Estetyka I

Nazwa zajęć: Wstęp do estetyki,
Introduction to Aesthetic
Kod: należy utworzyć nowy
Prowadzący: dr Agnieszka Gralińska-Toborek, dr Wioletta Kazimierska-Jerzyk
Koordynator przedmiotu: dr Agnieszka Gralińska-Toborek
Rodzaj zajęć: systemowe I (zamiast Estetyki I w starym programie)
Typ zajęć: ćwiczenia konwersatoryjne
Semestr, rok i stopień studiów: sem. letni, r. II, III lic. (stary program), r. I lic (nowy
program)
Liczba godzin w semestrze: 60
Punkty ECTS: 6
Proponowany termin i sala: czwartek 8.30-10.00, sala 31 dr Agnieszka Gralińska-Toborek;
czwartek 10.15, sala 38, dr Wioletta Kazimierska-Jerzyk
Treści kształcenia:
Część I. „Estetyka przed Baumgartenem”
1. Geneza greckiego sposobu myślenia o pięknie i sztuce - okres archaiczny. Zagadnienia:
sztuki ekspresyjne i konstrukcyjne, pojęcia trójjedynej chorei, mimesis, techne, kartharsis
2. Piękno matematyczne - Pitagorejczycy. Zagadnienia: matematyczne rozumienie piękna
(jako harmonii) i muzyki, pojęcia: ład, muzyka sfer, psychagogiczna funkcja muzyki.
3. Sztuka jako naśladowanie działań przyrody - estetyka Demokryta. Zagadnienia: mimesis,
hedonizm, mechanistyczne rozumienie twórczości
4. Piękno hedonistyczne i sensualistyczne - estetyka Sofistów. Zagadnienia: hedonizm,
sensualizm, względność piękna, pojęcie apate
5. Piękno funkcjonalistyczne – estetyka Sokratesa. Zagadnienia: piękno celowości i piękno
duchowe, pojęcia: eurytmia, harmótton
6. Dlaczego sztuki nie są piękne - estetyka Platona. Zagadnienia: idealizacja i spirytualizacja
piękna, wyróżnienie poezji (poezja maniczna), podział sztuk, mimesis wg Platona,
potępienie iluzji, zależność i użyteczność sztuk
7. Sztuki godne są zainteresowania filozofa - estetyka Arystotelesa. Zagadnienia: klasyfikacje
sztuk, twórczy charakter mimesis, definicja tragedii, autonomiczność sztuk, kryteria oceny
sztuk, przeżycie estetyczne
8. Między starożytnością a średniowieczem – estetyka Plotyna. Zagadnienia: podstawowe
problemy w filozofii Plotyna, emanacja, jakościowa definicja piękna, sztuka między
umiejętnością a twórczością, połączenie piękna i sztuki, program dla malarstwa, różnice
między poglądami Platona i Plotyna
9. Dlaczego chrześcijanie tworzyli sztukę – między estetyką hebrajską a grecką Zagadnienia:
piękno i sztuka w Piśmie Świętym, różnice między estetyką hebrajską a grecką. Greccy
Ojcowie Kościoła o sztuce- od ikonoklazmu do symbolicznego rozumienia obrazu.
10.
Estetyka chrześcijańskiego Wschodu: 1. Estetyka Pseudo-Dioniozego Areopagity –
spadek dla Wschodu i Zachodu. Zagadnienia: wpływ myśli Plotyna na Pseudo-Dionizego:
system emanacyjny, pojęcie Claritas, obraz hierarchizacji wszechświata w sztuce. Wpływ
Pseudo-Dionizego na ikonografię chrześcijańską – angelologia, symbol jako odległy znak
nieprzedstawialnego, hierarchizacja.
11.
Estetyka chrześcijańskiego Zachodu:
12.
Estetyka św. Augustyna. Zagadnienia: harmonia, rytm, znaczenie brzydoty, przeżycie
estetyczne, symboliczny charakter sztuki
13.
Średniowieczna estetyka światła – poglądy Roberta Grosseteste. Zagadnienia:
znaczenie światła w kosmogonii, iluminacja drogą do poznania, rozwój pojęcia claritas w
średniowieczu
14.
Scholastyka i święty Tomasz. Zagadnienia: definicja piękna według św. Tomasza,
przeżycie estetyczne, stosunek św. Tomasza do sztuki
Część II. Kształtowanie się autonomicznego pojęcia sztuki i nowa dyscyplina filozoficzna
1. Nowożytne traktaty o sztuce
2. Estetyka implicite przed sformułowaniem terminu przez Aleksandra Baumgartena i jej
główne pojęcia.
3. Estetyka nowoczesna i jej paradygmat zwany klasyczną sytuacją estetyczną (artysta dzieło - odbiorca)
4. Estetyka formy: znaczenia terminu forma, formalizm estetyczny, elementy analizy
formalnej.
5. Estetyka treści: sposoby badania treści, poziomy treści w dziele sztuki.
6. Semiotyka w badaniach nad sztuką.
7. Estetyka ekspresji: znaczenia terminu ekspresja, elementy analizy ekspresji.
8. Wybrane wartości estetyczne.
9. Próby przeformułowania zakresu estetyki.
10.
Efekty kształcenia:
02F-1A_W02 Ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu filozofii w relacji do nauk oraz o
specyfice przedmiotowej i metodologicznej filozofii H1A_W01 • •
02F-1A_W03 Zna podstawową terminologię filozoficzną w języku polskim H1A_W02
02F-1A_W07 Ma uporządkowaną znajomość i rozumie główne kierunki w obrębie
subdyscyplin filozoficznych: logika, ontologia, etyka, estetyka, epistemologia H1A_W03
H1A_W04
02F-1A_U07 Analizuje argumenty filozoficzne, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia
H1A_U05 H1A_U02
02F-1A_K01 Zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie
potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowegoH1A_K01 • •
02F-1A_K02 Jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych
danych i argumentów H1A_K01
02F-2A_K01 Zna zakres posiadanych przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę
ciągłego dokształcania się i rozwojuzawodowegoH2A_K01
02F-2A_K04 Uczestniczy w życiu społecznym i kulturalnym, interesuje się nowatorskimi
koncepcjami filozoficznymi w powiązaniu z innymi częściami życia kulturalnego i
społecznego H2A_K06