1 Warszawa 11.10.2013 r. Materiał prasowy Konferencja prasowa w

Warszawa 11.10.2013 r.
Materiał prasowy
Konferencja prasowa w ramach kampanii „Żyj lepiej, starzej się pogodnie”
Choroby reumatyczne – skala zjawiska, kluczowe problemy
Parlament Europejski szacuje, że dolegliwości ze strony narządu ruchu dotyczą około 30-40%
Europejczyków. Oznacza to, że w Polsce jest około 9 mln osób z objawami chorób reumatycznych. W
większości przypadków jest to choroba zwyrodnieniowa stawów. Sprzyja jej otyłość, ciężka praca
fizyczna, ale również siedzący tryb życia wiek.
Drugą grupę chorób reumatycznych stanowią te o podłożu zapalnym. Są one nieuleczalne. Choruje
na nie około 400 tysięcy Polaków. Wbrew mitom na temat reumatyzmu, choroby reumatyczne to
ponad 200 jednostek chorobowych atakujących ludzi w każdym wieku niezależnie od płci. Najczęściej
występujące zapalne schorzenie reumatyczne, jakim jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
dotyka 0,6% - 1% populacji, głównie kobiety (75% chorych). Choroba zazwyczaj atakuje osoby w
wieku 30 - 50 lat, a więc w okresie pełnej aktywności zawodowej i rodzinnej. Pamiętać należy
również, że choroba dotyka także dzieci. Choroby zapalne stawów w szybkim tempie prowadzą do
kalectwa. W RZS od 32% do 50% chorych zaprzestanie pracę w przeciągu 10 lat o wystąpienia
pierwszych objawów choroby. Istnieją jednak leki, które skutecznie opóźniają postęp choroby.
Kluczowe znaczenie dla leczenia i dalszych perspektyw pacjenta ma wczesne zdiagnozowanie
choroby. W przypadku chorób zapalnych stawów tzw. okno terapeutyczne, czyli okres, w którym
rozpoczęcie leczenia gwarantuje najlepsze rezultaty, trwa zaledwie 12 tygodni od momentu
wystąpienia pierwszych objawów. Jak pokazują wyniki badań naukowych w Polsce reumatoidalne
zapalenie stawów (RZS) diagnozuje się przeciętnie w 35 tygodniu, czyli bardzo późno. By poprawić
obecną sytuację niezbędne jest zacieśnienie współpracy między pacjentem, lekarzem podstawowej
opieki zdrowotnej (POZ) i reumatologiem.
Utrata produktywności
Następstwem chorób reumatycznych, a w szczególności tych o podłożu zapalnym, jest
niepełnosprawność, a w dalszej perspektywie utrata samodzielności. Wraz z postępującą destrukcją
stawów ograniczane są możliwości zawodowe chorego. Sytuacja ta wpływa w sposób pośredni
również na jego najbliższych. Są oni zmuszeni przejąć obowiązki chorego oraz zapewnić mu opiekę. W
1
skrajnych przypadkach oznacza to konieczność ograniczenia lub nawet zaprzestania pracy zawodowej
przez opiekuna. Szacuje się, że w UE koszty społeczne związane z występowaniem schorzeń układu
mięśniowo szkieletowego wynoszą od 0,5 do 2,0 procent PKB.
W przypadku chorego konieczność rezygnacji z pracy zawodowej niesie jednocześnie obniżkę
dochodów i podniesienie kosztów związanych z kontynuacją leczenia oraz z postępującą
niepełnosprawnością. Z badań wynika, że w odróżnieniu od przeciętnego gospodarstwa domowego
w Polce, gdzie 81% gospodarstw deklaruje radzenie sobie pod względem finansowym (dane GUS),
gospodarstwa z osobą chorą na RZS mają większe trudności finansowe – daje sobie radę 51%
gospodarstw. W przypadku gospodarstwa z osobą chorą na RZS i jednocześnie niepełnosprawną
odsetek ten spada jeszcze o 10 punktów procentowych.
Z najnowszych danych opublikowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wynika, że
choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego są odpowiedzialne za 12,2% orzeczeń
pierwszorazowych do celów rentowych. Jest to trzecia pod względem częstości przyczyna orzekania
niepełnosprawności w Polsce. Wyższe wskaźniki są jedynie w przypadku chorób układu krążenia
(22,3%) oraz nowotworów (21,7%). W przypadku orzekania o częściowej niezdolności do pracy
choroby układu kostno-stawowego stanowią drugą pod względem częstości ich przyczynę (19,5%).
Średni wiek osób, u których się ją stwierdza, to 49,4 lat.
Choroby reumatyczne powodują nie tylko niezdolność do pracy, ale również absencję chorobową.
Skala zjawiska jest masowa. Według danych ZUS choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i
tkanki łącznej tylko w 2012 roku były przyczyną ponad 2 mln zwolnień lekarskich i wygenerowały w
sumie ponad 28 mln dni absencji chorobowej.
Rycina 1. Główne przyczyny absencji chorobowej w Polsce wśród osób ubezpieczonych w ZUS:
Ciąża, poród i połóg
38 216
Urazy, zatrucia i inne określone skutki…
31 538
Choroby układu kostno-stawowego,…
28 140
Choroby układu oddechowego
25 330
Choroby układu nerwowego
18 592
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia…
14 007
Choroby układu krążenia
12 606
Choroby układu trawiennego
8 909
Nowotwory
7 232
0
10 000
20 000
30 000
40 000
liczba dni w tyś.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ZUS: Raport Absencja chorobowa w 2012 roku
2
Na samym tylko Mazowszu choroby układu kostno-stawowego w 2012 r. były odpowiedzialne za 228
tys. zwolnień lekarskich i spowodowały blisko 3,5 mln dni absencji chorobowej. Był to drugi
najwyższy wynik w skali całego kraju.
Światowy Dzień Reumatyzmu – 12 października
Światowy Dzień Reumatyzmu, przypadający 12 października, jest to międzynarodowa inicjatywa
środowisk chorych reumatycznych zapoczątkowana w 1996 r. Przypomina o problemach osób
żyjących z chorobami reumatycznymi i ich rodzin. Tegoroczna edycja przebiega pod hasłem „Żyj
lepiej, starzej się pogodnie” (ang. Living better ageing well).
Instytut Reumatologii co roku wspólnie z partnerami organizuje obchody Światowego Dnia
Reumatyzmu. Z tej okazji na ternie Instytutu odbywają się różnego rodzaju wydarzenia, które
ukierunkowane są na pomoc w życiu z chorobą. W tym roku obchody zaplanowano na 11 i 12
października. Uruchomiona została też strona internetowa www.dzienreumatyzmu.pl, gdzie wszyscy
zainteresowani mogą znaleźć dodatkowe informacje oraz porady na temat chorób reumatycznych.
11 października na terenie Instytutu odbywa się cykl warsztatów dla chorych prowadzonych przez
lekarzy i ekspertów. Ich celem jest przekazanie dodatkowych informacji na temat samej choroby,
leczenia oraz sposobów poprawy życie. Zorganizowany został również kiermasz, w trakcie którego
chorzy mogą zapoznać się między innymi z ofertą stowarzyszeń pacjenckich. 12 października na
stronie www.dzienreumatyzmu.pl zaprezentowane zostanie nowa inicjatywa Instytutu –
wideoporadniki dla chorych. Na początku udostępnione zostaną cztery nagrania, ale nowe materiały
będą systematycznie dodawane. W ten sposób Instytut chce wyjść naprzeciw potrzebom chorych i
ich rodzin.
Dołącz do działania: wyniki badania
Polska należała do grona 42 krajów, które wzięły udział w kampanii RZS: Dołącz do działania, aby
lepiej zrozumieć reumatoidalne zapalenie stawów. W globalnym anonimowym badaniu udział wzięło
ponad 10 tysięcy dorosłych. W Polsce ankietę wypełniło 400 chorych. Badanie zostało
przeprowadzone w okresie od 14 lutego do 11 kwietnia 2013 roku przez Harris Interactive.
Koordynatorem projektu w Polsce była Konstancja Sacharczuk z Ogólnopolskiego Stowarzyszenia
Młodych z Zapalnymi Chorobami Tkanki Łącznej „3majmy się razem”.
Wyniki badania w Polsce pokazały, iż około 81% chorych pozostaje obecnie pod opieką reumatologa,
który jest dla chorych głównym przedstawicielem służby zdrowia odpowiedzialnym za leczenie RZS.
Jednak niecałe 60% badanych twierdzi, iż odwiedza reumatologa regularnie, a mniej niż 1/3 (31%)
stwierdza, że ich RZS jest dobrze leczone. Chociaż większość pacjentów wie, że leczenie uszkodzeń
stawów jest istotne, to tylko niecałe 30% chorych traktuje zapobieganie temu procesowi jako swój
najważniejszy cel w leczeniu RZS. Prawie 90% badanych uważa, że współpraca z lekarzem na
wczesnym etapie choroby mogłaby prowadzić do lepszego leczenia RZS.
3
Mimo, iż 70% badanych stwierdziło, iż ma obecnie reumatoidalne zapalenie stawów pod kontrolą, to
przeważająca większość odczuwa negatywny wpływ choroby na ich codzienne życie. Aż 97% chorych
z Polski twierdzi, że RZS źle oddziałuje na ich ogólne samopoczucie, możliwość wykonywania
codziennych czynności oraz realizację życiowych pasji. Ponad 40% badanych podkreśla także, że
choroba istotnie wpływa na ich zdolność do wykonywania pracy. Osoby te ze względu na gorszy stan
zdrowia były mniej produktywne lub musiały brać dni wolne. Dodatkowo ponad 1/3 badanych
wskazała na konieczność ujawnienia swojego stanu zdrowia pracodawcy.
Wyniki badania pokazują, że większość respondentów uważa, iż ma wysoki poziom wiedzy na temat
reumatoidalnego zapalenia stawów. Ponad 80% wie, że RZS jest poważną chorobą, która poza
stawami wpływa także na inne narządy i wymaga stałego leczenia oraz monitorowania. Jednocześnie
prawie 70% błędnie twierdzi, że RZS jest pod kontrolą dopóki nie czują żadnego bólu, a tylko 3 na 5
chorych wie, że uszkodzenia stawów spowodowane przez chorobę są nieodwracalne. Tylko dla mniej
niż połowy chorych reumatolog jest głównym źródłem informacji na temat leczenia RZS.
Informacja
Dodatkowe materiały mogą Państwo pobrać za pośrednictwem strony www.dzienreumatyzmu.pl
(zakładka: dla mediów).
W kwestiach dotyczących Instytutu Reumatologii prosimy o kontakt:
Joanna Komolka
Rzecznik Prasowy Instytutu Reumatologii
tel. 600 444 142
e-mail: [email protected]
W kwestiach dotyczących wyników badań i promocji zdrowia prosimy o kontakt:
dr Filip Raciborski
Kierownik Zakładu Epidemiologii i Promocji Zdrowia
Instytut Reumatologii
Tel. 501 086 520
e-mail: [email protected]
W kwestiach dotyczących projektu Dołącz do działania prosimy o kontakt z:
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Młodych „3majmy się razem”
tel: 502 387 971
e-mail: [email protected]
4