wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa xxi wieku spis treści
Transkrypt
wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa xxi wieku spis treści
WYZWANIA I ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA XXI WIEKU SPIS TREŚCI WSTĘP………………………………………………………………………….. 9 ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE UWARUNKOWANIA BEZPIECZEŃSTWA.................................................................. 11 1.1. Pojęcie bezpieczeństwa ................................................................................... 11 1.2. Typologia bezpieczeństwa............................................................................... 14 1.3. Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe ................................................ 15 1.4. Modele ładu i bezpieczeństwa międzynarodowego ........................................ 17 1.5. Instytucjonalizacja bezpieczeństwa................................................................. 23 1.6. Zagrożenia i wyzwania bezpieczeństwa.......................................................... 26 ROZDZIAŁ 2. BROŃ MASOWEGO RAŻENIA I ŚRODKI JEJ PRZENOSZENIA........................................................................ 31 2.1. Pojęcie i rodzaje broni masowego rażenia ...................................................... 31 2.1.1. Broń nuklearna .......................................................................................... 32 2.1.2. Broń biologiczna (broń B) ......................................................................... 32 2.1.3. Broń chemiczna (broń C)........................................................................... 33 2.1.4. Broń radiologiczna (broń R)...................................................................... 33 2.2. Środki przenoszenia broni masowego rażenia................................................. 34 2.3. Zagrożenia bronią masowego rażenia w warunkach współczesnych.............. 35 ROZDZIAŁ 3. TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY ..................................... 38 3.1. Geneza terroryzmu........................................................................................... 38 3.2. Definiowanie terroryzmu................................................................................. 42 3.3. Psychologia terroryzmu ................................................................................... 47 3.4. Finansowanie terroryzmu ................................................................................ 48 3.5. Techniki i metody terrorystyczne .................................................................... 49 3.5.1. Organizacja grupy terrorystycznej............................................................. 50 3.5.2. Zamachy bombowe.................................................................................... 50 3.5.3. Porwania i uprowadzenia........................................................................... 52 3.5.4. Morderstwo polityczne .............................................................................. 53 3.5.5. Rakiety, moździerze i pociski kierowane .................................................. 54 3.5.6. Wykorzystanie broni chemicznej............................................................... 55 3.5.7. Bioterroryzm .............................................................................................. 56 3.5.8. Terroryzm nuklearny ................................................................................. 58 3.5.9. Cyberterroryzm .......................................................................................... 59 3.5.10. Terroryzm morski .................................................................................... 62 3.5.11. Ekoterroryzm ........................................................................................... 63 3.5.12. Terrorystyczne grupy antyglobalistyczne ................................................ 64 3.5.13. Kooperacja terrorystyczna ....................................................................... 66 3.6. Charakterystyka głównych organizacji terrorystycznych ................................ 66 3.6.1. Al-Kaida..................................................................................................... 67 3.6.2. Hezbollah ................................................................ .................................. 68 3.6.3. Hamas......................................................................................................... 70 3.6.4. Palestyński Dzihad Islamski (arab. Harakat al-Diihad al-Islami al-Filistini)70 3.6.5. Ojczyzna i Wolność (bask. Euskadi ta Askatasuna, ETA) ........................ 71 3.7. Terroryzm a przestępczość zorganizowana ..................................................... 72 3.8. Terroryzm międzynarodowy a kwestia użycia broni masowego rażenia ........ 75 3.9. Współpraca globalna w walce z terroryzmem ................................................. 80 ROZDZIAŁ 4. REGIONALNE I LOKALNE KONFLIKTY ZBROJNE ............. 83 4.1. Teoretyczne aspekty współczesnych konfliktów zbrojnych ............................ 83 4.2. Główne obszary niestabilności i konfliktów zbrojnych ................................... 87 4.2.1. Region Azji Południowej ........................................................................... 87 4.2.2. Region Bliskiego Wschodu........................................................................ 89 4.2.3. Region Azji Wschodniej i Pacyfiku ........................................................... 92 4.2.4. Region Wspólnoty Niepodległych Państw................................................. 93 4.2.5. Region Bałkanów ....................................................................................... 96 4.2.6. Kontynent afrykański ................................................................................. 97 4.2.7. Region Ameryki Łacińskiej i Karaibów..................................................... 99 4.3. Konflikt indyjsko-pakistański ..........................................................................101 4.4. Konflikt arabsko-izraelski ................................................................................103 4.5. Wojna w Iraku ..................................................................................................104 4.6. Wojna w Afganistanie......................................................................................105 4.7. Konflikt koreański............................................................................................107 ROZDZIAŁ 5. PROBLEM NIESTABILNOŚCI I UPADŁOŚCI PAŃSTW.........109 5.1. Charakterystyka państw niestabilnych i państw upadłych ...............................109 5.2. Upadłość państwa-przypadek Somalii .............................................................112 5.3. Niestabilność Pakistanu....................................................................................113 5.4. Niestabilność Afganistanu...............................................................................115 5.5. Niestabilność Iraku.........................................................................................119 ROZDZIAŁ 6. TRANSNARODOWA PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA ...................................................................124 6.1. Definiowanie transnarodowej przestępczości zorganizowanej .......................124 6.2. Płaszczyzna organizacyjna transnarodowej przestępczości zorganizowanej..............................................................................................125 6.3. Główne obszary aktywności kryminalnej transnarodowych grup przestępczych...................................................................................................126 6.4. Wpływ transnarodowej przestępczości zorganizowanej na bezpieczeństwo państw ..............................................................................................................129 ROZDZIAŁ 7. MIĘDZYNARODOWE PROBLEMY GOSPODARCZE I SPOŁECZNE ............................................................................131 7.1.Istota ponadregionalnych problemów gospodarczych i społecznych ..............131 7.2.Globalizacja - zagrożenia i perspektywy .........................................................131 7.3.Pogłębiająca się polaryzacja poziomu rozwoju i życia między krajami bogatymi i biednymi........................................................................................135 7.4. Rywalizacja o dostęp do zasobów energetycznych ..........................................139 7.5. Korporacje transnarodowe - szanse i zagrożenia..............................................143 7.6. Wielokulturowość i problemy demograficzne...................................................146 7.7. Wpływ chorób, epidemii i pandemii................................................................ 149 ROZDZIAŁ 8. ZAGROŻENIA EKOLOGICZNE I KLĘSKI ŻYWIOŁOWE ... 152 8.1. Istota i rodzaje zagrożeń ekologicznych i klęsk żywiołowych ....................... 152 8.2. Globalne zmiany klimatyczne......................................................................... 153 8.3. Niszczenie warstwy ozonowej........................................................................ 157 8.4. Zakwaszenie atmosfery i wód.......................................................................... 158 8.5. Deforestacja powierzchni Ziemi....................................................................... 159 | 8.6. Stepowienie i pustynnienie powierzchni Ziemi................................................ 160 8.7.Zanieczyszczenie wód i oceanów.................................................................... 162 8.8.Degradacja zasobów wody pitnej.................................................................... 165 8.9. Ograniczenie bioróżnorodności i ekologicznych użytków pozaekonomicznych ........................................................................................................................ 165 8.10. Zanieczyszczenie okołoziemskiej przestrzeni kosmicznej ............................ 168 8.11. Skutki klęsk żywiołowych............................................................................. 169 ZAKOŃCZENIE .................................................................................................... 170 BIBLIOGRAFIA .................................................................................................... 178