Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy. Jak

Dziewczęta i chłopcy.
Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy.
Jak sobie radzić z trudnymi uczuciami, dyskryminacją,
szykanowaniem i napastliwością w relacjach z rówieśnikami
Scenariusze lekcji dla młodzieży szkół ponadpodstawowych
wraz z wyborem tekstów źródłowych, zestawem ćwiczeń dla uczniów oraz
plakatem promującym zasady negocjacji partnerskich
Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy.
Projekt zrealizowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
przez Stowarzyszenie W stronę dziewcząt
2
Polska szkoła nie zawsze niestety naucza rzeczy przydatnych. Uczęszczając
do gimnazjum nastolatek ma szansę poznać liczne definicje, formuły i sposoby
rozwiązywania zadań, z którymi w przyszłości nawet się nie spotka. Niewielu
osobom przyda się wiedza o ostrosłupie czy równie fascynującej przydawce.
Prawdopodobnie większość tej wiedzy nigdy nie zostanie użyta. Nie lepiej jest w
liceum, gdzie miast przydatnych w życiu umiejętności nadal się naucza nieżyciowej
wiedzy.
Co jednak wydarzy się, gdy nagle młody człowiek – dziewczyna albo chłopak
znajdzie się w centrum konfliktu z rówieśnikami lub dorosłymi, co z emocjami pozytywnymi i negatywnymi, w okresie dojrzewania trudno sobie z nimi poradzić.
Co się stanie, kiedy w kontaktach z innymi ludźmi dojdą do głosu stereotypy, lub nie
daj Boże pojawi się przemoc?
W takiej sytuacji nie pomoże przydawka ani ostrosłup. Trzeba umieć
poradzić sobie w sytuacji konfliktowej lub chociaż wiedzieć jak to się robi.
Kto ma tego nauczyć - najlepiej dom – oczywiście – ale z tym bywa różnie.
Szkoła – przecież w szkole przeładowany program i nauczyciele, którzy muszą go
zrealizować, kto by tam miał czas na realizacje dodatkowych, zupełnie
nieobowiązkowych zajęć.
NIKT
A jednak warto…
Warto sięgnąć po projekt „Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez
przemocy” przygotowany przez Stowarzyszenie „W stronę dziewcząt”. Projekt ów
zawiera kilka godnych uwagi scenariuszy – konspektów zajęć przeznaczonych do
realizacji w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. ”Dzieci idą na wojnę”, „W
oparach konfliktu”, „Porozmawiajmy o uczuciach” to tytuły tajemnicze, ale
równocześnie – przynajmniej moim zdaniem budzące ciekawość – co będzie dalej?
Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy.
Projekt zrealizowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
przez Stowarzyszenie W stronę dziewcząt
3
A dalej będą bardzo przyzwoicie opracowane propozycje zajęć na temat:
uprzedzeń i stereotypów, uczuć i emocji (jak o nich mówić i rozmawiać),
molestowania seksualnego i jakże by inaczej – przemocy. Zajęcia promują postawy
asertywne, brak zgody na przemoc i prześladowania, uczą umiejętności rozmowy i
nazywania swoich uczuć i emocji. Dla dojrzewającej młodzieży jak znalazł!
Propozycje zajęć w formie warsztatów i dyskusji, dające wiele przestrzeni na pracę
samych zainteresowanych – czyli grupy, klasy.
Każdy ze scenariuszy wyposażony jest w materiały pomocnicze i teksty
przydatne w prowadzeniu zajęć a także obszerną bibliografię. Wiele tutaj
przykładów przedstawiających konkretne sytuacje. Wielką zaletą jest zastosowanie
fragmentów literackich – zwłaszcza legend i przypowieści ze świata – Bliskiego i
Dalekiego Wschodu i Afryki, które pokazują, że kwestie będące przedmiotem zajęć
są globalne i ponadczasowe. Ale są też przykłady bardziej życiowe, bliższe
współczesnym polskim nastolatkom.
Pewnym problemem może być objętość scenariuszy – są długie, jednak
każdy zakres tematyczny jest podzielony na mniejsze części co ułatwia
posługiwanie się scenariuszami oraz pozwala na wybranie niektórych tylko części i
dostosowanie do potrzeb konkretnej grupy oraz możliwości czasowych.
Projekt jest ze wszech miar godzien polecenia – oczywiście – trudno
wygospodarować czas na dodatkowe, pozaprogramowe zajęcia, trudno
obciążonemu pracą nauczycielowi poświęcać czas na coś czego nie ma w
programie, wreszcie ciężko zachęcić samą młodzież do udziału w w całkowicie
nieobowiązkowych spotkaniach, ale naprawdę warto spróbować, bo dzięki
projektowi Stowarzyszenia „W stronę Dziewcząt” wszystkim będzie łatwiej. Żyć i
pracować . Bez lęku, bez uprzedzeń i bez przemocy.
Joanna Garnier
Fundacja La Strada
Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy.
Projekt zrealizowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
przez Stowarzyszenie W stronę dziewcząt
4
Parę słów wstępu.
Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy. Jak sobie radzić z
trudnymi uczuciami, dyskryminacją ,szykanowaniem i napastliwością w relacjach z
rówieśnikami. Scenariusze lekcji dla młodzieży szkół ponadpodstawowych wraz z
wyborem tekstów źródłowych, zestawem ćwiczeń dla uczniów oraz plakatem
promującym zasady negocjacji partnerskich to innowacyjny, dostępny za
pośrednictwem Internetu pakiet edukacyjny dla nauczycieli, którzy chcą, aby ich
uczniowie mogli się nauczyć, jak właściwie rozwiązywać konflikty, jak bronić swoich
przekonań oraz jak z relacji z rówieśnikami wyeliminować lęk, uprzedzenia,
napastliwość i przemoc.
Co znajduje się w pakiecie ?
Pakiet edukacyjny „Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy”
zawiera:
•
scenariusze lekcji ujęte w V modułów dotyczących emocji, komunikowania się,
rozwiązywania konfliktów, stereotypów oraz przemocy rówieśniczej;
•
plakat Jak zostać mistrzem w rozwiązywaniu konfliktów autorstwa Magdalena
Dukaczewskiej i Jana Rusińskiego;
•
materiały pomocnicze dla nauczycieli, a w nich:
- ankieta adresowana do uczniów;
- kwestionariusz oceny pracy ucznia;
- przegląd polskich i międzynarodowych aktów prawnych dotyczących kobiet.
Pakiet edukacyjny Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy
to kilkanaście lekcji pokazujących jak z sukcesem zmierzyć się z rosnącą wśród
młodzieży wrogością i agresją. Uwzględnia on najtrudniejsze, gorące problemy
występujące w relacjach rówieśniczych, a także, poprzez praktyczne, dostosowane
do świata myśli i przeżyć nastolatka rady, uczy, jak sprawić, aby otwartość,
życzliwość, współpraca i współdziałanie, partnerskie negocjacje stały się normą w
grupie.
Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy.
Projekt zrealizowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
przez Stowarzyszenie W stronę dziewcząt
5
Jak korzystać z pakietu ?
Pakiet edukacyjny jest podzielony na V modułów:
I. Porozmawiajmy o uczuciach
II. Rozmawiam, więc jestem
III. W oparach konfliktu
IV. O stereotypach niestereotypowo
V. Przełam przemoc
Każdy moduł zawiera :
•
3- 4 sesje oznaczone literami A-E. Zwykle potrzeba 2-3 godzin lekcyjnych na
realizację sesji;
•
zestaw materiałów źródłowych i ćwiczeń dla uczniów;
•
słownik objaśniający ważniejsze pojęcia i terminy;
•
zestaw polecanych lektur i stron WWW.
Jest wskazane, aby realizować moduły w takiej kolejności w jakiej zostały
przedstawione. Nie jest to jednak wymóg bezwzględny. Scenariusze lekcji mogą
być też realizowane niezależnie, jako odrębne jednostki. Z jednym zastrzeżeniem,
moduł III W oparach konfliktu bazuje na umiejętnościach kształtowanych w
modułach I i II.
Scenariusz każdej sesji otwiera wstęp wyjaśniający dlaczego dany temat jest
ważny oraz przedstawiający cele oraz oczekiwane umiejętności uczniów.
Następnie przedstawiono krok po kroku propozycje realizacji tematu, w układzie:
problem ujęty w formę pytania i następująca potem dyskusja. Często pytaniaproblemy prezentowane są przy pomocy ćwiczeń, wykonywanych przez uczniów
indywidualnie, w parach lub grupach. W scenariuszach jako główne wybrano
metody aktywizujące/warsztatowe, takie jak dyskusja, burza mózgów, studium
przypadku, odgrywanie ról.
Materiały potrzebne uczniom do wykonania ćwiczeń są wyodrębnione na końcu
każdej sesji, w formie gotowej do wydruku.
Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy.
Projekt zrealizowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
przez Stowarzyszenie W stronę dziewcząt
6
W każdej sesji znajdują się ponadto wskazówki dla osoby prowadzącej, czyli
szczegółowe instrukcje do ćwiczeń oraz informacje i uwagi, które mogą być
pomocne w trakcie ich realizacji.
Mając nadzieję, że proponowane zajęcia okażą się użyteczne dla nauczycieli i dla
uczniów prosimy o opinie i komentarze na adres e-mail Stowarzyszenia W stronę
dziewcząt.
Anna Wołosik
Ewa Majewska
Dziewczęta i chłopcy. Bez lęku, bez uprzedzeń, bez przemocy.
Projekt zrealizowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
przez Stowarzyszenie W stronę dziewcząt