Infrastruktura, logistyka, środki transportu
Transkrypt
Infrastruktura, logistyka, środki transportu
INFRASTRUKTURA, LOGISTYKA, ĝRODKI TRANSPORTU INFRASTRUCTURE, LOGISTICS, MEANS OF TRANSPORT SPIS TREĝCI – Contents Andrzej Adamkiewicz, Wojciech ZeĔczak – Development trends in marine power systems in respect to environmental protection and decreasing resources of natural fuels ........ Kierunki rozwoju okrĊtowych systemów energetycznych w aspekcie ochrony Ğrodowiska i malejących zasobów paliw naturalnych 7 Tomasz Ambroziak, Renata PiĊtka – Metoda wyznaczania suboptymalnych planów pracy pojazdów (skáadów) .................................................................................................................... 15 The method of determining sub–optimal schedules for vehicles (train sets) using Bartosz Czechyra, Franciszek Tomaszewski – Modernizacja ukáadu biegowego a ksztaátowanie klimatu akustycznego tramwaju typu 105N ...................................................... 25 Tram buggy modernization and evaluate the acoustic climate parameters in 105n type Miroslav Demiü, Mile Raiþeviü – Research of abs algorithms influence on vehicle’s braking parameters ...................................................................................................................... 33 Badania wpáywu algorytmów dziaáania abs na parametry procesu hamowania pojazdu Radovan Doleþek, OndĜej ýerný – Problems of power-supply system of 25 kV, 50 Hz at present........................................................................................................................... 43 Aktualne problemy systemu zasilania 25 kV, 50 Hz Mariusz Dudek, Andrzej Rudnicki – Optymalizacja obsáugi pasma zabudowy transportem zbiorowym .................................................................................................................................. 51 Optimisation of public transport service for area of a build–up band Adam GaáĊzia, Stanisáaw Radkowski – Wykorzystanie stacjonarnych stacji monitoringu w wykrywaniu uszkodzeĔ pojazdów........................................................................................... 61 Improvement of road safety using monitoring stations Juraj Gerlici, Tomáš Lack – Methods for vehicle vibration analysis in time domain............... Metoda analizy drgaĔ pojazdu w dziedzinie czasu 71 Andrzej Gola, Hubert Kleban, Krzy sztof ZboiĔski – Pomiary i analiza geometrii zarysów szyn i kóá tramwajowych o róĪnym okresie eksploatacji w aspekcie ich wzajemnej wspóápracy ................................................................................................................ 83 Measurement and analysis of tramway rail and wheel profiles’ geometry in different period of exploitation in terms of their interaction Marek Guzek, Zbigniew Lozia – Przykáady zastosowaĔ samochodowych „czarnych skrzynek” w rekonstrukcji wypadków drogowych ..................................................................... 93 Examples of car „black–box” application for road accident reconstruction Stanisáaw Guzowski – Problemy zuĪycia frettingowego w Ğrodkach transportu ........................ 101 The problems of the fretting wear in transport means Marianna Jacy na – Wybrane aspekty zastosowania techniki komputerowej w analizie realizacji procesów logistycznych............................................................................................... 111 The selected aspects of applying computer support for analizing logistic processes 4 Spis treĞci – Contents Marianna Jacy na, Mariusz Wasiak – Metoda wielokryterialnej oceny wariantów realizacji inwestycji infrastrukturalnych w transporcie kolejowym ........................................................... 119 The multiple evaluation method of infrastructure investment in railway transport system Ewa Kardas-Cinal – Symulacyjna analiza kryteriów bezpieczeĔstwa jazdy pojazdu szynowego................................................................................................................................... 125 Simulation analysis of criteria for the riding safety of a railway vehicle Tomasz Kniaziewicz, Leszek Piaseczny – Wybrane aspekty okreĞlania emisji związków toksycznych spalin z silników statków morskich ....................................................................... 133 Selecting aspects of determination emission of toxic compounds in exhaust gases from marine engines Jacek Kukulski – Ocena stanu naprĊĪeĔ wáasnych w elementach rozjazdów kolejowych poddawanych obróbce cieplnej i mechanicznej .......................................................................... 141 Evaluation of residual stresses condition in railway turnout after mechanical and heat treatment processes Maágorzata LeszczyĔska–DomaĔska – Symulacja numeryczna zmian temperatury nawierzchni mostowej w cyklach sezonowych przy wykorzystaniu gruntowych magazynów energii. Etap I .............................................................................................................................. 151 Numerical simulation of the temperature changes of the road surface in seasonal cycles by utilizing ground energy storage. First part Zbigniew Lozia, Piotr Zdanowicz – Zastosowanie modelu „üwiartki samochodu” do symulacji testu diagnostycznego stanu amortyzatorów .............................................................. 163 Application of „quarter – car” model forshock – absorber test simulation Witold Luty – Analiza wpáywu nabiegania ogumienia na wybrane wyniki symulacji ruchu samochodu w teĞcie dynamicznego skrĊtu kóá kierowanych...................................................... 171 An analysis of tire relaxation influence on selected results of truck motion simulation in test of steering wheels dynamic turn Jerzy Manerowski, Franciszek Zgrzywa – Identyfikacja modeli matematycznych dynamiki lotu samolotów............................................................................................................ 181 Identification of aircraft flight dynamics mathematical model Michaá MariaĔski, Ryszard Andrzejewski – Badania wytrzymaáoĞci nadwozi autobusów na uderzenia zachodzące przy bocznym przewróceniu siĊ pojazdu............................................ 189 The research on crashing strength of a bus body during a rollover Krzy sztof Mendrok – Optimal responses selection for force identification................................. 197 Wybór optymalnych punktów odpowiedzi ukáadu dla potrzeb identyfikacji siá Leszek Mindur – Intermodalna sieü transportowo – logistyczna w Europie (wybrane kraje) ...... 205 Transport and logistics intermodal net in Europe Dariusz Pyza – Modelowanie procesów logistycznych w przedsiĊbiorstwach transportowych.... 221 Modelling logistics processes in transportation enterprises Iouri N. Semenov, Lyudmy la Filina – Safety and competitiveness as leading factors of the intermodal transport .................................................................................................................... 231 BezpieczeĔstwo i konkurencyjnoĞü jako czynniki kluczowe w transporcie zintegrowanym Spis treĞci – Contents 5 Tomasz Lech StaĔczyk, Dariusz WiĊckowski – Symulacyjne badania manewru przejazd przez rondo.................................................................................................................................. 241 Computer simulation testing on roundabout travel maneouvre Janusz Szpytko, Jerzy JaĨwiĔski, Artur Kocerba – System koordynacji dziaáania rozproszonych Ğrodków transportu ............................................................................................. 249 Management system of distributed transport devices Piotr Tomczuk – Analiza oĞwietlenia przedpola pojazdu samochodowego przy uĪyciu projektorów przeciwmgáowych, mijania i drogowych w trudnych warunkach atmosferycznych ......................................................................................................................... 257 Analysis of foreground lighting of a motor vehicle by means of fog, low beam and main light projectors in difficult atmospheric conditions Marian Tracz, Janusz Bohatkiewicz – Oceny Ğrodowiskowe dróg koáowych i szynowych .. 267 Environmental impact assessment for roads and railways Andrzej Wolff – Badania symulacyjne dziaáania pakietu pierĞcieni táokowych silnika samochodowego.......................................................................................................................... 277 Simulation investigations of piston ring pack operation of an automotive engine Krzy sztof ZboiĔski, Mirosáaw Dusza – Wpáyw zmiany kąta pochylenia wybranych zarysów szyn na statecznoĞü ruchu modelu pojazdu szynowego.................................... 285 Influence of chosen rail profiles inclination on lateral stability of motion of a railway vehicle model Wiesáaw Zwierzycki, Krzysztof BieĔczak, Tomasz Rochatka, Arkadiusz Stachowiak, Przemy sáaw Ty czewski – Improving quality of road perishable foodstuff transport ...................................................................................................................................... 295 Doskonalenie jakoĞci drogowych Ğrodków oraz procesu cháodniczego transportu ĪywnoĞci Andrzej Adamkiewicz Maritime Academy in Szczecin Faculty of Mechanical Engineering [email protected] Wojciech ZeĔczak Szczecin University of Technology Faculty of Maritime Technology [email protected] DEVELOPMENT TRENDS IN MARINE POWER SYSTEMS IN RESPECT TO ENVIRONMENTAL PROTECTION AND DECREASING RESOURCES OF NATURAL FUELS Summary. Diminishing recourses of fossil fuels as well as their negative effect on the environment as a result of their burning, enforce the search for new solutions in ship power systems. In this respect this paper presents perspective solutions of energy saving and ecologically – friendly marine power systems. In particular, the authors’ attention has been focused on both conventional and innovative solutions based on gas fuels, fuel cells and fluidized bed boilers. Keywords: ship power plants, fluidized bed boiler, fuel cells. KIERUNKI ROZWOJU OKRĉTOWYCH SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH W ASPEKCIE OCHRONY ĝRODOWISKA I MALEJĄCYCH ZASOBÓW PALIW NATURALNYCH Streszczenie. Wyczerpujące siĊ zasoby paliw kopalnych jak równieĪ negatywne oddziaáywanie na Ğrodowisko w wyniku ich spalania skáaniają do poszukiwaĔ nowych rozwiązaĔ systemów energetycznych statków. Na tym tle przedstawiono w artykule perspektywiczne rozwiązania energooszczĊdnych i proekologicznych okrĊtowych systemów energetycznych. W szczególnoĞci zwrócono uwagĊ na poprawĊ sprawnoĞci rozwiązaĔ konwencjonalnych oraz na innowacyjne rozwiązania oparte na paliwach gazowych, ogniwach paliwowych i kotáach fluidalnych. Sáowa kluczowe: siáownie okrĊtowe, kotáy fluidalne, ogniwa paliwowe. Reviewer: Marek Idzior Tomasz Ambroziak Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] Renata PiĊtka Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected]@ METODA WYZNACZANIA SUBOPTYMALNYCH PLANÓW PRACY POJAZDÓW (SKàADÓW) Streszczenia. WĞród problemów związanych z planowaniem organizacji transportu kolejowego jednymi z waĪniejszych są problemy przydziaáu pojazdów. W artykule zaproponowano sformuáowanie problemu przydziaáu pojazdów do pociągów w kontekĞcie transportu pasaĪerskiego bazując na aparacie matematycznym zagadnienia przepáywu w sieci. Sáowa kluczowe: transport kolejowy, optymalizacja sieci, plany pracy pojazdów. THE METHOD OF DETERMINING SUB-OPTIMAL SCHEDULES FOR VEHICLES (TRAIN SETS) USING Abstract: The vehicle scheduling problems (or the vehicle assignment problems) are among the most important problems in railroad scheduling. In this paper, we propose a network flow-based formulation for assigning vehicles to trains in the context of passenger transportation. Keywords: rail transportation; network optimization; train scheduling. Recenzent: Marek Malarski Bartosz Czechyra Politechnika PoznaĔska Wydziaá Maszyn Roboczych i Transportu [email protected] Franciszek Tomaszewski Politechnika PoznaĔska Wydziaá Maszyn Roboczych i Transportu [email protected] MODERNIZACJA UKàADU BIEGOWEGO A KSZTAàTOWANIE KLIMATU AKUSTYCZNEGO TRAMWAJU TYPU 105N Streszczenie. W artykule przedstawiono wyniki badaĔ klimatu akustycznego najpopularniejszego typu tramwaju eksploatowanego przez Miejskie PrzedsiĊbiorstwo Komunikacji w Poznaniu. W pracy przedstawiono cel i zakres analiz oraz krótką charakterystykĊ obiektu badaĔ. Przedstawiono oryginalną metodykĊ przestrzennych badaĔ klimatu akustycznego tramwaju 105N oraz wybrane wyniki badaĔ. Artykuá koĔczą wnioski sformuáowane na podstawie przeprowadzonych analiz i obserwacji. Praca zostaáa zrealizowana na zlecenie i przy wspóápracy z MPK PoznaĔ oraz Modertrans PoznaĔ. Sáowa kluczowe: tramwaj, klimat akustyczny. TRAM BUGGY MODERNIZATION AND EVALUATE THE ACOUSTIC CLIMATE PARAMETERS IN 105N TYPE Abstract. The article presents results of acoustic climate investigation realized in most popular trams in Poznan – 105N type. The aim, range of research and shot characteristic research object are presented. Paper contains original methodology of spatial sound recordings aimed to evaluate the acoustic climate in 105N type trams and selected analyze results, as well. After them are conclusion and forward proposal to next, wider tram sounds investigations. It is part of project which was realized for/and in cooperation wiht MPK Poznan and Modertrans Poznan. Keywords: tram, acoustic climate, Recenzent: Andrzej Chudzikiewicz Miroslav Demiü University of Kragujevac Mechanical Engineering Faculty [email protected] Mile Raiþeviü Zastava Cars Kragujevac, Serbia RESEARCH OF ABS ALGORITHMS INFLUENCE ON VEHICLE’S BRAKING PARAMETERS Summary: This paper describes modelling of dynamic behaviour of a vehicle equipped with ABS subjected to the conditions of straight line nonstationary motion during the braking manoeuvre when wheels are on surfaces with different levels of grip. The observed model assumed nonlinear characteristics of tyres, springs, shock absorbers and it concerned vehicles equipped with ABS feature, with nonlinear variations of braking pressure and braking torque, nonlinear road–tyre relation and stochastic excitation of road microprofile. During the straight line braking, the pressure in braking installation shows the most important influence and through the pressure ABS it controls the relation between vehicle velocity and wheels velocity. For that reason, this work utilises the experimentally gathered data on brake system pressure. Keywords: ABS, algorithm, model. BADANIA WPàYWU ALGORYTMÓW DZIAàANIA ABS NA PARAMETRY PROCESU HAMOWANIA POJAZDU Streszczenie. Artykuá/referat przedstawia zagadnienie modelowania dynamicznego zachowania siĊ pojazdu wyposaĪonego w ukáad ABS w warunkach niestacjonarnego ruchu prostoliniowego – hamowania na niejednolitej (pod wzglĊdem wartoĞci wspóáczynnika przyczepnoĞci) nawierzchni drogi. PrzyjĊty model charakteryzuje siĊ: nieliniowymi charakterystykami kóá ogumionych, elementów sprĊĪystych, amortyzatorów oraz nieliniowymi zmianami ciĞnienia w ukáadzie sterowania hamulcami, nieliniowymi zmianami momentu hamowania w warunkach nieliniowych wáasnoĞci kontaktu opony z drogą i stochastycznego wymuszenia od mikroprofilu drogi. W trakcie prostoliniowego hamowania ciĞnienie w ukáadzie hamulcowym ma najistotniejsze znaczenie. Poprzez to ciĞnienie ukáad ABS steruje relacją miĊdzy prĊdkoĞcią pojazdu i prĊdkoĞciami obrotowymi kóá jezdnych. Z tego powodu w pracy wykorzystano dane eksperymentalne opisujące zmiany ciĞnienia w ukáadzie uruchamiania hamulców. Sáowa kluczowe: ABS, algorytm, model. Rewiever: Zbigniew Lozia Radovan Doleþek University of Pardubice Transport Faculty [email protected] OndĜej ýerný University of Pardubice Transport Faculty [email protected] PROBLEMS OF POWER-SUPPLY SYSTEM OF 25 kV, 50 Hz AT PRESENT Summary. The paper deals with behaviour of traction power-supply system of 25 kV, 50 Hz at Czech Railways. The main problem is explanation of transient effects during short-circuits at various lengths of contact line of connection structures. These effects can arise during failure in traction circuit. The goal is an adjustment protection design of traction circuit. Simulation diagrams have been created. This design can be utilisable for the feeding station with filter-compensation device which is designed for EMI reduction. Keywords: Power-supply system, Power Supply Line, Filter-Compensation Device, Feeding station, Contact line, Short-Circuit. AKTUALNE PROBLEMY SYSTEMU ZASILANIA 25KV, 50HZ Streszczenie. Artykuá poĞwiĊcony jest zachowaniom systemu zasilania trakcyjnego 25kV, 50Hz. stosowanego, w kolejach Czeskich. Gáównym problemem jest wyjaĞnienie efektów stanów nieustalonych wystĊpujących podczas zwarü w sieciach o róĪnej strukturze i róĪnych dáugoĞciach odcinków zasilania. Te efekty mogą powstaü podczas uszkodzenia w obwodzie trakcyjnym. Celem badaĔ jest dostosowanie zabezpieczeĔ w sieci trakcyjnej. Zostaáy stworzone diagramy symulacyjne. Projekt moĪe byü przydatny dla stacji zasilających z zastosowanymi filtrami kompensacji zakáóceĔ EMI. Sáowa kluczowe: Systemy zasilania, linie zasilające, systemy kompensacji energii, stacje zasilające, przyáącze trakcyjne, zwarcie. Reviewer: Jan Gronowicz Mariusz Dudek Politechnika Krakowska Wydziaá InĪynierii Lądowej [email protected] Andrzej Rudnicki Politechnika Krakowska Wydziaá InĪynierii Lądowej [email protected] OPTYMALIZACJA OBSàUGI PASMA ZABUDOWY TRANSPORTEM ZBIOROWYM Streszczenie. Referat przedstawia modelowe ujĊcie funkcjonalnoĞci róĪnych rodzajów Ğrodków transportu zbiorowego, obsáugujących pasmo zabudowy. Analizowano wpáyw dáugoĞci pasma oraz dáugoĞci i gĊstoĞci podróĪy. Optymalny wybór Ğrodka przewozowego moĪe byü dokonany na podstawie kryteriów: rzeczywisty czas podróĪy, ekwiwalentny czas podróĪy uwzglĊdniający zróĪnicowaną uciąĪliwoĞü poszczególnych jego skáadników oraz uogólniony koszt podróĪy, uwzglĊdniający takĪe koszty inwestycyjne. Sáowa kluczowe: miejski transport publiczny, optymalizacja usáug, uogólnianie kosztów. OPTIMISATION OF PUBLIC TRANSPORT SERVICE FOR AREA OF A BUILD-UP BAND Summary. The paper presents model approach of different types of public transport modes, which can serve a band structure in urban areas. The short overview of investigated similar problems has been made. The assumptions for operational features of individual modes were given. The following measures of service effectiveness are formulated: real travel time, equivalent travel time with regard to diverse inconveniency of particular components in travel, generalised travel cost including charge of investment expenses. Optimal choice between options: standard or articulated bus using common lanes or dedicated lane, classical tram, fast tram can be decided depends on length of build-up band, length of travel inside it and unit trip generation of urban area. Application of the described models for the case of the public transport system in the city Wroclaw has been outlined. Keywords: urban public transport, optimisation of service, generalised cost Recenzent: Gerard Krawczyk Adam GaáĊzia Politechnika Warszawska Wydziaá Samochodów i Maszyn Roboczych [email protected] Stanisáaw Radkowski Politechnika Warszawska Wydziaá Samochodów i Maszyn Roboczych [email protected] WYKORZYSTANIE STACJONARNYCH STACJI MONITORINGU W WYKRYWANIU USZKODZEē POJAZDÓW Streszczenie. W pracy podjĊto problematykĊ szerszego wykorzystania stacji monitoringu w zadaniu ksztaátowania poziomu ryzyka technicznego w systemie transportowym. Przedyskutowano zagadnienie modelowania ryzyka technicznego w systemie transportowym. Szczególną uwagĊ zwrócono na zagadnienia detekcji i identyfikacji zagroĪeĔ, niebezpiecznych zachowaĔ uĪytkowników, moĪliwoĞci uszkodzenia infrastruktury, zmian stanu technicznego pojazdów. Omówiono zadanie redukcji efektu Dopplera w badaniach stanu technicznego pojazdów i detekcji procesu powstawania uszkodzeĔ. Sáowa kluczowe: efekt Dopplera, detekcja uszkodzeĔ, demodulacja, transformata Hilberta, operator energetyczny. IMPROVEMENT OF ROAD SAFETY USING MONITORING STATIONS Abstract. In the paper is undertaken a study about possibility of using the monitoring stations in task of risk mitigation in the transportation system. There are discussed issues of hazard identification, diagnosing of danger behaviour of road users detection of vehicle technical state by using different kinds of sensors and measurement methods adopted to requirement of monitoring stations. Indicating the vibroacoustic signal analysis importance, in the paper are discussed Doppler effect reduction and methodology of low-energy failure detection. Keywords: Doppler effect, failure detection, demodulation, Hilbert transform, energy operator. Recenzent: Zbigniew Smalko Juraj Gerlici University of Žilina Faculty of Mechanical Engineering [email protected] Tomáš Lack University of Žilina Faculty of Mechanical Engineering [email protected] METHODS FOR VEHICLE VIBRATION ANALYSIS IN TIME DOMAIN Abstract. Simulation computations, mainly supported by computational technique, are used for the vehicle vibration analysis. The procedures and methods are used for the forced oscillation of a mechanical system solution. The vehicle model has been created for this purpose. A kinematical excitation and accelerations act on the model. We can search a response from a harmonic excitation via the solution in a complex, or a real form, or we can analyse the vehicle vibration in the time domain. It is useful to use the HHT method [3] as a special variant of the Newmark method. The procedures may be performed with the DELTA programme [2]. Keywords: vibration analysis, time domain, modified HHT-method. METODA ANALIZY DRGAē POJAZDU W DZIEDZINIE CZASU Streszczenie. Obliczenia symulacyjne, wspomagane gáownie przez technikĊ obliczeniową, wykorzystano do analizy drgaĔ pojazdu. Procedury i metody wykorzystuje siĊ do rozwiązania drgaĔ wymuszonych ukáadu mechanicznego. W tym celu zbudowano model pojazdu. Na model oddziaáywują wymuszenia kinematyczne i przyspieszenia. Odpowiedzi na wymuszenia harmoniczne moĪna poszukaü poprzez rozwiązania w postaci zespolonej lub rzeczywistejlub moĪna analizowaü drgania pojazdu w dziedzinie czasu. UĪyteczne jest wykorzystanie metody HHT [3] jako szczególnej odmiany metody Newmarka. Procedury moĪna przeprowadziü wykorzystując program DELTA [2]. Keywords: analiza drgaĔ, dziedzina czasu, zmodyfikowana metoda HHT. Reviewer: Andrzej Chudzikiewicz Andrzej Gola Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o. [email protected] Hubert Kleban Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o. [email protected] Krzysztof ZboiĔski Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] POMIARY I ANALIZA GEOMETRII ZARYSÓW SZYN I KÓà TRAMWAJOWYCH O RÓĩNYM OKRESIE EKSPLOATACJI W ASPEKCIE ICH WZAJEMNEJ WSPÓàPRACY Streszczenie: Celem prac opisanych w artykule jest analiza warunków wspóápracy pary koáo–szyna w warunkach tramwajowych. Przedstawiono wyniki wstĊpnych pomiarów profili szyn i kóá o róĪnym stopniu zuĪycia wykonanych w przedsiĊbiorstwie Tramwaje Warszawskie. Pomiary szyn wykonano przy pomocy profilomierza laserowego, a pomiary kóá – wodzikowego. Dodatkowo przedstawiono krótką charakterystykĊ nominalnych profili szyn i kóá stosowanych w tramwajnictwie. We wnioskach sformuáowano wytyczne systematycznego programu pomiarów kóá i szyn tramwajowych z myĞlą o poprawie warunków wspóápracy w przyszáoĞci. NakreĞlono plan dalszych badaĔ w tym kontekĞcie. Sáowa kluczowe: profil koáa, profil szyny, tramwaj, pomiar profili. MEASUREMENT AND ANALYSIS OF TRAMWAY RAIL AND WHEEL PROFILES’ GEOMETRY IN DIFFERENT PERIOD OF EXPLOITATION IN TERMS OF THEIR INTERACTION Abstract. The aim of this paper is analysis of wheel-rail interaction in tramway conditions. Results of the initial measurements, made in the Tramwaje Warszawskie company, of rail and wheel profiles at different stage of their wear are presented. The measurements of rail profiles were done with use of the laser instrument, while those of the wheels with use of the slider one. In addition brief characteristic of the nominal profiles used in tramways is included. In the conclusion authors formulated guiding rules for the systematic program of tramways’ wheel-rail profiles measurements for future betterment of the pair interaction. Plan of the further studies in this context was outlined, too. Keywords: wheel-rail profiles, tramway, measurement of profiles. Recenzent: Andrzej Chudzikiewicz Marek Guzek Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] Zbigniew Lozia Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] PRZYKàADY ZASTOSOWAē SAMOCHODOWYCH „CZARNYCH SKRZYNEK” W REKONSTRUKCJI WYPADKÓW DROGOWYCH Streszczenie. W artykule przedstawiony jest podstawowy zakres wiedzy na temat tak zwanych samochodowych „czarnych skrzynek”, teoretycznych i praktycznych aspektów ich wykorzystania. Są to urządzenia, których podstawowym celem jest uáatwienie ekspertom zrekonstruowania wypadku drogowego. W referacie przedstawiono podstawowe pojĊcia dotyczące tego rodzaju urządzeĔ, zasadĊ ich dziaáania, metodykĊ rekonstrukcji ruchu pojazdu, przykáady rozwiązaĔ spotykanych na rynku. Zaprezentowano obliczeniowe przykáady zastosowania oraz potencjalne problemy dotyczące dokáadnoĞci rekonstrukcji ruchu samochodu. Sáowa kluczowe: wypadek drogowy, rekonstrukcja, ADR, „czarna skrzynka”. EXAMPLES OF CAR "BLACK-BOX" APPLICATION FOR ROAD ACCIDENT RECONSTRUCTION Summary. The paper presents basic knowledge about car “black boxes” (EDRs – Event Data Recorders). Theoretical and practical aspects of car “black boxes” use are presented. Car “black box” it is device, which records data that are useful for accident reconstruction. The authors describe these devices, their principle of work, vehicle motion reconstruction method, examples of available products. The calculation example of vehicle motion reconstruction based on “black-box” records is presented. It shows potential inaccuracy problem when one use car “black-box” records. Keywords: car “black box”, EDR, accident reconstruction. Recenzent: Jerzy Manerowski Stanisáaw Guzowski Politechnika Krakowska Wydziaá Mechaniczny [email protected] PROBLEMY ZUĩYCIA FRETTINGOWEGO W ĝRODKACH TRANSPORTU Streszczenie. W artykule omówiono warunki rozwoju zuĪycia frettingowego, szczególnie podkreĞlając duĪe prawdopodobieĔstwo wystąpienia oscylacji pomiĊdzy skojarzonymi powierzchniami. Stwierdzono, Īe istnieje duĪe prawdopodobieĔstwo jego rozwoju w Ğrodkach transportu. Jako przykáad przedstawiono rozwój tego zuĪycia w wybranych poáączeniach pojazdów szynowych i konstrukcji lotniczych. Sáowa kluczowe: fretting, Ğrodki transportu. THE PROBLEMS OF THE FRETTING WEAR IN TRANSPORT MEANS Abstract. In the paper development conditions of fretting wear were discussed. A great generation probability of oscillation between coupled surfaces was pointed out particularly. It was found there is a big probability of that oscillation development in the means of transport. As an example development of that wear in selected joints of rail vehicles and aeronautical constructions was presented. Keywords: fretting, transport means. Recenzent: Mirosáaw Nader Marianna Jacyna Wydziaá Transportu PW [email protected] WYBRANE ASPEKTY ZASTOSOWANIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ W ANALIZIE REALIZACJI PROCESÓW LOGISTYCZNYCH Streszczenie. W artykule przedstawiono moĪliwoĞci zastosowania techniki komputerowej do analizy i oceny realizacji procesów logistycznych. Zaprezentowane w artykule podejĞcie do automatyzacji wymiarowania systemu logistycznego uwalnia projektanta od uciąĪliwych i powtarzalnych czynnoĞci, prowadząc do szybkiego okreĞlenia racjonalnych rozwiązaĔ projektowych. Sáowa kluczowe: system logistyczny, projektowanie systemu logistycznego, zadanie logistyczne. THE SELECTED ASPECTS OF APPLYING COMPUTER SUPPORT FOR ANALIZING LOGISTIC PROCESSES Abstract. In this paper an example application of spreadsheet for automation process in estimating logistics system characteristics is presented. Computer aided automation of calculations demonstrated in this paper enables quick evaluation of working, investment and cost characteristics. Presented solution leads to effortless determination of rational solution through easy formation and analysis of multiple options. Keywords: logistic system, project of logistic system, logistic task. Recenzent: Lucjan Grochowski Marianna Jacyna Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] Mariusz Wasiak Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] METODA WIELOKRYTERIALNEJ OCENY WARIANTÓW REALIZACJI INWESTYCJI INFRASTRUKTURALNYCH W TRANSPORCIE KOLEJOWYM Streszczenie. W artykule przedstawiono pewne podejĞcie do oceny wariantów realizacji inwestycji infrastrukturalnych w transporcie kolejowym. PodejĞcie to uwzglĊdnia zarówno aspekt szeregowania wariantów jak równieĪ elementy rachunku matematycznego, które zapewniają jednoznacznoĞü oceny wariantów, a tym samym umoĪliwiają wybór wariantu najlepszego spoĞród wszystkich rozpatrywanych. Proponowane podejĞcie uwalnia decydenta od subiektywnych ocen niektórych kryteriów branych pod uwagĊ przy ocenie poszczególnych wariantów. Sáowa kluczowe: inwestycje infrastrukturalne, projekty inwestycyjne, wielokryterialna ocena, decyzje inwestycyjne. THE MULTIPLE EVALUATION METHOD OF INFRASTRUCTURE INVESTMENT IN RAILWAY TRANSPORT SYSTEM Abstract. The paper presents a some approach to multicriteria evaluation of organisation the transport tasks in a railway transport system, in the context of research into the adequacy of infrastructure for transport tasks. All pre-defined technical, technological and ecological transport system infrastructure restrictions are taken into account. The essence of the method is chosen the best option of infrastructure investment. Keywords: Infrastructure investment, investment project, Multiple Evaluation, investment decisions. Recenzent: Marek Malarski Ewa Kardas-Cinal Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] SYMULACYJNA ANALIZA KRYTERIÓW BEZPIECZEēSTWA JAZDY POJAZDU SZYNOWEGO Streszczenie. W niniejszym artykule przedstawiono wyniki symulacyjnej analizy wybranych kryteriów bezpieczeĔstwa jazdy pojazdu szynowego. Są one związane z dziaáaniem siá w punkcie styku koáo-szyna, wpáywem oddziaáywania pojazdu na tor w kierunku poprzecznym oraz maksymalnymi wartoĞciami przyspieszeĔ nadwozia dopuszczalnymi z punktu widzenia bezpieczeĔstwa jazdy wedáug normy UIC 518 [1]. Badania przeprowadzono dla modelu pojazdu pasaĪerskiego poruszającego siĊ po torze prostym wykazującym losowe nierównoĞci. Sáowa kluczowe: pojazd szynowy, bezpieczeĔstwo jazdy, symulacje numeryczne. SIMULATION ANALYSIS OF CRITERIA FOR THE RIDING SAFETY OF A RAILWAY VEHICLE Abstract. The paper presents the analysis of chosen criteria for the riding safety of a railway vehicle based on the results of numerical simulations. The criteria are related to: the forces in the wheel/rail contact, the action of railway vehicle on the track in the lateral direction, the maximum body accelerations allowed with respect to the riding safety according the UIC 518 code. The study has been performed for the model of a passenger car moving along a tangent track with random geometric irregularities. Keywords: railway vehicle, riding safety, numerical simulations. Recenzent: Tadeusz Uhl Tomasz Kniaziewicz Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni Wydziaá Mechaniczno-Elektryczny [email protected] Leszek Piaseczny Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni Wydziaá Mechaniczno-Elektryczny [email protected] WYBRANE ASPEKTY OKREĝLANIA EMISJI ZWIĄZKÓW TOKSYCZNYCH SPALIN Z SILNIKÓW STATKÓW MORSKICH Streszczenie. W referacie przedstawiono warunki dotyczące modelowania emisji związków toksycznych w spalinach silników gáównych statków morskich. Dotychczasowy rozwój okrĊtowych silników spalinowych byá ukierunkowany przede wszystkim na podnoszenie mocy, obniĪanie zuĪycia paliwa, spalanie paliw o jak najniĪszej jakoĞci oraz na wydáuĪanie czasu eksploatacji. Rosnąca presja proekologiczna spowodowaáa, Īe zanieczyszczenie atmosfery przez spaliny silników okrĊtowych staáo siĊ jednym z gáównych problemów ochrony Ğrodowiska morskiego ostatnich lat. OkreĞlone obszary morskie, podobnie jak miasta portowe czy rejony nadmorskie, naraĪone są na wpáyw, oprócz zanieczyszczeĔ zawartych w spalinach zakáadów przemysáowych, elektrowni czy pojazdów, związków szkodliwych zawartych w spalinach jednostek páywających. W celu okreĞlenia udziaáu jednostek páywających w zanieczyszczeniu Ğrodowiska oraz przeciwdziaáania szkodliwym wpáywom związków toksycznych zawartych w spalinach silników okrĊtowych konieczna jest znajomoĞü wartoĞci emisji tych związków z poszczególnych jednostek. Jest to moĪliwe przy znajomoĞci parametrów ruchu jednostki, wartoĞci stĊĪeĔ poszczególnych związków dla tych parametrów oraz warunków atmosferycznych. Sáowa kluczowe: emisja, model, statek. SELECTING ASPECTS OF DETERMINATION EMISSION OF TOXIC COMPOUNDS IN EXHAUST GASES FROM MARINE ENGINES Abstract. The report presents conditions concerning the modelling of toxic compounds in exhaust gases from main marine engines. The development of marine diesel engines has so far been directed towards raising their power, reducing fuel consumption, burning fuels of the lowest possible quality and the extension of operation time. The rising pro-ecologic pressure has caused atmosphere pollution by exhaust gases of marine engines to be one of the main problems of environment protection of recent years. Definite sea areas, just like harbours or coastal regions, are vulnerable to the effect of toxic compounds contained in vessel exhaust gases, besides those coming from industrial plants, power plants or vehicles. In order to determine the share of vessels in environment pollution and counteract the harmful effects of toxic compounds in marine engine exhaust gases, it is necessary to know the emission values of these compounds from particular vessels. There is possible with the knowledge of their movement parameters, concentration values of particular compounds for these parameters and the atmospheric conditions. Keywords: emission, model, ship. Recenzent: Jerzy Merkisz Jacek Kukulski Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] OCENA STANU NAPRĉĩEē WàASNYCH W ELEMENTACH ROZJAZDÓW KOLEJOWYCH PODDAWANYCH OBRÓBCE CIEPLNEJ I MECHANICZNEJ Streszczenie. NaprĊĪenia wáasne są uwaĪane czĊsto za jedną z przyczyn przyĞpieszania rozwoju uszkodzeĔ w elementach rozjazdów kolejowych i mniejszej wytrzymaáoĞci zmĊczeniowej szyn i stalowych czĊĞci rozjazdów. Praca przedstawia wyniki pomiarów naprĊĪeĔ wáasnych wykonanych metodą ultradĨwiĊkową na ksztaátownikach stalowych przeznaczonych na rozjazdy kolejowe poddane hartowaniu powierzchniowemu i giĊciu. Omówiona w pracy analiza numeryczna umoĪliwia komputerową symulacjĊ procesu giĊcia i hartowania powierzchniowego odcinków szyn i ksztaátowników iglicowych. W artykule przedstawione zostaáy równieĪ przykáadowe wyniki rozkáadu naprĊĪeĔ wáasnych uzyskane drogą symulacji komputerowej. Sáowa kluczowe: rozjazdy kolejowe, naprĊĪenia wáasne, metoda elementów skoĔczonych (MES). EVALUATION OF RESIDUAL STRESSES CONDITION IN RAILWAY TURNOUT AFTER MECHANICAL AND HEAT TREATMENT PROCESSES Abstract. It is believed that the fatigue crack growth in railway rails is greatly influenced by theresidual stress states. The paper presents results measurements of residual stresses in steelcomponents of railway turnout. The paper presents addititonally results a simulation of theprocess of transverse bending, heat treatment and as a final effect – residual stresses. Keywords: railway turnout, residual stress, finite-element method. Recenzent: Roman Bogacz Maágorzata LeszczyĔska-DomaĔska Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] SYMULACJA NUMERYCZNA ZMIAN TEMPERATURY NAWIERZCHNI MOSTOWEJ W CYKLACH SEZONOWYCH PRZY WYKORZYSTANIU GRUNTOWYCH MAGAZYNÓW ENERGII Etap I Streszczenie. Praca dotyczy ukáadu magazynowania energii sáonecznej skáadającego siĊ z wymienników ciepáa umieszczonych pod nawierzchnią mostu, gruntowego magazynu energii i pomp táoczących czynnik. W okresie letnim most peáni rolĊ odbiornika promieniowania sáonecznego, nastĊpnie ciepáo jest transportowane do magazynu gruntowego w okresie zimowym kierunek przepáywu jest odwrotny, magazyn gruntowy oddaje energiĊ, która jest transportowana do mostu i uĪyta do podgrzewania nawierzchni. W artykule zaprezentowano wyniki pierwszego etapu prac, okreĞlono warunki nasáonecznienia, wybrano typ magazynu i przeprowadzono symulacje numeryczne wybranych procesów w tym áadowania gruntowego akumulatora energii. Sáowa kluczowe: gruntowy akumulator energii, wymiennik ciepáa, promieniowanie sáoneczne. NUMERICAL SIMULATION OF THE TEMPERATURE CHANGES OF THE ROAD SURFACE IN SEASONAL CYCLES BY UTILIZING GROUND ENERGY STORAGE First Part Summary: Work refers to the setup of heat exchangers put under the surface of bridge, ground heat storage system and pumps for transporting the working fluid. The bridge is working as solar energy collector during the summer time, the energy is transported to the ground storage system, in the winter period the ground storage is returning energy to the bridge for heating the surface up. The results of first stage of research have been presented in this paper. The solar radiation conditions were considered, the ground storage system was chosen and numerical simulations of chosen heat transfer processes were carried. Results for loading of ground storage have been presented. Keywords: ground storage, heat transfer, solar radiation. Recenzent: Kazimierz Towpik Zbigniew Lozia Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] Piotr Zdanowicz Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] ZASTOSOWANIE MODELU „ûWIARTKI SAMOCHODU” DO SYMULACJI TESTU DIAGNOSTYCZNEGO STANU AMORTYZATORÓW Streszczenie. Praca dotyczy odwzorowania testu diagnostycznego stanu amortyzatorów przy wykorzystaniu metody badaĔ modelowych. Gáównym jej celem byáo wykazanie przydatnoĞci modelu „üwiartki samochodu” do symulacji próby stanowiskowej, realizowanej wedáug metody EUSAMA. Do analizy uĪyto nowopowstaáy algorytm obliczeniowy, zbudowany w Ğrodowisku MATLAB – Simulink. Uzyskane rezultaty potwierdzają postawioną na wstĊpie hipotezĊ o moĪliwoĞci zastosowania modelu „üwiartki samochodu” do symulacji testu diagnostycznego stanu amortyzatorów. Sáowa kluczowe: diagnostyka, zawieszenie pojazdu, metoda symulacyjna. APPLICATION OF "QUARTER – CAR" MODEL FOR SHOCK – ABSORBER TEST SIMULATION Abstract. The paper deals with imitation of mounted – in – car shock – absorber diagnostic tests using modelisation method. It evaluates usefulness of "quarter – car" model for simulation of EUSAMA (European Society of Shock – absorbers Manufactures) method. MATLAB – Simulink simulation software package was applied. Obtained results (presented in the paper) proved that chosen way of analysis was right. Keywords: diagnostics, vehicle suspension, simulation method. Recenzent: Tadeusz Uhl Witold Luty Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] ANALIZA WPàYWU NABIEGANIA OGUMIENIA NA WYBRANE WYNIKI SYMULACJI RUCHU SAMOCHODU W TEĝCIE DYNAMICZNEGO SKRĉTU KÓà KIEROWANYCH Streszczenie. W pracy przedstawiono wyniki badaĔ symulacyjnych samochodu ciĊĪarowego w teĞcie dynamicznego skrĊtu kóá kierowanych. RozwaĪano wpáyw nabiegania ogumienia na wyniki realizacji testu. W badaniach uwzglĊdniono równieĪ analizĊ wpáywu uwzglĊdnienia nabiegania w modelu wspóápracy koáa z podáoĪem na wyniki badaĔ modelowych. Wykazano, Īe nabieganie moĪe istotnie zmieniü przebiegi zmian wartoĞci prĊdkoĞci kątowej odchylania i przyĞpieszenia poprzecznego samochodu praktycznie tylko w początkowej fazie realizacji testu, ale wpáyw uwzglĊdnienia nabiegania na ogumienia na wynik caáego testu jest praktycznie nieistotny. Sáowa kluczowe: wáaĞciwoĞci ogumienia, nabieganie, symulacja ruchu krzywoliniowego samochodu. AN ANALYSIS OF TIRE RELAXATION INFLUENCE ON SELECTED RESULTS OF TRUCK MOTION SIMULATION IN TEST OF STEERING WHEELS DYNAMIC TURN Summary. Some results of truck motion simulation in test of steering wheels dynamic turn are presented in this paper. An influence of tires relaxation on truck performance during nonlinear motion were contemplated. Also there were considered an influence of applying the tire relaxation in tire-road interaction model on simulation results. There is shown that tire relaxation can essentially change a course of lateral acceleration and yaw velocity of car body only in short period of time at the beginning of test realization, but an influence of applying the tire relaxation on entire test results is not essential. Keywords: tire properties, relaxation, simulation of car nonlinear motion. Recenzent: Zbigniew Lozia Jerzy Manerowski Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] Franciszek Zgrzywa Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych [email protected] IDENTYFIKACJA MODELI MATEMATYCZNYCH DYNAMIKI LOTU SAMOLOTÓW Streszczenie. Przedmiotem pracy jest modelowanie matematyczne dynamiki lotu samolotu. Do odwzorowania wspóáczynników siá i momentów siá aerodynamicznych zastosowano sztuczną sieü neuronową. Zastosowano jednokierunkową wielowarstwową sztuczną sieü z algorytmem wstecznej propagacji báĊdów. Do wyznaczenia sieci wykorzystano wyniki pomiarów w locie z peánego zakresu eksploatacji samolotu w tym przeciągniĊcia i korkociągi. Wymienione loty byáy zrealizowane przez Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych w ramach badaĔ kwalifikacyjnych dot. wáasnoĞci lotnych tego samolotu. Praca stanowi kontynuacjĊ prac autorów z zakresu modelowania dynamiki lotu samolotu i jego ukáadów do symulatorów szkolenia pilotów metodami komputerowej identyfikacji. Te metody identyfikacji wykorzystane zostaáy przez autorów do wyznaczenia modeli dynamiki lotu wszystkich opracowanych w Polsce symulatorów szkolenia pilotów samolotów wojskowych. Sáowa kluczowe: identyfikacja modeli matematycznych, eksperymentalna mechanika lotu, sztuczne sieci neuronowe. IDENTIFICATION OF AIRCRAFT FLIGHT DYNAMICS MATHEMATICAL MODEL Summary. The paper has been intended to present an artificial neural network that represents coefficients of forces and moments of aerodynamic forces of a light turboprop aircraft. Some unidirectional multi-layer artificial network was used, one with an algorithm of reverse error propagation. Measurements taken in flight, throughout the full operating range, with stall and spin manoeuvres included, have been used to find the network. All the flight tests were carried out by the Air Force Institute of Technology under the flight test program intended to certify flying qualities of this aircraft. The paper is a continuation of work conducted by the Authors in the field of modelling with computer-based identification methods - the aircraft/aircraft systems’ flight dynamics to be used then in simulators to give training to pilots. These identification methods have been used by the Authors to generate models of flight dynamics for all simulators developed in Poland to give training to pilots of military aircraft. Keywords: mathematical model identification, experimental flight mechanics, artificial neural networks. Recenzent: Jerzy JaĨwiĔski Michaá MariaĔski Instytut Pojazdów Politechnika àódzka Wydziaá Mechaniczny Instytut Pojazdów [email protected] Ryszard Andrzejewski Instytut Pojazdów Politechnika àódzka Wydziaá Mechaniczny Instytut Pojazdów [email protected] BADANIA WYTRZYMAàOĝCI NADWOZI AUTOBUSÓW NA UDERZENIA ZACHODZĄCE PRZY BOCZNYM PRZEWRÓCENIU SIĉ POJAZDU Streszczenie. Praca dotyczy zagadnieĔ bezpieczeĔstwa biernego autobusów turystycznych podczas bocznego przewracania siĊ. Zagadnienia te są bardzo aktualne. Jej celem jest pokazanie, Īe obecne konstrukcje nadwozi autobusów nie zapewniają odpowiedniego bezpieczeĔstwa pasaĪerom, mimo iĪ speániają obowiązujące dyrektywy Unii Europejskiej [1]. Wymagania te nie odzwierciedlają wypadków rzeczywistych. Konieczne staje siĊ opracowanie nowych (zaostrzonych) kryteriów badaĔ wytrzymaáoĞci autobusu na uderzenia i co siĊ z tym wiąĪe opracowanie zmodyfikowanej konstrukcji nadwozi autobusów, które te nowe wymagania speánią. W pracy przedstawiono badania energocháonnoĞci struktury autobusów oraz wyniki tych badaĔ. Wykorzystano do tego celu program MES do analizy zderzeĔ Ansys LS Dyna. Sáowa kluczowe: autobus, przewrotka, wytrzymaáoĞü. THE RESEARCH ON CRASHING STRENGTH OF A BUS BODY DURING A ROLLOVER Summary. The project includes researches on deformation of buses body during rollovers. There is a mutual correlation between low crashing strength requirements of a bus body and its deformation which is often the cause of many lethal accidents. Researching process concerning such vehicles is different from real situations. This work shows that buses body should be constructed on the basis of new stricter requirements of their crashing strength. Keywords: bus, rollover, strength. Recenzent: Zbigniew Lozia Krzysztof Mendrok AGH University of Science and Technology, Department of Robotics and Mechatronics [email protected] OPTIMAL RESPONSES SELECTION FOR FORCE IDENTIFICATION Abstract. The aim of the author was to identify the force acting on the airplane wing. The source of this force is the adjustable spot light mounted on the bottom surface of the wing. The formula, which relates input forces vector with output signals vector via pseudo-inverted frequency response functions (FRFs) matrix was applied. The FRFs were synthesized from the modal model. This technique requires the modal model with scaled modal vectors. Such a modal vectors can be obtained from experiment with measured excitation, however the authors were interested in the in-flight forces in described region. That is why the operational test was performed. For the operational model scaling, the scaling factors from the ground vibration test model were used. Additionally to use only these FRFs, which were the most correctly synthesized, the optimization procedure of response locations selection was introduced. Keywords: load identification, FRF synthesis, flight vibration testing. WYBÓR OPTYMALNYCH PUNKTÓW ODPOWIEDZI UKàADU DLA POTRZEB IDENTYFIKACJI SIà Streszczenie. Celem pracy byáa identyfikacja siá dziaáających na skrzydáo samolotu w czasie lotu. ħródáo tych siá stanowiá reflektor typu “szperacz” zamontowany wraz z obudową na spodniej powierzchni prawego skrzydáa. Siáy takie mogą byü mierzone poĞrednio przy pomocy np. tensometrów, ale áatwiej i taniej jest mierzyü odpowiedĨ ukáadu w postaci przyspieszenia drgaĔ i na tej podstawie dokonaü ich identyfikacji. W pracy przedstawiono przebieg i wyniki eksperymentów modalnych naziemnych i w locie. Pokazano wyniki identyfikacji siá przeprowadzonej przy pomocy róĪnych metod. Dodatkowo, aby uĪyü tylko te charakterystyki, których ksztaát najbardziej pokrywa siĊ z rzeczywistoĞcią, zastosowana zostaáa specjalna procedura do wybory tych wáaĞnie charakterystyk. Sáowa kluczowe: identyfikacja siá, synteza widmowych funkcji przejĞcia, pomiary w locie. Reviewer: Jerzy Manerowski Leszek Mindur Szkoáa Gáówna Handlowa Katedra Transportu INTERMODALNA SIEû TRANSPORTOWO – LOGISTYCZNA W EUROPIE (WYBRANE KRAJE) Streszczenie. W Unii Europejskiej w szybkim tempie nastĊpuje rozwój zintegrowanej intermodalnej sieci logistycznej w której fundamentalne znaczenie odgrywają: transport kombinowany i centra logistyczne. Aktualnie przewozy kombinowane w UE stanowią ponad 15 % ogólnych przewozów realizowanych transportem kolejowym, a iloĞü czynnych ponadregionalnych centrów logistycznych szacuje siĊ na 120. Artykuá wskazuje na przyczyny sáabego rozwoju zintegrowanej intermodalnej sieci logistycznej w Polsce oraz kierunki dziaáaĔ mające na celu zmianĊ istniejącego stanu rzeczy. Sáowa kluczowe: transport intermodalny, centra logistyczne. TRANSPORT AND LOGISTICS INTERMODAL NET IN EUROPE Summary. It takes place in the EU the rapid growth of the integrated inter-modal logistic network, in which the combined transport plays the fundamental role. The combined carriages are, at present, at the level of over 15% of total amount of the carriages performed with railway transport system, and the number of the active and over-regional logistic centers is estimated for 120. This article indicates some reasons of the weak growth of the inter-modally integrated logistic network in Poland, and directions of activities aiming at the change of the existing state of art. Keywords: inter-modal transport, logistic centers. Recenzent: Krzysztof Chwesiuk Dariusz Pyza Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] MODELOWANIE PROCESÓW LOGISTYCZNYCH W PRZEDSIĉBIORSTWACH TRANSPORTOWYCH Streszczenie. W referacie przedstawiono procesy logistyczne w aspekcie optymalizacji systemu obsáugi technicznej i ich wpáyw na koszty logistyczne przedsiĊbiorstwa. Przedstawiono równieĪ wykorzystanie programu komputerowego lingo extended 7.0. Do rozwiązania okreĞlonej sytuacji decyzyjnej w przedsiĊbiorstwie eksploatującym niejednorodne Ğrodki transportu. Sáowa kluczowe: koszty logistyczne, optymalizacja systemu, system obsáugi technicznej. MODELLING LOGISTICS PROCESSES IN TRANSPORTATION ENTERPRISES Abstract. The paper presents sense of logistic processes in the aspect of optimizing technical servicing and influence on logistic costs. Modeling process was supported with LINGO Extended 7.0 software. Moreover author presents an example of applying LINGO applications to solving specified decision situation for the company exploiting non-homogeneous means of transport. Keywords: logistic costs, optimization of system, technical service system. Recenzent: Tomasz Nowakowski Iouri N. Semenov Politechnika SzczeciĔska Wydziaá Techniki Morskiej [email protected] Lyudmyla Filina Politechnika SzczeciĔska Wydziaá Techniki Morskiej [email protected] SAFETY AND COMPETITIVENESS AS LEADING FACTORS OF THE INTERMODAL TRANSPORT Summary. One of the main conditions of successful economy is creation of effective transport systems of cargoes delivery, at which the maritime transport plays the leading part. Throughout operations of a transport chains various risk - factors are occurring which reduce the safety of cargoes transportation. The purpose of present paper is the analysis of situations influencing on loss of functional safety of both transport chains and single vessel as the part of the maritime fleet. The main principles of risk-based management of intermodal chains as the whole by different methods of decisions-making are discussed. There are presented various problems of competitiveness increase for intermodal transport branch, too. Keywords: safety, maritime transport, intermodal transport. BEZPIECZEēSTWO I KONKURENCYJNOĝû JAKO CZYNNIKI KLUCZOWE W TRANSPORCIE ZINTEGROWANYM Streszczenie: Jednym z gáównych warunków skutecznej gospodarki jest tworzenie efektywnych systemów transportu áadunków, w formowaniu których pierwszorzĊdną rolĊ odgrywa transport morski. Podczas realizacji áaĔcucha przewozowego wystĊpują róĪne czynniki ryzyka, które zmniejszają bezpieczeĔstwo transportu áadunków. Celem tego artykuáu jest analiza sytuacji wpáywających na utratĊ funkcjonalnego bezpieczeĔstwa zarówno áaĔcuchów przewozowych jak i pojedynczych jednostek transportu morskiego jako czĊĞci morskiej floty transportowej. Omówiono podstawowe zasady zarządzania ryzykiem áaĔcuchów intermodalnych jako caáoĞci z wykorzystaniem róĪnych metod podejmowania decyzji. Przedstawiono równieĪ problemy konkurencyjnoĞci w transporcie intermodalnym. Sáowa kluczowe: bezpieczeĔstwo, transport morski, transport intermodalny. Reviewer: Leszek Mundur Tomasz Lech StaĔczyk Politechnika ĝwiĊtokrzyska Wydziaá Mechatroniki i Budowy Maszyn staĔ[email protected] Dariusz WiĊckowski Przemysáowy Instytut Motoryzacji, Laboratorium BadaĔ Symulacyjnych [email protected] SYMULACYJNE BADANIA MANEWRU PRZEJAZD PRZEZ RONDO Streszczenie. Referat dotyczy modelowania dynamiki poprzecznej ruchu samochodu. Omówiono zagadnienia związane z analizą poprawnoĞci wykonywania manewru przejazd przez rondo. Sformuáowano kryteria oceny poprawnoĞci wykonywania manewru i wykorzystano je do budowy funkcji celu. Funkcją tą posáuĪono siĊ w procedurze optymalizacyjnej, dla wybrania najlepiej wykonywanych manewrów. Przedstawiono wyniki przykáadowych symulacji komputerowych. Sáowa kluczowe: funkcja celu, ocena poprawnoĞci wykonania manewru, symulacja manewru przejazd przez rondo. COMPUTER SIMULATION TESTING ON ROUNDABOUT TRAVEL MANEOUVRE Summary. The work presents problems of a model of lateral dynamics of a vehicle and olso problems of analysis of correct execution of maneouvres for example on roundabout travel maneouvre. The using of objective function which enables to evaluate correct execution of maneouvres is showed too. Results of the computer simulation are presented. Keywords: objective function, correct execution of a maneouvre, simulation of maneouvre on roundabout travel maneouvre. Recenzent: Zbigniew Lozia Janusz Szpytko Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydziaá InĪynierii Mechanicznej i Robotyki [email protected] Jerzy JaĨwiĔski Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych w Warszawie Artur Kocerba Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydziaá InĪynierii Mechanicznej i Robotyki [email protected] SYSTEM KOORDYNACJI DZIAàANIA ROZPROSZONYCH ĝRODKÓW TRANSPORTU Streszczenie: Przedmiotem artykuáu jest system koordynacji dziaáania rozproszonych Ğrodków transportu. W artykule przedstawiono system koordynacji dziaáania zorientowanego na realizacjĊ zadania transportowego przez N- liczną liczbĊ Ğrodków transportowych sprzĊgniĊtych celowo áączami telematycznymi umoĪliwiającymi wymianĊ informacji niezbĊdnych dla potrzeb ukierunkowanego celowo zarządzania decyzyjnego. Dla systemu przedstawiono jego model gotowoĞci, sposób oceny skutecznoĞci dziaáania systemu i szacowania jego kosztów w wyróĪnianych fazach Īycia. Sáowa kluczowe: transport, zarządzanie, telematyka. MANAGEMENT SYSTEM OF DISTRIBUTED TRANSPORT DEVICES Abstract: The paper is focusing on coordination management system of distributed transport devices under operation. The management system focusing on transportation problem has been composed from N-th number of transport devices and telematic devices sets. For the described system the availability model, as well as operation effectiveness assessment and estimating system life cycle costs have been presented. Keywords: transport, management, telematics. Recenzent: Zbigniew Smalko Piotr Tomczuk Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] ANALIZA OĝWIETLENIA PRZEDPOLA POJAZDU SAMOCHODOWEGO PRZY UĩYCIU PROJEKTORÓW PRZECIWMGàOWYCH, MIJANIA I DROGOWYCH W TRUDNYCH WARUNKACH ATMOSFERYCZNYCH Streszczenie. W niniejszym opracowaniu przedstawiono uzasadnienie celowoĞci stosowania projektorów przeciwmgáowych, jak równieĪ porównanie ich wáaĞciwoĞci Ğwietlnych w stosunku do Ğwiateá mijania i Ğwiateá drogowych. AnalizĊ porównawczą przeprowadzono dla projektorów z halogenowymi oraz wyáadowczymi Ĩródáami Ğwiatáa. Do obliczeĔ wybrano rzeczywiste projektory a ich parametry Ğwietlne pozyskano w laboratorium fotometrycznym. Analiza zostaáa przeprowadzona w drodze symulacji komputerowej w oparciu o program TARVIP dysponujący zaawansowanym modelem oĞwietlenia przedpola pojazdu. Sáowa kluczowe: oĞwietlenie pojazdu, Ğwiatáa przeciwmgáowe, oĞwietlenie drogi. ANALYSIS OF FOREGROUND LIGHTING OF A MOTOR VEHICLE BY MEANS OF FOG, LOW BEAM AND MAIN LIGHT PROJECTORS IN DIFFICULT ATMOSPHERIC CONDITIONS Abstract. Paper presents the results of light calculation and justification of applying the fog projectors as well as comparison of their lighting features in relation to the main low beams lights and head beam light in difficult weather conditions. Beam emission direction analysis allows to estimate the road illumination efficiency at limited visibility. It has particular weightiness at fog lights currency in night, rain and snows etc. Author have strong expectancy to construct accurate dynamics device for the fog light beam control. Keywords: car light, fog light, road illumination. Recenzent: Zbigniew àukasik Marian Tracz Politechnika Krakowska Wydziaá InĪynierii Lądowej [email protected] Janusz Bohatkiewicz Biuro Ekspertyz i Projektów Budownictwa Komunikacyjnego, EKKOM Sp. z o.o. [email protected] OCENY ĝRODOWISKOWE DRÓG KOàOWYCH I SZYNOWYCH Streszczenie. Referat przedstawiam najwaĪniejsze problemy barier Ğrodowiskowych w realizacji programu przebudowy infrastruktury drogowej i kolejowej, czyli inwestycji liniowych wynikające z ocen oddziaáywania tych inwestycji na Ğrodowisko. Szczególną uwagĊ zwrócono na duĪy wpáyw obszarów chronionych, w tym Natura 2000, na problemy związane z ochrona akustyczną dróg oraz specyfikĊ procesu ocen dla inwestycji drogowych i kolejowych i na moĪliwoĞci przyspieszenia procesów. Sáowa kluczowe: ocena oddziaáywania na Ğrodowisko (OOĝ), sieü drogowa, sieü kolejowa, autostrady, drogi ekspresowe, inwestycje liniowe, obszary Natura 2000, ochrona akustyczna. ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT FOR ROADS AND RAILWAYS Abstract. The paper presents the most important environmental barriers in realization of the program of the reconstruction of networks of roads and railways, following the process of environmental impact assessment (EIA, SEIA). Special attention is focused on impacts of protected areas including the Nature 2000 Networks on the linear investments as roads and railways. Then described and compared are specific features of impacts of those linear investments and EIA processes. Serious problems arising from lack of land-use plans and land use development related to noise and acoustic protection are then described. In the last part some ways of improving the investment process are discussed. Keywords: environmental impact assessment (EIA), road network, railway network, motorways, expressways, linear investments, Natura 2000 areas, noise protection Recenzent: Mirosáaw Nader Andrzej Wolff Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] BADANIA SYMULACYJNE DZIAàANIA PAKIETU PIERĝCIENI TàOKOWYCH SILNIKA SAMOCHODOWEGO Streszczenie. W referacie przedstawiono model ruchu pakietu pierĞcieni táokowych po filmie olejowym o gruboĞci porównywalnej z sumaryczną chropowatoĞcią pierĞcieni i gáadzi cylindrowej. Zaadaptowano podmodel przepáywu oleju w szczelinie o chropowatych Ğciankach Patira i Chenga [3, 4] oraz podmodel elastycznego kontaktu chropowatych powierzchni Greenwooda i Tripa [1]. Opracowano nowy podmodel przepáywu gazu przez uszczelnienie labiryntowe pierĞcieni, jak i podmodel odksztaáceĔ kątowych pierĞcieni i ich pionowych przeskoków w rowkach táoka. Wyniki obliczeĔ symulacyjnych przedstawiono w formie wykresów. Sáowa kluczowe: pierĞcienie táokowe, dynamika gazów, hydrodynamika, chropowatoĞü powierzchni. SIMULATION INVESTIGATIONS OF PISTON RING PACK OPERATION OF AN AUTOMOTIVE ENGINE Abstract. In the paper a model of a ring pack motion on an oil film has been analysed. The local thickness of the oil film can be compared to height of the combined surface roughness of a cylinder liner and piston rings. Equations describing the mixed lubrication problem based on the empirical mathematical model formulated in works of Patir, Cheng [5, 6] and Greenwood, Trip [2] have been combined and used in this paper. A new submodel of a gas flow through the labyrinth seal of piston rings has been developed. In addition submodels of ring twist effects and axial ring motion in piston grooves have been applied. Results of numerical simulations have been presented. Keywords: piston rings, gas dynamics, hydrodynamics, surface roughness. Recenzent: Jan Gronowicz Krzysztof ZboiĔski Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] Mirosáaw Dusza Politechnika Warszawska Wydziaá Transportu [email protected] WPàYW ZMIANY KĄTA POCHYLENIA WYBRANYCH ZARYSÓW SZYN NA STATECZNOĝû RUCHU MODELU POJAZDU SZYNOWEGO Streszczenie. Artykuá zawiera nowe wyniki badaĔ statecznoĞci ruchu modelu pojazdu szynowego wykonane w oparciu o metodĊ przedstawioną w [2] i [5]. Metoda bazuje na tworzeniu i analizie wykresów bifurkacyjnych przedstawiających zaleĪnoĞü zmian wybranych parametrów ukáadu w funkcji prĊdkoĞci ruchu. Liczne wyniki badaĔ przedstawiono w [1, 2]. Obejmowaáy one badania wpáywu na statecznoĞü ruchu modelu pojazdu m.in.: parametrów ukáadu zawieszenia, przechyáki toru, rodzaju zarysu szyn i kóá, zuĪycia zarysów kóá i szyn oraz rodzaju pojazdu. Tutaj zamieszczono nowe wyniki badaĔ okreĞlających wpáyw kąta pochylenia szyn na statecznoĞü ruchu modelu. Zastosowano nominalne niezniszczone zarysy kóá i szyn stosowane na kolejach europejskich. Kolejno dla pochylenia szyn 0, 1:80, 1:40 i 1:20 wykonano analogiczne badania. Rozszerzono równieĪ zakres badanych prĊdkoĞci tak aby przedstawiü wáasnoĞci modelu w caáym zakresie moĪliwych prĊdkoĞci ruchu. Sáowa kluczowe: statecznoĞü, analiza bifurkacyjna, dynamika pojazdów szynowych w áukach. INFLUENCE OF CHOSEN RAIL PROFILES INCLINATION ON LATERAL STABILITY OF MOTION OF A RAILWAY VEHICLE MODEL Abstract. New results of railway vehicle stability studies basing on the method introduced in [1, 2] are presented in this paper. The method is based on creating and analysing bifurcation plots representing changes of selected system’s parameters as a function of ride velocity. Numerous results of research were already presented in [1, 2, 5]. They included studies of influence on stability of vehicle model motion of the factors as: suspension system parameters, track superelevation, type of rail and wheel profiles, wear of rail and wheel profiles and vehicle type. Here we present results for the influence of rail inclination on the stability of vehicle model. Nominal European wheel and rail profiles were applied. Analogous studies for 0, 1:80, 1:40 and 1:20 rail inclination were performed in succession. Range of the analysed velocities was also extended in order to present model’s properties in whole range of the possible velocities. Keywords: stability, bifurcation analysis, railway vehicle dynamics in curves. Recenzent: Roman Bogacz Wiesáaw Zwierzycki [email protected] Krzysztof BieĔczak [email protected] Tomasz Rochatka [email protected] Arkadiusz Stachowiak [email protected] Przemysáaw Tyczewski [email protected] Politechnika PoznaĔska Wydziaá Maszyn Roboczych i Transportu IMPROVING QUALITY OF ROAD PERISHABLE FOODSTUFF TRANSPORT Summary. This paper gives, first of all, a short characteristics of works made in The Institute of Machines and Automotive Vehicles at The University of Technology in Poznan; they support the development of road foodstuff refrigerated transport (ATP certification tests, a complex diagnostic system for heat insulating bodies, computer hardware). The second (essential) part of this paper presents possibilities of the computer program enabling to simulate heat transfer in refrigerated load chambers. The program computation algorithm are differential equations of momentary thermal powers flowing among: a transported load, an air inside load space, a refrigerated unit, body walls and the environment of a transport mean. The paper contains simulation calculations results concerning the evaluation of: x possibilities to lower the load temperature during transport, x effects of unsatisfactory cooling the body inside before loading, x incorrect air flow inside the body (for ex. in the effect of wrong load arrangement). The above mentioned cases are the most often reasons of problems concerning keeping the required foodstuff temperature during transport. Keywords: foodstuff refrigerated transport, simulation, heat transfer, thermovision. DOSKONALENIE JAKOŚCI DROGOWYCH ŚRODKÓW ORAZ PROCESU CHŁODNICZEGO TRANSPORTU ŻYWNOŚCI Streszczenie. W referacie najpierw w skrócie scharakteryzowano prace wykonane w Instytucie Maszyn Roboczych i Pojazdów samochodowych Politechniki Poznańskiej wspomagając rozwój drogowych środków chłodniczego transportu żywności (badania certyfikacyjne ATP, kompleksowy diagnozy zabudów termoizolacyjnych, narzędzia komputerowe). W drugiej (zasadniczej) części referatu zaprezentowano możliwości programu komputerowego umożliwiającego symulowanie wymianę ciepła w chłodniczych komorach ładunkowych. Algorytm obliczeniowy programu stanowią równania różniczkowe chwilowych mocy cieplnych przepływających pomiędzy: przewożonym ładunkiem, powietrzem wewnątrz przestrzeni ładunkowej, agregatem chłodniczym, ścianami nadwozia i otoczeniem środka transportu. Referat zawiera wyniki obliczeń symulacyjnych dotyczące oceny: • możliwości obniżenia temperatury ładunku podczas transportu, • skutków niedostatecznego schładzania wnętrza nadwozia przed załadunkiem, • nieprawidłowego przepływu powietrza wewnątrz nadwozia (np. wskutek niewłaściwego rozmieszczenia ładunku). Wymienione przypadki stanowią najczęstsze przyczyny problemów związanych z utrzymaniem wymaganej temperatury ładunku żywnościowego w trakcie transportu. Słowa kluczowe: chłodniczy transport żywności, symulacja, wymiana ciepła, termowizja. Reviewer: Włodzimierz Choromański