inna strona tanga

Monika Szylar
Absolwentka filologii
polskiej i kulturoznawstwa.
Autorka tekstów
z dziedziny kultury
i sztuki. Związana
z Teatrem Tańca DF.
Inna strona tanga
Według legendarnych podań roślina yerba mate pochodzi od bogini Księżyca i bogini Chmury.
Została ofiarowana ludziom jako dar wdzięczności. Napar z jej liści stał się bardzo popularnym
napojem w Ameryce Południowej. Roztacza tam swoją moc nieprzerwanie od kilku stuleci.
Dociera również do kręgów europejskich obdarowując artystów szczególnego rodzaju mocą
twórczą. W spektaklu Katarzyny Skawińskiej i Bogumiły Gizbert-Studnickiej yerba mate staje
się łącznikiem pomiędzy muzyką i tańcem, spaja elementy widowiska, nadaje całości kształt
niezwykłego połączenia dźwiękowo-ruchowego.
Premiera Yerba mate odbyła się podczas Festiwalu Młodzi Artyści w Krakowie na scenie Państwowej
Wyższej Szkoły Teatralnej we wrześniu 2010 roku. Kolejną odsłonę będzie można zobaczyć
19 grudnia 2010 roku w krakowskim Teatrze Groteska w ramach cyklu Scena OF Groteska – Teatr
Tańca DF.
Projekt Yerba mate powstał dzięki wspólnym staraniom Katarzyny Skawińskiej – choreograf i dyrektor
artystycznej Teatru Tańca DF oraz prof. Bogumiły Gizbert-Studnickiej – znanej i cenionej klawesynistki
światowej sławy. Katarzyna Skawińska opracowała choreografię i reżyserię spektaklu, prof. Bogumiła
Gizbert-Studnicka jest pomysłodawcą i kierownikiem artystycznym projektu. Uświetnia również
spektakl muzyką graną na żywo. Wykonawcami są tancerze Teatru Tańca DF – Anna Wańtuch i Piotr
Skalski oraz tancerze tanga argentyńskiego – Anna i Mariusz Sieprawscy
Autorem fotografii
ze spektaklu Yerba mate
jest Marcin Śmieszek
Inspiracją do stworzenia spektaklu była muzyka Astora Piazzolli – XX-wiecznego twórcy argentyńskiego
balansującego pomiędzy klarownością muzyki klasycznej a wirtuozerią tanga argentyńskiego, jazzu
czy muzyki współczesnej. Piazzolla tworzył swoje kompozycje w drodze eksperymentu, nie uznając
barier w łączeniu gatunków. Wypracowany przez niego styl „nuevo tango” kłóci się z brzmieniem
tradycyjnego tanga, zachowuje jednak charakterystyczną atmosferę tańca. W przekonaniu
kompozytora odbiór jego utworów ogranicza się jedynie do słuchania. Yerba mate, pozostając
w niezgodności z przeświadczeniem samego Piazzolli, jest próbą wykorzystania jego kompozycji
w spektaklu o charakterze muzyczno-tanecznym. Prof. Bogumiła Gizbert-Studnicka zaadaptowała
jego utwory na klawesyn – barokowy instrument o charakterystycznej czystości barwy, będący raczej
symbolem muzyki dawnej.
Płaszczyzna muzyczna stanowi tło dla realizacji scenicznej stworzonej przez Katarzynę Skawińską.
Kroki tanga wykonywane przez Annę i Mariusza Sieprawskich łączą się na scenie z krokami tancerzy
dworzanin 17
„współczesnych” – Anny Wańtuch oraz Piotra Skalskiego. Przenikają się, zderzają, zastygają w bezruchu,
wchodząc w symbiotyczną zależność. Atmosfera tanga argentyńskiego pełna jest skontrastowanych
emocji namiętności i melancholii. Taniec ten jest obrazem człowieka z jego codziennymi zmaganiami,
smutkami i radościami. Taniec współczesny niesie dodatkowe znaczenia, pozwala na interpretację,
wykracza poza ramy codzienności.
Uwagę przyciąga również plastyczna kreacja spektaklu. Niecodzienne połączenie dwóch stylów
tanecznych, pełne zmysłowości kompozycje ruchowe tworzą niezwykle bogatą warstwę wizualną.
„Fabularnym” spoiwem widowiska jest historia o yerba mate, napoju zwanym również naparem
przyjaźni, spożywanym podczas spotkań w gronie rodziny i przyjaciół. Jego picie jest elementem
codzienności, a w aspekcie społecznym uchodzi niemalże za rytuał. Spektakl przywołuje symboliczne
znaczenie napoju. Łączy poszczególne elementy muzyczne i taneczne w opowieści o damskomęskim świecie zależności.
Zapach yerba mate wypełnia tajemniczą, półmroczną przestrzeń, w której pojawiają się sylwetki
tancerzy tworzących dwa duety. Postaci łączą się i wymijają w ruchach, myślach i pragnieniach.
Przemykają w zamkniętej przestrzeni napięć. Sprawiają wrażenie niematerialnych istot, tworów
wyobrażonych przez siebie nawzajem, fantasmagorii rodzących się w głowach widzów. Zbliżają się
do siebie i oddalają wytwarzając atmosferę bliskości graniczącej z samotnością, delikatności ocierającej
się o brutalność. Emocje wymykają się spod kontroli mieszając się niepostrzeżenie z zapachem
magicznego napoju.
Niestandardowe rozwiązanie zastosowane w spektaklu skłania do zastanowienia, otwiera pole
do dyskusji, stwarza nowe możliwości, inspiruje i pobudza wyobraźnię. Projekt redefiniuje znane
już pojęcia, pokazuje alternatywną odsłonę muzyki Piazzolli, odmienne od dotychczasowego
zastosowanie klawesynu, nową kreację tańca współczesnego oraz inną stronę tanga.
PS. W listopadzie 2010 r. Teatr Tańca DF, pracujący pod egidą Dworku
Białoprądnickeigo, obchodził 20-lecie pracy twórczej.
18 Zima 2010