Jan Cholewa - Niebieska eskadra

str.1
www.niebieskaeskadra.pl
Jan Cholewa
Official Number
783090
Rank
polski: sierż.pil./301 DB/
brytyjski: W/O
Date of birth
1920-12-07
Date of death
1966-10-01
Cemetery
Ustroń, Stawowa - Cmentarz ewangelicki
Wsp. 49.725806, 18.805297
Grave
Rodzinny
Photo of grave
Country
Polska
Period
Okres powojenny
Source
"Polskie Siły Powietrzne..." T.J. i Anna Krzystek
Zdjęcie grobu: eksploratorzy.com.pl
Jan Cholewa urodził się 7 grudnia 1920 r. w Ustroniu. Po ukończeniu szkoły
Niebieska Eskadra (c)
str.2
www.niebieskaeskadra.pl
powszechnej w rodzinnym mieście kształcił się w szkole wieczorowej. Jako
piętnastolatek rozpoczął pracę zawodową. Zainteresowanie lotnictwem
spowodowały, że wziął w zawodach. Następstwem było przeszkolenie
szybowcowe. Wiosną 1937 r. wstąpił do Śląskiej Szkoły Szybowcowej.
Ukończył ją. Zdobył w tym czasie kategorie "A" i "B". Następnie w Ustianowej
uzyskał kategorię "C". W czasie mobilizacji 1939 r. zgłosił się do ośrodka
Przysposobienia Wojskowego Lotniczego. Jako przedpoborowy pilot został
przydzielony do? ochrony lotniska. 1 września 1939 r. zastał go na warciej.
Pilnował wagonów w których znajdowały się samoloty i szybowce. Pociągiem
pod bombami dotarł do Kielc. Z nich pieszo zawędrował do Zamościa. Aby
znów pociągiem pojechać do Równego. Z niego samochodem przedostał dalej
na wschód. Ostatecznie znalazł się w Zbarażu. 17 września w Zaleszczykach
przekroczył granicę z Rumunią. Uniknął internowania W polskim konsulacie
uzyskał paszport. Dzięki pomocy finansowej dotarł do Konstancy. Aby znów
na statku popłynąć do portu w Balcik. Tu się odmeldował i ruszył do nowego
rejsu. Płynął na Maltę. W porcie La Valetta zaokrętował się koleiny raz.
Płynął do Francji. Wyokrętował się w Marsylii. Dzień później był w Lyonie. Po
ataku Niemców na Francję i po jej kapitulacji z pozostałymi lotnikami został
ewakuowany do La Rochelle. Morze lubiło Janka. Tym razem zmierzał do
Wielkiej Brytanii. Na Wyspę Ostatniej Nadziei przybył 22 czerwca 1940 r. Po
szkoleniu w Blackpool rozpoczął naukę w szkole pilotażu początkowego w
Hucknall. Następnie szkolił się w pilotażu podstawowym w Newton. Po
ukończeniu kursów zameldował się w Bramcote. Tu razem z załogą przeszedł
kurs zgrywania załóg Zapoznał się w lotach z Wellingtonami. Wykonał lot
bojowy nad terytorium wroga. Nocą z 22 na 23 października 1942 r. jego
załoga zrzuciła ulotki. 1 grudnia 1942 r. przydzielony został do 300
Dywizjonu Bombowego "Ziemi Mazowieckiej". Od 11 do 15 grudnia tego
samego roku był oddelegowany na lotnisko Holme. Odbył przeszkolenie w
lądowaniu na przyrządy. Nocą z 3 na 4 stycznia 1943 r. poleciał jako drugi
pilot na minowanie portu St. Nazaire. Dziesięć dni później jako pierwszy pilot
ze swoją załogą bombardował Lorient. Gdy wylatał pełną kolejkę lotów w
ramach odpoczynku 20 sierpnia 1943 r. skierowano go do angielskiej eskadry
treningowej strzelców pokładowych Stacjonował wtedy na lotnisku Binbrook.
Holował rękawy do których w ramach ćwiczeń strzelali kursanci. Na
początku 1944 r. zgłosił się na drugą kolejkę lotów w składzie 1586 Eskadry
do Zadań Specjalnych. Eskadra latała z Włoch z zrzutami broni i zaopatrzenia
nad tereny okupowane przez Niemców. Między innymi odbywała loty nad
Polskę. 1 marca 1944 r. wpisany został na listę uzupełnień eskadry. Jeszcze w
Anglii odbył treningowy lot za sterami Halifaksa. Aby na pokładzie podobnej
maszyny wystartować przez Rabat i Tunis do Brindisi we Włoszech. Pierwszy
lot bojowy w celu zapoznania się z odmiennym rodzajem działań, wykonał
nocą z 22 na 23 kwietnia. Od nocy z 29 na 30 kwietnia stale pilotował
Halifaksy z pomocą dla okupowanych krajów. Po odbyciu drugiej tury
zdecydował się na pozostanie w eskadrze. Rozpoczął tym samym trzecią
kolejkę. Z chwilą wybuchu Powstania Warszawskiego przełożeni postanowili,
że zaopatrzenie będzie zrzucane bezpośrednio nad stolicą. Do pierwszego
lotu wysłano trzy najbardziej doświadczone załogi. Jedną z nich była ta
dowodzona przez Janka Cholewę. Wrócili. Cholewa siedmiokrotnie latał z
pomocą dla Warszawy. 31 sierpnia siadł za sterami Liberatora. Od tej chwili
wykonywał loty tylko tym samolotem. Ostatni lot bojowy odbył nocą z 17 na
18 lutego 1945 r. Kiedy 7 listopada 1944 r. z załóg 1586 eskadry odtworzono
301 Dywizjon do Zadań Specjalnych "Ziemi Pomorskiej - Obrońców
Niebieska Eskadra (c)
str.3
www.niebieskaeskadra.pl
Warszawy", a w kwietniu 1945 r. przeformowano go na jednostkę
transportową i przesunięto do Anglii, Cholewa pozostał w dywizjonie. Do
czasu rozwiązania jednostki latał jako pilot transportowy.
Po skończonej wojnie zdecydował się na powrót do kraju. 12 lipca 1947 r.
dotarł do Polski. Zamieszkał w rodzinnym Ustroniu. Znalazł pracę z dala od
lotnictwa. W okresie stalinowskim poznał czym jest gorliwość rodaków wobec
Kremla. Skorzystał z odwilży po śmierci dyktatora Rosji. Zajął się
działalnością na rzecz harcerstwa. Stworzył w Ustroniu Szczep im. 316
Dywizjonu Myśliwskiego "Warszawskiego". Przez czas pewien wrócił do
lotnictwa. Był instruktorem Aeroklubu Bielskiego. Zmarł w rodzinnym
mieście 1 października 1966 r.
Opracowanie Konrad RYDOŁOWSKI
Niebieska Eskadra (c)