Interwencje żywieniowe u otyłych dzieci

„Otyłość dzieci i młodzieży. Współczesne problemy w profilaktyce i terapii”
Interwencje żywieniowe
u dzieci otyłych
– aktualne spojrzenie
H. Dyląg,1 H. Weker1, M. Barańska2
1Zakład
2Zakład
Żywienia
Wczesnej Interwencji Psychologicznej
„Otyłość dzieci i młodzieży. Współczesne problemy w profilaktyce i terapii”
Modele bezpiecznego żywienia dzieci
inne czynniki
wartość
energetyczna
i odżywcza diety
zgodnie z indywidualnym
zapotrzebowaniem w odniesieniu do
norm i racji pokarmowych
częstość
spożycia
dobór
produktów
niemowlęta
karmienie piersią
żywienie sztuczne
karmienie na żądanie
7-5 posiłków
•tradycje kulturowe
•nawyki żywieniowe
•zachowania
żywieniowe
•wiedza żywieniowa
•aktywność ruchowa
dzieci w wieku 13-36
miesięcy
dzieci przedszkolne +
wczesnoszkolne
4-5 posiłków
pokarm kobiecy + żywność uzupełniająca
mleko modyfikowane + żywność uzupełniająca
3 posiłki większe,
1-2 mniejsze
4-5 posiłków
środki spożywcze specjalnego
przeznaczenia żywieniowego
młodzież
•naturalna żywność wysokiej jakości
•żywność mało przetworzona
•żywność wzbogacana i funkcjonalna
•woda dobrej jakości
Weker H., Barańska M.: Medycyna Wieku Rozwojowego 2011
„Otyłość dzieci i młodzieży. Współczesne problemy w profilaktyce i terapii”
Leczenie żywieniowe
Dziecko otyłe
Motywacja w
kierunku
obniżenia masy
ciała
- BMI ≥ 95 centyla
- ↑ RR
- ↑CHc ≥ 200 mg /dl
- ↑ LDL _Ch > 110 mg / dl
- ↑ 2 x aktywność enzymów
wątrobowych / NAFLD
- nieprawidłowa tolerancja glukozy
/ cukrzyca typu 2
Opieka
kompleksow
a
STAN ODŻYWIENIA
(WSKAŹNIKI)
SPOSÓB ŻYWIENIA
Zmiana
niekorzystnego
wzorca
żywieniowego
-modyfikacja zachowań żywieniowych dziecka /
rodziców / rodziny
(Janicka D, Metal 2008, Epstaein LH et al. , 2007)
- wprowadzenie interwencji żywieniowej
Uaktywnienie
fizyczne
„Otyłość dzieci i młodzieży. Współczesne problemy w profilaktyce i terapii”
Stanowisko i rekomendacje ESPGHAN

Otyłość jest chorobą o złożonym, wieloczynnikowym podłożu.
Interwencje żywieniowe powinny zostać włączone w interdyscyplinarne strategie dotyczące prewencji
otyłości

Żaden pojedynczy składnik odżywczy nie został jednoznacznie powiązany z rozwojem nadwagi / otyłości

Spożycie energii powinno być indywidualnie ustalane

Należy promować w diecie węglowodany złożone oraz ograniczać cukry proste i dwucukry

Produkty roślinne mogą być stosowane jako główne pożywienie w ramach prawidłowo zbilansowanej
diety

Głównymi produktami powodującymi nadmierne spożycie energii są słodkie napoje, dlatego czysta
woda powinna być promowana jako główne źródło płynów w diecie dzieci

Dzieci powinny codziennie spożywać co najmniej 4 posiłki, w tym śniadanie; należy zachęcać do
spożywania posiłków rodzinnych

Należy unikać dużych porcji żywności typu fast food o dużej gęstości energetycznej

Wielkość porcji pożywienia/posiłków powinna być dostosowana do wieku i masy ciała
Komentarz Komitetu ESPGHAN ds. żywienia dotyczący roli czynników zależnych od diety odpowiedzialnych za rozwój otyłości u
dzieci, JPGN 2011
„Otyłość dzieci i młodzieży. Współczesne problemy w profilaktyce i terapii”
Badanie powiązania czynnika żywieniowego z otyłością prostą u dzieci
Dzieci otyłe (n=236) w wieku 3-15 lat, w tym dzieci (n=38) z nieprawidłowym
profilem lipidowym
Założenia diety:
 dla dzieci 3-6 lat – modyfikacja diety fizjologicznej
 dla dzieci 7-15 lat – dieta ubogoenergetyczna z elementami  IG
•
wartość energetyczna całodziennej racji pokarmowej
1200-1400 kcal
•
udział białka 20%
normobiałkowa w odniesieniu do diety fizjologicznej
•
udział tłuszczu 30%
 kwasów tłuszczowych nasyconych,  długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych,   kwasów
tłuszczowych trans
•
udział węglowodanów 50%
jakość ( GI  ≤ 50)
ilość ( sacharozy)
•
•
•
błonnik ok. 20 g
witaminy, składniki mineralne – zgodnie z zaleceniami diety fizjologicznej
dobór produktów z  GI i  GL
Weker H.: M. Wieku Rozwojowego 2006
„Otyłość dzieci i młodzieży. Współczesne problemy w profilaktyce i terapii”
Współzależność pomiędzy spadkiem masy ciała (wyrażonym jako różnica z-score BMI) po
okresie leczenia dietetycznego (10-12 tygodni) a czynnikami żywieniowymi u badanych
dzieci
Lp.
Zmienne
Współczynnik korelacji r
Poziom istotności p
1.
Zmiana spożycia produktów z grupy
zbożowe środki spożywcze
0,17
<0,05
2.
Zmiana spożycia produktów z grupy
inne tłuszcze
0,20
<0,05
3.
Zmiana spożycia produktów z grupy
cukier i słodycze
0,17
<0,05
4.
Zmiana wartości energetycznej diety
0,22
<0,01
5.
Zmiana zawartości węglowodanów diety
0,23
<0,01
6.
Zmiana zawartości tłuszczu w diecie
0,15
ns (p=0,055)
Wnioski:
Postępowanie dietetyczne polegające na obniżeniu wartości energetycznej diety poprzez zmiany
ilościowo-jakościowe w spożyciu węglowodanów i redukcję spożycia tłuszczu zmniejsza stopień
otyłości u dzieci i normalizuje profil lipidowy, przy czym było bardziej skuteczne w starszej grupie
wiekowej (7-15 lat).
„Otyłość dzieci i młodzieży. Współczesne problemy w profilaktyce i terapii”
Podsumowanie

W redukcji masy ciała dzieci skuteczne mogą być różne
interwencje żywieniowe,

W postępowaniu żywieniowym u dzieci bardziej efektywna
jest dieta oparta na polecaniu zdrowych produktów niż
ograniczaniu spożycia produktów o wysokiej gęstości
energetycznej (↑GE),

Trwałość odległych efektów leczenia otyłego dziecka zależy
od intensywności oddziaływań na dziecko i jego rodzinę
interdyscyplinarnego zespołu (lekarz, dietetyk, rehabilitant
ruchu, psycholog).