Pobierz - Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w

WYDZIAŁ PROMOCJI HANDLU I INWESTYCJI
AMBASADY
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
W KIJOWIE
Kijów, luty 2013 r.
RYNEK TRANSPORTU LOTNICZEGO NA UKRAINIE
Na początku roku 2013 weszły w Ŝycie dwa rozporządzenia Ministerstwa Infrastruktury
Ukrainy mające na celu stymulowanie wzrostu ilości pasaŜerów na krajowych lotniskach,
podwyŜszenie poziomu ochrony praw pasaŜerów, oraz obniŜenie ceny podróŜy lotniczych.
Pod koniec stycznia zostało opublikowane i weszło w Ŝycie rozporządzenie Ministerstwa
Infrastruktury Nr 745 z dnia 19.12.12 r. „O wprowadzeniu zmian do opłat lotniskowych”.
Dokument ten pozwala kierownikom krajowych lotnisk na samodzielne podejmowanie
decyzji o obniŜeniu opłat lotniskowych dla poszczególnych linii lotniczych.
Uwzględniając ekonomiczną efektywność obsługiwania poszczególnych lotów, lotnisko
będzie mogło udzielić zniŜki do 80% (zastosować współczynnik 0,2) w opłatach
lotniskowych. W ministerstwie podkreślają Ŝe rozporządzenie Nr 745 ma na celu
przyciągnięcie nowych linii lotniczych na ukraińskie lotniska, i odpowiednio sprzyjać będzie
zwiększeniu liczby nowych połączeń oraz naturalnemu wzrostowi strumienia pasaŜerów.
Obecnie wysokość opłat lotniskowych ustalana jest na podstawie szeregu aktów
normatywnych, osobno dla kaŜdego lotniska. Wysokość tych opłat dla poszczególnych
lotnisk czasami róŜnić się moŜe kilkakrotnie.
Tabela 1. Podstawowe wskaźniki z zakresu transportu lotniczego na Ukrainie
Razem
Loty międzynarodowe
Wskaźnik
Przewieziono
pasaŜerów,
tys. osób
2011 r.
2012 r.
2011 r.
2012 r.
7505
8106
6329
6821
W tym, w ramach
lotów regularnych,
tys. osób
5452
Przewieziono
ładunków, tys. t
92,1
122,6
91,9
122,0
Wykonano lotów
komercyjnych, tys.
105,3
106,1
77,8
77,7
5930
4325
4694
Źródło: http://www.avia.gov.ua
Na przykład, obecnie opłata za start-lądowanie samolotu dla lotów międzynarodowych
wynosi w zaleŜności od lotniska 4,08-17 USD za 1 t maksymalnej masy startowej (MMS);
dla lotów wewnętrznych — 1,05-7 USD za 1 t MMS. Opłatę za obsługę kaŜdego pasaŜera
ustalono w granicach 10,5-15 USD dla lotów międzynarodowych, oraz w granicach 1,85,5 USD dla lotów wewnętrznych. Oprócz tego lotniska ściągają opłatę za zapewnienie
bezpieczeństwa lotniczego w wysokości 1,5-4 USD za kaŜdego pasaŜera dla lotów
1
międzynarodowych, oraz 0,5-1,5 — dla lotów krajowych. Do tego dochodzi jeszcze opłata za
ponadnormowy postój samolotu — 0,2-0,4 za 1 t MMS (wszystkie podane kwoty nie
zawierają podatku VAT).
Osobnym rozporządzeniem Ministerstwa Infrastruktury (jeszcze przed ukazaniem się
rozporządzenia Nr 745) ustalono, Ŝe lotnisko „Charków” moŜe udzielać zniŜki do 70% w
opłatach lotniskowych w okresie pierwszych trzech lat funkcjonowania lotu
(ze zmniejszeniem do 30% w trzecim roku funkcjonowania). Natomiast na stołecznych
lotniskach „Boryspol” i „śulany” zamiast zniŜek obowiązują swego rodzaju „siatki”
taryfowe, które określają wysokość opłat w zaleŜności od ilości przewiezionych przez
operatora pasaŜerów. Na przykład, obecnie opłata za start-lądowanie samolotu
„międzynarodowego” na lotnisku „Boryspol” wynosi od 7,35 do 10,5 USD za 1 t MMS.
Do tych kwot będzie teraz stosowana „opcja” współczynników redukcyjnych wg uznania
kierownictwa kaŜdego z lotnisk.
8,1
5,1
4,9
2007
6,1
6,2
7,5
Rys. 1. Lotnicze przewozy pasaŜerskie na Ukrainie, mln. osób
2008
2009
2010
2011
2012
Źródło: http://www.ukrstat.gov.ua
Przedstawiciele krajowych lotnisk pozytywnie oceniają tę inicjatywę. Wg ich opinii
inicjatywa Ministerstwa Infrastruktury jest bardzo aktualna i pozytywna, poniewaŜ rozszerza
ona moŜliwości dla rozwoju nowych kierunków podróŜy lotniczych.
Warto podkreślić, Ŝe ogólnie rok 2012 okazał się dość udanym dla rynku: ilość pasaŜerów
przewiezionych transportem lotniczym wzrosła o 7,5% w porównaniu do roku 2011.
Jednocześnie, rynek transportu lotniczego w duŜym stopniu zaleŜny od poziomu rozwoju
gospodarczego.
Pogorszenie sytuacji gospodarczej na Ukrainie na końcu roku 2012 doprowadziło do
znacznego obniŜenia popytu na lotnicze przewozy pasaŜerskie. W październiku—grudniu
ubiegłego roku ich obroty (1,69 mln. os.) utrzymywały się na poziomie analogicznego okresu
roku 2011 (1,7 mln. os.).
Według danych „Wizz Air”, koszty obsługi lotniskowej na Ukrainie są średnio 2-3 razy
wyŜsze niŜ w sieci połączeń tych linii lotniczych w Europie.
Z kolei, przedstawiciele małych lotnisk regionalnych twierdzą, Ŝe nie mogą sobie pozwolić na
udzielanie zniŜek w opłatach lotniskowych do 80%. Takie zniŜki mogą udzielać tylko duŜe
lotniska, które obsługują samoloty typu Boeing i Airbus.
2
Rys. 2. Struktura międzynarodowych pasaŜerskich przewozów lotniczych na Ukrainie
w roku 2012 wg kierunków, %
Rosja
Niemcy
Turcja
19
Izrael
27
Zjednoczone Emiraty Arabskie
Austria
2
2
2
2
2
3
Włochy
Niderlandy
Gruzja
Polska
10
3
Wielka Brytania
Czechy
3
4
4
8
4
5
Francja
Kazachstan
Łotwa
Inne
Źródło: http://www.ukrstat.gov.ua
Na całym świecie lotniska zwiększają dochody za pomocą działalności nie związanej
z lotnictwem — sklepy, restauracje etc. Pozwala to na obniŜenie kosztów obsługi
przewoźników. Wg kierowników lotnisk, na Ukrainie brakuje odpowiednich regulacji
prawnych dotyczących tej kwestii. Najemcy lokali uŜytkowych wyłaniani są w drodze
przetargów przeprowadzanych przez Fundusz Majątku Państwowego, a lotniska tylko
otrzymują środki pochodzące z najmu oraz pewien procent od zysku punktów handlowych.
Przy tym kierownictwo lotnisk nie ma Ŝadnych narzędzi, które umoŜliwiają wpływ
na działalność najemców w przypadku braku jej efektywności.
Rys. 3. Struktura pasaŜerskich przewozów lotniczych na Ukrainie
w roku 2012 wg portów lotniczych, %
Źródło: http://www.ukrstat.gov.ua
Innym powaŜnym problemem dla przewoźników lotniczych działających na rynku
ukraińskim jest nałoŜenie podatku VAT na paliwa lotnicze. Nie jest to praktykowane w
większości krajów, poniewaŜ w strukturze kosztów własnych lotu większa część kosztów
bezpośrednich przypada właśnie na paliwo. Na przykład, wg danych amerykańskiego
holdingu lotniczego US Airways Group Inc., nawet bez nałoŜenia podatku VAT pod czas
wykonywania lotów międzynarodowych wydatki na paliwo stanowią około 30% kosztów
własnych.
Ponadto, rozporządzeniem Nr 735 z dnia 30.11.12 r. (weszło w Ŝycie 25 stycznia 2013 r.)
Ministerstwo Infrastruktury zatwierdziło nową edycję Przepisów przewozów lotniczych.
Nowy dokument stwarza równe warunki bezpłatnego przewozu bagaŜu oraz jednolite stawki
rekompensat wypłacanych pasaŜerom w przypadku odwołania lub opóźnienia lotu —
zarówno dla lotów międzynarodowych, jak i dla lotów krajowych.
3
ŹRÓDŁA
Czasopismo «Biznes»
http://www.business.ua
http://www.avia.gov.ua
http://www.ukrstat.gov.ua
Opracowano:
Stanisław Rudnicki, Ekspert
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie
4