Zmienność nastrojów dotyczy wielu ludzi. Dlatego należy pamiętać

Trudny szef, czyli jak się porozumieć z przełożonym
Zmienność nastrojów dotyczy wielu ludzi. Dlatego należy pamiętać, że szef to też
człowiek i ma prawo mieć gorsze dni. Czasem jednak granica normy zostaje przekroczona. Bo jeśli można ewentualnie przywyknąć do humorów histerycznego szefa
gwiazdy, to większy kłopot pojawia się wówczas, gdy ma się do czynienia z osobowością borderline.
Osoby z tak częstą zmiennością nastrojów rzadko bywają szefami z awansu, natomiast czasem zakładają własne firmy i zatrudniają ludzi. Wtedy pracownicy mają
kłopoty gwarantowane. Początkowo nie rozumieją, co się dzieje, ponieważ zmiany
nastrojów, pochopne decyzje i nagłe zwroty akcji następują jak w kalejdoskopie.
Często trudno je logicznie wytłumaczyć. Bardzo uciążliwy jest właśnie element zaskoczenia i nieprzewidywalności, brakuje poczucia bezpieczeństwa w kontaktach
z taką osobą.
W praktyce szef z cechami borderline może być nawet odbierany przez otoczenie
jako charyzmatyczny przywódca, szczególnie gdy znajduje się w okresie bliskim
manii lub reprezentuje podtyp ze skłonnością do paranoi (owładnięcie przez idee).
Potrafi tak skutecznie przekonać do swojej idei, że nierzadko pociąga za sobą tłumy.
Zaburzenie to ma skomplikowane objawy, ale w ostatnim czasie pojawia się coraz
częściej. Borderline, inaczej linia graniczna, to pogranicze pomiędzy nerwicą a psychozą. Czyli nie jest to już zwykła, powszechnie spotykana nerwica, lecz objawami
może przypominać epizody psychotyczne – właśnie wspomnianą wcześniej paranoję czy psychozę maniakalno-depresyjną. Osoby z cechami borderline mają zwykle dramatyczną przeszłość, doświadczyły traumatycznych urazów we wczesnym
okresie rozwojowym, dlatego też z trudem dostrzegają granice pomiędzy sobą
a innymi ludźmi. Czasem wchodzą w silne, symbiotyczne związki z jakimiś osobami. Szef tego rodzaju może nadmiernie wyróżniać jakiegoś pracownika, wchodzić
z nim w bliskie relacje, by za jakiś czas go oskarżać, dewaluować. Przejawia silny
lęk przed odrzuceniem i nawet niewinne zachowanie może potraktować jako próbę odrzucenia, niezależnie od rzeczywistych intencji drugiej strony. Znamienne są
jego wybuchy gniewu.
Zdarza się, że osoba z cechami borderline zostaje charyzmatycznym menedżerem,
zakłada własną firmę lub pojawia się na scenie politycznej. Ponieważ może mieć
nieświadome tendencje autodestrukcyjne, balansuje na granicy prawa lub w inny
sposób „organizuje” sobie kłopoty.
36
www.samosedno.com.pl
Rozdział 5. „Nie wiem, co będzie za chwilę” – czyli szef humorzasty
Zobacz zatem, jak rozpoznać szefa nadmiernie humorzastego:
Szef humorzasty
Tak
Nie
Jest nieprzewidywalny w zmienności nastrojów, obietnice złożone w chwili zadowolenia i radości stają się nieważne, gdy popada
w przygnębienie lub gniew.
Jego częste stany irytacji przechodzą w niekontrolowane wybuchy gniewu.
Jest niczym Dr Jekyll i Mr Hyde: błyskotliwy, charyzmatyczny menedżer pod wpływem impulsu przeistacza się w ponurego awanturnika.
Stosuje moralność Kalego – siebie zawsze usprawiedliwi, innych
potępi lub bez skrupułów wykorzysta.
Zaciąga długi, których nie ma zwyczaju oddawać; nie reguluje zobowiązań finansowych.
Odczuwa maniakalne i nierzeczywiste poczucie mocy, po czym
ponownie dopada go poczucie depresyjnej bezwartościowości;
w okresie manii podejmuje ambitne zobowiązania, którym za
chwilę nie jest w stanie sprostać.
Bezrefleksyjnie wydaje pieniądze, których nie ma, na poczet przyszłych potencjalnych dochodów.
W zależności od stanu emocjonalnego idealizuje lub dewaluuje
siebie oraz podwładnych.
Prowadzenie wymaganej dokumentacji często traktuje jak zbędną biurokrację; gubi faktury, nie sporządza sprawozdań, reaguje
agresywnie na próby ich wyegzekwowania.
Dla podwładnych, którzy nie mieli do czynienia z szefem o tak silnej zmienności nastrojów, jego charakterystyka zawarta w powyższych punktach może wydawać się
niewiarygodna. Jednakże istnieją osoby, które bezpośrednio odczuły rządy przełożonego z cechami borderline.
Przykład
Olga była właścicielką niewielkiej firmy, podnajmowała lokal w zaprzyjaźnionej instytucji. Pewnego dnia jej znajomy, Artur, zaproponował, by wspólnie
wynajęli większy lokal w prestiżowej kamienicy, dzieląc się kosztami wynajmu.
37
Trudny szef, czyli jak się porozumieć z przełożonym
Miejsce było atrakcyjne, wspólne opłaty możliwe do zaakceptowania, więc się
zgodziła.
Artura znała wcześniej i współpracowała z nim. Był bardzo zdolny, kreatywny,
energiczny. Co prawda zdarzały mu się wybuchy gniewu, ale z tym Olga sobie
radziła, tylko współpracownicy patrzyli z niepokojem na kłócących się szefów.
Tak więc pod jednym dachem funkcjonowały dwie firmy o podobnym profilu
działalności. Artur nalegał, by połączyli działalność, Olgę jednak powstrzymywał chyba instynkt samozachowawczy; nie zgodziła się, postawiła granice.
Dosyć szybko zaczęły się kłopoty. Bo choć pewne projekty realizowali osobno,
to mieli też wspólne. Artur sprawdzał się w dużych, ale krótkotrwałych przedsięwzięciach. Działał na ostatnią chwilę, chaotycznie. Zapominał np. ważnych
dokumentów i kilkakrotnie wracał po nie do firmy. Na uwagi Olgi reagował agresywnie lub się obrażał.
Niebawem okazało się, że w opłatach za czynsz są zaległości – Artur nie regulował należności. Nie przelewał też wynagrodzenia osobom, którym zlecał różne
zadania. Podczas jego wyjazdów służbowych telefony odbierała pracownica
Olgi, wstydziła się, słuchając wyrzutów od zdesperowanych wierzycieli. W końcu
regulował należności, ale w pracy narastała atmosfera napięcia i niepokoju: co
tym razem się „sypnie”?
Olga coraz niechętniej przyjeżdżała do pracy. Próby rozmów z Arturem nie odnosiły oczekiwanego efektu – jak zawsze wybuchał gniewem, uważał, że wspólniczka się czepia i nie ma racji. Jego sprytnie dobrane argumenty powodowały,
że to ona zaczynała czuć się winna, mało kompetentna.
Niebawem pojawiły się nowe kłopoty, tym razem spowodowane brakiem ważnych faktur i sprawozdań. Wtedy Olga podjęła decyzję o zakończeniu współpracy. Po jakimś czasie Artur wyjechał z miasta, a Olga, pracując z nowym zespołem
osób, nie mogła uwierzyć, że można tak spokojnie – i skutecznie – realizować
zadania.
Jeśli pracujesz pod rządami szefa humorzastego, pamiętaj, że:
> masz prawo dbać o siebie, wyznaczając granice. Kontakt z szefem może prowadzić do kłopotów, nawet natury sądowo-prawnej, więc lepiej tego uniknąć;
38
www.samosedno.com.pl
Rozdział 5. „Nie wiem, co będzie za chwilę” – czyli szef humorzasty
> burzliwe relacje mogą wzbudzać w tobie poczucie winy, braku kompetencji – tu
też pamiętaj o granicach i nie bierz wszystkiego do siebie;
> skrupulatnie przestrzegaj procedur i wymagań formalnych, chaotyczny szef sam
zaniedba sprawę, a odpowiedzialnością obarczy ciebie;
> w rozmowie z szefem urealniaj sytuację, przedstawiając możliwości i ograniczenia. Zapewne zareaguje gwałtownie, gdy dowie się, że jego oczekiwania nie
mogą być spełnione, ale to nie jest twój problem;
> nie ma sensu przedłużać współpracy z toksycznymi zwierzchnikami, jeśli zbyt
dużo cię to kosztuje. Istnieje jednak prawdopodobieństwo, że to on odejdzie, na
skutek kłopotów, w jakie się wpędził, poszukując nowych bodźców.
39