Tańcząc w stronę mroku. Butō, zen i Japonia

Sondra Fraleigh „Tańcząc w stronę mroku. Butō, zen i Japonia” Przekład, Wiesna Mond−Kozłowska Wydawnictwo Universitas, Kraków 2004 Sondra Fraleigh przedstawia butō na tle kultury japońskiej, tradycyjnych form japońskiego teatru, japońskich drzeworytów, duchowości zen oraz niemieckiego ekspresjonizmu. Autorka, filozofka i profesorka tańca współczesnego, próbuje zrozumieć butō jako taneczne, duchowe i społeczne zjawisko z jego międzykulturowymi inspiracjami. Formalna różnorodność książki, na którą składają się między innymi eseje, analizy spektakli tańca butō, relacje z warsztatów improwizacji i spotkań z artystami, wiersze, wywiady i zdjęcia, ułatwia czytelnikowi zrozumienie złożonej tematyki awangardowego teatru w Japonii. Filozofia butō to filozofia ciała, w myśl zasady wyrażonej przez artystę butō Ushio Amagatsu: „Na początku było ciało”. Butō, zwane „tańcem mroku”, eksponuje dualizm światła i ciemności, odwołuje się do tematów śmierci i pustki. Mrok wyostrza zmysły, pozwala wyrazić „prawdziwe życie” (Nario Goda), a jednocześnie podkreśla jasną stronę egzystencji. Butō jest ogołacaniem ciała z nawyków będących śladem społeczno‐kulturowych represji. To wyzbycie się celowości w ruchu i pozwolenie ciału na spontaniczną ekspresję. Książka Fraleigh jest wnikliwą, wciągającą, napisaną bogatym językiem lekturą. Posługuje się jednak niekiedy niejasnymi metaforami, co czyni z całości raczej przyczynek do rozbudzenia wrażliwości u potencjalnego praktyka czy widza spektakli butō niż wyczerpujący naukowy komentarz. Eklektyzm i złożoność filozofii butō oraz poetyzujący język autorki sprawiają, że „Tańcząc w stronę mroku” jest wymagającą lekturą. Autorka recenzji: Katarzyna Badura‐Kozak