Słowniczek

Słowniczek
Terminy z zakresu CSR
Akcja społeczna – jednorazowe lub cykliczne
Global Compact – projekt Sekretarza Generalnego
Kampania społeczna – szereg działań skierowa-
działania społeczne, mające na celu pomoc danej
ONZ Kofiego Annana mający na celu kształtowa-
nych na zmianę postaw lub zachowań określonej
grupie lub osobie. Cechuje ją krótkotrwałość.
nie nowej roli biznesu, między innymi poprzez
grupy ludzi, jak również ich prewencji. Do realizacji
Przykładem akcji jednorazowej może być akcja
przestrzeganie praw człowieka, standardów pracy
kampanii społecznych wykorzystuje się masowe
Krewniacy, zachęcająca do oddawania krwi na
oraz prowadzenie działalności w harmonii ze
kanały komunikacji (media klasyczne, działania
rzecz osób potrzebujących
środowiskiem naturalnym. Global Compact zrzesza
niekonwencjonalne), zaś w jej realizację zaangażo-
organizacje pozarządowe oraz ponad 2000 firm
wanych jest wiele podmiotów – przedsiębiorstwa,
CSR Consulting – firma, współpracująca z podmio-
z różnych regionów świata, w tym również
organizacje społeczne czy instytucje państwowe.
tami i instytucjami z różnych branż, wspierająca je
Pomorską Spółkę Gazownictwa oraz PGNiG SA
Podmioty te mogą udzielać pomysłodawcom
kampanii różnego rodzaju wsparcia – począwszy
w przełożenia idei odpowiedzialnego biznesu na
Grasz o staż – najstarszy polski konkurs sta-
od pomocy finansowej, przez pomoc rzeczową,
żowy, organizowany od 1996 roku przez „Gazetę
na usługach kończąc. Zaangażowanie się firmy
Deklaracja zrównoważonego rozwoju branży ener-
Wyborczą” oraz PricewaterhouseCoopers. Co roku
w daną kampanię społeczną wzmacnia jej
getycznej – deklaracja podpisana po raz pierwszy
w konkursie nagrodami są płatne staże oraz
wizerunek jako instytucji angażującej się w swoje
17 czerwca 2009 roku, stanowiąca o rozumieniu
nagrody dodatkowe (studia podyplomowe, szko-
otoczenie, jak również daje możliwość zacieśnienia
i chęci wprowadzenia do zasad funkcjonowania
lenia, książki), fundowane przez współpracujące
relacji między pracownikami oraz firmy z konkret-
firmy idei zrównoważonego rozwoju. Została
z organizatorami firmy i organizacje pozarządowe
nymi grupami
skiego rynku energetycznego: EDF Polska, Enea,
HSE (ang. Health, Safety, Environment; pol. Zdro-
Kodeks Wartości Firmy – przyjęty przez przed-
GAZ-SYSTEM, GDF SUEZ Energia Polska, Turon,
wie, Bezpieczeństwo, Środowisko) – zasady postę-
siębiorstwo kodeks wartości, który stanowi o
Vattenfall Poland oraz pomysłodawcę deklaracji
powania w zakresie działań BHP oraz ochrony
kulturze organizacyjnej danej firmy. Wspólny
– PGNiG SA. 17 czerwca 2010 roku kolejne 3 firmy
środowiska, określone przepisami mającymi
kodeks wartości pozwala pracownikom na lepsze
przystąpiły do tej inicjatywy - Fortum Power and
charakter międzynarodowy
zrozumienie niepisanych idei i zasad funkcjonowa-
działania biznesowe
podpisana przez największe przedsiębiorstwa pol-
nia danej firmy, a dzięki temu na stworzeniu z nią
Heat Polska, Grupa Lotos oraz Polskie Sieci Elektroenergetyczne Operator.
Interesariusz – podmiot zainteresowany działalno-
oraz z resztą pracowników bliższych relacji
ścią firmy. Zalicza się do niego zarówno podDialog społeczny – wymiana informacji między
mioty zewnętrze, takie jak osoby, społeczności,
London Benchmarking Group Polska – inicjatywa
zainteresowanymi stronami, które dotyczą najczę-
instytucje, organizacje i urzędy, jak i podmioty
służąca lepszemu mierzeniu wpływu społecznego
ściej wspólnych problemów i zagadnień społecz-
wewnętrzne – pracowników firmy, akcjonariuszy
przedsiębiorstw, wdrażana w Polsce przez CSR
Consulting we współpracy również z Danone,
nych. Uczestnikami dialogu społecznego mogą
być zarówno instytucje publiczne, jak i prywatne
Inwestowanie społecznie odpowiedzialne (ang.
BZ WBK, GLAXO, Ikea oraz Żywiec. W wyniku roz-
– przedsiębiorcy i organizacje pozarządowe.
Socially Responsible Investing, SRI) – działania
wijania tej inicjatywy przedsiębiorstwa mają możli-
Warunkiem jego powodzenia jest przede wszyst-
firmy biorące pod uwagę w równym stopniu
wość zdobywania wiedzy na temat efektywnego
kim współpraca i rzetelność informacji
dobro firmy oraz dobro społeczne. Inwestorzy
zarządzania swoim zaangażowaniem społecznym
społecznie odpowiedzialni uprzywilejowują
82
Filantropia – bezinteresowna działalność osób,
w swoich inwestycjach te firmy, które praktykują
Łańcuch wartości – ściśle określone strumienie
organizacji, firm na rzecz osób potrzebujących,
lub promują zasady zrównoważonego rozwoju,
różnego typu działań, które są podejmowane
wyrażająca troskę o dobro wspólne. Polega przede
ochrony środowiska, ochrony praw człowieka
przez dane firmy tworzące wspólny systemem
wszystkim na udzielaniu pomocy finansowej lub
czy ochrony praw konsumenta
wartości. Łańcuch ten klarownie ukazuje współza-
materialnej. Współczesnie realizowana jest głów-
leżność kolejnych firm oraz procesy powiększania
nie poprzez fundacje i stowarzyszenia
przez nie wartości własnych wyrobów
Forum Odpowiedzialnego Biznesu (FOB)
Marketing zaangażowany społecznie – to forma
– organizacja pozarządowa, której misją jest
pośrednia pomiędzy marketingiem komercyjnym
upowszechnianie idei odpowiedzialnego biznesu
a marketingiem społecznym. Polega na wspar-
jako standardu obowiązującego w Polsce w celu
ciu określonego celu społecznego, jednocześnie
zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstw,
przyczyniając się do wzmocnienia własnego
zadowolenia społecznego i poprawy stanu
wizerunku. Jego realizacja często angażuje trzy
środowiska. Do forum należy wiele firm w Polsce,
strony – przedsiębiorstwa, organizacje społeczne
m.in. PGNiG
oraz konsumentów
PGNiG
Odpowiedzialna energia
Program społeczny – zaplanowane działania, które
Wolontariat pracowniczy – polega na angażowa-
mają na celu rozwiązanie lub przeciwdziałanie
niu się pracowników firm w działalność na rzecz
konkretnemu problemowi społecznemu. Może
organizacji społecznych na zasadzie wolontariatu.
być realizowany wspólnie bądź niezależnie przez
Pracownicy wolontariusze świadczą różnego
instytucje publiczne, biznes i organizacje społeczne
rodzaju prace na rzecz potrzebujących, wykorzystując przy tym swe umiejętności i zdolności,
Raport społeczny – raport wydawany przez
a jednocześnie rozwijając swe talenty w innych
firmę, przedstawiający w sposób całościowy, jak
dziedzinach. Firma wspiera pracownika w tych
realizuje ona strategię zrównoważonego rozwoju
działaniach w zależności od przyjętych praktyk:
i odpowiedzialnego biznesu. Uwzględnia on aspekt
umożliwia pracownikowi wolontariat w godzinach
ekonomiczny, społeczny, jak również ekologiczny
pracy, przekazuje pomoc rzeczową, wsparcie
działań firmy
logistyczne czy finansowe
Społeczna odpowiedzialność biznesu (ang. Corpo-
Zrównoważony rozwój (ang. Sustainable Develop-
rate Social Responsibility, CSR) – strategia, która
ment) – rozwój społeczno-gospodarczy, w którym
zakłada dobrowolne uwzględnianie przez firmę
podejmowanie działania z zakresu polityki, gospo-
interesów społecznych przy dążeniu do osiągania
darki czy społeczeństwa uwzględniają zachowanie
celów ekonomicznych. CSR zakłada podejmowanie
równowagi ze środowiskiem naturalnym. Jego celem
decyzji i działań z uwzględnieniem takich czyn-
jest takie wykorzystywanie naturalnych zasobów
ników, jak: zasady etyczne, prawa pracowników,
ziemi, aby zagwarantować możliwość korzystania
prawa człowieka, otoczenie społeczne i środo-
z nich przyszłym pokoleniom. Idea zrównoważonego
wisko naturalne. Przyjmuje się, że społeczna
rozwoju jest obecna w Prawie ochrony środowiska
odpowiedzialność biznesu powinna być obok
– Dz.U. 2001.62.627, art. 3 ust. 50
ekonomicznych dążeń firmy integralną częścią
polityki przedsiębiorstwa
Społeczność lokalna – zbiorowość ludzi mieszkająca na danym terenie, połączona więzią społeczną, wspólną tradycją oraz kulturą. Społeczność
lokalną możemy określić mieszkańców wsi, gminy,
osiedla, dzielnicy lub miasta
Sponsoring – wzajemne zobowiązanie dwóch
stron, sponsora i sponsorowanego, gdzie sponsor
przekazuje środki finansowe, materialne lub
usługi sponsorowanemu, w zamian za co ten
pełni świadczenia promocyjne. Sponsoring jest
działaniem planowanym i świadomym, służącym
kreowaniu pozytywnego wizerunku firmy
Struktura organizacyjna – układ zależności występujący między różnymi stanowiskami w firmie,
a także między podlegającymi jej organizacjami
i stowarzyszeniami. Celem istnienia struktury
organizacyjnej jest jasny podział pracy oraz
wskazanie hierarchii zależności. Dobrze zorganizowana struktura organizacyjna umożliwia sprawne
i efektywne zarządzanie firmą
Raport Społeczny
2009
83
Terminy branżowe
Biogazownia – instalacja, która jest w stanie za
LNG (ang. Liquefied Natural Gas) – gaz ziemny
SGT – EuRoPol GAZ System Gazociągów Tranzy-
pomocą fermentacji przetworzyć substraty takie
w postaci ciekłej o temperaturze –163°C; podczas
towych EuRoPol GAZ SA; spółka odpowiedzialna
jak: uprawy energetyczne, odpady poubojowe,
skraplania gaz ziemny zostaje oziębiony do
za przesył gazu ziemnego na polskim odcinku
odpady gorzelniane, metan wytwarzający się na
–163°C. Objętość redukuje się przy tym 630 razy
rurociągu jamalskiego, łączącego złoża z Federacji
Rosyjskiej z Europą Zachodnią
wysypiskach śmieci, na użyteczne paliwo gazowe
nazywane biogazem. Paliwo to można spalać na
OGP GAZ-SYSTEM – Operator Gazociągów
miejscu wytworzenia w niedużych agregatach
Przesyłowych GAZ-SYSTEM SA; spółka powstała
Spółka gazownictwa – przedsiębiorstwo energe-
kogeneracyjnych (0,5-2 MW)
16 kwietnia 2004 roku jako PGNiG Przesył
tyczne zajmujące się dystrybucją paliw gazowych,
sp. z o.o., w której 100% udziałów posiadało
odpowiedzialne za ruch sieciowy w gazowym
CCS (ang. Carbon Capture and Storage, pol. sekwe-
PGNiG; 28 kwietnia 2005 roku nastąpiło przekaza-
systemie dystrybucyjnym, za bieżące i długo-
stracja CO2) – proces oddzielenia dwutlenku węgla
nie Skarbowi Państwa wszystkich udziałów spółki;
okresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego
ze spalin w celu ograniczenia szkodliwej emisji
OGP GAZSYSTEM działa obecnie na podstawie
systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz
tlenku do atmosfery. Ze względu na ograniczone
koncesji Urzędu Regulacji Energetyki jako operator
niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej, rów-
możliwości wykorzystania wychwyconego
gazowego systemu przesyłowego
nież za połączenia z innymi systemami gazowymi,
odpowiednio do obszaru działania
związku, istotnym zagadnieniem związanym
z sekwestracją CO2 jest magazynowanie tlenku,
OSP Operator Systemu Przesyłowego – przedsię-
poprzez zatłaczanie go do eksploatowanych
biorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem
Systemy Zarządzania Środowiskowego – systemy
i wyczerpanych złóż węglowodorów
paliw gazowych, odpowiedzialne za ruch sieciowy
zapisane w normie ISO 14001, bazujące na zasadach
w gazowym systemie przesyłowym, za bieżące
koncepcji kompleksowego zarządzania jakością.
CNG (ang. Compressed Natural Gas) – paliwo, sprę-
i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania
Podstawowym założeniem zarządzania środowi-
żony gaz ziemny o ciśnieniu 20–25 MPa; służy do
tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty
skowego jest poprawa relacji między skutkami
napędu pojazdów silnikowych zarówno z zapło-
oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, rów-
działalności człowieka a środowiskiem. Jest to moż-
nem iskrowym, jak i samoczynnym
nież za połączenia z innymi systemami gazowymi
liwe dzięki jednolitemu zarządzaniu dostępem do
zasobów środowiskowych, eliminacji negatywnych
Dystrybucja – transport paliw gazowych sieciami
PMG – podziemny magazyn gazu; jedynym wła-
efektów działalności gospodarczej oraz racjonal-
dystrybucyjnymi do odbiorców
ścicielem podziemnych magazynów gazu w Polsce
nemu użytkowaniu zasobów naturalnych.
jest Grupa PGNiG. Na terenie kraju znajduje się
Poszukiwanie i Wydobycie lub E&P (ang. Explora-
sześć takich magazynów, pięć we wcześniej
URE – Urząd Regulacji Energetyki; Prezes URE
tion and Production) – jeden z segmentów dzia-
eksploatowanych złożach, szósty (w Mogilnie)
zgodnie z zasadami i przepisami prawa zatwier-
łalności PGNiG, w ramach którego działają spółki
w kawernie solnej
dza taryfy przedłożone przez przedsiębiorstwa
wykonujące prace poszukiwawcze, geofizyczne,
posiadające koncesje na wykonywanie działalności
geologiczne oraz ma miejsce produkcja gazu
Przesył – transport paliw gazowych sieciami prze-
gospodarczej w zakresie między innymi magazy-
ziemnego i ropy naftowej
syłowymi do sieci dystrybucyjnych lub odbiorów
nowania i obrotu paliwami gazowymi
końcowych przyłączonych do sieci przesyłowej
Gaz ziemny – naturalna mieszanina węglowodorów
parafinowych, głównie składająca się z metanu (do
Sieć przesyłowa – sieć gazowa wysokich, średnich
98% w tzw. gazie wysokometanowym); w skorupie
i niskich ciśnień, z wyłączeniem gazociągów kopal-
ziemskiej występuje w postaci złóż
nianych i bezpośrednich; za ruch sieciowy jest
odpowiedzialny operator systemu przesyłowego
Gazociąg bezpośredni – gazociąg, którym bezpośrednio dostarczane jest paliwo gazowe do instala-
Sieć dystrybucyjna – sieć gazowa wysokich, śred-
cji odbiorcy, z pominięciem systemu gazowego
nich i niskich ciśnień z wyłączeniem gazociągów
kopalnianych i bezpośrednich; za ruch sieciowy
GK PGNiG – Grupa Kapitałowa Polskie Górnictwo
Naftowe i Gazownictwo
84
PGNiG
Odpowiedzialna energia
odpowiedzialne są spółki gazownictwa