docDział XVI. Układ odpornościowy
download 
Reklamacja Transkrypt
Dział XVI. Układ odpornościowy
UKŁAD ODPORNOŚCIOWY Zadanie 1. (2 pkt). Choroby wirusowe rozwijają się w różnym tempie. Można wyróżnić dwie strategie: szybką lub powolną, np. wirusy tropikalnej gorączki krwotocznej działają błyskawicznie, zamieniając w ciągu kilku dni tkanki chorego w krwawą masę pełną nowych wirusów. Chory umiera w ciągu 2 – 9 dni. Inaczej jest w przypadku wirusa HIV: powiela się on powoli i skrycie, długo nie wywołując żadnych objawów. Opisz dwie zalety strategii działania wirusa HIV. 1. ................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... Zadanie 2. (1 pkt.) Przewróciłeś (-łaś) się na chodniku. Otwarta rana została zabrudzona ziemią. W gabinecie zabiegowym podano ci surowicę przeciwtężcową. Zaznacz rodzaj odporności, którą uzyskałeś (-łaś) dzięki podanej surowicy. A. Odporność naturalna czynna. B. Odporność naturalna bierna. C. Odporność sztuczna bierna. D. Odporność sztuczna czynna. Zadanie 3. (2 pkt). Odporność nieswoista obejmuje mechaniczne i chemiczne bariery przeciwko patogenom. Pierwszą zaporę przeciwko czynnikom chorobotwórczym stanowią powłoki ciała. Uzasadnij, podając dwa argumenty, że skóra człowieka pełni funkcję nieswoistej bariery przeciw patogenom. 1. ................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... Zadanie 4. (2 pkt). Stwierdzono, że każdy człowiek w ciągu roku zapada na co najmniej dwie infekcje wirusowe. Zaznacz dwa najbardziej skuteczne sposoby zapobiegania chorobom wirusowym. A. Dieta bogata w witaminę K i sód. B. Szczepienia ochronne. C. Podawanie antybiotyków. D. Dieta bogata w tłuszcze nasycone. E. Unikanie kontaktów z osobami zainfekowanymi Zadanie 5. (1 pkt). Wyjaśnij, dlaczego podczas choroby, której towarzyszy podwyższona temperatura ciała, wydalana jest ilość moczu mniejsza od fizjologicznej normy (przy założeniu, że ilość przyjmowanych przez chorego płynów nie zwiększyła się). .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ........................................................................... ......................................................................... Zadanie 6. (2 pkt). Rysunek przedstawia schematycznie sposób krążenia krwi i limfy w organizmie człowieka. Podaj dwie, widoczne na schemacie, cechy budowy różniące układ krwionośny od limfatycznego. ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... .......................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................ Zadanie 7. (2 pkt.). Wskaż, który z prezentowanych rodzajów przeszczepów ma większe szanse powodzenia i uzasadnij swój wybór jednym argumentem. ……………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………… ……………………………………………………….. ……………………………………………………….. ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… Zadanie 8. (1 pkt). Gdy zranimy ciało i nie oczyścimy rany, do organizmu mogą wniknąć bakterie tężca. Toksyny produkowane przez te bakterie mogą spowodować bardzo groźne dla organizmu skutki. Żeby temu przeciwdziałać, podaje się zranionemu surowicę przeciwtężcową. Odporność organizmu uzyskana przy zastosowaniu surowicy przeciwtężcowej jest A. naturalna, bierna. B. naturalna, czynna. C. sztuczna, bierna. D. sztuczna, czynna. UKŁAD ODPORNOŚCIOWY Zadanie 9. (2 pkt). W pewnej miejscowości większość mieszkańców sprzeciwiła się planowanej tam budowie ośrodka dla nosicieli wirusa HIV, w tym chorych na AIDS. Mieszkańcy uzasadniali swój sprzeciw troską o zdrowie własne i swoich dzieci. Przedstaw dwa różne argumenty, które pozwolą przekonać mieszkańców tej miejscowości, że sama obecność nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS nie powoduje zagrożenia zakażeniem. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 10 (2 pkt.). Szczepienia ochronne są coraz powszechnej stosowanymi zabiegami medycznymi w wielu krajach na świecie. W pewnych przypadkach stosuje się także surowice. Porównując rolę lub skład szczepionek i surowic wskaż dwie różnice występujące między nimi. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 11. (2 pkt). Ospa prawdziwa, zwana także czarną ospą, to groźna choroba wirusowa, która dotyczyła jedynie ludzi. Nie przenosiła się na inne organizmy, ani nie były one źródłem zakażeń tą chorobą. Dawniej stosowano szczepienia na ospę prawdziwą, jednak w 1980 roku uznano, że całkowicie wytępiono wirusa odpowiedzialnego za jej powstawanie i zaniechano obowiązkowych szczepień. W ostatnich latach stale wzrasta liczba osób chorych na ospę małpią, którą wywołuje wirus podobny do wirusa wywołującego ospę prawdziwą. Choroba ta przenosi się pomiędzy ludźmi, a także w dowolny sposób między innymi naczelnymi oraz nadrzewnymi i naziemnymi gryzoniami. a) Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego mało prawdopodobne jest wytępienie wirusa odpowiedzialnego za ospę małpią. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. b) Wśród wymienionych rodzajów odporności wskaż dwie, które dotyczą szczepionek. A. odporność swoista B. odporność nabyta bierna C. odporność nabyta czynna D. odporność nieswoista Zadanie 12. (1 pkt). Do lekarza zgłosił się pacjent z raną, która powstała podczas prac porządkowych w ogródku. Po kilku dniach od tego zdarzenia odczuł mrowienie i drętwienie w okolicach rany, miał też gorączkę i bolała go głowa. Dochodziło również do bolesnych skurczów mięśni i szczękościsku. Podaj nazwę choroby, na którą cierpiał pacjent. ............................................................................................................................................................. Zadanie 13. (3 pkt). Dopasuj patogen (kolumna I) do wywoływanych przez niego chorób (kolumna II). I. 1. Wirusy 2. Bakterie 3. pasożytnicze pierwotniaki i nicienie II. A. świnka B. toksoplazmoza C. gruźlica D. borelioza E. owsica F. grypa 1. – ......................., 2. – ......................, 3. – ....................... Zadanie 14. (1 pkt). W transplantologii stosuje się różnego rodzaju środki zmniejszające lub eliminujące niebezpieczeństwo odrzucania przeszczepionego narządu przez organizm biorcy. Najczęściej podaje się biorcy leki immunosupresyjne, których działanie hamuje aktywność immunologiczną całego układu odpornościowego. Obecnie wprowadza się metodę polegającą na wywołaniu u biorcy stanu tolerancji na antygeny dawcy, przy zachowaniu całkowitej reaktywności na pozostałe antygeny. Uzasadnij, że przedstawiona metoda jest korzystniejsza dla organizmu biorcy niż metoda oparta na podawaniu leków immunosupresyjnych. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................ Zadanie 15. (1 pkt). Przebycie choroby zakaźnej pochodzenia bakteryjnego lub wirusowego daje najczęściej odporność na powtórne zakażenie takim samym patogenem. Zaznacz rodzaj odporności swoistej, której dotyczy powyższy opis. A. bierna sztuczna B. bierna naturalna C. czynna sztuczna D. czynna naturalna Zadanie 16. (1 pkt). Organizm człowieka narażony jest na oddziaływanie różnych czynników chorobotwórczych. Mogą stanowić je na przykład: I – promieniowanie UV, II – wirusy, III – bakterie, IV – zanieczyszczenia gazowe powietrza. Zaznacz odpowiedź, która zawiera wyłącznie czynniki wywołujące choroby zakaźne. A. I, III B. I, II C. II, III D. II, IV UKŁAD ODPORNOŚCIOWY Zadanie 17. (2 pkt). Z drobnoustrojami chorobotwórczymi stykamy się nieustannie. W większości przypadków nie prowadzi to do choroby. Przedstaw po jednym przykładzie swoistej i nieswoistej reakcji obronnej organizmu na drobnoustroje chorobotwórcze. Reakcja swoista: ................................................................................................................................. Reakcja nieswoista: ............................................................................................................................ Zadanie 18. (1 pkt). Uczeni z LAB 02 opracowali pierwszą skuteczną szczepionkę przeciwko zespołowi Downa. Szczepionka właśnie przeszła próby kliniczne i została dopuszczona do użytku. Najlepsze efekty przynosi po zastosowaniu w pierwszym miesiącu życia. Oceń prawdziwość powyższego doniesienia i podaj jeden argument na poparcie swojego stanowiska. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. Zadanie 19. (2 pkt). Dzięki zróżnicowaniu właściwości leukocytów organizm dysponuje dwoma rodzajami odporności: komórkową i humoralną. Podaj, na czym polega odporność komórkowa, a na czym humoralna, wykorzystując określenia: fagocytoza, przeciwciała. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. Zadanie 20. (1 pkt). U dziewcząt około 13. roku życia stosuje się obowiązkowe szczepienie ochronne przeciw różyczce. Wyjaśnij, dlaczego szczepienia przeciw różyczce są obowiązkowe tylko dla dziewcząt. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. Zadanie 21. (2 pkt). Na diagramach przedstawiono zawartość limfocytów T we krwi dwóch osób: osoby zdrowej i chorej na AIDS. Na podstawie analizy diagramów określ dwie zmiany, które zachodzą we krwi osoby chorej w porównaniu z osobą zdrową. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 22. (2 pkt). Organizm człowieka w różny sposób walczy z antygenami. Odporność uzyskaną dzięki wprowadzeniu do organizmu chorego gotowych przeciwciał nazywa się odpornością bierną, w odróżnieniu od odporności czynnej, nabytej przez kontakt układu odpornościowego z antygenami. Niszczenie przez przeciwciała konkretnych antygenów, a nie jakichkolwiek ciał obcych, nazywa się odpornością swoistą. Na podstawie powyższych informacji wśród zdań od A do E zaznacz dwa, które są prawdziwe. A. Produkcja przez organizm przeciwciał do walki z określonymi antygenami jest rodzajem odporności swoistej. B. Odporność swoistą organizmowi człowieka zapewnia między innymi skóra, która chroni organizm przed wnikaniem ciał obcych. C. Odporność czynną uzyskuje organizm chorego człowieka, któremu podano surowicę z przeciwciałami. D. Przykładem odporności biernej jest wytwarzanie przez organizm antygenów w odpowiedzi na określone przeciwciała. E. Stosowanie szczepionek, polegające na podaniu osłabionych antygenów, które nie są zdolne do wywołania choroby, prowadzi do nabycia przez organizm odporności czynnej. UKŁAD ODPORNOŚCIOWY Zadanie 23. (2 pkt). Poniżej wymieniono różne działania ludzi mające na celu ograniczenie występowania zakażeń bakteryjnych. A. Poprawa jakości wody pitnej. B. Wprowadzenie przepisów kontroli sanitarnej żywności. C. Dezynsekcja i deratyzacja, czyli regularne zwalczanie niektórych rodzajów zwierząt np. wśród owadów – wszy i pcheł; wśród gryzoni – szczurów i myszy. D. Wprowadzenie regularnych szczepień ochronnych od wczesnego dzieciństwa. Każdemu z wyżej wymienionych działań człowieka przyporządkuj po jednej nazwie choroby wybranej z niżej podanych, której występowanie lub przenoszenie może być skutecznie ograniczone przez dane działanie. 1. kiła 2. dżuma 3. gruźlica 4. salmonelloza 5. cholera A. .............. B. ............. C. ............. D. ............. Zadanie 24. (1 pkt). Wirusy są pasożytami o uproszczonej budowie i nie mają metabolizmu. Zbudowane są z cząstek charakterystycznych dla materii ożywionej, czyli białek i kwasów nukleinowych. Właśnie ze względu na rodzaj cząsteczki kwasu nukleinowego wirusy można podzielić na DNA-wirusy i RNA-wirusy. Wśród wirusów posiadających DNA są takie, które mają dwuniciowe DNA i są takie, które mają je w postaci jednoniciowych cząsteczek. Podobną klasyfikację można przeprowadzić wśród wirusów zawierających RNA, gdyż mogą je mieć w postaci cząsteczek jednoniciowych lub dwuniciowych. Na podstawie powyższego tekstu narysuj uproszczony schemat klasyfikacji wirusów.
