spis treści - Sklep WSiP

SPIS TREŚCI
Tablica chronologiczna ..................................................................................................... 7
DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE – AWANGARDA
1.
2.
Dwudziestolecie międzywojenne – czas awangardy ....................................................... 16
Psychoanaliza – filozofia podświadomości ...................................................................... 19
• Zygmunt Freud Kultura jako źródło cierpień
3.–4. Witkacy i Picasso – przedstawiciele awangardy w malarstwie wieku XX S ................... 24
5.–6. Nie jest tak straszną rzeczą być aresztowanym... Współczesny everyman
w surrealistycznym świecie .............................................................................................. 31
• Franz Kafka Proces
7.
Wszyscy dążą do prawa... Proces jako nowoczesna parabola ............................................ 36
• Franz Kafka Proces
8.–9. Awangarda w poezji polskiej ........................................................................................... 39
• Kazimierz Przerwa-Tetmajer Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej
• Julian Przyboś Z Tatr
10.–11. Dywan żywy, który [...] rozpadał się w ruchome kwiaty, trzepocące w powietrzu...
Mityzacja rzeczywistości w prozie Brunona Schulza ....................................................... 44
• Bruno Schulz Ptaki
12.
Połowiczny i niezdecydowany charakter jej rzeczywistości... Obraz nowoczesnego miasta ... 49
• Bruno Schulz Ulica Krokodyli
13.
Świat, który stał się obcy. Istota groteskowości M ............................................................. 54
• Wolfgang Kayser Próba określenia istoty groteskowości
14.
I siedziałem w nierealnym nonsensie jak we śnie... Groteska w powieści ............................ 58
• Witold Gombrowicz Ferdydurke
15.–16. Pupa – łydka – gęba. Opowieść o człowieku w metaforach ciała .................................... 63
• Witold Gombrowicz Ferdydurke
• Tadeusz Peiper Noga
17.
Zniża się wieczór świata tego... Katastrofizm w poezji Józefa Czechowicza ...................... 70
• Józef Czechowicz legenda; żal
18.
Prawo nieciągłości... Witkacy o mechanizmach rewolucji R ............................................ 74
• Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy
19.
Żywy, zmechanizowany trup! Katastroficzna wizja przyszłości w dramacie Witkacego R ... 79
• Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy
20.
Nonsens à la Witkacy... Dialog z tradycją młodopolską w Szewcach R ............................ 84
• Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy
21.
Przykład dramaturgii osaczenia... O typie dramatu i bohaterach Szewców M R ............... 88
• Jan Błoński Witkacy na zawsze
22.
Głos czysty, długi, rozedrgany... Literacka rewolucja Jamesa Joyce’a R ............................ 91
• James Joyce Ulisses
23.
Dwudziestolecie międzywojenne – nurt awangardowy: wędrówka po formach,
tematach i motywach ...................................................................................................... 96
WOJNA W KULTURZE I LITERATURZE
24.
Wojna i okupacja w kulturze i literaturze. Wprowadzenie ........................................... 100
25.–26. Skąd zło? Pytania o przyczyny wojny ............................................................................. 104
• Jan Paweł II Tryptyk Rzymski
• Erich Fromm Ucieczka od wolności
27.
Opowiedzieć wojnę – co to znaczy? Narracja o wojnie nowoczesnej M R ...................... 109
• Jerzy Święch Wojny a „projekt nowoczesności”
3
SPIS TREŚCI
28.
Podwaliny jakiejś nowej, potwornej cywilizacji... Refleksja historiozoficzna
Tadeusza Borowskiego .................................................................................................. 113
29.
Ci ludzie są chorzy. Człowiek zlagrowany ...................................................................... 117
• Tadeusz Borowski U nas w Auschwitzu
• Tadeusz Borowski Proszę państwa do gazu
30.
Widać całe piekło... Holokaust w opowiadaniach Borowskiego ..................................... 120
• Tadeusz Borowski Proszę państwa do gazu
31.–32. O samotności ginących... Powstanie w getcie warszawskim z perspektywy
ofiary i świadka .............................................................................................................. 126
• Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem
• Czesław Miłosz Campo di Fiori; Biedny chrześcijanin patrzy na getto
33.
Jesteśmy tylko zwykłymi ludźmi... Pianista Władysława Szpilmana
i Romana Polańskiego S ............................................................................................... 134
• Władysław Szpilman Pianista
34.
Gdy słyszę wezwanie, bym wyznał swoją, polską winę... Konsekwencje
antysemityzmu w Polsce M ........................................................................................... 139
35.
Czy nam postawią, z litości chociaż, nad grobem krzyż... Poetycki głos pokolenia ........... 143
• Adam Michnik Szok Jedwabnego
• Krzysztof Kamil Baczyński Pokolenie
• Krystyna Krahelska [Hej, chłopcy, bagnet na broń!...]
36.
Taki to mroczny czas... Katastrofizm w poezji wojennej ................................................. 148
• Krzysztof Kamil Baczyński Ten czas
• Tadeusz Gajcy Wczorajszemu
• Thomas Stearns Eliot Wydrążeni ludzie
37.
Przez ciała drżący pryzmat... Miłość w cieniu apokalipsy ............................................... 153
• Krzysztof Kamil Baczyński Biała magia; Niebo złote ci otworzę...
38.
Podmuchy, ogień i rwanie murami... Powstanie w oczach zwykłego
mieszkańca Warszawy ................................................................................................... 157
39.
Potężny rezerwuar różnorakich możliwości... – styl potoczny J ....................................... 161
• Miron Białoszewski Pamiętnik z powstania warszawskiego
• Jerzy Bartmiński Styl potoczny – centrum systemu stylowego języka
40.
Długi szereg nędzarzy w podartych łachmanach... Świadectwo rzeczywistości łagrowej ... 164
41.
Nigdy już nie będę dla nich pracował... Heroizm w „innym świecie” .............................. 169
• Gustaw Herling-Grudziński Inny świat. Zapiski sowieckie
• Gustaw Herling-Grudziński Inny świat. Zapiski sowieckie
42.–43. Mam lat dwadzieścia jestem mordercą... Poezja wojennego wstrząsu .............................. 174
• Tadeusz Różewicz Ocalony; Lament
44.
Artystyczne świadectwa czasu wojny i okupacji – wędrówka po motywach i tematach .... 178
POWOJENNA NOWOCZESNOŚĆ
45.
46.
Literatura współczesna: między nowoczesnością a ponowoczesnością ........................ 182
Jesteśmy sami, nikt nas nie usprawiedliwi. Filozofia egzystencjalizmu ............................. 186
• Jean-Paul Sartre Egzystencjalizm jest humanizmem
47.
Zaraza nie jest na miarę człowieka... Paraboliczny kształt powieści Alberta Camusa ..... 190
48.
Czy można być świętym bez Boga? Egzystencjalny heroizm bohaterów Dżumy ............. 195
49.
Wierny tej męce, której symbolem jest krzyż... Sytuacja zagrożenia jako próba wiary ...... 199
• Albert Camus Dżuma
• Albert Camus Dżuma
• Albert Camus Dżuma
4
50.
Na dnie popiołu gwiaździsty dyjament... Dzieło Andrzeja Wajdy
jako przykład polskiej szkoły filmowej S ....................................................................... 202
51.
Nienawiść w służbie społeczeństwa. Dlaczego inteligencja wsparła komunizm? ............ 205
• Cyprian Norwid Tyrtej
• Czesław Miłosz Zniewolony umysł
52.
Moja martwa perspektywa... „Poeci przeklęci” PRL-u o swoich perspektywach
młodości ........................................................................................................................ 210
• Andrzej Bursa Pedagogika; Sobota
• Rafał Wojaczek W podwójnej osobie
53.
Piękny jest ludzki rozum... Miłosz – moralista ............................................................... 215
54.
Właściwy pojedynek Apollona z Marsjaszem... Klasycyzm Herberta R ........................... 218
• Czesław Miłosz Traktat moralny; Zaklęcie
• Jan Parandowski Marsjasz
• Zbigniew Herbert Apollo i Marsjasz; Dlaczego klasycy
55.
Bądź wierny. Idź... Imperatywy etyczne Pana Cogito .................................................... 223
• Zbigniew Herbert Przesłanie Pana Cogito; Potęga smaku
56.
Rozbijanie starych form. Obraz ponowoczesnego społeczeństwa
w dramacie Sławomira Mrożka ..................................................................................... 229
57.
Nam już nie formy trzeba, ale żywej idei... Tango jako dramat różnych racji ideowych .... 234
• Sławomir Mrożek Tango
• Sławomir Mrożek Tango
58.
Tylko władza da się stworzyć z niczego... Tango jako parabola polityczna ....................... 238
59.
Z pomieszanych form ulicy... Poetycki obraz codzienności w wierszach
Mirona Białoszewskiego ................................................................................................ 242
• Sławomir Mrożek Tango
• Miron Białoszewski Do N.N.***; Głowienie
60.
Pani Doktór trzyma się zasad. Poprawność i norma językowa J ..................................... 245
61.
Szukać dziury w całym niebie... Frazeologiczne bogactwo języka J ................................ 248
• Miron Białoszewski Zbiorowe ustalenie charakteru Pani Doktór
• Stanisław Barańczak Braki, odrzuty, produkty zastępcze
62.
Ogłuszeni i ogłupieni doszczętnie... Poezja Nowej Fali o rzeczywistości komunizmu ....... 250
63.
Przybliżać ucho do ust imperialnych... Cesarz jako studium autorytaryzmu .................... 253
• Stanisław Barańczak Co jest grane
• Ryszard Kapuściński Cesarz
64.
Hańbą jesteśmy okryci. Geneza i rozwój rewolucji w świetle reportażu
Ryszarda Kapuścińskiego .............................................................................................. 258
65.
Granice wolności człowieka w opresyjnej rzeczywistości. Lot nad kukułczym gniazdem
Miloša Formana S ......................................................................................................... 260
Odzywa się w nas głód bezpośredniości... Dzienniki jako literatura faktu ....................... 262
• Ryszard Kapuściński Cesarz
66.
• Witold Gombrowicz Dziennik. 1953
• Gustaw Herling-Grudziński Dziennik pisany nocą. 1997–1999
67.
W tak osobliwej chwili... Egzystencjalna refleksja o człowieku współczesnym ............... 267
68.
By świat było widać... Współczesna poezja religijna ....................................................... 270
69.
Zdarzyło się wcześniej. Później. Bliżej. Dwugłos poetek o przypadku i przeznaczeniu .... 272
• Czesław Miłosz Oeconomia Divina; Dar
• Jan Twardowski Świat; Drzewa niewierzące
• Wisława Szymborska Wszelki wypadek
• Julia Hartwig Jasne niejasne
5
SPIS TREŚCI
70.–71. On patrzy... Poezja jako komentarz do współczesności ................................................. 275
• Wisława Szymborska Terrorysta, on patrzy; Głos w sprawie pornografii; Wczesna godzina
72.–73. Taka studnia strasznie głęboka... Europejczyk w globalnym świecie ............................... 280
• Czesław Miłosz Miasto młodości; Piesek przydrożny. Krzyś
74.–75. Ona po prostu taka już jest... Kultura popularna S ......................................................... 285
• Dorota Masłowska Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną
76.
Szaleństwo w wielkich domach towarowych... Prywatność i współczesność w wierszach
Tadeusza Różewicza ...................................................................................................... 290
• Tadeusz Różewicz Ale kto zobaczy...; Walentynki (poemat z końca XX wieku)
77.
Już nie! Już dość! Już nigdy, nigdy więcej!... Szkoła jako przestrzeń kontestacji R .......... 293
78.
Gdyby nie był Polakiem, to nie byłby tym, kim był? Od zaścianka do światowego
obywatelstwa R ............................................................................................................. 297
• Antoni Libera Madame
• Antoni Libera Madame
• Cyprian Norwid Moja ojczyzna
79.
Gdyby nie było kiczu, nie byłoby wielkiej sztuki... Rzecz (nie tylko) o szkolnej miłości R ... 301
• Antoni Libera Madame
80.
Ciało niezobaczone, nieprzedstawione nic nie znaczy... O nowoczesnym
(i ponowoczesnym) doświadczaniu ciała M R .............................................................. 304
81.
Nasza nowoczesna i ponowoczesna współczesność: wędrówka po motywach
i tematach ..................................................................................................................... 307
Od awangardy do ponowoczesności – propozycje tematów prezentacji M .................. 312
• Michał Paweł Markowski Nowoczesność: ciało niedoświadczone
82.
Więcej o tekstach i kontekstach. Lektury .................................................................... 315
Indeks pojęć .................................................................................................................. 318
Alfabetyczny spis tekstów zamieszczonych w podręczniku .......................................... 320
Źródła ilustracji ............................................................................................................. 320
LEGENDA
TREŚCI ZAKRESU
PODSTAWOWEGO
ZAGADNIENIA
Z NAUKI O JĘZYKU
TREŚCI ZAKRESU
ROZSZERZONEGO
DEFINICJE,
REGUŁY, IDEE
KONTEKSTY
WSPÓŁCZESNE
NARZĘDZIA DO ANALIZY
TEKSTU LUB DZIEŁA SZTUKI
MATURA
MINIPRZEWODNIKI
ANALIZA
DZIEŁA SZTUKI
ANALIZA
PORÓWNAWCZA
6
DOPOWIEDZENIA,
KONTEKSTY KULTUROWE
W nawiasach kwadratowych podajemy wymowę trudniejszych nazwisk i nazw własnych (w mianowniku).
Zapis fonetyczny zgodny ze standardami przyjętymi w wydawnictwach popularnonaukowych.