¯ycie we Wszechœwiecie – poszukiwania rozpoczęte
Transkrypt
¯ycie we Wszechœwiecie – poszukiwania rozpoczęte
Życie we Wszechświecie – poszukiwania rozpoczęte! Program edukacyjny sponsorowany przez Komisję Europejską, prowadzony przez: Europejską Agencję Kosmiczną ( ESA – European Space Agency) Europejskie Astronomiczne Obserwatorium Południowe (ESO – European Southern Observatory) Europejski Ośrodek Badań Jądrowych (CERN – Centre Européen pour la Recherche Nucléaire) Przy współpracy z: Europejskim Stowarzyszeniem ds. Edukacji Astronomicznej (EAAE- European Association for Astronomy Education) Koordynacja europejska: Międzynarodowy Komitet Koordynacyjny http://www.lifeinuniverse.org/ Koordynacja w Polsce: Krajowy Komitet Organizacyjny „FIZYKA NA SCENIE” http://fizykanascenie.ifpan.edu.pl/ Instytucja prowadząca: Centrum Badań Kosmicznych PAN http://universe.cbk.waw.pl/ 1 Krótki opis programu edukacyjnego „ Życie we Wszechświecie” - - zorganizowany przez CERN, ESA, ESO, wraz układzie słonecznym z innymi partnerami - - sponsorowany przez Komisję Europejską w - 2001 - ewolucja i przetrwanie życia na Ziemi korzystający z doświadczeń programu - ekstremalne formy życia edukacyjnego „Fizyka na Scenie ” 2000 - - realizowany jest w 3 fazach - z udziałem mediów, szerokiej publiczności, znaczenie ewentualnego odkrycia życia poza Ziemią mający na celu zwiększenie wiedzy społeczeństwa o nauce europejskiej - podróże kosmiczne i ekspansja w kosmos • Podstawowe założenia i działania młodzieży i naukowców z 23 krajów - poszukiwanie sygnałów od pozaziemskich istot inteligentnych ramach Tygodnia Nauki i Techniki Europejskiej - poszukiwanie śladów życia (skamielin) w programu: pod kierownictwem Międzynarodowej Grupy Koordynacyjnej - - korzystający z pomocy Międzynarodowego informacji Zespołu Ekspertów • Dlaczego akurat ten temat? - najbardziej podstawowe „wielkie pytanie” wykorzystanie wielorakich istniejących źródeł - tworzenie nowych źródeł informacji - stworzenie centralnej biblioteki elektronicznej - zaplanowanie i wykonanie na dużą skalę zakrojonego wydarzenia medialnego (TV), o zasięgu międzynarodowym ludzkości - zagadnienie silnie przemawiające do wyobraźni - nowy, szybko rozwijający się obszar badawczy - ramy wykraczające poza klasyczne dziedziny - zwrócenie uwagi na udział Europy w tej dziedzinie badań - stymulowanie międzynarodowego współdziałania na różnych poziomach nauki - międzynarodowe zespoły badawcze - na styku nauk ścisłych i humanistycznych - oddziaływanie wzajemne nauki i technologii - ilustruje sens nauki w przeciwieństwie do • Faza pierwsza: Preludium (wiosna/lato 2001) - science-fiction - Fazy programu ustanowienie międzynarodowego Zespołu Ekspertów (10-15 wybitnych naukowców) potencjalnie duże zainteresowanie mediów - komunikacji społecznej przedyskutowanie zawartości i kształtu podstawowej sieci internetowej • Główne pola badawcze: - złożone molekuły w kosmosie - poszukiwanie i badanie planet poza układem - napisanie tekstów i skomponowanie grafiki - stworzenie sieci internetowej programu - ustanowienie komitetów i programów narodowych - słonecznym 2 ogłoszenie programów narodowych Faza druga: Chór (jesień 2001) Faza trzecia: Finał (listopad 2001) - - uczniowie szkół ponad-podstawowych (14-19 program TV lat) zbierają informacje o Życiu we - Wszechświecie z wielu dostępnych - łącza TV pomiędzy kilkoma ośrodkami istniejących źródeł - centrum widowiska w CERN-ie (Genewa), inne sceny w planetariach, instytutach itp. pracują nad własnym wkładem do tej dziedziny - w dwu kategoriach: nauka i sztuka - biorą udział w konkursie krajowym - ich prace podlegają selekcji przez krajowe jury młodzi zwycięzcy konkursu spotykają się z uczonymi - program według scenariusza, z elementami niespodzianki konkursu - międzynarodowy 2-godzinny wieczorny - zwycięzcy zostają zaproszeni na finał podsumowanie (raport, rekomendacje na przyszłość) międzynarodowy 2 Program edukacyjny Życie we Wszechświecie Życie we Wszechświecie jest programem upowszechniania nauki, zaplanowanym na drugie półrocze 2001. Jego celem jest stworzenie forum dla uczestnictwa społeczności Europy w aktualnych próbach podjęcia dyskusji na temat zasadniczych pytań dotyczących naukowego i społecznego znaczenia szerokiej problematyki życia poza Ziemią. Podstawowe zadanie programu to stymulacja zainteresowania publicznego i zrozumienia dla tego fascynującego multi-dyscyplinarnego obszaru nauki (i dla badań naukowych w ogólności). Program „Życie we Wszechświecie” zorganizowany jest przez wielkie europejskie instytucje naukowe: ESA, CERN i ESO, we współpracy z EAAE (wyjaśnienie akronimów na str.1). Inne międzynarodowe ośrodki badawcze, takie jak Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL- European Molecular Biology Laboratory) i Europejskie Centrum Promieniowania Synchrotronowego ( ESRF- European Synchrotron Radiation Facility) są współpartnerami programu. Tak więc, program ma zaplecze wiodących międzyrządowych organizacji naukowych w Europie. W Polsce Program koordynuje Komitet „Fizyka na Scenie” przy Polskim Towarzystwie Fizycznym. Instytucją prowadzącą jest Centrum Badań Kosmicznych PAN. Program Życie we Wszechświecie stanowi element programu Tygodnia Nauki i Techniki Europejskiej, inicjatywy edukacyjnej Komisji Europejskiej. Realizacja programu Życie we Wszechświecie składa się z trzech głównych faz: 1) Na początku powstanie elementarny pakiet informacyjny przygotowany przez ekspertów naukowych we współpracy z nauczycielami. Zostanie on umieszczony w ogólnie dostępnej centralnej witrynie internetowej. Będzie zawierał wszystkie odpowiednie łącza informacyjne, i w ten sposób stanie się rodzajem centralnej osi programu. 2) Uczniowie szkół średnich, w wieku 14-19 lat, z wszystkich uczestniczących krajów przystąpią do konkursu wykonując dzieła, którymi wyrażą własne idee i przeżycia na temat życia w Kosmosie. Do konkursu mogą być wystawione oryginalne prace w dwu kategoriach, naukowej i artystycznej. Odzwierciedlą one opinie młodych Europejczyków na temat metod badania życia w Kosmosie, perspektyw znalezienia życia pozaziemskiego przy użyciu obecnych i przyszłościowych technologii, a także na temat skutków ewentualnego odkrycia takiego życia, itd. 3 3) Wielki finał programu odbędzie się w jednym z centralnych ośrodków nauki europejskiej, gdzie zostaną zaproszeni zwycięzcy krajowych konkursów, którzy będą mogli tam spotkać się z ekspertami i wziąć udział w debacie na temat problematyki związanej z życiem pozaziemskim. Poglądy i pomysły młodych uczestników konkursu zostaną skonfrontowane z naukowo-technologiczną rzeczywistością. Zamierza się umożliwić połączenie centralnej transmisji finału z lokalnymi „satelickimi” programami nadawanymi z innych ośrodków w kilku krajach. Łącza takie zapewni telewizja, a całe to przedsięwzięcie, w oparciu o interesujący scenariusz, ma szansę na szeroki i dobry odbiór publiczny. Wstępne kontakty z różnymi kanałami TV wskazują na duże zainteresowanie ze strony mediów i otwarcie wielu możliwości w dziedzinie edukacji i rozpowszechniania. Główne problemy naukowe objęte programem są następujące: • doprowadzenie do zrozumienia jak Wszechświat został stworzony i jakie są podstawowe cząstki, z których jest zbudowana wszelka materia; konfrontacja aktualnych teorii, które sugerują odmienne poglądy na temat natury Wszechświata. • doprowadzenie do zrozumienia/konsensusu co do istoty „życia” • przegląd współcześnie odbywających się poszukiwań życie w kosmosie, takich jak poszukiwanie coraz bardziej złożonych molekuł w kosmosie, poszukiwanie planet poza układem słonecznym, poszukiwanie szczątków życia (skamielin) w układzie słonecznym, poszukiwanie sygnałów od pozaziemskiej inteligencji, itp. • konfrontacja faktu naukowego z fikcją naukową (science fiction). Proponowane problemy społeczno/filozoficzne do przedyskutowania: • historyczne perspektywy szeroko rozumianej tematyki życia w kosmosie. Np., mogłyby one dotyczyć ogólnej w dawnych czasach akceptacji, przez uczonych i zwykłych ludzi, istnienia Marsjan, a to w związku ze „sztucznymi” kanałami widocznymi na powierzchni Marsa. Inny temat to niedawna decyzja Kongresu USA o zaprzestaniu dotowania z budżetu federalnego projektu poszukiwania pozaziemskiej inteligencji (SETI – Search for Extraterrestrial Inteligence), itp. • współczesna fascynacja ludzkości ideą istnienia życia poza Ziemią • społeczne i filozoficzne znaczenie ewentualnego (naukowo zweryfikowanego) odkrycia życia poza Ziemią 4 Sektory społeczne, do których adresowany jest program: • wszyscy ludzie, którzy zechcą wziąć udział poprzez sięganie to internetowych źródeł informacji, i, szczególnie, poprzez media komunikacji społecznej (programy TV, dyskusje w prasie, itd.) • młoda generacja, która będzie miała szansę nauczyć się, w krótkim czasie, o interesującym i innowacyjnym obszarze badań, z towarzyszącym pożytkiem dla rozwoju osobistego i poszerzenia wiedzy, z możliwościami kontaktów międzynarodowych • nauczyciele, którzy uzyskają bardzo przydatny materiał do edukacji, do wykorzystania w wielu kontekstach, sięgających od nauk przyrodniczych do humanistycznych. • media, które otrzymają naukowo zweryfikowane informacje w dziedzinie, co do której istnieje często skłonność mniej ścisłego traktowania; w tym sensie program będzie miał szczególnego typu efekt „edukacyjny”. Oczywiście, każda z tych grup społecznych osiągnie korzyści z programu na wiele różnych sposobów. Jednakże, najważniejszy będzie, po raz pierwszy, solidnie oparty na osiągnięciach nauki, szeroko zakrojony, o jasnej strukturze, aktualny materiał o wyjątkowej wartości dla edukatorów, propagatorów nauki i mediów komunikacji społecznej, zebrany w jedno i dostępny dla wszystkich. Bardziej szczegółowe cele programu są następujące: • zachęcenie uczestników, w szczególności młodzieży, do wykorzystywania istniejących źródeł informacji na zadany temat, z włączeniem nowego materiału przygotowywanego specjalnie dla tego programu; • zachęcenie uczestników, w szczególności młodzieży, do stworzenia własnych elektronicznych źródeł informacji o życiu w Kosmosie (strony internetowe, CD-ROM-y), w ten sposób wykorzystując zdolności twórcze i talenty innowacyjne uczestników programu; • stworzenie unikalnej elektronicznej biblioteki aktualnych zasobów informacyjnych do celów edukacji; • zaplanowanie i wykonanie na dużą skalę zakrojonego, skoordynowanego międzynarodowego wydarzenia medialnego w wykorzystaniem kanałów TV publicznej, w ramach i w czasie Tygodnia Nauki i Techniki Europejskiej 2001. Ważnym, w istocie zasadniczym celem programu jest uwrażliwienie Europejczyków na jeden z najważniejszych problemów społeczeństw – ekologii, poprzez ustawienie dyskusji 5 ekologicznych w szerszej perspektywie, jaką jest globalne przeżycie we wrogim (hostile) wszechświecie. Adresy kontaktów w Centrum Badań Kosmicznych: Koordynator Programu Doc dr hab. Barbara Popielawska [email protected] Organizator Konkursu Krystyna Szewczyk [email protected] Adres internetowy: http://universe.cbk.waw.pl 6 Regulamin konkursu "Życie we Wszechświecie" 1. W Polsce konkurs przeprowadza Centrum Badań Kosmicznych PAN. 2. Tematyka konkursu: Obszary badań dotyczących Życia we Wszechświecie są bardzo rozległe: Kosmologia: - Big Bang - formowanie się galaktyk i gwiazd Procesy atomowe i cząsteczkowe: - formowanie się elementów materii - ewolucja cząsteczek (proste - złożone - podtrzymujące życie) - detekcja cząsteczek (fale radiowe, odbiorniki, analiza sygnału, spektroskopia) Powstawanie układów planetarnych: - dyski pyłowe Początki życia: - warunki niezbędne dla życia - umiejscowienie środowisk życia - panspermia Granice biologiczne: - warunki graniczne dla życia - ekstremofile - organizmy żywe w niezwykle niesprzyjających życiu warunkach Badanie układu słonecznego: - misje kosmiczne do planet, księżyców i komet - techniki eksperymentów do badania atmosfery i powierzchni tych obiektów - badanie materii: meteoryty, badania laboratoryjne Życie na Ziemi: - początki życia, archeo- i paleobiologia - uderzenia (meteoryty, asteroidy) - jak moglibyśmy je przetrwać? - wpływ Słońca, charakterystyka orbity Ziemi - Jakie będzie życie w przyszłości? - ekologia, polityka, filozofia Poszukiwanie życia poza układem słonecznym: - poszukiwanie sygnałów od pozaziemskich istot inteligentnych, radioteleskopy - równanie Drake'a Poszukiwanie planet poza układem słonecznym: - obserwacje astronomiczne, analiza spektralna - sygnały pochodzące od planet podobnych do Ziemi 7 Historia, filozofia i społeczne implikacje: - ekspansja ludzkości w kosmos - historia i filozofia nauki - kultura: filmy, literatura piękna, literatura fantastyczno-naukowa - Dlaczego jesteśmy tutaj? Jakie jest nasze miejsce we Wszechświecie? 3. Konkurs przeprowadzany jest w dwu kategoriach: - prace naukowe (Kategoria 1) - prace artystyczne (Kategoria 2). Prace konkursowe w Kategorii 1 mogą być następującego rodzaju: - gazeta - artykuł naukowy (prezentacja wyniku pracy badawczej) - internetowa witryna na temat konkursowy (strona wiodąca tematycznie z odsyłaczami do innych internetowych źródeł informacji) - program interaktywny na CD-ROM-ie - esej naukowy - dokumentalny video-film. Prace konkursowe w Kategorii 2 mogą być następującego rodzaju: - przedstawienie teatralne - przedstawienie muzyczne - dzieło plastyczne (obraz, rzeźba, fotografia, itp.) - literacki esej lub scenariusz - utwór poetycki. Polski organizator konkursu zaleca, aby w przypadku prac artystycznych nie wykorzystujących słowa, dołączyć rodzaj krótkiego ( najwyżej pół kartki A4) wyjaśnienia na temat związku danego dzieła z tematyką Życia we Wszechświecie. Prace konkursowe muszą być dostarczone w postaci trwałej, takiej jak: witryna internetowa nagrana na CD.-ROM-ie, film na kasecie video, zbiór komputerowy na dyskietce, tekst wydrukowany na papierze, itp. Pracom konkursowym dostarczonym drogą elektroniczną (e-mail, fax, internet) musi towarzyszyć również trwała kopia pracy (patrz wyżej) wysłana na adres organizatora konkursu. Jeśli to tylko możliwe, do pracy konkursowej powinna być dołączona dokumentacja ilustrująca przebieg prac nad projektem konkursowym (np. fotografie lub video-dokumentacja etapów pracy, znak graficzny projektu zdobiący gazetkę szkolną, itp.). 8 Wraz z pracą konkursową powinno być nadesłane podpisane oświadczenie nauczyciela/kierownika zespołu stwierdzające co następuje: • selekcja elementów spośród wcześniej istniejącego materiału naukowo-informacyjnego została dokonana samodzielnie przez uczestnika /zespół uczestniczący (dotyczy to szczególnie prac w Kategorii 1) • oryginalny materiał, znak lub projekt graficzny zawarty w pracy konkursowej został stworzony i wykonany samodzielnie przez uczestnika / zespół uczestniczący. Nieprzekraczalny termin nadsylania prac konkursowych: 1 października 2001. 4. Uczestnikami konkursu mogą być wyłącznie uczniowie (w wieku 14-19 lat) oraz nauczyciele gimnazjów, liceów i innych szkół ponadpodstawowych. Mogą w nim brać udział tylko zespoły. Zespół nie może być większy niż 5 osób. W żadnym zespole nie może być więcej niż 1 nauczyciel. Jeden nauczyciel może się opiekować kilkoma zespołami. 5. Warunkiem uczestnictwa ucznia jest wpisanie się na kartę zgłoszenia, podanie swoich danych osobowych wraz z podpisem rodzica lub opiekuna prawnego. 6. Warunkiem uczestnictwa nauczyciela jest wpisanie się na kartę zgłoszenia, podanie swoich danych osobowych wraz z podpisem. 7. Odesłanie karty zgłoszenia stanowi niezbędny warunek uczestnictwa w konkursie uczniów i nauczycieli. Kartę zgłoszenia szkoła powinna odesłać do organizatora do dnia 10 września 2001 r. 8. W karcie zgłoszenia nauczyciel pisemnie zobowiąże się do przeprowadzenia lekcji zgodnej z materiałami umieszczonymi na stronie internetowej lub zebranymi we własnym zakresie - do 20 września 2001 r. 9. W karcie zgłoszenia nauczyciel zobowiąże się do umożliwienia uczniom udziału w czacie internetowym zorganizowanym przez Centrum Badań Kosmicznych PAN - dn.19 września 2001 r. 10. Wzór karty zgłoszenia stanowi integralną część niniejszego regulaminu. 11. Organizator nie zwraca nadesłanych prac. 12. W konkursie nie mogą brać udziału: członkowie Międzynarodowego Komitetu Koordynacyjnego i ich rodziny, członkowie krajowych jury i ich rodziny, personel CERN-u i ich rodziny, personel ESA i ich rodziny, personel ESO i ich rodziny, urzędnicy EAAE i ich rodziny, pracownicy Dyrektoriatu Generalnego ds. Badań Naukowych Komisji Europejskiej i ich rodziny, pracownicy CBK PAN i ich rodziny. 13. Teksty prac muszą być napisane po polsku, i powinny, o ile to tylko możliwe, posiadać również kopię w języku angielskim. 14. Wszelkie problemy zdrowotne mogące przeszkadzać w podróży lub w granicą powinny być opisane i dołączone do karty zgłoszenia. 15. Ocena prac konkursowych: 9 pobycie za Prace konkursowe nadesłane przez obywateli i stałych rezydentów Polski będą oceniane przez krajowe jury powołane przez Krajowy Komitet Organizacyjny „Fizyka na Scenie”. Ogólne kryteria oceny będą dotyczyły: - oryginalności i twórczego charakteru pracy - związku pracy z tematem konkursu - ścisłości naukowej - jasności prezentacji idei - zorganizowania materiału i komunikatywności - zdolności omawiania wybranego tematu pracy z wielu punktów widzenia. Polskie jury konkursu dodatkowo oceniać będzie umiejętność komunikowania się w języku angielskim i znajomość słownictwa angielskiego związanego z szeroko pojętą tematyką Życia we Wszechświecie. Nagrody Wszyscy nagrodzeni zostaną powiadomieni osobiście. Polski Komitet Organizacyjny zaprosi najlepsze zespoły na finał krajowy. O szczegółach poinformujemy w witrynie internetowej konkursu. Główną nagrodą w konkursie krajowym jest 3-dniowy udział 2 zespołów (po jednym z każdej kategorii) w konferencji "Życie we Wszechświecie", która odbędzie się na terenie CERN-u w Genewie. (CERN jest jednym z wiodących w świecie laboratoriów naukowych). Nagrody takie zostaną przyznane w każdej kategorii konkursu, lub jeśli w danej kategorii według oceny jury nie będzie prac godnych nagrody głównej, w drugiej z nich zostaną przyznane dwie równorzędne nagrody główne. Przewiduje się również przyznanie kilku nagród pocieszenia. W czasie Konferencji w CERN-ie odbędzie się publiczne widowisko "Super Finał", na którym wszyscy zwycięzcy krajowi będą mogli zaprezentować swoje prace. Dwie takie najlepsze w skali europejskiej prezentacje otrzymają Nagrody Super Finału: ü Zaproszenie do uczestnictwa w starcie rakiety Ariane na kosmodromie Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w Kourou (Gujana Francuska, Płd.Ameryka), co będzie połączone z dodatkowymi atrakcjami, np., spotkania z uczonymi i inżynierami. 10 ü Wizyta w Obserwatorium Cerro Paranal Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) w Chile, gdzie znajduje się wielka sieć teleskopów Astronomicznych VLT (Very Large Telescope ), połączona z dodatkowymi atrakcjami, np., spotkania z uczonymi i inżynierami. Uprawnienia organizatorów konkursu Organizatorzy konkursu przyznają sobie prawo do nieograniczonego publikowania prac konkursowych bez wypłaty honorarium dla autorów prac. Złamanie reguł i kontrowersje 1. Złamanie przez uczestnika powyższych reguł konkursu powoduje natychmiastową dyskwalifikację nadesłanej pracy. 2. Obrady jury są niejawne 3. Decyzje jury są ostateczne i nie mogą być poddane zaskarżeniu do sądu. 11 Harmonogram konkursu "Życie we Wszechświecie" Data Organizator 10 czerwca Przesłanie informacji e-mailem 15 czerwca 18 czerwca 10 września * 20 września * 19 września * 1 października** Uczestnicy (szkoła) - Poinformowanie uczestników Umieszczenie informacji na stronie internetowej CBK - Odesłanie kart zgłoszenia Przeprowadzenie lekcji Zorganizowanie czatu - Udział w czacie Przesłanie prac konkursowych 15 października Wyłonienie finalistów 19 października Finał krajowy Uczestnictwo w finale Uwaga: Prosimy o wysyłanie wypełnionych (pod Word-em) kart zgłoszenia pocztą elektroniczną jako załącznik do e-mail na adres: [email protected] , a ich oryginału z podpisami na adres pocztowy: Krystyna Szewczyk “Życie we Wszechświecie” Centrum Badań Kosmicznych PAN ul. Bartycka 18a 00-716 Warszawa * Terminy przedłużone ! (poprzednio był to, odpowiednio, 5 IX, 10 IX i 14 IX) ** Decyduje data stempla pocztowego. 12