Analiza -Przygotowanie Zawodowe Dorosłych

ANALIZA SKUTECZNOŚCI I EFEKTYWNOŚCI PRZYGOTOWANIA
ZAWODOWEGO DOROSŁYCH REALIZOWANEGO
W POWIATOWYM URZĘDZIE PRACY W SŁUBICACH
POWIATOWY URZĄD PRACY W SŁUBICACH
Słubice, maj 2012 rok
SPIS TREŚCI
WSTĘP ....................................................................................................................................... 3
SKUTECZNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO DOROSŁYCH
ORGANIZOWANA W 2010 ROKU ........................................................................................... 4
1.
Liczba i odsetek osób, które rozpoczęły oraz które ukończyły program przygotowania
zawodowego dorosłych i zdobyły odpowiednie świadectwo lub zaświadczenie, według formy
przygotowania zawodowego dorosłych, miejsca zamieszkania, wieku, poziomu wykształcenia,
czasu pozostawania bez pracy i przynależności do poszczególnych grup ryzyka na rynku pracy ..... 4
2.
Liczba i odsetek osób zatrudnionych w okresie 3 miesięcy po ukończeniu programu
przygotowania zawodowego dorosłych, według formy przygotowania zawodowego dorosłych..... 10
3.
Koszt ponownego zatrudnienia osób, o których mowa w pkt 1, liczony jako stosunek
poniesionych kosztów przygotowania zawodowego dorosłych do liczby osób zatrudnionych w
okresie 3 miesięcy po ukończeniu programu przygotowania zawodowego dorosłych, według formy
przygotowania zawodowego dorosłych ............................................................................................ 10
4.
Przeciętny czas trwania programu przygotowania zawodowego dorosłych, według formy
przygotowania zawodowego dorosłych ............................................................................................ 10
PODSUMOWANIE............................................................................................................................. 11
2
WSTĘP
W 2010 roku Powiatowy Urząd Pracy w Słubicach zorganizował i podpisał trzy
umowy cywilno-prawne na organizację przygotowania zawodowego dorosłych w formie
praktycznej
nauki
zawodu
dorosłych
umożliwiającej
przystąpienie
do
egzaminu
czeladniczego. Przygotowania zawodowe dorosłych organizowane były w dwóch zawodach,
w zawodzie stolarza oraz w zawodzie blacharza samochodowego.
Zgodnie z § 19 ust. 1 rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 7 kwietnia 2009 r. w sprawie przygotowania zawodowego dorosłych (Dz. U. z 2009 r.
Nr 61, poz. 502) Powiatowy Urząd Pracy dokonuje analizy skuteczności i efektywności
przygotowania zawodowego dorosłych uwzględniając poniższe wskaźniki:
liczbę i odsetek osób, które rozpoczęły oraz które ukończyły program przygotowania
zawodowego dorosłych i zdobyły odpowiednie świadectwo lub zaświadczenie,
według formy przygotowania zawodowego dorosłych, miejsca zamieszkania, wieku,
poziomu wykształcenia, czasu pozostawania bez pracy i przynależności do
poszczególnych grup ryzyka na rynku pracy;
liczbę i odsetek osób, o których mowa w pkt 1, zatrudnionych w okresie 3 miesięcy
po ukończeniu programu przygotowania zawodowego dorosłych, według formy
przygotowania zawodowego dorosłych;
koszt ponownego zatrudnienia osób, o których mowa w pkt 1, liczony jako stosunek
poniesionych kosztów przygotowania zawodowego dorosłych do liczby osób
zatrudnionych w okresie 3 miesięcy po ukończeniu programu przygotowania
zawodowego dorosłych, według formy przygotowania zawodowego dorosłych;
przeciętny czas trwania programu przygotowania zawodowego dorosłych, według
formy przygotowania zawodowego dorosłych.
Efektem przeprowadzonej analizy winno być wskazanie działań jakie należy podejmować
w kolejnych latach aby zwiększyć skuteczność i celowość organizacji przygotowania
zawodowego dorosłych.
3
SKUTECZNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO
DOROSŁYCH ORGANIZOWANA W 2010 ROKU
1. Liczba i odsetek osób, które rozpoczęły oraz które ukończyły program
przygotowania zawodowego dorosłych
i zdobyły odpowiednie świadectwo lub
zaświadczenie, według formy przygotowania zawodowego dorosłych, miejsca
zamieszkania, wieku, poziomu wykształcenia, czasu pozostawania bez pracy
i przynależności do poszczególnych grup ryzyka na rynku pracy
Na przygotowanie zawodowe dorosłych w 2010 roku skierowano osiem osób - sześć osób
w zawodzie stolarza i dwie osoby w zawodzie blacharza samochodowego. Sześć osób spośród
wszystkich skierowanych, tj. 75 % ogółu ukończyło przygotowanie zawodowe dorosłych, zaś
dwie osoby przerwały tę formę aktywizacji zawodowej bezrobotnych. Jedna osoba przerwała
przygotowanie z własnej winy, zaś druga z powodu podjęcia zatrudnienia. Pięciu uczestników
przygotowania zawodowego dorosłych (tj. 83,33 %) spośród osób kończących przygotowanie
zdało egzamin czeladniczy i uzyskało tytuł czeladnika. Jedna osoba w zawodzie blacharza
samochodowego i cztery osoby w zawodzie stolarza. Powyższe dane przedstawia tabela nr 1,
a graficznym ujęciem powyższych danych jest rysunek nr 1.
Forma przygotowania zawodowego
dorosłych
Liczba osób, które
rozpoczęły
przygotowanie
zawodowe
dorosłych
Praktyczna nauka zawodu
8
Liczba osób, które
Ilość
ukończyły
zdobytych
przygotowanie
świadectw
zawodowe
czeladniczych
dorosłych
6
5
Tabela 1. Liczba osób rozpoczynających, kończących przygotowanie zawodowe dorosłych oraz liczba
osób ze świadectwami czeladniczymi.
100%
25%
80%
60%
40%
20%
0%
75%
Odsetek osób,
które nie
ukończyły
przygotowania
zawodowego
dorosłych
Odsetek osób,
które
ukończyły
przygotowanie
zawodowe
dorosłych
100%
16,67%
80%
60%
40%
20%
83,33%
Odsetek osób,
które nie zdały
egzaminu
czeladniczego
Odsetek osób,
które zdały
egzamin
czeladniczy
0%
Rysunek 1. Odsetek osób, które ukończyły, nie ukończyły przygotowania zawodowego dorosłych,
które zdały bądź nie zdały egzaminu czeladniczego.
4
W tabeli nr 2 przedstawione zostały informacje dotyczące liczby uczestników
przygotowania zawodowego dorosłych ze względu na płeć, wiek, wykształcenie, miejsce
zamieszkania, czas pozostawania bez pracy oraz przynależność do poszczególnych grup
ryzyka na rynku pracy.
Praktyczna nauka zawodu dorosłych
Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku
pracy
czas pozostawania bez
Miejsce
pracy
zamieszkania
Poziom wykształcenia
Wiek
Płeć
Wyszczególnienie
SKIEROWANI
ABSOLWENCI
Liczba
Odsetek
Liczba
Odsetek
Kobiety
0
0
0
0
Mężczyźni
8
100
6
100
18 - 24 lata
4
50
3
50
25 - 34 lata
2
25
1
17
35 - 44 lata
0
0
0
0
45 lat i powyżej
2
25
2
33
wyższe
policealne i średnie
zawodowe
0
0
0
0
2
25
2
33
średnie ogólnokształcące
0
0
0
0
zasadnicze zawodowe
2
25
1
17
gimnazjalne
3
37,5
2
33
podstawowe
1
12,5
1
17
Miasto
5
62,5
4
67
Wieś
3
37,5
2
33
do 6 miesięcy
2
25
1
17
od 6 do 12 miesięcy
0
0
0
0
od 12 do 24 miesięcy
2
25
2
33
powyżej 24 miesięcy
4
50
3
50
Osoby do 25 roku życia
4
22
3
20
Długotrwale bezrobotni
6
33
6
40
Kobiety, które nie podjęły
zatrudnienia po urodzeniu
dziecka
0
0
0
0
Osoby powyżej 50 roku
życia
1
6
1
7
Osoby bez kwalifikacji
zawodowych, bez
doświadczenia
zawodowego lub bez
wykształcenia średniego
7
39
5
33
Osoby wychowujące co
najmniej jedno dziecko do
18 roku życia
0
0
0
0
5
Osoby, które po odbyciu
kary pozbawienia
wolności nie podjęli
zatrudnienia
Niepełnosprawni
0
0
0
0
0
0
0
0
Tabela nr 2. Struktura osób skierowanych i kończących przygotowanie zawodowe dorosłych wg płci,
wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania, czasu pozostawania bez pracy i przynależności do
poszczególnych grup ryzyka na rynku pracy.
Uczestnikami przygotowania zawodowego dorosłych w formie praktycznej nauki
zawodu byli wyłącznie mężczyźni, w większości mieszkający w mieście (5 osób
skierowanych oraz 4 osoby, które ukończyły program przygotowania zawodowego
dorosłych). Jedynie ponad 30 % ogółu to uczestnicy mieszkający na wsi. W sposób graficzny
przedstawia to rysunek nr 2.
STRUKTURA OSÓB SKIEROWANYCH I ABSOLWENTÓW
PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO DOROSŁYCH WG MIEJSCA
ZAMIESZKANIA
70
60
50
40
30
62,5
67
Miasto
Wieś
37,5
33
20
10
0
ABSOLWENCI
SKIEROWANI
Rysunek 2. Struktura osób skierowanych i absolwentów przygotowania zawodowego dorosłych wg
miejsca zamieszkania.
Biorąc pod uwagę osoby skierowane do odbycia przygotowania zawodowego
dorosłych, należy podkreślić, iż w przeważającej liczbie są to ludzie młodzi do 25 roku życia,
stanowiący 50 % ogólnej liczby uczestników. W przedziale wiekowym między 25 a 34
rokiem życia oraz w przedziale powyżej 45 roku życia znajdują się po dwie osoby (rysunek
nr 3).
Wśród osób, które ukończyły praktyczną naukę zawodu także największą grupę
stanowiły osoby do 25 roku życia. Ich odsetek wyniósł 50 % ogólnej liczby osób. 33 %
bezrobotnych to osoby w przedziale wiekowym powyżej 45 roku życia, zaś jedna osoba
mieści się w przedziale wiekowym od 25 do 35 roku życia (rysunek nr 4).
6
STRUKTURA OSÓB SKIEROWANYCH NA PRZYGOTOWANIE
ZAWODOWE DOROSŁYCH WG WIEKU
3
2,5
2
3
1,5
2
1
1
0,5
0
0
18 - 24 lata
25 - 34 lata
35 - 44 lata
45 lat i powyżej
Rysunek 3. Struktura osób skierowanych na przygotowanie zawodowe dorosłych wg wieku.
STRUKTURA OSÓB, KTÓRE UKOŃCZYŁY PRZYGOTOWANIE
ZAWODOWE DOROSŁYCH WG WIEKU
4
3,5
3
2,5
2
4
1,5
1
2
2
0
0,5
0
18 - 24 lata
25 - 34 lata
35 - 44 lata
45 lat i powyżej
Rysunek 3. Struktura osób, które ukończyły przygotowanie zawodowe dorosłych wg wieku.
Analizując uczestników przygotowania zawodowego dorosłych pod względem
wykształcenia warto podkreślić, iż największą ich liczbę stanowiły osoby z wykształceniem
gimnazjalnym, których odsetek wyniósł 37,5 %. Spośród ośmiu osób skierowanych dwie
osoby posiadały wykształcenie zasadnicze zawodowe, dwie osoby wykształcenie policealne
i średnie zawodowe, a jedna wykształcenie podstawowe, co obrazowo przedstawia rysunek
nr 4.
7
STRUKTURA OSÓB SKIEROWANYCH NA PRZYGOTOWANIE
ZAWODOWE DOROSŁYCH WG WYKSZTAŁCENIA
1
podstawowe
3
gimnazjalne
2
zasadnicze zawodowe
0
średnie ogólnokształcące
2
policealne i średnie zawodowe
0
wyższe
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
Rysunek 4. Struktura osób skierowanych na przygotowanie zawodowe dorosłych wg wykształcenia.
Wśród osób kończących program przygotowania zawodowego dorosłych dwie osoby
posiadały wykształcenie gimnazjalne, dwie osoby wykształcenie policealne i średnie
zawodowe, jedna osoba zasadnicze zawodowe oraz jedna osoba wykształcenie podstawowe.
(rysunek nr 5).
STRUKTURA OSÓB, KTÓRE UKOŃCZYŁY PRZYGOTOWANIE
ZAWODOWE DOROSŁYCH WG WYKSZTAŁCENIA
podstawowe
1
gimnazjalne
2
zasadnicze zawodowe
1
1
0
średnie ogólnokształcące
2
policealne i średnie zawodowe
0
wyższe
0
0,5
1
1,5
2
Rysunek 5. Struktura osób, które ukończyły program przygotowania zawodowego dorosłych wg
wykształcenia.
Poniższy rysunek ilustruje podział osób skierowanych do odbycia przygotowania
zawodowego dorosłych w formie praktycznej nauki zawodu oraz osób, które ukończyły
przygotowanie zawodowe dorosłych, ze względu na przynależność do grupy szczególnego
ryzyka na rynku pracy. Najwięcej osób, zarówno skierowanych jak i absolwentów
praktycznej nauki zawodu, to osoby do 25 roku życia, długotrwale bezrobotne, bez
kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia zawodowego, a także bez wykształcenia
8
średniego. Jedna osoba spośród ogółu mieści się w kategorii powyżej 50 roku życia. Żaden z
uczestników przygotowania zawodowego dorosłych nie posiada orzeczenia o stopniu
niepełnosprawności.
7
7
6 6
skierowani
6
5
5
4
4
absolwenci
3
3
2
1 1
1
0 0
0
Do 25 roku życia
Długotrwale
bezrobotni
Kobiety, które nie
podjeły
zatrudnienia po
urodzeniu dziecka
0 0
Pozyżej 50 roku
życia
Bez kwalifikacji
zawodowych, bez
doświadcznenia
zawodowego lub
bez wykształcenia
średniego
Osoby
wychowujące co
najmniej jedno
dziecko do 18
roku życia
0 0
Osoby, które po
odbyciu kary
pozbawienia
wolności nie
podjęli
zatrudnienia
0 0
Niepełnosprawni
Rysunek nr 6. Struktura osób skierowanych i absolwentów przygotowania zawodowego dorosłych ze
względu na przynależność do grup ryzyka na rynku pracy.
Mając na uwadze czas pozostawania bez pracy należy zaznaczyć, że największy
odsetek (50 %) stanowią osoby figurujące w ewidencji osób bezrobotnych ponad 24 miesiące.
Dotyczy to zarówno osób, które rozpoczęły jak i ukończyły program przygotowania
zawodowego dorosłych (rysunek 7).
STRUKTURA OSÓB SKIEROWANYCH I ABSOLWENTÓW PRZYGOTOWANIA
ZAWODOWEGO DOROSŁYCH WG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY
4
4
3,5
3
3
2,5
2
2
2
od 6 do 12 miesięcy
2
1,5
od 12 do 24 miesięcy
1
1
0,5
do 6 miesięcy
powyżej 24 miesięcy
0
0
0
SKIEROWANI
ABSOLWENCI
Rysunek nr 7. Struktura osób skierowanych i absolwentów przygotowania zawodowego dorosłych
wg czasu pozostawania bez pracy.
9
2. Liczba i odsetek osób zatrudnionych w okresie 3 miesięcy po ukończeniu
programu przygotowania zawodowego dorosłych, według formy przygotowania
zawodowego dorosłych
W ciągu trzech miesięcy od ukończenia programu przygotowania zawodowego
dorosłych żadna z osób kończących nie podjęła zatrudnienia. Jednakże w ciągu 4 miesięcy
od ukończenia przygotowania zawodowego dorosłych 1 osoba stanowiąca zaledwie 17 %
ogółu utraciła status osoby bezrobotnej z tytułu podjęcia pracy.
3. Koszt ponownego zatrudnienia osób, o których mowa w pkt. 1, liczony jako
stosunek poniesionych kosztów przygotowania zawodowego dorosłych do liczby
osób zatrudnionych w okresie 3 miesięcy po ukończeniu programu przygotowania
zawodowego dorosłych, według formy przygotowania zawodowego dorosłych
W związku z faktem, iż w okresie 3 miesięcy od ukończenia programu przygotowania
zawodowego dorosłych w formie praktycznej nauki zawodu żadna z osób kończących nie
podjęła zatrudnienia, nie jesteśmy w stanie wyliczyć kosztu ponownego zatrudnienia.
4. Przeciętny czas trwania programu przygotowania zawodowego dorosłych, według
formy przygotowania zawodowego dorosłych
Przeciętny czas trwania przygotowania zawodowego dorosłych w formie praktycznej
nauki zawodu realizowanego przez Powiatowy Urząd Pracy w Słubicach wyniósł 15 miesięcy
i 25 dni.
10
PODSUMOWANIE
Przygotowanie
Zawodowe
Dorosłych
jest
instrumentem
aktywizacji
osób
bezrobotnych mającym na celu nabywanie umiejętności praktycznych i wiedzy teoretycznej
pozwalającej na zwiększenie szans jego absolwentów na znalezienie pracy. Odbywa się ono
bez nawiązywania stosunku pracy z pracodawcą.
Uczestnikami przygotowań zawodowych dorosłych zrealizowanych przez tutejszy
urząd byli wyłącznie mężczyźni, w większości w wieku do 25 roku życia i mieszkający
w mieście. Ponadto największy ich odsetek stanowiły osoby figurujące w rejestrze osób
bezrobotnych nieprzerwanie przez okres ponad 2 lat.
Spośród sześciu osób, które ukończyły program przygotowania zawodowego
dorosłych jedynie jedna osoba podjęła zatrudnienie. Pozostałe osoby nadal widnieją
w ewidencji osób bezrobotnych urzędu.
Powyższa analiza pokazuje niewielką skuteczność i efektywność zrealizowanych
przez Urząd Pracy w Słubicach przygotowań zawodowych dorosłych. Spośród wszystkich
osób skierowanych, praktyczną naukę zawodu ukończyło 75 % uczestników, z których
ok. 84 % zdało egzamin i uzyskało tytuł czeladnika. Całkowity koszt 3
przygotowań
zawodowych dorosłych zrealizowanych przez Urząd Pracy w Słubicach wyniósł
169.104,81 zł. (stypendia dla osób skierowanych, składki na ubezpieczenia społeczne,
wydatki dla pracodawców oraz należne dla pracodawców premie), co daje w przeliczeniu
na jedną osobę kwotę 21.138,10 zł.
Należy podkreślić, iż już na etapie rekrutacji uczestników do przygotowania
zawodowego dorosłych Powiatowy Urząd Pracy w Słubicach natrafił na wiele problemów.
Propozycję przygotowania zawodowego dorosłych przedłożono dużej liczbie osób
bezrobotnych. Wielu spośród nich nie wyraziło chęci udziału w w/w formie pomocy
i odmawiało przyjęcia propozycji, co w rezultacie skutkowało wyrejestrowaniem ich
z ewidencji osób bezrobotnych. Dlatego też trudno było wybrać odpowiednią grupę
uczestników.
Kolejnym utrudnieniem przy realizacji przygotowania zawodowego dorosłych była
współpraca Powiatowego Urzędu Pracy w Słubicach z Izbą Rzemieślniczą. Przepisy prawne
oraz procedury, na podstawie których działają obie instytucje są zróżnicowane. Dużym
problemem okazała się płatność za przeprowadzenie egzaminów czeladniczych, który
wyrażał się przede wszystkim w tym, iż inaczej traktuje się uczniów, a inaczej osoby
bezrobotne.
Uczniowie
sami
regulowali
płatność
za
siebie,
natomiast
płatność
za bezrobotnych regulował urząd pracy, który dopiero po należycie wykonanej usłudze może
tego dokonać. W związku z powyższym wielokrotnie zmieniano umowę na zorganizowanie
11
egzaminów czeladniczych, gdyż warunki stawiane Izbie nie były przez nią akceptowane. Po
długich wymianach uwag w końcowej fazie doszło do porozumienia.
Powyższe informacje pokazują jak droga i mało opłacalna jest ta forma aktywizacji
osób bezrobotnych oraz jak duże trudności istnieją podczas jej realizacji.
Analiza sporządzona na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Słubicach
Sporządziła: E. Radziukiewicz
Specjalista ds. rozwoju zawodowego – stażysta
Dnia, 07.05.2012 r.
12