dockształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
download 
Reklamacja Transkrypt
kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
KSZTAŁCENIE UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi To uczeń, który posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego oraz ten, który ma trudności w realizacji standardów wymagań programowych, wynikające ze specyfiki ich funkcjonowania: - poznawczo – percepcyjnego ( niższe niż przeciętne możliwości intelektualne, dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia, adhd, niedosłuch ) - zdrowotnego ( choroby przewlekłe ) - wynikającego z ograniczeń środowiskowych ( np. dzieci emigrantów, dzieci z niewydolnych wychowawczo rodzin) Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (ze zmianami z dn. 20.08.2010 r.), nauczyciel jest obowiązany, na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej lub na podstawie opinii niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym niepublicznej poradni specjalistycznej jak również na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego albo nauczania indywidualnego, dostosować wymagania edukacyjne, do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom. Przepis ten pojawiał się już we wcześniejszych aktach prawnych budząc szereg kontrowersji, dlatego też MENiS 30 maja 2003 roku przedstawił jego wykładnię: Opinia poradni psychologiczno - pedagogicznej zobowiązuje nauczyciela do dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub/i specyficzne trudności w uczeniu się ustalając wymagania edukacyjne nauczyciel winien kierować się zaleceniami zawartymi w opinii poradni oraz potrzebami edukacyjnymi ucznia rozpoznanymi przez nauczycieli uczących go. Wymagania edukacyjne należy ustalić na takim poziomie, by uczeń mógł im sprostać i by skłaniały ucznia do odpowiedniego wysiłku edukacyjnego oraz zapewniały mu otrzymywanie ocen motywujących do go wytężonej pracy, wykorzystując w tym celu pełną skalę ocen. Wymagania te powinny zapewniać realizację celów edukacyjnych wynikających z podstawy programowej w takim stopniu, w jakim jest to możliwe z uwagi na występujące u ucznia trudności w uczeniu się z przywołanego przepisu wynika także, że nauczyciel realizując przyjęty w szkole zestaw programów nauczania winien dostosować wynikające z nich wymagania edukacyjne, do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych konkretnego ucznia ustalonych przez siebie wymaganiach dla ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe nauczyciel zobowiązany jest poinformować rodziców dziecka ( prawnych opiekunów ). Główną przyczyną określania wymagań edukacyjnych są zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów, zróżnicowane możliwości i oczekiwania. Ustalając wymagania nauczyciel dokonuje ostatecznej selekcji elementów treści nauczania, rozsądnie zmniejszając ich liczbę projektuje wymagania edukacyjne. Wykorzystując wymagania programowe do formułowania wymagań edukacyjnych nauczyciel powinien je urealnić, skorygować tak, aby były dostosowane dla jego uczniów. Dostosowywanie wymagań to zastosowanie do sformułowanych wymagań edukacyjnych, takich kryteriów, które uwzględniają możliwości i ograniczenia, a więc dysfunkcje oraz mocne strony rozwoju i funkcjonowania dziecka. Podstawowym celem dostosowania wymagań jest wyrównanie szans edukacyjnych uczniów oraz zapobieganie wtórnym zaburzeniom sfery emocjonalno- motywacyjnej. Dostosowanie wymagań do specjalnych potrzeb edukacyjnych – warunki zewnętrzne Przygotowanie warunków zewnętrznych ( np. zapewnienie odpowiedniej akustyki pomieszczenia, posadzenie ucznia w pierwszej ławce, z dala od okna, odpowiednie ustawienie ławek w sytuacji dziecka poruszającego się na wózku, odrębne pomieszczenie dla dzieci chrych np.. na epilepsję czy cukrzycę, itp.. ) Dostosowanie wymagań do specjalnych potrzeb edukacyjnych – warunki edukacyjne Dostosowanie sposobu komunikacji Zachowanie właściwego dystansu Wydłużenie czasu pracy Zmianą form aktywności ( metody podające, aktywizyjące ) Dzielenie materiałów na mniejsze partie Odwoływanie do konkretu Stosowanie metody poglądowości – wielozmysłowe poznawanie Dostarczanie odpowiedniej ilości bodźców Zastosownie dodatkowych środków dydaktycznych i środków technicznych ( opatrzenie filmu w tekst piasny ) Stosowanie zróżnicowanych kart pracy do samodzielnego rozwiązywania Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim Dziecko upośledzone umysłowo w wyniku oddziaływania wielu czynników lub uszkodzeń centralnego układu nerwowego ma utrudniony i zaburzony poziom spostrzegania. Spostrzeganie jest niedokładne, często wybiórcze, co wiąże się ze znacznym zaburzeniem procesu analizy i syntezy. Wolniejsze jest tempo spostrzegania i zwężony zakres oraz trudności w analizowaniu kształtu i materiału spostrzeganego przedmiotu ( różnicowanie barw, odrębności przedmiotów, powiązanie w całość określonych elementów). Najtrafniej poziom poznania zmysłowego u tych uczniów można określić cytując słowa H. Borzyszkowskiej: „dziecko upośledzone umysłowo mało widzi- kiedy patrzy i mało słyszy- kiedy słucha”. Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim Często nauczyciele mający kontakt z dzieckiem upośledzonym umysłowo w stopniu lekkim zauważają zaburzenia w zakresie koncentracji uwagi. Ich uwaga jest krótkotrwała, mało podzielna i łatwo ulega zakłóceniu ( odwracalna). Bardzo trudno jest im skoncentrować uwagę zwłaszcza, gdy wymaga odniesienia się do czynności abstrakcyjnych lub zadań sprawiających dziecku duże trudności. Dlatego tak istotne jest odchodzenie w tym przypadku od metod werbalnych w kierunku wszelkiego typu praktycznego działania. Istotne znaczenie ma również stworzenie w trakcie zajęć odpowiednich warunków organizacyjnych i dydaktycznych. Stymulacja uwagi u dzieci upośledzonych umysłowo wymaga od nauczyciela wykorzystania całych pokładów pomysłowości i wielkiej cierpliwości. Poziom koncentracji uwagi ma wielki wpływ na spostrzeganie i funkcjonowanie procesów myślenia. Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim Dzieci upośledzone mają raczej dobrą pamięć mechaniczną. Natomiast pamięć logiczna jest w dużym stopniu u nich zaburzona. Odtwarzanie zapamiętanych informacji odbywa się według zapamiętanej kolejności. Dlatego mają trudności z „odpytywaniem na wyrywki”, często po prostu nie rozumieją tego, czego wyuczyły się na pamięć. Mają trudności w posługiwaniu się wyuczoną tabliczką mnożenia, bo wymaga to wybiórczego stosowania zapamiętanych wiadomości. Potrzebują również większej liczby powtórzeń, aby utrwalić zapamiętane informacje. Wiąże się to dla nauczyciela z zaplanowaniem większej ilości tzw. „powtórek” oraz z koniecznością cyklicznego powracania do już zapamiętanych informacji czy wyuczonych umiejętności. Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim Dzieci upośledzone umysłowo mają zaburzone myślenie abstrakcyjne, słowno-pojęciowe. Ich rozwój bardzo często zatrzymuje się na poziomie myślenia konkretno - obrazowego. Mają więc kłopoty z abstrahowaniem, uogólnianiem, tworzeniem pojęć, wnioskowaniem czy przewidywaniem ( myśleniem przyczynowo-skutkowym). Marta Bogdanowicz określa, że uczeń upośledzony umysłowo w stopniu lekkim osiąga w wieku 15-21 lat wiek inteligencji 8-12 lat. Zaburzenia wyższych form myślenia w znacznym stopniu utrudnia zdobywanie wiedzy i powoduje, że bardzo dużo umiejętności jest niedostępne dla osób z niedorozwojem umysłowym w stopniu lekkim. Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim • Mowa w upośledzeniu lekkim często pod względem formy i składni nie różni się od mowy dzieci w normie intelektualnej. Stwierdza się uboższy zasób słów przy przewadze słownictwa biernego nad czynnym. • Emocje uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim charakteryzują się sztywnością oraz małym zróżnicowaniem. Słabo jest rozwinięta zdolność opanowywania popędów, występuje niedorozwój uczuć wyższych związany z brakiem zdolności do rozumienia pojęć abstrakcyjnych. Charakterystyczną cechą jest nieadekwatność emocji, która związana jest z brakiem możliwości odróżniania przez dzieci spraw istotnych od błahych. Najczęściej występujące trudności szkolne dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim to: zaburzenie orientacji przestrzennej, słaby poziom sprawności grafomotorycznej, częściej występujący niż u rówieśników słabszy rozwój motoryczny, słaba koncentracja uwagi, częściej występujące wady wymowy, wolne tempo pracy, zaburzenia rozumienia znaczenia wypowiedzi, zaburzenia analizy i syntezy ( wzrokowej, słuchowej, wzrokowosłuchowej), trudności w rozpoznawaniu liter oraz w czytaniu, trudności w rozumieniu przeczytanego tekstu, istotnie zaburzony poziom rozumienia wszelkich reguł, zasad, definicji, Najczęściej występujące trudności szkolne dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim to: ograniczony poziom pamięciowego wykonywania działań matematycznych, brak zrozumienia treści zadań tekstowych i trudności w ich rozwiązywaniu, zaburzenia wyobraźni przestrzennej utrudniające rozumienie i wykonywanie zadań geometrycznych, trudności w orientowaniu się w stosunkach czasowych i posługiwaniu się nimi, kłopoty w powiązaniu nowych informacji z poprzednio zapamiętanymi, słaby poziom stosowania umiejętności w praktyce, mała samodzielność w wykonywaniu wszelkich zadań, utrudnione tworzenie pojęcia liczby, Najczęściej występujące trudności szkolne dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim to: często występująca nadpobudliwość psychoruchowa lub zahamowanie, brak krytycyzmu, egoizm, brak ( niski poziom ) pomysłowości, inicjatywy, przemyślanego działania, znaczna impulsywność, podatność na negatywne wpływy otoczenia, niski poziom motywacji, mała wrażliwość na potrzeby innych, częste przejawy agresji Wymienione powyżej trudności nie muszą przejawiać się w każdym przypadku. Każdy z uczniów jest inny, jego poziom funkcjonowania w szkole, zachowanie, możliwości i ograniczenia są indywidualne. Zebranie sytuacji z jakimi nauczyciel może się spotkać ma za zadanie uświadomić mu na co musi zwrócić baczną uwagę podczas obserwowania ucznia. Uświadomienie rodzaju problemu jaki napotka pozwoli mu stworzyć plan działania. Inaczej mówiąc, żeby pracować musimy dokładnie wiedzieć co chcemy osiągnąć i jaką drogą do tego celu dążyć. W pracy z dzieckiem upośledzonym w stopniu lekkim nauczyciel powinien zwrócić szczególną uwagę na: uczenie się w indywidualnym tempie, wyznaczanie i osiąganie indywidualnych celów zgodnych z możliwościami ucznia ograniczenie instrukcji słownych na rzecz wprowadzania słowno – pokazowych. Ważne jest praktyczne oddziaływanie na sferę wielozmysłową – słowo podczas procesu nauczania schodzi na dalszy planna rzecz zbierania doświadczeń i uczenia się przez ogląd i przeżywanie. istotne jest stosowanie wielu powtórzeń udzielanych instrukcji i stałe utrwalanie pamiętanych treści W pracy z dzieckiem upośledzonym w stopniu lekkim nauczyciel powinien zwrócić szczególną uwagę na: stały nadzór, gdyż uczniowie ci szybciej się nudzą, z chwilą występowania trudności łatwo rezygnują i mają tendencję do pozostawiania niedokończonej pracy. przywiązywanie wagi do specjalnych bodźców pozytywnych w formie pochwały, zachęty, nagrody. Ważne jest nieustanne motywowanie do dalszych działań poprzez stosowanie różnego rodzaju wzmocnień okazywanie aprobaty, pochwały dla podejmowanego wysiłku i akceptacji pozwalające na budowanie pozytywnego obrazu siebie. W pracy z dzieckiem upośledzonym w stopniu lekkim nauczyciel powinien zwrócić szczególną uwagę na: wsparcie rodziców, psychoedukację i pomoc ze strony placówki edukacyjnej w radzeniu sobie z pojawiającymi się trudnościami wychowawczymi wzmacnianie procesu uczenia się poprzez stosowanie metod aktywizujących wdrażanie uczniów do samodzielności ważna jest, aby uczniowie dostrzegali związek pomiędzy wiedzą nabywaną podczas zajęć a jej praktycznym wykorzystywaniem w różnych sytuacjach życia codziennego. Istotną sprawą w nauczaniu uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim jest: Motywowanie do pracy Systematyczne ocenianie efektów uczenia się Umożliwienie osiągnięcia sukcesu Budowanie wiary we własne możliwości Kontrolowanie postępów w zróżnicowany sposób ( konkursy, gry, itp. ) Ocenianie W ocenianiu należy położyć nacisk na ocenę jako środek pozytywnego wzmacniania osiągnięć ucznia. Ocena powinna pokazać uczniowi jego braki, ale także możliwości ich uzupełnienia. Ocena powinna dotyczyć konkretnych umiejętności i wiadomości, a także uwzględniać wkład pracy ucznia. Nauczyciel pracujący z uczniem z upośledzeniam w stopniu lekkim musi mieć zapewnione odpowiednie warunki organizacyjne, społeczne, materialne, posiadać wiedzę psychodydaktyczną, aby dostosować ogólnie nakreślone obszary treści programowych do potrzeb i możliwości każdego ucznia i zapobiegać narastaniu trudności edukacyjnych. Istotne jest nawiązanie współpracy z rodziną ucznia, by włączyć ją w działalność szkoły, a także w miarę możliwości zachęcanie do kontynuowania przez rodziców niektórych elementów tej działalności w domu ucznia Szkoła powinna podjąć i rozwijać działania, których celem jest przygotowanie środowiska do przyjęcia i zaakceptowania ucznia oraz skutecznego reagowania na jego potrzeby. Uczniowie niedostosowani społecznie Zagrożeni niedostosowaniem społecznym Niedostosowanie społeczne Niedostosowanie społeczne jest to dewiacja osobowościowa, spowodowaną czynnikami biopsychicznymi lub środowiskowymi o negatywnym wpływie na kontakty społeczne, aktywność i harmonię życia jednostki, uniemożliwiająca jej konstruktywną socjalizację, aktywną edukację i pomyślną realizację zadań życiowych. Wyraża się w negatywnym stosunku do norm społecznych i uznanych społecznie wartości, stanowiący główny syndrom tego zjawiska. Wskazuje się także na nieumiejętność asymilacji, akomadacji oraz identyfikacji z celami i wartościami. Pojęcie zagrożenia niedostosowaniem społecznym wiąże się z oceną stosunkowo mniejszego nasilenia i mniejszej częstotliwości manifestacji przejawów niedostosowania społecznego. Niedostosowanie społeczne Niedostosowanie społeczne odnosi się do zachowań ludzi, które pozostają w jaskrawej sprzeczności z powszechnie uznawanymi normami i oczekiwaniami społecznymi. Są to wszelkie negatywne lub nieadekwatne reakcje jednostek na wymogi i zakazy zawarte w przypisanych im rolach społecznych. Zachowania te podważają funkcjonalność każdego układu społecznego, powodują jego dezorganizację lub bezpośrednio zagfrażają uznawanym wartościom. Organizacja kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie W szkołach specjalnych za specjalną organizację nauki, metody pracy i wychowania uznaje się: - mniejszą ilość dzieci w oddziałach - możliwość korzystania z zajęć specjalistycznych: grupowych, indywidualnych - inne formy przewidziane w indywidualnym planie rewalidacji, terapii czy resocjalizacji. Z uwagi na występujące kilkuletnie opóźnienie w realizacji obowiązku szkolnego oraz wynikające z tego powodu trudności w działalności edukacyjnej stosowane są formy wspomagające ( programu reedukacyjne, zespoły wyrównawcze, pomoc specjalistyczna, dodatkowe lekcje, np. z języków obcych) Udogodnieniem sprzyjającym realizacji obowiązku szkolnego jest możliwość tworzenia w gimnazjach oddziałów przyspasabiających do pracy: dla uczniów, którzy po rocznym uczęszczaniu do gimnazjum i ukończeniu 15. roku życia nie rokują ukończenia gimnazjum w normalnym trybie, mogą być tworzone oddziału przyspasabiające do pracy. Niedostosowanie społeczne w szkołach ogólnodostępnych Zgodnie z rozporządzeniem MENiS z dnia 12 lutego 2002r. ( § 4 ust. 1 pkt 4 ) przedszkola, szkoły i oddziały zapewniają dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej i niedostosowanej społecznie zajęcia rewalidacyjne i socjoterapeutyczne stosowne do potrzeb. Według przepisów oświatowych obowiązek zorganizowania tych zajęć ( będących integralną częścią kształcenia specjalnego ) spoczywa na dyrektorze. Jednakże niezbędnym do realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego jest pisemny wniosek rodziców. ADHD Zespół nadpobudliwości psychoruchowej Praca z dzieckiem z ADHD „Trudne prawdy” o pracy z dzieckiem nadpobudliwym: Praca z dzieckiem nadpobudliwym jest czasochłonna i obciążająca, wymaga wiele zaangażowania ze strony nauczyciela. Można z nim pracować tylko bezpośrednio, asystując mu. Indywidualizacja pracy z uczniem, to nie tylko mniejsze klasy, lecz także zmiana podejścia do ucznia Pracując z dzieckiem nadpobudliwym warto: poświęcać mu dużo uwagi wzmacniać wszystkie przejawy pożądanego zachowania stosować zrozumiałe dla dziecka reguły być konsekwentnym przekazywać proste i krótkie treści pomóc mu zorganizować świat wokół siebie stworzyć zrozumiały system nagród i kar kary i nagrody stosować natychmiast Niektóre techniki pracy z dzieckiem nadpobudliwym w szkole: Właściwe usadowienie ucznia w klasie: - ławka nadpobudliwego dziecka usytuowana w pobliżu nauczyciela (jego biurka lub tablicy) - dziecko posadzone plecami do reszty kolegów - nigdy nie sadzamy dziecka z ADHD przy oknie - w towarzystwie dobrych uczniów (ale nie najlepszych przyjaciół) - usadzenie z tyłu klasy, jeśli dziecko potrzebuje dużo przestrzeni (w takiej sytuacji nauczyciel co 5 minut podchodzi do ucznia i sprawdza jak postępuje praca) - jasne określenie granic przestrzennych (ławka, przestrzeń gdzie dziecko może się poruszać) Niektóre techniki pracy z dzieckiem nadpobudliwym w szkole: Pobudzanie uwagi dziecka - zadania i nauczane treści powinny być przekazywane w szybki, skrótowy, reporterski sposób - powinny być też prezentowane w „małych dawkach” - aby zmobilizować dziecko do skupienia się można wykorzystać zegarek albo kuchenny minutnik do odmierzania czasu, w którym ma być wykonane zadanie - szybka, natychmiastowa kontrola poprawności wykonania zadań - zamiast długich sesji ćwiczeniowych przygotowanie większej liczby krótszych i bardziej intensywnych okresów ćwiczeń - urozmaicanie zadań, przeplatanie mniej interesujących fragmentów ciekawszymi - wykorzystanie materiałów, którymi można manipulować, dotknąć je - organizowanie aktywności angażujących ucznia jak np. czynna dyskusja - ilustrowanie materiału schematami, podawanie uczniom różnych metod mnemotechnicznych, wierszyków, powiedzonek Niektóre techniki pracy z dzieckiem nadpobudliwym w szkole: Poprawianie zdolności słuchania - przygotowanie krótkich instrukcji, złożonych z prostych krótkich zdań - powtarzanie instrukcji tak często jak to jest potrzebne - nakłanianie uczniów do wielokrotnego powtarzania instrukcji po jej usłyszeniu - w ten sposób rozwija się umiejętność słuchania i zapamiętywania - informowanie uczniów o tym, że komunikuje się ważne wiadomości (np. „to jest ważne, proszę słuchać”, „to będzie na sprawdzianie”, itp) - korzystanie z pomocy wizualnych dla wzmocnienia przekazu ustnego Niektóre techniki pracy z dzieckiem nadpobudliwym w szkole: Skuteczne wydawanie poleceń - wybierz polecenie, na którym ci zależy i które jesteś gotowa wyegzekwować - podejdź do dziecka - zdobądź jego uwagę (dotknij go, spójrz w oczy, zawołaj po imieniu) - wydaj jednoznaczne polecenie w 2-3 słowach - powtórz polecenie tyle razy ile założyłaś, poproś by dziecko je powtórzyło - dopilnuj wykonania polecenia (nie odchodź od dziecka zanim nie skończy) Niektóre techniki pracy z dzieckiem nadpobudliwym w szkole: Kontrola notatek po zakończeniu zajęć - warunkiem skutecznego współdziałania nauczycieli i rodziców jest między innymi przepływ informacji o tym, co działo się w szkole i jak dziecko ma się przygotować na kolejne zajęcia. Nauczyciel musi dopilnować, żeby notatki w zeszycie były kompletne, a w szczególności aby zawierały: - notatki z lekcji (jeśli dziecko nie jest w stanie jej zapisać może być skrócona) - zapisaną pracę domową zarówno ustną jak i pisemną (jeśli nic nie jest zadane – formułę „nic do zrobienia”) - informację o wszelkich nietypowych sytuacjach (np. planowana wycieczka, akademia na którą trzeba się ubrać odświętnie) - datę sprawdzianu i wymagany zakres materiału Uczniowie słabo widzący W pracy z dzieckiem słabo widzącym należy wiedzieć: na ile dziecko widzi i w jakich warunkach, co należy zrobić, aby poprawić warunki funkcjonowania wzrokowego ( np.. ćwiczenia usprawniające widzenie ) czy i jakie prowadzić zajęcia usprawniające pozostałe zmysły Uczniowie słabo widzący: uszkodzenie widzenia obwodowego (widzenie lunetowe) – uczeń potrafi czytać drobny druk, ale ma problem z poruszaniem się w przestrzeni, nie czyta map) uszkodzenie widzenia centralnego ( zmniejszenie ostrości wzroku ) – uczeń swobodnie się porusza, ma problem z czytaniem pisaniem, odróżniniem małych elementów Dodatkowo może przeszkadzać:mroczki, oczopląs, zaburzenia w adaptacji do zmiennego oświetlenia, daltonizm. Symptomy trudności mylenie wyrazów o podobnej strukturze mylenie liter o podobnych kształtach przestawianie liter nieprawidłowa technika czytania brak rozumienia tekstu w całości wolniejsze tempo czytania związane z problemami w spostrzeganiu całego wyrazu, zdania. problemy z rozumieniem tekstu ( konieczność koncentracji na postrzeganiu kształtu poszczególnych liter ) możliwe trudności w pisaniu z uwagi na obniżoną sprawność spostrzegania i zakłóconą koordynację wzrokowo – ruchową. możliwe popełnianie wielu błędów: przestawianie, mylenie, opuszczanie liter, błędy ortograficzne, złe rozplanowanie stron w zeszycie. W pracy z uczniem słabo widzącym należy: - - - zapoznać się z rodzajem wady wzroku wiedzieć o potrzebie i umożliwić uczniowi korzystanie ze specjalistycznych pomocy ( np.. dodatkowe oświetlenie, lupy, folie optyczne ) posadzić ucznia blisko nauczyciela i tablicy sprawdzić jakiej wielkości litery dziecko widzi zadbać o kontrast kredy i tablicy mówić, co się robi zadbać o stałość przedmiotów w klasie pozwalać podchodzić do tablicy i do eksponowanych przedmiotów pamiętać, że oprócz tego, że uczeń słabo widzi może mieć zaburzoną orientację przestrzenną i wyobraźnię różnicować formy odpowiedzi – przewaga ustnych Pracując z uczniem słabo widzącym należy liczyć się z możliwością występowania niechęci do pracy wzrokowej, drażliwości, krótkiego czasu koncentracji uwagi, zwiększonej męczliwości, trudności z wykonywaniem codziennych czynności. Uczniowie słabo słyszący Uczniowie słabo słyszący - symptomy trudności dziecko sprawia wrażenie nie uważającego lub śniącego na jawie, może nie słyszeć instrukcji nauczyciela jest niechętne angażowaniu się w działania klasowe, obawia się porażki, ponieważ ma kłopoty z rozumieniem może reagować niewłaściwie w sytuacjach zabawowych ( nie rozumie zasad gry lub intencji innych osób ) reaguje nietypowo na ustne instrukcje może mieć zaburzenia mowy, mały zasób słów i pojęć często myli głoski dźwięczne i bezdźwięczne, nie różnicuje głosek z trzech szeregów s-z-c-dz, sz-ż-cz-dż, ś-ź-ć-dź ( np. zamiast „z” dziecko może napisać każdą inną literę s,ż,sz ) zamienia i gubi litery, pomija cząstki wyrazów, myli końcówki – co powoduje zmianę treści znaczenia wyrazów, czasem pisze bezsensowne zlepki liter – w przypadku niezrozumienia ich znaczenia duże trudności sprawia dziecku poprawna pisownia, opanowanie gramatyki, składni i ćwiczenia stylistyczne , słabo czyta. Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych do potrzeb słabo słyszących zapewnić dobre oświetlenie klasy oraz miejsce dla dziecka w pierwszej ławce w rzędzie od okna. Uczeń będąc blisko nauczyciela ( od 0,5 do 1.5 m ), którego twarz jest dobrze oświetlona, może słuchać jego wypowiedzi i jednocześnie odczytywać mowę z ust. nauczyciel mówiąc do całej klasy, powinien stać w pobliżu dziecka zwrócony twarzą w jego stronę - nie powinien chodzić po klasie, czy być odwrócony twarzą do tablicy, to utrudnia dziecku odczytywanie mowy z jego ust trzeba zadbać o spokój i ciszę w klasie, eliminować zbędny hałas. Zakłócenia stanowią problem dla uczniów z aparatami słuchowymi, ponieważ są wzmacniane przez aparat należy upewnić się czy polecenia kierowane do całej klasy są właściwie rozumiane przez dziecko niedosłyszące. W przypadku trudności zapewnić mu dodatkowe wyjaśnienia, sformułować inaczej polecenie, używając prostego, znanego dziecku słownictwa. Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych do potrzeb słabo słyszących uczeń z wadą słuchu ma trudności z równoczesnym wykonywaniem kilku czynności w tym samym czasie, nie jest w stanie słuchać nauczyciela - co wymaga obserwacji jego twarzy - jednocześnie otworzyć książkę na odpowiedniej stronie i odnaleźć wskazane ćwiczenie. Często więc nie nadąża za tempem pracy pozostałych uczniów w klasie w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy ( m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych słów, dat na lekcji historii itp. ) można przygotować uczniowi z niedosłuchem plan pracy na piśmie opisujący zagadnienia poruszane w wykładzie lub poprosić innych uczniów w klasie, aby robili notatki z kopią i udostępniali je koledze konieczne jest aktywizowanie dziecka do rozmowy poprzez zadawanie prostych pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów, umowne gesty, mimiką twarzy Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych do potrzeb słabo słyszących nauczyciel podczas lekcji powinien często zwracać się do dziecka niesłyszącego, zadawać pytania – ale nie dlatego, aby oceniać jego wypowiedzi, ale by zmobilizować go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu z uwagi na wolne tempo czytania, dziecko potrzebuje więcej czasu na przeczytanie całej książki, dlatego z pomocą rodziców czyta całą lekturę lub tylko wskazany rozdział. Dla ułatwienia zrozumienia treści nauczyciel może podać pytania pomocnicze, na które dziecko powinno przygotować odpowiedzi – czytając wcześniej lekturę dziecko czytając lekturę, krótkie opowiadanie – może założyć swój słowniczek niezrozumiałych zwrotów pisanie ze słuchu jest najtrudniejszą formą pisania, a szczególnie dla dziecka z zaburzonym słuchem i nieprawidłową wymową, dlatego też należy stosować ćwiczenia w pisaniu ze słuchu tylko wyrazów lub zdań, wcześniej z dzieckiem utrwalonych, w oparciu o znane mu słownictwo. Jeżeli pisanie ze słuchu sprawia dziecku niedosłyszącemu duże trudności można je zastąpić inną formą ćwiczeń w pisaniu Uczniowie wybitnie zdolni Uczniowie wybitnie zdolni Uczniowie wybitnie zdolni charakteryzują się wysoką inteligencją, są twórczy i na ogół mają silną motywację do nauki. Istnieją przynajmniej dwa kryteria rozpoznawania u uczniów wybitnych zdolności: - psychologiczne, obejmujące stosowanie testów psychologicznych badających poziom inteligencji i zdolności specjalnych, - pedagogiczne, odwołujące się do osiągnięć uczniów. Uczniowie wybitnie zdolni Stereotypowo uczeń zdolny postrzegany jest jako ten, który nie zadaje trudnych pytań, jest grzeczny i dobrze się uczy. Tymczasem specjalne potrzeby edukacyjne ucznia zdolnego wynikają go z charakteryzującej go ciekawości świata, szerokich lub wąskich zainteresowań i umiejętności samodzielnego myślenia. Szczególnie silne są jego potrzeby poznawcze, związane z występowaniem zainteresowań bardziej pogłębionych niż u osób przeciętnie uzdolnionych. Często uczeń zdolny funkcjonuje w szkole poniżej swoich możliwości intelektualnych i rzadko ma szansę na uruchomienie swojego potencjału intelektualnego. Uczniowie wybitnie zdolni Cechy osobowościowe charakterystyczne dla ucznia zdolnego mogą w pewnych sytuacjach sprzyjać aktywnemu i satysfakcjonującemu funkcjonowaniu społecznemu, w innych mogą być przyczyną sytuacji odwrotnej. Uczeń może prezentować otwarcie takie cechy jak upór, niezależność, krytycyzm, nieuleganie autorytetom, nietolerancje. Często dostrzega on niekonsekwencje w działaniu nauczyciela i nie boi się jej wykazać. Uczniowie wybitnie zdolni Dzieci zdolne szybko się nudzą przy wykonywaniu rutynowych czynności, jakimi bywają szkolne zadania. Stąd uczeń wybitny bywa kłopotliwy. Dlatego bardzo ważne jest wspieranie rozwoju dziecka poprzez poszerzanie i wzbogacanie programu szkolnego oraz indywidualizację wymagań. Uczniowie wybitnie zdolni - Należy respektować potrzeby wynikające z szczególnych możliwości ucznia i stosować zasady pracy pedagogicznej , takie jak obserwacja, indywidualizacja, nieuleganie stereotypom, budowanie prawidłowych ralacji z uczniem i wychowanie do sukcesu. Służyć temu może, np.. indywidualny program i tok nauczania wcześniejsze rozpoczynanie nauki szkolnej, zajęcia pozalekcyjne, koła zainteresowań, formy poza szkolne ( domy kultury, uczestnicczenie w zajęciach odbywających się w innej szkole ) konkursy, turnieje, olimpiady innowacje i eksperymenty pedagogiczne stypendia. Uczniowie z chorobami przewlekłymi Uczniowie z chorobami przewlekłymi Uczeń przewlekle chory, z tytułu przebiegu choroby i przyjmowania leków, napotyka wiele trudności w przyswajaniu wiedzy i wypełnianiu obowiązku szkolnego. Nie zawsze są uczeń taki wymaga ubiegania się o orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania W pracy z uczniem przewlekle chorym należy: znać rodzaj choroby i wpływ leków na organizm (z uwzględnieniem procesów poznawczych ); zwrócić uwagę na symptomy słabszego samopoczycie i na możliwość nagłego pogorszenia się stanu zdrowia; poznać sposoby niesienia pomocy; zapewnić pomoc w nadrabianiu zaległości związanych z dużą absencją; zapewnić pomoc przy wchdzeniu w grupę rówieśniczą. Uczeń przewlekle chory: może mieć trudności związane z wolniejszym funkcjonowaniem procesów poznawczych; może mieć trudności związane ze słabszą wydolnością fizyczną ( np.. większa męczliwość ); może mieć trudności z integracją z zespołem klasowym, prowadzące do poczucia osamotnienia ( spowodowane absencją, brakiem możliwości brania udziału w imprezach szkolnych, wycieczkach, a także z uwagi na objawy choroby, np.. zmiany skórne, ataki epileptyczne ). Dziękuję!
