Załącznik nr 3 - Wodociągi i Kanalizacja

Transkrypt

GEOTERRA
GEOLOGIA, GEOTECHNIKA, HYDROGEOLOGIA
GEOTERRA Grzegorz W yrwas, ul. Ignacego Krasickiego 29/10, 58-200 Dzierżoniów,
tel.: 606 745 146, e-mail: [email protected], www.geoterra.co
NIP: 882-176-30-45, REGON: 021429468
Zamawiający i finansujący projekt:
Wodociągi i Kanalizacja sp. z o.o.
Ul. Kilińskiego 25A
58 – 200 Dzierżoniów
PROJEKT ROBÓT GEOLOGICZNYCH
NA WYKONANIE STUDNI ZASTĘPCZEJ NR 1Z,
DLA STUDNI NR 1, POŁOŻONEJ NA TERENIE DZIAŁKI NR 62/4
PRZY UL. SIENKIEWICZA 1A W NIEMCZY
Miejscowość:
Niemcza
Gmina:
Niemcza
Powiat:
dzierżoniowski
Województwo:
dolnośląskie
Zlewnia:
rzeka Ślęza
Autorzy:
mgr Grzegorz Pacia
upr. MOŚZNiL nr IV-0354
mgr inż. Grzegorz Wyrwas
upr. MŚ nr V-1699
Dzierżoniów, wrzesień 2014 r.
Projekt robót geologicznych na wykonanie studni zastępczej nr 1z, dla studni nr 1,
położonej na terenie działki nr 62/4 przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy
SPIS TREŚCI
1.
WSTĘP ........................................................................................................................ 4
1.1.
Podstawy formalne .................................................................................................. 4
1.2.
Cel i zakres projektu ................................................................................................ 4
1.3.
Wykorzystane materiały ........................................................................................... 5
2.
OKREŚLENIE ZADANIA GEOLOGICZNEGO.............................................................. 7
3.
CHARAKTERYSTYKA REJONU PROJEKTOWANYCH ROBÓT I PRAC
GEOLOGICZNYCH ...................................................................................................... 8
3.1.
Położenie administracyjne i geograficzne ................................................................ 8
3.2.
Morfologia terenu i jego zagospodarowanie ............................................................. 9
3.3.
Warunki hydrologiczne i klimatyczne ....................................................................... 9
4.
BUDOWA GEOLOGICZNA I WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE TERENU ROBÓT
I PRAC GEOLOGICZNYCH ........................................................................................10
4.1.
Budowa geologiczna ...............................................................................................10
4.2.
Charakterystyka warunków hydrogeologicznych .....................................................12
5.
OPIS ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH ....................................13
5.1.
Lokalizacja i głębokość projektowanej studni ..........................................................13
5.2.
Przewidywany profil wiertniczy................................................................................14
5.3.
Sposób wiercenia i zabudowy studni ......................................................................14
5.4.
Sposób przechowywania próbek ............................................................................16
5.5.
Opróbowanie wody do badań laboratoryjnych ........................................................16
5.6.
Zakres obserwacji i pomiarów prowadzonych w trakcie wiercenia ..........................17
5.7.
Zakres obliczeń hydrogeologicznych ......................................................................19
6.
WPŁYW ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH NA OBSZARY
CHRONIONE ..............................................................................................................21
7.
NADZÓR NAD REALIZACJĄ ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH
....................................................................................................................................21
8.
PRACE GEODEZYJNE ...............................................................................................22
9.
SPOSÓB I FORMA OPRACOWANIA WYNIKÓW PRZEPROWADZONYCH ROBÓT
10.
HARMONOGRAM ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH ...............23
strona 2/23
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW GRAFICZNYCH
1.
Mapa topograficzna rejonu projektowanych robót geologicznych. Skala 1:25 000.
2.
Wycinek szczegółowej mapy geologicznej Sudetów. Arkusz Niemcza. Skala 1:25 000.
S. Cwojdziński, M. Walczak-Augustyniak, Wydawnictwa geologiczne 1985 r.
3.
Wycinek mapy hydrogeologicznej Polski. Arkusz 836 Niemcza.
Skala 1:50 000. M. Czerski, PIG, Warszawa 2000 r.
4.
Wycinek mapy geośrodowiskowej Polski. Arkusz 836 Niemcza. Plansza A.
Skala 1:50 000. H. Adwankiewicz, E. Gawliokowska, M. Czerski. PIG, Warszawa 2004 r.
5.
Wycinek mapy geośrodowiskowej Polski. Arkusz 836 Niemcza. Plansza B.
Skala 1:50 000. J. Koźma, J. Lis, A. Pasieczna, S. Wołkowicz. PIG, Warszawa 2004 r.
6.
Mapa sytuacyjno – wysokościowa terenu projektowanych robót geologicznych.
Skala 1:1 000.
7.
Przekrój hydrogeologiczny wg [1.3.6].
8.
Profil studni zastępowanej nr 1.
9.
Przewidywany profil studni zastępczej nr 1z i sposób jej zabudowy.
Skala 1:500.
10. Kopia mapy ewidencyjnej rejonu ujęcia wód podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A
w Niemczy w skali 1:1000 oraz wypis z rejestru gruntów o niepełnej treści.
SPIS TABEL W TEKŚCIE
Tabela 1. Częstotliwość pomiarów wydajności opadania i wzniosu zwierciadła wody w studni
zastępczej nr 1z wg [1.3.17].
SPIS RYSUNKÓW W TEKŚCIE
Rysunek 1. Położenie strefy Niemczy na tle sąsiednich jednostek geologicznych.
SPIS FOTOGRAFII W TEKŚCIE
Fotografia 1. Miejsce wykonania studni zastępczej nr 1z.
strona 3/23
1.
WSTĘP
1.1. Podstawy formalne
Projekt robót geologicznych został wykonany przez zespół „Geoterra”, na zlecenie
Inwestora, którym są Wodociągi i Kanalizacja sp. z o.o. w Dzierżoniowie, ul. Kilińskiego 25A.
Opracowanie wykonano zgodnie z umową nr 31/TT/2014 z dnia 05.05.2014 r.
Projekt
wykonano
zgodnie
z
obowiązującymi
przepisami
prawa,
w
tym
w szczególności zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011
roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym
robót, których wykonywanie wymaga koncesji oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska
z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji
geologiczno-inżynierskiej.
1.2. Cel i zakres projektu
Celem niniejszego opracowania jest wykonanie projektu robót geologicznych na
wykonanie studni zastępczej nr 1z, dla studni nr 1, położonej na terenie działki nr 62/4 przy
ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy.
Zakres
projektu
został
określony
we
wspomnianych,
w
rozdziale
1.1.,
rozporządzeniach oraz uzgodniony z Inwestorem projektu robót. W szczególności
w niniejszym projekcie zaplanowano wykonanie następujących prac i robót geologicznych
dotyczących studni zastępczej 1z:
−
lokalizacji i głębokości,
−
przewidywanego profilu wiertniczego,
−
sposobu wiercenia i zabudowy,
−
opróbowania wody do badań laboratoryjnych,
−
zakresu obserwacji i pomiarów prowadzonych w trakcie wiercenia,
−
zakresu obliczeń hydrogeologicznych,
−
określenia wpływu zamierzonych robót i prac geologicznych na obszary chronione,
−
określenia sposobu i formy opracowania wyników przeprowadzonych robót i prac
geologicznych,
−
opracowania harmonogramu zamierzonych robót i prac geologicznych.
strona 4/23
1.3. Wykorzystane materiały
Akty prawne
1.3.1
Ustawa z dnia 5 marca 2014 roku prawo geologiczne i górnicze. Tekst jednolity
(Dz. U. 2014, poz. 613);
1.3.2
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku prawo wodne Dz. U. nr 115, poz. 1229);
1.3.3
Ustawa z dnia 15 lutego 2011 roku o zmianie ustawy prawo wodne (Dz. U. nr 32,
poz. 159),
1.3.4
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 roku w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym
robót, których wykonywanie wymaga koncesji (Dz. U. nr 288, poz. 1696);
1.3.5
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie
dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej (Dz. U.
2014, poz. 596).
Dokumentacje archiwalne
1.3.6
Dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej zasobów wód podziemnych
z utworów prekambryjskich dla ujęcia wód podziemnych w Niemczy przy ulicy
Sienkiewicza studnia St 1. Pectore-Eco, sp. z o.o., Gliwice, luty 2013 r.;
1.3.7
Dokumentacja hydrogeologiczna wraz z projektem robót na ujęcie wód
podziemnych z utworów karbońskich dla wodociągów miejskich w Niemczy.
Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne we Wrocławiu, Wrocław, lipiec 1961 r.;
1.3.8
Sprawozdanie z przeprowadzonych prac badawczych w istniejącej studni przy
ulicy
Sienkiewicza
w
Niemczy.
Przedsiębiorstwo
Hydrogeologiczne
we
Wrocławiu, Wrocław, 1969 r.;
Pozwolenia i operaty wodnoprawne
1.3.9
Pozwolenie wodnoprawne z dnia 29.12.1998 r. nr OŚ IV – 6210/167/98, wydane
przez Urząd Wojewódzki w Wałbrzychu na pobór wód podziemnych przez
Wodociągi i Kanalizacje sp. z o.o. w Dzierżoniowie , ul. Kilińskiego 25A;
1.3.10 Operat
wodnoprawny
na
ustanowienie
strefy
ochrony
bezpośredniej
w miejscowości Niemcza przy ulicy Sienkiewicza. GEKO, Wrocław, 2013 r.
strona 5/23
Poradniki metodyczne, literatura fachowa
1.3.11 Podstawy hydrogeologii stosowanej. A. Macioszczyk. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa, 2006 r.;
1.3.12 Metodyka określania zasobów eksploatacyjnych ujęć zwykłych wód podziemnych.
Poradnik metodyczny. Praca zespołowa pod kierunkiem prof. A. Szczepańskiego.
Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2004 r.;
1.3.13 Podstawy obliczeń filtracji wód podziemnych. R. Kulma. Wydawnictwo AGH,
Kraków 1995 r.;
1.3.14 Zasoby i ochrona wód podziemnych. J. Malinowwski. Wydawnictwo Uniwersytetu
Wrocławskiego. Wrocław, 1993 r.;
1.3.15 Hydrogeologia ogólna. Wydanie IV uzupełnione. Z. Pazdro, B. Kozerski.
Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1990 r.;
1.3.16 Instrukcja
obsługi
i uzupełnione.
wierceń
Centralny
hydrogeologicznych.
Urząd
Geologii,
Wydanie
Kombinat
II
zmienione
Geologiczny
Północ.
Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa,1981 r.
1.3.17 Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych.
St. Dąbrowski, J. Przybyłek. Centralny Urząd Geologii, Kombinat Geologiczny
Północ. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa,1980 r.
1.3.18 Poradnik hydrogeologa. Praca zespołowa pod redakcją St. Turka. Wydawnictwa
Geologiczne, Warszawa 1971 r.
Mapy
1.3.19 Mapa
sytuacyjno
–
wysokościowa.
Województwo
dolnośląskie,
powiat
dzierżoniowski, gmina Niemcza, obręb Wojsławice. Skala 1 000;
1.3.20 Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów. Skala 1:25 000. Arkusz Niemcza.
S. Cwojdziński, M. Walczak-Augustyniak, Wydawnictwa geologiczne 1985 r.;
1.3.21 Mapa hydrogeologiczna Polski. Skala 1:50 000. Arkusz 836 Niemcza. M. Czerski,
PIG, Warszawa 2000 r.;
1.3.22 Mapa geośrodowiskowa Polski. Skala 1:50 000. Arkusz 836 Niemcza. Plansza A.
H. Adwankiewicz, E. Gawliokowska, M. Czerski. PIG, Warszawa 2004 r.;
1.3.23 Mapa geośrodowiskowa Polski. Skala 1:50 000. Arkusz 836 Niemcza. Plansza B.
J. Koźma, J. Lis, A. Pasieczna, S. Wołkowicz. PIG, Warszawa 2004 r.
strona 6/23
2.
OKREŚLENIE ZADANIA GEOLOGICZNEGO
Zadaniem
geologicznym,
jakie
Inwestor
postawił
wykonawcom
niniejszego
opracowania jest wykonanie, wraz z uzyskaniem zatwierdzenia, projektu robót geologicznych
na wykonanie studni zastępczej nr 1z, dla studni nr 1, położonej na terenie działki nr 62/4
przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy. Nowa studnia 1z zlokalizowana będzie w bliskiej
odległości od istniejącej studni nr 1, na terenie sąsiedniej działki w stosunku do działki nr
62/1, na której znajduje się studnia zastępowana nr 1. Pobór wód podziemnych z nowej
studni 1z powinien odbywać się z wydajnością nieprzekraczającą zatwierdzone zasoby
eksploatacyjne dla studni nr 1.
W latach 2012 – 2014, w ramach projektu „Uporządkowanie gospodarki wodnościekowej na terenie gmin powiatu dzierżoniowskiego”, współfinansowanego ze środków Unii
Europejskiej,
prowadzona
jest
inwestycja
„Budowa
SUW
w Niemczy
przy
ulicy
Sienkiewicza”. Zakres zadania obejmuje miedzy innymi: rozbiórkę starego budynku stacji,
budowę nowego budynku SUW o powierzchni użytkowej 104,30 m2, budowę zbiornika wody
czystej,
odstojników
popłuczyn,
komory
zasuw,
rurociągów,
kanałów
i
instalacji
technologicznych.
Studnia nr 1 jest podstawową studnią zaopatrującą w wodę miasto Niemcza. Innymi
źródłami zaopatrzenia Niemczy w wodę są:
−
studnia kopana nr 1 przy ul. Wiejskiej w Niemczy drenująca czwartorzędowe piętro
wodonośne z Qmaxh=5 m3/h przy depresji s=2,2 m,
−
zespół 7 studni kopanych w miejscowości Gumin także ujmujących czwartorzędowe
piętro wodonośne z Qmaxh=5 m3/h.
Studnia nr 1 przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy została odwiercona przed 1945
rokiem. Z tego okresu nie zachowała się żadna karta otworu. Pierwotnie głębokość studni nr
1 wynosiła 61 m a wydajność Q=12 m3/h. W 1968 roku na zlecenie ODIM Świdnica
Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne z Wrocławia przeprowadziło renowację studni, która
polegała na pogłębieniu studni do głębokości 66,3 m, oczyszczeniu jej, przeprowadzeniu
próbnych pompowań oraz obliczeniu zasobów eksploatacyjnych ujęcia.
W trakcie próbnego pompowania uzyskano wydajność Q=31,32 m3/h przy depresji s=28,86
m. Obliczone zasoby eksploatacyjne dla studni nr 1 zostały zatwierdzone decyzją Prezydium
Wojewódzkiej Rady Narodowej, Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego,
Oddziału Geologii nr Pl.Ge-15/1379/422/69.
Studnia nr 1 jest bezfiltrowa. Ujęty w studni nr 1 poziom wodonośny stanowią
karbońskie sjenity strefy Niemczy, występujące już od głębokości 12 m. Stabilizacja
zwierciadła wody odbywa się na głębokości 1,1 m p.p.t. Jest to poziom szczelinowy
o anizotropowych parametrach filtracyjnych. Według
danych archiwalnych
zasilanie
karbońskiego poziomu wodonośnego odbywa się przypuszczalnie około 5 km w kierunku
południowym i zachodnim od studni, na wychodniach utworów magmowych i ich zwietrzelin.
strona 7/23
Bardzo ważną rolę w przepływie wód podziemnych i zasilaniu karbońskiego poziomu
wodonośnego odgrywają drożne dyslokacje tektoniczne.
Sama studnia nr 1 zlokalizowana jest obok stacji uzdatniania wody. Znajduje się ona
w obudowie w postaci szybu studziennego o średnicy 2,20 m zagłębionego na około 2,12 m
pod powierzchnia podłogi. Kręgi betonowe umieszczone zostały na zbrojonej wylewce
betonowej. Studnia przykryta jest pokrywą o średnicy Ø2,40 m z wywietrznikiem i jest
uszczelniona. W pokrywie znajduje się właz wejściowy i drabinka. Rurociąg tłoczny
wychodzący z kolumny rur wiertniczych o średnicy Ø 100 mm wyprowadzony jest ze
studzienki hydroforni i urządzeń uzdatniających. W studni nr 1 zamontowany jest agregat
pompowy GC3.09 + SGML – 18 – kW produkcji Hydrovacum. Wydajność agregatu wynosi
30 m3/h przy wysokości wznoszenia wody h=70 m. Woda ze studni jest doprowadzana do
urządzenia filtrowego gdzie jest uzdatniana. Pompa jest zawieszona na głębokości około 50
m p.p.t. Z urządzenia filtrowego woda odprowadzana jest rurociągiem stalowym Ø 100 mm
ułożonym na głębokości 1,4 m.
W 1978 roku studnię zaczęto eksploatować z przekroczeniem dopuszczalnej
wydajności eksploatacyjnej Q=41,6 m3/h przy depresji s=31,0 m. Taki sposób eksploatacji
doprowadził już w 1979 roku do trwałego spadku wydajności do poziomu około 16 m3/h przy
depresji s około 20 m. Aktualnie studnie nr 1 eksploatuje się z wydajnością około 11 m3/h
[1.3.6].
Ujęcie wód podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy posiada aktualne
pozwolenie wodnoprawne, określone w decyzji z dnia 29.12.1998 r. nr OŚ IV – 6210/167/98
i wydane przez Urząd Wojewódzki w Wałbrzychu, na pobór w wysokości Qmax=31,0 m3/h
przy depresji s=29,0 m.
Ujęcie wód podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy posiada również
aktualną strefę ochronną ujęcia, ustanowioną decyzją Starosty Dzierżoniowskiego znak
RL.632014,2013 z dnia 03.04.2013 r. Strefa ta obejmuje teren ochrony bezpośredniej
w granicach działki nr 62/1, obręb Wojsławice. Teren ten ma kształt wieloboku o powierzchni
F=2322 m2, ogrodzony jest siatka stalową i oznaczony tablicami informacyjnymi. Terenu
ochrony pośredniej nie wyznaczono ze względu na bardzo długi czas migracji pionowej,
wynoszący około 38 lat. Dla przedmiotowego ujęcia nie wyznaczono także obszaru zasilania
ujęcia oraz obszaru zasobowego [1.3.6].
3.
GEOLOGICZNYCH
3.1. Położenie administracyjne i geograficzne
Pod względem administracyjnym teren projektowanych robót i prac geologicznych
znajduje się przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy, w obszarze działki nr 62/4, obręb
Wojsławice, gmina Niemcza, powiat dzierżoniowski, województwo dolnośląskie. Działka ta
jest własnością gminy Niemcza, która zobowiązała się do użyczenia działki nr 62/4 na rzecz
strona 8/23
Inwestora niniejszego projektu czyli Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Dzierżoniowie, ul.
Kilińskiego 25A. Współrzędne istniejącej studni nr 1, w układzie 2000, wynoszą:
−
X = 6418315.72,
−
Y = 5620338.95.
Pod względem geograficznym teren projektowanych robót i prac geologicznych
znajduje się w obszarze mezoregionu Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich (332.14). Wzgórza
Niemczańsko-Strzelińskie, według podziału Kondrackiego z 2008 roku, należą do
makroregionu Przedgórze Sudeckie (332.1) i stanowią w nim największą i najbardziej
zróżnicowaną część. Ze względu na zróżnicowaną budowę geologiczną i urozmaiconą
rzeźbę terenu Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie dzielą się na mniejsze mikroregiony.
Najbliżej Niemczy leżą Wzgórza Gumińskie, Krzyżowe, Dębowe i Kotlina Gilowska. Samo
miasto położone jest na jednym ze wzniesień Wzgórz Gumińskich o wysokości około 230 m
n.p.m., natomiast wschodnia część miejscowości, leży już w obszarze Wzgórz Dębowych,
które stanowią część Wzgórz Strzelińskich. Osią rozdzielającą Wzgórza Niemczańskie od
Wzgórz Strzelińskich jest rzeka Ślęza. Teren projektowanych robót geologicznych znajduje
się na lewym brzegu rzeki Ślęzy, należy zatem do Wzgórz Niemczańskich.
3.2. Morfologia terenu i jego zagospodarowanie
Teren projektowanych robót i prac geologicznych położony jest około 1 km na
południowy-wschód od rynku w Niemczy, na wysokości około 210 m n.p.m. Opisywany
obszar otoczony jest od południa, wschodu i północy doliną rzeki Ślęzy. W dalszej odległości
od terenu projektowanych robót geologicznych, od zachodu, południa i wschodu występują
wzgórza o wysokościach w zakresie 250÷340 m n.p.m.
W bezpośrednim sąsiedztwie terenu robót i prac geologicznych, na działce nr 62/1,
znajdują się obiekty SUW, związane z eksploatacją ujęcia. W dalszej odległości, na wschód
od działki nr 62/4, na której wykonywane będą roboty i prace geologiczne, znajduje się
kompleks boisk sportowych. Pozostałe otoczenie stanowią obszary leśno-rolne. Na północy
przebiega droga gminna łącząca Niemczę z Wojsławicami. W Wojsławicach, które położone
są na wschód od terenu projektowanych robót i prac geologicznych, znajduje się znane
arboretum jako filia ogrodu botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego.
3.3. Warunki hydrologiczne i klimatyczne
Teren projektowanych robót i prac geologicznych położony jest w zlewni rzeki Ślęzy,
która jest lewostronnym dopływem Odry. Całkowita długość Ślęzy wynosi 78,6 km a obszar
zlewni wynosi 971 km2. Źródła Ślęzy znajdują się w obszarze Wzgórz Dobrzenieckich,
stanowiących fragment Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich, na zboczach Cierniowej Kopy,
między miejscowościami Bobolice i Baldwinowice, na wysokości około 340 m n.p.m.
W swoim górnym biegu Ślęza płynie w kierunku północnym w jednej z wyraźnych dolin na
obszarze otaczających wzgórz. Głównymi dopływami rzeki od źródeł do miejscowości
Niemcza (odcinek długości około 12 km) są: Szklarka (lewy dopływ), Krzywula (lewy dopływ),
strona 9/23
Oleszna (lewy dopływ), Mała Ślęza (prawy dopływ). Przez samo miasto Niemcza rzeka Ślęza
przebija się dość głęboko wciętym przełomem, odsłaniając w kilku miejscach paleozoiczne
wychodnie skalne. Najbliższy posterunek IMGW w stosunku do terenu projektowanych robót
i prac geologicznych, monitorujący stany i przepływy w Ślęzie, znajduje się w miejscowości
Białobrzezie koło Łagiewnik, zatem znacznie poniżej Niemczy.
W okolicach Niemczy panuje łagodny klimat przedgórski. Średnia roczna temperatura
powietrza, w latach 1951÷1980, wynosiła +7,2°C, średnia miesięczna stycznia +2,6°C, lipca
+16,4 °C. Absolutne minimum −29,2 °C zanotowano w r oku 1954, natomiast średnią dobową
maksymalną temperaturę powietrza +35°C w 1952 r. Średnia roczna suma opadów
atmosferycznych jest nieco wyższa niż w Polsce Centralnej i wynosi ponad 660 mm, z czego
66% przypada na miesiące letnie. Okres wegetacyjny trwa średnio od kwietnia do pierwszej
dekady października i wynosi około 220 dni. Dominują wiatry południowo–zachodnie
i zachodnie. Najbliżej terenu projektowanych robót i prac geologicznych znajdują się trzy
stacje IMGW: Borów, Dobrogoszcz i Dzierżoniów.
4.
I PRAC GEOLOGICZNYCH
4.1. Budowa geologiczna
Teren projektowanych robót i prac geologicznych należy do jednostki geologicznej
nazywanej strefą dyslokacji Niemczy lub strefą Niemczy. Stanowi ona północno-wschodnią,
wyraźnie oddzieloną część bloku przedsudeckiego. Rozciąga się w kierunku południkowym
na długości do około 30 km i szerokości około 5 km. Na północnym-zachodzie strefa
dyslokacji Niemczy graniczy z masywem gabrowym Ślęży i masywem Gogołów-Jordanów.
Na zachodzie jej granice stanowi sowiogórski blok metamorficzny. Na południowymzachodzie strefa Niemczy graniczy z masywem gabrowym Brzeźnicy i masywem
serpentynitowym Braszowic. Południowa granica strefy ma charakter wybitnie tektoniczny –
stanowi ją uskok sudecki brzeżny. Na wschodzie jej granice stanowi metamorfik niemczański
i metamorfik Doboszowic. Na północy strefa dyslokacji Niemczy przykryta jest osadami
kenozoicznymi.
Na rysunku 1 przedstawiono położenie strefy Niemczy na tle sąsiednich jednostek
geologicznych (wg miesięcznika „Sudety” nr 3/108 z marca 2010 roku).
strona 10/23
Rysunek 1.
Obecna postać strefy dyslokacji Niemczy związana jest z bardzo licznymi
i skomplikowanymi procesami geologicznymi, takimi jak: ruchy tektoniczne, procesy
metamorficzne, procesy mylonityzacji oraz wdarcie się intruzji granodiorytowo-sjenitowych.
W pionowym profilu stratygraficznym w strefie Niemczy wyróżnić można następujące utwory:
−
utwory proterozoiczno-staropaleozoiczne, do których zalicza się: gnejsy biotytowe,
gnejsy mylonityczne, mylonity, amfibolity, łupki amfibolitowe;
−
utwory
staropaleozoiczne
reprezentowane
przez
gnejsy
i
migmatyty
bloku
sowiogórskiego oraz serpentynity masywu Szklar;
−
utwory górnokarbońskie, do których zalicza się skały intruzji granodiorytów i sjenitów
(tzw. granodioryty i sjenity Niemczy);
−
utwory trzeciorzędowe (neogen) reprezentowane przez zwietrzeliny gnejsów
i amfibolitów, iły serii poznańskiej, zailone i słabo wysortowane piaski i żwiry
z otoczakami oraz skaolinizowane żwiry serii Gozdnicy. Miąższość osadów
trzeciorzędu jest zmienna i wynosi od kilku do około 25 m;
−
utwory
czwartorzędowe
wykształcone
w
postaci
plejstoceńskich
osadów
wodnolodowcowych zlodowaceń środkopolskiego i bałtyckiego, takich jak: gliny
zwałowe, lessy, utwory piaszczysto-żwiorowe. W dolinach rzek występują osady
holoceńskie – piaski i żwiry teras rzecznych oraz namuły. Osady czwartorzędu
zalegają na osadach neogenu lub niezgodnie na krystalicznym podłożu. Miąższość
utworów czwartorzędowych jest bardzo zmienna i może dochodzić od kilku do około
25 m.
Bezpośrednio na terenie projektowanych robót i prac geologicznych pionowy profil
geologiczny wygląda następująco [m p.p.t.]:
−
0,0÷0,2 – gleba,
−
0,2÷3,0 – glina (czwartorzęd),
−
3,0÷12,0 – ił (trzeciorzęd),
−
poniżej 12,0 – sjenit (karbon).
strona 11/23
4.2. Charakterystyka warunków hydrogeologicznych
W rejonie projektowanych robót i prac geologicznych wyróżnić można trzy duże
struktury wodonośne:
1. czwartorzędowe piętro wodonośne,
2. trzeciorzędowe piętro wodonośne,
3. proterozoiczno-paleozoiczne piętro wodonośne.
Czwartorzędowe piętro wodonośne
Wody tego piętra wodonośnego występują w obrębie utworów piaszczysto-żwirowych
pochodzenia wodnolodowcowego, lodowcowego, rzecznego oraz, jak w przypadku ujęcia
w Guminie, deluwialnego. Wodonośne utwory czwartorzędu często przykryte są poziomami
glin zwałowych. Czwartorzędowe piętro wodonośne ma charakter porowy, charakteryzuje się
zwierciadłem swobodnym lub naporowym. Ze względu na nierównomierne wykształcenie
utworów
potencjalnie
wodonośnych
piętro
to
ma
charakter
nieciągły.
Głębokość
występowania wód zawiera się w przedziale 1,8÷5,0 m p.p.t.
Trzeciorzędowe piętro wodonośne
Z bezpośredniego otoczenia terenu projektowanych robót i prac geologicznych brak
jest danych dotyczących zawodnienia utworów trzeciorzędu. Jedynie można sądzić, że
ujęcia wód przy ulicy Wiejskiej w Niemczy czerpie częściowo wody z tego piętra
wodonośnego. Na podstawie danych z Łagiewnik można stwierdzić, że warstwy wodonośne
tworzą w osadach trzeciorzędu soczewy o różnym rozprzestrzenieniu i miąższości,
zalegające w otoczeniu utworów ilastych. Trzeciorzędowe piętro wodonośne ma charakter
porowy, charakteryzuje się zwierciadłem artezyjskim lub subartezyjskim. Podobnie, jak
w przypadku piętra czwartorzędowego, ma charakter nieciągły.
Proterozoiczno-paleozoiczne piętro wodonośne
Piętro to występuje na głębokości od około kilkunastu metrów (teren robót i prac
geologicznych – 12 m p.p.t.) do ponad 40 m p.p.t. Są to wody szczelinowe, a ich zwierciadło
ma charakter subartezyjski lub artezyjski (w istniejącej studni nr 1 stabilizacja wody wystąpiła
na głębokości 1 m p.p.t. – stan sprzed kilkudziesięciu lat). Obecność wód szczelinowych
wśród utworów krystalicznych potwierdzały liczne źródła wód zlokalizowane na wzgórzach
z wychodniami tych skał między Niemczą a Strachowem. Studnie proterozoicznopaleozoicznego piętra wodonośnego charakteryzują się bardzo zmiennymi wydajnościami –
od kilku do około 70 m3/h przy znacznych depresjach dochodzących do 30 m. Istotną rolę
w krążeniu wód tego piętra odgrywają dyslokacje tektoniczne.
Na terenie projektowanych robót i prac geologicznych występuje szczelinowy poziom
wód podziemnych związany z występowaniem tzw. karbońskich sjenitów Niemczy. W studni
nr 1, w 1969 roku, wykonano trzystopniowe próbne pompowane, w wyniku którego określono
zasoby eksploatacyjne ujęcia. W wyniku tego pompowania uzyskano następujące wartości:
−
wydajność Q1=17,71 m3/h przy depresji s1=8,70 m,
strona 12/23
−
−
wydajność Q3=31,32 m3/h przy depresji s3=28,26 m.
Współczynniki filtracji obliczone dla trzech stopni pompowania wyniosły:
−
k1=0,0000841 m/s,
−
k2=0,0000840 m/s,
−
k3=0,0000808 m/s,
−
kśr=0,0000829 m/s.
Zasilanie proterozoiczno-paleozoicznego piętra wodonośnego odbywa się na
wychodniach skał krystalicznych, bezpośrednio występujących na powierzchni terenu lub
przykrytych serią zwietrzelin i osadów czwartorzędowych. Przeprowadzona w 1969 roku
renowacja studni nr 1, polegająca między innymi na przegłębieniu studni z 61 m do ponad 66
m, spowodowała znaczny przyrost wydajności ujęcia z 12 m3/h do 31 m3/h. Fakt ten
świadczyć może, że zasilanie tego piętra w rejonie projektowanych robót i prac
geologicznych odbywa się także z głębszego podłoża strefy dyslokacji Niemczy. Jest to
ważna wskazówka odnośnie projektowania studni zastępczej, która świadczy o tym, że
poziom sjenitów może mieć znacznie większe zawodnienie poniżej głębokości 60 m od
powierzchni terenu w porównaniu do stref wyżej zalegających.
5.
OPIS ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH
5.1. Lokalizacja i głębokość projektowanej studni
Projektowana studnia zastępcza nr 1z położona będzie przy ul. Sienkiewicza 1A
w Niemczy, na terenie działki nr 62/4, która sąsiaduje z działką nr 62/1 na której znajdują się
obiekty stacji uzdatniania wody WiK Dzierżoniów Sp. z o.o. Nowa studnia, zgodnie
z zaleceniami Inwestora, zlokalizowana będzie w bliskiej odległości (kilkadziesiąt metrów) od
istniejącej studni nr 1. Projektowana głębokość studni to 80 m. Ze względu na
prawdopodobne znaczne zawodnienie strefy sjenitów poniżej głębokości 61 m oraz
projektowaną mniejszą średnicę studni zastępczej nr 1z w porównaniu do studni
zastępowanej nr 1 zdecydowano o zwiększeniu głębokości studni 1z o ca 13 m.
strona 13/23
Fotografia 1.
Miejsce wykonania studni zastępczej nr 1z. Z prawej strony widoczne obiekty SUW
w Niemczy.
Należy także pamiętać, że zgodnie z rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12
kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie (§ 31.1) projektowana studnia zastępcza nr 1z musi znajdować się w odległości
co najmniej 5 m od granicy działki nr 62/4.
5.2. Przewidywany profil wiertniczy
Przewidywany profil wiertniczy studni zastępczej nr 1z wyglądać będzie następująco
[m p.p.t.]:
−
0,0÷0,2 – gleba,
−
−
−
12,0÷ 80,0 – sjenit (karbon).
Będzie on bardzo zbliżony do profilu studni nr 1, bowiem obie studnie znajdować się
będą w odległości kilkudziesięciu metrów.
Przewidywany profil studni zastępczej nr 1z i sposób jej zabudowy przedstawiono na
zał. graf. nr 9.
5.3. Sposób wiercenia i zabudowy studni
Ze względu na cel wiercenia jakim jest wykonanie studni głębinowej oraz rodzaj
przewiercanych skał zdecydowano się na następujące sposoby wierceń:
1. wiercenia obrotowo-udarowe systemem ROTEX do głębokości ca 12,0÷12,5 m p.p.t.
w celu przewiercenia utworów czwartorzędowych i trzeciorzędowych,
strona 14/23
2. wiercenia udarowe z dolnym młotkiem od głębokości ca 12,0÷12,5 m p.p.t. do dna
studni (80 m p.p.t.) w celu wiercenia w sjenitach.
Nie ma potrzeby wykonywania otworu z tzw. rdzeniówką bowiem projektowana studnia nie
będzie otworem złożowym czy rozpoznawczym. W metodzie udarowej studnie głębinowe
wykonuje się za pomocą młotków wgłębnych wiertniczych i wiertnic pneumatycznych. Do
usuwania zwiercin stosuje się między innymi płuczkę powietrzną. Ze względu na bliskość
studni zastępczej i studni zastępowanej oraz fakt, że studnia zastępowana stanowi czynne i
podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę podziemną miasta Niemcza nie powinno stosować
się płuczki ciekłej.
Sama konstrukcja studni zastępczej nr 1z powinna wyglądać następująco:
1. Rury stalowe 355,6 mm (14”) zapuszczone do głębokości 12,5 m (do napotkania skał
krystalicznych). Rury zapuszczone do otworu jednocześnie z wierceniem (system
ROTEX).
2. Wiercenie młotem dolnym o średnicy świdra 305 mm do głębokości 80 m.
3. Kolumna rur eksploatacyjnych typu PVC-U firmy GWE POL-BUD, DN 200, szereg K
(Ø zew. 225 mm, grubość ścianki 10 mm) o następującej konstrukcji:
−
głowica eksploatacyjna,
−
rura nadfiltrowa w przelocie 0 – 57 m,
−
filtr szczelinowy o szczelinie 3 mm w przelocie 57 – 75 m,
−
rura podfiltrowa w przelocie 75 – 80 m zakończona denkiem,
−
centralizatory zainstalowane na głębokościach:5, 20, 30, 40, 50, 57, 65, 75, 80 m.
Zaprojektowana kolumna filtracyjna rur DN 200 w swojej dolnej części ma mufę
o średnicy Ø 241 mm i nie jest możliwe, przy średnicy dolnego młotka Ø 305 mm,
zapuszczenie kolumny rur o większej średnicy.
4. Przestrzeń pierścieniowa wypełniona żwirem filtracyjnym o granulacji 5 – 10 mm,
w przelocie 14 – 80 m.
5. Przestrzeń pierścieniowa wypełniona zaczynem cementowym w przelocie 10 – 14 m.
6. Przestrzeń pierścieniowa wypełniona urobkiem z wiercenia w przelocie 0 – 10 m.
Jeżeli w trakcie wiercenia stwierdzi się obwały skał w otworze należy zapuścić
kolumnę techniczną rur, która zabezpieczy wierconą studnię przed dalszym zasypywaniem.
Na czas wiercenia studni zastępczej nr 1z należy wyłączyć z eksploatacji studnię
istniejąca nr 1 i wyciągnąć z niej pompę aby uniknąć ewentualnego jej zniszczenia. Przed
wyłączeniem studni nr 1 należy opracować plan alternatywnego zaopatrzenia miasta
Niemcza w wodę poprzez np. większe wykorzystanie pozostałych studni wgłębnych.
Po zakończeniu prac wiertniczych należy wykonać obudowę studni z kręgów
betonowych o średnicy zewnętrznej ca Ø 2,2 m i głębokości ca 2 m p.p.p.t. Na powierzchni
strona 15/23
terenu należy, wokół obudowy studni, wykonać betonowy kołnierz ze spadkiem od studni na
zewnątrz. Obudowę studni należy od góry zabezpieczyć metalowym włazem.
Możliwe jest też wykonanie zabudowy studni typu LANGE.
5.4. Sposób przechowywania próbek
Z uwagi na charakter projektowanych robót i prac geologicznych, proponuje się
zakwalifikowanie próbek geologicznych, w postaci zwiercin, do próbek czasowego
przechowywania.
Próbki
czasowego
przechowywania
powinny
być
gromadzone
w magazynie próbek, poza strefą ochrony bezpośredniej ujęcia, u wykonawcy prac
wiertniczych do czasu przyjęcia dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej.
5.5. Opróbowanie wody do badań laboratoryjnych
Próbki wody do badan laboratoryjnych pobierane będą po zakończeniu próbnego
pompowania.
Badania laboratoryjne wody przeprowadzone zostaną zgodnie z obowiązującymi
normami przez specjalistyczne laboratorium. W związku z tym, że projektowana studnia
zastępcza nr 1z stanowić będzie podstawowe źródło zaopatrzenia miasta Niemcza w wodę
podziemną pierwsza analiza wody powinna być rozszerzona. Badania powinny objąć
analizę:
1. fizykochemiczną, w zakresie określenia takich parametrów, jak:
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
mętność,
barwa,
smak,
zapach,
odczyn pH,
przewodność elektryczna,
zasadowość ogólna,
twardość ogólna,
wodorowęglany,
wapń,
magnez,
żelazo ogólne,
mangan,
sód,
potas,
glin,
fluor,
siarczany,
chlorki,
chlor wolny,
jon amonowy,
fosforany,
azotany,
azotyny,
amoniak,
siarkowodór,
dwutlenek węgla,
strona 16/23
− krzemionka,
− tlen rozpuszczalny,
− chemiczne zapotrzebowanie na tlen CHZT,
− biochemiczne zapotrzebowanie na tlen BZT5,
− sucha pozostałość,
− cynk,
− ołów,
− miedź,
− chrom,
− nikiel,
− kadm,
− rtęć,
− arsen,
− bor,
− selen,
− antymon,
− suma wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych WWA,
− suma pestycydów.
2. bakteriologiczną.
Na podstawie badań fizykochemicznych i bakteriologicznych zostanie określone czy
ujmowane wody podziemne ze studni zastępczej nr 1z spełniają kryteria rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia
przez ludzi (Dz. U. nr 61, poz. 417 z późniejszymi zmianami).
Należy także określić klasę jakości wody wg rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód poziemnych (Dz. U.
nr 143, poz. 896).
5.6. Zakres obserwacji i pomiarów prowadzonych w trakcie wiercenia
W trakcie wykonywania studni zastępczej nr 1z należy na bieżąco prowadzić badania
makroskopowe, obejmujące litologię, genezę i stan oraz prowadzić obserwacje zwierciadła
wody podziemnej. Próbki gruntów i skał należy układać w drewnianych skrzynkach,
w których opisane muszą być głębokości wiercenia.
Po nawierceniu poziomu wodonośnego należy wykonać pomiary głębokości
zwierciadła wody.
Zgodnie z zasadami dokumentowania zasobów dla studni zastępczej przyjmuje się
zasoby studni zastępowanej. Próbne pompowanie zostało zaprojektowane zgodnie
z „Metodyką próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych” [1.3.17].
Po odwierceniu studni, należy przeprowadzić jej próbne pompowanie. Przed właściwym
próbnym pompowaniem należy wykonać pompowanie wstępne, nazywane inaczej
oczyszczającym. Ma ono na celu oczyszczenie strefy około filtrowej z zawiesiny pylastej dla
polepszenia dróg filtracji wody do otworu oraz przygotowanie otworu do pompowania
pomiarowego i eksploatacji. Przed rozpoczęciem pompowania oczyszczającego należy
przeprowadzić dezynfekcję studni polegającą na wlaniu odpowiedniej ilości wodnego
roztworu środka odkażającego (podchlorynu wapnia, sodu itp.) według szczegółowej
strona 17/23
instrukcji firmy wykonującej studnię i pozostawienie otworu przez 24 godziny pod działaniem
tego środka. Pompowanie oczyszczające należy przeprowadzić za pomocą pompy
przystosowanej do wody zanieczyszczonej zawiesiną mechaniczną (pompa głębinowa lub
ssąca), po uprzednim ustabilizowaniu się wody w otworze. Pompowanie oczyszczające
powinno trwać aż do otrzymania całkowicie czystej i klarownej wody. Przyjmuje się, że czas
pompowania oczyszczającego powinien trwać od 2 do kilku godzin. Wydajność pompowania
oczyszczającego powinna wynosić 10÷15 m3/h, ale dopuszcza się także mniejsza
wydajność. Na podstawie wyników pompowania oczyszczającego może zostać skorygowana
wydajność pompowania pomiarowego. Po zakończeniu pompowania oczyszczającego
należy sprawdzić szybkość stabilizacji zwierciadła wody w studni.
Po zakończeniu wszystkich czynności związanych z pompowaniem oczyszczającym
należy przystąpić do właściwego pompowania pomiarowego (próbnego). Pompowanie
pomiarowe ma na celu:
−
sprawdzenie pracy studni w warunkach zbliżonych do warunków eksploatacyjnych,
−
uzyskanie
danych
do
obliczeń
parametrów
hydrogeologicznych
i
zasobów
eksploatacyjnych ujęcia.
Próbne pompowanie pomiarowe należy przeprowadzić pompą głębinową lub ssącą
z następującymi wydajnościami:
1. wydajność Q1=18 m3/h,
3. wydajność Q3=31 m3/h.
Na podstawie aktualnych wydajności z istniejącej studni nr 1, a wynoszącej średnio około 11
m3/h, jest możliwe nie osiągnięcie wymienionych powyżej wydajności studni zastępczej nr 1z
podczas próbnego pompowania. Wówczas wydajności stopni pompowania pomiarowego
należy dostosować do wyników wcześniejszego pompowania oczyszczającego. Według
„Koncepcji alternatywnego zaopatrzenia w wodę miasta Niemcza w województwie
dolnośląskim” z marca 2014 roku jedyną przyczyną spadku wydajności istniejącej studni nr 1
jest jej zły stan techniczny. Autorzy niniejszego projektu za spadek wydajności w istniejącej
studni dopuszczają również ciągłe zmniejszanie się zasobów eksploatacyjnych ujęcia, które
uruchomione zostało przed 1945 rokiem i pracuje nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. Za
taką przyczyną przemawiać może fakt, podawany w materiałach archiwalnych, o zanikach
naturalnych źródeł wód podziemnych na wychodniach skał krystalicznych w rejonie Niemczy.
Zatem gdyby okazało się, że w studni zastępczej nr 1z będą mniejsze dopływy wód
podziemnych od tych, które odnotowywano kilkadziesiąt lat temu w studni zastępowanej nr
1, to jest prawdopodobne, że za taki stan rzeczy odpowiadać będą ograniczone zasoby
eksploatacyjne studni istniejącej nr 1 a nie zmniejszona średnica studni zastępczej nr 1z.
Aby zabezpieczyć się na wypadek ograniczonych dopływów wód podziemnych do
projektowanej studni zaplanowano jej przegłębienie o ca 13 metrów do głębokości ca 80 m.
strona 18/23
Samo próbne pompowanie powinno trwać do 72 godzin. Do pomiarów wydajności
należy stosować wodomierz. Pomiary zwierciadła wody wykonywać należy przy użyciu
odpowiednich urządzeń pomiarowych (np. świstawki elektronicznej). W czasie próbnego
pompowania należy prowadzić pomiary zwierciadła wody i wydajności w studni zastępczej nr
1z oraz pomiary zwierciadła wody w studni zastępowanej nr 1. W czasie próbnego
pompowania studnia zastępowana nr 1 powinna być wyłączona. Po zakończeniu próbnego
pompowania wody należy wykonać pomiary stabilizacji zwierciadła wody. Pomiarów należy
dokonywać według poniższego schematu.
Tabela 1.
Częstotliwość pomiarów wydajności opadania i wzniosu zwierciadła wody
w studni zastępczej nr 1z wg [1.3.17].
Wydajność
Czas pomiarów
Okres pomiarów
t=0
-
od rozpoczęcia
do 15 min.
15÷60 min.
1÷3 h
3÷8 h
8÷24 h
1÷3 doby
-
co 5 min.
co 15 min.
co 30 min.
co 1 h
co 1 h
co 2 h
-
Zwierciadło wody
Czas pomiarów
Okres pomiarów
pomiar poziomu
t=0
statycznego
od rozpoczęcia do 15
co 1 min.
min.
15÷30 min.
co 2 min.
30 min.÷2h
co 5 min.
2÷3 h
co 10 min.
3÷5 h
co 15 min.
5÷8 h
co 30 min.
8÷24 h
co 1 h
1÷3 doby
co 2 h
Wyniki pomiarów i obserwacji hydrogeologicznych należy wpisać do dziennika
próbnego pompowania.
Po zakończeniu próbnego pompowania należy pobrać próbki wody do badań
fizykochemicznych i bakteriologicznych.
Woda z pompowania oczyszczającego będzie odprowadzana do pobliskiej kanalizacji
ściekowej. Woda z pompowania pomiarowego (próbnego) powinna być odprowadza
alternatywnie do:
1. kanalizacji ściekowej, jeżeli technicznie będzie możliwe wprowadzenie do niej wód,
2. rzeki Ślęzy – taki wariant wymaga pozwolenia właściciela rzeki na zrzut wód oraz
uzgodnienia z zarządca ulicy Sienkiewicza na przeprowadzenie rurociągu przez ulicę
lub ponad nią,
5.7. Zakres obliczeń hydrogeologicznych
Na podstawie przeprowadzonych robót i prac geologicznych w studni zastępczej nr
1z należy dokonać następujących obliczeń i określeń hydrogeologicznych:
1. określenia rodzaju filtracji na podstawie wyników próbnego pompowania,
2. obliczenia
współczynnika filtracji k
[m/s]
na podstawie wyników próbnego
pompowania,
3. obliczenia zasięgu leja depresji R [m] wg wzoru Sichardta,
4. obliczenia wydatku jednostkowego studni q [m3/h na 1 m depresji s],
strona 19/23
5. obliczenie dopuszczalnej prędkości Vdop wlotowej wody do studni,
6. obliczenie maksymalnego wydatku studni Qdop [m3/h],
7. ustalenie wydajności eksploatacyjnej studni (zasobów eksploatacyjnych) [m3/h] przy
określonej depresji s [m],
8. ocenę prędkości i czas migracji pionowej przez strefę aeracji z powierzchni terenu do
warstwy wodonośnej ujętej w studni [lata]. Na tej podstawie dokona się określenia
klasy zagrożenia i odporności wód podziemnych na zanieczyszczenia w ujętej
warstwie wodonośnej,
9. ustanowienia stref ochronnych studni – bezpośredniej i pośredniej,
10. określenie obszaru spływu wód do studni (OSW) oraz obszaru zasobowego studni
(OZ) metodą analityczną Wysslinga lub na podstawie numerycznego modelowania
hydrogeologicznego. W tym miejscu zwraca się uwagę na fakt, że ujęcie wód
podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy nie posiada ustanowionego
obszaru spływu wód (OSW) i obszaru zasobowego (OZ), co jest wymagane
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie
2014, poz. 596). Na obecnym etapie rozpoznania hydrogeologicznego oraz
z własnego doświadczenia zawodowego wydaję się, że lepszą metodą jest
wykorzystanie numerycznego modelowania hydrogeologicznego.
W ujęciu ogólnym model hydrogeologiczny jest sztucznym układem, który w stopniu
możliwie
najwyższym,
imituje
charakterystyczne
cechy
układu
naturalnego.
W modelu dokonuje się wielu uproszczeń – generalizacji. Modele hydrogeologiczne
sporządza się przy pomocy programów komputerowych (algorytmów numerycznych).
Pozwalają one na:
−
odwzorowanie rzeczywistych warunków hydrogeologicznych obszaru badań i ich
przeobrażeń w czasie wywołanych zmianami czynników naturalnych lub
sztucznych (np. zmiana zasilania poziomów wodonośnych spowodowana różną
wielkością
opadów
atmosferycznych
czy
zmiana
wielkości
poboru
wód
podziemnych w studniach stanowiących ujęcia wodne) – model hydrodynamiczny;
−
określenie stężenia zanieczyszczeń w wodach podziemnych i prognoza ich zmian
w czasie i przestrzeni oraz szacowanie czasu remediacji (oczyszczania)
poziomów wodonośnych z zanieczyszczeń – model hydrochemiczny;
−
odwzorowanie modelu drogi i czasu przepływu cząsteczki wody z dowolnego
miejsca badanego obszaru;
−
przedstawienie bilansu wodnego obszaru objętego modelem.
strona 20/23
6.
CHRONIONE
Spośród wielkopowierzchniowych form ochrony przyrody, wymienionych w artykule 6
ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku, w rejonie terenu projektowanych
robót i prac geologicznych można wyróżnić:
−
Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie,
−
Obszar Natura 2000 PLH020082 Wzgórza Niemczańskie.
Ponadto w miejscowości Wojsławice zlokalizowany jest arboretum jako filia ogrodu
botanicznego we Wrocławiu z wieloma cennymi gatunkami drzew i krzewów. Należy także
wspomnieć, że w opisywanym rejonie planowane jest utworzenie tzw. geoparku pod nazwą
„Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie”
W rejonie terenu projektowanych robót i prac geologicznych, jak również na całym
terenie gminy Niemcza, nie wydzielono głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP)
wymagających szczególnej ochrony.
Planowane roboty geologiczne w żadnym stopniu nie będą negatywnie oddziaływać
na formy ochrony przyrody wymienione powyżej.
7.
Roboty geologiczne należy prowadzić pod kierownictwem osoby posiadającej
odpowiednie kwalifikacje oraz pod dozorem geologicznym osób posiadających uprawnienia
Ministra Środowiska kategorii IV lub V, określone w artykule 50 ustawy z dnia 9 czerwca
2011 roku prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. nr 163, poz. 981).
Wykonawca prac wiertniczych powinien:
−
dokonać przeszkolenia załogi mającej prowadzić wiercenie, zwracając szczególną
uwagę na zagrożenia i sposoby ich uniknięcia,
−
posiadać apteczkę zawierającą niezbędny zestaw medyczny, gaśnicę pianową oraz
urządzenia przeciwpożarowe,
−
wyposażyć ekipę w kaski ochronne, kontrolując ich stosowanie w czasie przebywania
w zasięgu działania urządzeń wiertniczych.
Przed przystąpieniem do prac wiertniczych zalecane jest sprawdzenie zbiorników
z paliwem oraz sprężarek w celu określenia ewentualnych nieszczelności, bowiem prace
prowadzone będą w strefie bezpośredniej ochrony ujęcia wód podziemnych, które jest
podstawowym źródłem zaopatrzenia miasta Niemcza w wodę podziemną. W czasie
prowadzenia prac wiertniczych nie przewiduje się stosowania środków mogących
zanieczyścić wody podziemne lub powierzchniowe. Urobek z odwiertu, nie zawierający
środków chemicznych stanowi odpad obojętny dla środowiska.
strona 21/23
8.
PRACE GEODEZYJNE
Miejsce wykonania studni zastępczej nr 1z zostanie wyznaczone w terenie w oparciu
o wizję terenową z udziałem Kierownika Działu Uzdatniania Wody ze strony Inwestora
projektu, biorąc pod uwagę lokalizację nowo wykonanych obiektów w ramach inwestycji pt.
„Budowa SUW w Niemczy przy ulicy Sienkiewicza”. Pomiarów lokalizacji należy dokonać za
pomocą taśmy mierniczej i w odniesieniu do charakterystycznych punktów terenu. Następnie
lokalizacja studni nr 1z zostanie oznaczona palikiem i opisana. Nowa studnia nr 1z
zlokalizowana będzie w bliskiej odległości od istniejącej studni nr 1, na terenie działki nr 62/4.
Po wykonaniu studni zastępczej jej współrzędne zostaną wyznaczone pomiarami
geodezyjnymi w nawiązaniu do państwowej sieci geodezyjnej.
Współrzędne geograficzne projektowanej studni zastępczej nr 1z wynoszą:
−
N = 500 42’ 48’’,
−
E = 160 50’ 33’’.
9.
Po wykonaniu wszystkich zaplanowanych robót i prac geologicznych związanych
z odwierceniem studni zastępczej nr 1z oraz na podstawie:
−
art. 93, ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku prawo geologiczne i górnicze (Dz.
U. nr 163, poz. 981) oraz §4 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia
2011 roku w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologicznoinżynierskiej (Dz. U. nr 291, poz. 1714),
−
ustaleń z Inwestorem, który określił w zadaniu geologicznym zasoby eksploatacyjne
studni zastępczej nr 1z na nieprzekraczające zasobów zatwierdzonych dla istniejącej
studni nr 1 i wynoszących 31,0 m3/h przy depresji s=29,0 m,
należy opracować: „Dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby
eksploatacyjne ujęcia wód podziemnych z utworów karbonu w Niemczy przy ul. Sienkiewicza
1A w związku z odwierceniem studni zastępczej nr 1z w miejsce studni nr 1”. Dodatek ten,
w 4 egzemplarzach, należy, zgodnie z art. 161, ust. 2, pkt 2 ustawy z dnia 5 marca 2014
roku prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2014, poz. 613) przedłożyć do Starostwa
Powiatowego w Dzierżoniowie celem jego zatwierdzenia.
W przypadku osiągnięcia większych wydajności od zatwierdzonych dla istniejącej
studni
nr
1
i
chęci
Inwestora
dysponowaniem
takimi
zwiększonymi
zasobami
eksploatacyjnymi ujęcia należy wykonać: „Dokumentację hydrologiczną ustalającą zasoby
1A”.
Dokumentacja
ta
także
podlega
zatwierdzeniu
w
Starostwie
Powiatowym
w Dzierżoniowie.
strona 22/23
Czas zatwierdzenia dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej oraz samej
dokumentacji, zgodnie z Kodeksem Postępowania Administracyjnego, wynosi do 1 miesiąca
a w sprawach szczególnie złożonych do 2 miesięcy.
10. HARMONOGRAM ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH
Przewiduje się następujący harmonogram robót i prac geologicznych:
1. prace wiertnicze – do 1 miesiąca. Należy zwrócić uwagę, że około 60 m studni
zastępczej nr 1z z blisko 72 m łącznej głębokości otworu wiercona będzie w sjenitach
czyli skałach magmowych głębinowych obojętnych, których opory wiercenia należą
do największych;
2. próbne pompowania – 3 doby. Prowadzone będą po zakończeniu prac wiertniczych.
Poprzedzone musza zostać tzw. pompowaniem oczyszczającym, które powinno
trwać kilka godzin;
3. badania laboratoryjne próbek wody – do 3 tygodni od momentu pobrania wody ze
studni;
4. opracowanie dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej – około 1 miesiąca od
zakończenia wszystkich robót i prac geologicznych. Czas realizacji może zostać
wydłużony w przypadku opracowania numerycznego modelu hydrogeologicznego dla
ujęcia wód podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy. Czas wykonania
takiego modelu – około 1 miesiąc.
Na minimum 14 dni przed rozpoczęciem projektowanych robót geologicznych należy
zgłosić zamiar ich rozpoczęcia do:
1. Starostwa Powiatowego w Dzierżoniowie,
2. Wójta Gminy Niemcza.
Wnioskuje się o dwuletni termin ważności decyzji zatwierdzającej niniejszy projekt
robót geologicznych.
strona 23/23
GEOTERRA
GEOLOGIA, GEOTECHNIKA, HYDROGEOLOGIA
GEOTERRA Grzegorz W yrwas, ul. Ignacego Krasickiego 29/10, 58-200 Dzierżoniów,
tel.: 606 745 146, e-mail: [email protected], www.geoterra.co
NIP: 882-176-30-45, REGON: 021429468
Zamawiający i finansujący projekt:
Wodociągi i Kanalizacja sp. z o.o.
Ul. Kilińskiego 25A
58 – 200 Dzierżoniów
PROJEKT ROBÓT GEOLOGICZNYCH
NA WYKONANIE STUDNI ZASTĘPCZEJ NR 1Z,
DLA STUDNI NR 1, POŁOŻONEJ NA TERENIE DZIAŁKI NR 62/4
PRZY UL. SIENKIEWICZA 1A W NIEMCZY
Miejscowość:
Niemcza
Gmina:
Niemcza
Powiat:
dzierżoniowski
Województwo:
dolnośląskie
Zlewnia:
rzeka Ślęza
Autorzy:
mgr Grzegorz Pacia
upr. MOŚZNiL nr IV-0354
mgr inż. Grzegorz Wyrwas
upr. MŚ nr V-1699
Dzierżoniów, wrzesień 2014 r.
SPIS TREŚCI
1.
WSTĘP ........................................................................................................................ 4
1.1.
Podstawy formalne .................................................................................................. 4
1.2.
Cel i zakres projektu ................................................................................................ 4
1.3.
Wykorzystane materiały ........................................................................................... 5
2.
OKREŚLENIE ZADANIA GEOLOGICZNEGO.............................................................. 7
3.
GEOLOGICZNYCH ...................................................................................................... 8
3.1.
Położenie administracyjne i geograficzne ................................................................ 8
3.2.
Morfologia terenu i jego zagospodarowanie ............................................................. 9
3.3.
Warunki hydrologiczne i klimatyczne ....................................................................... 9
4.
4.1.
Budowa geologiczna ...............................................................................................10
4.2.
Charakterystyka warunków hydrogeologicznych .....................................................12
5.
OPIS ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH ....................................13
5.1.
Lokalizacja i głębokość projektowanej studni ..........................................................13
5.2.
Przewidywany profil wiertniczy................................................................................14
5.3.
Sposób wiercenia i zabudowy studni ......................................................................14
5.4.
Sposób przechowywania próbek ............................................................................16
5.5.
Opróbowanie wody do badań laboratoryjnych ........................................................16
5.6.
Zakres obserwacji i pomiarów prowadzonych w trakcie wiercenia ..........................17
5.7.
Zakres obliczeń hydrogeologicznych ......................................................................19
6.
CHRONIONE ..............................................................................................................21
7.
....................................................................................................................................21
8.
PRACE GEODEZYJNE ...............................................................................................22
9.
10.
HARMONOGRAM ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH ...............23
strona 2/23
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW GRAFICZNYCH
1.
Mapa topograficzna rejonu projektowanych robót geologicznych. Skala 1:25 000.
2.
Wycinek szczegółowej mapy geologicznej Sudetów. Arkusz Niemcza. Skala 1:25 000.
S. Cwojdziński, M. Walczak-Augustyniak, Wydawnictwa geologiczne 1985 r.
3.
Wycinek mapy hydrogeologicznej Polski. Arkusz 836 Niemcza.
Skala 1:50 000. M. Czerski, PIG, Warszawa 2000 r.
4.
Wycinek mapy geośrodowiskowej Polski. Arkusz 836 Niemcza. Plansza A.
Skala 1:50 000. H. Adwankiewicz, E. Gawliokowska, M. Czerski. PIG, Warszawa 2004 r.
5.
Wycinek mapy geośrodowiskowej Polski. Arkusz 836 Niemcza. Plansza B.
Skala 1:50 000. J. Koźma, J. Lis, A. Pasieczna, S. Wołkowicz. PIG, Warszawa 2004 r.
6.
Mapa sytuacyjno – wysokościowa terenu projektowanych robót geologicznych.
Skala 1:1 000.
7.
Przekrój hydrogeologiczny wg [1.3.6].
8.
Profil studni zastępowanej nr 1.
9.
Przewidywany profil studni zastępczej nr 1z i sposób jej zabudowy.
Skala 1:500.
10. Kopia mapy ewidencyjnej rejonu ujęcia wód podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A
w Niemczy w skali 1:1000 oraz wypis z rejestru gruntów o niepełnej treści.
SPIS TABEL W TEKŚCIE
Tabela 1. Częstotliwość pomiarów wydajności opadania i wzniosu zwierciadła wody w studni
zastępczej nr 1z wg [1.3.17].
SPIS RYSUNKÓW W TEKŚCIE
Rysunek 1. Położenie strefy Niemczy na tle sąsiednich jednostek geologicznych.
SPIS FOTOGRAFII W TEKŚCIE
Fotografia 1. Miejsce wykonania studni zastępczej nr 1z.
strona 3/23
1.
WSTĘP
1.1. Podstawy formalne
Projekt robót geologicznych został wykonany przez zespół „Geoterra”, na zlecenie
Inwestora, którym są Wodociągi i Kanalizacja sp. z o.o. w Dzierżoniowie, ul. Kilińskiego 25A.
Opracowanie wykonano zgodnie z umową nr 31/TT/2014 z dnia 05.05.2014 r.
Projekt
wykonano
zgodnie
z
obowiązującymi
przepisami
prawa,
w
tym
w szczególności zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011
roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym
robót, których wykonywanie wymaga koncesji oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska
z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji
geologiczno-inżynierskiej.
1.2. Cel i zakres projektu
Celem niniejszego opracowania jest wykonanie projektu robót geologicznych na
wykonanie studni zastępczej nr 1z, dla studni nr 1, położonej na terenie działki nr 62/4 przy
ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy.
Zakres
projektu
został
określony
we
wspomnianych,
w
rozdziale
1.1.,
rozporządzeniach oraz uzgodniony z Inwestorem projektu robót. W szczególności
w niniejszym projekcie zaplanowano wykonanie następujących prac i robót geologicznych
dotyczących studni zastępczej 1z:
−
lokalizacji i głębokości,
−
przewidywanego profilu wiertniczego,
−
sposobu wiercenia i zabudowy,
−
opróbowania wody do badań laboratoryjnych,
−
zakresu obserwacji i pomiarów prowadzonych w trakcie wiercenia,
−
zakresu obliczeń hydrogeologicznych,
−
określenia wpływu zamierzonych robót i prac geologicznych na obszary chronione,
−
określenia sposobu i formy opracowania wyników przeprowadzonych robót i prac
geologicznych,
−
opracowania harmonogramu zamierzonych robót i prac geologicznych.
strona 4/23
1.3. Wykorzystane materiały
Akty prawne
1.3.1
Ustawa z dnia 5 marca 2014 roku prawo geologiczne i górnicze. Tekst jednolity
(Dz. U. 2014, poz. 613);
1.3.2
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku prawo wodne Dz. U. nr 115, poz. 1229);
1.3.3
Ustawa z dnia 15 lutego 2011 roku o zmianie ustawy prawo wodne (Dz. U. nr 32,
poz. 159),
1.3.4
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 roku w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym
robót, których wykonywanie wymaga koncesji (Dz. U. nr 288, poz. 1696);
1.3.5
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie
2014, poz. 596).
Dokumentacje archiwalne
1.3.6
Dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej zasobów wód podziemnych
z utworów prekambryjskich dla ujęcia wód podziemnych w Niemczy przy ulicy
Sienkiewicza studnia St 1. Pectore-Eco, sp. z o.o., Gliwice, luty 2013 r.;
1.3.7
Dokumentacja hydrogeologiczna wraz z projektem robót na ujęcie wód
podziemnych z utworów karbońskich dla wodociągów miejskich w Niemczy.
Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne we Wrocławiu, Wrocław, lipiec 1961 r.;
1.3.8
Sprawozdanie z przeprowadzonych prac badawczych w istniejącej studni przy
ulicy
Sienkiewicza
w
Niemczy.
Przedsiębiorstwo
Hydrogeologiczne
we
Wrocławiu, Wrocław, 1969 r.;
Pozwolenia i operaty wodnoprawne
1.3.9
Pozwolenie wodnoprawne z dnia 29.12.1998 r. nr OŚ IV – 6210/167/98, wydane
przez Urząd Wojewódzki w Wałbrzychu na pobór wód podziemnych przez
Wodociągi i Kanalizacje sp. z o.o. w Dzierżoniowie , ul. Kilińskiego 25A;
1.3.10 Operat
wodnoprawny
na
ustanowienie
strefy
ochrony
bezpośredniej
w miejscowości Niemcza przy ulicy Sienkiewicza. GEKO, Wrocław, 2013 r.
strona 5/23
Poradniki metodyczne, literatura fachowa
1.3.11 Podstawy hydrogeologii stosowanej. A. Macioszczyk. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa, 2006 r.;
1.3.12 Metodyka określania zasobów eksploatacyjnych ujęć zwykłych wód podziemnych.
Poradnik metodyczny. Praca zespołowa pod kierunkiem prof. A. Szczepańskiego.
Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2004 r.;
1.3.13 Podstawy obliczeń filtracji wód podziemnych. R. Kulma. Wydawnictwo AGH,
Kraków 1995 r.;
1.3.14 Zasoby i ochrona wód podziemnych. J. Malinowwski. Wydawnictwo Uniwersytetu
Wrocławskiego. Wrocław, 1993 r.;
1.3.15 Hydrogeologia ogólna. Wydanie IV uzupełnione. Z. Pazdro, B. Kozerski.
Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1990 r.;
1.3.16 Instrukcja
obsługi
i uzupełnione.
wierceń
Centralny
hydrogeologicznych.
Urząd
Geologii,
Wydanie
Kombinat
II
zmienione
Geologiczny
Północ.
Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa,1981 r.
1.3.17 Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych.
St. Dąbrowski, J. Przybyłek. Centralny Urząd Geologii, Kombinat Geologiczny
Północ. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa,1980 r.
1.3.18 Poradnik hydrogeologa. Praca zespołowa pod redakcją St. Turka. Wydawnictwa
Geologiczne, Warszawa 1971 r.
Mapy
1.3.19 Mapa
sytuacyjno
–
wysokościowa.
Województwo
dolnośląskie,
powiat
dzierżoniowski, gmina Niemcza, obręb Wojsławice. Skala 1 000;
1.3.20 Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów. Skala 1:25 000. Arkusz Niemcza.
S. Cwojdziński, M. Walczak-Augustyniak, Wydawnictwa geologiczne 1985 r.;
1.3.21 Mapa hydrogeologiczna Polski. Skala 1:50 000. Arkusz 836 Niemcza. M. Czerski,
PIG, Warszawa 2000 r.;
1.3.22 Mapa geośrodowiskowa Polski. Skala 1:50 000. Arkusz 836 Niemcza. Plansza A.
H. Adwankiewicz, E. Gawliokowska, M. Czerski. PIG, Warszawa 2004 r.;
1.3.23 Mapa geośrodowiskowa Polski. Skala 1:50 000. Arkusz 836 Niemcza. Plansza B.
J. Koźma, J. Lis, A. Pasieczna, S. Wołkowicz. PIG, Warszawa 2004 r.
strona 6/23
2.
OKREŚLENIE ZADANIA GEOLOGICZNEGO
Zadaniem
geologicznym,
jakie
Inwestor
postawił
wykonawcom
niniejszego
opracowania jest wykonanie, wraz z uzyskaniem zatwierdzenia, projektu robót geologicznych
na wykonanie studni zastępczej nr 1z, dla studni nr 1, położonej na terenie działki nr 62/4
przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy. Nowa studnia 1z zlokalizowana będzie w bliskiej
odległości od istniejącej studni nr 1, na terenie sąsiedniej działki w stosunku do działki nr
62/1, na której znajduje się studnia zastępowana nr 1. Pobór wód podziemnych z nowej
studni 1z powinien odbywać się z wydajnością nieprzekraczającą zatwierdzone zasoby
eksploatacyjne dla studni nr 1.
W latach 2012 – 2014, w ramach projektu „Uporządkowanie gospodarki wodnościekowej na terenie gmin powiatu dzierżoniowskiego”, współfinansowanego ze środków Unii
Europejskiej,
prowadzona
jest
inwestycja
„Budowa
SUW
w Niemczy
przy
ulicy
Sienkiewicza”. Zakres zadania obejmuje miedzy innymi: rozbiórkę starego budynku stacji,
budowę nowego budynku SUW o powierzchni użytkowej 104,30 m2, budowę zbiornika wody
czystej,
odstojników
popłuczyn,
komory
zasuw,
rurociągów,
kanałów
i
instalacji
technologicznych.
Studnia nr 1 jest podstawową studnią zaopatrującą w wodę miasto Niemcza. Innymi
źródłami zaopatrzenia Niemczy w wodę są:
−
studnia kopana nr 1 przy ul. Wiejskiej w Niemczy drenująca czwartorzędowe piętro
wodonośne z Qmaxh=5 m3/h przy depresji s=2,2 m,
−
zespół 7 studni kopanych w miejscowości Gumin także ujmujących czwartorzędowe
piętro wodonośne z Qmaxh=5 m3/h.
Studnia nr 1 przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy została odwiercona przed 1945
rokiem. Z tego okresu nie zachowała się żadna karta otworu. Pierwotnie głębokość studni nr
1 wynosiła 61 m a wydajność Q=12 m3/h. W 1968 roku na zlecenie ODIM Świdnica
Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne z Wrocławia przeprowadziło renowację studni, która
polegała na pogłębieniu studni do głębokości 66,3 m, oczyszczeniu jej, przeprowadzeniu
próbnych pompowań oraz obliczeniu zasobów eksploatacyjnych ujęcia.
W trakcie próbnego pompowania uzyskano wydajność Q=31,32 m3/h przy depresji s=28,86
m. Obliczone zasoby eksploatacyjne dla studni nr 1 zostały zatwierdzone decyzją Prezydium
Wojewódzkiej Rady Narodowej, Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego,
Oddziału Geologii nr Pl.Ge-15/1379/422/69.
Studnia nr 1 jest bezfiltrowa. Ujęty w studni nr 1 poziom wodonośny stanowią
karbońskie sjenity strefy Niemczy, występujące już od głębokości 12 m. Stabilizacja
zwierciadła wody odbywa się na głębokości 1,1 m p.p.t. Jest to poziom szczelinowy
o anizotropowych parametrach filtracyjnych. Według
danych archiwalnych
zasilanie
karbońskiego poziomu wodonośnego odbywa się przypuszczalnie około 5 km w kierunku
południowym i zachodnim od studni, na wychodniach utworów magmowych i ich zwietrzelin.
strona 7/23
Bardzo ważną rolę w przepływie wód podziemnych i zasilaniu karbońskiego poziomu
wodonośnego odgrywają drożne dyslokacje tektoniczne.
Sama studnia nr 1 zlokalizowana jest obok stacji uzdatniania wody. Znajduje się ona
w obudowie w postaci szybu studziennego o średnicy 2,20 m zagłębionego na około 2,12 m
pod powierzchnia podłogi. Kręgi betonowe umieszczone zostały na zbrojonej wylewce
betonowej. Studnia przykryta jest pokrywą o średnicy Ø2,40 m z wywietrznikiem i jest
uszczelniona. W pokrywie znajduje się właz wejściowy i drabinka. Rurociąg tłoczny
wychodzący z kolumny rur wiertniczych o średnicy Ø 100 mm wyprowadzony jest ze
studzienki hydroforni i urządzeń uzdatniających. W studni nr 1 zamontowany jest agregat
pompowy GC3.09 + SGML – 18 – kW produkcji Hydrovacum. Wydajność agregatu wynosi
30 m3/h przy wysokości wznoszenia wody h=70 m. Woda ze studni jest doprowadzana do
urządzenia filtrowego gdzie jest uzdatniana. Pompa jest zawieszona na głębokości około 50
m p.p.t. Z urządzenia filtrowego woda odprowadzana jest rurociągiem stalowym Ø 100 mm
ułożonym na głębokości 1,4 m.
W 1978 roku studnię zaczęto eksploatować z przekroczeniem dopuszczalnej
wydajności eksploatacyjnej Q=41,6 m3/h przy depresji s=31,0 m. Taki sposób eksploatacji
doprowadził już w 1979 roku do trwałego spadku wydajności do poziomu około 16 m3/h przy
depresji s około 20 m. Aktualnie studnie nr 1 eksploatuje się z wydajnością około 11 m3/h
[1.3.6].
Ujęcie wód podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy posiada aktualne
pozwolenie wodnoprawne, określone w decyzji z dnia 29.12.1998 r. nr OŚ IV – 6210/167/98
i wydane przez Urząd Wojewódzki w Wałbrzychu, na pobór w wysokości Qmax=31,0 m3/h
przy depresji s=29,0 m.
Ujęcie wód podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy posiada również
aktualną strefę ochronną ujęcia, ustanowioną decyzją Starosty Dzierżoniowskiego znak
RL.632014,2013 z dnia 03.04.2013 r. Strefa ta obejmuje teren ochrony bezpośredniej
w granicach działki nr 62/1, obręb Wojsławice. Teren ten ma kształt wieloboku o powierzchni
F=2322 m2, ogrodzony jest siatka stalową i oznaczony tablicami informacyjnymi. Terenu
ochrony pośredniej nie wyznaczono ze względu na bardzo długi czas migracji pionowej,
wynoszący około 38 lat. Dla przedmiotowego ujęcia nie wyznaczono także obszaru zasilania
ujęcia oraz obszaru zasobowego [1.3.6].
3.
GEOLOGICZNYCH
3.1. Położenie administracyjne i geograficzne
Pod względem administracyjnym teren projektowanych robót i prac geologicznych
znajduje się przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy, w obszarze działki nr 62/4, obręb
Wojsławice, gmina Niemcza, powiat dzierżoniowski, województwo dolnośląskie. Działka ta
jest własnością gminy Niemcza, która zobowiązała się do użyczenia działki nr 62/4 na rzecz
strona 8/23
Inwestora niniejszego projektu czyli Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Dzierżoniowie, ul.
Kilińskiego 25A. Współrzędne istniejącej studni nr 1, w układzie 2000, wynoszą:
−
X = 6418315.72,
−
Y = 5620338.95.
Pod względem geograficznym teren projektowanych robót i prac geologicznych
znajduje się w obszarze mezoregionu Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich (332.14). Wzgórza
Niemczańsko-Strzelińskie, według podziału Kondrackiego z 2008 roku, należą do
makroregionu Przedgórze Sudeckie (332.1) i stanowią w nim największą i najbardziej
zróżnicowaną część. Ze względu na zróżnicowaną budowę geologiczną i urozmaiconą
rzeźbę terenu Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie dzielą się na mniejsze mikroregiony.
Najbliżej Niemczy leżą Wzgórza Gumińskie, Krzyżowe, Dębowe i Kotlina Gilowska. Samo
miasto położone jest na jednym ze wzniesień Wzgórz Gumińskich o wysokości około 230 m
n.p.m., natomiast wschodnia część miejscowości, leży już w obszarze Wzgórz Dębowych,
które stanowią część Wzgórz Strzelińskich. Osią rozdzielającą Wzgórza Niemczańskie od
Wzgórz Strzelińskich jest rzeka Ślęza. Teren projektowanych robót geologicznych znajduje
się na lewym brzegu rzeki Ślęzy, należy zatem do Wzgórz Niemczańskich.
3.2. Morfologia terenu i jego zagospodarowanie
Teren projektowanych robót i prac geologicznych położony jest około 1 km na
południowy-wschód od rynku w Niemczy, na wysokości około 210 m n.p.m. Opisywany
obszar otoczony jest od południa, wschodu i północy doliną rzeki Ślęzy. W dalszej odległości
od terenu projektowanych robót geologicznych, od zachodu, południa i wschodu występują
wzgórza o wysokościach w zakresie 250÷340 m n.p.m.
W bezpośrednim sąsiedztwie terenu robót i prac geologicznych, na działce nr 62/1,
znajdują się obiekty SUW, związane z eksploatacją ujęcia. W dalszej odległości, na wschód
od działki nr 62/4, na której wykonywane będą roboty i prace geologiczne, znajduje się
kompleks boisk sportowych. Pozostałe otoczenie stanowią obszary leśno-rolne. Na północy
przebiega droga gminna łącząca Niemczę z Wojsławicami. W Wojsławicach, które położone
są na wschód od terenu projektowanych robót i prac geologicznych, znajduje się znane
arboretum jako filia ogrodu botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego.
3.3. Warunki hydrologiczne i klimatyczne
Teren projektowanych robót i prac geologicznych położony jest w zlewni rzeki Ślęzy,
która jest lewostronnym dopływem Odry. Całkowita długość Ślęzy wynosi 78,6 km a obszar
zlewni wynosi 971 km2. Źródła Ślęzy znajdują się w obszarze Wzgórz Dobrzenieckich,
stanowiących fragment Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich, na zboczach Cierniowej Kopy,
między miejscowościami Bobolice i Baldwinowice, na wysokości około 340 m n.p.m.
W swoim górnym biegu Ślęza płynie w kierunku północnym w jednej z wyraźnych dolin na
obszarze otaczających wzgórz. Głównymi dopływami rzeki od źródeł do miejscowości
Niemcza (odcinek długości około 12 km) są: Szklarka (lewy dopływ), Krzywula (lewy dopływ),
strona 9/23
Oleszna (lewy dopływ), Mała Ślęza (prawy dopływ). Przez samo miasto Niemcza rzeka Ślęza
przebija się dość głęboko wciętym przełomem, odsłaniając w kilku miejscach paleozoiczne
wychodnie skalne. Najbliższy posterunek IMGW w stosunku do terenu projektowanych robót
i prac geologicznych, monitorujący stany i przepływy w Ślęzie, znajduje się w miejscowości
Białobrzezie koło Łagiewnik, zatem znacznie poniżej Niemczy.
W okolicach Niemczy panuje łagodny klimat przedgórski. Średnia roczna temperatura
powietrza, w latach 1951÷1980, wynosiła +7,2°C, średnia miesięczna stycznia +2,6°C, lipca
+16,4 °C. Absolutne minimum −29,2 °C zanotowano w r oku 1954, natomiast średnią dobową
maksymalną temperaturę powietrza +35°C w 1952 r. Średnia roczna suma opadów
atmosferycznych jest nieco wyższa niż w Polsce Centralnej i wynosi ponad 660 mm, z czego
66% przypada na miesiące letnie. Okres wegetacyjny trwa średnio od kwietnia do pierwszej
dekady października i wynosi około 220 dni. Dominują wiatry południowo–zachodnie
i zachodnie. Najbliżej terenu projektowanych robót i prac geologicznych znajdują się trzy
stacje IMGW: Borów, Dobrogoszcz i Dzierżoniów.
4.
4.1. Budowa geologiczna
Teren projektowanych robót i prac geologicznych należy do jednostki geologicznej
nazywanej strefą dyslokacji Niemczy lub strefą Niemczy. Stanowi ona północno-wschodnią,
wyraźnie oddzieloną część bloku przedsudeckiego. Rozciąga się w kierunku południkowym
na długości do około 30 km i szerokości około 5 km. Na północnym-zachodzie strefa
dyslokacji Niemczy graniczy z masywem gabrowym Ślęży i masywem Gogołów-Jordanów.
Na zachodzie jej granice stanowi sowiogórski blok metamorficzny. Na południowymzachodzie strefa Niemczy graniczy z masywem gabrowym Brzeźnicy i masywem
serpentynitowym Braszowic. Południowa granica strefy ma charakter wybitnie tektoniczny –
stanowi ją uskok sudecki brzeżny. Na wschodzie jej granice stanowi metamorfik niemczański
i metamorfik Doboszowic. Na północy strefa dyslokacji Niemczy przykryta jest osadami
kenozoicznymi.
Na rysunku 1 przedstawiono położenie strefy Niemczy na tle sąsiednich jednostek
geologicznych (wg miesięcznika „Sudety” nr 3/108 z marca 2010 roku).
strona 10/23
Rysunek 1.
Obecna postać strefy dyslokacji Niemczy związana jest z bardzo licznymi
i skomplikowanymi procesami geologicznymi, takimi jak: ruchy tektoniczne, procesy
metamorficzne, procesy mylonityzacji oraz wdarcie się intruzji granodiorytowo-sjenitowych.
W pionowym profilu stratygraficznym w strefie Niemczy wyróżnić można następujące utwory:
−
utwory proterozoiczno-staropaleozoiczne, do których zalicza się: gnejsy biotytowe,
gnejsy mylonityczne, mylonity, amfibolity, łupki amfibolitowe;
−
utwory
staropaleozoiczne
reprezentowane
przez
gnejsy
i
migmatyty
bloku
sowiogórskiego oraz serpentynity masywu Szklar;
−
utwory górnokarbońskie, do których zalicza się skały intruzji granodiorytów i sjenitów
(tzw. granodioryty i sjenity Niemczy);
−
utwory trzeciorzędowe (neogen) reprezentowane przez zwietrzeliny gnejsów
i amfibolitów, iły serii poznańskiej, zailone i słabo wysortowane piaski i żwiry
z otoczakami oraz skaolinizowane żwiry serii Gozdnicy. Miąższość osadów
trzeciorzędu jest zmienna i wynosi od kilku do około 25 m;
−
utwory
czwartorzędowe
wykształcone
w
postaci
plejstoceńskich
osadów
wodnolodowcowych zlodowaceń środkopolskiego i bałtyckiego, takich jak: gliny
zwałowe, lessy, utwory piaszczysto-żwiorowe. W dolinach rzek występują osady
holoceńskie – piaski i żwiry teras rzecznych oraz namuły. Osady czwartorzędu
zalegają na osadach neogenu lub niezgodnie na krystalicznym podłożu. Miąższość
utworów czwartorzędowych jest bardzo zmienna i może dochodzić od kilku do około
25 m.
Bezpośrednio na terenie projektowanych robót i prac geologicznych pionowy profil
geologiczny wygląda następująco [m p.p.t.]:
−
0,0÷0,2 – gleba,
−
−
−
poniżej 12,0 – sjenit (karbon).
strona 11/23
4.2. Charakterystyka warunków hydrogeologicznych
W rejonie projektowanych robót i prac geologicznych wyróżnić można trzy duże
struktury wodonośne:
1. czwartorzędowe piętro wodonośne,
2. trzeciorzędowe piętro wodonośne,
3. proterozoiczno-paleozoiczne piętro wodonośne.
Czwartorzędowe piętro wodonośne
Wody tego piętra wodonośnego występują w obrębie utworów piaszczysto-żwirowych
pochodzenia wodnolodowcowego, lodowcowego, rzecznego oraz, jak w przypadku ujęcia
w Guminie, deluwialnego. Wodonośne utwory czwartorzędu często przykryte są poziomami
glin zwałowych. Czwartorzędowe piętro wodonośne ma charakter porowy, charakteryzuje się
zwierciadłem swobodnym lub naporowym. Ze względu na nierównomierne wykształcenie
utworów
potencjalnie
wodonośnych
piętro
to
ma
charakter
nieciągły.
Głębokość
występowania wód zawiera się w przedziale 1,8÷5,0 m p.p.t.
Trzeciorzędowe piętro wodonośne
Z bezpośredniego otoczenia terenu projektowanych robót i prac geologicznych brak
jest danych dotyczących zawodnienia utworów trzeciorzędu. Jedynie można sądzić, że
ujęcia wód przy ulicy Wiejskiej w Niemczy czerpie częściowo wody z tego piętra
wodonośnego. Na podstawie danych z Łagiewnik można stwierdzić, że warstwy wodonośne
tworzą w osadach trzeciorzędu soczewy o różnym rozprzestrzenieniu i miąższości,
zalegające w otoczeniu utworów ilastych. Trzeciorzędowe piętro wodonośne ma charakter
porowy, charakteryzuje się zwierciadłem artezyjskim lub subartezyjskim. Podobnie, jak
w przypadku piętra czwartorzędowego, ma charakter nieciągły.
Proterozoiczno-paleozoiczne piętro wodonośne
Piętro to występuje na głębokości od około kilkunastu metrów (teren robót i prac
geologicznych – 12 m p.p.t.) do ponad 40 m p.p.t. Są to wody szczelinowe, a ich zwierciadło
ma charakter subartezyjski lub artezyjski (w istniejącej studni nr 1 stabilizacja wody wystąpiła
na głębokości 1 m p.p.t. – stan sprzed kilkudziesięciu lat). Obecność wód szczelinowych
wśród utworów krystalicznych potwierdzały liczne źródła wód zlokalizowane na wzgórzach
z wychodniami tych skał między Niemczą a Strachowem. Studnie proterozoicznopaleozoicznego piętra wodonośnego charakteryzują się bardzo zmiennymi wydajnościami –
od kilku do około 70 m3/h przy znacznych depresjach dochodzących do 30 m. Istotną rolę
w krążeniu wód tego piętra odgrywają dyslokacje tektoniczne.
Na terenie projektowanych robót i prac geologicznych występuje szczelinowy poziom
wód podziemnych związany z występowaniem tzw. karbońskich sjenitów Niemczy. W studni
nr 1, w 1969 roku, wykonano trzystopniowe próbne pompowane, w wyniku którego określono
zasoby eksploatacyjne ujęcia. W wyniku tego pompowania uzyskano następujące wartości:
−
strona 12/23
−
−
wydajność Q3=31,32 m3/h przy depresji s3=28,26 m.
Współczynniki filtracji obliczone dla trzech stopni pompowania wyniosły:
−
k1=0,0000841 m/s,
−
k2=0,0000840 m/s,
−
k3=0,0000808 m/s,
−
kśr=0,0000829 m/s.
Zasilanie proterozoiczno-paleozoicznego piętra wodonośnego odbywa się na
wychodniach skał krystalicznych, bezpośrednio występujących na powierzchni terenu lub
przykrytych serią zwietrzelin i osadów czwartorzędowych. Przeprowadzona w 1969 roku
renowacja studni nr 1, polegająca między innymi na przegłębieniu studni z 61 m do ponad 66
m, spowodowała znaczny przyrost wydajności ujęcia z 12 m3/h do 31 m3/h. Fakt ten
świadczyć może, że zasilanie tego piętra w rejonie projektowanych robót i prac
geologicznych odbywa się także z głębszego podłoża strefy dyslokacji Niemczy. Jest to
ważna wskazówka odnośnie projektowania studni zastępczej, która świadczy o tym, że
poziom sjenitów może mieć znacznie większe zawodnienie poniżej głębokości 60 m od
powierzchni terenu w porównaniu do stref wyżej zalegających.
5.
OPIS ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH
5.1. Lokalizacja i głębokość projektowanej studni
Projektowana studnia zastępcza nr 1z położona będzie przy ul. Sienkiewicza 1A
w Niemczy, na terenie działki nr 62/4, która sąsiaduje z działką nr 62/1 na której znajdują się
obiekty stacji uzdatniania wody WiK Dzierżoniów Sp. z o.o. Nowa studnia, zgodnie
z zaleceniami Inwestora, zlokalizowana będzie w bliskiej odległości (kilkadziesiąt metrów) od
istniejącej studni nr 1. Projektowana głębokość studni to 80 m. Ze względu na
prawdopodobne znaczne zawodnienie strefy sjenitów poniżej głębokości 61 m oraz
projektowaną mniejszą średnicę studni zastępczej nr 1z w porównaniu do studni
zastępowanej nr 1 zdecydowano o zwiększeniu głębokości studni 1z o ca 13 m.
strona 13/23
Fotografia 1.
Miejsce wykonania studni zastępczej nr 1z. Z prawej strony widoczne obiekty SUW
w Niemczy.
Należy także pamiętać, że zgodnie z rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12
kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie (§ 31.1) projektowana studnia zastępcza nr 1z musi znajdować się w odległości
co najmniej 5 m od granicy działki nr 62/4.
5.2. Przewidywany profil wiertniczy
Przewidywany profil wiertniczy studni zastępczej nr 1z wyglądać będzie następująco
[m p.p.t.]:
−
0,0÷0,2 – gleba,
−
−
−
12,0÷ 80,0 – sjenit (karbon).
Będzie on bardzo zbliżony do profilu studni nr 1, bowiem obie studnie znajdować się
będą w odległości kilkudziesięciu metrów.
Przewidywany profil studni zastępczej nr 1z i sposób jej zabudowy przedstawiono na
zał. graf. nr 9.
5.3. Sposób wiercenia i zabudowy studni
Ze względu na cel wiercenia jakim jest wykonanie studni głębinowej oraz rodzaj
przewiercanych skał zdecydowano się na następujące sposoby wierceń:
1. wiercenia obrotowo-udarowe systemem ROTEX do głębokości ca 12,0÷12,5 m p.p.t.
w celu przewiercenia utworów czwartorzędowych i trzeciorzędowych,
strona 14/23
2. wiercenia udarowe z dolnym młotkiem od głębokości ca 12,0÷12,5 m p.p.t. do dna
studni (80 m p.p.t.) w celu wiercenia w sjenitach.
Nie ma potrzeby wykonywania otworu z tzw. rdzeniówką bowiem projektowana studnia nie
będzie otworem złożowym czy rozpoznawczym. W metodzie udarowej studnie głębinowe
wykonuje się za pomocą młotków wgłębnych wiertniczych i wiertnic pneumatycznych. Do
usuwania zwiercin stosuje się między innymi płuczkę powietrzną. Ze względu na bliskość
studni zastępczej i studni zastępowanej oraz fakt, że studnia zastępowana stanowi czynne i
podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę podziemną miasta Niemcza nie powinno stosować
się płuczki ciekłej.
Sama konstrukcja studni zastępczej nr 1z powinna wyglądać następująco:
1. Rury stalowe 355,6 mm (14”) zapuszczone do głębokości 12,5 m (do napotkania skał
krystalicznych). Rury zapuszczone do otworu jednocześnie z wierceniem (system
ROTEX).
2. Wiercenie młotem dolnym o średnicy świdra 305 mm do głębokości 80 m.
3. Kolumna rur eksploatacyjnych typu PVC-U firmy GWE POL-BUD, DN 200, szereg K
(Ø zew. 225 mm, grubość ścianki 10 mm) o następującej konstrukcji:
−
głowica eksploatacyjna,
−
rura nadfiltrowa w przelocie 0 – 57 m,
−
filtr szczelinowy o szczelinie 3 mm w przelocie 57 – 75 m,
−
rura podfiltrowa w przelocie 75 – 80 m zakończona denkiem,
−
centralizatory zainstalowane na głębokościach:5, 20, 30, 40, 50, 57, 65, 75, 80 m.
Zaprojektowana kolumna filtracyjna rur DN 200 w swojej dolnej części ma mufę
o średnicy Ø 241 mm i nie jest możliwe, przy średnicy dolnego młotka Ø 305 mm,
zapuszczenie kolumny rur o większej średnicy.
4. Przestrzeń pierścieniowa wypełniona żwirem filtracyjnym o granulacji 5 – 10 mm,
w przelocie 14 – 80 m.
5. Przestrzeń pierścieniowa wypełniona zaczynem cementowym w przelocie 10 – 14 m.
6. Przestrzeń pierścieniowa wypełniona urobkiem z wiercenia w przelocie 0 – 10 m.
Jeżeli w trakcie wiercenia stwierdzi się obwały skał w otworze należy zapuścić
kolumnę techniczną rur, która zabezpieczy wierconą studnię przed dalszym zasypywaniem.
Na czas wiercenia studni zastępczej nr 1z należy wyłączyć z eksploatacji studnię
istniejąca nr 1 i wyciągnąć z niej pompę aby uniknąć ewentualnego jej zniszczenia. Przed
wyłączeniem studni nr 1 należy opracować plan alternatywnego zaopatrzenia miasta
Niemcza w wodę poprzez np. większe wykorzystanie pozostałych studni wgłębnych.
Po zakończeniu prac wiertniczych należy wykonać obudowę studni z kręgów
betonowych o średnicy zewnętrznej ca Ø 2,2 m i głębokości ca 2 m p.p.p.t. Na powierzchni
strona 15/23
terenu należy, wokół obudowy studni, wykonać betonowy kołnierz ze spadkiem od studni na
zewnątrz. Obudowę studni należy od góry zabezpieczyć metalowym włazem.
Możliwe jest też wykonanie zabudowy studni typu LANGE.
5.4. Sposób przechowywania próbek
Z uwagi na charakter projektowanych robót i prac geologicznych, proponuje się
zakwalifikowanie próbek geologicznych, w postaci zwiercin, do próbek czasowego
przechowywania.
Próbki
czasowego
przechowywania
powinny
być
gromadzone
w magazynie próbek, poza strefą ochrony bezpośredniej ujęcia, u wykonawcy prac
wiertniczych do czasu przyjęcia dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej.
5.5. Opróbowanie wody do badań laboratoryjnych
Próbki wody do badan laboratoryjnych pobierane będą po zakończeniu próbnego
pompowania.
Badania laboratoryjne wody przeprowadzone zostaną zgodnie z obowiązującymi
normami przez specjalistyczne laboratorium. W związku z tym, że projektowana studnia
zastępcza nr 1z stanowić będzie podstawowe źródło zaopatrzenia miasta Niemcza w wodę
podziemną pierwsza analiza wody powinna być rozszerzona. Badania powinny objąć
analizę:
1. fizykochemiczną, w zakresie określenia takich parametrów, jak:
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
mętność,
barwa,
smak,
zapach,
odczyn pH,
przewodność elektryczna,
zasadowość ogólna,
twardość ogólna,
wodorowęglany,
wapń,
magnez,
żelazo ogólne,
mangan,
sód,
potas,
glin,
fluor,
siarczany,
chlorki,
chlor wolny,
jon amonowy,
fosforany,
azotany,
azotyny,
amoniak,
siarkowodór,
dwutlenek węgla,
strona 16/23
− krzemionka,
− tlen rozpuszczalny,
− chemiczne zapotrzebowanie na tlen CHZT,
− biochemiczne zapotrzebowanie na tlen BZT5,
− sucha pozostałość,
− cynk,
− ołów,
− miedź,
− chrom,
− nikiel,
− kadm,
− rtęć,
− arsen,
− bor,
− selen,
− antymon,
− suma wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych WWA,
− suma pestycydów.
2. bakteriologiczną.
Na podstawie badań fizykochemicznych i bakteriologicznych zostanie określone czy
ujmowane wody podziemne ze studni zastępczej nr 1z spełniają kryteria rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia
przez ludzi (Dz. U. nr 61, poz. 417 z późniejszymi zmianami).
Należy także określić klasę jakości wody wg rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód poziemnych (Dz. U.
nr 143, poz. 896).
5.6. Zakres obserwacji i pomiarów prowadzonych w trakcie wiercenia
W trakcie wykonywania studni zastępczej nr 1z należy na bieżąco prowadzić badania
makroskopowe, obejmujące litologię, genezę i stan oraz prowadzić obserwacje zwierciadła
wody podziemnej. Próbki gruntów i skał należy układać w drewnianych skrzynkach,
w których opisane muszą być głębokości wiercenia.
Po nawierceniu poziomu wodonośnego należy wykonać pomiary głębokości
zwierciadła wody.
Zgodnie z zasadami dokumentowania zasobów dla studni zastępczej przyjmuje się
zasoby studni zastępowanej. Próbne pompowanie zostało zaprojektowane zgodnie
z „Metodyką próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych” [1.3.17].
Po odwierceniu studni, należy przeprowadzić jej próbne pompowanie. Przed właściwym
próbnym pompowaniem należy wykonać pompowanie wstępne, nazywane inaczej
oczyszczającym. Ma ono na celu oczyszczenie strefy około filtrowej z zawiesiny pylastej dla
polepszenia dróg filtracji wody do otworu oraz przygotowanie otworu do pompowania
pomiarowego i eksploatacji. Przed rozpoczęciem pompowania oczyszczającego należy
przeprowadzić dezynfekcję studni polegającą na wlaniu odpowiedniej ilości wodnego
roztworu środka odkażającego (podchlorynu wapnia, sodu itp.) według szczegółowej
strona 17/23
instrukcji firmy wykonującej studnię i pozostawienie otworu przez 24 godziny pod działaniem
tego środka. Pompowanie oczyszczające należy przeprowadzić za pomocą pompy
przystosowanej do wody zanieczyszczonej zawiesiną mechaniczną (pompa głębinowa lub
ssąca), po uprzednim ustabilizowaniu się wody w otworze. Pompowanie oczyszczające
powinno trwać aż do otrzymania całkowicie czystej i klarownej wody. Przyjmuje się, że czas
pompowania oczyszczającego powinien trwać od 2 do kilku godzin. Wydajność pompowania
oczyszczającego powinna wynosić 10÷15 m3/h, ale dopuszcza się także mniejsza
wydajność. Na podstawie wyników pompowania oczyszczającego może zostać skorygowana
wydajność pompowania pomiarowego. Po zakończeniu pompowania oczyszczającego
należy sprawdzić szybkość stabilizacji zwierciadła wody w studni.
Po zakończeniu wszystkich czynności związanych z pompowaniem oczyszczającym
należy przystąpić do właściwego pompowania pomiarowego (próbnego). Pompowanie
pomiarowe ma na celu:
−
sprawdzenie pracy studni w warunkach zbliżonych do warunków eksploatacyjnych,
−
uzyskanie
danych
do
obliczeń
parametrów
hydrogeologicznych
i
zasobów
eksploatacyjnych ujęcia.
Próbne pompowanie pomiarowe należy przeprowadzić pompą głębinową lub ssącą
z następującymi wydajnościami:
3. wydajność Q3=31 m3/h.
Na podstawie aktualnych wydajności z istniejącej studni nr 1, a wynoszącej średnio około 11
m3/h, jest możliwe nie osiągnięcie wymienionych powyżej wydajności studni zastępczej nr 1z
podczas próbnego pompowania. Wówczas wydajności stopni pompowania pomiarowego
należy dostosować do wyników wcześniejszego pompowania oczyszczającego. Według
„Koncepcji alternatywnego zaopatrzenia w wodę miasta Niemcza w województwie
dolnośląskim” z marca 2014 roku jedyną przyczyną spadku wydajności istniejącej studni nr 1
jest jej zły stan techniczny. Autorzy niniejszego projektu za spadek wydajności w istniejącej
studni dopuszczają również ciągłe zmniejszanie się zasobów eksploatacyjnych ujęcia, które
uruchomione zostało przed 1945 rokiem i pracuje nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. Za
taką przyczyną przemawiać może fakt, podawany w materiałach archiwalnych, o zanikach
naturalnych źródeł wód podziemnych na wychodniach skał krystalicznych w rejonie Niemczy.
Zatem gdyby okazało się, że w studni zastępczej nr 1z będą mniejsze dopływy wód
podziemnych od tych, które odnotowywano kilkadziesiąt lat temu w studni zastępowanej nr
1, to jest prawdopodobne, że za taki stan rzeczy odpowiadać będą ograniczone zasoby
eksploatacyjne studni istniejącej nr 1 a nie zmniejszona średnica studni zastępczej nr 1z.
Aby zabezpieczyć się na wypadek ograniczonych dopływów wód podziemnych do
projektowanej studni zaplanowano jej przegłębienie o ca 13 metrów do głębokości ca 80 m.
strona 18/23
Samo próbne pompowanie powinno trwać do 72 godzin. Do pomiarów wydajności
należy stosować wodomierz. Pomiary zwierciadła wody wykonywać należy przy użyciu
odpowiednich urządzeń pomiarowych (np. świstawki elektronicznej). W czasie próbnego
pompowania należy prowadzić pomiary zwierciadła wody i wydajności w studni zastępczej nr
1z oraz pomiary zwierciadła wody w studni zastępowanej nr 1. W czasie próbnego
pompowania studnia zastępowana nr 1 powinna być wyłączona. Po zakończeniu próbnego
pompowania wody należy wykonać pomiary stabilizacji zwierciadła wody. Pomiarów należy
dokonywać według poniższego schematu.
Tabela 1.
Częstotliwość pomiarów wydajności opadania i wzniosu zwierciadła wody
w studni zastępczej nr 1z wg [1.3.17].
Wydajność
Czas pomiarów
Okres pomiarów
t=0
-
od rozpoczęcia
do 15 min.
15÷60 min.
1÷3 h
3÷8 h
8÷24 h
1÷3 doby
-
co 5 min.
co 15 min.
co 30 min.
co 1 h
co 1 h
co 2 h
-
Zwierciadło wody
Czas pomiarów
Okres pomiarów
pomiar poziomu
t=0
statycznego
od rozpoczęcia do 15
co 1 min.
min.
15÷30 min.
co 2 min.
30 min.÷2h
co 5 min.
2÷3 h
co 10 min.
3÷5 h
co 15 min.
5÷8 h
co 30 min.
8÷24 h
co 1 h
1÷3 doby
co 2 h
Wyniki pomiarów i obserwacji hydrogeologicznych należy wpisać do dziennika
próbnego pompowania.
Po zakończeniu próbnego pompowania należy pobrać próbki wody do badań
fizykochemicznych i bakteriologicznych.
Woda z pompowania oczyszczającego będzie odprowadzana do pobliskiej kanalizacji
ściekowej. Woda z pompowania pomiarowego (próbnego) powinna być odprowadza
alternatywnie do:
1. kanalizacji ściekowej, jeżeli technicznie będzie możliwe wprowadzenie do niej wód,
2. rzeki Ślęzy – taki wariant wymaga pozwolenia właściciela rzeki na zrzut wód oraz
uzgodnienia z zarządca ulicy Sienkiewicza na przeprowadzenie rurociągu przez ulicę
lub ponad nią,
5.7. Zakres obliczeń hydrogeologicznych
Na podstawie przeprowadzonych robót i prac geologicznych w studni zastępczej nr
1z należy dokonać następujących obliczeń i określeń hydrogeologicznych:
1. określenia rodzaju filtracji na podstawie wyników próbnego pompowania,
2. obliczenia
współczynnika filtracji k
[m/s]
na podstawie wyników próbnego
pompowania,
3. obliczenia zasięgu leja depresji R [m] wg wzoru Sichardta,
4. obliczenia wydatku jednostkowego studni q [m3/h na 1 m depresji s],
strona 19/23
5. obliczenie dopuszczalnej prędkości Vdop wlotowej wody do studni,
6. obliczenie maksymalnego wydatku studni Qdop [m3/h],
7. ustalenie wydajności eksploatacyjnej studni (zasobów eksploatacyjnych) [m3/h] przy
określonej depresji s [m],
8. ocenę prędkości i czas migracji pionowej przez strefę aeracji z powierzchni terenu do
warstwy wodonośnej ujętej w studni [lata]. Na tej podstawie dokona się określenia
klasy zagrożenia i odporności wód podziemnych na zanieczyszczenia w ujętej
warstwie wodonośnej,
9. ustanowienia stref ochronnych studni – bezpośredniej i pośredniej,
10. określenie obszaru spływu wód do studni (OSW) oraz obszaru zasobowego studni
(OZ) metodą analityczną Wysslinga lub na podstawie numerycznego modelowania
hydrogeologicznego. W tym miejscu zwraca się uwagę na fakt, że ujęcie wód
podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy nie posiada ustanowionego
obszaru spływu wód (OSW) i obszaru zasobowego (OZ), co jest wymagane
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie
2014, poz. 596). Na obecnym etapie rozpoznania hydrogeologicznego oraz
z własnego doświadczenia zawodowego wydaję się, że lepszą metodą jest
wykorzystanie numerycznego modelowania hydrogeologicznego.
W ujęciu ogólnym model hydrogeologiczny jest sztucznym układem, który w stopniu
możliwie
najwyższym,
imituje
charakterystyczne
cechy
układu
naturalnego.
W modelu dokonuje się wielu uproszczeń – generalizacji. Modele hydrogeologiczne
sporządza się przy pomocy programów komputerowych (algorytmów numerycznych).
Pozwalają one na:
−
odwzorowanie rzeczywistych warunków hydrogeologicznych obszaru badań i ich
przeobrażeń w czasie wywołanych zmianami czynników naturalnych lub
sztucznych (np. zmiana zasilania poziomów wodonośnych spowodowana różną
wielkością
opadów
atmosferycznych
czy
zmiana
wielkości
poboru
wód
podziemnych w studniach stanowiących ujęcia wodne) – model hydrodynamiczny;
−
określenie stężenia zanieczyszczeń w wodach podziemnych i prognoza ich zmian
w czasie i przestrzeni oraz szacowanie czasu remediacji (oczyszczania)
poziomów wodonośnych z zanieczyszczeń – model hydrochemiczny;
−
odwzorowanie modelu drogi i czasu przepływu cząsteczki wody z dowolnego
miejsca badanego obszaru;
−
przedstawienie bilansu wodnego obszaru objętego modelem.
strona 20/23
6.
CHRONIONE
Spośród wielkopowierzchniowych form ochrony przyrody, wymienionych w artykule 6
ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku, w rejonie terenu projektowanych
robót i prac geologicznych można wyróżnić:
−
Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie,
−
Obszar Natura 2000 PLH020082 Wzgórza Niemczańskie.
Ponadto w miejscowości Wojsławice zlokalizowany jest arboretum jako filia ogrodu
botanicznego we Wrocławiu z wieloma cennymi gatunkami drzew i krzewów. Należy także
wspomnieć, że w opisywanym rejonie planowane jest utworzenie tzw. geoparku pod nazwą
„Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie”
W rejonie terenu projektowanych robót i prac geologicznych, jak również na całym
terenie gminy Niemcza, nie wydzielono głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP)
wymagających szczególnej ochrony.
Planowane roboty geologiczne w żadnym stopniu nie będą negatywnie oddziaływać
na formy ochrony przyrody wymienione powyżej.
7.
Roboty geologiczne należy prowadzić pod kierownictwem osoby posiadającej
odpowiednie kwalifikacje oraz pod dozorem geologicznym osób posiadających uprawnienia
Ministra Środowiska kategorii IV lub V, określone w artykule 50 ustawy z dnia 9 czerwca
2011 roku prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. nr 163, poz. 981).
Wykonawca prac wiertniczych powinien:
−
dokonać przeszkolenia załogi mającej prowadzić wiercenie, zwracając szczególną
uwagę na zagrożenia i sposoby ich uniknięcia,
−
posiadać apteczkę zawierającą niezbędny zestaw medyczny, gaśnicę pianową oraz
urządzenia przeciwpożarowe,
−
wyposażyć ekipę w kaski ochronne, kontrolując ich stosowanie w czasie przebywania
w zasięgu działania urządzeń wiertniczych.
Przed przystąpieniem do prac wiertniczych zalecane jest sprawdzenie zbiorników
z paliwem oraz sprężarek w celu określenia ewentualnych nieszczelności, bowiem prace
prowadzone będą w strefie bezpośredniej ochrony ujęcia wód podziemnych, które jest
podstawowym źródłem zaopatrzenia miasta Niemcza w wodę podziemną. W czasie
prowadzenia prac wiertniczych nie przewiduje się stosowania środków mogących
zanieczyścić wody podziemne lub powierzchniowe. Urobek z odwiertu, nie zawierający
środków chemicznych stanowi odpad obojętny dla środowiska.
strona 21/23
8.
PRACE GEODEZYJNE
Miejsce wykonania studni zastępczej nr 1z zostanie wyznaczone w terenie w oparciu
o wizję terenową z udziałem Kierownika Działu Uzdatniania Wody ze strony Inwestora
projektu, biorąc pod uwagę lokalizację nowo wykonanych obiektów w ramach inwestycji pt.
„Budowa SUW w Niemczy przy ulicy Sienkiewicza”. Pomiarów lokalizacji należy dokonać za
pomocą taśmy mierniczej i w odniesieniu do charakterystycznych punktów terenu. Następnie
lokalizacja studni nr 1z zostanie oznaczona palikiem i opisana. Nowa studnia nr 1z
zlokalizowana będzie w bliskiej odległości od istniejącej studni nr 1, na terenie działki nr 62/4.
Po wykonaniu studni zastępczej jej współrzędne zostaną wyznaczone pomiarami
geodezyjnymi w nawiązaniu do państwowej sieci geodezyjnej.
Współrzędne geograficzne projektowanej studni zastępczej nr 1z wynoszą:
−
N = 500 42’ 48’’,
−
E = 160 50’ 33’’.
9.
Po wykonaniu wszystkich zaplanowanych robót i prac geologicznych związanych
z odwierceniem studni zastępczej nr 1z oraz na podstawie:
−
art. 93, ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku prawo geologiczne i górnicze (Dz.
U. nr 163, poz. 981) oraz §4 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia
2011 roku w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologicznoinżynierskiej (Dz. U. nr 291, poz. 1714),
−
ustaleń z Inwestorem, który określił w zadaniu geologicznym zasoby eksploatacyjne
studni zastępczej nr 1z na nieprzekraczające zasobów zatwierdzonych dla istniejącej
studni nr 1 i wynoszących 31,0 m3/h przy depresji s=29,0 m,
należy opracować: „Dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby
1A w związku z odwierceniem studni zastępczej nr 1z w miejsce studni nr 1”. Dodatek ten,
w 4 egzemplarzach, należy, zgodnie z art. 161, ust. 2, pkt 2 ustawy z dnia 5 marca 2014
roku prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2014, poz. 613) przedłożyć do Starostwa
Powiatowego w Dzierżoniowie celem jego zatwierdzenia.
W przypadku osiągnięcia większych wydajności od zatwierdzonych dla istniejącej
studni
nr
1
i
chęci
Inwestora
dysponowaniem
takimi
zwiększonymi
zasobami
eksploatacyjnymi ujęcia należy wykonać: „Dokumentację hydrologiczną ustalającą zasoby
1A”.
Dokumentacja
ta
także
podlega
zatwierdzeniu
w
Starostwie
Powiatowym
w Dzierżoniowie.
strona 22/23
Czas zatwierdzenia dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej oraz samej
dokumentacji, zgodnie z Kodeksem Postępowania Administracyjnego, wynosi do 1 miesiąca
a w sprawach szczególnie złożonych do 2 miesięcy.
10. HARMONOGRAM ZAMIERZONYCH ROBÓT I PRAC GEOLOGICZNYCH
Przewiduje się następujący harmonogram robót i prac geologicznych:
1. prace wiertnicze – do 1 miesiąca. Należy zwrócić uwagę, że około 60 m studni
zastępczej nr 1z z blisko 72 m łącznej głębokości otworu wiercona będzie w sjenitach
czyli skałach magmowych głębinowych obojętnych, których opory wiercenia należą
do największych;
2. próbne pompowania – 3 doby. Prowadzone będą po zakończeniu prac wiertniczych.
Poprzedzone musza zostać tzw. pompowaniem oczyszczającym, które powinno
trwać kilka godzin;
3. badania laboratoryjne próbek wody – do 3 tygodni od momentu pobrania wody ze
studni;
4. opracowanie dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej – około 1 miesiąca od
zakończenia wszystkich robót i prac geologicznych. Czas realizacji może zostać
wydłużony w przypadku opracowania numerycznego modelu hydrogeologicznego dla
ujęcia wód podziemnych przy ul. Sienkiewicza 1A w Niemczy. Czas wykonania
takiego modelu – około 1 miesiąc.
Na minimum 14 dni przed rozpoczęciem projektowanych robót geologicznych należy
zgłosić zamiar ich rozpoczęcia do:
1. Starostwa Powiatowego w Dzierżoniowie,
2. Wójta Gminy Niemcza.
Wnioskuje się o dwuletni termin ważności decyzji zatwierdzającej niniejszy projekt
robót geologicznych.
strona 23/23

Załącznik nr 3 - Wodociągi i Kanalizacja

Transkrypt

Podobne dokumenty

Odwiedziny w Stacji Uzdatniania Wody - sp1

muszyńskie studnie

A-23 Studnia C8.2 Rurociąg PCV 200 Przekrój AA - Eko

Niezwykłe budowle cz.1

Marcin Świetlicki POLSKA I kiedy ustawiamy się rzędem przed

Odkazanie studni kopanej, odkazanie wody

INFORMACJA O WODZIE DO PICIA Oczyszczanie i odkażanie

Na zaciszu studnie cicho sie opuscily

INFORMACJA o wodzie do picia DLA POWODZIAN