn uccha kranycz. Äözdziczki mjcßaz w ajchtar pschibjchne n do wökua buchajo kazc n an cd zcln rcntn abo
kralowske dawki, nbo schulske pcncsy abo zyrkwinske
daw anjc. T o .$ w ntrnczn wjazy uejc!
,
y O f; 1 oh! rckny mkynk, ta t sljc kokn hischczcn ncjc!
T y kokn w ot tych najihudsischich zndyn nejßy. Hdyz
runje znnc pcncsy nim asch, dha wschak w hrödzi
mnsch kruwu, kotru; müzcsch pschcdacz, nbo.ziko n a lnbi,
kotrez mozcsch n a wiki dowcsz a pozcznjc tebi rndy közdy.
Ach! luby B ozo, stonaschc M alkcz kmötr, schto m i
to wschitko pomha'? S k ü t kokn pschcdacz ncchnm, a se
zitom dyrbju In to w ac;, so n a khljcüjc ucpobrachnc.
Pozczawki Pak rady klazawki dom oj khodza. Schto dha
scncmn wyschc woskanc, hdyz ßy zykc ljcto ßo
prözowak a dzjclak kaz poß. . Hdyz ßym s nnsu tc
wschclakc dnw anja wokwcdl, dha ßym s porojom a hewak
zadyn czcrwcny Pcnczk wyschc ncskhowam. N jc! ja do
Amcriki du. T n in mc sdaw ki-daw anjom nichkü ncczwilujc.
Akoji ßynojo k w ojakam uckrabaja. Schtoz ßcbi war-bujn, to je mojc. J a ßym m oju ziwnoscz sa 1 2 0 0 tot.
Pschcdak. S a te pcncsy ■ßcbi w Amcrizy dwazcczi kröcz
wjazy polow knpju hacz ßym jow mjck.
„ J c n o j pomnlkn, kmötse, w otm olw i mkynk. ^T y ßcbi
myßlisch, so je w Amcrizy wscho skote. W opom n, schtoz
w ßw jntym pißm i stcji: „W o stan w krajn a zich ßo
Po p raw d zi." T o je to la czczka kroczcl, wützny kraj
a pschcczckow wopuschczicz. ”
H a j! hdyz mozesch, "rckny kmötr,,, dha ziw ßo po
p rnw dzi; a schto m i pom ha wötzny krnj, hdy; niczo,
khiba lu tu nnsu w ttirn m a m ?
Ncbudz ncdzakomny, kmötsc, napominaschc jcho mkynk.
T y to la Prajicz nemüzcsch, so ßy hdy hködny bycz trebnk.
Poßkuchnj, w otm olw i M akkn, , ja chzu tebi tu wjez
rosestajicz, so m i praw o dacz budzesch! H la j! ty ßy
samozity m uz. T y mnsch 2 4 körzow pola, 1 0 körzow
knki a Wyschc teho m lyn. Tw oje dzjeczi w otrosm .
D w n j ßynaj d y rb itaj n a schjcsz ljek k wojakam a hcs
tym dyrbisch domach dzjckawych ludzi abo czckcdz dzerzcc;.
T w o ja dzöwka drje chzc ßo zenicz a tw oji hölzy n a tc
ßam c myßkjc pschindu. Kak chzesch njetk ßwoje kubko
bes nich dzjclicz? Hdyz jencmu wschitko dasch, dha wostanu czi brüst) proscherjo. T y ßo se zouu n a wumcnk
ßynesch, n cw jcstaj, Pak,' kak ßo w am aj pondze. Chzeschli
Pak tw ojn ziwnoscz bcs dzjeczi rosdzjclicz, dha nikomu
wcle dacz nemözcsch. Khjczu ßcbi nichtü tw aricz ncinüjc, pschctoz drcwo a czjcßliftc a murerske dzjeko je
njctk pschcö m jeru drohe! A czinja ßebi dokh, dha czaß
ziwcnja m aja n a m m kußacz. J a m am pjccz dzjeczi
a menschn ziwnoscz, hacz ty. S chto dha s m ojim i
dzjcczirni budzc? 9!je! toe m ni jedyn hküß ryczi, kaz
ju u u t A b rah am ej: czehn fr twojeho wützneho kraja, ja
chzu. tebi kraj pokasacz, w kotrymz ßo tebi derje pöndzc.
J a do Amcriki du, so bych ßo sa ßwojc dzjeczi starak.
Ju tsje hizom ßo n a pucz podam y.
N a taste wnschnjc buschtaj tn j hischcze dokho bledzikoj, ncby M ai.cz km otra se ßw ojim i dzjcczimi pschischka.
T a Pak ßo dokho sadzcrzcc; ncmözcsche a dnz ßcbi bozcmje <
prajachn. T cj zoni, mkynkowa a A iakkow a, kotrcjz
bjeschtcj pschcpzo dobre tow arstw o hrom adze mjekej,
pkakaschtcj; ta j m u jaj Pak ßebi ruzy skiczischtaj., „ D h a
w B ozim mein wostancze wschitzy stro w i" ' Prajeschc
M alkcz km ötr, a Pschistaji: „pschindzczc-börsy sa n am i." '
.
5
'N a s a jtra w uczahow arjo weß wopuschczichu a do
Amkriki czchnichu.
II.
„Schkricska sapali tocf;," p ra ji ßo spschißkowom .
T o ßo Pak s jenym bobom nestaue. Schkriczka bokho
ßo zehli, hacz napoßljebk w jctr n a nju bujc, so pkömjo
naftane, kotrez wschitko s mozu zcre. N apobobnew aschnje
itta ßo f czlowskcj w utrobu. Dokho ska myßliczka ßo w
nej helczi, hacz napoßljebk psches njekajkc wonkomne n aw abenje s neje ftc prjöbkwsacza a sie skutki itaftaiiu.
Jak o bjechu Makkcz s m ly n a , ßebzichu mkynkcz s
m jerom . H ilza a jeje macz plakaschtcj a hölzy wschak
prajachu, so bychn brje rnby ßobu bo Amcriki czahnyli;
mlynkcz n an Pak zanc ßlowczko neryczeschc. J c m u to,
schtoz M a tk a bje prajik, kaz kamen n a w utrobi lezcschc.
J c m u ßo sbasche, jako by tön zylje praw je mjcř sc
wschjem, schtoz bje woh b aw an ja a w s t pschichoba ßwojich
dzjeczi ryczak.
H by by m lynk trochn mnbrischi byk, bha by toćn
Makkcz km ötra s löhkim möhk bowcscz, so praw je nim a.
Wschak w ö n ß a m , 'jako b je ß o z e n it, nebje to samozenje
m jcř, schtoz njetkwobßebzischc. Pschcs pilnosza'bzjelawosz
a sprözniwosz, a psches B ozc zohnow anje bjew ön bobyk,
schtoz mjcjcsche. Tak jcho bzjcczi tc; bychu ßo sabzcrzccz
te tia te , bha nebychu zanu nusu nem sctc; bjcchu wschak
hcwak berjc wotczchncnc. Ale w ön to new opom ni; w ön
ncbje boscz bohiabny; w önbjem uzspraw nyabobrocziw y,
ale niz m u b ry ; w önncbje toiui, so zaby zanu wopusch
ttim aju. Teho bta jcm n ta myßliczka psches hlow u bzjcsche
a we w utrobi ßö hibaschc, hacz bha ncby tez sa neho
ljepe bylo, so by wscho tuby pschebal a ßobu bo Amcriki
czahnyl. K tem u pschinbze btooje, schtoz jcm u wnlke
ftaroszje czinische a jeho zaloßnje hrcbasche. T o jene
bjc t o , so bje ßebi w poßlenim czaßu njekajke pencsy
pozczicz byrbjal, so by ßwoj mkyn möhk w uporcbzicz!
Schtoz ‘ bjc ßam ßebi nalutow ak, to jcm u k tem u nc­
bje boßahnyto a brje bje ßebi 4 0 0 tot. bölha naczinik.
Dokelz Pak zenje zabyn bc4h ncbje mjek a tez zana
nabzija nebje, so bubze jön börsy saßo wotptaczicz möz,
dha w ön ßebi czezke staroszje czinesche. H izom njekotre
ljeta sa ßobu hubene znjc bje m jek, a naljeto saßo
sapoczesche mükre bycz, so ßywy rcnje nestcjachu. S jcnym
ßiöw om tön bökh jeho w myßlach hrcbasche, so bjc
pükny nespokojnoszje.
T o brühe Pak, schtoz bje ßo jcm u stako, jeho hischczcn
böle mcrsasche. Jeh o jcniczka bzöw ka, H ilz a , bje k
zentwi sraka a wön ßebi myßlesche, so ßwojcjc
rjanoszjc a pjcknoszjc bta bohatcho bürste ho ßyna
k muzej bostane. Bjcsche tez we wßy wulki bur, Kobaniz
H a n b rij, ki; najwetschc kubko mjcjcschc a bokclz bje
rychtar a gmcjnski prjöbkstcjer, w' wntkcj czeszi stcjesche.
T ö n mjcjcsche jeniczkeho ßyna, kiz bje brje bobrocziwa
buscha, ale ßmcrcz hrosny. W ön bjc horbaty, mjcjcsche
czerwene wkoßy, schjclawe woczi a kschiwc nohi-j so
ßo löhzy zana holza bo ncho neby salubowaka. Jcb y n
bzcn bje teho nan, Kobaniz H an b rij, k mkynkej pschischok
a bes bruhim tez toot. tcho ryc;ak,'hacz bha neby jcho
ßynej ßw oju bzöwku T zoni" b at. M ly n k brje ßo n a
tym weßelcsche, hbyz tu t» rycz ßkyschcsche, a bje rychtarcj
ßlubik, so chzc prcby se zonu a s H ilzu ryczecz. T o
ßo jcm u sbaschc kraßna wjcz bycz, hby by möhk ßw oju
jeniczku bzöwku tak wubacz. Kobaniz H anbrijow y ßyn
brje bjc hrosny kaz nüz w bzjcri, ale wön to la bje
bobrocziwy hölz a bje jeniczki herba ßwojehv n an a, Kiz
wulkcburske kubko wobßcbzcschc, wysche tcho hischczcn wele
pencs n a bani stcjo. A j, prajcsche W iczaße; mlynk
pschi ßebi, hby by ßo to cziniko, bha bych jcnu starosz
se schijc m jcl, a m v ja jcniczka bzöwka by nanajljepe
sastarana b y la!
P o tym rosryczow anjn s Kobaniz H anbrijom bje
mkynl se zonu poryczak a jej wschitko, schtoz tu zentwu
nnstupa, wupowcbak. S chto bjesche Pak ta p ra jila ?
„ T y chzcsch naschu rja n u lubosnu H ilztu tajkcmu nebolakcj braschczicz? T y chzcsch ju, kotraz hischczcn czaßa
bosz renischcho bohatcho naw ozcnju bostacz möze, tntem w
rychtarcz horbatem u hölzcj bacz? J a cze proschu, ucczin to ." J a wjem, so jeho sncsz nem özc! T y ju to la
k tem u ncbubzcsch tw ungow acz? Ncwjesch bha, so tw ungow ana lubosz nctyje? A hbzez zana lubosz bes m anbzclskimaj nejc, tam tez zane sbozo ncuiöze kczjeczk
P u s cz tajku zm tw n s m yßlow. J a Pak chzu s H ilzu
ryczecz." — T o w ona czinesche, a tejc zemwy bta s
H ilzu ryczeschc.l Ale kaz bje wjcschczila, tak ßo sta.
H ilza pkakasche s zykcj schiju a prajischc, so ßo nihby
nccha s tntym rychtarcz hölzom zcnicz, byrni; tez taw synt
kröcz wjazy pcn cö 'm jcl, so jeho ncmöze sncsz a so je
melczö s jcnym bruhim ßo ß lu b ila .
Nebaloko w ot mtyükcz stcjesche mennjzy m a la khjczka,
kotraz khubej, hubcnej a thorcj wubowi. ßluschcschc. T a
mjcjcschc jeniczkeho ßyna, s mcnom Jak u b . T ö n bjc rnnje
srostny, rjan y pachol a k tcmu pobözny, pilny, bzjelawy
a pötsiwy hölz. Schtoz k jcho najwoßebnischcj khwalbi
ßluzcsche, bjc to, so sc wschej bzjcczazej luboszju a ßw jernoszju ßwoju khoru a w obstarnu maczcrku worhladasche
g wobstaraschc.
H chtvj warbowaschc, to jcj dafche a
hdy; ncdzclski d;cn bjc, so se ßwojcje ßluzby mözcsche,
dha bjc pola ncje a jej s B o;cho ßlow a czitaschc, bcs
tym so druhsy holzy a Holzy w korczmi un rcjach
ßwoje wcßcljc mjcjachu. S tym bjc ßo H ilza scsuala,
tcho s zylcj w utrobu lubowaschc. Hacz rm ijc husto
hrom adzje ucrycjcschtaj, dha to la w obaj dcrjc wedzischtaj,
so wschak m ataj s-cdyn druhcho lubo.
Ia k o njctk m ac;, kotraz wo tym niczo ncwcdzischc,
s ncj w ot zcntwy s rychtarcz horbatym hülzom, kotru;
n a n rady by w ibjaf, ryczcschc, w usna ßo toona tcj,
so nikoho ncmozc lubo mjccz, khiba jcuoz H olbjaucz Jak u b a
a so zcujc ßo zcnicz ucscchzc, hdyz tcho ncdostanc. —
M a c ; Pak bjc to nancj pow cdala a t5n ßo n a to ro shiijcwnschc. Jcho hordosz ßo hibaschc, w ön to sa hauibu
dzerzcschc, hdy by iw h ßw oju rjm m dzöwku khudcmu
hölzcj dak. diihdy a nanihdy ja to ncpschidam, p rajcschc w on. J a ju ncchnm k zeutwi s rychtarc; hülzom
uusow ac;, alc n a ;auc waschnjc tej do tcho ncswolu,
so by moje d;öwka, kotra; m o;e bohatcho b u ra krydnycz,
proschcrskcho hölza ßebi b r a tn !
T u ta wjc; bjc Pak. to druhc, schto; jcho w myßlach
hrcbaschc. H !l;a s zylcj w utrobu khudcho H olbjaucz
Ia k u b a lubowaschc, a bohaty Kobaniz H g u d rij, hdy;
bjc jcum prajil, so w ona wo jcho ßyna ncrodzi, bjc
ßo jcm u ßmjak a jcho hanil, so jc taL tupt) n an . T o
wschitko jcho ka; czern tot w ntrobi kalaschc, a tön w on
w utorhuycz ucmözcschc. Tcho dla to zadanjc w uim
roszesche, so by wschak do Amcriki wuczahuyk.
in.
W o t tutcho czaßa ßcm bjc mlynk sly a rosm ersauy
a pokny czczkich m yßlow. D o dzjcla zadyu löscht nemjcjcschc, s ludzim i m alo wobkhadzcsche, taschkriczka a
myßliczka w jcho w utrobi ßo zchlcschc.
Kjeczo bjc ja ra czopko a hvrzö, so bjcchu tu a tarn
ezezke hrim anja s wulkim dcschczikom. Jcd y n dzen Po
J c n i bjc pschcs m jcru w ulka horzota b y la a popolnju
ßo n a bliski-' horach mözne ucwcdro stajcschc. B lyski
ßo ka; wohcujowc hady Po tülstych czocnych mröczelach
wijachu a hrim anjc po doljc zaloßnjc wujcschc; w jctr
s wnlkim haw tow anjom schumcschc a dcschc; ßo s ncbja
lijcschc, jako by s dönzow lal. S a krötki c;aß bjc
m a la rjcczka polna wody a ta ta t uahljc roszcschc, so
bu zyly m lyn se wschjcmi tw arcnjcm i powodzcuy.
Aklynk bjc hizom prcdy sköt s hrödzjc puschczil,
ki; pschcs w odu pluw ajo n a ßnchu hürku czjelasche..
Njckotre ßwinje a kosy Pak hizom bjcchu ßo tepilc.
Niczo wysche ncw osta, hacz so by spytak, ßwojich ludzi ,
s m kyua, n a kotry; w oda s w ozu storkasche, wum öz.
W ön shrabuy tcho dla najm lodscho hölza a hacz pod
pazu we wodzi khodzo, doneßy tcho n a tu ßuchu hürku.
9tn to ßo w ön wröczi, alc ncmozc hacz k mkynej pschincz,
botet; möz >pody jcho ßobu torhny. W o n by shubeny
byl, hdy; ncby Hokbjane; Jakub, kiz bjc pschibjczak, jcm u
k Pomozy khw atal a jcho s w ody ncw uczahnyl. T ö n
Pak, hdyz ßlyschcsche styskne w o lan ja mkynkcz ludzi, Pon u r: ßo hischczcn junkrocz do zolm ow a wuncßy n ajprcdy H ilzu a Potom jeje macz sdom a, do kotrehoz
ßo s wokuam i a s dnrjcm i w oda lijcschc, bcs tym so
mkyuski tcj.it hölzow toutno.
Nllynkcz bjcchu n a tajkc waschnjc wschitzy ziwcnje
skhowali a ßo B o h u sa to w utrobnje dzakowachu; ale
woni m jcjachu pschcs tu wulku wodu zaloßnjc wulku
schkodu. H dy; n a druhc rau je w oda ßo bjc trochu
sabjczala a ßlönczko saßo m iljc skhadzeschc, dha bjc to
wupuszcnje widzic;, kotrcz ßo bjc stalo. P o la a luki
bjcchu s pjcskom a s kamcnjcmi kaz wobßyte. Boze
zita lczachu k scmi pokhilenc, jako by jc schto spow olal,
rjcczka bjc w ot kamcnjow a bküta napclncua, hrödz
a brözcn bjeschtcj ro sto rh a n c j; a ßam ön m lyn, kiz bjc
pschcd krütkim häkle porcdzauy, bjc wschudzom wobschkodzcny.
Jako m lynk tu schkodu w ohlada, lamaschc ruzy a
wolasche stysknjc: ja ßym shubcny' muz a t proschcrej
sczincuy. D owjcrczc ßo B o h u , rckny H olbjaucz Jakub,
kiz pödla stcjcschc, ton Kncs jo je d al, ton K ncs je
w sal: Kncsowc mcno budz khwalcnc.
S chto dha ty ßo do tcho tykasch a schto tcbe stara,
— rjcschczcschc mlynk, jako to ßlowo ßkyschcschc; dzi mt
s woczow, ja tebc ncmözu widzic;, ty proscherski holcze,
a w ostaji jcho stcjo, so by prcc; schol. Jch o w utroba
bjc w ot srudoby a ncpokoja^ pschcpclnena. Wschitke
jcho nadzijc bjcchu saniczene, w ön widzischc, so
smjcjc now y dolh czinicz. M ccz ßo jcm u pschcs duschn
drjcjcschc, hdy; n a to myßlcsche, so budze Kobaniz H an d rij
jcmu tuto ucsbozo popschccz, a hdy; ßo sawroczo widzische,
so . jcho H ilza ßwojcm u tubcm u Jakubcj, ki; jcj bozcmje
prajcschc/ sc ßylsojtym aj w oczom aj, w kotrym aj; ßo
ßw jata lubos; blychczcschc, sa jcho pomoz
dzakowaschc. W tym wokomikncnju Pak s jcho r ta te ßlow a
ßo czischczachu: hdy bych jcnoz' hizom w Amcrizy byl.
Zlichtü tute jcho sdychowanczko ncbje ßlyschal hacz
jcho zo n a, a ta njctk s lnbosnym troschtom k ncmu
stupesche p ra jo : ach, luby P jc tre , vcßy ty ßlyschal
5*
schtoz probt) H olbjancz Jak u b k tcbi je r e tt: bow jer
ßo B o h u , h laj tön je naß bik, w ön naß tcz sah o ji;
w ön je naß frcmtř, w ön naß tez w obali. — Nerycz
m i wo tutym pachoki, saw ola mkynk rosm ersany.
W ostaj mc s tym n a pokoj. W ön je to la jenoz Hilze
dla turnt k pomozy pschischok, ncch jenoz bze, hbzcz
je hcw pschischok, ja jeho wibzicz n cm ü zu .— A to la
je w ön tcbi a m i a naschej H ilzi ziwcnjc w m nühl
a ßo ßam do strachyszje ziw enja p o b a l; ncje to bzaka
h ö d n e?! — H a j, rctny w ön saß o , to nech je ; ale
to ja p ra jn , naschn H ilzn w ön nihby s m ojcj bowolnoszju sa zonn ncbostane.
Ncpschehrjcsch ß o , lnby P jetre, w otm olw i w ona,.
Nebubz nahly a nerycz int wo A m erizy; tut) chzcmy
bzjckacz a ßwoje mozy napinacz, bha wschak hischczcn
wschitko k bobrcnut ßo w obroczi!
,
S tajkim i ßtow am i w ona ßwojebo m nza sm jcrowaschc, ale to ßtowo, kotrez bje ßkyschala „hby bych
hizom w Amerizy byk," jej w myßlach lczeschc, so ßo
ß am a smjcrowacz ncmözcschc. S tcho ßlow a w ona
spösna, schto jeho hizom baw no ncspokojncho czini. —
T o jej pschcrabzi, so jetnit wnczchnenjc bo Amcriki
n a w utrobi lezi w ot tcho czaßa ßcm , hbzez bjcchu
tarn Makkczy schli.
M lynkcz brjc njetk pilnjc bzjekachn, so bychn wschitko
srum ow ali, schtoz wulka w oba jim bje nanoßyla. Tcz
sc wßy pschikhabzachu swölnjc wschitzy s m otykam i a
kopaczcmi, so bychn jem u pom hali. S wulkej prözn
Bit njckotre bny sa ßobu bzjckanc. Rjcka Bit rcbzena,
kamenjc a pjcsk s polow a knkow karow ane a ta t bu
najwetscha schkoba saßo w n ru n a n a. M lynskc koko saßo
Itip klap s nufit klapotaschc a stw a s kom oru bn pschih ö tow ana, so ßo w ncj byblicz hobzcschc. Jenoz pola
a tust hischczcn wclc bzjela ßebi zabachu a te brühe
tw arcn ja byrbjachu ßo wuporebzccz, schtoz ßebi wclc
pcncs zabaschc.
,
Aklynk byrbeschc ßebi snow a pcnesy pozczicz a m jejesche njetk n a 100 0 tot. bolha. A to jeho snowa
hrebasche a ponizowasche, so czim hnszischo pschi ßebi
myßleschc: hby bych jenoz hizom w Amerizy byk. H by
By praw y kscheszijan Byk, bha by ßw oju nabzijn n a
B o h a stajik a k ttcmit bowjcrcnje mjek, so bubzc tön jem u
saßo spomhacz. Jeho zona a bruhsy pschcczcljo wschitko
spytachu, so Bychn jem u tajke m yßlje wnczchncnja s
w utroby sahnali. W on pak melczo pschcbzo n a to ßo
hotowasche, so by ßwoje lezomnoszje pschebak a wötzny
kraj wopuschczik.
^
iv .
N a to ljeczo, w kotrym j Bje ßo pscheZ wnlkn w obu
tejko schkoby stalo , pschinbzc rja n a nasym a. W ö n
mjcjcschc hischczeü renischc znjc, hacz Bjeschc ßo nabzijak.
M ly n saßo bzjcschc a w oba nepobrachowasche. Tcz
sym a Bje sa neho bobra, so zcnje ßwjcczicz nctrcbaschc.
Lnbzo sbaloka a s bliska k itcntit zito pschiwesechu, so
mjcjcschc wschitkc rnzy polnc bzjckacz. W ön mözesche
ßwoje pola saßo wobbzjckacz a wobßycz. Z ito mjejesche
bobnt placzisnu, so mözesche w naljcczn wclc brjcmenjow
pschebacz a 0 0 0 tol. bükha wotplaczicz.
T o wschitko mkynka weßclesche, so .bje büke s
pokojom ; tcho bla by ßebi myßlik, so njetk bäte n a
wuzayowanjc myßlicz nebiibzc. Ale tön sly buch hischczeis
pschcbzo w nim bzjclaschc. W ö n nikomu niczo ncprajcsche, ale hbyz H olbjanez Jak u b a wibzeschc abo pola
jeho khjczjc uiitto bzjesche, a n a to spomnische, so brje
jnnkrocz jeho bzöwka s w örna wonhlabacz a „pom haj
B ö h , n a u o i" prajicz mühka, abo hby; ßo s Kobäniz
H an b rijo m njcbzc, trcchcsche a tön jem u k lubu mjcjcschc,
so b'bze junu pschichobny nanteho khubeho khjczkarja, bha
jem u Amerika s nowcho bo m yßlow a b o w ntroby ljcscsche.
P o jutrach bje ßo ljeto m in y to , so bje Makkez
km ütr wnczahnyk. T ö n bje ßlubil, so chzc s Ameriki
pißacz, kak ßo jem u bze a wschitko n a brobnc roSprajicz,
kajkc tarn je ziwenje a hacz je woprawbzc wjerno,
so mözc jebyn tau t bohastwo ßebi nahromabzicz.
W opraw bzc, jebyn bzen tön ßlubcny a bawno boczakany list f Amcriki n a mjcschtra mkynka pschinbzc. W
tym ßam ym INakkez km ötr pißasche, so ßo jem u n anajljepe bze. jiajp rcb t) wo ßw ojim puezowanju kam
powebasche a ncsamclczesche, so je jeho mörska khorosz
ja ra czw iiow ala a so hnsw wichory sich bo strachoszjow
ßn n a m orju pschineßle. 9řa to wobschjernje w nlozowaschc, schto je wibzik a kak je w Texaßn wnlki krnch
k ra ja , wctschi byzli zane ryczerknblo w Sakskcj, sa
m alo pcncö ßebi knpil, kak welc w o lo w , kruwow,
ßw injow m a, so pjcschi nekhobzi, ale na konjn jjecha
a so n a höntw u khobzi, kaz chzc. W ön pißasche, so
wschak wschitzy, w ön a jeho bzjeczi, pilnjc w ot ra n ja
bo weczora byrbja bzclacz, so ßo pak sich pröza berje
saplaczi, so zane bawki nctrebaju bawacz a so m a
wscheho bosz, a so sa njekotre ljcta, hbyz bubza wschitkc
pola wobbzjckanc, ßo nabzija, bohaty mnz bycz, kaz
zabyn semjan w njcmskim kraju. K tcm u wön pschista ji, so je ncbaloko wot neho krnch rjaneho k raja
i pschcbanjn, psches tottyz rjeka bjczi, so dyrbi mkynk
jeno; k nennt pschincz a tön ßebi knpic; a nowy mkyn
s rjesakom tw ariez, kiz by jem u schwarne Peuesy neßl,
a so chze jem u se ßw ojim shoneujom a sdobrej ra d u
k Pomozy stejccz.
MLyuk ton list niz jedyn kröez, ale k najm m fdjem u
dzeßae; kröcz czitasche. T o bje w oda n a jeho m it)u,
to ßo jemu lnbesche. N a to jön ßwojej zoni a ßw ojim
dzjeczom prjödtezitasche. Wschjednje p o la wobeda a
weezerje ßo wo tym, schtoz w uim stejesche, ryezesche
a? büke dosta to samyßleuje m oz: tarn,, do Ameriki «ch
dyrbim y, jeli so m udri ßm y. M lynkow a M r a ; bje
do teho ezaßa w ot wuezehuenja tootrnbjito, sapoezesche
ß am a do teho w jeriez, so bychu ßo tarn ljepe m jcli.
Hölzy, kotfiz rady k wojakam nechachn, nancj pschihlößowachu. J e n o ; ta w boha Hilzka plakasche w potajnym
njckotrn ßylsiezku, hdy; u a to spominasche, so budze ßwojeho lubvwaucho Jak u b a wopuschezez dyrbecz.
S jenym ßkowom : wc Wiczaßez m lyui bje to
wobsauknena wjez, so m a ßo do Ameriki ezahuyez. A ilyuk
zaneho m jera wjazy ncmjcjcfdje. W on by uarjadscho
hizom jutsje czahnyl, hdy by dzenßa m oljf ßw ojn w je;
pschedaez.
,
.
V.
. B e s tym so ßo to wschitko w m tyni podawasche,
ßedjische Holbjanez J a tu b pola ßm ertneho koza ßwojeje
lubow aueje maezerti. W o u a bje n a ßmercz skhorila
a w öu ju ua zaue wokvmikueuje wopuschezie; uem özesche. Ja k s Pak M a k nem u ta powes; boi'ibje, so
mlynkezy dv Ameriki poezehtieja, n aströ n ßö w vn. Pscheto;
njetf wedzische, so smjeje ßo w ot Hitzje dzjeliez. S o o b u
hie,; wöu uemözesche, pscheto; k tcm n w öu zaue peuesy
nemjejefdje. M tyuka wo to proßyez, so by töu jemu
Hilzu sa zouu bnf, to ßebi neswjeresche, pscheto; wöu
w>dzische, so jeho wotpokazu.
N a to wum re jeho m ac; a w öu dasche ju je wschej
ezeszju pohrebaez. P o pohrebj? pscheuaja w öu ßw oju
khjezkn podroznikej a dzjcsche do D rezdzau, ßebi dobru
ßtuzbu pyt-aez. W on bje ßebi'Prjödkw sat, so chze praw je
lntowaez, douiz ßebi ta t wele nesaßlnzi, so by möhk
jitnu tc; do Ameriki czahnye;? H örte bje jeho dzjelenje w ot lubejc H ilzti, ale toonaj ßo nadzijeschtaj, so
ßo s B ozej pomozu ju n u saßo w ohladataj a ßlubischtaj
ßebi n a wjeczne ßwjernosez.
>
M iy u k drje bje weßosy, so .6je J a tu b se wßy.
Ale w öu pscheda ßwoj m lyn je wschjemi polem i a lezomnoszjami ja 6 0 0 0 tot. a hotowasche ßo s tyrni
ßwojirni n a wotsalczehnenje.
P red y p a h hacs eschnische, pschindze jedyn dzeü
jedyn pschekupz abo agent s m jefta ! nennt a naryezesche jeho, so . chze jem u t6b§ do Ameriki wobstaracz,
so ueby w öu zäun starosz wo to m jet. T o n ezlowek
mözesche ta t rcltjc ryezeez a lödze Hamburgstich a
jendzelskich lödznitow , kotrymz ßkuzesche, khwalicz a
zadasehe ßebi Po m yßli mlynkowej tajku nisku plaezisnn,
so töu s uim tu w je; wueziui. W ö u plaezesche 2 5 tol.
n a hkown do prjedka a bje njetk sawjesezeny, so wschitko
Po jeho w oli a zadanju pöudze.
.
'
T o najhörsche Pak bje dzjelenje. M lyukez nebjechu
ßebi m yßlili, so to tak czezke budze. Ale jako s m lyua
dzjechu, hdze; bjcdjtt ßo narodzili a knblali, jako ßußodam a lubym pscheczelam bozemje prajachn, dha
wschitzy hörte ßylsy plakachu. Czezka wjez to je,
wötzny kraj, n aro d n n weß a stürschisii dorn wopnschczicz.
W oui Pak bjechu ßam i to chzyli, uichtö jich prcez
nehonesche!
Jich pucz dzjesche do H am burga, s wotkal ßo pscheö
Jendzelsku, ka; bjechu ßo Psches ködzneho ageutu u aryczeez d a li, do Tepaßa pschewesz chzvchu. W H am burgn, hdzez dyrbjachu ujcfotre dny ezatacz, skhori
mkyukotrm n a kholeru. Teho dla dyrbesche ßebi mlynk
jtlm t wotuajecz a tau t wele nedzel wostae;. W öu
ßwoju zonn se wschej ßwjernoszjn wothladowasche a
H ilza bje jem u pschi tym pom özua. Jak o Pak bje m lyt^
kowa u a pueztt w ustrow euja, skhori w öu n a tu ßam u
khorosz. Tez jeho ßyuojo ßo lehnichu a jenicpa H ilza
-wosta pschepnschczena. T o bje sruduy ezaß ja m lynre;
ludzi. W ele mjeßazow ßo nnnychü, predy hacz saßo
wschitzy k m o;ant pschindzechu. A kajke peuesy to
plaezesche! Husto rnlyuk, hdyz n a ßw ojim khoryrn lozu
ßo walesche, ßebi niezo böle nazadasche hacz so by
saßo domach w ßw ojim m lyni byk. Kak husto ßo kajesche, so bje tajfim m yßlam wnezehneuja we w utrobi
mjcjto baf; Ale ßo saßo wröcziez? ttje, to w öu uechasche.
Schto bychu ludzo p ra jili, hdy by saßo
pschischol, kak by ßo Äobaniz H a n d rij jem u ßmjak.
N je, ttje, to neudzesche.
Jako wschitzy zylje wustroweni bjechu, bje ködz,
s kotrejz bjechu .ßo pschewesz chzyli, daw uo precz a te
naw date peuesy shubene. Ludzo w H am burgu drje
jemu radzachn, so dyrbi ru n y pucz s tarn do Texaßa
ßo pschewesz. Ale mlynk chzysche do Jendzelskeje, do
m jefta Liverpoola, so by hladaf, hae; ueby tarn wot
tych tödznikow , kotrymz bje Psches ageutu peuesy do
prjodka Placzil, njeschto Won krydnyk. Wschitzy, ko-
try m ; to prajesche, jcm u w obßwjctsjachu, so to niczo
pom hac; ncbudzc. W ö n Pak chzysche ßw oju hkowu
»bdstajiez a ncdasche ßcbi wotradzicz.
Tcho dla nastupichu woui wschitzy řćb j, kotraz do
Jcndzclskeje jjcdzische. Bjcschc Pak hizom nasym u,
hdzez pöknöznc wichory n a m orsn tnöznjc dnsa. Czichi
rjan y wcczor bje, jako s H am b u rg a wotjcdzichu. Jako
Pak n a m orjo pschindzcchu, shrabny wichor tu steint
ködz a czißny ju do boka. Aokmy wyschc dyzli khjczje
ßo sbjchachu a mctachu sn ta m a ßcm, a s küzdcj
m in u tu wichor zakoßnischo wujeschc. Zyka ködz rcskokaschc a stonasche, sako by n a taw synt kruchow roslcczicz
chzyka. T o tsta czma ncbjo kryjcschc. Mkynkcz'' w
ßwoscj kha-jüczi ßedzo ßo twcrdzje pschimachu, so ncbychn panyli a wc wukkcj stysknosczi jcdyn Wützc-nasch
po drnhim spscwachu a toot bojoszjc a hrosy popaneni
pök m orw i bjcchu. N a jene dobo wokasche kapitan
s tüdzjc do sich khajiity: horjc wy lu d z o / pöjczc,
khwatajczc, so horsc pschindzccze, ködz ßo poczne pornrccz, Pschctoz w oda do ncsc stupa! N a to rnkynkcz s
tym i druhim i horsc khwatachu, hdzez ■ljcdom stcjccz
abo ßo n a nohach sdzcrzccz mözachu. J v w Pak buchn
w ot m atrosow pschimani a do wutkeho czotma puschczeni,
s kotrynt; zökmy nm idrje hrajachu a pschcmaczani w ot
dcschczika bette wcscni, küzdc wotomiknense w strachosczi,
so budza w o t m orsa püzrcni. T ak ßo zyliczku nöz
wcsychu. W ichor k sbozu ßo slehny; ale jako ßo
ßwitaschc, dha ncbjc w ot ködzjc niczo wjazy widzccz.
A korjo bje jn pözrcko a s ncs wschitko, schtoz mtynkcz
bjcchu wobßcdzili, Pencsy a wscho, schtoz bjcchu ßobn
b ra li. Ä hudzi, Pök n asy , nasym ncni slcsnchu n a
brjosy Pola Kuxhafcna a bjcchu jeno; wcßcli a Ä o h u
dzakomni, so wschitzy pschi ziwcnju bjcchu.
V *.
S s o b o tu pschcd kcrmuschu w D . dzjcschc n a puczu s
m jcsta tam czrjödka ludzi, muz ei zana, tsjo hölzy et jcna holza. M akc brjcntcschka abo mjcchi n a khribeczi ncßychu.
P rscu i dzjcschc m uzsbjekej skhitcnej hkowu. W o n drje bje
schtyrzcczi ljct start), alc w ön wonhladaschc, jako by
schjcdziwz w ot 7 0 ljct byt. W oczi bjcschtcj t scmi wobroczcncj a n a kijßo scpcrajo w ön ja ra pomakku dzjcschc.
W y szc jcho hizom prcdy widzili strowcho, czcrstwcho
a mözncho, njctk Pak w ön tu dzc skhilcny, ponizcny,
woßkabnm y. J c li so ßo prascheczc, schtü to je, dha
j a wenn w otm olw ju: to je Wiczaßcz P jc tr. W y drjc
prajicze, so to w jcrno neje! T o bje m uz s wuhtoczvrnym i w ößam i, jako pschcd Pök ljetom prccz czchnischc,
jcho podoba bjc ru n a kaz schmrjcczka a s jcho woczow
ßo dobra nadzija ßwjcczcschc. A tötn nichtö druhi to
neje, dyzli mtynkcz mischtr. S a itim dzjcschtcj mkyitkowa a H ilza, kotrcjz najm tödscho hötza sa rukn wodzischtcj. W o n aj bljedäj wonhtadaschtaj, alc to ta dzjeschtaj
tön srudny puc; do ßwojcjc wßy, \ kotrcjz bjcschtaj s
n an v m wuczahnykoj, se wschjcm podaczom do Bozcjc
woljc, a jako byschtaj ßo dopom nitoj, so ßm y wschitzy
ziisnizy a podroznizy tu na scmi a so zaneho
wobstajncho mjcsta tu nim am y. S c zonomaj pak
dzjeschtaj dw aj hölzaj w schjcrych Pikcschach a scschjcrokimi
kköbukami a wokoko ncju ljctaschc s wcßctymi kroczak«
kaun maky Am i, jako by prajicz chzyb: ja ßo wcßclu,
so Po w n tratcj nusy saßo dom pschindu.
T o bjc srudnc puczowanjc, kotrc'z tuczi ßcdm jo tu
dzcrzachn. J e to Pak dziw, so Wiczaßcz mischtr tak
pokhikcny dzc abo so ßu ßo jcho wkoßy w krötkim
sbjclite? W ö n bjc s dobrcj nadziju ßw oju narodnu
wcß a ßwöj wökzny kraj wopuschczik, so by druhdze
ßwoje sbozo spytak a njctk wön ßo tudy wröczi, niczo
ncpytajo, hacz jcno m jcrnc mjcstaczko, hdzez by m üht
wotpvczowacz. W ö n bje jako bohnty a sam özity muz
wnczahnyk a njctk tu saßo pschindzc khudy jako proschcr.
Niczo w on w ot wschcho, schtoz bje ßobn w sak, nebje
skhowak, khiba jcnoz a jeniczzy ßuknjtt, kotruz n a ziwoczi
mjcjcsche. Wschitko druhc bjc wc htubinjc m o rja potepcike a pohrcbane. W ön niczo nemjejcschc w ot tcho,
schtoz bjc prcdy mjck, w nikcho wjazy, ki; by jcm u
pvmyacz m öht. öiiczv? nikcho? diemjejeschcwvn ßwojich
tubych wschitkich hischczcn, zonu a dzjcczi, kotrych; bje
jcm u B ö h sw arnow ak? Ncmjcjcschc w ön hischczcü ßwojcho B o h a , kotryz nikeho newopuschczi? Nemjejcschc
w ön ßwojcho sböznika K hrystußa Jcsußa, kiz je hvrki
khckich ßam Pik a je troschtar wschitkich srnduych duschow?
H a j, mtynkcz mischtr wröczi ßo do ßwojcjc narodnebo
wßy, khudsischi n a swonkomnych kubkach hacz bjc s neje
schok, atc töctc bohatsischi n a snutskom nym czlowcku.
Jako wön s tym i druhim i s tcho czotma, na kokrymj
ßo w ot tejc ködzje, kotraz ßo bjc do m orja ponnrika,
bjcchu w um öhti, n a brjüh p o ta Kuphasena wustnpr,
bjc w ön wschitko, schtoz w ot ßw jcla mjcjcschc, shubik.
Alc tam stcjcsche wclc lndzi, kotsiz n a nich ezakachu
a s pomozu ßo jü n blizachn. B c s n im i bjc schjcdziwz
sbjctcj hkow u, kiz k Wiczaßcz P jc trc j stupi a jcm u
rukn skiczo prajcschc: spömnczc n a H io b a. T ön jc w jazy
shubik hacz w y ; atc wön to la rekny : tön 5kncs . je jo
dak, tön Kucs je jo wsak, ts- tttcito tcho Ättejet budz
khwalcne; posbjchncze m yßl a w utrobu k B o h u ; w jera
do neho je kschcszijaua kij, hdyz w czjetmtym doli khodzi;
sncsczeBoze dopuschczcnjc se sczcrpliwoszju; w ön je w aß
pouizowak, wön möze naß saßo Powyschicz; poruczczc
ßo tcnut Knesej a mjejcze nadziju k nennt, w ön budze
wschitko dcrje czinicz.'"
T o bje mkynkej jako by Knesowy jandzel k tcm u
HLuboko pokhilencmu mtyukej ryczak. T o ßkowo ßo
jem u kaz nebcski w olij do fntbncje dusch je lijeschc. Jeho
hordosz bje ffan m n a, w ön p üsna, so je B ü h jeho
dom apytak a so tön je ■chzyk jeho duschn w ot wschcje
neczistoszje sahojicz.
. T ak we wschjcm ucsbozu mkynkczy ßo troschtowachu.
Jich ncsbozo du börsy w H am b u rg n snate.
Tön
schjedziwz, ki; bje jich w Kuxhafcni troschtow at, hromadzeschc sa nid) dobrowülue d a ry , jako jich
bje ßobu do H am burgn wsak. - t- Psches ßm ilnoscz n dobrocziwoscz ludzi psdsiudze tejko hrvm adze,
so mözcschc ßo Wiczaßez P jc tr s tym i ßw ojim i
na zelesnizy born dowcsz. W o t dwöruischcza w B .
bje w ön ujetk ßobotu psched kcrmuschu n a puczu do D .
Nichtö jich msetka a schtöz jich widzische, tön jich sa
proschcrjow dzerzesche, ki; wo kermuschuy tykauz proßycz
dzeja. Jako prosd)crjo psd)iudechu mlyukez ludzo saßo
born, T o je w jeruo, alc w oui wo uiczo ucproschachu
hacz jenoz wo hospodu. Hdzc Pak ßo dyrbjachu wobroczicz? hdze chzychu ßw oju hkowu delje pokozicz?
J im uiczo wysche newosta, hacz w korczmi psches uöz
wostacz. W ot tarn ßo w krötkim ta powcsz ro sschjcresche, so mkyukez ßo s Ameriki ßu saßo born
wröczili, khudzi, nasy, hködui a so ßo wulke ncsbozje
m jeli. Njekotsi brje to ued)achu wjericz a ßo ßmjejachu. Ale wetsd)i dzjel gmejuy bu w ot w utrobueho
dzjelbranja huuty. Kermuschnu nedzclu, hizom prcdy
hacz skemschi ßo swonesd)e, pschiudzcchu m uzojo a zony
tych wbohich mlyukez wopytacz, a uiditö prösny nepschiudze. Aiuzöjo dachn ßcbi w ot m tynka jeho nesbozje
wupowcdacz a wobzarowachu jeho; zony a dzjeczi Pak
pschincßcchn tykanzy a jjcdz a schtoz m jejachu, tych
wbohich ludzi wokschewicz! — Lubosz a dzjelbranja
p o ln a dobrocziwosz jow rja u y ßwedzcn mjejeschtej
a mkyukez^ dyrbjad)» se ßylsam i pösnacz, kak dobrocziwy to la tön lud je , kotry; bjcchu wopuschczili.
Pöudzelu Pak pschikhadzesche ßam ry ch tar, Kobauiz
H au d rij, so by sa mlynkom h la d a t! T ö n bje wschitku
sawisz a skösz sabyk a prosd)esd)c wo wodacze, kaz wön
bje wodak. H a j, tön bje hischczc wjazy czinik! W ön
b je, jako w ot ty m , so ßu mkyukez khudzi ßo born
wröczili, ßkyschak, sa hospodu starak a wedzesche jich
njctk do Jakubow cje khjezje, kotraz ru n je prösna bje, so
bychu tam bydlili. N a jeho pröstw u bjcchu wcßni ludzjo
tu jcuiczku stwu a komorku, kotraz w tcj khjezzy bje,
se wsd)jemi potrcbnoszjcmi w uhotow ali. — D om jazu
nadobu, poßlesdzcza, blida, łatofi, k tcm u bjeruy, khljcb,
b utru, ßöl bjcchu dobrocziwc duschje tam doneßke, so
tym nesbozomuym ludzom n a niczim ncpobrachowasche.
Mkynk bu w ot hordoszje sahojeuy, a bc wscheho pschecziwcuja do khjezki khudcho Jak u b a czchuesd)e, kotrchoz
bje predy ßwojeje khudoby dla sazpit, dzakujo ßo
B o h u , kiz ßm ilue w utroby bje sbudzik a wschitkim
tym ßam ym , kotsiz ßo w kschcszijauskej luboszi Po nim
horje berid)U. S a njckotre duy bjcd)U ßebi mkynkez
w tej khudej khjezi wschitko dcrje pschihotowali. W iczaßcz P jc tr, pschetoz mlyuk wöu ujetk wjazy u eb je,khodzcsd)e n a robotu, jeho zona psdzcdzische, H ilza Plokasdze sa ludzi a ta j wctschaj hölzaj ßo wo wßy pschistajisdstaj. — Pschcö stutniwosz a dzjclawosz toont
w krötkim tak daloko pschincßechu, so kury jim jcja
ncßcchu, so kosyczka w hrödziczzy mjakotaschc, a so te |
proßatko I korm cuju weßelje pola nid) korczcsche. M aktz
Am i Pak tu tu khjezku kaz predy wulki mkyn se ßw jernoszju wobwachowaschc a s m udroszju ßebi najp o tajnischi kuczik w khjezzy Pytasche, hdje^ nozowasche. — ■
— N ejßm y m y najsbozomuisdti ludzo? prajcsdic mkynk,
ncje naß B ö h luby kucs psd)cö nöz n a ßwojc ßw jctlo
w o d sit? Je m u budz dzük p tak wele wysche hacz nebjo
je dyzli semja, tak wele wysche ßu jeho m yßlje,Thw aleue budz jeho ßw jate n ten o !
Kak dha Pak je ßo Jakubej schlo? S chto wön
prajesche? J e wön ujetk H ilzu sa zouu dostak? Tak
wy ßo prasd)ecze, wy hölzy a holczki ßcrbskc! Jakub
bje w Drezdzanach pola woßebucho knesa dobru ßluzbn
dostat a teho lubosz pebi w krötkim dobyl. Jako
pschcö jcucho towarscha se wßy shoui, so a tak ßu
mkyukez ßo dom w rö cjili, dha wön to psd)i prjedkü
wjericz ncchasche. Ale so by ßo pscheßwjedsit, proßy-sche ßwojeho knesa wo dowolnosz, so by n a
jedyn dzeń möhk dom pohladacz. O h , kajke bje to
saßow idzcuje! Kajke njetk sweßelcnje w mkyukez
ß w ö jb i, jako H ilza ßwojem n lubow anem u Jakubej s
pkakaujom wokoko schije padze a n an njetk ßwoje
pozohuvwanje k jeju zentwi d a ? / Jakub ßkuzesche hischcze
njckotry czaß, so by ßebi hisdscze ujeschto pencs sa-ßluziL a dzerzesche Po tym s H ilzu kwaß. — W jeho
dom i tooiti njetk wschitzy bydlachu a bjcchu spokojnl,
pobözui, dzjetaw i, B o h u podaczi. T ö n jich zohnowaschc, so drje prjcdawschemu bohatstw u wjazy nepschindzechu, ale w spokojnoszi a bcS nusy ziwi bycz.
mozachu.
W y Pak, lubi czitarjo, wuknczc s tc h o , sa Boze
puczje nejßu nasche puczje a B oze m yßljc uejßu
nasche m yßlje. Wuknczc to , so w ön je p ra jil: wostan w kraju a ziw ßo Po praw dze: wuknczc. so
hordosz k padu pschincße, a so tön Kucs müse bohatych khndych sczinicz.
Schtoz mkynk Psches stysknosz a ncsbozje wuknycz
mjejcsche, to mözccze tnnischo wuknycz, hdyz po tym
ßtow i czinicze, kotre'z w ön k A braham ej je p ra jit:
khodz pschede m uu a budz from ny.
15.
Közdy ma ßwoje waschn iczko.
Äcdyn w ot poßleuich wcrchbiskopow, kotsi; n a
W nrzburgskim stoli ßedzichu, ja ra pobözny a tcz wcßeky m u ;, bje jedyn dzen na hvntwi a nadendze n a
nej jcneho hölza, kiz ßwinje paßcschc. S n u n biskop
ßo do ryczow da. W o n ßo jeho woprascha, kak
wele sdy w ön dostanc. J a dostauu, w otm olw i ton
hölz, jcnu koschlu a p o r stupujow . W jazy niz? p ra jcschc ton kucs. H laj, ja ßym tez pastyr, eile ja
m am wjazy sdy hacz ty. T o ja w jerju, w otm olw i
tön holz, wy drje tcz wjazy ßw injow m aczc?! N a
to wobroczi ßo ßmjcjo tö n biskop n a ßwojich pschewodzerjow, woßebnych knezich, kiz s nim n a hontw u bjechn
schli a prajesche: sze wy to ßlyscheli! Wsmiczc ßebi
to k w utrobi!
14.
16.
Hudanczko 4
W Sakskej ty me nenam'kasch,
W Prnskcj drje mc wohladasch;
Widzisch me we Rakojdach,
iliihdze pak we Bukezach;
N an me mutet am dzowka,
Ani ttvöj dzjcd ant wowka;
W e ßebi mc maczer skhowa!
Scbto ßym ? hudaj, m udra hlow a!
Praschenjo k wuhndanju.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Schtb zane suby nctreba?
S teoffař baczon pschiljeta?
Schto zadyn czlowek yowcdacz ncmöze?
Hdze jcdyu ßedji, hdyz do schnlje khodzi?
Schto ßebi zada, so by jene; jene woko m jei?
Kak möze ;edyn f jeueho mjecha pfcheuzy
dwaj mjechaj sczinicz?
'
W Pr u fk e j je 2. meje pokntny dzen.
Li-kchciane paln <£, / . H i k I >« linłyfdjiitjf.