Załącznik Nr 8

Biuro Projektowo-Doradcze „EKOPROFIL”
Filip Szydeł
ul. Nałkowskich 104/6a
20-470 Lublin
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej sp. z o.o.
ul. Piekarskiego 3
22-300 Krasnystaw
Inwestor:
Projekt rekultywacji
tymczasowego miejskiego składowiska
odpadów komunalnych w Niemienicach
(Krakowskie Przedmieście)
miejscowość: Niemienice
gmina: Krasnystaw
powiat: krasnystawski
województwo: lubelskie
Opracowali:
..............................
mgr inż. Filip Szydeł
..............................
mgr Zofia Szydeł
..............................
mgr Lech Wójcik
Lublin, grudzień 2004 r.
2
SPIS TREŚCI
1. Wstęp
1.1. Cel i zakres opracowania
1.2. Podstawy prawne projektu
1.3. Wykorzystane materiały
2. Charakterystyka terenu składowiska
2.1. Położenie geograficzne i zagospodarowanie terenu
2.2. Morfologia i hydrografia
2.3. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne
3. Charakterystyka składowiska
3.1. Informacja o odpadach gromadzonych na składowisku
3.2. Oszacowanie ilości gazu wysypiskowego (biogazu)
3.3. Działania mające na celu ograniczenie wpływu na środowisko
4. Cel i zadania rekultywacji
4.1. Cel rekultywacji
4.2. Zadania rekultywacji
5. Rekultywacja techniczna składowiska
5.1. Charakterystyka odpadów przewidzianych do wykorzystania przy
kształtowaniu nasypu rekultywacyjnego
5.2. Prace porządkowe i przygotowawcze
5.3 Uformowanie nasypu rekultywacyjnego z warstwą glebotwórczą
5.4. Odwodnienie składowiska
5.5. Wytyczne do prac ziemnych
6. Odgazowanie składowiska
6.1. Wstęp
6.2. Cle odgazowania
6.3. Rozwiązanie techniczne odgazowania
3
7. Rekultywacja biologiczna składowiska
7.1. Zabudowa biologiczna
7.2. Pielęgnacja
8. Piezometry górnokredowego poziomu wodonośnego
9. Spis wykorzystanych materiałów
10. Harmonogram robót
11. Wnioski i zalecenia
4
Spis załączników tekstowych
1. Pismo Starostwa Powiatowego w Krasnymstawie z dnia 14.11.2003 r.
znak: RO.7645/s/6/03
2. Decyzja Starostwa Powiatowego w Krasnymstawie z dnia 19.12.2003 r.
znak: RO.7645/s/14/03
3. Wyniki badań gleby w sąsiedztwie składowiska odpadów w Niemienicach
4. Ocena jakości glin zastoiskowych ze złóż: Izbica, Ciechanki 1
i Ciechanki 2
5. Charakterystyka osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków
Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Krasnymstawie i
ocena możliwości ich wykorzystania do prac rekultywacyjnych
6. Przedmiar robót
7. Kosztorys inwestorski
8. Kosztorys ślepy (nakładczy)
Spis załączników graficznych
1.
2.
3.
4.
5.
Mapa administracyjno-topograficzna w skali 1: 280 000
Mapa sytuacyjno-wysokościowa w skali 1: 10 000
Mapa ewidencyjna gruntów w skali 1: 5 000
Mapa dokumentacyjna w skali 1: 500
Przekroje geologiczno-techniczne podłużne i poprzeczne przez składowisko
w skali 1 :
50
500
6. Mapa zagospodarowania terenu po zakończeniu rekultywacji składowiska
w skali 1: 500
7. Objaśnienia symboli
8. Dokumentacja fotograficzna
9. Schemat studzienki odgazowującej
10. Schemat studzienki odciekowej
11. Projekt geologiczno-techniczny otworów kontrolno-obserwacyjnych
(piezometrów)
12. Profile analityczne archiwalnych otworów wiertniczych w skali 1: 100
5
1. Wstęp
Przedmiotowy projekt rekultywacji tymczasowego składowiska
odpadów komunalnych
w miejscowości Niemienice (Krakowskie
Przedmieście) opracowany został na zlecenie Przedsiębiorstwa Gospodarki
Komunalnej Sp. z o.o. w Krasnymstawie ul. Piekarskiego 3 w grudniu 2004 r.
przez Biuro Projektowo-Doradcze „EKOPROFIL” Filip Szydeł w Lublinie.
Podstawą merytoryczną projektu były zalecenia zawarte w przeglądzie
ekologicznym składowiska, opracowanym w czerwcu 2002 r., piśmie Starostwa
Powiatowego w Krasnymstawie z dnia 14.11.2003 r. znak: RO.7645/s/6/03 (zał.
tekst. nr 1) oraz decyzji Starostwa Powiatowego w Krasnymstawie z dnia
19.12.2003 r. znak: RO.7645/s/14/03 (zał. tekst. nr 2), wskazującym na
celowość zakończenia jego eksploatacji i przestąpienia do rekultywacji.
1.1. Cel i zakres opracowania
Opracowanie jest dokumentacją projektową rekultywacji tymczasowego
miejskiego składowiska odpadów komunalnych dla miasta Krasnystaw i gmin
ościennych
położonego w miejscowości Niemienice (Krakowskie
Przedmieście).
Dokumentacja projektowa obejmuje swoim zakresem:
1. określenie warunków lokalizacja składowiska;
2. warunki geologiczne i hydrogeologiczne;
3. identyfikację podstawowych zagrożeń dla środowiska opracowaną na
etapie przeglądu ekologicznego składowiska;
4. projekt rekultywacji technicznej;
5. charakterystykę gruntów przewidzianych do formowania nasypu
rekultywacyjnego;
6. projekt rekultywacji biologicznej składowiska;
7. projekt odgazowania składowiska;
8. projekt wykonania piezometrów dla badania wód podziemnych;
9. przedmiar robót.
1.2. Podstawy prawne projektu
-
Podstawy prawne niniejszego projektu stanowią:
ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U.
Nr 62, poz. 627, ze zm.);
ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628);
ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony
środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U.
Nr 100, poz. 1085);
6
-
-
-
-
-
ustawa o nawozach i nawożeniu z dnia 26 lipca 2000 r. (Dz. U. Nr 89,
poz. 991);
ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r.
(Dz. U. Nr 16, poz. 78, w 1997 r. - Dz. U. Nr 60, poz. 370, Dz. U. Nr 80,
poz. 505, Dz. U. Nr 160, poz. 1079, w 1998 r. – Dz. U. Nr 106, poz. 668);
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i
zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk
odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549);
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie
zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu
składowisk odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858);
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie
komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. Nr 134, poz. 1140);
rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 czerwca
2002 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach
i nawożeniu (Dz. U. Nr 60, poz. 615 i 616);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie
katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
1.3. Wykorzystane materiały
Jako materiały podstawowe przy opracowaniu niniejszego projektu
wykorzystano:
- przegląd ekologiczny tymczasowego miejskiego składowiska odpadów
komunalnych w Niemienicach (Krakowskie Przedmieście) opracowany w
czerwcu 2002 r.;
- mapę sytuacyjno-wysokościową terenu składowiska w skali 1: 500,
opracowaną przez Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w
Lublinie Oddział w Chełmie Pracownia w Krasnymstawie według stanu na
dzień 29.11.2004 r.
- Projekt techniczny tymczasowego składowiska (wysypiska) odpadów
komunalnych dla miasta Krasnegostawu,
- Badania podłoża gruntowego pod w/w składowisko opracowane przez
Biuro Projektów Ciepłownictwa Wodociągów i Kanalizacji „CEWOK”, w
Warszawie, Warszawa 1985 rok.
Pozostałe materiały wykorzystane w opracowaniu projektu w tym
również literaturę fachową przedstawiono w rozdziale 8 niniejszego projektu.
7
2. Charakterystyka terenu składowiska
2.1. Położenie geograficzne i zagospodarowanie terenu
Teren tymczasowego miejskiego składowiska odpadów komunalnych
zlokalizowano w zachodniej części miasta Krasnegostawu (Krakowskie
Przedmieście), w obrębie wsi Niemienice, ok. 3,5 km od centrum miasta
Krasnegostawu, będącego jednocześnie siedzibą władz Powiatu i Gminy. Gmina
i Powiat Krasnystaw położone są w południowo-wschodniej stronie środkowej
części województwa lubelskiego.
Powierzchnia gminy Krasnystaw wynosi 150,96 km2, zamieszkuje ją
blisko 10 000 osób w 25 sołectwach, a średnia gęstość zaludnienia wynosi 66
osób/km2. Głównym ośrodkiem administracyjnym i usługowo-przemysłowym
jest miasto Krasnystaw liczące około 21 000 mieszkańców.
Do miejscowości spełniających pomocniczą rolę usługowoadministracyjną należą wsie sołeckie: Stężyca, Ostrów Krupski, Siennica
Nadolna , Niemienice, Latyczów i Małochwiej Duży.
Gmina Krasnystaw ma charakter rolniczo-przemysłowy. Powierzchnia
użytków rolnych wynosi 11 055 ha, co stanowi 73,3 % powierzchni gminy.
Grunty orne zajmują zaś 63,1 % użytków rolnych t.j. 9532 ha. Zakłady
przemysłowe na terenie gminy zlokalizowane są głównie w mieście
Krasnymstawie i jego najbliższej okolicy. Do największych z nich należą:
Cukrownia „Krasnystaw”, Mleczarnia „Krasnystaw”, Zakłady Ceramiki
Sanitarnej „Cersanit”, Zakład Przemysłu Oddzieżowego „CORA-TEX”,
elewator zbożowy „TRITICARR”, producent opakowań „KARTONEX”,
Fermentownia Tytoniu Przemysłowego oraz lokalne zakładu produkcyjne i
usługowe, takie jak: browar, piekarnia oraz Przedsiębiorstwo Gospodarki
Komunalnej.
Omawiane tymczasowe składowisko odpadów komunalnych dla obsługi
miasta i gminy Krasnystaw oraz gmin ościennych zostało usytuowane ok. 3 km
na zachód od przebiegającej południkowo drogi krajowej nr 17 Lublin Zamość, oraz ok. 1,5 km na północ od drogi nr 842 z Krasnegostawu do
Wysokiego.
Tymczasowe składowisko odpadów komunalnych zlokalizowane jest na
działkach nr 20, 21/1, 21/2, 21/3, 22 i 23 wg ewidencji gruntów. Powierzchnia
składowiska wynosi 2,38 ha.
Tymczasowe składowisko odpadów komunalnych położone jest w
zachodniej części miasta, ok. 3,5 km od centrum miasta Krasnegostawu w
Krakowskim Przedmieściu pomiędzy ulicą Bojarczuka a ulicą Krakowskie
Przedmieście. Teren leży w wąwozie na skłonie od ul. Bojarczuka do
ul. Krakowskie Przemieście w kierunku południowo-wschodnim. Odległość
składowiska od najbliższych zabudowań ul. Bojarczuka wynosi ok. 600 mb. a
od ul. Krakowskie Przedmieście ok. 1100 mb.
8
Lokalizacja składowiska jest zgodna z
planem ogólnym
zagospodarowania przestrzennego Miasta Krasnegostawu zatwierdzonym
Uchwałą Nr XI/49/81 WRN w Chełmie z dnia 29.10.1981 r. oraz została
zatwierdzona przez Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Chełmie
decyzją z dnia 30.06.1986 r. znak: UAN-8380/RP/81/86.
Składowisko zostało zamknięte 30.11.2002 r. Do chwili obecnej nie
została zlikwidowana infrastruktura istniejąca na składowisko, w skład której
wchodzą: ogrodzenie z siatki metalowej na słupkach metalowych wraz z bramą
wjazdową, wiata metalowa o konstrukcji szkieletowej, barakowóz oraz plac i
droga z płyt żelbetowych pełnych. Ogrodzenie wraz z bramą wjazdową zostało
w części zdewastowane i rozkradzione. W trakcie eksploatacji składowiska oraz
po jej zakończeniu na teren składowiska systematycznie dowożone były masy
ziemne (w przeważającej części pyły i gliny - utwory lessowe) pochodzące z
wykopów na terenie miasta i gminy Krasnystaw oraz gmin sąsiednich, które są
wykorzystywane do przykrycia odpadów. W zdecydowanej części składowisko
zostało już przykryte warstwą od 0,05 m do 0,7 m pyłów. W południowej części
składowiska można zauważyć odpady komunalne i budowlane składowane „na
dziko” w okresie po 30.11.2001 r. t.j. po zakończeniu eksploatacji składowiska.
Szacunkowa ilość odpadów tych wynosi: odpady komunalne – 25 m3, odpady
budowlane – 40 m3. Aktualne zagospodarowanie terenu zostało przedstawione
w dokumentacji fotograficznej stanowiącej zał. graf. nr 8.
2.2. Morfologia i hydrografia
Według regionalizacji Polski (W. Wiszniewski, W. Chechłowski – 1975)
teren składowiska odpadów w Niemienicach należy do regionu lubelskozamojskiego, który cechuje dominacja klimatu kontynentalnego. Średnia roczna
temperatura wynosi około 7 C. Rozkład opadów atmosferycznych wykazuje
zależność od hipsometrii i waha się w granicach 550 – 600 mm w ciągu roku.
Czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi od 80 o 85 dni, a okres wegetacyjny
trwa od 200 do 210 dni.
Badany teren położony jest w obrębie Wyżyny Lubelskiej. Składowisko
zlokalizowane jest na skłonie opadającym w kierunku południowym. Wysokości
bezwzględne terenu składowiska wynoszą od 230,4 m.n.p.m. w południowym
skraju składowiska do 243,9 w północnym końcu składowiska, wysokości
względne wynoszą więc do 13,5 m. Przed eksploatacją składowiska teren ten
stanowił wąwóz o głębokości 5 – 10 m i szerokości ca 5 – 15 m u podstawy
i 30 m u góry.
Na terenie przedmiotowego składowiska oraz w jego otoczeniu brak jest
wód powierzchniowych.
Badany teren odwadniany jest przez rzekę Żółkiewkę płynącą ok. 1,2 km
na południe od składowiska. Rzędne doliny rzeki Żółkiewki wynoszą tu w
granicach 184.0 – 185.0 m.n.p.m.
9
2.3. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne
Pakiet I
Utwory lessowe
Budowa geologiczna w rejonie tymczasowego składowiska odpadów w
Niemienicach została dobrze rozpoznana na etapie opracowywania projektu
technicznego składowiska. W 1985 r. Biuro Projektów Ciepłownictwa,
Wodocięgów i Kanalizacji w Warszawie opracowało „Techniczne badania
podłoża gruntowego pod wysypisko śmieci dla Krasnegostawu”. W celu
rozpoznania budowy geologicznej wykonano 11 otworów wiertniczych o
głębokości 10 – 20 m.p.p.t. o łącznym metrażu 151 mb. Profile archiwalnych
otworów stanowią zał. graf. nr 12.
W podłożu tymczasowego składowiska odpadów występują utwory
czwartorzędowe typu lessowego reprezentowane przez płyty piaszczyste,
lokalnie piaski pylaste oraz utwory kredowe reprezentowane przez margle.
Miąższość pyłów (lessów) jest dość znaczna i zależna od morfologii terenu, w
dnie wąwozu wynosi od ca 4 m w części zachodniej do ca 10 m w części
wschodniej, natomiast poza obrębem wąwozu (powyżej górnej krawędzi)
wynosi od 14 m do ponad 20 m. Pod w/w utworami pylastymi występują
margle, lokalnie w części stropowej silnie zwietrzałe tworząc cienką warstwę
gliny pylastej zawierającej okruchy margli. Szczegółowy układ wymienionych
gruntów przedstawiono na przekrojach geologiczno-technicznych stanowiących
zał. graf. nr .
W opracowaniu z 1985 r. wykonano ocenę przydatności podłoża
gruntowego zgodnie z normą PN-81/ B-03020 przez podział gruntów na pakiety
i warstwy geotechniczne. Jako kryterium podziału przyjęto rodzaj i stan gruntu.
Do ustalenia parametrów geotechnicznych wydzielanych warstw zastosowano
metodę „ B” korelacyjną w oparciu o cechę wiodącą ustaloną na podstawie
badań terenowych. Dla gruntów spoistych i mało spoistych cechą wiodącą jest
stopień plastyczności natomiast dla gruntów piaszczystych stopień zagęszczenia.
Charakterystyka wydzielanych warstw przedstawia się następująco:
Warstwa Ia
Pyły piaszczyste, w dnie wąwozu oraz w
stropowej partii krawędzi wąwozu plastyczne o
JL = 0.40, natomiast powyżej górnej części
wąwozu twardoplastyczne o JL = 0.20.
Warstwa Ib
Piaski pylaste, piaski pylaste na granicy pyłów
piaszczystych średnio zagęszczone o JD = 0. 40.
Stanowią one niewielkie przebarwienie wśród
pyłów.
Pakiet II
Margle i ich
zwietrzelina
10
Warstwa IIa
Gliny pylaste z okruchami margla występujące
lokalnie w rej. otw.1.2.6 warstwą o miąższości ca
0.5 m i JL = 0.35 bezpośrednio na marglach
Warstwa IIb
Margle - stała miękka
W wykonanych otworach badawczych w sierpniu 1985 roku w strefie
objętej wierceniami
nie stwierdzono występowania zwierciadła wody
gruntowej.
W okresach intensywnych opadów, roztopów wiosennych wody
powierzchniowe spływają dnem wąwozu i zatrzymują się na uformowanej na
etapie prac przygotowawczych, przed eksploatacją składowiska, grobli z
materiału nieprzepuszczalnego (glin i pyłów).
Na badanym terenie występuje jeden użytkowy poziom wodonośny –
górnokredowy. Wody podziemne występują w szczelinowo-porowych utworach
węglanowych mastrychtu górnego. W najbliższym sąsiedztwie tymczasowego
składowiska odpadów w Nienienicach ujmowany jest on przez studnie w
Nienienicach, Krasnymstawie i Kol. Widniówka. Poniżej przedstawiono dane
dotyczące w/w studni:
Nr
studni/rok
wykonania
Miejscowość/
użytkownik
Nr 1/1978 Niemienice/wodociąg
wiejski
Nr 2/1979 Niemienice/wodociąg
wiejski
Nr 1/1951
Krasnystaw/
PGK nr 1
Nr 2/1951
Krasnystaw/
PGK nr 1
Nr 1/1973 Krasnystaw SM /nr 1
Nr 2/1973 Krasnystaw SM/ nr 2
Nr 1/1987
Kol. Widniówka/
wodociąg wiejski
Nr 2/1987
Kol. Widniówka/
wodociąg wiejski
Rzędna Głębokość
/m.n.p.m./
/m/
Ujęty
Głębokość zw. wody
poziom
wodonośny Nawiercone Ustabilizowane
/m.p.p.t./
/m.p.p.t./
210,20
62,0
Cr
26,0
14,0
210,80
65,0
Cr
29,0
13,2
195,90
126,7
Q-Cr
30,0
18,8
195,20
128,2
Q-Cr
24,0
18,0
194,90
194,80
219,70
145,0
150,0
75,0
Q-Cr
Q-Cr
Cr
24,3
26,0
34,0
15,5
16,0
34,0
220,00
70,0
Cr
34,2
34,2
Wody podziemne poziomu górnokredowego w obrębie wsi Niemienice
są dobrej i średniej jakości tzn. nie wymagają uzdatniania. Badany obszar, w
ramach krajowej ochrony zbiorników wód podziemnych, zalega w obrębie
Obszarów Wysokiej Ochrony.
W obrębie tymczasowego składowiska odpadów w Niemienicach
zwierciadło wód podziemnych (górnokredowych) posiada charakter napięty.
11
Rzędna nawierconego zwierciadła wód wynosi ok. 180 m.n.p.m. – 188 m.n.p.m.
tzn. ok. 40 – 55 m.p.p.t. Rzędna ustabilizowanego zwierciadła wód
podziemnych wynosi ok. 197 m.n.p.m. - 200 m.n.p.m. tzn. ok. 20 – 40 m.p.p.t.
Kierunek spływu wód górnokredowego poziomu wodonośnego
skierowany jest na południowy-wschód (zał. graf. nr 4).
3. Charakterystyka składowiska
Przedmiotowe składowisko odpadów komunalnych dla miasta
Krasnystaw i gmin ościennych zlokalizowane na gruntach wsi Niemienice
posiadało charakter składowiska tymczasowego. Zostało ono wybudowane ze
względu na brak miejsca składowania odpadów komunalnych z terenu miasta
Krasnystaw i gmin ościennych.
Docelowe składowisko odpadów
komunalnych dla
miasta
Krasnegostawu i gmin sąsiednich zlokalizowane miało zostać na gruntach
miejscowości Krupiec.
Tymczasowe składowisko odpadów komunalnych dla miasta
Krasnegostawu i okolicznych gmin zlokalizowane jest w Niemienicach
(Krakowskim Przedmieściu). Położone jest ono w odległości około 3,5 km na
zachód od centrum miasta Krasnegostawu (zał. graf. nr 1).
Lokalizacja składowiska jest zgodna z planem ogólnym
zagospodarowania przestrzennego Miasta Krasnegostawu zatwierdzonym
Uchwałą z dnia 29.10.1981 r., znak: XI/49/81 WRN w Chełmie.
Budowa składowiska została poprzedzona badaniami geologicznymi w
celu stwierdzenia przeciwwskazań dla budowy tego typu obiektu. Badania te
wykonane zostały przez BP „CEWOK” w Warszawie w 1985 roku i nie
stwierdziły przeciwwskazań dla budowy składowiska odpadów. Wniosek
lokalizacyjny został zatwierdzony przez Wojewódzkie Biuro Planowania
Przestrzennego w Chełmie decyzją z dnia 30.06.1986 r., znak: UAN8380/RP/81/86.
Projekt techniczny tymczasowego składowiska odpadów komunalnych
w Niemienicach (Krakowskim Przedmieściu) z punktu widzenia ochrony
środowiska, spełniał stawiane w ówczesnym czasie wymogi dla składowisk
odpadów oraz możliwości i sposobów ich rekultywacji.
Składowisko znajduje się na gruntach będących własnością Urzędu
Miasta w Krasnymstawie. Administratorem i eksploatującym składowisko jest
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Krasnymstawie.
Całkowitą pojemność składowiska określono na 90 500 m3.
Eksploatację składowiska rozpoczęło w kwietniu 1987 roku. Wg
założeń projektowych składowiska miało ono być eksploatowane do końca roku
1991 r. t.j. do daty oddania do użytku docelowego składowiska odpadów
12
komunalnych dla miasta Krasnegostawu i gmin sąsiednich w miejscowości
Krupiec.
Ze względu na przerwane prace przy budowie składowiska na gruntach
wsi Kupiec i przesunięciu terminu zakończenia jego budowy, w 1995 roku
podjęto decyzję o przedłużeniu czasookresu funkcjonowania tymczasowego
składowiska w Krakowskim Przedmieściu do roku 2000.
Składowisko było eksploatowane do 30 listopada 2001 roku, kiedy to do
eksploatacji zostało oddane składowisko w miejscowości Krupiec.
Przedmiotowe tymczasowe składowisko odpadów komunalnych
zlokalizowane jest w wąwozie polodowcowym. Niecka wąwozu zajmuje
powierzchnię 2,38 ha. Składowisko otoczone jest w większości użytkami
rolnymi a także w południowej części zadrzewieniami i zakrzaczeniami.
Składowisko wyposażone zostało w podstawową infrastrukturę, w tym
wymaganą na tego typu obiektach, w okresie budowy składowiska. W ich skład
weszły:
ogrodzenie z zamykaną bramą wjazdową (siatka na
słupkach metalowych),
wewnętrzna komunikacja (droga z płyt żelbetowych
pełnych),
brodzik dezynfekcyjny,
pomieszczenia zaplecza socjalnego dla obsługi
składowiska (barakowóz),
wiata garażowa dla spychacza.
Składowisko nie jest eksploatowane od ponad 3-ch lat. W tym czasie
część istniejącej infrastruktury została zdewastowana i rozkradziona
(ogrodzenie, barakowóz). Aktualny stan infrastruktury i zagospodarowania
terenu w obrębie składowiska został przedstawiony w dokumentacji
fotograficznej stanowiące zał. graf. nr 8.
W dolnej części składowiska dla zatrzymania wód powierzchniowych
usypano nieprzepuszczalną groblę z lessu i gliny a gromadzące się wzdłuż
grobli wody miały być wywożone beczkowozami na miejską oczyszczalnię
ścieków.
Od rozpoczęcia eksploatacji do jej zakończenia w dniu 30 listopada 2001
roku, według ewidencji prowadzonej przez PGK zdeponowano na składowisku
389 532 m3 odpadów komunalnych. Ze względu na to, że pojemność
składowiska określono na 90 500 m3, można wnioskować, że pojemność w
okresie eksploatacji była wykorzystana w sposób ekonomiczny, poprzez
właściwe zagęszczenie deponowanych odpadów.
Odpady były składowane warstwami, poziomowo, z dokładnym
zagęszczaniem odpadów przy pomocy spycharki.
Powierzchnia eksploatowanego składowiska wynosi 2,38 ha, z czego
około 90 % terenu jest zajęta przez zdeponowane w okresie 04.1987 r. –
12.2001 r. odpady komunalne.
13
3.1. Informacja o odpadach gromadzonych na składowisku
Składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Niemienice
(Krakowskie Przedmieście było eksploatowane przez okres 14 lat (1987 – 2001).
Zgodnie z ewidencją prowadzoną przez eksploatującego składowisko Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Krasnymstawie, w okresie tym na
składowisku zdeponowano 389 532 m3 odpadów komunalnych i podobnych do
komunalnych. Przy przyjęciu średniego wskaźnika zagęszczenia odpadów na
poziomie 0,3 Mg/m3 dla terenów wiejsko-miejskich ilość zdeponowanych
odpadów wynosi ok. 115 500 Mg . Daje to średnią roczną ilość deponowanych
odpadów na składowisku rzędu ok. 27 500 m3/rok t.j. 8 250 Mg/rok.
Zgodnie z obowiązującym katalogiem odpadów na składowisko w
Niemienicach przyjmowane były następujące rodzaje odpadów:
Lp.
Kod odpadu
Rodzaj odpadu
02
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa,
leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności
1
02 02 01
Odpady z mycia i przygotowywania surowców
2
02 02 04
Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków
15
Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne,
ubrania ochronne nieujęte w innych grupach
3
15 02 03
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki), ubrania
ochronne inne niż wymienione w 15 02 02
16
Odpady nieujęte w innych grupach
4
16 03 06
Organiczne odpady inne niż wymienione w 16 03 05, 16 03 80
5
16 03 80
Produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia
17
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz
infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych)
6
17 01 01
Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów
7
17 01 02
Gruz ceglany
8
17 01 03
Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia
9
17 01 07
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów
ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06
10
17 05 04
Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 050 03
11
17 05 06
Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17 05 05
19
Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów z
oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej do celów przemysłowych
12
19 08 01
Skratki
13
19 08 02
Zawartość piaskowników
14
19 08 05
Ustabilizowane komunalne osady ściekowe o uwodnieniu < 65 %
14
15
19 09 01
Odpady stałe ze wstępnej filtracji i skratki
16
19 09 03
Osady z dekarbonizacji wody
17
19 80 01
Odpady po autoklawowaniu odpadów medycznych i weterynaryjnych
20
Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie
18
20 02 01
Odpady ulegające biodegradacji
19
20 02 02
Gleba i ziemia, w tym kamienie
20
20 02 03
Inne odpady nie ulegające biodegradacji
21
20 03 01
Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne
22
20 03 02
Odpady z targowisk
23
20 03 03
Odpady z czyszczenia ulic i placów
24
20 03 06
Odpady ze studzienek kanalizacyjnych
25
20 03 99
Odpady komunalne nie wymienione w innych podgrupach
Przez analogię do rezultatów badań typowych składowisk komunalnych
publikowanych w szeregu opracowaniach branżowych, oraz z danych PGK
można przyjąć, że przybliżona struktura odpadów na omawianym składowisku
w Niemienicach kształtuje się następująco:
papier i jego pochodne - około 20 %;
odpady organiczne w tym roślinne i zwierzęce, resztki
żywnościowe - około 20 %;
tworzywa sztuczne i tkaniny syntetyczne - około 20 %;
szkło - około 5 %;
metale około – 3 %;
gruz budowlany i ziemia - około 10 %;
wyroby skórzane i gumowe - około 2 %;
drewno - około 2%;
pozostałe - około 18%.
Dla składowiska w Niemienicach przyjęto dla potrzeb niniejszego
opracowania że około 40 % masy wysypiska jest pochodzenia organicznego.
3.2. Oszacowanie ilości gazu wysypiskowego (biogazu)
Wykonanie prognozy zasobności gazowej składowiska w Niemienicach
bez dokładnych danych o składzie strukturalnym odpadów, warunkach
składowania i parametrach złoża, jest zadaniem trudnym. Odpady gromadzone
na nim można podzielić na dwie grupy:
- pierwszą tworzą odpady organiczne podlegające rozkładowi
w procesie mineralizacji biologicznej;
- drugą pozostałe odpady nieorganiczne, nie ulegające temu procesowi.
Przy stosowaniu odpowiednich zasad składowania t.j. sukcesywnego
ugniatania i pokrycia hałdy odpadów ziemią lub innym rodzajem utworów
izolujących od wpływu czynników zewnętrznych, okres w którym podlegają one
15
utlenianiu i wpływowi światła jest bardzo krótki, co sprzyja uaktywnieniu
procesu mineralizacji biologicznej i powstawania gazu wysypiskowego
(Byczyński H., 1992 r.).
Odpady organiczne na składowisku podlegają w znacznym stopniu
procesowi rozkładu biologicznego prowadzonego przez mikroorganizmy i
mikrofaunę. Zależnie od panujących w nim warunków, jak dostęp tlenu lub jego
brak, w procesach przemiany przeważają bakterie aerobowe /tlenowe/ lub
anaerobowe /beztlenowe/. Przy rozkładzie z udziałem tlenu mineralizacja
biologiczna prowadzi do wytworzenia się dwutlenku węgla i wody a bez jego
udziału generuje się metan i woda, ponadto dwutlenek węgla i wodór.
W warunkach beztlenowych procesy rozkładu biologicznego przebiegają
wolniej a oprócz metanu i wody powstaje dwutlenek węgla i wodór. Często
spotykanym zjawiskiem w tym przypadku jest powstawanie substancji lotnych o
silnym i nieprzyjemnym zapachu jak np. amoniak, indol, skaytol. merkaptan .
Składowisko odpadów komunalnych można traktować jako bioreaktor,
w którym zachodzi zespół procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych.
Wydzielanie się gazu wysypiskowego tzw. biogazu dokonuje się po
okresie około 2 - 3 lat od chwili rozpoczęcia użytkowania składowiska. Stabilna
produkcja biogazu w ciągu 20 - 30 lat po zakończeniu eksploatacji składowiska,,
uzależniona jest jednak głównie od wielkości złożonej masy odpadów. Gaz
powstający na wysypisku składa się głównie z metanu i dwutlenku węgla oraz
azotu, siarkowodoru, amoniaku i węglowodorów aromatycznych. Dla
efektywności technologicznej /np. powstania małej miejscowej ciepłowni/ na
bazie wytwarzanego biogazu powinny być spełnione następujące warunki:
 minimum 0.3 miliona Mg odpadów komunalnych zgromadzonych na
składowisku;
 powierzchnia wysypiska nie mniejsza niż 5 - 6 ha;
 miąższość wysypiska nie mniej niż 10 m.
Biorąc pod uwagę wyżej przedstawione uwarunkowania, ilość odpadów
złożonych na składowisku w Niemienicach nie stwarza podstaw ekonomicznych
dla programowania budowy biogazowni.
Dla obliczenia wielkości zasobności złoża biogazu i określenia procesów
w nim zachodzących przytaczane są w publikacjach różne modele
matematyczne. W celu oszacowania zasobności złoża biogazu ze składowiska
w Niemienicach wykorzystano w niniejszym projekcie wzory zamieszczone w
pracy R. Przywarskiej z 1997 r. pt. „Ocena możliwości pozyskiwania gazu
wysypiskowego dla celów energetycznych w warunkach woj. katowickiego".
Dla badanego składowiska przeprowadzono obliczenie emisji gazowej z
wysypiska, na którym zdeponowano w okresie t lat M Mg odpadów o
zawartości frakcji wydzielającej gaz mg %. Obliczenia wykonano na podstawie
przedstawionego poniżej rozumowania.
16
Złoże powstaje z prawie równych rocznych partii składowanych
odpadów a każda porcja rozkłada się według krzywej wzrostu populacji
bakteryjnej wyrażonej równaniem:
G St  25,15 t 0,109  e 0,123 t [m 3 /( Mg rok )]
Sumując jednostkową produkcję biogazu w poszczególnych latach
otrzymujemy krzywą skumulowaną jednostkowej produkcji biogazu z 1 Mg
odpadów po t latach. Zależna jest ona od zawartości węgla w odpadach
organicznych oraz od temperatury fermentacji materii organicznej wg zależności
empirycznej:
G Sk  1,87 C (0,014 Tm  0,28) [m 3 / Mg ]
gdzie:
C – zawartość węgla w materii organicznej /przyjmuje się 200 kg/Mg /
Tm – temperatura w złożu /przyjmuje się 25C/
Strumień gazu ze złoża Gp w danym roku obliczamy wg wzoru:
G pt  G st  M  m g / 8760
gdzie:
Gpt – strumień gazu ze złoża /wydajność gazowa/ w danym roku - m3/h
Gst – jednostkowa produkcja gazu w danym roku - m3/Mg rok
M – roczna ilość składowanych odpadów – Mg
mg – frakcja wydzielająca gaz - %
Strumień objętości gazu ze złoża /emisja całkowita/ jest sumą emisji
poszczególnych rocznych partii odpadów.
Obliczenia wg wyżej przedstawionych wzorów ilości biogazu jaką
emituje składowisko zostały zamieszczone w poniższej tabeli.
17
Rok
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Ilość
zdeponowanych
Gst
odpadów
Mg
m3/Mg/rok
8250
22,24
16500
21,21
24750
19,60
33000
17,89
41250
16,20
49500
14,62
57750
13,14
66000
11,79
74250
10,56
82500
9,45
90750
8,44
99000
7,54
107250
6,72
115500
5,99
115500
5,34
115500
4,75
115500
4,23
115500
3,77
115500
3,35
115500
2,98
115500
2,65
115500
2,35
115500
2,09
115500
1,86
115500
1,65
115500
1,47
115500
1,30
115500
1,15
115500
1,03
115500
0,91
Gp
m3/h
8,38
15,98
22,15
26,95
30,52
33,04
34,66
35,54
35,81
35,59
34,98
34,07
32,92
31,60
28,16
25,07
22,32
19,86
17,67
15,71
13,96
12,41
11,03
9,80
8,70
7,73
6,86
6,09
5,41
4,80
Rok
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
Ilość
zdeponowanych
Gst
odpadów
Mg
m3/Mg/rok
115500
0,81
115500
0,72
115500
0,64
115500
0,56
115500
0,50
115500
0,44
115500
0,39
115500
0,35
115500
0,31
115500
0,27
115500
0,24
115500
0,22
115500
0,19
115500
0,17
115500
0,15
115500
0,13
115500
0,12
115500
0,10
115500
0,09
115500
0,08
115500
0,07
115500
0,06
115500
0,06
115500
0,05
115500
0,04
115500
0,04
115500
0,04
115500
0,03
115500
0,03
115500
0,02
Gp
m3/h
4,26
3,78
3,35
2,97
2,64
2,34
2,08
1,84
1,63
1,45
1,28
1,14
1,01
0,89
0,79
0,70
0,62
0,55
0,49
0,43
0,38
0,34
0,30
0,27
0,24
0,21
0,19
0,16
0,15
0,13
Krzywa wydajności gazowej dla danego wysypiska została
przedstawiona poniżej. Posiada ona dwie gałęzie: gałąź od zera do maksimum,
które osiągnięto w przypadku składowiska w Niemienicach w 11 roku
gromadzenia, zwana gałęzią wzrostu oraz gałąź od maximum do zera, zwaną
gałęzią wyczerpywania złoża, w tym przypadku po około 60 latach istnienia
składowiska.
18
Strumień gazu ze ze złoża odpadów składowiska w
Niemienicach
40,00
35,00
30,00
m3/h
25,00
20,00
15,00
10,00
5,00
58
55
52
49
46
43
40
37
34
31
28
25
22
19
16
13
10
7
4
1
0,00
Lata
Obliczenia wyżej podane, zostały wykonane orientacyjnie dla zawartości
substancji organicznej mg w składowisku 40 %, uwzględniając ilość odpadów
zbliżonych do rzeczywistej masy składowanej na wysypisku. Z interpretacji
krzywej, odnoszącej się do najbardziej prawdopodobnego 40 % udziału
substancji organicznej w złożu, można sądzić iż proces aktywnego wydzielania
biogazu praktycznie ulegnie redukcji po okresie około 15 - 20 lat od chwili
zaprzestania składowania odpadów tj. około 2020 roku. Ustaloną objętość
wytwarzanego aktualnie biogazu określa się w wymiarze ok. 30 m3 na dobę. Jest
to wielkość nie efektywna dla podjęcia działań zmierzających do
gospodarczego, względnie przemysłowego, wykorzystania /np. budowy
biogazowni/. Należy mieć na uwadze, iż podana wielkość wytwarzanego
biogazu ma stałą tendencję zniżkową przez określony na 20 lat czas emisji
biogazu.
Z najnowszych badań dotyczących gazu wysypiskowego można
przytoczyć badania wykonane przez Instytut Systemów Inżynierii Środowiska
Politechniki Warszawskiej w maju 1998 r. na składowisku odpadów
komunalnych dla miasta Puławy zlokalizowanego w miejscowości Trzcianki
gmina Janowiec n/Wisłą. Przy miąższości składowanych odpadów 10 – 13 m i
kubaturze wysypiska 1,3 mln m3 (przy rocznym składowaniu odpadów rzędu
1000 tys. m3) na głębokości 3,8 – 4,5 m stwierdzono zawartość w gazie
wysypiskowym metanu w granicach 6,8 – 7,1 % a dwutlenku węgla w granicach
5,6 – 8,2 %.
19
Na podstawie dokonanej analizy przedstawiono następujące wnioski w
zakresie odgazowania składowiska:
1) zawartość podstawowych składników biogazu (gazu wysypiskowego)
wskazuje na niewielką intensywność wewnętrznych przemian
biochemicznych;
2) intensywność metagenezy nie wskazuje na celowość pozyskiwania
biogazu dla potrzeb energetycznych jak również dla zastosowania do
unieszkodliwiania biogazu metody spalania w pochodni. W warunkach
przedmiotowego wysypiska działanie pochodni będzie niestabilne;
3) założony na podstawie analogii skład morfologiczny odpadów jak
również technologia składowania (zastosowanie do zagęszczania
odpadów lekkiego spychacza a nie kompaktora) nie wskazują na
możliwość zwiększania się intensywności powstawania biogazu;
4) składowisko powinno zostać odgazowane ze względu na utrudnienia w
wykonaniu prawidłowej zabudowy roślinnej (metan blokuje dostęp do
tlenu korzeni roślin);
5) wysypisko powinno zostać odgazowane za pomocą ujęć biernych.
Odprowadzenie gazu do atmosfery powinno odbywać się na
pośrednictwem biofiltra o wypełnieniu z torfu lub kompostu w celu
wyeliminowania emisji substancji „złowonnych” (odorów).
3.3. Działania mające na celu ograniczenie wpływu na środowisko
Przez lata udoskonalano technologie budowy składowisk odpadów, tak
by były one jak najmniej uciążliwe dla środowiska. W latach ubiegłych
wysypiska były zakładane przeważnie w odosobnionych zagłębieniach
terenowych bądź w wyrobiskach po eksploatacji miejscowych surowców. W
większości nie posiadały one odpowiednich zabezpieczeń oraz infrastruktury
ograniczających wpływ na środowisko. Stwierdzany niekorzystny wpływ na
środowisko jest główną przyczyną dążenia do likwidowania istniejących i nie
przygotowanych właściwie podczas procesu inwestycyjnego składowisk
odpadów. Prace związane z zamknięciem składowiska komunalnego, które jest
źródłem zanieczyszczenia środowiska, polegają na skomplikowanych i drogich
zabiegach techniczno-organizacyjnych. Stosuje się całą gamę takich zabiegów,
od zwykłego uszczelnienia powierzchni w celu zmniejszenia wsiąkania wód
opadowych, aż do przeniesienia odpadów na nowe uszczelnione składowisko.
Prac tych nie można zaniechać z uwagi na znaczne zagrożenie dla środowiska
w przypadku pozostawienia składowiska bez rekultywacji oraz jego
monitoringu.
Tymczasowe składowisko odpadów komunalnych w Niemienicach
zostało oddane do użytku w 1987 r. i należy do składowisk budowanych w
„starej” technologii. Oznacza to, że nie posiada ono sztucznej warstwy
izolacyjnej podłoża od zgromadzonych odpadów oraz nie posiada odpowiedniej
20
infrastruktury związanej z ograniczaniem wpływu składowiska na środowisko i
prowadzeniem monitoringu składowiska.
Najważniejsze zagadnienia związane z rekultywacją składowiska w
Niemienicach dotyczą:
 szczelnego
odizolowania
powierzchni
składowiska
przeciwdziałającemu niedopuszczeniu do infiltracji wód opadowych w
obręb pokrywy odpadów;
 bezpiecznego odprowadzenia i unieszkodliwienia wód opadowych,
 przeprowadzenia odpowiednich zabiegów agrotechnicznych oraz
nasadzeń przywracających zrekultywowany teren do użytkowania,
 wykonania odpowiedniej ilości otworów monitorujących proces
odgazowywania składowiska i umożliwiających pobór prób biogazu
i określenia wligotności złoża;
 odwiercenia
otworów
kontrolno-obserwacyjnych
(piezometrów)
zagłębionych do pierwszej, gómokredowej warstwy wodonośnej dla
obserwacji poziomu zmian w położeniu zwierciadła wody oraz bieżącego
jej składu chemicznego i bakteriologicznego.
 wykonania studni przejmującej wody odciekowe ze składowiska,
 wykonania repera roboczego do prowadzenia monitoringu osiadania
składowiska.
4. Cel i zadania rekultywacji
4.1. Cel rekultywacji
Celem rekultywacji jest przywrócenie gruntom wartości użytkowej
poprzez wykonanie właściwych zabiegów technicznych, agrotechnicznych i
biologicznych. Zagospodarowanie zdegradowanych gruntów polegać będzie na
wykonaniu w/w zabiegów rekultywacyjnych (mechaniczno-biologicznych)
umożliwiających ich dalsze wykorzystanie do celów gospodarki rolnej, leśnej
lub innej.
Celem rekultywacji składowiska odpadów komunalnych w
Niemienicach będzie powstrzymanie degradacji środowiska wodno-gruntowego,
zabezpieczenie terenów przyległych, użytkowanych rolniczo, przed
potencjalnym zanieczyszczeniem bakteriologicznym i mikrobiologicznym oraz
stworzenie warunków do zagospodarowania terenu jako poletka wierzby
energetycznej.
Szczególnie istotnym elementem jest ograniczenie negatywnego wpływu
składowiska na jakość wód podziemnych ze względu na jego położenie na
terenie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 407 niecka chełmskozamojska (wg prof. A.S. Kleczkowskiego), wymagającego szczególnej ochrony.
21
Nieckę składowiska stanowi naturalny wąwóz, a deponowane odpady są
odizolowane od spękanych i szczelinowych utworów węglanowych kredy
górnej warstwą utworów nieprzepuszczalnych (pyłów, piasków pylastych, glin)
o miąższości ponad 4 m.
4.2. Zadania rekultywacji
Eksploatacja składowiska odpadów komunalnych w Niemienicach
została zakończona 30.11.2001 r.
Główne zadania rekultywacji składowiska w Niemienicach będą
sprowadzać się do następujących działań:
I.
Uporządkowanie terenu składowiska ze zdeponowanych „na dziko”
odpadów oraz istniejącej infrastruktury (ogrodzenie, budynek, droga i
plac).
II.
Ukształtowanie bryły składowiska. W pierwszym etapie bryła
składowiska wymaga przeprowadzenia korygujących robót ziemnych
polegających na ukształtowaniu jej w taki sposób żeby były nadane
docelowe kierunki spływu wód powierzchniowych t.j. od środka
składowiska na zewnątrz. Ma to na celu ograniczenie do minimum
możliwości infiltracji wód wgłąb depozytu odpadów a co za tym idzie
wymywania z niego substancji będących produktami przemian
biochemicznych w składowanych odpadach. Obecnie wierzchowina
składowiska jest ukształtowana w miarę regularnie, nawiązując
generalnie do pierwotnej morfologii terenu z nielicznymi lokalnymi
deniwelacjami. Powierzchnia składowiska nachylona w kierunku
południowym
i
częściowo
przykryta
jest
utworami
nieprzepuszczalnymi.
III. Uszczelnienie składowiska poprzez, przykrycie powierzchni
składowiska materiałem uszczelniającym. Do tego celu projektuje się
wykorzystanie glin, glin pylastych lub pyłów o współczynniku
filtracji rzędu 10-9 m/s. Ze względu na istniejącą warstwę utworów
nieprzepuszczalnych zdeponowaną na terenie składowiska wynoszącą
od 60 cm w części północnej do 5 cm w części południowej,
miąższość projektowanej do wykonania warstwy uszczelniającej
wynosi od 10 cm w części północnej do 60 cm w części południowej,
średnio 45 cm.
IV. Wykonanie nasypu rekultywacyjnego w wierzchniej partii. Do
wykonania warstwy glebotwórczej projektuje się wykorzystanie
osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków Przedsiębiorstwa
Gospodarki Komunalnej sp. z o.o. w Krasnymstawie wymieszanych z
gruntem mineralnym, piaszczystym. Projektowana warstwa wynosi 15
cm piasku i 5 cm osadów ściekowych. Zadaniem warstwy
glebotwórczej i nieprzepuszczalnej jest natychmiastowe stworzenie
22
możliwości wegetacji (stworzenie odpowiedniego siedliska) dla roślin,
które stanowić będą ochronę rekultywowanego obiektu przed jego
szkodliwym wpływem na środowisko a w szczególności:
przed erozją wodną i powietrzną,
poprzez zapewnienie izolacji składowanych odpadów
utrzymanie właściwego stanu sanitarnego złoża odpadów,
ograniczenie możliwości infiltracji wód opadowych,
zainicjowanie naturalnych procesów glebotwórczych.
V.
Wysiew i nasadzanie pionierskiej roślinności rekultywacyjnej, której
zadaniem jest:
pochłanianie wód opadowych w strefie korzeniowej roślin co
uniemożliwi ich infiltrację wgłąb złoża odpadów,
zwiększenie parowania terenowego,
zwiększenie spływu powierzchniowego po zadarnionym
terenie,
pochłanianie biogenów.
Obecna szata roślinna pokrywająca fragmenty wysypiska jest wynikiem
naturalnej sukcesji.
Część terenu stanowąca rowy odwodnieniowe i pas 2 m szer. wzdłuż
nich oraz zbiorniki odparowujące zostaną obsiane mieszanką traw,
natomiast pozostała część rekultywowanego terenu tj. 2,1 ha zostanie
obsadzona sztobrami wierzby energetycznej (SALIX VIMIMALIS) w
rozstawie 40 x 80 cm. Spełniać ona będzie rolę biologicznego filtra
gruntowego oraz ograniczać będzie możliwość dopływu wód do
depozytu odpadów.
Wykonanie biernego odgazowania składowiska za pomocą studni
odgazowujących.
VII. Wykonanie trzech piezometrów do monitorowania górnokredowego
poziomu wodonośnego.
VI.
5. Rekultywacja techniczna składowiska
W ramach rekultywacji technicznej przewiduje się uporządkowanie i
ukształtowanie bryły składowiska wraz ze skarpami oraz przykrycie ich
nieprzepuszczalnym nasypem rekultywacyjnym. W stropie nasypu
rekultywacyjnego wykonana zostanie warstwa glebotwórcza. Bryła składowiska
obwiedziona zostanie rowami odwodnieniowymi schodzącymi się do
zbiorników odparowujących znajdujących się w południowej części
rekultywowanego składowiska. Obszar składowiska zostanie odgazowany
poprzez system studzienek żwirowych zaopatrzonych w biofiltry.
23
5.1. Charakterystyka odpadów przewidzianych do wykorzystania przy
kształtowaniu nasypu rekultywacyjnego
W skład nasypu rekultywacyjnego wchodzą:

Szkielet glebotwórczy – materiał mineralny nadający mechaniczne cechy
tworzonej glebie,

Materiał użyźniający – nawóz organiczny lub mineralny nadający
szkieletowi glebotwórczemu właściwości fizyczne, chemiczne
i biotyczne.
Dobór komponentów do rekultywacji składowiska określono na
podstawie analiz dostępnych materiałów, mających powszechne zastosowanie
do rekultywacji gruntów.
Do wykonania szkieletu glebotwórczego przewiduje się wykorzystać
gliny lub pyły (utwory nieprzepuszczalne) o współczynniku filtracji rzędu
10-9 m/s. Parametry przykładowych tego typu utworów ze złóż „Izbica”,
„Ciechanki I” i „Ciechanki II” zostały przedstawione w zał. tekst. nr 4 – Ocena
jakości glin zastoiskowych.
Jako materiał użyźniający szkielet glebotwórczy przewiduje się
wykorzystanie osadów ściekowych z miejskiej oczyszczalni ścieków
Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej sp. z o.o. w Krasnymstawie.
Parametry i dane dotyczące w/w osadów ściekowych zostały przedstawione w
zał. tekst. nr 5. Osady ściekowe są od wielu lat wykorzystywane do rekultywacji
terenów użytkowanych rolniczo i nierolniczo. Na ten temat istnieje bogata
literatura fachowa (rozdział 8).
Osady ściekowe według katalogu odpadów posiadają kod 19 08 05
(ustabilizowane, komunalne osady ściekowe).
Charakterystyka surowców przewidzianych do wykorzystania
rekultywacji składowiska odpadów komunalnych w Niemienicach
przedstawiona została w zał. tekst. nr 4 i nr 5.
5.2. Prace porządkowe i przygotowawcze
W celu uporządkowania i ukształtowania ostatecznej formy bryły
składowiska należy wykonać następujące zabiegi:
1) Usunąć i wywieźć na składowisko odpadów komunalnych odpady
zgromadzone w południowej części składowiska (20 t).
2) Rozebrać i wywieźć tymczasowy budynek gospodarczy oraz wiatę
garażową.
3) Rozebrać ogrodzenie z siatki na słupkach stalowych (400 m).
4) Rozebrać plac i drogę z płyt betonowych pełnych (846 m2).
24
5.3. Uformowanie nasypu rekultywacyjnego z warstwą glebotwórczą
Składowisko przykryte zostanie nasypem rekultywacyjnym. Do tego
celu użyta zostanie glina lub pył o wsp. filtracji rzędu 10-9 m/s. W górnej części
nasypu rekultywacyjnego utworzona zostanie warstwa glebotwórcza o
miąższości 0,2 m. Miąższość nasypu rekultywacyjnego (utworów
nieprzepuszczalnych) w obrębie wierzchowiny wyniesie 0,7 m a na krańcach do
0,4 m.
W skład warstwy glebotwórczej wchodzi:
 szkielet glebotwórczy – materiał mineralny rodzimy nadający
mechaniczne cechy tworzonej glebie,
 materiał użyźniający – nawóz organiczny lub mineralny nadający
szkieletowi glebotwórczemu właściwości fizyczne, chemiczne i
biotyczne.
Dobór komponentów do rekultywacji składowiska w Niemienicach
określono na podstawie analizy osadów otrzymanych z PGK w Krasnymstawie
(zał. tekst. nr 5) oraz analiz przydatności podobnych materiałów
nieprzepuszczalnych – glin pobliskich z złóż „Izbica”, „Ciechanki I” i
„Ciechanki II” – zał. tekst. nr 4.
Jako
materiał
glebotwórczy
przeznaczony
do
przykrycia
uporządkowanych i ukształtowanych terenów składowiska przewidziano
zastosowanie mieszaniny osadu ściekowego z gruntem mineralnym, piaskiem
Przewiduje się zastosowanie mieszaniny składników w/w w stosunku
objętościowym 1:3 (jedna część osadu na trzy części gruntu mineralnego
rodzimego).
Bilans materiałów na nasyp rekultywacyjny przedstawia się następująco:
 powierzchnia składowiska – 23 800 m2,
- Miąższość materiału nieprzepuszczalnego w części północnej –
0,1 m,
- Miąższość
materiału
nieprzepuszczalnego
w
części
południowej – 0,7 m,
- Średnia miąższość utworów nieprzepuszczalnych do
zastosowania (wyliczona z przekrojów geologicznotechnicznych – zał. graf. nr 5) – 0,45 m
Kubatura utworów nieprzepuszczalnych niezbędna do przykrycia
odpadów na składowisku w Niemienicach przedstawia się następująco:
V s  23800m 2  0,45m  10710m 3
Na warstwę glebotwórczą niezbędne będą następujące ilości materiałów
(przy założeniu jej miąższości 0,2 m):
25
- ilość osadów ściekowych:
Vo  23800m 2  0,05m  1190m 3
- ilość gruntu mineralnego, piasku:
V g  23800m 2  0,15m  3570m 3
Na warstwę utworów nieprzepuszczalnych należy rozplantować warstwę
grubości 0,15 m gruntu mineralnego, a następnie przykryć ją warstwą osadu
ściekowego nakładanego przy pomocy rozrzutnika obornika warstwą ok. 5,0
cm.
Przygotowaną warstwę glebotwórczą należy wymieszać stosując
glebogryzarkę zaczepną. Do prac należy użyć ciągnik o mocy co najmniej 100
KM, z przednim napędem.
W zależności od wilgotności przygotowanego podłoża i warunków
atmosferycznych przed wysiewem i obsadzeniem
zaleca się zraszanie
powierzchni wodą (np. deszczowanie z użyciem beczkowozu z przystosowanym
do rozdeszczowania adapterem).
Warstwa rekultywacyjna powinna zostać tak ukształtowana, że przez
środek będzie przebiegał „grzbiet” stanowiący dział odprowadzania wód do
rowów opaskowych. Dział ten biegnie wzdłuż przekroju I-I’ (zał. graf. nr 4, 5 i
6).
5.4 Odwodnienie składowiska
Dla odwodnienia składowiska zaprojektowano dwa rowy opaskowe (od
strony wschodniej i zachodniej) odprowadzające wody do zbiorników
odparowujących zlokalizowanych w południowej części składowiska (zał. graf.
nr 6). Ogólna długość rowów wynosi 573 m (280,5 m rów od strony zachodniej
i 292,5 m rów od strony wschodniej). Projektowane rowy posiadają głębokość
0,5 m i nachylenie skarp 1: 1,5. Nie zostały opracowane profile rowów
odwodnieniowych ze względu na fakt, że spadki terenu w kierunku
południowych są tak duże, że nie ma problemu z uformowaniem rowy tak by
był na nim spadek. Powierzchnia przekroju poprzecznego rowu
odwodnieniowego wyniesie:
P
( a  b)  h
2
gdzie a 
P  0,575m 2
2h
b
tg
26
zatem kubatura mas ziemnych z wykopów rowów odwodnieniowych
wyniesie:
Vr  573m  0,575m  329, 47m 3
W części południowej zaprojektowano dwa zbiorniki odparowujące o
powierzchni ok. 517 m2 i 390 m2, tj. razem 907 m2. Średnia głębokość zbiornika
w części wschodniej wynosi 1,5 m co daje kubaturę 585 m3, zbiornik w części
zachodniej posiada kubaturę 716 m2 x 1,2 m = 620 m3. Zbiorniki zostaną
ogroblowane materiałem nieprzepuszczalnym. Grobla zbiornika wschodniego
łączy się z przełamaniem (działem spadku wód powierzchniowych) w części
środkowej.
5.5. Wytyczne do prac ziemnych
1. Projektowane ukształtowanie terenu należy wytyczyć i utrwalić (trwałymi
znakami) zgodnie z rzędnymi podanymi na przekrojach geologicznotechnicznych (zał. graf. nr 5b) oraz wytycznych zawartych w tekście.
2. Prace rekultywacyjne należy rozpocząć od południowej części
składowiska i prowadzić w kierunku północnym całą szerokością
składowiska.
3. Istniejącą
bryłę
składowiska
należy
przykryć
materiałem
-9
nieprzepuszczalnym (gliną, pyłem) o wsp. filtracji rzędu 10 m/s.
4. Po przykryciu odpadów materiałem nieprzepuszczalnym należy
przystąpić do wykonania warstwy glebotwórczej.
5. Do kształtowania powierzchni należy zastosować następujący sprzęt
mechaniczny:
 Koparka hydrauliczna z osprzętem podsiębiernym i chwytakowym
poj. łyżki 0,6 m3,
 Spychacz gąsienicowy o mocy 100 KM,
 Zestawy do transportu materiałów na nasyp rekultywacyjny – ilość
wg intensywności prac rekultywacyjnych,
 Traktor ciężki (powyżej 100 KM z przednim napędem),
 Zestaw do mieszania komponentów i prac agrotechnicznych,
 Rozrzutnik do obornika.
6. Na zakończenie rekultywacji mechanicznej należy wykonać rowy
odwodnieniowe wokół składowiska ze zbiornikami odparowującymi.
27
6. Odgazowanie składowiska
6.1. Wstęp
Na podstawie dotychczas wykonanych pomiarów emisji gazu na
wysypiskach odpadów komunalnych wynikają następujące wnioski:
 Składowisko powinno być odgazowane a odprowadzony biogaz
unieszkodliwiony (metan tworzy mieszaninę wybuchową z
powietrzem w stężeniu od 5 do 15 % objętościowych),
 Decyzja o wykorzystaniu biogazu do celów energetycznych nie
znajduje uzasadnienia ze względu na oszacowaną wielkość na
tego typu składowisku oraz nie stabilności zasilania biogazem.
Charakter depozytu odpadów, stwierdzona znaczna mineralizacja
odpadów wywożonych na składowisko, stopień zagęszczenia oraz
stosunkowo dobre możliwości odgazowania złoża sugerują, że
odgazowanie powinno dotyczyć całej warstwy odpadów o
maksymalnej miąższości do 11,9 m. Zgodnie z powyższym
zaprojektowano odgazowanie składowiska.
6.2. Cle odgazowania
Celem odgazowania składowiska odpadów komunalnych w
Niemienicach, po jego zamknięciu jest:
 Ochrona okolicznych terenów rolnych przed migracją biogazu
przez grunt,
 Ochrona złoża odpadów przed pożarami i wybuchem
wydzielającego się biogazu,
 Ochrona powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniami
oraz ograniczenie uciążliwości zapachowej (odorowonnej),
 Zapewnienie skutecznej i niezakłóconej rekultywacji biologicznej
składowiska poprzez ujęcie i odprowadzenie biogazu,
zawierającego składniki szkodliwe dla wzrostu roślin, takie jak
siarkowodór i metan.
Zasadniczo
możliwe
jest
praktyczne
wykorzystanie
gazu
wysypiskowego jednak w rozpatrywanym przypadku nie jest ono celowe z
uwagi na wiązane z tym wysokie koszty (instalacje, całodobowy dozór), a także
brak wyraźnego zapotrzebowania na dodatkowe źródło energii.
W związku z tym zastosowano jedynie bierny system odgazowania z
odprowadzeniem biogazu do atmosfery po jego oczyszczeniu na biofiltrach.
28
6.3. Rozwiązanie techniczne odgazowania
Odgazowanie (tzw. bierne) będzie polegało na wychwyceniu
wypływającego biogazu pod ciśnieniem wynikającym z szybkości jego
produkcji i odprowadzeniu go po uprzedniej dezodoryzacji do atmosfery.
W tym celu należy wykonać:
1) zespół pionowych studzienek odgazowujących (pali żwirowych) o
średnicy 0,25 m i głębokości od 3,5 m do 11,9 m, o łącznym metrażu
90,5 m, odgazowujących teren składowiska w promieniu ok. 30 m.
Zaprojektowano 12 studzienek odgazowujących, których lokalizację
przedstawiono na zał. graf. nr 4 i nr 6. Schematyczny przekrój przez
studzienkę przedstawiono na zał. graf. nr 9. Rzędne i głębokości
studzienek przedstawiają się następująco:
Nr
otworu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2)
3)
4)
Rzędna
otworu
243,1
242,9
242,2
239,3
237,3
237,9
235
234
232,1
232,5
230,6
231,5
Głębokość
otworu
6,6
8,4
9,2
10,2
5,2
6,9
10
7
7,1
4,5
11,9
3,5
Studzienki te będą miały za zadanie przerwanie ekranu utworzonego z
gliny utrudniającego przepływ biogazu, odprowadzenie ciepła z wnętrza
korpusu oraz ukierunkowanie przepływu gazów wysypiskowych.
Studzienki powinny być wykonane techniką wiertniczą. Wnętrze każdej
studzienki wypełnione będzie wkładką żwirową lub kamienną (z
wyłączeniem skał węglanowych). Promień zasięgu działania studzienki,
biorąc pod uwagę charakter eksploatacji składowiska można przyjąć na
ok. 30 m.
Odprowadzenie biogazu do atmosfery odbywać się będzie przez emitory
w postaci kręgów betonowych średnicy 40 cm, przykrytych od góry
okapem, zaopatrzonych w biofiltry ze złożem torfowym (prawidłowe
działanie złoża wymagać będzie utrzymywania wilgotności biofilrtra na
poziomie ok. 40 %), przychwytującym substancje „złowonne”.
29
5)
Nie zaleca się spalania gazu w pochodniach ze względu na:
 Niestabilność prac takich urządzeń,
 Szkodliwość produktów wydzielających się w trakcie
niskotemperaturowego spalania biogazu,
 Konieczność dozoru stałego pochodni.
Konstrukcja studzienki odgazowującej przedstawia się następująco:
a) Pale żwirowe wykonane techniką wierniczą, poprzez
podwiercanie i zasypywanie żwirem, od góry kręg
betonowy średnicy 40 cm wystający 20 cm ponad
powierzchnię zrekultywowanego terenu,
b) otwór odwiercony lub wykonany mechanicznie do spągu
odpadów,
c) zasypanie otworu wykonanego w odpadach żwirem o
granulacji  8 – 16 mm,
d) wykonanie biofiltra z torfu o grubości 0,5 m nad obsypką
żwirową,
e) wykonanie okapu wywiewnego na kręgu betonowym z
pokrywy
betonowej
ustawionej
na
drutach
i
zabezpieczającej studzienkę przed wodami opadowymi.
7. Rekultywacja biologiczna składowiska
Teren obecnego składowiska ma być docelowo zrekultywowany w
kierunku leśno-zakrzewieniowym. Z uwagi na ograniczoną ale jednak istniejącą
emisję metanu przewiduje się uszczelnienie bryły składowiska gliną co
umożliwi jego zalesienie. Ze względu na istniejące pasy zieleni izolacyjnej od
strony zachodniej i wschodniej składowiska przewiduje się pozostawienie ich w
możliwie jak najmniej naruszonym stanie. Należy zwrócić uwagę, że przykrycie
powierzchni zrekultywowanego składowiska roślinami to podstawowy
efektywności rekultywacji.
7.1. Zabudowa biologiczna
1.
2.
Po wykonaniu prac makro- i mikroniwelacyjnych zrekultywowany teren
należy natychmiast pokryć warstwą glebotwórczą (stosując mieszaninę
osadów ściekowych i gruntu mineralnego, w proporcji 1:3).
Ze względu na zastosowanie do kształtowania warstwy glebotwórczej
osadów pościekowych bogatych w składniki nawozowe w celu
uzupełnienia NPK przewiduje się zastosowanie jedynie wapna
magnezowego (dolomitowago) w ilości 1,2 Mg/ha i 50 kg kg/ha K2O w
postaci soli potasowej.
30
3.
Powierzchnia składowiska wynosi 2,38 ha w związku z czym niezbędne
będzie zastosowanie:
 Wapna nawozowego (dolomitowego) – 2,9 Mg,
 K2O w postaci soli potasowej – 0,12 Mg.
Teren rowów, pasa szer. 2 m wzdłuż rowów oraz teren zbiorników
odparowujących należy obsiać mieszanką gatunków traw szybko
rosnących w ilości 75 kg/ha o następującym składzie:
 Kostrzewa czerwona – 35 kg,
 Życica wielokwiatowa – 2,7 kg,
 Kupkówka pospolita – 1,8 kg,
 Kostrzewa łąkowa – 14,4 kg,
 Stokłosa bezostna – 8,8 kg,
 Życica trwała – 8,3 kg,
 Kończyna biała 3,8 kg.
Zamiennie można zastosować nasiona kupkówki lub zestaw traw:
kupkówka pospolita – 45 kg/ha, stokłosa bezlistna – 19,0 kg/h,
kostrzewa owcza – 11 kg/ha. Do obsiania skarp należy zużyć:
PT  0,29ha  75kg / ha  22kg nasion traw
4.
W miarę upływu czasu na teren rowów i wierzchowiny składowiska
będą wkraczały drzewiaste i krzewiaste gatunki roślin, które wraz z
trawami i ziołami stworzą trwałą szatę pełniącą ekologiczne i
krajobrazowe funkcje. Pozostawienie naturalnej sukcesji pozwoli
stworzyć
najbardziej
optymalną
formę
zagospodarowania
przyrodniczego terenu.
Powierzchnię wierzchowiny projektuje się obsadzić wierzbą wiciową
zwaną również energetyczną (salix vinimalis). Nasadzenia należy
wykonać na całej płaszczyźnie wierzchowiny. Wierzba wiciowa posiada
bardzo dobre właściwości adaptacyjne do prawie każdego rodzaju
siedliska. Ponadto dzięki dużej zdolności absorbowania biogenów pełnić
będzie rolę naturalnego filtru biologicznego w zakresie detoksykacji
gruntu.
Sadzonki wierzby w postaci sztobrów należy zasadzić przy zachowaniu
następujących zasad:
1) grunt przygotowany pod wierzbę powinien być
odchwaszczony,
2) sadzenie wierzby zaleca się wykonać w sezonie wiosennym
(kwiecień). W szczególnym przypadku możliwe jest
również prowadzenie nasadzeń jesiennych (październik,
listopad).
31
3) przy sadzeniu wierzby ze sztobrów należy pozostawić nad
ziemią ok. 1/5 jej długości. Sztobry należy sadzić w
rozstawie 40 – 80 cm.
4) Pierwsze dwa miesiące wzrostu wierzby wymagają stałego
usuwania chwastów ręcznie lub przy pomocy środków
chwastobójczych,
5) Powierzchnia wierzchowiny wynosi 21 000 m2 do jej
obsadzenia należy zużyć 33 400 szt. sztobrów.
7.2. Pielęgnacja
1.
2.
3.
4.
Prace pielęgnacyjne obejmują:
Odchwaszczenie terenu wierzchowiny w okresie pierwszych 2-óch
miesięcy wzrostu wierzby środkami chwastobójczymi.
Koszenie traw w ciągu pierwszego roku wegetacyjnego (minimum 2
pokosy) włącznie z rowami odwodnieniowymi.
Obcinanie pędów wierzby w celu umożliwienia jej szybkiego
rozkrzewienia i równomiernego pokrycia zalesionego terenu, co
powstrzyma rozwój roślin ruderalnych.
Nasadzenia wypchniętych sadzonek w okresie wiosennym (kwiecień)
lub jesiennym (październik, listopad) – w tym przypadku sadzonkami
jednorocznymi.
8. Piezometry górnokredowego poziomu wodonośnego
W obrębie tymczasowego składowiska odpadów w Niemienicach
występuje jeden użytkowy poziom wodonośny – górnokredowy. Zwierciadło
wód podziemnych (górnokredowych) posiada charakter napięty. Rzędna
nawierconego zwierciadła wód wynosi ok. 180 m.n.p.m. – 188 m.n.p.m. tzn. ok.
40 – 55 m.p.p.t. Rzędna ustabilizowanego zwierciadła wód podziemnych
wynosi ok. 197 m.n.p.m. - 200 m.n.p.m. tzn. ok. 20 – 40 m.p.p.t.
Kierunek spływu wód górnokredowego poziomu wodonośnego
skierowany jest na południowy-wschód (zał. graf. nr 4).
Dla monitoringu wód górnokredowego poziomu wodonośnego
zaprojektowano trzy otwory kontrolno-obserwacyjne (piezometry). Pierwszy z
nich zaprojektowany jest na dopływie wód do składowiska pozostałe dwa na
odpływie. Projekt geologiczno –techniczny otworów stanowi zał. graf. nr 11
niniejszego opracowania. Rzędne projektowanych otworów wynoszą od 220,0
m.n.p.m. do 243,90 m.n.p.m., a głębokości otworów od 45 m.p.p.t. do 60
m.p.p.t.
Otwory posiadają średnicę 14”, przy czym od góry zastosowano rurę
ochronną dł. 5 m i średnicy 16”. Do wykonania odtworów dopuszcza się
32
zastosowanie rur stalowych z odzysku. Od góry otwory będą zabezpieczone
„czapką” zamykaną na kłódkę, aby nie miały do nich dostępu osoby
nieupoważnione. Przy terenie projektuje się korek betonowy ze spadkiem od
otworu a pod nim uszczelnienie z piasku i bentonitu 1: 10.
9. Spis wykorzystanych materiałów
1. Przegląd ekologiczny składowiska odpadów komunalnych w
miejscowości Niemienice (Krakowskie Przedmieście), Krasnystaw
czerwiec 2002 r.
2. Badania podłoża gruntowego pod w/w składowisko opracowane przez
Biuro Projektów Ciepłownictwa Wodociągów i Kanalizacji „CEWOK”,
w Warszawie, Warszawa 1985 rok.
3. Projekt techniczny tymczasowego składowiska (wysypiska) odpadów
komunalnych dla miasta Krasnegostawu,
4. Przywarska R., 1997 – Ocena możliwości pozyskiwania gazu
wysypiskowego dla celów energetycznych w warunkach województwa
katowickiego. Materiały I Międzynarodowej Konferencji „Paliwa z
odpadów – 97”, Ustroń 1997 r.
5. Tischbiereck H., 1997 – Emisja gazów ze składowisk komunalnych
zagrożeniem dla środowiska. Materiały I Międzynarodowej Konferencji
„Paliwa z odpadów – 97”, Ustroń 1997 r.
6. Wytyczne programowania i projektowania wysypisk sanitarnych
Ministerstwa Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony
Środowiska, Warszawa 1974 r., 1979 r.
7. Zbiór zaleceń do programowania, projektowania i eksploatacji wysypisk
odpadów komunalnych Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i
Budownictwa. Wyd. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Ekologii Miast
„OBREM”, Łódź 1993 r.
8. Maciak F., 1996 – Ochrona i rekultywacja środowiska, Wyd. SGGW
Warszawa 1996 r.
9. Rekultywacja wysypiska odpadów komunalnych dla miasta Puławy w
miejscowości Trzcianki gm. Janowiec n/Wisłą opracowana przez Ekolog
Systems, Poznań czerwiec 1998 r.
33
10. Maćkowiak Cz., Futyma M., 1996 – Ocena wartości nawozowej i
możliwości wykorzystania osadu ściekowego z oczyszczalni ścieków
Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji „Wodociągi
Puławskie” sp. z o.o. w Puławach. Instytut Upraw, Nawożenia i
Gleboznawstwa, Puławy 1996 r.
11. Poradnik eksploatacji i zarządzanie wysypiskami komunalnymi odpadów
stałych, Wydawnictwo OPAL PG, Kraków 1995 r.
12. Maćkowiak Cz., 2000 – Opinia o wartości i możliwości przyrodniczego
wykorzystania osadu ściekowego z miejskiej biologiczno-chemicznej
oczyszczalni ścieków Miejskiego zakładu Gospodarki Komunalnej w
Dęblinie. Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach,
Puławy maj 2000 r.
13. Wskazówki metodyczne do oceny stopnia zanieczyszczenia gruntów i
wód podziemnych produktami ropopochodnymi i innymi substancjami
chemicznymi w procesach rekultywacji opracowane przez Państwową
inspekcję Ochrony Środowiska, Warszawa 1995 r.
14. Siuta J., Wasiak G., 1987 – Zasoby gospodarki odpadami bytowymi w
środowisku przyrodniczym. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa.
15. Siuta J., Wasiak G., Pasińska C., 1982 – Warunki i sposoby
przyrodniczego zagospodarowania osadów z oczyszczania ścieków
miejskich. „Człowiek i środowisko” Tom 6, nr 1 – 2.
16. Siuta J., 1977 – Zastosowanie mas odpadowych do kształtowania rzeźby
terenu rekultywacji gruntów i użyźniania gleby. Materiały Seminaryjne
„Stan i perspektywy gospodarki odpadami w środowisku”, NOT,
Warszawa.
17. Siuta J., 1978 – Rekultywacja i zagospodarowanie gruntów po
eksploatacji wysypisk odpadów komunalnych. Biuletyn Instytutu
Kształtowania Środowiska, Warszawa.
18. Siuta J., Wasiak G., 1977 – Wykorzystanie substancji odpadowych do
ulepszania środowiska glebowego. Materiały seminaryjne konferencji
„Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków z ośrodków miejskich w
aspekcie gospodarki żywnościowej”, Kielce 1977 r.
34
19. Siuta J., Wasiak G., 1985 – Zasady rekultywacji i zagospodarowania
terenów powysypiskowych. Instytut Kształtowania Środowiska,
Warszawa.
20. Siuta J., 1995 – Przyrodnicze użytkowanie osadów ściekowych.
Ekoinżynieria Nr 2/3/marzec 1995 r.
21. Wasiak G., 1995 – Wytwarzanie, właściwości i gospodarka osadami
ściekowymi w Polsce. Ekoinżynieria Nr 2/3/marzec 1995 r.
22. Zawiślak J., Bzowski Z., 1996 – Możliwości zagospodarowania osadów i
innych materiałów na składowiskach odpadów komunalnych. Technika i
technologia w ochronie środowiska, Lublin - Nałęczów 1996 r.
23. Nowakowski S., 1996 – Aktywne odgazowanie jako metoda
przyspieszenia rekultywacji wysypisk odpadów komunalnych, Wyd.
Ekoinżynieria.
24. Piskowska-Wasiak J., Kowalik W., 1996 – Ujęcie gazu wysypiskowego
jako etap rekultywacji składowiska odpadów komunalnych.
Wydawnictwo Ekoinżynieria. Technika i Technologia w ochronie
Środowiska.
25. Chemia w ochronie środowiska (materiały konferencyjne) – Politechnika
Lubelska 1993 r.
26. Wiśniewski S., Dembska G., Grynkiewicz M., Aftanas B., 2002 –
Uwarunkowania wykorzystania ustabilizowanych osadów ściekowych z
małych oczyszczalni ścieków na cele nieprzemysłowe – Ochrona
powietrza i problemy odpadów nr 5 (211). Wydawnictwo NaukowoTechniczne „EcoEdycja”, Katowice 2002 r.
27. Inwentaryzacja złóż surowców mineralnych z uwzględnieniem elementów
ochrony
środowiska
gminy
Krasnystaw
opracowana
przez
Przedsiębiorstwo Geologiczne „POLGEOL” S.A. w Warszawie Zakład w
Lublinie, Lublin grudzień 2001 r.
35
10. Harmonogram robót
W zakres robót wchodzą:
 Roboty porządkowe i przygotowawcze:
- wywóz odpadów komunalnych i budowlanych zgromadzonych
po zamknięciu składowiska,
- rozebranie ogrodzenia,
- rozebranie wiaty garażowej,
- rozebranie placu i drogi z płyt betonowych,
 Rekultywacja mechaniczna:
- dowóz i rozplantowanie warstwy uszczelniającej,
- dowóz i rozplantowanie warstwy rekultywacyjnej,
- Zabiegi agrotechniczne,
- Wykop rowów odwodnieniowych i formowanie zbiorników
odparowujących.
 Rekultywacja biologiczna:
- obsiew mieszanką traw,
- obsadzenie sadzonkami wierzby energetycznej
 Wykonanie infrastruktury monitoringu lokalnego:
- wykonanie studzienek odgazowujących,
- wykonanie studzienki odciekowej,
- wykonanie piezometrów wód podziemnych.
Przewiduje się, że roboty rekultywacji mechanicznej i budowy
infrastruktury monitoringu lokalnego wykonane zostaną w I połowie 2005 r.
natomiast roboty obejmujące rekultywację biologiczną zostaną wykonane w
październiku i listopadzie.
Wyszczególnienie
miesiąc
1
Roboty porządkowe i przygotowawcze
Rekultywacja mechaniczna
Rekultywacja biologiczna
Wykonanie infrastruktury monitoringu lokalnego
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
36
11. Wnioski i zalecenia
1. Nasadzenia wierzby energetycznej należy wykonać na przełomie
października i listopada lub na przełomie marca i kwietnia.
2. Odwiercenie otworów kontrolno-obserwacyjnych (piezometrów) wód
górnokredowego poziomu wodonośnego powinno odbyć się pod
nadzorem uprawnionego hydrogeologa, który upoważniony jest do
zmian konstrukcji otworu.
3. Dla kontroli osiadania składowiska należy jako reprery tymczasowe
należy ustalić zainwentaryzowane geodezyjnie wykonane obudowy
piezometrów.