pobierz - dr Andrzej Marjański
Transkrypt
pobierz - dr Andrzej Marjański
Andrzej Marjański ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE PLANOWANIE i ORGANIZOWANIE Andrzej Marjański A by chronić pry watność uŜy tk ownik a, program PowerPoint uniemoŜliwił automaty czne pobranie tego zewnętrznego obrazu. A by pobrać i wy świetlić ten obraz, k lik nij przy cisk Opcje na pask u k omunik atów, a następnie k lik nij opcję Włącz zawartość zewnętrzną. Refleksyjnie „Wiedza daje pokorę wielkiemu, dziwi przeciętnego, nadyma małego." Lew Tołstoj 1828 – 1910 1 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 3 Główne funkcje zarządzania PLANOWANIE ORGANIZOWANIE PODEJMOWANIE DECYZJI. CELE NASZEJ ORGANIZACJI PRZYWÓDZTWO KONTROLOWANIE Planowanie Zdolność do planowania uznawana jest za najwaŜniejszą umiejętność człowieka Obejmuje ustalanie celów oraz formułowanie planów. Pozwala zatem odpowiedzieć na dwa podstawowe pytania: co naleŜy robić? jak to robić? 2 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 5 Planowanie Planowanie jest działalnością uniwersalną, uprawianą przez wszystkie organizacje. śadna z organizacji nie planuje w identyczny sposób. Działalność - Działać mogą tylko ludzie – poniewaŜ tylko człowiek posiada zdolność wyobraŜania sobie z góry celu własnego działania Funkcjonowanie - Działania instynktowne, wykonywane pod przymusem lub bez udziału świadomości Andrzej Marjański (56) 6 Planowanie Planowanie umoŜliwia przewidywanie przyszłych trendów określanie najlepszej strategii i taktyki umoŜliwiających osiągnięcie celów organizacji. określa cele (co ma być zrobione) określa środki (jak ma być zrobione). * 3 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 7 Planowanie odpowiada na trzy fundamentalne dla przedsiębiorstwa pytania. 1. Jak przedstawia się obecna sytuacja? Jaki jest stan gospodarki? Jakie są moŜliwości zaspokojenia zapotrzebowania ludzi? Jak wielka jest konkurencja? 2. Dokąd zmierzamy? 3. Jak zamierzamy osiągnąć cel? – Główna część planowania * Andrzej Marjański (56) 8 Cele organizacji Działanie dokonywane jest ze względu na określony, uświadomiony sobie cel przez podejmującego działanie Cel – jest to coś co zamierzamy osiągnąć w przyszłości, na tyle cenne (poŜądane) dla działającego, Ŝe dla jego spowodowania lub utrzymania jest on gotów podjąć działanie. 4 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 9 Funkcje celów w organizacji Stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działaniom ludzi pracujących w organizacji. Pozwalają zrozumieć dokąd organizacja zmierza i dlaczego jest waŜne osiągnięcie stanu docelowego. Praktyka ustalania celów wpływa na planowanie. Dobre wytyczanie celów sprzyja dobremu planowaniu, a ono ułatwia ustalanie celów w przyszłości. Cele mogą być źródłem motywacji dla pracowników organizacji. Sformułowane konkretnie, o umiarkowanym stopniu trudności, mogą motywować ludzi do cięŜszej pracy, zwłaszcza jeŜeli osiągnięcie celu moŜe zostać nagrodzone. Cele dają skuteczny mechanizm oceny i kontroli. Przyszłe wyniki będzie moŜna oceniać na podstawie stopnia realizacji wytyczonych dziś celów * Andrzej Marjański (56) 10 Klasyfikacja celów Klasyfikacja celów moŜe być dokonywane ze względu na róŜne kryteria np.: udatność działania spontaniczność wyboru hierarchię zakres stopień zgodności stopniowalność czas realizacji Klasyfikacje te są uŜyteczne, poniewaŜ zwracają uwagę na zaleŜności między celami i potencjalne problemy w realizacji * 5 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 11 Klasyfikacja celów Udatność działania Główne – dla których osiągnięcia działanie jest podejmowane Uboczne – których realizacja zwiększa wynik uŜyteczny działania, dla nich samych działanie nie zostałoby podjęte. Spontaniczność wyboru Własne – spontaniczne Zadane – przewaŜające. Znaczenie ma identyfikowanie się działającego z celem sformułowanym przez kogoś innego. Andrzej Marjański (56) 12 Klasyfikacja celów Hierarchia Końcowe – efekt końcowy działania Pośrednie – są tylko środkami, których osiągnięcie, stanowi warunek osiągnięcia celu końcowego. Zakres Indywidualne – poszczególnych członków danej organizacji Partykularne – podzielane przez członków danej grupy społecznej zarówno formalnej jak i nieformalnej. Instytucjonalne – wspólne dla członków organizacji. 6 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 13 Klasyfikacja celów Zgodność Współrzędne – co najmniej niesprzeczne Konkurencyjne – ich realizacja wymaga zuŜywania tych samych ograniczonych zasobów. Alternatywne – realizacja jednego celu wyklucza realizację pozostałych Stopniowalność Stopniowalne – moŜliwe do osiągnięcia w roŜnym stopniu Niestopniowalne – osiąga się je całkowicie, albo w ogóle się nie osiąga. * Andrzej Marjański (56) 14 Klasyfikacja celów Czasookres Długookresowe – strategiczne (kilka lat) Średniookresowe – taktyczne (co najmniej 1 rok) Krótkookresowe – operacyjne (do 1 roku) Zachodzi konieczność zapewnienia zgodności między celami realizowanymi w róŜnych okresach * 7 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 15 (56) Proces planowania Planowanie odbywa się w kontekście określonego otoczenia Zrozumienie i poznanie otoczenia jest pierwszym krokiem w planowaniu i ma podstawowe znaczenie Zrozumienie otoczenia jest niezbędne do ustalenia ogólnego posłannictwa organizacji czyli MISJI Misja organizacji wyznacza cel organizacji, załoŜenia, wartości i kierunki Z misji wypływają równoległe strumienie celów i planów * Andrzej Marjański 16 (56) Proces planowania Otoczenie Misja organizacji Cele Przesłanki Wartości Kierunki Cele strategiczne Cele taktyczne Cele operacyjne Plany strategiczne Plany taktyczne Plany operacyjne Źródło: R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, s. 200 8 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 17 Misja organizacji Planowanie celów musi rozpoczynać się od określenia celu najbardziej ogólnego – syntetyzującego całość działań organizacji. Ten cel określa się mianem misji. Misja nie jest: celem głównym, których moŜe być kilka celem końcowym, których jest zawsze bardzo wiele Andrzej Marjański (56) 18 Misja organizacji Planowanie celów musi rozpoczynać się od określenia celu najbardziej ogólnego – syntetyzującego całość działań organizacji. Ten cel określa się mianem misji. Misja – określa podstawowy cel organizacji - jest precyzyjnym wyraŜeniem –w języku zrozumiałym dla pracowników i otoczenia organizacji – dalekosięŜnych zamierzeń i aspiracji organizacji. Czyli stanowi ogólny cel organizacji, syntetyzujący całość działań organizacji. Misja moŜe być tylko jedna. Misja stanowi sformułowanie wizji firmy na uŜytek strategii 9 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 19 (56) Wymiar strategiczny misji organizacji Misja nabiera strategicznego znaczenia gdy spełnia trzy wymogi: 1. wyznacza kierunek i dotyczy przyszłości 2. wyraŜa marzenia i wyzwania, które stają się udziałem pracowników 3. proces jej realizacji jest wiarygodny. (K. Obłój) Andrzej Marjański (56) 20 Misja a warunki otoczenia P. Drucker wskazuje na konieczność brania pod uwagę trzech kompleksów spraw: okazji, jakie stwarza otoczenie, a więc ujawniające się potrzeby, które organizacja ma zaspokajać kompetencji, czyli zasobów i stopnia, w jakim organizacja moŜe te potrzeby zaspokajać, biorąc pod uwagę stan jej zasobów ludzkich, technicznych i finansowych zaangaŜowanie wynikające ze stopnia zgodności z potrzebami i wzorami kulturowych członków organizacji, a istotą jej działalności 10 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 21 Metody planowania, warunki pewności, niepewności, ryzyka Planowanie celów ukierunkowane jest na przyszłość, która jest trudna do przewidzenia. Trudność wzrasta wraz z im bardziej zmienne jest otoczenie organizacji Zmienność otoczenia nie stanowi problemu jeŜeli zmiany mają charakter regularnych procesów Gdy otoczenie zmienia się Ŝywiołowo sytuacja planisty ulega znacznemu pogorszeniu Im dłuŜszy jest horyzont planowania, ty, zmienność i słaba przewidywalność otoczenia mają większe znaczenie Metody planowania zaleŜą od sytuacji planowania Andrzej Marjański (56) 22 Typy sytuacji, w których planujemy Pewność – funkcyjna zaleŜność pomiędzy zmiennymi niezależnymi i zależnymi branymi pod uwagę w procesie planowania. Przyszłość jest w pełni przewidywalna. Ryzyko – dla poszczególnych lub wszystkich danych istnieją tylko obiektywne rozkłady prawdopodobieństwa. Rozkłady prawdopodobieństwa moŜna określić na podstawie przeszłości. Wariant alternatywny w zanadrzu. 11 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 23 Typy sytuacji, w których planujemy Niepewność – brak jest jakichkolwiek informacji o prawdopodobieństwie wystąpienia przyszłych zjawisk. Planowanie wielowariantowe – róŜne sekwencje celów pośrednich, spośród których moŜna dokonywać wyborów w miarę rozwoju sytuacji. Planowanie otwarte – cele długofalowe i bieŜące zadania operacyjne dla ich realizacji, które nie przesądzają o celach średnioterminowych, a więc sekwencji działań i celów. Andrzej Marjański (56) 24 Projektowanie struktury celów Dekompozycja misji Aby zaprojektować system organizacyjny niezbędne jest dokonanie klasyfikacji celów z punktu widzenia stosunku części do całości. Powstaje w ten sposób całościowa struktura organizacji. 12 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 25 Projektowanie struktury celów Cel nierozerwalnie związany jest z wyznaczonym działaniem Klasyfikacja celów ze względu na stosunek części do całości jest zarazem hierarchicznym układem działań. Struktury celów nie wolno utoŜsamiać ze strukturą organizacyjną Zadaniem projektantów sytemu organizacyjnego po sformułowaniu misji organizacji jest wyodrębnienie z niej celów cząstkowych, których realizacja zapewnia jej spełnienie Andrzej Marjański (56) 26 Technika drzewa celów Technika drzewa celów – stosowana do dekompozycji misji projektowanej organizacji i prezentacji struktury celów.Opiera się na zasadach logiki dedukcyjnej i posługuje się zapisem wziętym z teorii grafów – drzewem. Drzewo celów – jest graficznym przedstawieniem struktury hierarchicznej celów, uzupełnionym opisem elementów tej struktury. 13 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 27 (56) Drzewo celów - Źródło grafu (cel ogólny),węzeł Cel cząstkowy, węzeł Łuk grafu Zadanie główne , węzeł Zadanie cząstkowe, węzeł Gałęzie drzewa celów Elementy drzewa celów Czynność, węzeł, koniec grafu Andrzej Marjański (56) 28 Drzewo celów Elementy grafu w technice drzewa celów: węzły grafu – przedstawiają misję, cele cząstkowe, zadania i czynności źródło grafu – węzeł oznaczający misję końce grafu – cele dalej niepodzielne łuki grafu – linie łączące węzły na róŜnych stopniach podziału Elementy drzewa celów na jednym poziomie związane z jednym elementem wyŜszego poziomu tworzą grupę elementów. Elementy drzewa z róŜnych poziomów tworzą gałąź celów 14 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 29 Proces formułowania celu Problemy decyzyjne związane z przyjęciem celów organizacji znajdują odzwierciedlenie w wyborze i sformułowaniu strategii organizacji ROLA STRATEGII W ZARZĄDZANIU Strategia organizacji – długofalowy program działań w zakresie stosunków z otoczeniem, w wyniku których realizowane są cele i aspiracje. Podstawową sprawą w formułowaniu strategii jest umiejętność realistycznej oceny i przewidywania zjawisk zachodzących w otoczeniu. Andrzej Marjański (56) 30 Trzy typy otoczenia Stałe prawie nie ma nagłych lub nieoczekiwanych zmian. zmiany wyrobów lub usług następują rzadko a ich modyfikacje moŜna zaplanować z wyprzedzeniem. stały zbiór klientów i konkurentów. popyt stały z niewielkimi wahaniami. niestety, trudno znaleźć takie otoczenie. 15 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 31 Trzy typy otoczenia Zmienne zmiany mogą występować w kaŜdej lub we wszystkich dziedzinach. na szczęście, mają charakter ewolucyjny a nie rewolucyjny Andrzej Marjański (56) 32 Trzy typy otoczenia Burzliwe ciągle zmieniający się układ konkurentów wypuszczających na rynek nowe nieoczekiwane wyroby, innowacje techniczne, nie dające się przewidzieć działania władz państwowych, dotyczące tworzenia ram i warunków dla działania róŜnych organizacji, gwałtowne zmiany z potrzebach i zachowaniach grup obywateli. 16 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 (56) Rodzaje strategii w procesie planowania Rynkowa – stosowana w warunkach silnej konkurencji. Organizacja ma stosunek do otoczenia polegający na gotowości jej reagowania na zmiany w nim zachodzące. Produkcyjna – typowa dla systemu produkcji masowej w organizacji mającej pozycję monopolistyczną . Technokratyczna – typowy dla organizacji nie nastawionych na zysk (non-profit). Biurokratyczna – spotykana najczęściej w administracji Andrzej Marjański (56) 34 Zasady planowania (H. Koontz i C. O’Donnell) Zasada konkretności – jasne i precyzyjne formułowanie celów Zasada terminowości – wyznaczanie terminu wykonania kaŜdego zadania Zasada elastyczności – moŜliwość korygowania planów pod wpływem zmiany warunków ich realizacji Zasada optymalnego horyzontu czasowego – konieczność zawarcia kompromisu pomiędzy nieokreślonością a zbytnią krótkowzrocznością * 17 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 35 Organizowanie Druga funkcja zarządzania Andrzej Marjański (56) 36 Organizowanie – jako funkcja zarządzania Organizowanie – (łac. organizare – porządkować coś) czynność polegająca na urządzaniu czegoś, wprowadzaniu określonego ładu, uznanego przez nas za poŜądany. J. Machaczka, Podstawy Zarządzania, AE w Krakowie, Kraków 2001, s. 42 Organizowanie - decydowanie o najlepszym grupowaniu działań i zasobów organizacji. R.W. Griffin, Podstawy Zarządzania Organizacjami, PWN, Warszawa 2004, s. 343 Organizowanie - proces wyznaczania zadań, przydzielania zasobów oraz koordynowania czynności poszczególnych osób i grup zmierzający do wykonania planów. Dzięki organizowaniu kierownicy przekształcają plany w działania poprzez definiowanie zadań, przydzielanie ich pracownikom i wspomaganie za pomocą technologii i innych zasobów. J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie , PWE, Warszawa 2008, s. 30 18 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 37 Zadania procesu organizowania Zagwarantowanie równowagi pomiędzy potrzebami stabilizacji i koniecznością wprowadzania zmian w przedsiębiorstwie Stworzenie struktury, która: zapewnia trwałość i spolegliwość działania jej członków prowadzącego do realizacji celów organizacji umoŜliwia dokonywanie zmian ułatwiających dostosowanie się do zmian lub ich powodowanie lub wywoływanie oporu przeciw zmianom * Andrzej Marjański (56) 38 Organizowanie a inne funkcje zarządzania Organizowanie – aby stworzyć struktury • Podziel pracę • Zapewnij zasoby • Koordynuj czynności Planowanie – aby wyznaczyć kierunek Kontrolowanie- aby zapewnić osiąganie wyników Przewodzenie – aby inspirować działania J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie, PWE, Warszawa 2008, s. 176 19 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 39 Organizowanie w procesie zarządzania Po opracowaniu planów, kierownik musi spowodować, aby nastąpiła ich realizacja. Po określeniu misji i podstawowych wartości oraz celów i strategii rozpoczyna się proces organizowanie Ustala się w nim: kto co powinien robić kto kogo nadzoruje jak wyglądają wzajemne relacje pomiędzy poszczególnymi ludźmi i częściami organizacji Wyzwanie w organizowaniu polega na znalezieniu najlepszego rozwiązania, odpowiadającego wymaganiom danej sytuacji * Andrzej Marjański (56) 40 Organizowanie jako proces wieloetapowy Szczegółowe ustalenie całej pracy, którą naleŜy wykonać dla osiągnięcia celów organizacji Podział całej pracy na czynności, logicznie moŜliwe do dogodnego zrealizowania przez jednego człowieka lub grupę ludzi Łączenie w logiczny i sprawny sposób pracy członków organizacji Ustalenie mechanizmu koordynacji pracy członków organizacji tak, aby stanowiła jednolitą harmonijną całość Sprawdzanie skuteczności organizacji i wprowadzanie poprawek w celu utrzymania lub zwiększenia jej skuteczności J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994, s. 199 20 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 41 Proces organizacyjny Szczegółowe określenie pracy Podział pracy Łączenie pracy Koordynacja pracy Sprawdzanie i reorganizacja J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994, s. 199 Andrzej Marjański (56) 42 Szczegółowe określenie całej pracy KaŜdą organizację tworzy się określonym zamiarze Przedsiębiorstwo aby sprzedawało dobra i usługi Szpital aby leczył chorych DruŜyna piłkarska aby ... Aby osiągnąć cele organizacji, trzeba wyznaczyć jej zadania jako całości * 21 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 43 Podział pracy na czynności Organizacje tworzy się dlatego poniewaŜ pojedynczy człowiek nie jest w stanie sam wykonać przeznaczonej pracy Praca musi zostać odpowiednio podzielona pomiędzy członków organizacji Podział pracy musi uwzględniać : kwalifikacje do wykonania zadań właściwe obciąŜenie pracą * Andrzej Marjański (56) 44 Łączenie pracy członków organizacji Organizacje często rozrastają się i zatrudniają coraz więcej osób, które wykonują róŜne czynności. Konieczne staje się grupowanie osób, których zadania są powiązane ze sobą Np. w przedsiębiorstwach produkcyjnych są to działy: sprzedaŜy, zasobów ludzkich, produkcji,marketingu, .... W dziale zatrudniani są pracownicy o róŜnym poziomie umiejętności i specjalizacji Współdziałanie opiera się na ustalonych zasadach postępowania Tego rodzaju agregacja nosi najczęściej nazwę departamentalizacji * 22 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 45 Koordynacja pracy członków organizacji Polega na ustaleniu mechanizmu koordynacji pracy członków organizacji w jednolitą harmonijną całość W miarę pogłębiania się specjalizacji czynności wykonywanych przez osoby jak i działy występuje moŜliwość zapomnienia o celach głównych organizacji MoŜliwe jest takŜe wystąpienie konfliktów pomiędzy członkami organizacji Mechanizmy koordynacji umoŜliwiają zachowanie przez członków organizacji świadomości jej celów Mechanizmy koordynacji wpływają na ograniczenie niesprawności działania organizacji oraz zmniejszenie pola konfliktów * Andrzej Marjański (56) 46 Sprawdzanie i reorganizacja organizacji W celu utrzymania lub zwiększenia skuteczności organizacji dokonuje się sprawdzenia jej skuteczności i wprowadza poprawki w jej funkcjonowaniu Organizowanie jest procesem ciągłym, co powoduje konieczność sprawdzania okresowego wszystkich czterech etapów organizowania Zwiększanie się organizacji i zmiany zachodzące w jej funkcjonowaniu powodują konieczność ponownej oceny jej struktury Działanie to ma zapewnić organizacji skuteczne i sprawne funkcjonowanie adekwatnie do aktualnych potrzeb. * 23 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 47 Specjalizacja pracy Powierzanie poszczególnym osobom wykonywania odrębnych fragmentów danego zadania zamiast całości Wykonywanie zadań w podziale na odrębne etapy, które są realizowane przez inną osobę Efekt specjalizacji – poszczególne osoby specjalizują się w w wykonywaniu części danego zadania, a nie całości UmoŜliwia sprawne wykorzystanie róŜnorodnych umiejętności pracowników MoŜliwość wykorzystania pracowników o róŜnym poziomie kwalifikacji zawodowych * Andrzej Marjański (56) 48 Specjalizacja pracy - ujęcie historyczne A. Smith, w Bogactwie Narodów (1776, Polska 1954) ukazał potrzebę wprowadzania specjalizacji pracy W krajach uprzemysłowionych specjalizacja była stosowana od stuleci Zwolennicy specjalizacji uwaŜali początkowo, Ŝe zwiększanie wydajności moŜna prowadzić w nieskończoność (na przełomie XIX i XX wieku było to szczególnie zasadne) Lata 60. XX w. – zauwaŜono powszechnie, Ŝe przesadzanie ze specjalizacją prowadzi do wystąpienia niepoŜądanych objawów. Nowa koncepcja –poszerzanie zakresu czynności roboczych, łączenie pracowników w zespoły * 24 Andrzej Marjański A by chronić pry watność uŜy tk ownik a, program PowerPoint uniemoŜliwił automaty czne pobranie tego zewnętrznego obrazu. A by pobrać i wy świetlić ten obraz, k lik nij przy cisk Opcje na pask u k omunik atów, a następnie k lik nij opcję Włącz zawartość zewnętrzną. Andrzej Marjański (56) 49 Produkcja szpilek wg A. Smitha Jeden człowiek przeciąga drut, drugi go prostuje, trzeci tnie, czwarty nadaje mu ostrze, Piąty szlifuje prze nałoŜeniem główki. 10 ludzi dziennie produkowało w ten sposób 48.000 szpilek Adam Smith (1723-1790) Samodzielna produkcja szpilek przez jednego człowieka 20 sztuk dziennie Andrzej Marjański (56) 50 Korzyści ze specjalizacji pracy śaden człowiek nie ma fizycznych moŜliwości wykonania wszystkich operacji z jakich składa się złoŜone zadanie Nie jest w stanie nabyć wszystkich umiejętności potrzebnych do realizowania zadań stanowiących elementy złoŜonych operacji Wyspecjalizowany podział pracy umoŜliwia zdobycie umiejętności i nabranie biegłości w poszczególnych wykonywanych indywidualnie operacjach roboczych Zadań do wykonania moŜna nauczyć się w krótkim czasie Występowanie zróŜnicowanych zadań umoŜliwia ludziom pracę na stanowiskach, które odpowiadają ich kwalifikacjom i predyspozycjom * 25 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (56) 51 Wady ze specjalizacji pracy Występują w przypadku przekroczenia punktu, w którym występują ujemne skutki specjalizacji pracy, a ich wpływ przewaŜa nad korzyściami ekonomicznymi : Nuda Zmęczenie Stres ObniŜenie wydajności Pogorszenie jakości wyrobów Absencja w pracy DuŜa fluktuacja pracowników * Andrzej Marjański (56) 52 Dzisiejsze czasy (Modern Times) 1936 r. Wprowadzenie taśmy montaŜowej – symbol dehumanizacji pracy i alienacji jednostki od stanowiska pracy 26 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 53 (56) Wpływ ujemnych ludzkich stron specjalizacji Wpływ oszczędności wynikających ze specjalizacji Niska Wydajność pracy Wysoka Oszczędności i ujemne strony specjalizacji pracy Niska Specjalizacja pracy Andrzej Marjański Wysoka (56) 54 Zagadnienia do dyskusji Omów pojęcie i znaczenie funkcji zarządzania – planowania i organizowania Omów zadania planowania WskaŜ zadania organizowania Pojęcie i charakterystyka celów organizacji Scharakteryzuj pojęcie misji organizacji Opisz dobre i złe strony specjalizacji pracy 27 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 55 (56) Polecana literatura R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN,r.6,9 B. Kaczmarek, Cz. Sikorski, Podstawy zarządzania, Absolwent, r. 2 p.1 i 2 J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994 J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie, PWE, Warszawa 2008, S. R. Robbins, D.A. DeCenzo, Podstawy zarządzania, PWE, Warszawa 2002 A by chronić pry watność uŜy tk ownik a, program PowerPoint uniemoŜliwił automaty czne pobranie tego zewnętrznego obrazu. A by pobrać i wy świetlić ten obraz, k lik nij przy cisk Opcje na pask u k omunik atów, a następnie k lik nij opcję Włącz zawartość zewnętrzną. Pytania? „Jeśli masz wątpliwości, mów prawdę.” Mark Twain 28