zwyrodnienie stawu ramiennego (ramienno

Transkrypt

zwyrodnienie stawu ramiennego (ramienno
Tekst zapożyczony ze strony Fizjoplaner.pl
ZWYRODNIENIE STAWU RAMIENNEGO (RAMIENNO
- ŁOPATKOWEGO)
Luty 06, 2016
Staw ramienny (ramienno – łopatkowy) utworzony jest przez wydrążenie stawowe
łopatki i głowę kości ramiennej. Jako staw kulisty posiada bardzo dużą ruchomość,
co w znaczny sposób wpływa na możliwości funkcjonalne kończyny górnej. Za
stabilność stawu odpowiedzialny jest rozbudowany układ więzadłowy wraz z
mięśniami. Ze względu na dużą swobodę ruchów, staw ramienny narażony jest na
liczne urazy, w tym uszkodzenia aparatu więzadłowego i mięśniowego.
Konsekwencją urazów i nadmiernej eksploatacji może być przedwczesne zużycie
stawu doprowadzające do powstania zmian zwyrodnieniowych w jego obrębie.
Choroba zwyrodnieniowa stawu ramiennego rozwija się w wyniku uszkodzeń
chrząstki stawowej, która pokrywa głowę kości ramiennej oraz panewkę łopatki. Ze
Tekst zapożyczony ze strony Fizjoplaner.pl
względu na brak unaczynienia, komórki chrzęstne nie posiadają zdolności
regeneracyjnych i nie mam możliwości ich odbudowy. Uszkodzenia chrząstki są
progresywne i nieodwracalne. Z czasem degeneracji ulegają inne struktury, które
również zostają objęte procesem chorobowym jak: kość pod tkanką chrzęstną,
torebka stawowa, więzadła, ścięgna oraz mięśnie. Zwyrodnienie stawu ramiennego
najczęściej dotyczy osób po 50 roku życia, których praca zawodowa związana jest ze
znacznym obciążaniem obręczy barkowej. U ludzi młodych choroba z reguły
związana jest z uprawianiem sportu.
Przyczyny
W przeciwieństwie do innych stawów, u których przyczyna choroby zwyrodnieniowej
zazwyczaj ma charakter pierwotny, do zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego
dochodzi najczęściej wtórnie. Można wyróżnić następujące przyczyny występowania
choroby: przebyte wcześniej urazy, powtarzające się przeciążenia i mikrourazy
stawu, niestabilność stawu, uszkodzenia powstałe w wyniku zabiegu chirurgicznego
w obrębie stawu, jałowa martwica głowy kości ramiennej lub choroby
ogólnoustrojowe (reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa). Pierwotny
zmiany zwyrodnieniowe w stawie ramienno – łopatkowym mogą pojawiać się u osób
między 50, a 60 rokiem życia. Powstają wtedy pierwsze uszkodzenia chrząstki
stawowej, jednak bez większych objawów bólowych. Zdecydowanie częściej na
dolegliwości bólowe związane z procesem zwyrodnieniowym skarżą się osoby,
których praca zawodowa znacząco obciąża obręcz kończyny górnej. Do pojawienia
się zwyrodnień predysponuje także uprawianie dyscyplin sportowych, związanych z
nadmierną eksploatacją stawu (siatkówka, piłka ręczna, tenis). Duży wpływ na
powstawanie choroby mają także czynniki ogólnoustrojowe jak: poziom hormonów w
organizmie czy odżywianie.
Objawy
Podstawowym objawem choroby zwyrodnieniowej stawu ramiennego jest ból. W
początkowym etapie może nasilać się podczas obciążania stawu i znikać w trakcie
odpoczynku. Ze względu na bardzo słabe unaczynienie i unerwienie chrząstki
stawowej, jej degeneracja może nie dawać objawów bólowych (choroba
zwyrodnieniowa nieaktywna). Dolegliwości pochodzą najczęściej z uszkodzeń tkanek
miękkich w tym: błony maziowej, torebki stawowej, więzadeł obrąbkowo -ramiennych
oraz mięśni stożka rotatorów. Wczesnym objawem mogącym sugerować pojawienie
się patologii jest ograniczenie zakresu ruchu oraz uczucie osłabienia kończyny.
Aktywna choroba zwyrodnieniowa (duże ubytki tkanki chrzęstnej z uszkodzeniem
sięgającym warstwy podchrzęstnej) związana będzie z dolegliwościami bólowymi o
Tekst zapożyczony ze strony Fizjoplaner.pl
charakterze rozlanym i niespecyficznym, często rozchodzącymi się po całej
kończynie. Mogą nasilać się w nocy. Chorobie zwyrodnieniowej zazwyczaj
towarzyszą okresowe wysięki. W zaawansowanych stadiach pojawiają się zaniki
mięśniowe oraz duże ograniczenia ruchomości.
Rozpoznanie
Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawu ramiennego jest możliwe na podstawie
szczegółowego wywiadu, badania klinicznego oraz występujących objawów.
Diagnostyka powinna być rozszerzona o badanie RTG (radiologiczne), które w
przypadku występowania zmian degeneracyjnych ujawni zmniejszenie przestrzeni
stawowej oraz zagęszczenia w warstwie kości znajdującej się zaraz pod chrząstką.
W bardziej zaawansowanych zmianach mogą uwidocznić się również wyrośla kostne
(osteofity). Przy niewielkich zwyrodnieniach, szczególnie u lodzi młodych, zdjęcia
rentgenowskie często nie wykazują zmian. Warto wykonać wówczas inne badania
obrazowe jak: badanie rezonansem magnetycznym (MRI) lub tomografię
komputerową, które dużo dokładniej ocenią struktury kostno - chrzęstne.
Leczenie / Fizjoterapia
Całkowite wyleczenie choroby zwyrodnieniowej nie jest możliwe. Zazwyczaj ma ona
tendencje do progresji, z biegiem czasu doprowadzając do niesprawności,
znacznych objawów bólowych oraz pogorszenia jakości życia. Zastosowanie
odpowiedniego leczenia może wpłynąć na złagodzenie dolegliwości, zachowanie
dotychczasowej aktywności oraz spowolnienie tempa rozwoju zmian
zwyrodnieniowych. Leczenie zwyrodnień stawu ramienno – łopatkowego zazwyczaj
rozpoczyna się od postępowania zachowawczego. W fazie zaostrzeń dolegliwości
bólowych obowiązują działania przeciwbólowe i przeciwzapalne. W tym czasie
należy odciążyć staw oraz ograniczyć jego aktywność. Stosuje się także okłady z
lodu, farmakoterapię ( niesteroidowe leki przeciwzapalne) oraz zabiegi z zakresu
fizykoterapii (krioterapia, pole magnetyczne, ultradźwięki, laser). Po wyciszeniu
objawów ostrych wprowadza się ćwiczenia lecznicze (kinezyterapię), których celem
będzie usprawnienie chorego stawu. W tym czasie stosuje się ćwiczenia
wzmacniające i uelastyczniające mięśnie w okolicy stawu oraz zwiększające zakres
jego ruchomości. Wdraża się również trening kontroli nerwowo – mięśniowej oraz
czucia głębokiego stawu (propriocepcji).
Tekst zapożyczony ze strony Fizjoplaner.pl
Dodatkowo pomocne mogą być zabiegi terapii manualnej oraz masaż tkanek
głębokich, które zwiększą ruchomość stawu, a także rozluźnia napięte struktury
okołostawowe. W przypadku znacznego nasilenia objawów wykonuje sie punkcję
stawu oraz podaje się lek bezpośrednio do jego wnętrza (glikokortykosteroidy). Kiedy
zmiany zwyrodnieniowe są bardzo zaawansowane, a leczenie zachowawcze nie
przynosi oczekiwanych rezultatów, należy rozważyć leczenie operacyjne. Zabieg
polega na wycięciu chorego stawu i wstawieniu endoprotezy. W przeciwieństwie do
innych stawów (kolanowy, biodrowy), tego typu zabiegi wykonuje się rzadko. Jednak
w niektórych przypadkach jest to jedyny sposób na poprawę funkcjonowania stawu, a
przede wszystkim pozbycie się uporczywych i trudnych do zniesienia dolegliwości
bólowych.
Podsumowanie
Zwyrodnienie stawu ramiennego powstaje w wyniku uszkodzenia powierzchni
stawowych głowy kości ramiennej oraz panewki łopatki. Chrząstka, która jest
strukturą bardzo słabo unerwioną i unaczynioną nie posiada zdolności
regeneracyjnych, dlatego jej degeneracja jest procesem nieodwracalnym. Kolejno
procesem chorobowym objęte są tkanki okołostawowe (więzadła, ścięgna, mięśnie)
oraz warstwa podchrzęstna. Do zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawu
ramiennego najczęściej dochodzi wtórnie, na skutek przebytych urazów lub
sumowania mikrourazów. Zwyrodnienia mogą być również następstwem chorób
ogólnoustrojowych np. reumatoidalnego zapalenia stawów. Pierwotne zmiany
Tekst zapożyczony ze strony Fizjoplaner.pl
dotyczą głównie osób starszych po 60 roku życia. Czynnikami predysponującymi do
powstania choroby są: praca zawodowa związana z znacznym obciążaniem kończyn
górnych oraz uprawianie dyscyplin sportowych, w których dochodzi do nadmiernej
eksploatacji obręczy barkowej (piłka ręczna, siatkówka). Pierwszymi objawami
mogącymi sugerować rozwój patologii są ograniczenia ruchomości stawu oraz
dolegliwości bólowe nasilające się podczas obciążenia. W zaawansowanych
zmianach może dochodzić do zaników mięśniowych oraz znacznych ograniczeń
zakresu ruchu w stawie. Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej opiera się na
dokładnym wywiadzie, badaniu klinicznym oraz charakterystycznych objawach.
Dodatkowo wymagane jest badanie RTG, gdzie na zdjęciach powinno uwidaczniać
się zwężenie szpary stawowej, zagęszczenie warstwy podchrzęstnej oraz wyrośla
kostne. W niektórych przypadkach niezbędne jest badanie rezonansem
magnetycznym lub tomografia komputerowa. Całkowite wyleczenie zwyrodnień nie
jest możliwe, natomiast zastosowanie odpowiedniego leczenia może wpłynąć na
poprawę komfortu życia, utrzymanie sprawności fizycznej oraz spowolnienie postępu
choroby. W stanach zaostrzeń dolegliwości stosuje się zasady postępowania
przeciwbólowego i przeciwzapalnego. W tym czasie obowiązuje odciążenie stawu,
zmniejszenie jego aktywności oraz okłady z lodu, a także zabiegi fizykoterapeutyczne
(krioterapia, ultradźwięki, pole magnetyczne). Po opanowaniu stanu ostrego, wdraża
się kinezyterapię (ćwiczenia lecznicze) mające na celu wzmocnienie stawu oraz
zwiększenie jego ruchomości. Pomocniczo stosuje się także masaż tkanek głębokich
oraz terapie manualną. W przypadku znacznych zmian zwyrodnieniowych i braku
efektów postępowania zachowawczego, wskazane jest leczenie operacyjne. Zabieg
polega na usunięciu chorego stawu i wstawieniu w jego miejsce endoprotezy
(sztuczny staw). Tego typu zabiegi na stawie ramiennym należą do rzadkości, jednak
w niektórych przypadkach są niezbędne do prawidłowego, względnie bezbólowego
funkcjonowania obręczy barkowej.
Autor:
Radosław Biały
mgr Fizjoterapii

Podobne dokumenty