Zakopane na cztery pory roku, Tatry, przyroda, środowisko

ZAKOPANE
na
cztery
pory
roku
Tatry
przyroda
środowisko
Biuro Promocji
www.zakopane.pl
Spis treści
Zakopane odkopane
Kurort pod Tatrami
Klimat Zakopanego
Słoneczna promenada
Honorne szczyty Tatr
Kozice, orły, świstaki
Roślinność Tatr i Podhala
Chrońmy przyrodę
Wielki redyk
Bezpieczeństwo w górach
2
3
4/5
6/7
8/9
10/11
12/13
14/15
16/17
18
19
W dolinach wiosna, w górach zima
Zakopane odkopane
Leży w kotlinie, nad kilkoma potokami, mimo to jest najwyżej położonym
miastem w Polsce. Stolica Tatr, Zakopane, od lat przyciąga turystów z całego świata.
Można wymienić wiele atutów kurortu, jednak na pierwszym planie zawsze będzie
górskie powietrze i wszechobecna natura, które sprawiają, że odpoczynek w Tatrach
staje się niezapomnianym przeżyciem.
3
TATRY I PRZYRODA
Kurort
pod tatrami
4
Zakopane jest najwyżej położonym miastem w Polsce. Leży
w Rowie Podtatrzańskim, od północy ograniczonym wzgórzem
Gubałówki, a od południa majestatycznymi Tatrami. Głównym
ciekiem wodnym miasta jest Zakopianka, która po połączeniu
z potokiem Poroniec tworzy rzekę Biały Dunajec. Najbardziej
charakterystycznym szczytem, widocznym z każdego punktu miasta
jest Giewont, zwieńczony 15-metrowej wysokości żelaznym krzyżem.
Stolica Podhala uważana jest za jedno z najatrakcyjniejszych miast
Polski ze względu na unikalne walory przyrodnicze, historyczne
i kulturalne.
Zakopane – miasto najbliżej Tatr
Giewont skrywa wiele tajemnic
5
TATRY I PRZYRODA
Klimat
ZAKOPANEGO
6
Choć górski klimat jest kapryśny, okazuje się to wielką zaletą. Dzięki
niemu Zakopane i Tatry nigdy nie wyglądają tak samo. Nawet
deszczowe chmury są piękne, a niskie temperatury zapowiadają
świetne warunki narciarskie. Gdy zaświeci słońce, Tatry nabierają blasku,
którego próżno szukać gdzie indziej. Zimowe słońce gwarantuje piękną
i godną pozazdroszczenia opaleniznę. Zjawiskiem atmosferycznym,
charakterystycznym dla tego regionu, jest wiatr halny – silny
i porywisty, osiągający miejscami prędkość do 200 km/h. Wyrywa
z korzeniami drzewa w Tatrach, u ludzi i zwierząt powodując
rozdrażnienie i niepokój. Zawsze przynosi zmianę pogody.
Nad Tatrami zbierają się chmury
W Tatrach przyroda rządzi się
własnymi prawami
Ścieżka w dolinie
7
SŁONECZNA
PROMENADA
TATRY I PRZYRODA
Pasmo Gubałowskie to łańcuch wzgórz, który ciągnie się od Witowa
do Poronina. Tworzą je niewysokie szczyty, ze znaną wszystkim
Gubałówką i Butorowym Wierchem. Grzbietem Gubałówki prowadzi
wygodna droga asfaltowa, świetna do przejażdżki rowerem lub
dorożką. Rozległy widok obejmuje panoramę Tatr i Zakopanego,
8
Gubałówka słynie
z rozległej panoramy
a z drugiej strony Babiej Góry i Gorców. Miłośników aktywniejszego
wypoczynku latem ucieszą parki linowe i górska zjeżdżalnia, a zimą
możliwość jazdy na nartach biegowych. Bezpośrednio z Zakopanego
dostać się tu można kolejką linowo-terenową z wygodnymi, przeszklonymi
wagonikami.
9
W Tatrach Zachodnich
TATRY I PRZYRODA
HONORNE
SZCZYTY TATR
10
Zakopane nigdy nie zaistniałoby tak mocno w świadomości ludzi,
gdyby nie Tatry – jedyne góry typu alpejskiego w tej części Europy.
Poszarpana linia grani Tatr Wysokich i nieco łagodniejsza Tatr
Zachodnich sprzyja wyobraźni. Z Giewontem związana jest legenda
o śpiącym rycerzu, zaklętym w skale wojowniku, który ma obudzić
się i przyjść z pomocą w chwili zagrożenia ojczyzny. Prawdziwe
tajemnice kryje w sobie wnętrze gór – liczne jaskinie z podziemnymi
korytarzami, stawy o krystalicznej wodzie, bory i uroczyska.
Swoją potęgą imponują granitowe urwiska Tatr, obiekty marzeń
taterników, jak choćby 500-metrowa ściana Kazalnicy, wznosząca
się nad Czarnym Stawem pod Rysami i uważana za najtrudniejszą
w Tatrach.
Schronisko w Dolinie Kondratowej
Wielka Siklawa
Morze skał
11
Świstak
TATRY I PRZYRODA
KOZICE, ORŁY,
ŚWISTAKI
12
Tatry, będące parkiem narodowym, są ostoją dzikiej zwierzyny.
Wędrującemu po górach turyście nierzadko udaje się zaobserwować
stada skubiących trawę kozic, czy ostrzegającego przed intruzem
donośnym gwizdem świstaka. Jesienią możemy być świadkami
niecodziennego widowiska jakim jest rykowisko jeleni. Ich donośny
głos straszy turystów biorących go za pomruk zbliżającego się
niedźwiedzia. Tymczasem ten drapieżnik jest nieufny, choć przy
przypadkowym spotkaniu z człowiekiem może okazać się niebezpieczny.
Pamiętajmy, że niedźwiedź to nie miś i zawsze schodźmy mu z drogi.
Królem tatrzańskich przestworzy jest orzeł, ale jego wypatrzenie wymaga
cierpliwości i szczęścia. Rzadki jest także pomurnik, którego naturalnym
siedliskiem są skalne ściany. Lasy zaś zamieszkują głuszce i cietrzewie,
namiętnie tokujące wraz z nastaniem wiosny. Pamiętajmy, żeby to
wszystko zobaczyć i usłyszeć, w górach trzeba zachować ciszę.
Jesienne Morskie Oko
Kozice
13
TATRY I PRZYRODA
ROŚLINNOŚĆ TATR
I PODHALA
14
Gdy znikną pierwsze śniegi, tatrzańskie łąki pokrywają łany
krokusów, których właściwa nazwa to szafran spiski. Najbardziej
popularnym miejscem ich występowania jest Polana Biały Potok
u wylotu Dolin Chochołowskiej i Lejowej. Wraz z nastaniem wiosny
górskie łąki i polany, a także murawy skalne zdobią dywany
różnokolorowych kwiatów, a wśród nich omieg kozłowiec, rojnik górski,
skalnica tatrzańska, pełnik europejski i aster alpejski. Najbardziej
charakterystycznym z nich jest szarotka alpejska, symbol nie tylko Tatr,
ale również Alp i Dolomitów. Kwiat ten rośnie tylko na podłożu
wapiennym, nie spotkamy więc szarotki przy drodze do Morskiego Oka.
Krokusy
Rośliny tatrzańskie, jak chociażby przepiękna lilia złotogłów
i dziewięćsił bezłodygowy, są częstym motywem w sztuce ludowej.
Zjawiskiem szczególnie widocznym w górach są piętra roślinności –
regli (dolne i górne), kosodrzewiny, hal i turni. Królową tatrzańskich
drzew jest niewątpliwie limba – majestatyczna i dumna, której piękno
sławili poeci i malarze.
Jarzębina
Kruchy kwiat
na twardej skale
Wiosenne kwiaty ożywiają
surowy tatrzański krajobraz
15
Owce na górskiej hali
TATRY I PRZYRODA
CHROŃMY
PRZYRODĘ!
16
Instytucją powołaną do ochrony Tatr Polskich jest Tatrzański Park
Narodowy (TPN) powstały w 1954 roku. W 1993 roku został wpisany
na listę rezerwatów biosfery UNESCO. Jego odpowiednikiem na
Słowacji jest TANAP. TPN ma za zadanie ochronę, ale także
udostępnianie zwiedzającym walorów przyrodniczych Tatr. Placówka
dydaktyczno-naukowa Parku znajduje się w Zakopanem przy ulicy
Chałubińskiego. Można się tam zapoznać z historią osadnictwa,
hutnictwa, górnictwa i pasterstwa w Tatrach. Dokładnie poznać piętra
roślinne polskich gór, ich faunę i florę, a także budowę geologiczną.
Wśród zwierząt chronionych są kozice i świstaki. Te pierwsze stały się
symbolem Parku, figurują na znaczkach, koszulkach i folderach.
Pamiętajmy, że należy przestrzegać przepisów obowiązujących
w Tatrzańskim Parku Narodowym: nie hałasujmy, nie zostawiajmy
śmieci i nie schodźmy ze znakowanych szlaków.
Dolina Pięciu Stawów Polskich
Giewont
Pracownicy TPN dbają
o wygodę turystów
Zielone świerki, złote buki
17
TATRY I PRZYRODA
WIELKI
REDYK
18
Dwa razy do roku możemy uczestniczyć w pasterskim święcie, którym jest wyprowadzanie owiec na hale na wiosnę i ich
spędzanie jesienią. Kulturowy wypas Wnętrze
owiec prowadzony na terenie Tatrzań- szałasu pasterskiego
skiego Parku Narodowego niczym nie
różni się od tego sprzed stu lat. Bacowie zabierają od gazdów owce do
wypasu. Zwierzęta nocują w zagrodach zwanych koszarami, zaś bacowie wraz z juhasami, czyli swoimi pomocnikami, w drewnianych
szałasach, w których za dnia wyrabiają sery i żentycę. Osadę pasterską możemy oglądać latem na Polanie Chochołowskiej czy Hali Kopieniec. Warto się tam wybrać, by przyjrzeć się pasterskim zwykom
i posmakować prawdziwego oscypka przy dźwięku zbyrkających
dzwonków.
Owce wypasa się
w Tatrach od setek lat
fot. arch. TOPR
W każdych warunkach ratownicy TOPR
wyruszą na pomoc potrzebującym
BEZPIECZEŃSTWO
W GÓRACH
Nad bezpieczeństwem turystów i narciarzy czuwa Tatrzańskie
Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe utworzone w 1909 roku, jako jedno
z pierwszych na świecie. Głównym inicjatorem jego powstania był generał
Mariusz Zaruski, wielka osobowość tamtych lat, którego drugą pasją
– oprócz gór – było morze. Od stu lat ratownicy TOPR cieszą się renomą
i uznaniem jako ludzie odważni, świetnie znający góry i skłonni do
poświęceń. Dzisiejsze wyposażenie zdecydowanie różni się od tego
z początków ratownictwa. W akcjach ratunkowych pomagają specjalnie
wyszkolone psy lawinowe, a w transporcie poszkodowanych helikopter
Sokół. Aby uniknąć wypadku trzeba pamiętać o kilku podstawowych
zasadach: wychodzić w góry wcześnie rano, zawsze powiadamiając kogoś
o celu wyprawy i planowanej godzinie powrotu, mieć dobre obuwie i nawet
przy ładnej pogodzie kurtkę przeciwdeszczową i coś cieplejszego. Zaś
jesienią, gdy dni są krótkie, pamiętać o latarce. W telefonie komórkowym
przed wyjściem w góry warto zapisać numer ratunkowy 601 100 300, pod
którym całą dobę dyżurują ratownicy TOPR.
Projekt i skład
Zdjęcia:
A. Brzoza,
Arch. Biura Promocji
Zakopanego, Arch.
Muzeum Tatrzańskiego,
Arch. Urzędu Miasta,
T. Oleksy
19
Zakopane
zaprasza
Centrum Informacji Turystycznej, ul. Kościuszki 17
Centrum udziela informacji na temat atrakcji turystycznych miasta,
warunków narciarskich oraz wszystkich imprez odbywających się
w Zakopanem
Czynne od poniedziałku do piątku od 8.00 do 18.00
Telefon: (+48) (18) 20-122-11, fax: (+48) (18) 20-660-51
e-mail: [email protected]
Biuro Promocji
Zakopanego
N a s i
p a r t n e r z y
Biuro Promocji Zakopanego
ul. Generała Galicy 8,
34-500 Zakopane
tel. +48 18 20 66 950
fax +48 18 20 66 656
[email protected]
www.zakopane.pl
m e d i a l n i