Historia ustroju państw zachodu . Zarys wykładu Autor: Wąsowicz

Historia ustroju państw zachodu . Zarys wykładu
Autor: Wąsowicz Marek
Wstęp.............................................................................................................11
I. PAŃSTWO W STAROŻYTNOŚCI
Ustrój despotii wschodnich i polis greckiej
1. Uwagi wstępne.......................................................................................17
2. Źródła władzy w tzw. despotiach wschodnich i państwach greckich... 17
3. Działalność prawodawcza......................................................................19
4. Organizacja państwa, struktura jego władz...........................................20
5. Wymiar sprawiedliwości.......................................................................21
Ustrój starożytnego Rzymu
1. Uwagi wstępne.......................................................................................23
2. Źródła władzy w państwie rzymskim.....................................................24
3. Działalność prawodawcza......................................................................26
4. Organizacja państwa, struktura jego władz...........................................27
5. Wymiar sprawiedliwości.......................................................................30
PODSUMOWANIE..............................................................................................31
II. PAŃSTWO PATRYMONIALNO-LENNE
Wprowadzenie
Ustrój państwa Franków
1. Uwagi wstępne.......................................................................................37
2. Źródła władzy........................................................................................38
3. Władza prawodawcza............................................................................41
4. Organizacja państwa, struktura jego władz...........................................43
5. Wymiar sprawiedliwości.......................................................................46
Ustrój Francji do schyłku XV wieku
1. Uwagi wstępne.......................................................................................48
2. Rola władzy królewskiej........................................................................48
A. Problem sukcesji tronu.....................................................................49
B. Umacnianie pozycji króla jako ośrodka władzy..............................51
I
Spis treści
3. Zarząd centralny: udział kurii królewskiej w rządach...........................53
4. Stany Generalne.....................................................................................54
5. Zarząd lokalny........................................................................................57
Ustrój państwa angielskiego do schyłku XV wieku
1. Uwagi wstępne.......................................................................................59
2. Władza królewska..................................................................................61
A. Podstawy władzy króla do XIII w....................................................61
B. Ograniczenie władzy królewskiej w XIII-XV w...............................63
C. Zasady sukcesji tronu.......................................................................64
3. Parlament...............................................................................................65
A. Powstanie Parlamentu.....................................................................65
B. Skład Parlamentu.............................................................................66
C. Uprawnienia Parlamentu.................................................................67
4. Organy centralne państwa......................................................................69
5. Zarząd lokalny........................................................................................70
6. Sądownictwo..........................................................................................71
Ustrój I Rzeszy Niemieckiej (od początków X w. do 1806 r.)
1. Uwagi wstępne.......................................................................................73
2. Władza królewska..................................................................................76
3. Zarząd centralny i lokalny......................................................................78
4. Sejm Rzeszy...........................................................................................79
5. Sąd Kameralny Rzeszy..........................................................................81
ó.Ustrój władztw terytorialnych.................................................................81
A. Uwagi wstępne.................................................................................81
B. Zakres władzy książąt terytorialnych...............................................82
C. Zarząd centralny i lokalny...............................................................83
D. Sejmy krajowe..................................................................................83
Ustrój Rusi Kijowskiej i Rosji do polowy XVII wieku
1. Uwagi wstępne.......................................................................................85
2. Władza książęca.....................................................................................87
3. Zarząd centralny państwa.......................................................................89
4. Sobór Ziemski........................................................................................90
5. Zarząd lokalny........................................................................................91
Podsumowanie..............................................................................................92
Spis treści
III. PAŃSTWO PUBLICZNE
A. PAŃSTWO PUBLICZNE W POCZĄTKACH CZASÓW NOWOŻYTNYCH
Wprowadzenie
Ustrój Francji w okresie xvi-xvm wieku 1. Uwagi wstępne.................................................................................................99
2. Władza królewska..........................................................................................100
3. System organów centralnych..........................................................................101
4. Administracja lokalna....................................................................................104
5. Sądownictwo..................................................................................................105
Ustrój Anglii w okresie rządów Tudorów i Stuartów (XV-XVII w.)
1. Uwagi wstępne...............................................................................................107
2. Władza królewska..........................................................................................108
3. Organizacja zarządu państwa.........................................................................109
4. Parlament........................................................................................................110
B. Państwo publiczne w dobie Oświecenia
Wprowadzenie
Ustrój państwa pruskiego
1. Uwagi wstępne...............................................................................................115
2. Władza królewska..........................................................................................115
3. Organizacja zarządu centralnego...................................................................116
4. Zarząd lokalny................................................................................................117
5. Sądownictwo..................................................................................................118
Ustrój państwa Habsburgów
1. Uwagi wstępne...............................................................................................119
2. Władza cesarska.............................................................................................120
3. Zarząd centralny.............................................................................................121
4. Zarząd lokalny................................................................................................122
Ustrój państwa rosyjskiego w XVIII wieku
1. Uwagi wstępne...............................................................................................123
2. Władza cesarska.............................................................................................123
3. Zarząd centralny.............................................................................................124
4. Zarząd lokalny................................................................................................125
PODSUMOWANIE............................................................................................ 127
8
Spis treści
IV. PAŃSTWO KONSTYTUCYJNE
Ogólna charakterystyka konstytucjonalizmu
1. Geneza konstytucjonalizmu.................................................................131
2. Charakterystyka europejskiego konstytucjonalizmu XIX wieku.........133
3. Podstawowe rozstrzygnięcia konstytucji.............................................135
A. Zasada suwerenności, reprezentacji i podziału władz...................136
B. Struktura parlamentu.....................................................................137
C. Relacja: władza ustawodawcza — władza wykonawcza...............137
D. Prawa wyborcze.............................................................................138
Ewolucja ustroju Anglii od XVII do XX wieku
1. Uwagi wstępne.....................................................................................140
2. Przemiany ustrojowe XVII wieku........................................................142
A. Konflikt monarchii z Parlamentem (1625-1649)...........................142
B. Okres Republiki (1649-1660)........................................................144
C. Restauracja Stuartów i chwalebna rewolucja (1660-1688)..........145
3. Ukształtowanie się systemu
parlamentarno-gabinetowego (XVIII-XIX w.)................................147
4. Demokratyzacja systemu parlamentarnego w XIX-XX wieku...........152
A. Reformy prawa wyborczego...........................................................152
B. Reforma Izby Lordów.....................................................................154
5. Zarząd centralny państwa.....................................................................155
6. Reformy administracji lokalnej i sądownictwa...................................156
7. Znaczenie ustroju Anglii dla europejskiego konstytucjonalizmu.......157
Stany Zjednoczone Ameryki
1. Uwagi wstępne.....................................................................................158
2. Deklaracja Niepodległości...................................................................160
3. Konstytucja 1787 r. i praktyka konstytucyjna XIX-XX wieku...........161
A. Ogólna charakterystyka konstytucji............................................... 161
B. Władza ustawodawcza...................................................................162
C. Władza wykonawcza—prezydent.................................................165
D. Administracja federalna................................................................167
E. Władza sądowa...............................................................................168
F. Prawa obywatelskie.......................................................................170
4. Ustrój stanów.......................................................................................171
5. Cechy konstytucjonalizmu amerykańskiego........................................172
Spis treści
9
Francja początków konstytucjonalizmu
1. Uwagi wstępne.....................................................................................174
2. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela.............................................175
3. Konstytucja z 3 września 1791 r..........................................................177
4. Konstytucje Rewolucji Francuskiej (1793, 1795)...............................178
A. Konstytucja jakobińska 1793 r.......................................................178
B. Dyktatura jakobińska.....................................................................179
C. Konstytucja 1795 r.........................................................................180
5. Konstytucja 1799 r. i system rządów napoleońskich...........................181
6. Reformy zarządu terytorialnego...........................................................183
A. Reformy Konstytuanty.................................................................... 183
B. Reforma napoleońska.....................................................................184
7. Reforma sądownictwa..........................................................................186
8. Stosunki państwo — Kościół...............................................................187
Francja konstytucyjna
1. Uwagi wstępne.....................................................................................189
2. Konstytucje monarchiczne...................................................................190
A. Karta Konstytucyjna Ludwika XVIII..............................................190
B. Karta Konstytucyjna z 1830 r........................................................194
3. Konstytucje republikańskie..................................................................196
A. Konstytucja II Republiki z 1848 r..................................................196
B. Konstytucja III Republiki z 1875 r.................................................197
C. Konstytucje Francji po II wojnie światowej..................................202
4. Konstytucja cesarska z 1852 r..............................................................204
5. Organizacja zarządu państwa...............................................................205
6. Stosunki państwo — Kościół...............................................................207
FORMY PAŃSTWOWOŚCI NIEMIECKIEJ W XIX I XX WIEKU
1. Uwagi wstępne.....................................................................................208
2. Związek Reński (1806-1813)..............................................................208
3. Związek Niemiecki (1815-1866).........................................................210
4. Związek Północno-Niemiecki (1867-1871)........................................212
5. II Rzesza Niemiecka (1871-1918).......................................................213
6. Republika Weimarska (1919-1933)....................................................216
7. Okres tzw. Trzeciej Rzeszy (1933-1945)............................................220
8. Niemcy po II wojnie światowej...........................................................221
Państwo pruskie w XIX-XX wieku
1. Uwagi wstępne.....................................................................................224
2. Reformy Steina-Herdenberga...............................................................224
3. Konstytucyjna monarchia pruska (1850-1918)...................................226
A. Konstytucja z 1850 r......................................................................226
B. Reforma administracji terytorialnej i wprowadzenie samorządu.. 228
10
Spis treści
Państwo Habsburgów w XIX-XX wieku
1. Uwagi wstępne.....................................................................................229
2. Kształtowanie się systemu konstytucyjnego (1848-1866)..................229
3. Okres konstytucyjny (1867-1918).......................................................230
Ustrój Rosji w XIX i XX wieku
1. Uwagi wstępne.....................................................................................233
2. Organizacja państwa rosyjskiego w XIX wieku..................................234
3. Okres konstytucyjny (1906-1917).......................................................238
4. Okres Republiki (1917)........................................................................239
5. Państwo radzieckie (1917-1991).........................................................240
podsumowanie............................................................................................243
Zakończenie...............................................................................................245
Indeks...........................................................................................................247