Realizm utracony

Realizm utracony
Realism lost
Beata Bigaj | Kinga Nowak | Rafał Pacześniak | Grzegorz Wnęk
1
Realizm utracony
Kontrapost
| Stowarzyszenie Artystów „Kontrapost” zostało zainicjowane w 2001 roku
(rejestracja w KRS dzięki zaangażowaniu Iwony Dobrzańskiej) przez grupę
malarzy zjednoczonych ideą twórczości figuratywnej, tematycznej, zaanga‑
żowanej, odnoszącej się do problemów człowieka we współczesnym świe‑
cie, dalekiej jednak od tendencji związanych z powszechnym na początku
lat 2000 pop‑artem. Malarstwo „Kontrapostu” zwrócone jest od początku
w stronę indywidualizowania formy malarskiej.
„Chodzi o rodzaj takiego penetrowania problemów, który musi zaniepokoić
autorów stawiających swoimi pracami pytania oraz widzów chcących być
aktywnymi uczestnikami tego problemu” – napisał Grzegorz Wnęk w publi‑
kacji towarzyszącej wystawie Na obraz i podobieństwo.
| W skład grupy wchodzili głównie absolwenci krakowskiej Akademii Sztuk
Pięknych z pracowni malarskich Jacka Waltosia i Stanisława Rodzińskiego.
Jednak bezpośrednim inicjatorem powstania grupy był Grzegorz Bednarski.
Początkowo stowarzyszenie liczyło kilkanastu artystów różnych dziedzin,
z czasem uformowała się grupa składająca się z kilku osób, w tym najczęściej
uczestniczący w wystawach objętych programem Kontrapostu: Beata Bigaj,
Kinga Nowak, Rafał Pacześniak i Grzegorz Wnęk.
| Stowarzyszenie zorganizowało wystawy: 2001 – Na obraz i podobieństwo,
Galeria Krypta u Pijarów, Kraków; 2001 – Piękno sugestii, Miejski Ośrodek
Kultury, Olsztyn; 2003 – ryba, bacon i ćwierć wołu, Galeria ZPAP „Pryzmat”,
Kraków, Muzeum Lubuskie im. J.Dekerta, Gorzów Wielkopolski; 2004 – Bi‑
gaj, Kubiak, Nowak, Wnęk, CSW „Solvay”, Kraków.
2
The Kontrapost Artists’ Association was founded in 2001
(registered with Companies House thanks Iwona Dobrzań‑
ska’s work) by a group of painters united round a common
idea of figurative art – socially engaged, focused on concrete
motifs, devoted to man and his problems in contemporary
world but far from the ideas associated with the pop‑art
of the early 2000s. Since its inception, Kontrapost painting
has been centered on individualized artistic form.
„It is about penetrating problems in such a way that would
satisfy the artists who ask questions through their paintings as
well as the audience who want to be active participants of the
situations in question” – as Grzegorz Wnęk wrote in a paper
accompanying the In Our Image and Likeness exhibition.
The group consists mainly of graduates of the Academy
of Fine Arts in Krakow, educated by its professors – Jacek
Waltoś and Stanisław Rodziński. The main founder of the
group was Grzegorz Bednarski. In the beginning, the
association united about a dozen artists from different fields.
The group gradually took the present shape of a few closely
connected painters, including those who most often parti‑
cipate in Kontrapost exhibitions: Beata Bigaj, Kinga Nowak,
Rafał Pacześniak and Grzegorz Wnęk.
So far the association has organized the following exhibitions:
2001 – In Our Image and Likeness, Krypta u Pijarów Gallery,
Krakow; 2001 – The Beauty of Suggestion, the City Center
of Culture, Olsztyn; 2003 – fish, bacon and a quarter of an ox,
Galeria ZPAP „PRYZMAT”, Krakow, Muzeum Lubuskie
im. J.Dekerta, Gorzów Wielkopolski; 2004 – Bigaj, Kubiak,
Nowak, Wnęk, CSW „Solvay”, Krakow.
Realizm utracony
Realizm, ale jaki?
Realism – but
of what kind?
Małgorzata Kitowska‑Łysiak
Małgorzata Kitowska‑Łysiak
| Czy i jaki mieliśmy w Polsce powojennej realizm, zastanawiała się wiele lat
temu Elżbieta Grabska. Jej rozważania pozostały bez wyrazistej konkluzji.
Tradycja realizmu/realizmów w historii naszej sztuki, począwszy od końca
XVIII wieku do dzisiaj, w ogóle nie została przebadana, jakby oczywiste dla
wszystkich było to, że realizm był, jest i będzie. Ale przyczyny są bardziej
złożone: badaczy sztuki, zwłaszcza XX wieku, znacznie bardziej fascynuje
tradycja awangardowa i jej przemiany; przymykają zaś oko na to, co wyda‑
rzyło się bądź wydarza obok, w tle, i co w gruncie rzeczy stanowi dla awan‑
gardy niezbędny kontekst. Awangarda bez tła, bez tych, którzy pozostają
z boku, a niekiedy nawet w tyle, nie byłaby awangardą, bo nie miałaby komu
i czemu przewodzić. Dowódca musi mieć wojsko, inaczej jest szarakiem,
przeciętniakiem, którego nic nie wyróżnia.
| Oczywistość, że realizm był, jest i będzie znajduje potwierdzenie w arty‑
stycznych doświadczeniach kolejnych generacji. Można byłoby powiedzieć,
że niemal każde pokolenie ma swój własny realizm, a nawet kilka. I byłaby
to prawdopodobnie uwaga słuszna nawet wówczas, gdybyśmy za wszelką
cenę pojęcie to (realizm) chcieli identyfikować ze sztuką zwaną „przedsta‑
wiającą” bądź „figuratywną”, a tak się właśnie potocznie przyjęło.
| W Polsce, to prawda, nie mieliśmy Courbeta; w dziejach naszego malarstwa
jego rolę spełnia od biedy Aleksander Gierymski i „społecznicy” – Kot‑
sis wespół z Szermentowskim, żeby tylko przypomnieć najbardziej znane
nazwiska. Niektórzy autorzy widzą realistów również w Matejce i w Mal‑
czewskim, z czym o tyle można się zgodzić, że obaj uwiarygodniali detale
swoich malarskich kompozycji, ale przecież nie „pragnienie wywołania
pozoru rzeczywistości”, które Linda Nochlin uznaje za główną cechę wszyst‑
kich postaci realizmu, stanowiło sedno ich postawy wobec świata i sztuki.
Niewiele wspólnego z realizmem impresjonistów ma nasza rodzima wersja
„impresjonizmu warszawskiego” (Pankiewicz, Podkowiński) – z gruntu
urodziwa, pięknoduchowska, o czym świadczą tyleż motywy, co sposób ich
traktowania. Trudno być może nawet dziwić się, że u nas postimpresjonizm
(koloryzm), jako sztuka uwolniona od XIX‑wiecznych bogoojczyźnianych
obowiązków, miał się długo i dobrze, a ślady jego dominacji w malarstwie
i szkolnictwie odczuwaliśmy przez wiele powojennych dekad. Po wojnie
nie było jednak już tak jednostajnie, jak przed nią – pojawiły się realizmy
alternatywne: tradycyjne i nowoczesne. Pierwsze to „socjalistyczny” (w tre‑
ści) i ten spod znaku Grupy Malarzy Realistów (Garboliński, Kaczmarski,
Krajewscy, Krawczyk i inni); do drugiej grupy można byłoby zaliczyć: „re‑
alizm spotęgowany” Kantora, własny – bo jak go inaczej nazwać – Wróblew‑
skiego, „nowofiguratywny”, hiper‑realizm, malarstwo transawangardowe lat
80. ubiegłego wieku, czyli „nową ekspresję”, a także późniejszą, „neobanali‑
styczną” ofertę Grupy Ładnie. Przytaczam tu hasła, nazwy kierunków i grup,
w wielkim uproszczeniu zarysowując rozległość realistycznych poetyk, które
– zaniechane już dzisiaj bądź tylko wyciszone – stanowią background dla
3
Many years ago, Elżbieta Grabska wondered whether there
ever was anything like realism in postwar Polish art. She
never came to a final conclusion in her reasoning. The
tradition of realism, or possibly – realisms, in the history
of our art, starting from the late 18th century up till now,
has never been explored just as if every one thought that
its presence in Polish art has always been obvious. The
reasons for this phenomenon are, however, more complex
– art historians, especially those who concentrate their
research on the art of the 20th century, are much more
fascinated with avant‑garde tradition and its dynamics
and they overlook everything that has happened in the
background and that constitutes the indispensable context
of avant‑garde art. Without those in the background, on the
side, or even falling behind, there would be no avant‑gar‑
de as there would be no status quo to be challenged and
overtaken. Without an army behind him, any commander
appears as in no way different from a simple private.
Treating realism as an obvious part of the Polish artistic
tradition finds its expression in the experience of many
consecutive generations. One could say that almost every
generation have their own realism, or even a few realisms.
Such a stipulation would probably be justified even if one
were determined to identify the concept of realism as
such only with figurative art, as it is commonly viewed.
It is true that there was no Courbet in the history of Polish
painting although Aleksander Gierymski, as well as the
so called “social workers” – Kotsis and Szermentowski
– just to mention a few most important names, could be
treated as his counterparts. Some researchers classify as
realist painters also Matejko or Malczewski which is true
only as far as close realistic depiction of real details in
their paintings is concerned but not as much so when one
thinks of realism as „striving to create a pretence of reality”
as Linda Nochlin captures the main feature of any kind
of realism. There is also not much in common between the
realism of the impressionist painters and our local version
of “Warsaw impressionism” represented by Pankiewicz and
Podkowiński – rather pretty and carefree, which is visible
not as much in the themes for their paintings as in their
approach to them. There might be nothing surprising in
the fact that the Polish post‑impressionism (colorist art),
perceived as art freed from the patriotic duties that it served
in the 19th‑century, lived a long and successful life and that
the influences of its domination in art and education were
visible for many postwar decades. Postwar years were not,
however, as homogenous as the pre‑war times – alternative
realisms, traditional as well as modern, sprang out and
started competing with each other. The traditional stream
was represented by the “socialist” art of the Realist Painters’
Group (Garboliński, Kaczmarski, Krajewscy, Krawczyk and
others); the modern one – by Kantor’s „realism intensified”,
the individual realism of Wróblewski, hyper‑realism, trans
Realizm utracony
aktualnych doświadczeń wielu twórców, zwłaszcza tych, którzy uchylają rolę
innych tradycji artystycznych.
| Dzisiaj bowiem nie sposób mówić o jednym realizmie. Każdy realizm
po Courbecie jest realizmem z przymiotnikiem. Co więcej – zauważa Linda
Nochlin – już w XIX wieku, w ramach jednego kierunku, „[…] pragnienie
utrwalenia prawdy o naturze en plen‑air wiodło Moneta w przenoszeniu
postrzeżeń na płótno do malowania szerokiego, zacierającego kontury,
podczas gdy w tym samym czasie w Anglii Ford Madox Brown usiłował
robić to samo, w tych samych warunkach, za pomocą ostrego konturowania
i drobiazgowo wypracowanej faktury”.
| Obecnie, nawet jeśli mówimy o zjawiskach z gruntu nie mających nic
wspólnego z obserwacją rzeczywistości i z jej odtwarzaniem na płótnie, czę‑
stokroć odnosimy się właśnie do realizmu; nad‑realizm, „realizm magiczny”,
„realizm fantastyczny” to niejako realizm wywrócony na opak. Dziewiętna‑
stowieczny realizm był punktem zwrotnym w sztuce, a wszelkie jego później‑
sze mutacje, powstające w rezultacie kolejnych doświadczeń kulturowych,
rangę tego zjawiska podkreślają. Obszar artystycznych doświadczeń, który
aktualnie można objąć owym pojęciem, kluczowym dla europejskiej sztuki
przedstawiającej trzech ostatnich stuleci, jest wyjątkowo szeroki. Można by‑
łoby zresztą zastanawiać się czy właśnie przedstawieniowość nie jest tą cechą
sztuk wizualnych, która pozwala na znacznie więcej przekształceń w obrębie
języka wypowiedzi niż nieprzedstawieniowość.
| Od kilku dekad na Zachodzie próbuje się zrekapitulować ów stan rzeczy,
niejako podsumować tradycję realizmu. W 1983 roku w Centre Pompidou
Jean Clair przygotował wystawę Les Realismes; natomiast na przełomie 2005
i 2006 roku madryckie Thyssen‑Bornemisza Museo pokazało ekspozycję
Mimesis. Modern Realism 1918–1945 – to zaledwie dwa przykłady tego
rodzaju przedsięwzięć. U nas, jak wspomniałam, wciąż nie podjęto próby,
która miałaby perspektywę historyczną i obejmowałaby całościową (na tyle,
na ile to możliwe) refleksję nad zagadnieniem reprezentacji rzeczywistości
w sztuce – nad jej kulturowo‑społecznymi źródłami i kontekstami, relacjami
pomiędzy różnymi dyscyplinami oraz artystycznymi wyznacznikami.
| Jeżeli odbywają się wystawy, są skromne, a ich rola polega przede wszyst‑
kim na zwróceniu uwagi na to, iż sztuki przedstawiające mają się zgoła przy‑
zwoicie. Kilka lat temu (2002) w Zamku Ujazdowskim pokazano ekspozycję
pod deklaratywnym, hasłowym tytułem Rzeczywiście. Młodzi są realistami.
Udział w niej wzięli artyści uprawiający tak różną twórczość, i pracujący
w tak różnych mediach, jak Paweł Althamer, Cezary Bodzianowski, Agata
Bogacka, Maurycy Gomulicki, Marcin Maciejowski, Joanna Rajkowska,
Iwo Rutkiewicz (wymieniam niektórych). Kurator wystawy, Stach Sza‑
błowski mówił, że w pojęciu „realizm” ważniejsze jest dla niego „real” niż
4
avant‑garde painting of the 80s, known as the “new expres‑
sion”, and the “neo‑banal” works of the Prettily Group. What
I draw here in the form of those names and groups is a sim‑
plified picture of the different realist poetics which – now
totally abandoned or only less visible – constitute the back‑
ground for the present experience of many painters, espe‑
cially those who question the role of other artistic traditions.
It is, thus, impossible to speak of one realism today. After
Courbet, every realism is a realism with an adjective. What
is more, as Linda Nochlin notices, even as early as in the
19th century, as part of the same art movement, “striving
for capturing the truth about nature en plen‑air led Monet
to translate his observation onto wide canvases with blurred
contours whereas in England Ford Madox Brown was at
the same time trying to achieve the same goal in the same
conditions by clear contours and carefully used texture”.
Now we refer to realism even when discussing phenomena
that have nothing to do with observing the reality and trans‑
lating it into a painting. Magic realism, fantastic realism,
hyper‑realism – they can all be viewed as realism turned
inside out. The 19th century realism was a turning point for
all art and all its mutations, created as a result of particular
cultural experience, underline its real importance. The area
of artistic experience which the term, vital for figurative art
in Europe for the last three centuries, can now be viewed
to comprise is exceptionally broad. One could even wonder
if figuration is not the feature of visual art which allows for
much more freedom in the language of expression than
simple depiction.
Attempts to recapitulate the status quo and summarize the
tradition of realism have been made in the West for several
decades. In 1983, Jean Clair prepared an exhibition entitled Les
Realismes in Centre Pompidou; between 2005 and 2006, the
Thyssen‑Bornemisza Museo in Madrid organized an exhibition
entitled Mimesis. Modern Realism 1918–1945 – those are only
two out of many endeavors of this kind. In Poland, as I have
already mentioned above, there has been no attempt to orga‑
nize such an event which would put realism in Polish art in
a proper historical perspective and capture the phenomenon
of representing reality in art as holistically as possible – with its
cultural and social sources and contexts, as well as its relations
with different disciplines and artistic determinants.
Even when exhibitions are organized, they are rather
modest and their role is only to draw the attention of the
audience to the fact that realist art is doing well. A few
years ago, in 2002, there was an exhibition organized in the
Ujazdowski Castle entitled Rzeczywiście. Młodzi są realista‑
mi (Eng. Really. The Young are Realist Artists). Among the
artists whose works were exhibited were Paweł Althamer,
Cezary Bodzianowski, Agata Bogacka, Maurycy Gomulicki,
Marcin Maciejowski, Joanna Rajkowska, Iwo Rutkiewicz,
just to mention a few names – varying considerably both
Realizm utracony
„izm”: „Realizm, czyli link do realności, realizm, czyli odwołanie do realiów,
realizm, czyli trzeźwe spojrzenie na rzeczywistość”. To nic nowego, wszak
realizm zawsze oznaczał „link do realności”, chociaż niekoniecznie akurat
trzeźwe na nią spojrzenie. Prezentacja nie spotkała się z aplauzem krytyków,
niemniej wywołała ducha, pokazała, że – jakiś – realizm jest nadal żywy,
a ponadto pokazała, w jakim celu i w jaki sposób młodzi do rzeczywistości
pozaartystycznej się odnoszą i jak ją w swojej sztuce wykorzystują.
| Dlaczego więc dzisiaj inni młodzi mówią o „realizmie utraconym”? Jako
o „raju utraconym”? Ale każdy z nich ów realizm /raj odnajduje, tyle, że jest
on własny. Artyści stosują przecież od dawna nie tylko techniki własne,
mieszane, ale także style, konwencje itp. Dlaczego więc nie można byłoby
mieszać realizmów? Tak się dzieje. Czy jednak taki mieszany realizm jest
jeszcze realistyczny? W czym owa rzeczywistościowość obrazu miałaby
się przejawiać? Okazuje się, że nie tylko w malowaniu tego, co przynoszą
doznania zmysłowe, a przede wszystkim nie tylko w malowaniu z oka, nie
tylko w „opowiadaniu” świata. Młodzi z „Kontrapostu” piszą, że interesuje
ich „zobaczenie świata w całości, z jego czasowym i przestrzennym skom‑
plikowaniem, przeczuciem tego, co nieuchwytne i nienazwane” i że da się
to „[…] być może wyrazić najpełniej właśnie poprzez obraz, który przycho‑
dzi do malarza”. Chciałoby się od razu zapytać: przychodzi skąd? Najprościej
byłoby pewnie odpowiedzieć: spoza nas. Przychodzi spoza nas. Jest nie
tylko widzialny, nie tylko uświadomiony, ale może być także nieoczekiwany,
niejasny, tajemniczy, dany na nieznanych prawach. Przychodzi spoza nas
i nakłada się na to, co w nas i wokół nas. Tym samym staje się sumą owych,
często niekompletnych, niepewnych, danych, zyskuje pełnię.
| Potwierdzają to prace Beaty Bigaj, Kingi Nowak, Rafała Pacześniaka
i Grzegorza Wnęka. Każdy z nich wadzi się z rzeczywistością i z malar‑
stwem po swojemu, ale w każdym przypadku pojedynczy obraz jest ową
sumą niedokładnych danych. Z drugiej strony: każdy dostarcza widzom
odrębnych niepewnych danych, ale wspólny pokaz staje się ich (danych)
sumą, całością, która mówi o postawie i pokrewnych wyborach artystycz‑
nych młodych malarzy. Beata Bigaj obrazuje człowieka wyalienowanego,
zawieszonego w próżni (Peter), pozbawionego kulturowego oparcia. Jak
wojerystka (Kiedy jesteś sam), przygląda się swoim bohaterom, nierzadko
w sytuacjach intymnych, po czym komponuje dynamiczne układy z malo‑
wanych mięsiście, brutalnie zarysowanych, a nawet zdeformowanych, figur
w dramatycznych pozach. Zgrzytliwa, celowo nieprzyjemna kolorystyka jej
prac wydaje się tyleż manifestacją zerwania z tradycją koloryzmu, co pro‑
wokacją wymierzoną w widza niewrażliwego społecznie. Inaczej u Kingi
Nowak: jej nowe prace uderzają świeżością motywów, które można określić
jako „turystyczne” czy też „archeologiczno‑antropologiczne” (Archeologia,
Instrument). Malowane płasko, odważnie rozjaśnionymi barwami, wydają się
nie tylko dekoracyjne, ale również intrygująco świetliste, jakby doświetlone
5
in their artistic creation and in the media used. The curator
of the exhibition, Stach Szabłowski, said that it is the “real”
rather than the “ism” that is more important for him in the
notion of realism itself: “Realism, that is a link with the
real, realism – referring to the reality, realism – a sober view
on the reality.” There is nothing particularly new in such
a definition – realism has always been perceived as “a link
with the real” although not necessarily as a “sober view on
the reality”. The exhibition did not gain much appreciation
among the critics but it did raise the spirit of realism and
showed that – in some form – it is still alive, presenting how
young artists perceive the outside reality and how they use
it in their art.
Why is it, then, that young artist speak about „realism lost”?
Is it their vision of a “paradise lost”? Does every one of them
manage to find their own individual version of “realism”
/“paradise”? They have been using their own techniques mixed
with different conventions and styles for a long time now. Why
should they not mix different realisms? That is exactly what
they are doing. Is this mixed realism still realism, though? How
is the realism of the picture achieved and revealed? It seems
that it is not only in expressing the sensually verifiable expe‑
rience, not in painting what one can physically see with their
eyes, but in telling a story about the reality that the reality finds
its full expression. Young artists from the Kontrapost group say
that they are mainly interested in “seeing the world as a whole,
with all its temporal and spatial complexity, with a sense of all
that is ungraspable and unnamed” and that such an effect “can
be achieved most fully through the kind of painting that comes
to the painter”. One is immediately compelled to ask: “where
does it come from?” The simplest answer is probably: “from
the outside”. It comes from the outside. It is not only visible, not
only consciously realized but also unexpected, unclear, myste‑
rious, given on unknown terms. It comes from the outside and
overlaps with what is inside us and around us. Thus, it becomes
a sum of all the data, incomplete and uncertain as it may be; it
becomes full.
The works of Beata Bigaj, Kinga Nowak, Rafał Pacześniak
and Grzegorz Wnęk seem to confirm that. Every one
of those painters has their own vision of reality and of pa‑
inting and they all create pictures that are individual sums
of imprecise data. On the other hand, they all provide their
audience with sets of incomplete data which, put together in
a joined exhibition, become a sum, a whole which expresses
the common approach and unified artistic choices of the
young artists. Beata Bigaj shows man alienated, hanging in
the void (Peter), deprived of his cultural basis. Like a voyeur
(Kiedy jesteś sam; Eng. When You Are Alone), she looks at
the subjects of her painting, often in intimate situations,
and composes dynamic sets out of fleshly painted, brutally
drawn, or even deformed, figures in dramatic poses. The
violent, often unpleasant, colors of her works seem to serve
both as a manifestation of breaking off with the colorist art
tradition and as a provocation aimed at a socially indifferent
Realizm utracony
słońcem w zenicie – przyciągają wzrok. Rafał Pacześniak podejmuje stary
motyw pracowni malarskiej i odbicia w lustrze. W pracowni pojawia się nie
tylko przygotowująca się do pozowania lub pozująca modelka, ale również
gotowy obraz. Lustro odbija i postać modelki, i postać artysty przy pracy.
To obrazy, których gęsty, niedbały sposób malowania, akcentowanie wibro‑
wania malarskiej materii, koresponduje z obiektem – zagraconą przestrzenią
pracownianego wnętrza, w którym trudno rozróżnić jakiekolwiek drobiazgi
poza malarskim atrybutem (sztalugami). Kompozycje Rafała Pacześniaka
są zresztą jedynymi na wystawie obrazami o charakterze autokomentarza –
nie odnoszą się do przestrzeni zewnętrznej, ale bez wątpienia, podobnie jak
pozostałe, dotyczą bezpośrednio sytuacji ludzkiej, egzystencjalnej. Grze‑
gorz Wnęk prowadzi pędzel bardziej powściągliwie, skupia się na konkrecie
postaci, przedmiotu czy sytuacji, odwołuje czasami do mitologii (Antygona),
metafory (Kulisty), ale generalnie sięga do tych emocji, które funduje nam
codzienność.
| Sumując, trzeba byłoby powiedzieć, że u Beaty Bigaj, Rafała Pacześniaka,
Grzegorza Wnęka wyraziściej dochodzi do głosu wspomniana perspektywa
egzystencjalna. Wydaje się, że ich sztuka ma bardziej swoje źródło w obser‑
wacji świata, niż w owych snach i przeżyciach, o których czytamy w „ma‑
nifeście”. U nich też widoczna jest większa troska i dbałość o to, aby znaleźć
klucz do malarskiej reprezentacji rzeczywistości. W przeciwieństwie do nich,
Kinga Nowak robi wrażenie kogoś, kto uwolnił się od podobnego dyktatu
i wchodzi z rzeczywistością w alians zupełnie innej natury – swoimi metafo‑
rycznymi obrazami (jej Pompeje to nie Villa dei Misteri, lecz fryz utworzony
przez sylwetki turystów) puszcza do widza oko, pokazuje, że ma dystans,
że nie jest zatopiona w powinnościach.
| Ale nic tu nie jest czyste, jednoznaczne, w żadnym przypadku. Beata Bigaj
niedomalowuje swoich figur (Niedokręcona), jakby sygnalizowała, że nie
obraz ją interesuje, lecz to, co było przed nim – zobaczone, przeżyte. Rafał
Pacześniak maże po płótnie (Martwa natura, Odbicia II), jakby miał za nic
widza, jego potrzeby, przyzwyczajenia i upodobania. Grzegorz Wnęk prze‑
chodzi od konkretu linii (Emigrant) do form rozpływających się w materii
pigmentu (Kulisty) czy przezeń pochłanianych (Las). Kinga Nowak robi
swego rodzaju unik – traktuje rzeczywistość jako punkt zaczepienia dla
oka (Archeologia), pretekst do pokazania, w jaki sposób wyzwala się z malar‑
skich konwencji.
| Każdy snuje własną opowieść. I po swojemu wywołuje „pozór rzeczywistości”.
viewer. It is different with Kinga Nowak – her newer works
strike with the freshness of motifs which can be described
as “touristic” or “archeologically anthropologic” (Archeology,
Instrument). Painted flatly, in boldly lightened colors, they
seem not only decorative but also intriguingly bright, as
if lightened up with the sun in zenith; they draw attention
to themselves. Rafał Pacześniak takes up the old motif of an
artistic studio and mirror reflections. What they show is not
only a model preparing herself for posing but also a finished
picture. The mirror reflects both the figure of the model and
the one of the painter at work. Those are pictures whose thick,
careless manner of creation, in affirmation of the vibrations
of the artistic matter, corresponds well with the painted object
– the messy inside of the painter’s studio where it is difficult
to precisely identify anything except for the artist’s attribute
in the form of the easel. Rafał Pacześniak’s compositions are
the only paintings on the exhibition which can be seen as
auto‑commentary – they do not refer to the outside space but,
just as all the others, comment directly on the nature of man’s
existence. Grzegorz Wnęk leads his paintbrush with more
restraint, he centers on the concrete of the figure, an object
or a situation, sometimes referring to mythology (Antigone),
metaphor (Spherical), but drawing generally on the basic
emotions that constitute our everyday reality.
To sum up, one could certainly say that the painting of Beata
Bigaj, Rafał Pacześniak, Grzegorz Wnęk is more visibly cen‑
tered on the existential dimantion of the reality. It seems that
their art has its source more in direct observation of the outside
world than in the dreams and experiences that they refer to in
their “manifesto”. They also display more care and attention
to looking for an artistic key to successful representation of the
reality. Contrary to their art, Kinga Nowak seems freed from
such a dictate and forms a totally different kind of alliance with
the reality – with painitings that are deeply metaphorical (her
Pompeii is not Villa dei Misteri but a frieze composed of the
silhouettes of the tourists), winking at the viewer, showing her
distance, freedom from any obligation.
Nothing, however, is clear and unambiguous in any of the
cases. Beata Bigaj leaves her figures unfinished (Untighte‑
ned‑up), as if she were signaling that it is not the painting
but what preceded it – the object observed and experien‑
ced – that is of true interest to her. Rafał Pacześniak spreads
paint on the canvas (Still Life, Reflections II), as if he did not
care about the viewer, his or her needs, expectations and
inclinations. Grzegorz Wnęk goes from the concreteness
of the contour (Emigrant) to forms melting in the matter
of the pigment (Backstage) or consumed by it (Forest).
Kinga Nowak evades the problem, treating reality as
a starting point for her observations (Archeology), a pretext
that she uses to show how she can free herself from artistic
conventions.
Everybody tells their own story and creates a „pretence
of reality” in their own way.
6
Realizm utracony
Realizm utracony
| Zawarte w tej wystawie obrazy powstały z potrzeby przedstawienia
świata i ukazania jego złożoności. W tytule odzwierciedla się tęsknota
za malarstwem realistycznym, przedstawiającym. Ten realizm rozumiemy
jednak jako interpretację świata, obrazowanie nie poprzez wtórne odwzo‑
rowanie, a poprzez indywidualną formę. Rzeczywistość ukazana w ob‑
razach jest często narracyjna, spiętrza i nakłada się w niej czas i prze‑
strzeń. Interesuje nas opowieść, wielowarstwowa i wielowątkowa. Obrazy
powstają zarówno z obserwacji świata, jak i z przeczuć, wspomnień, snów,
powidoków wydarzeń. Wydaje się, że takie podejście otwiera szansę
dotarcia do tego, co leży głębiej, pod powierzchnią realnego przedsta‑
wienia. Zobaczenie świata w całości, z jego czasowym i przestrzennym
skomplikowaniem, przeczuciem tego, co nieuchwytne i nienazwane,
można prawdopodobnie wyrazić najpełniej właśnie poprzez obraz, który
przychodzi do malarza.
7
Realism lost
Paintings displayed on this exhibition result from the need
to present the world in all its complexity. The title reflects
the painters’ longing for art that would be realistic, depictive.
However, we do not understand realism as uncreative
copying, depiction of the reality but as a medium of inter‑
pretation, depiction through an individual, creative form.
The reality shown in our paintings is often narrative, it piles
up and mixes time and space. We are interested in the story,
multi‑layered and multi‑dimensional as it might be. The pic‑
tures result from direct observation as well as from feelings,
premonitions, memories, dreams, reflections of events. It
seems that such an approach gives us a chance to grasp what
lies deeper, under the surface of simple realistic depiction.
To see the world as a whole, with all its temporal and spatial
complexity, a feeling for what is ungraspable and unnamed,
can perhaps be most fully expressed exactly through the
kind of painting that comes to the painter.
Realizm utracony
Beata Bigaj
Urodzona w 1972 roku w Chrzanowie.
Współtworzy Stowarzyszenie Artystów „Kontrapost”.
Born in Chrzanow in 1972.
Co‑founder of the Kontrapost Artists’ Association.
Absolwentka Wydziału Grafiki ASP w Krakowie (dyplom w Pracowni
Litografii prof. Romana Żygulskiego w 1997). W roku 2005 otrzymała tytuł
doktora na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie (promotor: prof. Stanisław
Rodziński). Adiunkt w Katedrze Reklamy, Grafiki Komputerowej i Nowych
Mediów w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Współ‑
pracuje z Krakowską Akademią im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego –
obecnie w Pracowni Malarstwa na Wydziale Architektury i Sztuk Pięknych.
Od 2011 członkini Międzynarodowego Stowarzyszenia Focus‑Europa (Neu‑
drossenfeld, Niemcy). Stypendystka fundacji „The Elizabeth Greenshields
Foundation” (1994) oraz laureatka Stypendium Ministra Kultury i Dziedzic‑
twa Narodowego „Młoda Polska”(2008). Laureatka Grand Prix Konfrontacji
Najmłodszych Artystów Krakowskich i Bratysławskich, Myślenice (1998)
oraz nagrody D’Ann i Gus’a Mazocca, Kraków (1996). Finalistka konkursów:
Jesienne Konfrontacje – Triennale Polskiego Malarstwa Współczesnego
Rzeszów (2007, 2010); Triennale Młodego Malarstwa – konkurs im. Maria‑
na Michalika, Miejska Galeria Sztuki w Częstochowie (2004, 2007); Dante
na papierze, Rawenna we Włoszech, Warszawa. Obrazy w kolekcjach:
im. J.J Haubenstocków w Muzeum Narodowym (Kraków) oraz Muzeum
Wojska Polskiego (Warszawa).
She graduated from the Faculty of Graphic Design of the
Academy of Fine Arts in Krakow (she defended her MA di‑
ploma under the supervision of professor Roman Żygulski in
1997). In 2005, she defended her PhD at the Faculty of Painting
of the Academy of Fine Arts in Krakow (under the supervi‑
sion of professor Stanisław Rodziński). She now works as an
assistant at the Chair of Commercial Art, Computer Graphics
and New Media of the University of Information Technology
and Management in Rzeszow. She also works as an assistant in
the Painting Cathedral of the Architecture and Fine Arts Faculty
of Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University. Since 2011
she is a member of the International Focus‑Europa Association
(Neudrossenfeld, Germany). She is a holder of the Elizabeth
Greenshields Foundation scholarship (1994) and a laureate
of the “Young Poland” scholarship founded by the Polish
Ministry of Culture and National Heritage (2008). She won the
Grand Prix of the Youngest Artists’ from Krakow and Bratislava
Confrontation (Myslenice 1998) as well as the D’Ann and Gus
Mazzocca Prize (Krakow 1996). She was a finalist of numerous
competitions: Autumn Confrontations – Contemporary Polish
Painting Triennale (Rzeszow 2007, 2010); Young Painting
Triennale – Marian Michalik Competition, The City Gallery
of Art in Częstochowa (2004, 2007); Dante on Paper, Ravenna,
Italy, and Warsaw. Paintings in collections: the J.J Haubenstock
Collection in the National Museum in Krakow, Museum of the
Polish Army in Warsaw.
Wybrane wystawy indywidualne: 2010 – Outsiderzy, BWA, Rzeszów; Malar‑
stwo, Galeria Pierwsze Piętro, Opole; Malarstwo, Galeria van Golik, Warsza‑
wa; Idol /wokół tematu, Galeria Pryzmat, Kraków; 2008/2009 – Idol, Galeria
B1, Berlin; 2008 – Postać, Miejska Galeria Sztuki w Łodzi, Galeria Bałucka;
2007 – Zbudowani, Galeria Lufcik, Warszawa; 2005 – Figura i odniesienie,
Galeria Krypta u Pijarów, Centrum Sztuki Współczesnej Solvay, Kraków;
2000 – Beata Bigaj, Galeria Gil, Kraków; 1999 – Obrazów studia zebrane,
Galeria Garbary 48, Poznań.
Wybrane wystawy zbiorowe: Kraków: Muzeum Narodowe, Galeria Domi‑
nika Rostworowskiego; Warszawa: Galeria van Golik; Szczecin: Muzeum
Techniki i Komunikacji; Rzeszów: BWA, Częstochowa: MGS; Płocka
Galeria Sztuki; Galeria Sztuki i Stary Ratusz w Legnicy; Zamek w Kulmbach
w Niemczech; Rawenna we Włoszech.
8
Selected individual exhibitions: 2010 – Outsiders, Artistic
Exhibition Bureau, Rzeszow; Paintings, Pierwsze Piętro Gallery,
Opole; Paintings, Galeria van Golik, Warsaw; Idol /wokół
tematu, Pryzmat Gallery, Krakow; 2008/2009 – Idol, B1, Berlin;
2008 – Postać, the City Gallery of Art in Łódź, Bałucka Gallery;
2007 – Zbudowani, Lufcik Gallery, Warsaw; 2005 – Figura i od‑
niesienie, Krypta u Pijarów Gallery, Solvay Contemporary Art
Center, Krakow; 2000 – Beata Bigaj, Gil Gallery, Krakow; 1999
– Obrazów studia zebrane, Garbary 48 Gallery, Poznan.
Selected group exhibitions: Krakow: The National Museum;
Dominik Rostworowski’s Gallery; Warsaw: Galeria van Golik;
Szczecin: Museum of Technology and Communication;
Rzeszow: Artistic Exhibition Burea; Częstochowa: The City
Gallery of Art; Płock: Płock Art Gallery; Legnica: The Gallery
of Art and the Old Townhall; Kulmbach: the Kulmbach Castle;
Ravenna, Italy.
Prawy do lewego lub dobre stosunki
olej na płótnie, 190 × 180cm, 2011
Right to Left or Good Terms
oil on canvas, 190 × 180cm, 2011
9
Kiedy jesteś sam II
olej na płótnie, 170 × 120 cm, 2010
When You’re Alone II
oil on canvas, 170 × 120 cm, 2010
Niedokręcona żarówka, ptak i inne problemy – z cyklu Zabawy
olej na płótnie, 170 × 120 cm, 2010/2011
An Untightened Light Bulb, a Bird and Other Problems – from the Games cycle
oil on canvas, 170 × 120 cm, 2010/2011
10
11
Peter
olej na płótnie, 170 × 120 cm, 2010
Peter
oil on canvas, 170 × 120 cm, 2010
Intrygujący przypadek pewnej grupy
olej na płótnie, 170 × 120 cm, 2011
The Intriguing Case of a Certain Group
oil on canvas, 170 × 120 cm, 2011
12
13
Realizm utracony
Kinga Nowak
Urodzona w 1977 roku w Krakowie.
Współzałożycielka Stowarzyszenia Artystów „Kontrapost”.
Born in Krakow in 1977.
Co‑founder of the Kontrapost Artists’ Association.
Absolwentka Wydziału Malarstwa ASP w Krakowie w pracowni prof. Jacka
Waltosia. W latach 1998/99 studentka Wydziału Germanistyki UJ. W latach
2000/2001 stypendystka programu Socrates – Erasmus, studia w École Nationale
Supérieure des Beaux‑Arts w Paryżu. Wykładowca w University of the Arts,
London College of Communication (2008) w ramach Erasmus Mobility Grant.
Od 2002 roku asystentka na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie w pracowni
prof. Grzegorza Bednarskiego. W roku 2007 otrzymała tytuł doktora.
Under the direction of professor Jacek Waltoś, she graduated
from the Faculty of Painting of the Academy of Fine Arts in
Krakow. Between 1998 and 1999 she also studied German at
the Jagiellonian University. Between 2000 and 2001 she studied
at the École Nationale Supérieure des Beaux‑Arts in Paris as an
Erasmus student. In 2008, as an Erasmus Mobility Grant holder,
she worked as a professor at the University of the Arts at the
London College of Communication. Since 2002, she has worked
as an assistant in professor Grzegorz Bednarski’s studio at the
Faculty of Painting of the Academy of Fine Arts in Krakow. She
defended her PhD thesis in 2007.
Laureatka Stypendium Twórczego Miasta Krakowa (2004) oraz Stypen‑
dium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Młoda Polska”(2005).
Laureatka wyróżnień i nagród: konkurs Włącz Feminizm, Warszawa 2008
(wyróżnienie, wraz z Michałem Bratko); IV Triennale Autoportretu, Radom
2003 (wyróżnienie honorowe); międzynarodowy konkurs video Asia‑Europe
Mediations – Poznań, 2007, I nagroda za film Moja Pneuma (z Bogną Pod‑
bielską); 12 Ogólnopolski Przegląd Malarstwa Promocje 2001, Legnica
(II nagroda); nagroda Kwartalnika Artystycznego Format (2002). Nomi‑
nowana do Nagrody im. Krystiany Robb‑Narbutt (2008). W 2011 roku
otrzymała Nagrodę Fundacjii Grazella. Finalistka konkursów: XXII Festiwal
Malarstwa Współczesnego w Szczecinie (2008); Obraz Roku; Warszawa
(2004, 2006); Bielska Jesień, Bielsko‑Biała (2005).
Wystawy indywidualne: 2011 – Celebrity, Galeria Garbary, Poznań; 2010 –
Zbieżanka, Galeria Rybna 4, Lubelskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięk‑
nych, Lublin, kurator Małgorzata Kitowska‑Łysiak; 2009 – Moja Pneuma,
(z B. Podbielską), Grodzka Galeria Sztuki, Kraków; 2007 – Zbieżanka,
Galeria Pauza, Kraków; 2005 – Olkusz, Galeria Nova, Kraków; I come
from Poland (z Bogną Podbielską), Galeria Otwarta Pracownia, Kraków;
2004 – Uczulenie, Galeria Krytyków Pokaz, Warszawa, kurator Małgorzata
Kitowska‑Łysiak; Krakau‑Berlin‑Paris Galerie am Savignyplatz, Berlin; 2002
– Galerie de la Cité Internationale des Arts, Paryż.
Wybrane wystawy zbiorowe: Kraków – galerie: Nova, Pauza, Otwarta
Pracownia; Poznań: Garbary, Warszawa: Galeria Krytyków Pokaz, Królikar‑
nia; Częstochowa: MGS; Radom: Galeria Łaźnia; Szczecin: Zamek Książąt
Pomorskich; Berlin: Galerie am Savignyplatz, Galerie Berlin i Galeria Czas;
Paryż: Galerie de la Cite Internationale des Arts, Galerie Bernanos, Galerie
Gauche, ENSBA; Litwa: Galeria Meno Parkas. Udział w targach AAF w Lon‑
dynie i Amsterdamie.
14
She is a laureate of the Creative Scholarship founded by the
city of Krakow (2004) as well as a laureate of the “Young
Poland” scholarship founded by the Polish Ministry of Culture
and National Heritage (2005). She has won numerous prizes
and distinctions: a distinction, awarded together with Michał
Bratko, at the Włącz Feminism competition in Warsaw in 2008,
a honorary distinction at the Furth Self‑Portrait Triennale in
Radom in 2003; first prize at the international video competi‑
tion – Asia‑Europe Mediations – in Poznań in 2007 for Moja
Pneuma (together with Bogna Podbielska); second prize at the
Twelfth All‑Poland Painting Review – Promocje 2001- in Legni‑
ca; the Artistic Quarterly Format Prize in 2002. She was also no‑
minated for the Krystian Robb‑Narbutt Prize in 2008. In 2011
she won the Grazella Foundation Prize. She was also a finalist
of the following competitions: The Twenty Third Contemporary
Painting Festival in Szczecin in 2008; the Painting of the Year in
Warsaw in 2004 and 2006; The Bielska Autumn Competition in
Bielsko‑Biała in 2005.
Individual exhibitions: 2011 – Celebrity, Garbary Gallery, Po‑
znań; 2010 – Zbieżanka, Rybna 4 Gallery, Lublin Association for
Fine Arts Promotion, Lublin, with Małgorzata Kitowska‑Łysiak
as the curator; 2009 – Moja Pneuma, (with Bogną Podbielską),
Grodzka Art Gallery, Krakow; 2007 – Zbieżanka, Pauza Gallery,
Krakow; 2005 – Olkusz, Nova Gallery, Krakow; I come from
Poland (with Bogną Podbielską), Otwarta Pracownia Gallery,
Krakow; 2004 – Uczulenie, Pokaz Critics’ Gallery, Warsaw, with
Małgorzata Kitowska‑Łysiak as the curator; Krakau‑Berlin‑Pa‑
ris, Galerie am Savignyplatz, Berlin; 2002 – Galerie de la Cite
Internationale des Arts, Paris.
Selected group exhibitions: Krakow: Nova, Pauza, Otwarta
Pracownia; Poznań: Garbary; Warsaw: Pokaz Critics’ Gallery,
Królikarnia; Częstochowa: MGS; Radom: Łaźnia Gallery;
Szczecin: the Pomeranian Dukes’ Castle; Berlin: Galerie am Sa‑
vignyplatz, the Berlin Gallery; Czas Gallery; Paris: Galerie de la
Cite Internationale des Arts, Galerie Bernanos, Galerie Gauche,
ENSBA; Lithuania: the Meno Parkas Gallery. Participation at
the AAF Fair in London and Amsterdam.
Koty
olej na płotnie, 130 × 150 cm, 2010
Cats
oil on canvas, 130 × 150 cm, 2010
15
Archeologia
olej na płotnie, 105 × 150 cm, 2010/2011
Archeology
oil on canvas, 105 × 150 cm, 2010/2011
16
Instrument
olej na płotnie, 105 × 150 cm, 2011
Instrument
oil on canvas, 105 × 150 cm, 2011
17
Pompeje
olej na płotnie, 130 × 235 cm, 2010
Pompeii
oil on canvas, 130 × 235 cm, 2010
18
19
Realizm utracony
Rafał Pacześniak
Urodzony w 1973 roku w Żaganiu.
Współzałożyciel Stowarzyszenia Artystów „Kontrapost”.
Born in Żagań in 1973.
Co‑founder of the Kontrapost Artists’ Association.
Absolwent Wydziału Malarstwa ASP w Krakowie (dyplom w pracowni
prof. Stanisława Rodzińskiego w 1999). Od 2000 roku pracuje jako na‑
uczyciel rysunku i malarstwa w Zespole Szkół Plastycznych w Rzeszowie.
Stypendysta Rządu Włoskiego w Accademia di Belle Arti w Rzymie i Ne‑
apolu (2005) oraz Akademie der Bildenden Künste w Norymberdze (1996).
W 2002 roku otrzymał nagrodę Dyrektora BWA w Rzeszowie w konkursie
„Obraz, Grafika, Rysunek, Rzeźba Roku 2001” (kilkukrotny finalista kon‑
kursu – 2001, 2002, 2008, 2009). Finalista konkursu „Architektura polska
i człowiek”, Stara Kordegarda, Warszawa, Tokio, 1994.
Wystawy indywidualne: 2011 – Obrazy, Galeria na najwyższym poziomie,
Rzeszów; 2010 – Il magmatismo cromatico, Galleria Rettori Tribbio, Triest,
Włochy; 2009 – Dipinti, Galleria Rettori Tribbio 2, Triest, Włochy.
Wybrane wystawy zbiorowe: 2010 – Figura serpentinata, (Grzegorz Bednar‑
ski, Rafał Pacześniak, Grzegorz Wnęk), Muzeum Okręgowe w Rzeszowie;
2009 – 18ª Mostra del piccolo formato, Galleria Rettorii Tribbio 2, Triest,
Włochy; 2007 – I Międzynarodowe Biennale Obrazu Quadro – Art 2007,
Muzeum Historii Miasta Łodzi; 2002 – Follow me, Galerie Akademie der
Bildenden Künste, Norymberga; 1999 – „Kontrapost” (Rafał Borcz, Rafał
Pacześniak, Wilhelm Sasnal, Grzegorz Wnęk), Dominik Rostworowski Gal‑
lery, Kraków; 1997 – 10 lat współpracy artystycznej Kraków – Norymberga,
Muzeum Narodowe w Krakowie; 1994 – Architektura polska i człowiek,
Stara Kordegarda, Warszawa, Tokio.
20
Under the direction of professor Stanisław Rodziński, he
graduated from the Faculty of Painting of the Academy
of Fine Arts in Krakow in 1999. Since 2000, he has worked
as a drawing and painting teacher in the Art School in Rze‑
szow. He is a holder of the Italian Government Scholarship
of the Accademia di Belle Arti in Rome and Naples (2005)
as well as the scholarship of the Akademie der Bildenden
Künste in Nuremberg (1996). In 2002 he won the Artistic
Exhibition Bureau Director’s Prize in the „Painting, Gra‑
phics, Drawing, Sculpture of the Year 2001” competition
organized yearly in Rzeszow (he was also one of the finalists
of the same competition in 2001, 2002, 2008, 2009). One
of the finalists of the “Polish Architecture and Man” compe‑
tition organized by the Stara Kordegarda Gallery in Warsaw
and Tokio in 1994.
Individual exhibitions: 2011 – Paintings, Galeria na najwyż‑
szym poziomie, Rzeszow; 2010 – Il magmatismo cromatico,
Galleria Rettori Tribbio, Trieste, Italy; 2009 – Dipinti,
Galleria Rettori Tribbio 2, Trieste, Italy.
Selected group exhibitions: 2010 – Figura serpentinata,
(Grzegorz Bednarski, Rafał Pacześniak, Grzegorz Wnęk), the
Regional Museum in Rzeszow; 2009 – 18ª Mostra del piccolo
formato, Galleria Rettorii Tribbio 2, Trieste, Italy; 2007 – The
First International Painting Biennale Quadro – Art 2007, The
History of Łódź Museum; 2002 – Follow me, Galerie Akade‑
mie der Bildenden Künste, Nurymberg; 1999 – „Kontrapost”
(Rafał Borcz, Rafał Pacześniak, Wilhelm Sasnal, Grzegorz
Wnęk), Dominik Rostworowski Gallery, Krakow; 1997 – Ten
Years of Artistic Cooperation Krakow – Nurymberg, The
National Museum in Krakow; 1994 – The Polish Architecture
and Man, Stara Kordegarda, Warsaw, Tokio.
Połowy
akryl na płycie, 80 x 70 cm, 2010
Fishing
acrylic on plate, 80 x 70 cm, 2010
21
Odbicia I akryl na płótnie, 100 x 120 cm, 2011
Reflections I
acrylic on canvas, 120 x 100 cm, 2011
Odbicia II
akryl na płótnie, 130 x 100 cm, 2011
Reflections II
acrylic on canvas, 120 x 100 cm, 2011
22
23
W pracowni I
akryl na płycie, 85 × 65 cm, 2010
In the studio I
acrylic on plate, 85 × 65 cm, 2010
24
W pracowni II
akryl na płycie, 85 × 65 cm, 2010
In the studio II
acrylic on plate, 85 × 65 cm, 2010
25
Realizm utracony
Grzegorz Wnęk
Urodzony w 1974 roku we Frysztaku.
Współzałożyciel Stowarzyszenia Artystów „Kontrapost”.
Born in Frysztak in1974.
Co‑founder of the Kontrapost Artists’ Association.
Absolwent Wydziału Malarstwa ASP w Krakowie (dyplom w pracowni
prof. Stanisława Rodzińskiego w 1999). Od 1998 pracuje jako asystent
na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie w pracowniach: prof. G. Bed‑
narskiego i później prof. J. Matuszewskiego. Od 2004 roku doktor sztuki,
a od 2005 roku adiunkt. Od lipca do września 2001 roku gość Kunstlerhaus
w Cuxhaven (Niemcy), gdzie realizował program artystyczny pt. „Codzien‑
ność”. Stypendysta Ministra Kultury i Sztuki (1998/1999), Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego (2006) oraz programu Ministra Kultury i Dzie‑
dzictwa Narodowego „Młoda Polska”(2007). Nagrodzony Grand Prix 36.
Ogólnopolskiego Konkursu Malarstwa Współczesnego Bielska Jesień’ 2003.
Wyróżniony na VI Triennale Sztuki Sakrum w Częstochowie, pod patrona‑
tem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2006). Finalista konkursu:
Obraz Roku, Warszawa (2005). Prace m.in. w zbiorach Lubuskiej Zachęty
w Zielonej Górze, BWA Bielsko Biała, Frissiras Museum w Atenach.
Under the direction of professor Stanisław Rodziński, he
graduated from the Faculty of Painting of the Academy
of Fine Arts in Krakow in 1999. Since 1998, he has worked
as an assistant (first in professor Bednarski’s studio and then
in professor Matuszewski’s studio) at the Faculty of Painting
of the Academy of Fine Arts in Krakow. He defended his
PhD thesis in 2004 and became an assistant professor in
2005. Between July and September 2001, he realized an arti‑
stic programme entitled “Codzienność” (eng. Everyday life)
as a guest artist at the Kunstlerhaus in Cuxhaven, Germany.
He was granted the Ministry of Culture and Art scholarship
in 1998–1999, the Ministry of Culture and National Herita‑
ge scholarship in 2006 and the “Young Poland” scholarship
in 2007. He won the Grand Prix of the Thirty Sixth “Bielska
Jesień” All‑Poland Contemporary Painting Competition in
2003 as well as an honorary distinction at the Sixth Sacrum
Art Triennale sponsored by the Minister of Culture and
National Heritage in Częstochowa in 2006. He was also a fi‑
nalist of the Painting of the Year competition, Warsaw, 2005.
Paintings in collections: Lubuska Zachęta in Zielona Góra,
BWA Bielsko Biała, Frissiras Museum in Athens.
Wybrane wystawy indywidualne: 2011 – Coincidentia oppositorum,
Galeria ZPAP Pryzmat w Krakowie; 2010 – The artist’s eye. Grzegorz Wnęk,
Frissiras Muzeum, Ateny; 2009 –Malarstwo, BWA Rzeszów; Wizja lokalna,
Galeria Grodzka 42, Kraków; 2008 –Malarstwo, Galeria Nautilus, Kraków;
2006 –25 obrazów, Galeria Senatorska, Warszawa; 2005 –Energia, prze‑
strzeń, czas, Galeria Pryzmat, Kraków; 2004 –Malarstwo, Galeria Dominika
Rostworowskiego, Kraków; 2003 – Kadry z codzienności, Galeria Krytyków
Pokaz, Warszawa; Malarstwo, BWA Kielce; 2002 – Malarstwo (z I. Dobrzań‑
ską), Stadtsparkasse, Cuxhaven, Niemcy; Obrazy, BWA, Sandomierz; 2001 –
Codzienność, Kunstlerhaus, Cuxhaven, Niemcy; 2000 –Malarstwo
(z I. Dobrzańską), Statdsparkasse – Groden, Cuxhaven/Niemcy.
Wybrane wystawy zbiorowe: Kraków: Galeria Nautilus, Pałac Sztuki, Galeria
Dominika Rostworowskiego; Warszawa: Królikarnia; BWA Zielona Góra;
Galeria Bielska BWA, Bielsko Biała; MGS: Częstochowa; Lubuska Zachęta
Sztuki Współczesnej, ZPAP Lublin; Galeria Sztuki Współczesnej, Ostrów
Wielkopolski; Frissiras Muzeum, Ateny; Niemcy: PackHof Museum Junge
Kunst, Frankfurt nad Odrą; Burgerschaft, Brema.
26
Selected individual exhibitions: 2011 – Coincidentia oppo‑
sitorum, Galeria ZPAP Pryzmat w Krakowie; 2010 – The
artist’s eye. Grzegorz Wnęk, Frissiras Museum, Athens; 2009
–Paintings, Artistic Exhibition Bureau, Rzeszow; Wizja lo‑
kalna (eng. Visit to the scene of crime), Grodzka 42 Gallery,
Krakow; 2008 –Paintings, Nautilus Gallery, Krakow; 2006
–25 paintings, Senatorska Gallery, Warsaw; 2005 – Energy,
Space, Time, Pryzmat Gallery, Krakow; 2004 –Paintings,
Dominik Rostworowski’s Gallery, Krakow; 2003 – Snapshots
from Everyda Life, the Pokaz Critics’ Gallery, Warsaw; Pa‑
intings, Artistic Exhibition Bureau Kielce; 2002 – Paintings
(with Iwona Dobrzańska), Stadtsparkasse, Cuxhaven,
Niemcy; Paintings, Artistic Exhibition Bureau, Sandomierz;
2001 – Everyday Life, Kunstlerhaus, Cuxhaven, Niemcy;
2000 –Paintings (with Iwona Dobrzańska), Statdsparkasse –
Groden, Cuxhaven/Niemcy.
Selected group exhibitions: Krakow: Nautilus Gallery, the
Palace of Art, Dominik Rostworowski’s Gallery; Warsaw: Kró‑
likarnia; Zielona Góra: Artistic Exhibition Bureau; Bielsko‑Bia‑
ła: Artistic Exhibition Bureau – Bielska Gallery; Częstochowa:
the City Gallery of Art; Lublin: Lublin Association for Fine
Arts Promotion, Association of Polish Artists and Designers;
Ostrów Wielkopolski: Contemporary Art Gallery; Greece: Fris‑
siras Museum, Athens; Germany: PackHof Museum of Junge
Kunst, Frankfurt (Oder); Burgerschaft, Bremen.
Las
olej na płótnie, 89 × 130 cm, 2009
Forest
oil on canvas, 89 × 130 cm, 2009
27
Kulisty
olej na płótnie, 100 × 80 cm, 2009/2011
Spherical
oil on canvas, 100 × 80 cm, 2009/2011
28
Sfery
olej na płótnie, 180 × 270 cm, 2010/2011
Sphere
oil on canvas, 180 × 270 cm, 2010/2011
Sfera
olej na płótnie, 90 × 80 cm. 2010
Sphere
oil on canvas, 90 × 80 cm, 2010
29
Ratownicy
olej na płótnie, 170 × 270 cm, 2010
Rescuers
oil on canvas, 170 × 270 cm, 2010
30
31
Realizm utracony
Projekt i skład katalogu /Layout, DTP:
Kinga Nowak, Michał Bratko
Na okładce wykorzystano fragment rysunku z przepróchy
Grzegorza Wnęka
On the cover: a fragment of Grzegorz Wnęk’s fresco stencil
Fotografie i reprodukcje obrazów: archiwa autorów
Photographs and reproductions: author’s archives
Tłumaczenie /Translation:
Katarzyna Kostorz
Druk /Print:
Drukarnia OMEKO
Kraków 2011 /Cracow 2011
ISBN 978‑83‑923686‑3-2
Galeria Nautilus
ul. Pijarska 5/2a
31-015 Kraków
32