Temat: Zależności ekologiczne – konkurencja.
Transkrypt
Temat: Zależności ekologiczne – konkurencja.
Temat: Zależności ekologiczne – konkurencja. Jak wiele gatunków roślin i zwierząt żyje w lesie? W jaki sposób zdobywają pożywienie? Gdzie się kryją? Czy w lesie panuje równowaga pomiędzy poszczególnymi organizmami? Poszczególne populacje żyjące na tym samym obszarze, kontaktują się ze sobą i tworzą sieć wzajemnych zależności. Dotyczą one np.: Odżywiania. Rozmnażania. Obrony. Rywalizacji o terytorium. Rywalizacji o kryjówki. 1. Wzajemne oddziaływania. Związki pomiędzy organizmami zachodzą w obrębie jednej populacji oraz pomiędzy osobnikami różnych gatunków (z określonych populacji). Mogą one przynosić korzyści, ale też mogą przynosić szkody. Oddziaływania dodatnie (nieantagonistyczne) – to takie, które przynoszą korzyści co najmniej jednej ze stron. Oddziaływania ujemne (antagonistyczne) – to te, w których przynajmniej jeden z partnerów ponosi straty (konkurencja, roślinożerność, drapieżnictwo, pasożytnictwo). W tej zależności wszystkie osobniki ponoszą większe lub mniejsze Konkurencja ma miejsce straty. wtedy, kiedy organizmy żyją obok siebie i rywalizują o te Najostrzej konkurencja zaznacza się pomiędzy osobnikami tego same, ograniczone zasoby samego gatunku lub gatunków środowiska. blisko spokrewnionych, bądź Konkurencja pomiędzy osobnikami różnych wewnątrzgatunkowa gatunków, ale o podobnych – współzawodniczą osobniki wymaganiach życiowych. tego samego gatunku. 2. Konkurencja. Konkurencja międzygatunkowa – współzawodniczą osobniki różnych gatunków. O co konkurują organizmy? Rośliny: O wodę, dostęp do światła i soli mineralnych. O zwierzęta zapylające ich kwiaty. Zwierzęta: O pokarm. Dostęp do wody. Schronienie. Miejsca do budowy gniazd. O terytorium. O partnera do rozrodu. 3. Skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej. Podział przestrzeni przez osobniki, pary lub stada na terytoria. Śmierć słabszych organizmów – w wyniku walki, braku dostępu do pożywienia czy dostępu do światła. Ustalenie się hierarchii w stadzie – ważność osobników w stadzie decyduje o tym, kto ma pierwszeństwo w dostępie do pożywienia, bezpiecznej kryjówki, kto dba o jego bezpieczeństwo. Hierarchia ogranicza walki w stadzie, co wiąże się z większą przeżywalnością osobników. Determinuje śmiertelność i rozrodczość populacji, a także kondycję jej osobników – słabe osobniki są ze stada eliminowane, przeżywają osobniki najsilniejsze i najlepiej przystosowane; cechy te przekazują potomstwu. 4. Skutki konkurencji międzygatunkowej. Wyparcie jednego gatunku przez drugi – np. wilki workowate żyjące w Australii zostały wyparte przez bardziej inteligentne psy dingo. Przystosowanie się w sposobie życia do funkcjonowania obok siebie gatunków, które wcześniej się wypierały – np. jaszczurka zwinka i żyworódka; ich nisze początkowo się pokrywały; potem zwinka wyparła żyworódkę na bardziej wilgotne i cieniste obszary.