Charakterystyka kamieni budowlanych i drogowych

Charakterystyka kamieni budowlanych i drogowych (ob. łamanych i blocznych) w Polsce
Nr
1
2
Nazwa zwyczajowa
Granity/Granitoidy:
– Typ: Zimnik (m. strzegomski)
– Typ: Tonalit (m. strzegomski)
– Typ : Granit biotytowy (m. strzeliński)
– Typ: Granit dwułyszczykowy (Biały
Kościół)
Granodioryt (masyw kłodzko-złotostocki)
Syenit:
– Typ: Kośmin
– Typ: Przedborowa
Lokalizacja
Barwa / cechy
SKAŁY MAGMOWE – GŁĘBINOWE I ŻYŁOWE
Masywy:
Typ: Zimnik – drobnoziarnisty,
- strzegomski
monzonitowy
- strzelinśki
Typ: tonalit ciemny,
- żulowej
drobnoziarnisty,
- karkonoski
Typ: karkonoski z domieszką
- kłodzko-złotostocki
różowych skaleni,
- kudowej
gruboziarniste, porfirowate
Kośmin, Dolny Śląsk,
Kośmin – średnioziarnisty,
strefa Niemczy
porfirowaty granodioryt o
teksturach kierunkowych z
licznymi plagioklazami
skalenia potasowego;
Przedborowa
3
Gabro
Dolny Śląsk w masywie Sobótki,
rejon Przedborowej i Braszowic
Nowa Ruda (wraz z diabazami)
4
Diabaz
5
Bazalt
6
Melafir
(odpowiednik petrograficzny
Przedborowa - drobnoziarnisty
syenodioryt bez tekstur
kierunkowych
Zróżnicowany skład mineralny
Skała ciemna, czasem
ciemnozielona
SKAŁY MAGMOWE – WYLEWNE I SUBWULKANICZNE
Dolny Śląsk k. Nowej Rudy
Występuje w postaci sillu o
Niedźwiedzia Góra k. Krakowa
miąższości 44 m wśród utworów
górnokarbońskich
Dolny Śląsk:
 Obszar zgorzelecko-lubański
(około 40% zasobów)
 Obszar złotoryjsko-jaworski
 Obszar opolski
Dolny Śląsk w otoczeniu z
porfirami z Niecki Śródsudeckiej
1
skały ciemne, prawie czarne, w
stanie zwietrzałym – brunatne
Zastosowanie
Bloczny kamień
budowlany
Niektóre gorsze partie
złóż np. granodioryt jako
kruszywo
Skały masywu
karkonoskiego
nie są eksploat.
ze względu na
lokalizację w
obrębie Parku
Narodowego
Płyty okładzinowe
Silne spękania
ograniczają możliwość
wykorzystania części
wydobycia na bloki
Kruszywo łamane,
występowanie silnych
spękań;
Sobótka – nie ekspl.
(ochrona krajobrazu)
Podatne na
przeobrażenia
mineralne
obniżające
parametry
wytrzymałościowe
Kruszywa łamane drogowe
Kruszywo łamane
drogowe i kolejowe
Hutnictwo
Czerwone melafiry występują
przy powierzchni terenu, swoją
Inne
Kruszywo łamane
(czerwony spągowiec
W Polsce wyst.
ok. 300 miejsc
odsłonięć bazaltu.
Udokum. jest
49 złóż
trachybazaltu i trachyandezytu )
i Północnosudeckiej
Obszar Krakowski:
Krzeszowice – Alwernia: Rudna,
Regulice, Poręby Żegoty
barwę zawdzięczają związkom
żelaza
Czarne melafiry występują
przeważnie na większych
głębokościach
perm – Dolny Śląsk)
Miąższość potoków lawowych:
150-200 m - Dolny Śląsk
do 50 Rejon Krakowski
7
Porfiry
(ryolity, ryodacyty)
Niecka Śródsudecka w formie
lakkolitów i pni, np. Góra
Chełmiec (wiek karbon i perm)
Barwa czerwona – Miękinia
i Zalas
Niecka Północnosudecka
k. Świerzawa i Bolków – pokrywy
lawowe ok. 150 m miąższości
Barwy zmienne przechodzą od
zielonej, czerwonej po brunatną
Kruszywo łamane
Duża zmienność
parametrów
złożowych
Okolice Krzeszowic – Miękinia
i Zalas
8
Andezyt
Góra Wdżar (Wżar) – Pieniny,
k. Czorsztyna
9
Tuf filipowicki
(tuf ryodacytowy)
SKAŁY PRZEJSCIOWE (MAGMOWO – OSADOWE)
Filipowice k. Krzeszowic
Różowo-fioletowa, nieregularna
plamistość oraz duża
porowatość
10
Piaskowce permskie
(„czerwony piaskowiec śląski”)
SKAŁY OSADOWE - PIASKOWCE
Dolny Śląsk i północnowschodnie Czerwona barwa, duża
skrzydło niecki śródsudeckiej –
zwięzłość i bloczność, odporne
Nowa Ruda
na wietrzenie
2
Skały szare lub ciemnoszare
o strukturze porfirowej,
z makroskopowo widocznymi
fenokryształami plagioklazów
Złoża bloczne,
materiały okładzinowe
(obecnie nie
eksploatowane)
Materiał bloczny
Brak eksploatacji
ze względu na Park
Krajobrazowy
„Dolinki
Krakowskie”
Budownictwo sakralne,
budowa mostów i tuneli,
okładziny, obramowania
Tworzą ławice
o miąższości
do 2-3 m
okienne itp.
Średnio lub gruboziarniste o
spoiwie krzemionkowym lub
krzemionkowo ilastym,
przewarstwione zlepieńcami
11
12
13
Piaskowce triasowe: trias dolny
(pstry piaskowiec)
– Typ: piaskowiec tumliński
– Typ: piaskowiec wąchocki
– Typ: piaskowiec suchedniowski
Obrzeżenie paleozoiczne Gór
Świętokrzyskich
Barwa różowa do wiśniowej
Piaskowce jurajskie: jura dolna (lias)
– Typ: piaskowiec szydłowiecki
– Typ: piaskowiec kunowski
– Typ: piaskowiec parszowski
Obrzeżenie Gór Świętokrzyskich
Barwa biało-kremowo-żółta
Północno- wschodniej części Gór
Świętokrzyskich
Gruboławicowe, drobnoziarniste
o spoiwie krzemionkowym.
dobra bloczność i łatwość
w obróbce
Piaskowce kredowe: kreda górna
(cenoman-santon)
Dolny Śląsk (Złotoryja,
Wartowice)
Barwa biało-jasnoszara
do żółtawej
Zmienne wykształcenie od
zlepieńcowatych do
drobnoziarnistych
Budownictwo świeckie
i sakralne, płyty
okładzinowe, chodniki,
nagrobki
Miąższość serii
300-500 m;
przeławicane
są cienkimi
wkładkami
mułowców
i iłowców
Bloczny kamień
budowlany, produkcja
płyt okładzinowych,
materiał rzeźbiarski
Kompleks
o miąższości
ok. 180 m
Płyty okładzinowe, cele
rzeźbiarskie, wystrój
kościołów
Bardzo
gruboławicowe
o miąższości ławic
do 10 m
Bloczność 17-20%
14
Piaskowce karpackie – fliszowe,
kreda dolna; kreda/paleogen (miocen)
Wybrane odmiany (wybrane typy):
Typ: piaskowiec istebniański
Typ: piaskowiec godulski
Karpaty fliszowe
Istebniańskie – złoże Sobołów
Godulskie – złoże Brenna
3
Istebniańskie
Średnio- i gruboziarniste,
zlepieńcowate o spoiwie
ilastym, łatwo wietrzejące,
przechodzące w rozsypliwe,
szarożółte
Istebniańskie
częściowo jako kamień
bloczny, gorsze partie na
kruszywo
Piaskowce
karpackie
szarogłazowe
lub arkozowe – flisz
Główne znaczenie:
piaskowce
godulskie,
istebniańskie,
Godulskie:
piaskowce kwarcowe
i szarogłazy, średnioziarniste,
gruboziarniste, glaukonityczne,
stąd barwa zielona
15
Piaskowce kwarcytowe (kwarcowe) kambryjskie
Wiśniówka k. Kielc,
Góry Świętokrzyskie
Budowa: dwie serie
piaskowcowe
rozdzielone łupkami,
Seria starsza (dolna): 40-80 m
Seria młodsza (górna): 20-100 m
cergowskie,
magurskie
i krośnieńskie
kruszywo drogowe
Miąższość ławic: 0,3-0,8 m
(do 1 m)
16
Piaskowce kwarcytowe
(kwarcowe) - dewońskie
Bukowa Góra k. Suchedniowa,
blisko Kielc, Góry Świętokrzyskie
17
Dolomity triasowe:
Typ: Libiąż
Libiąż
18
Dolomity prekambryjskie:
Typ: Sławniowice
Sławniowice (z marmurami)
Dolomity dewońskie (eifel i żywet)
Góry Świętokrzyskie
(eifel i żywet)
Region krakowsko-śląski,
obrzeżenie GZW (żywet dolny)
19
Dwa kompleksy o miąższości
50 i 70 m rozdzielone łupkami
Barwa szara
SKAŁY OSADOWE - WĘGLANY
Jasno-szaro-żółte, częściowo
drobno kawerniste
4
Są to skały o
zawartości SiO2
na poziomie
95-99%, silnie
zdiagenezowane
o lepiszczu
krzemionkowym
Materiał ogniotrwały –
99% SiO2 lub kruszywo
drogowe
Bloczne kamienie
budowlane oraz
kruszywo, drogowe
i budowlane
Gruboławicowe,
bloczność do 7-8%
(zmienne parametry
mechaniczne)
Wysokie walory dekoracyjne:
żółtawa barwa „dolomity
złociste” z żyłkami
limonitowymi
Produkcja blatów
i płyt okładzinowych
Dolomity
epigenetyczne,
częściowo
zastępujące
marmur
Kompleks o miąższości
400 m dwudzielny
Dolna część (eifel), utwory
drobnokrystaliczne, margliste
drobnouławicone
Produkcji kruszywa
i nawozów magnezowych
Występują
trzy strefy:
łysogórska,
łagowska
i kielecka
Górna, dolomity (żywet)
krystaliczne bruboławicowe
w rejonie łysokórskim,
w rejonie kieleckim wapienie
20
Dolomity triasowe i dewońskie (GZW)
Północno – wschodnia część GZW
oraz jego obrzeżenie,
Dolomity margliste, (ret) –
niewielkie wykorzystanie
Dolomity diploporowe
(wapień muszlowy)
Dolomity kruszconośne
przemysł hutniczy,
kruszywo budowlane
i drogowe
Zmienne
właściwości
fizykochemiczne,
lokalne „wyspy
wapienne”
21
Wapienie
(„Marmury” - Góry Świętokrzyskie)
wiek: dewon
– Typ: marmur Bolechowicki
– Typ: marmur Chęciński
– Typ: marmur Dębnicki
Wapienie
(„Marmury” permskie „zygmuntowskie”)
Bolechowice
Chęciny
Dębnik k. Krzeszowic
Brązowo-szaro-kawowe,
marmur Dębnicki - barwa czarna
lub ciemnoszara
płyty, posadzki
Bloczność 5%
Obecnie nie
eksploat.
Chęciny k. Kielc
Czerwone spoiwo
węglanowo- żelaziste
Gruboziarniste
zlepieńce
zbudowane przede
wszystkim z
otoczaków wapieni
dewońskich
Dobre parametry
mechaniczne
23
Kalcytowe żyły w okolicach Chęcin,
tzw. różanka zelejowska
Chęciny k. Kielc
Zabarwienie różowawe
od hematytu
Obecnie nie
eksploat.
24
Wapienie „Marmury” jurajskie
Typ: Morawica k. Kielc
Typ: Jura Krakowsko-Częstochowska
Typ: Trawertyn z Działoszyna
Morawica k. Kielc
Jura Krakowsko-Częstochowska
Działoszyn
Jasnobeżowe, białe po
zwietrzeniu, kremowe
Trawertyn - żółtawe
zabarwienie, porowate
i kawerniste
25
Wapienie trzeciorzędowe –
- wapienie pińczowskie
26
Wapienie kambryjskie
Obrzeżenia Gór Świętokrzyskich
i Roztocze Lubelskie – wapienie
pińczowskie
Góry Kaczawskie
22
5
Płyty okładzinowe,
blaty podsadzki
złoże bloczne
lub kruszywo
Jednostka Górna zbudowana
przemysł wapienniczy
Wapienie
litotaminowe,
rafowe
z Gór Kaczawskich
z jasnych wapieni
Jednostka Dolna: niższa
zawartość CaCO3
więcej MgO i SiO2
27
Opoka (kreda-turon)
Wyżyna Lubelska - rejon Ożarowa
Okolice Łodzi
28
Marmur (prekambr)
– Typ: biała Marianna
– Typ: zielona Marianna
Stronie Śląskie
SKAŁY METAMORFICZNE
Biała Marianna – odmiana
jednorodna, biała, nieznacznie
smugowana
Produkcja płyt
okładzinowych
Miękkie, łatwe do
urabiania, porowate
Kamienie bloczne
Dwie warstwy o
miąższości do 30 m
rozdzielone
pakietem łupków
(10-25 m)
Kamienie bloczne
Pakiet warstw o
miąższości około
400 m
„Zielona Marianna” – odmiana
biało-szara i zielono-szara,
z domieszką amfiboli
29
Marmur Sławniowice
(prekambr)
Sławniowice
Białe i szaro-niebieskawe,
delikatnie szaro-różowe
Współwystępują
z dolomitami, które
także stanowią
przedmiot
eksploatacji
30
Marmur : Wapienie krystaliczne,
prekambryjskie i paleozoiczne
z Kotliny Kłodzkiej
Kotlina Kłodzka
produkcja grysów
do lastriko
31
Serpentynity
Masyw Sobótka
Nasławice i Jordanów
Zielone zabarwienie
produkcja materiałów
ogniotrwałych (niektóre)
32
Zieleńce (zmetamorfizowane bazalty)
Góry Kaczawskie
Region Kłodzka
Zielone zabarwienie,
masywne oraz drobnoi średnioziarniste
Kruszywa budowlane
i drogowe
6
Słaba bloczność,
forma
występowania soczewy
Obecnie nie
eksploat.
33
Amfibolity
Okolice Kłodzka
(Masyw Kłodzko- Złotostocki)
Eksploatacja: Wieściszowice,
Ogorzelec
Masywne, drobnoziarniste
złupkowane , barwa ciemna
kruszywo łamane nawierzchnie drogowe
34
Gnejsy Sowiogórskie
Dolny Śląsk:
– Blok Izerski
– Góry Sowie
– Masyw Śnieżnika
– Blok Przedsudecki
Ciemno-szaro-białe
Kruszywo drogowe
i kamienie łamane
7
Dobre właściwości
mechaniczne