Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Pieśń o Rolandzie
Pieśń o Rolandzie (Chanson de Roland) - najstarszy i najbardziej znany francuski epos rycerski, należący do tzw. chansons de geste
(pieśni o bohaterskich czynach). Utwór datowany jest na XI wiek, a znany jest z anglo-normandzkiego rękopisu oksfordzkiego z 1170.
Autor jest nieznany, jedyną wzmianką o nim jest adnotacja na końcu rękopisu wspominająca osobę o imieniu Turold. Polski przekład
Pieśni o Rolandzie pochodzi z 1932 roku, jego autorem jest Tadeusz Boy Żeleński.
Badacz średniowiecznej literatury francuskiej Joseph Bédier wysuwał tezę, iż genezy Pieśni o Rolandzie należy się doszukiwać w
utworach komponowanych i śpiewanych przez trubadurów na potrzeby pielgrzymów na szlaku do Compostela, gdy mijali oni wąwóz
Roncevaux. Podkreślał on istnienie na poły mitycznej figury Rolanda w kulturze ludowej Katalonii (jako Rotllà) oraz Basków.
Utwór opisuje starcie dwóch cywilizacji: chrześcijańskiej i muzułmańskiej (chociaż wykreowanej w sposób odległy od rzeczywistości),
przedstawiając dzieje wyprawy wojennej Karola Wielkiego do Hiszpanii przeciw Saracenom w roku 778, a szczególnie bitwę w wąwozie
Roncevaux. Wydarzenia przedstawione są w sposób poważnie odbiegający od prawdy historycznej, a znaczenie bitwy zostało
wyolbrzymione (środek typowy dla chanson de geste). W rzeczywistości idący w tylnej straży wojsk Franków Roland, hrabia Bretanii,
został zaskoczony przez oddziały Basków, a po zaciętym starciu zabity razem z całym swoim oddziałem. Taką wersję wydarzeń,
datowaną na 15 lipca 778, podaje Einhard w swojej kronice. W utworze ambitny hrabia Roland, siostrzeniec Karola, zostaje wciągnięty w
zasadzkę i ponosi śmierć wraz z towarzyszącymi mu rycerzami. Ginie nie wzywając posiłków, gdyż taki gest uważał za niehonorowy.
Chansons de geste - Tworzone przez truwerów poematy to chansons de geste (czyli z języka francuskiego ‘pieśni o [bohaterskich]
czynach’). Do czasów dzisiejszych zachowała się niecała setka takich utworów. Opowiadają one zarówno o bohaterach rzeczywiście
żyjących, jak i legendarnych. Do gatunku chanson de geste należy Pieśń o Rolandzie. Dotyczy ona wydarzeń mających miejsce w VIII, a
powstała w XI wieku. Natomiast najstarszy zachowany rękopis z jej tekstem jest z końca wieku XII. Na język polski utwór został
przełożony dopiero w latach trzydziestych XX wieku. Tłumaczył go znany polski propagator literatury francuskojęzycznej
Autor utworu Twórca Pieśni o Rolandzie jest nieznany. Istnieją wskazówki na jego temat. Jednak jednoznacznie nie jesteśmy w stanie
określić, kim był. W tekście utworu pojawiają się dwie sprzeczne ze sobą wzmianki, mogące świadczyć o autorze utworu. W pieśni CLV
(155) czytamy: Tak powiada kronika; tak podaje ten, co był przytomny bitwie – szlachetny Idzi, dla którego Bóg uczynił cudy, zapisał to w
księgach w laońskim klasztorze. Kto nie wie tego wszystkiego, nie rozumie tej historii. Bez wnikania, w jaki sposób ów tajemniczy
„szlachetny Idzi” przeżył bitwę, w której zginęli wszyscy Francuzi (chyba że był Saracenem), można przypuszczać, że jest on autorem
poematu i sprytnie ukrył swoje imię między jego wersami. Można jednak mniemać również (i jest to bardziej prawdopodobne), że autor
poematu tylko się na Idziego powołuje. Wówczas jest to środek stylistyczny, mający na celu uwiarygodnienie snutej historii wobec
czytelnika czy słuchacza utworu. Druga wskazówka pojawia się w pieśni CCXCI (291), kończącej utwór: Tu kończy się pieśń, którą
Turold pisał... Nie ma jednak potwierdzenia, co do autorstwa Turolda. Nie ma nawet informacji, kim był. Patrząc na drzewo
genealogiczne dynastii Karola Wielkiego, można znaleźć to imię. Turold żył w IX wieku, pochodził z Renes i był mężem wnuczki Karola
Wielkiego. Gdyby jednak chodziło o tego Turolda, świadczyłoby to o tym, że utwór powstał znacznie wcześniej niż się współcześnie
uważa. Niektórzy badacze twierdzą, że autorami Pieśni o Rolandzie mogli być biskup Bayeux lub opat Malmesbury. Teorie te są jednak
równie niesprawdzone, jak powyższe.
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 1/1