kierunek południe europy - Private Banking po godzinach

NR LXXXIV 2014 WRZESIEŃ
WWW.BANKOWOSCPRYWATNA.PL
KIERUNEK POŁUDNIE EUROPY
Muzea i galerie w tym
rejonie Europy być może
nie kojarzą się z imponującymi
zbiorami światowych
mistrzów i nie kuszą
turystów jak czołowe ośrodki,
do których ściągają
miliony turystów rocznie.
Jeśli jednak wybieramy się
w podróż na południe
od Polski, w bliskie jej
sąsiedztwo, nie zawiedziemy
się propozycjami centrów
sztuki. Warto wziąć
pod lupę trwające
i zapowiedziane na jesień
wystawy w stolicach
Czech, Słowacji, Rumunii,
Węgier i Austrii.
PRAGA
Kroczący smok – współczesne inspiracje
sztuką Azji
DIEGO VELAZQUEZ, WENUS Z LUSTREM (FRAGMENT), OK. 1650 R., NA WYSTAWIE W KUNSTHISTORISCHES MUSEUM W WIEDNIU
na projekty wnętrz, architektoniczne
fantazje i interpretacje Piranesiego wraz
z traktatami teoretycznymi. Zbiór jest
niespotykanie bogaty, pozyskano go od
państwowych instytucji i prywatnych
kolekcjonerów.
BRATYSŁAWA
Galeria Narodowa w Pradze
Pałac Kinskych
www.ngprague.cz
5 września 2014 – 23 listopada 2014
Od cienia do światła – rzemiosło
Kilku niezwiązanych ze sobą czeskich
artystów młodego pokolenia tworzyło
pod wpływem dawnej sztuki azjatyckiej.
Niektórzy z nich studiowali w Azji (jak
Dana Winklerova, która miała okazję
wyjechać na stypendium do Hángzhōu
w Chinach) lub działali razem z twórcami pochodzenia azjatyckiego (Tomáš
Kubačka, Dana Sahánková). Wpływ niedającej się pomylić z inną estetyki daje
się zauważyć we współczesnych dziełach
sztuki, które przygotowywane są na wystawę w praskiej Galerii Narodowej. Do
najważniejszych inspiracji zaliczyć należy dalekowschodnie rzemiosło – przede
wszystkim dawną chińską i japońską
ceramikę. Osobne źródło wpływów stanowią artyści azjatyccy aktywni w Czechach i Europie, których dorobek odzwierciedla filozofię i charakterystyczną
estetykę Wschodu. Zaliczyć można do
nich japońską artystkę Tets Ohnari, tworzącą w Pradze. Najważniejszym celem
wystawy jest studium trendu we współczesnej sztuce czeskiej, ale również spojrzenie na twórczość dalekowschodnią
przez pryzmat Zachodu.
Kuratorzy wyselekcjonowali kolekcję
przedmiotów o wartości historycznej,
numizmatów, dzieł sztuki folklorystycznej, rękodzieła i innych. To ciekawy
przekrój przez cenne monety, przedmioty liturgiczne, rzeźbę i malarstwo,
a także dawną odzież, tekstylia i biżuterię. Najstarsze z ponad 130 precjozów datowane są na II w. naszej ery;
najmłodsze na XX w. Pochodzą przede
wszystkim z terenów Słowacji; tylko
niewielka część z nich przybyła z innych
terenów Europy. Wystawa to z jednej
strony lekcja historii rzeczy, z drugiej
– uczta dla oczu miłośników sztuki użytkowej i rzemiosła artystycznego.
Giovanni Battista Piranesi
Galeria Narodowa w Pradze
www.ngprague.cz
21 listopada 2014 – 1 lutego 2015
Ta rozległa wystawa zaprezentuje pełen
przekrój prac jednego z najważniejszych
w dziejach wszechstronnych artystów.
Giovanni Battista Piranesi (1720–1778)
– włoski malarz, architekt, designer i archeolog, ceniony przede wszystkim za
obrazy przedstawiające urokliwe widoki Rzymu – zarówno starożytnego, jak
i współczesnego artyście. Jego fascynujący cykl „Carceri” („Więzienia”), dzięki
niepokojącej atmosferze i hipnotyzującej ekspresji, inspirował wiele wybitnych postaci, m.in. Victora Hugo, Aldousa Huxleya i francuskich surrealistów
i czaruje do dziś. Oprócz wspomnianej
serii, na wystawie zobaczyć będzie moż-
Słowackie Muzeum Narodowe
www.snm.sk
Trwa: do 31 grudnia 2014
BUKARESZT
Artyści i edukacja w Bukareszcie 1864-1948
Muzeum Narodowe Sztuki Rumunii,
parter Galerii Narodowej
www.mnar.arts.ro
Trwa: do 28 września 2014
Z okazji 150. rocznicy Narodowego Uniwersytetu Sztuk w Bukareszcie, muzeum
zaprasza w podróż wraz z ewolucją rumuńskiego szkolnictwa akademickiego.
Na wystawie zgromadzono prace byłych studentów i profesorów z dziełami
pochodzącymi z Departamentu Sztuki
Współczesnej oraz Rysunku i Grafiki
Muzeum Narodowego, a także z kolekcji
uniwersyteckich. Szkoła Sztuk Pięknych
w Bukareszcie została założona w 1864 r.
dzięki staraniom Theodora Amana i Gheorghe Tattarescu. W 1931 r. uzyskała status akademii. W tym czasie uczyli tam
tacy uznani rumuńscy artyści, jak Camil
Ressu, George Demetrescu Mirea, Eustaţiu Stoenescu, Jean Al. Steriadi i Alexandru Ciucurencu. Wystawa obejmuje
200 obrazów, rzeźb i grafik, charakterystycznych dla różnych stadiów rozwoju
Akademii, a zatem będących zarazem
analizą współczesnej sztuki rumuńskiej.
Uzupełnia ją kompozycja przedmiotów
charakterystycznych dla poszczególnych
epok – mebli, rekwizytów i rysunków.
BUDAPESZT
100 procent kreatywności – I Narodowy
Salon Architektury
Pałac Sztuki w Budapeszcie
www.mucsarnok.hu
Trwa: do 7 września 2014
Wystawa potrwa jeszcze tylko kilka dni;
niestety, bo jest szczególnie warta odwiedzin. Pałac Sztuki, w którym się odbywa,
prezentuje najważniejsze światowe ekspozycje architektoniczne. „I Narodowy
Salon” to zbiór aż 200 budynków, które
zaznaczyły się we współczesnym węgierskim krajobrazie, w postaci modeli,
wielkoformatowych wydruków, filmów,
projektów, obiektów artystycznych i dokumentacji. W 2014 r., okrzykniętym na
Węgrzech Rokiem Architektury, obchodzona jest dwusetna rocznica urodzin
Miklosa Ybla – jednego z najważniejszych europejskich budowniczych XIX w.
Wystawie towarzyszy szereg eventów
związanych ze światem węgierskiej architektury, dzięki którym można doskonale poznać ten kluczowy element
tutejszej kultury. Ponieważ kreatywność
projektantów i urbanistów to od zawsze
wehikuł innowacji, wystawa hołduje
w równym stopniu nowoczesności współczesnych projektów, co ekologicznemu
zorientowaniu budynków przyszłości.
Zrealizowana na 2500 m kw., ekspozycja
pokazuje różne szkoły i trendy, istotne
projekty rozwijające urbanizację w ciągu
ostatnich 15 lat, ale także kościoły, przestrzenie publiczne i małych rozmiarów
realizacje. Poszczególne sekcje podzielono na przeredagowane budynki historyczne, krajobraz nowoczesny i architekturę wnętrz, natomiast wizualizacje
trendów wzbogacone zostały obiektami
z pokrewnych dziedzin sztuki.
Dada i Surrealizm. Wystawa 3 w 1
Hungarian National Gallery
www.mng.hu
Trwa: do 5 października 2014
Otwarta latem wystawa to prawdziwa
perła wśród wszystkich wymienionych
tu wydarzeń. Muzeum chwali się, że jest
to najbardziej kompletna ekspozycja na
Węgrzech, traktująca o XX-wiecznych
ruchach awangardowych. Zobaczymy na
niej prace największych artystów działających od początku ubiegłego stulecia,
a wśród nich: Marcel Duchamp, Max
Ernst, Man Ray, Joan Miró, Kurt Schwitters, René Magritte i Salvador Dalí. Ciekawy jest również fakt, że zbiory stanowi
selekcja prac z kolekcji Muzeum Izraela
w Jerozolimie. Układ obiektów daje bardzo przystępny ogląd i rozeznanie w najważniejszych postaciach, wydarzeniach
i wpływach w ruchach dada i surrealistycznym od drugiej dekady XX w. aż do
połowy lat 70. Oba były wiodącymi trendami, które zrewolucjonizowały sposób,
w jaki myślimy dziś o sztuce. Dadaizm
zmienił postrzeganie przedmiotów codziennego użytku, skupiając się na roli
przypadku i podważeniu estetycznych
konwenansów; surrealizm zaproponował z kolei nowy koncept rzeczywistości,
rozszerzonej o to, co podpowiada wyobraźnia. Z tych dwóch nurtów wyrosły
formy artystycznego wyrazu, takie jak
znane wszystkim obiekty, którym nadano nową rolę (tzw. readymades), fotomontaż, kolaż, asamblaż. Wystawa jest
próbą pokazania pełnego zakresu środków, dlatego zobaczymy na niej zarówno media tradycyjne, jak i biomorficzne
kształty, które tworzyli André Masson,
Max Ernst, Jean Arp i Joan Miró, dziwaczne asamblaże i fotogramy, jak również prowokujące ready-mades Marcela
Duchampa.
Na Węgrzech wspomniane ruchy właściwie nie istniały, natomiast wystawa
stanowi świetną sposobność pokazania,
jak tamtejsi artyści odnosili się do awangardy. Sekcja „Zreorganizowana Rzeczywistość” to zbiór prac z węgierskich prywatnych i państwowych kolekcji, który
prezentuje pewien konceptualny dialog,
mniej lub bardziej związany z obiektami
z izraelskiego muzeum.
Kolejnym uzupełnieniem wystawy jest
osobna ekspozycja filmów eksperymentalnych – swoisty przegląd awangardowych realizacji, inspirowanych ruchem
dada i surrealizmem. To także zbiór innych przedstawień, luźno związanych
z kinematografią, ale które wykorzysty-
wały możliwości, jakie dawały obrazy ruchome. W tym kompleksowym przeglądzie znajdują się absolutne klasyki – filmy
Man Raya, Fernanda Légera, Vikinga Eggelinga czy Hansa Richtera. Ale nie tylko.
Trzy z zaprezentowanych obrazów nigdy
wcześniej nie były pokazywane.
WIEDEŃ
Velazquez
Kunsthistorisches Museum
www.khm.at
28 października 2014 – 15 lutego 2015
To pierwsza wystawa Diego Velazqueza
(1599–1660) w niemieckojęzycznym kraju. Obok słynnych, uroczych portretów
dzieci z rodziny królewskiej (z których
jeden uświetnia jedną z galerii Kunshistorisches Museum), na ekspozycji pojawi się pełen wachlarz tematów, które
poruszał w swych pracach hiszpański
mistrz. Wśród nich martwe natury rodem z XVII-wiecznej kuchni, malarstwo
religijne, mitologiczne i historyczne –
wszystkie w charakterze świadectwa
wszechstronności i wirtuozerii artysty.
Do wypożyczonych eksponatów należeć będą niepokazane nigdy wcześniej
w Wiedniu słynne płótna: „Wenus z lustrem”, „Apollo w kuźni Wulkana” i „Pokłon Trzech Króli”. Przedsięwzięcie organizowane jest we współpracy z Museo
Nacional del Prado, które posiada najbogatszy zbiór prac Velzqueza na świecie,
National Gallery z Londynu oraz Boston
Museum od Fine Arts.
Iwona Ż elazna
Iwona Żelazna
Więcej w najnowszym numerze Private Banking
WWW.BANKOWOSCPRYWATNA.PL
NR LXXXIV 2014 WRZESIEŃ
I N W E S T YC J E
4
W obliczu licznych i groźnych międzynarodowych konfliktów,
notowania złota zachowują się zdumiewająco spokojnie.
FUNDUSZE
12
MOTO
Marazm na giełdzie nie taki groźny, jeśli postawi się na spółki
regularnie wypłacające swoim akcjonariuszom dywidendę.
22
Nawet -konne auta dziś prowadzi się jak dziecinne zabawki.
Kierowcy tęsknią jednak za krnąbrnymi potworami.
ĆWIERĆ WIEKU BEZKARNOŚCI
Za polskimi zmianami
ostatniego 25-lecia jedna
dziedzina z pewnością
nie nadąża – system
ścigania przestępstw i wymiaru
sprawiedliwości.
W połowie sierpnia minęły dwa lata od
upadku Amber Gold. Prowadzący sprawę prokuratorzy przy okazji tej niechlubnej rocznicy wyrażali nadzieję, że
śledztwo uda im się zamknąć do końca
roku. Ale nawet jeśli dotrzymają słowa
i na początku 2015 r. będzie „już” gotowy
akt oskarżenia, na wyrok trzeba będzie
czekać latami. Na dodatek nie ma wcale
pewności, że ktokolwiek zostanie skazany, a nawet jeśli zapadną wyroki, że będą
adekwatne do wyrządzonych szkód.
Polski system sprawiedliwości nie radzi
sobie z przestępstwami związanymi z finansami. Dochodzenia w sprawie głośnych
afer ciągną się latami. Nawet w przypadkach oczywistych, kiedy szybko udaje się
zebrać materiał dowodowy i zatrzymać
podejrzanych, sądy są tak opieszałe, że nawet 10 lat od wykrycia przestępstwa nie
wystarczy na skazanie.
Taki stan rzeczy utrzymuje się od lat. Organy sprawiedliwości wydają się obecnie
równie nieprzygotowane do walki z przestępczością finansową, jak wtedy, gdy zaczynała się transformacja. W ciągu ostatniego
25-lecia na giełdzie czy rynku finansowym
powstała już niejedna fortuna, a tymczasem
nasz kraj nie dorobił się ani służby, która
zajmowałaby się chwytaniem nieuczciwych
białych kołnierzyków, ani prokuratorów,
dla których rachunkowość nie jest czarną
magią, ani zespołu sędziów, którzy potrafiliby skazywać nieuczciwe rekiny finansjery.
WIĘCEJ NA STR. -
HYDE PARK STR. 1
FOTO: THINKSTOCK
O HIPOTEKI NIE MUSIMY SIĘ MARTWIĆ.
DŁUGI MAMY MNIEJSZE NIŻ INNI
ARTYSTYCZNE RARYTASY
NA JESIENNY WYPAD
Zadłużenie polskich gospodarstw domowych z tytułu kredytów mieszkaniowych
wynosiło na koniec czerwca 82,5 mld euro,
o 2,3 proc. więcej niż na koniec 2013 r.
Łączne saldo kredytów hipotecznych
w Polsce stanowi 21 proc. produktu krajowego brutto. To wartość podobna jak we
Włoszech, na Słowacji, w Czechach, na Łotwie i w Chorwacji, ale na unijnym poletku
znacząco poniżej przeciętnej. Jak wynika
z danych Europejskiego Banku Centralnego przeanalizowanych przez Home Broker,
unijna średnia to 43,1 proc. Z 27 przebadanych krajów Polska znajduje się na 21. miejscu pod względem poziomu zadłużenia
z tytułu kredytów hipotecznych w relacji
do PKB.
Łącznie, na koniec pierwszego półrocza
2014 r. mieszkańcy Unii Europejskiej byli
z tytułu kredytów hipotecznych winni
bankom 5,57 bln euro, o 32 mld euro wię-
Prace Marcela Duchampa, Maxa Ernsta,
René Magritte’a i Salvadora Dalí można obejrzeć jeszcze do 5 października na
wystawie Dada i Surrealizm w budapeszteńskiej Hungarian National Gallery.
Muzeum chwali się, że jest to najbardziej
kompletna ekspozycja na Węgrzech, traktująca o XX-wiecznych ruchach awangardowych.
Pod koniec października w wiedeńskim
Kunsthistorisches Museum zostanie
otwarta pierwsza wystawa Diego Velazqueza w niemieckojęzycznym kraju. Obok
słynnych, uroczych portretów dzieci z rodziny królewskiej w Wiedniu będą na niej
gościć słynne płótna: „Wenus z lustrem”,
„Apollo w kuźni Wulkana” i „Pokłon
Trzech Króli”. Przedsięwzięcie organizowane jest m.in. we współpracy z Museo Nacional del Prado, które posiada najbogatszy
zbiór prac Velzqueza na świecie.
cej niż pół roku wcześniej i o 109 mld euro
więcej niż rok wcześniej. Największa część
tego zadłużenia przypada naturalnie na
największe gospodarki UE: Wielką Brytanię (1,33 bln euro), Niemcy (1,03 bln euro)
i Francję (0,85 bln euro). Zadłużenie mieszkańców tych trzech krajów jest o 35 proc.
wyższe niż łączne zadłużenie pozostałych.
Największe długi w relacji do wielkości gospodarki mają Duńczycy, których zobowiązania z tytułu kredytów hipotecznych przekraczają PKB. Jest to jednak sytuacja wyjątkowa,
bo w kraju tym działa model zupełnie inny
niż w pozostałych państwach. Bazuje on na
sekurytyzacji kredytów hipotecznych w postaci listów zastawnych i od pewnego czasu
Europejski Bank Centralny nie uwzględnia
Danii w statystyce zadłużenia gospodarstw
domowych z tytułu hipotek.
WIĘCEJ NA STR. 11
FOT. THINKSTOCK
To tylko dwie z kilku propozycji dla tych,
którzy lubią sobie przedłużyć wakacje i we
wrześniu czy październiku wybrać się na
niedługi i nieodległy wypad, a kochają sztukę. Nie zawiodą się na tegorocznej ofercie
muzeów i galerii w Pradze, Bratysławie, Budapeszcie, Wiedniu czy Bukareszcie.
WIĘCEJ NA STR. 14
ISSN 1897-4147
CENA , ZŁ (w tym 8% VAT)