Bojkot okupacji izraelskiej a etyczny konsumeryzm

Artykuł pobrany ze strony
http://www.ekonsument.pl/news-show-66830.php
Bojkot okupacji izraelskiej a etyczny konsumeryzm
21.01.2015, Anna Paluszek
Czy ruch na rzecz społecznej odpowiedzialności korporacji i odpowiedzialnej konsumpcji może odegrać rolę
w przeciwdziałaniu obecnej sytuacji w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu? Czy my - konsumenci i
konsumentki - możemy użyć swej siły chcąc solidaryzować się z Palestyńczykami i Palestynkami?
Zdecydowanie, jest taka możliwość. Nie należy tworzyć niczego od nowa. Istnieje już ruch wzywający do
użycia siły konsumenckiej przez tych, którzy chcą solidaryzować się z Palestyńczykami i Palestynkami.
Co to jest BDS?
Mowa o globalnym ruchu na rzecz Kampanii BDS czyli Boycott, Divestement and Sanctions (ang. Bojkotu,
Dezinwestycji i Sankcji), który zainicjowany został 2005 roku apelem Palestyńczyków, mieszkających na
okupowanych terytoriach palestyńskich, w Izraelu oraz w diasporze rozsianej na całym świecie. Wcześniej, bo
w 2002 roku, podobny apel wzywający do bojkotu Izraela za łamanie prawa międzynarodowego został
opublikowany w "Guardianie" w kwietniu 2002 r. przez 130 postaci świata nauki i kultury w imię solidarności
z Palestyńczykami.[1] W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych także izraelskie grupy na rzecz pokoju
wzywały do bojkotu izraelskich produktów z osiedli żydowskich.
Kampania BDS (www.bdsmovement.net) stała się przez ostatnie lata stałym elementem etycznego
konsumeryzmu[2], skupiającego swoją uwagę na poszanowaniu praw człowieka i politycznego wpływu
korporacji, które swoimi działaniami wspierają reżimy łamiące nagminnie prawa człowieka.
Działacze i aktywiści ruchu BDS wzywają Izrael do:
- zakończenia okupacji i kolonizacji ziem okupowanych od 1967 roku oraz zlikwidowania muru,
- rozpoznania fundamentalnych praw arabsko-palestyńskich obywateli Izraela na zasadzie równości,
- uszanowania, ochrony i wsparcia prawa uchodźców palestyńskich do powrotu do swoich domów i
własności, jak wskazano w rezolucji ONZ 194[3].
Na czym polega zaangażowanie w BDS?
Kampania wskazuje na formy zaangażowania się na każdym poziomie działalności ludzkiej, indywidualnym
(konsumenckim lub zawodowym), gospodarczym i państwowym. Jest to możliwość dla każdego i każdej do
wybrania najwłaściwszej formy działania.
- Jako konsument/ka można dokonywać świadomych wyborów, przyłączając się do bojkotu firm
zaangażowanych we wspieranie okupacji na terenach palestyńskich lub zrezygnować z kupowania produktów
wyprodukowanych w osiedlach żydowskich na Zachodnim Brzegu.
- Jako pracownik/czka instytucji kulturalnych i uniwersyteckich, można zaangażować się w bojkot grupowy,
zaprzestanie współpracy z instytucjami izraelskimi, lub zaprzestać inwestowania w firmy wspierające
działania militarne Izraela.
- Jako obywatele/ki państw posiadających kontakty z Izraelem, możemy wzywać polityków, aby zajęli
stanowisko w sytuacji łamania praw człowieka na Zachodnim Brzegu, w Gazie i w Jerozolimie Wschodniej.
Polska należąca do Unii Europejskiej, określana jest jako państwo blokujące jakiekolwiek próby budowania
rozpoznawalności podmiotowości politycznej Palestyńczyków na arenie międzynarodowej.[4]
* Bojkot, do którego wzywa BSD, dotyczy zarówno produktów i firm, międzynarodowych jak i izraelskich,
które czerpią swoje zyski z łamania praw Palestyńczyków. Bojkot oznaczać może także zaprzestanie
współpracy na płaszczyźnie sportu, kultury czy uniwersytetu i instytucji badawczych[5]. Co ważne
podkreślenia, bojkot ten nie dotyczy indywidualnych osób, lecz wzywa do zaprzestania systemowej
współpracy między instytucjami.
* Dezinwestycje oznaczają w tym przypadku wezwanie korporacji czy instytucji, aby ich portfele
inwestycyjne czy fundusze emerytalne na uniwersytetach nie były użyte do finansowania przedsiębiorstw
wspierających okupację. Ma to na celu zachęcenie firm do korzystania z ich wpływu gospodarczego na Izrael
by zakończyć systemową opresję Palestyńczyków.
* Sankcje są kluczowym elementem ukazującym brak poparcia jednego państwa lub grupy państw dla działań
innego państwa. Jest to jedna z form kontroli porządku międzynarodowego, aby państwa przestrzegały zasad
prawa międzynarodowego. Udział Izraela w wielu forach międzynarodowych i dyplomatycznych umożliwia
zastosowanie tego narzędzia. Chodzi o ujawnienie i nazwanie po imieniu zbrodni wojennych i naruszeń wielu
konwencji, jakich dopuszcza się Izrael. Pomimo wielokrotnych nawoływań i wezwań ze strony ONZ,
organizacji pozarządowych czy ekspertów i obywateli, tylko nieliczne państwa odpowiedziały sankcjami i
dyplomatycznym bojkotem.
Przykład firmy, do bojkotu której wzywa BDS
Amerykańska firma Hewlett Packard wspiera swoimi produktami wiele praktyk okupacyjnych Izraela,
stanowiących pogwałcenie międzynarodowego prawo humanitarnego. Okupacja z całą swą uciążliwością nie
miałaby racji bytu, gdyby nie codzienna kontrola i nadzór nad przepływem ludności palestyńskiej. Aktywność
swoją w Izraelu, HP rozpoczęło już w 1957 roku, jako odział Motoroli w tym kraju. HP jest drugim co do
wielkości inwestorem w Izraelu i ich zaangażowanie rośnie według informacji na stronie izraelskiego
Ministerstwa Gospodarki.
HP jest odpowiedzialny między innymi za stworzenie i dostarczenie Izraelowi systemu BASEL czyli
biometrycznego systemu kontroli dostępu Palestyńczyków do Wschodniej Jerozolimy (nie uznanej przez
społeczność międzynarodowej za część Izraela, pomimo jej aneksji) czy innych obszarów okupowanych, poza
ich miejscem zamieszkania. BASEL[6] jest zainstalowany na przejściach kontrolnych (ang. checkpoints),
które ograniczają możliwość przemieszczania się ludności palestyńskiej na terytoriach okupowanych.
Przejścia, są nie tylko umieszczane na linii rozejmu z 1967 r. (tymczasowej granicy) pomiędzy Izraelem a
okupowanymi terytoriami Palestyny, lecz w ramach samego okupowanego Zachodniego Brzegu, utrudniając
codzienne podróżowanie, dotarcie do szkół, szpitali, czy bliskich. W wyniku stosowania checkpointów
wewnątrz Zachodniego Brzegu, armia izraelska ma kontrolę nad przepływem ludności. W ten sposób zostało
całkowicie odizolowane palestyńskie miasto Betlejem, do którego można się dostać tylko przez owe przejścia
kontrolne, mimo, że miasto leży w głębi Zachodniego Brzegu, a nie w Izraelu.
Taka wewnętrzna ingerencja jest jedną z metod ochrony osadników żydowskich, tworzących kolonie
wewnątrz okupowanych terytoriów, co jest stwierdzonym przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
naruszeniem prawa międzynarodowego, m.in. zasad zawartych w IV Konwencji Genewskiej, regulującej m.in.
prawa i obowiązki okupanta[7]. W związku z istnieniem osiedli żydowskich tworzone są wokół nich strefy
buforowe, z których wysiedlana jest ludność palestyńska, budowane są drogi, do wyłącznego użytku
osadników, które szatkują Zachodni Brzeg na zespół odseparowanych od siebie wysepek. Uniemożliwia to
budowanie jakiekolwiek jedności czy państwowości palestyńskiej, podważając tym samym ustalenia i
założenia negocjacji pokojowych.
HP wygrało także kontrakt na wyprodukowanie 5 milionów biometrycznych dowodów osobistych, które
pozwalają na określenie przynależności etnicznej i religijnej, według której przyznawane są przywileje lub są
ograniczane. Firma realizowała także wiele kontraktów dla armii izraelskiej i floty, która kontroluję wybrzeże
zablokowanej Strefy Gazy. O zbrodniach marynarki izraelskiej w trakcie poszczególnych operacji
wojskowych "Operacja Płynny Ołów", "Blokada Gazy" czy atak na Flotyllę Wolności, pisała Amnesty
International w swoich raportach, podobnie jak o naruszeniach wielu konwencji chroniących prawa człowieka
na okupowanych terytoriach.[8]
To, co warto podkreślić, ograniczenie wolności przemieszczania się i dostępu na Zachodnim Brzegu oraz
blokada Strefy Gazy są formą zastosowania kary zbiorowej odpowiedzialności. Ograniczają możliwość pracy,
handlu, jakiegokolwiek wzrostu gospodarczego. Takie ograniczenia ekonomiczne zwiększają bezrobocie,
ograniczają możliwości rozwoju lokalnej przedsiębiorczości, obniżają poziom Produktu Krajowego Brutto,
zmniejszają pensję i skutkują biedą.
Każdy i każda może zdecydować się na bojkotowanie produktów HP, jak laptopy, drukarki czy kartridże.
Można podpisać także petycję wzywającego Dyrektora Generalnego HP do rezygnacji ze współpracy z
Izraelem, na stronie Global Exchange - http://www.globalexchange.org/economicactivism/hp/joinus.
Biorąc pod uwagę odpowiedzialną społecznie i środowiskowo politykę firmy, którą chwali się na swojej
stronie internetowej[9], należałoby bliżej przyjrzeć się, co kryje się za inwestycjami firmy i jaki rodzaj
działalności wspieramy kupując jej produkty.
Anna Paluszek - zaangażowana od lat w ruch etycznego konsumeryzmu (przede wszystkim w działania Clean
Clothes Polska) oraz działania z zakresu edukacji globalnej. Od 2 lat mieszka w Jerozolimie Wschodniej.
Pracowała przez rok na Zachodnim Brzegu w ramach projektu wodno-sanitarnego. Obecnie współpracuje z
różnymi organizacjami z Polski i Palestyny oraz prowadzi własne badania na miejscu.
[1] Omar Barghouti, BDS - Boycott, Divestment, Sanctions. The global struggle for Palestinian rights,
Haymarket Books, Chicago-Illinois, 2011 s. 19.
[2] Izrael jest zakwalifikowany jako przykład opresyjnego reżimu, stanowiącą jedną z 23 kategorii oceny
etyczności produktu/firmy w magazynie "Ethical Consumer". Zob. Israel - Boycotting from Within,
http://www.ethicalconsumer.org/commentanalysis/humanrights/israelboycottingfromwithin.aspx
[3] ONZ, zarówno Zgromadzenie Ogólne jak i Rada Bezpieczeństwa, od roku 1948 wydała wiele rezolucji
nawołujące Izrael do działania w ramach powszechnie przyjętych zasad prawa międzynarodowego. Na
polskojęzycznej stronie Kampanii Palestyna dostępne jest zestawienie wydanych rezolucji wraz z
objaśnieniem
zawartości:
http://www.kampania-palestyna.pl/index.php/2010/02/09/rezolucje-rady-bezpieczenstwa-organizacji-narodow
-zjednoczonych/
[4] Polska była jednym z krajów, które wstrzymało się w głosowaniu w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ, za
poparciem wniosku, aby Palestyna uzyskała status nieczłonkowskiego państwa-obserwatora przy ONZ oraz
była jednym z krajów głosujących przeciwko włączeniu Palestyny jako członka UNESCO.
[5] Do bojkotu kulturalnego Izraela wezwali w lipcu 2014 laureaci Nagrody Nobla jak arcybiskup Desmond
Tutu, Adolfo Peres Esquivel, Jody Williams, Mairead Maguire, Rigoberta Menchú and Betty Williams oraz
postacie ze świata rozrywki i akademicy jak Noam Chomsky, Roger Waters, Boots Riley. Aby dowiedzieć się
wiecej lub dołączyć się do apelu, wejdź na stronę Komitetu Narodowego BDS:
http://www.bdsmovement.net/2014/nobel-celebrities-call-for-military-embargo-12316#sthash.kJn8S0Ah.dpuf
[6] Why Hewlett Packard?, Global Exchange, 2011, www.globalexchange.org/economicactivism/hp/why
[7] Zob. Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, 9 lipca
2004, http://www.icj-cij.org/docket/index.php?p1=3&p2=4&case=131&p3=4
[8] Israel. Blind to Violations, Deaf to obligations: Israel’s Human Rights Record, Amnesty
International,
wrzesień
2013,
http://www.amnesty.org/en/library/asset/MDE15/015/2013/en/c88f325d-74ba-434e-9db0-44b544eb732b/mde
150152013en.pdf.
[9]
HP
Canada
Sustainability
and
Social
http://www8.hp.com/ca/en/hp-information/environment/index.html
Innovation,
dostępne
na: