DYPTAM JESIONOLISTNY (Dictamus albus L.)

DYPTAM JESIONOLISTNY (Dictamus albus L.)
Rodzina: Rutowate (Rutaceae)
Występuje w pd., środk. i wsch. Europie, na Syberii,
w pn. Chinach i w rejonie Himalajów. W Polsce
należy do najrzadszych składników flory i podlega
całkowitej ochronie. Stanowiska jego znajdują się
w rezerwacie Kulin k/Włocławka na nasłonecznionych zboczach doliny Wisły, i w rezerwacie
Grabowiec k/Pińczowa w lasach dębowograbowych.
Dyptam jesionolistny jest okazałą byliną
dochodzącą do 1,2 m wys. Górna część łodygi
pokryta jest czarnymi gruczołkami. Liście naprzeciwległe, nieparzystopierzaste. Kwiaty różowe z ciemniejszymi żyłkami, o średnicy 5 cm, zebrane w wydłużony kwiatostan. Kwitną w maju i czerwcu.
Owocem jest 5-komorowa torebka o długości 1cm.
Dyptam zawiera - jak wszystkie rutowate, do których należą także owoce cytrusowe – dużą ilość olej-
GRUCZOŁKI NA NITCE
PRĘCIKA
ków eterycznych. W gorące dni wydzielane są tak
intensywnie, że przesycone jest nimi powietrze
wokół rośliny, co jest skuteczną ochroną przed nadmiernym wyparowywaniem wody. W krajach o cieplejszym klimacie dochodzi niekiedy do samozapalenia. Zjawisko to spowodowało, że dyptam zwany
jest „krzewem Mojżesza”. Roślina lecznicza, dziś
używana tylko w homeopatii.
JK
DZBANIWO (Crescentia cujete L.)
Rodzina: Bignoniowate (Bignoniaceae)
Nazwa rodzaju nadana została dla uczczenia Pietro
Crescenzi (1230-1321), Włocha, autora „Dzieła
o prawach rolniczych”.
Roślina pochodzi z obszarów tropikalnych i subtropikalnych Ameryki Południowej.
Dzbaniwo to drzewo do 12 m wys. o rozłożystej koronie. Liście ułożone naprzemianlegle, pojedyncze
lub złożone, podłużnie jajowate, do 15 cm dł.
Kwitnie i owocuje dopiero po osiągnięciu dużych
rozmiarów. Kwiaty pojedyncze, duże, do 5 cm dł.
Korona dzwonkowata, żółtawa z czerwonofioletowymi żyłkami. Kwiaty rozwijają się bezpośrednio na
pniu i gałęziach - zjawisko kauliflorii. Owoce są
zwykle kuliste, bardzo duże, do 30 cm średnicy. NIEJADALNE! Skórka zdrewniała, gładka, barwy od
żółtej do czarnej; po usunięciu pulpy wykorzystywana przez tubylców do wyrobu różnorodnych
KWIATY
naczyń kuchennych poczynając od kubków, a
kończąc na wazach. Miąższ i nasiona stosowane są
w medycynie ludowej.
Drzewo szeroko uprawiane w Ameryce Pd. i Afryce.
JK
– 80 –