Uchwala Nr 46/X/2015 z dnia 28 pazdziernika

Transkrypt

UCHWAŁA NR 46/X/2015
RADY GMINY STAROŹREBY
z dnia 28 października 2015 r.
w sprawie przyjęcia „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Staroźreby”
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U.
z 2015 r. poz. 1515) Rada Gminy Staroźrebyuchwala:
§ 1. Przyjmuje się do realizacji „Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Staroźreby” stanowiący
załącznik do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Staroźreby.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady Gminy
Andrzej Skierski
Id: 913D7A36-C994-4C18-A60A-B84057D9C7B3. Uchwalony
Strona 1
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ
DLA GMINY STAROŹREBY
2015 - 2020
2015
Id: 7C0CDE5D-8E3A-45FD-AEA9-A6FD8E0C4885. Uchwalony
Strona 1
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY STAROŹREBY
Opracowany na zlecenie Związku Gmin Regionu Płockiego
Wykonawca:
ECOVIDI Piotr Stańczuk
Al. Jana Pawła II 150/11
31—982 Kraków
www.ecovidi.pl
Dokument przygotowany w ramach realizacji projektu pn.:
Opracowanie planów gospodarki niskoemisyjnej dla Gmin Związku Gmin Regionu Płockiego.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności
w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko
www.pois.gov.pl
Dla rozwoju infrastruktury i środowiska
2
Strona 2
Spis treści
1
PODSTAWA PRAWNA I METODYKA OPRACOWANIA ............................................................................................. 8
1.1
1.2
2
STRESZCZENIE ...................................................................................................................................................... 10
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
3
STAN POWIETRZA W GMINIE STAROŹREBY ............................................................................................................... 10
WYNIKI BAZOWEJ INWENTARYZACJI ....................................................................................................................... 10
PROBLEMY WYSTĘPUJĄCE NA TERENIE GMINY STAROŹREBY ......................................................................................... 13
PLANOWANE DZIAŁANIA ..................................................................................................................................... 13
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ .................................................................................................................................. 14
EFEKTY EKOLOGICZNE ......................................................................................................................................... 15
OGÓLNA STRATEGIA ............................................................................................................................................ 16
3.1
3.2
4
PODSTAWA PRAWNA PLANU.................................................................................................................................. 8
ZAKRES PLANU ................................................................................................................................................... 9
CEL STRATEGICZNY ............................................................................................................................................ 16
CELE SZCZEGÓŁOWE........................................................................................................................................... 17
DIAGNOZA STANU OBECNEGO............................................................................................................................. 18
4.1
ASPEKTY PRAWNE REGULUJĄCE OCHRONĘ POWIETRZA ............................................................................................... 18
4.1.1 Aspekty prawa Unii Europejskiej............................................................................................................... 18
4.1.2 Aspekty prawa polskiego.......................................................................................................................... 20
4.2
ANALIZA REGIONALNYCH PLANÓW ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PGN ....................................................................... 24
4.2.1 Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2030 („Innowacyjne Mazowsze”) ................... 24
4.2.2 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego .................................................. 24
4.2.3 Program Ochrony Środowiska .................................................................................................................. 25
4.2.4 Program Ochrony Powietrza .................................................................................................................... 25
4.2.5 Strategia Efektywności Energetycznej dla Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Płockiej (OFAP) .............. 26
4.2.6 Strategia Zrównoważonego Transportu Aglomeracji Płockiej ................................................................... 27
4.2.7 Program ochrony środowiska w powiecie płockim na lata 2011-2015 z perspektywą do roku 2018 .......... 27
4.3
DOKUMENTY LOKALNE ....................................................................................................................................... 28
4.3.1 Strategia Rozwoju Gminy Staroźreby na lata 2014-2020 .......................................................................... 28
4.3.2 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Staroźreby - zmiana 2012.
28
4.3.3 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Staroźreby
na lata 2015-2030 ................................................................................................................................................ 29
4.4
SPÓJNOŚĆ Z DOKUMENTAMI NA POZIOMIE KRAJOWYM, REGIONALNYM I LOKALNYM ......................................................... 29
4.5
CHARAKTERYSTYKA GMINY STAROŹREBY ................................................................................................................. 30
4.5.1 Lokalizacja i warunki geograficzne ........................................................................................................... 30
4.5.2 Rolnictwo i leśnictwo w gminie................................................................................................................. 32
4.5.3 Analiza otoczenia społeczno – gospodarczego.......................................................................................... 34
4.5.4 Infrastruktura komunikacyjna .................................................................................................................. 35
4.5.5 Infrastruktura komunalna ........................................................................................................................ 37
4.5.6 Infrastruktura energetyczna ..................................................................................................................... 41
4.5.7 Potencjał dla rozwoju OŹE ........................................................................................................................ 44
4.6
RODZAJE EMISJI ................................................................................................................................................ 44
3
Strona 3
4.7
ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU POWIETRZA W GMINIE ................................................................................................ 46
4.7.1 Charakterystyka niskiej emisji i problemy uciążliwości zjawiska niskiej emisji .......................................... 55
4.8
IDENTYFIKACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH ........................................................................................................... 57
4.9
ASPEKTY ORGANIZACYJNE I FINANSOWE .................................................................................................................. 60
4.9.1 Struktury organizacyjne i zasoby ludzkie .................................................................................................. 60
4.9.2 Budżet ...................................................................................................................................................... 64
4.9.3 Źródła finansowania ................................................................................................................................ 64
5
BILANS ENERGETYCZNY – ROK BAZOWY 2014 ..................................................................................................... 66
5.1
SEKTORY BILANSOWE W GMINIE ........................................................................................................................... 66
5.2
ZAŁOŻENIA OGÓLNE (SEKTORY 1-3) ....................................................................................................................... 67
5.2.1 Definicje ................................................................................................................................................... 67
5.2.2 Kryteria przeprowadzania wskaźnikowych obliczeń zapotrzebowania na energię..................................... 68
5.3
SEKTOR BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO JEDNORODZINNEGO .................................................................................. 69
5.3.1 Bilans energetyczny metodą wskaźnikową ............................................................................................... 69
5.3.2 Bilans energetyczny na podstawie ankiet ................................................................................................. 71
5.4
SEKTOR BUDYNKÓW GMINNYCH I UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ ....................................................................................... 72
5.4.1 Bilans energetyczny metoda wskaźnikową ............................................................................................... 72
5.4.2 Bilans energetyczny na podstawie ankiet ................................................................................................. 73
5.5
SEKTOR DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ................................................................................................................... 73
5.5.1 Bilans energetyczny metodą wskaźnikową ............................................................................................... 73
5.6
SEKTOR OŚWIETLENIA ULICZNEGO ......................................................................................................................... 74
5.7
SEKTOR TRANSPORTU PUBLICZNEGO I PRYWATNEGO .................................................................................................. 74
5.8
ZUŻYCIE ENERGII – WSZYSTKIE SEKTORY W GMINIE .................................................................................................... 77
6
WYNIKI BAZOWEJ INWENTARYZACJI EMISJI PM10, PM2,5, SO2, NOX, CO2, B(A)P .............................................. 79
6.1
METODYKA BAZOWEJ INWENTARYZACJI .................................................................................................................. 79
6.2
EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ WG SEKTORÓW ................................................................................................................ 79
6.2.1 Sektor budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego ........................................................................... 82
6.2.2 Sektor budynków gminnych i użyteczności publicznej ............................................................................... 84
6.2.3 Sektor działalności gospodarczej (budynki usługowo-użytkowe)............................................................... 86
6.2.4 Sektor oświetlenia ulicznego .................................................................................................................... 87
6.2.5 Sektor przemysłowy (fakultatywnie) ......................................................................................................... 87
6.2.6 Sektor transportu publicznego i prywatnego ............................................................................................ 88
6.2.7 Sektor gospodarki odpadami.................................................................................................................... 89
6.2.8 Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby .................................................................................. 90
6.2.9 Emisja pyłu PM10 z poszczególnych sektorów .......................................................................................... 93
6.2.10
Emisja CO2 z poszczególnych sektorów ................................................................................................. 93
7
DZIAŁANIA/ZADANIA I ŚRODKI ZAPLANOWANE NA CAŁY OKRES OBJĘTY PLANEM ............................................ 95
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
8
DŁUGOTERMINOWA STRATEGIA, CELE I ZOBOWIĄZANIA .............................................................................................. 95
CELE I DZIAŁANIA PRZYJĘTE DO REALIZACJI W OKRESIE 2015-2020 ............................................................................... 96
KRÓTKO/ŚREDNIOTERMINOWE DZIAŁANIA/ZADANIA.................................................................................................. 97
EFEKT EKOLOGICZNY ........................................................................................................................................ 108
HARMONOGRAM ............................................................................................................................................ 109
WSPÓŁPRACA MIĘDZYGMINNA PRZY REALIZACJI PGN .............................................................................................. 109
ANALIZA TECHNICZNO-EKONOMICZNA PRZEDSIĘWZIĘĆ REDUKCJI EMISJI ........................................................ 111
8.1
ZAKRES ANALIZOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ ............................................................................................................. 111
8.1.1 Wymiana źródeł ciepła ........................................................................................................................... 111
8.2
CHARAKTERYSTYKA EKONOMICZNA I EKOLOGICZNA PRZEDSIĘWZIĘĆ ORAZ ICH EFEKTY....................................................... 122
4
Strona 4
8.2.1
8.2.2
8.2.3
9
Analiza ekonomiczna realizacji programu .............................................................................................. 122
Wskaźniki efektywności ekonomiczno – ekologicznej działań naprawczych ............................................ 122
Zestawienie graficzne optymalizacji przedsięwzięć modernizacyjnych .................................................... 124
MONITORING I EWALUACJA REALIZACJI PLANU ............................................................................................... 128
10 PRZYGOTOWANIE KONIECZNYCH DOKUMENTÓW, NARZĘDZI SYSTEMOWYCH PRZEZNACZONYCH DO PROCESU
REALIZACJI PLANU ...................................................................................................................................................... 133
11
PODSUMOWANIE I WNIOSKI ............................................................................................................................. 134
12
ZAŁĄCZNIKI ........................................................................................................................................................ 136
13
WYKAZ POJĘĆ I SKRÓTÓW UŻYTYCH W OPRACOWANIU ................................................................................... 137
SPIS TABEL
Tabela 1. Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby w roku 2014 .................................................................... 12
Tabela 2. Zestawienie przewidzianych wydatków w okresach objętych planem [zł]. .................................................... 14
Tabela 3. Efekty ekologiczne PGN [zł]. ........................................................................................................................... 15
Tabela 4. Ogólny cel krajowy w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych ........................................................... 24
Tabela 5. Struktura gruntów w gminie Staroźreby. ........................................................................................................ 32
Tabela 6. Gospodarstwa rolne według grup obszarowych użytków rolnych ................................................................... 32
Tabela 7. Powierzchnia zasiewów wybranych upraw. .................................................................................................... 33
Tabela 8. Gospodarstwa stosujące nawozy mineralne i wapniowe ................................................................................ 33
Tabela 9. Powierzchnia użytkowa dla poszczególnych sektorów budownictwa w gminie Staroźreby............................. 34
Tabela 10. Ilości odebranych odpadów z terenu gminy Staroźreby w roku 2014 [Mg]. ................................................... 39
Tabela 11. Kod i ilość odebranych odpadów z terenu Gminy Staroźreby w roku 2014 [Mg]. ........................................... 40
Tabela 12. Osiągnięte poziomy recyklingu [%] ............................................................................................................... 40
Tabela 13. Wykaz kotłowni znajdujących się na terenie gminy ...................................................................................... 42
Tabela 14. Sieć gazowa w gminie Staroźreby ................................................................................................................. 43
Tabela 15. Województwo mazowieckie – podział na strefy ............................................................................................ 46
Tabela 16. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z
uwzględnieniem kryteriów ustanowionych pod kątem ochrony zdrowia .......................................................... 47
Tabela 17. Lista stref zaliczonych do klasy C, suma powierzchni i liczba mieszkańców obszarów przekroczeń
normatywnych stężeń zanieczyszczeń (poziomów dopuszczalnych lub docelowych) w strefach na podstawie
oceny za 2014 rok ............................................................................................................................................ 48
Tabela 18. Lista stref zaliczonych do klasy C2 lub D2, suma powierzchni i liczba mieszkańców obszarów przekroczeń
normatywnych stężeń zanieczyszczeń (poziomów dopuszczalnych lub docelowych) w strefach na podstawie
oceny za 2014 rok ............................................................................................................................................ 48
Tabela 19. Zestawienie obszarów przekroczeń normatywnych stężeń zanieczyszczeń (poziomów dopuszczalnych i
docelowych) w strefach, dla których istnieje ustawowy obowiązek sporządzenia Programów Ochrony
Powietrza (POP)............................................................................................................................................... 48
Tabela 20. Zestawienie obszarów przekroczeń normatywnych stężeń zanieczyszczeń (poziomów dopuszczalnych i
docelowych) w strefach, dla których nie istnieje ustawowy obowiązek sporządzenia Programów Ochrony
Powietrza (POP)............................................................................................................................................... 49
Tabela 21. Wskaźniki sezonowego zużycia energii na potrzeby ogrzewania i wentylacji w zależności od wieku budynków
(nieuwzględniające podgrzania ciepłej wody i strat) ........................................................................................ 68
Tabela 22. Obowiązujące od stycznia 2014 wskaźniki sezonowego zużycia energii na potrzeby ogrzewania, wentylacji
oraz podgrzania ciepłej wody użytkowej (wraz ze stratami) [kWh/(m2rok)] ..................................................... 69
Tabela 23. Powierzchnia użytkowa dla poszczególnych sektorów budownictwa w gminie Staroźreby........................... 69
5
Strona 5
Tabela 24. Obliczony wskaźnik zużycia energii dla sektora budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego w gminie w
roku 2014 ........................................................................................................................................................ 70
Tabela 25. Obliczony wskaźnik zużycia energii dla sektora budownictwa użyteczności publicznej w gminie w roku 2014
........................................................................................................................................................................ 72
Tabela 26. Obliczony wskaźnik zużycia energii dla sektora działalności gospodarczej w gminie w roku 2014 ................. 73
Tabela 27. Liczba pojazdów zarejestrowanych w gminie Staroźreby – stan na rok 2014 ................................................ 75
Tabela 28. Liczba przejechanych kilometrów w podziale na rodzaj pojazdu i rodzaj paliwa ........................................... 76
Tabela 29. Liczba przejechanych kilometrów i zużycie paliw w podziale na rodzaj pojazdu i rodzaj paliwa .................... 76
Tabela 30 Całkowite zużycie energii pierwotnej – wszystkie sektory w gminie Staroźreby w roku 2014......................... 77
Tabela 31. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródła poniżej 50 KW ............................................................................ 80
Tabela 32. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródła od 50 kW do 1 MW .................................................................... 81
Tabela 33. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródła od 1 MW do 50 MW .................................................................. 81
Tabela 34. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla ciepła pochodzącego z sieci ciepłowniczej w zależności od rodzaju
paliwa ............................................................................................................................................................. 81
Tabela 35. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora budownictwa mieszkaniowego
jednorodzinnego w gminie Staroźreby w roku 2014 ......................................................................................... 82
Tabela 36. Emisja zanieczyszczeń z sektora budownictwa mieszkaniowego w gminie Staroźreby w roku 2014 .............. 83
Tabela 37. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora budownictwa użyteczności
publicznej w gminie Staroźreby w roku 2014.................................................................................................... 84
Tabela 38. Emisja zanieczyszczeń z sektora budownictwa użyteczności publicznej w gminie Staroźreby w roku 2014 ... 85
Tabela 39. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora działalności gospodarczej w
gminie Staroźreby w roku 2014 ........................................................................................................................ 86
Tabela 40. Emisja zanieczyszczeń z sektora działalności gospodarczej w roku 2014 ....................................................... 87
Tabela 41. Roczne zużycie paliw oraz emisja substancji ................................................................................................. 89
Tabela 42. Potencjalna roczna produkcja metanu przez składowisko w roku 2015........................................................ 90
Tabela 43. Łączne zużycie energii z poszczególnych nośników w gminie Staroźreby w roku 2014 ................................... 90
Tabela 44. Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby w roku 2014 .................................................................. 92
Tabela 45. Opis działań krótkoterminowych .................................................................................................................. 97
Tabela 46. Efekty ekologiczne PGN [zł]. ....................................................................................................................... 108
Tabela 47. Zestawienie przewidzianych wydatków w okresach objętych planem [zł]. ................................................ 109
Tabela 48. Dane techniczno-ekonomiczne inwestycji w pompę ciepłą dla budynku jednorodzinnego o pow. 150 m 2... 117
Tabela 49. Wskaźnik osiągnięcia efektu ekologicznego działań naprawczych ............................................................. 122
Tabela 50. Wskaźniki kosztowe realizacji działań naprawczych – koszt inwestycji ....................................................... 123
Tabela 51. Wskaźnik efektywności ekologiczno – ekonomicznej inwestycji .................................................................. 124
Tabela 52. Koszty uzyskania 1 GJ energii cieplnej z różnych nośników ciepła i roczne koszty ogrzewania ..................... 126
Tabela 53. Wskaźnik ekonomiczny dynamicznego kosztu jednostkowego DGC dla inwestycji i eksploatacji ................. 126
Tabela 54. Harmonogram monitoringu dla gminy Staroźreby...................................................................................... 129
Tabela 55. Wskaźniki monitorowania Planu ............................................................................................................... 130
Tabela 56. Najważniejsze działania i etapy oraz dokumenty i narzędzia systemowe do realizacji Planu ...................... 133
SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 1. Położenie gminy Staroźeby .......................................................................................................................... 30
Rysunek 2. Strefy klimatyczne Polski .............................................................................................................................. 31
Rysunek 3. Układ drogowy w gminie Staroźreby ............................................................................................................ 36
Rysunek 4. Schemat emisji gazów dla ścieków bytowo-gospodarczych .......................................................................... 38
Rysunek 5. Rozkład stężeń PM10 – 24h [µg/m³] ........................................................................................................... 49
Rysunek 6. Rozkład stężeń PM 10 – rok [µg/m³] ........................................................................................................... 50
Rysunek 7. Stężenie średnioroczne pyłu PM 2.5 [µg/m³] ................................................................................................ 51
Rysunek 8. Stężenie średnioroczne benzo(a)pirenu (BaP) [µg/m³] .................................................................................. 52
6
Strona 6
Rysunek 9. Liczba dni z przekroczeniem ozonu ............................................................................................................... 53
Rysunek 10. Rozkład stężeń NO2 – rok [µg/m³].............................................................................................................. 54
Rysunek 11. Przygotowanie PGN ................................................................................................................................... 60
Rysunek 12. Wdrażanie PGN ......................................................................................................................................... 61
Rysunek 13. Schemat procesu przygotowania PGN dla gminy Staroźreby ...................................................................... 61
Rysunek 14. Zarządzanie strategiczne – długofalowe .................................................................................................... 62
Rysunek 15. Zarządzanie operacyjne – praca bieżąca .................................................................................................... 63
Rysunek 16. Przekrój nowoczesnego kotła retortowego .............................................................................................. 111
Rysunek 17. Schemat działania kotła olejowego .......................................................................................................... 113
Rysunek 18. Elektrofiltr ................................................................................................................................................ 118
Rysunek 19. Schemat instalacji elektrofiltra ................................................................................................................. 118
Rysunek 20. Przykładowy układ solarny ....................................................................................................................... 120
Rysunek 21. Straty ciepła w budynku jednorodzinnym ................................................................................................. 121
Rysunek 22. Układ działań systemu ewaluacji ............................................................................................................. 128
SPIS WYKRESÓW
Wykres 1. Łączne zużycie energii pochodzącej z poszczególnych nośników w gminie Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok] .. 11
Wykres 2. Zużycie energii pochodzącej z poszczególnych nośników w sektorze budownictwa mieszkaniowego w gminie
Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok] ...................................................................................................................... 11
Wykres 3. Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby w roku 2014[Mg/rok] ..................................................... 12
Wykres 4. Liczba ludności w gminie Staroźreby na przestrzeni ostatnich lat. ................................................................. 35
Wykres 5. Całkowite zużycie energii pierwotnej – wszystkie sektory w gminie Staroźreby w roku 2014 ........................ 78
Wykres 6. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora budownictwa mieszkaniowego
jednorodzinnego w gminie Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok] ........................................................................... 83
Wykres 7. Emisja zanieczyszczeń w Mg/rok z sektora budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego w gminie
Staroźreby w roku 2014 [Mg/rok] ................................................................................................................... 83
Wykres 8. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora budownictwa użyteczności
publicznej w gminie Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok] .................................................................................... 85
Wykres 9. Emisja zanieczyszczeń z sektora budownictwa użyteczności publicznej w gminie Staroźreby w roku 2014
[Mg/rok] .......................................................................................................................................................... 85
Wykres 10. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora działalności gospodarczej w
gminie Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok] .......................................................................................................... 86
Wykres 11. Emisja zanieczyszczeń z sektora działalności gospodarczej w roku 2014 [Mg/rok] ....................................... 87
Wykres 12. Łączne zużycie energii pochodzącej z poszczególnych nośników w gminie Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok] 91
Wykres 13. Zużycie energii pochodzącej z poszczególnych nośników w sektorze budownictwa mieszkaniowego w gminie
Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok] ...................................................................................................................... 91
Wykres 14. Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby w roku 2014 [Mg/rok] .................................................. 92
Wykres 15. Łączna emisja pyłu PM10 z poszczególnych sektorów w gminie Staroźreby w roku 2014 w [Mg] ................. 93
Wykres 16. Łączna emisja CO2 z poszczególnych sektorów w gminie Staroźreby w roku 2014 w [Mg] ........................... 94
Wykres 17. Wskaźniki kosztowe realizacji działań naprawczych [zł/m 2] ....................................................................... 124
Wykres 18. Wskaźnik efektywności ekologiczno – ekonomicznej inwestycji tys.zł/kg ................................................... 125
Wykres 19. Roczne koszty ogrzewania przykładowego domu jednorodzinnego o powierzchni 150 m 2 ......................... 126
Wykres 20. Wskaźnik ekonomiczny dynamicznego kosztu jednostkowego DGC dla inwestycji i eksploatacji ................ 127
7
Strona 7
1 Podstawa prawna i metodyka opracowania
1.1 Podstawa prawna Planu
„Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) dla gminy Staroźreby” został opracowany na podstawie umowy
zawartej dnia 26 marca 2015 roku pomiędzy Związkiem Gmin Regionu Płockiego, a firmą ECOVIDI Piotr
Stańczuk z siedzibą w Krakowie.
Wykonawca oświadcza, że PGN będący przedmiotem umowy, spełnia wymogi Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (załącznik nr 9 do regulaminu konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013).
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jest zgodny z:
I. Aktami prawnymi:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r. poz 594 z późn.zm.)
 Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r poz. 595
z póź. zm.)
 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r.
poz.1232 z póź zm.)
 Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z
2013 r., poz. 1235 z póź. zm.)
 Ustawa z dnia 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012 poz.
647 z późn. zm.)
 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 poz 1409 z póz. Zm.)
 Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2007 nr 50, poz 331
z poźn. zm.)
 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 Prawo energetyczne (Dz.U. 2012 poz 1059 z późn. zm.) oraz
rozporządzeniami do ustawy aktualnymi na dzień podpisania umowy.
 Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. z 2011 r. Nr 94 poz. 551 z
późn. zm.)
II. Innymi dokumentami:
 Wytyczne, zalecenia oraz Regulamin Konkursu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej nr 2/POIiŚ/9.3/2013, Szczegółowe zalecenia dotyczące struktury planu
gospodarki niskoemisyjnej (dostępnym na stronie internetowej:http://pois.nfosigw.gov.pl/pois-9priorytet/ogloszenie-o-naborze-wnioskow/w-ramachdzialania-93---konkurs-2/);
 poradniki „Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?” (dostępnym na
stronie
internetowej:
http://www.nfosigw.gov.pl/edukacja/aktualnosciedukacja/art,23,jakopracowac-plan-dzialan-na-rzecz-zrownowazonej-energii-poradnikdla-gmin.html);
 Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, (dostępna na stronie internetowej:
http://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Energetyka/Polityka+energetyczna);
 Założenia do Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (dostępne na stronie
internetowej: hhtp://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Gospodarka+ niskoemisyjna
/Narodowy+Program+Rozwoju+Gospodarki+Niskoemisyjnej);
8
Strona 8



Aktualizacją projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i gaz dla gminy
Staroźreby;
Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego na lata 2011-2014 z uwzględnieniem
perspektywy do 2018 r. (przyjęty przez Sejmik Województwa Mazowieckiego uchwałą Nr 104/12
z 13 kwietnia 2012 r.);
Program ochrony środowiska w powiecie płockim na lata 2011-2015 z perspektywą do roku 2018
(przyjęty przez Radę Powiatu w Płocku uchwałą nr 312/XXXVIII/2010 z dnia 22 września 2010 r.).
1.2 Zakres Planu
Celem dokumentu jest przedstawienie Planu działań i uwarunkowań, służących redukcji emisji
zanieczyszczeń powietrza ze szczególnym uwzględnieniem emisji pyłów i CO 2. Potrzeba jego przygotowania
wynika ze świadomości władz gminy co do znaczenia aktywności w tym obszarze.
W ramach prac nad niniejszym opracowaniem wykonano inwentaryzację źródeł niskiej emisji dla gminy.
Głównym elementem inwentaryzacji było przeprowadzenie ankietyzacji. Przeprowadzono ankiety
w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, zinwentaryzowano wszystkie budynki gminne oraz budynki
należące do wybranych, znaczących dla gospodarki gminy, podmiotów gospodarczych. Pozyskano niezbędne
dane dotyczące transportu, oświetlenia ulicznego, rolnictwa i leśnictwa oraz gospodarki odpadami.
Bazowa inwentaryzacja emisji zanieczyszczeń służy ustaleniu jej poziomu referencyjnego (wyjściowego) dla
dalszych analiz i działań. Emisja CO2 odnosi się do masy dwutlenku węgla powstającego w wyniku spalania
paliw dla wytworzenia energii potrzebnej odbiorcom.
Dane zawarte w Planie są oparte o wyniki inwentaryzacji terenowej przeliczone metodą wskaźnikową dającą
obraz wartościowy całego badanego obszaru.
Plan został opracowany z uwzględnieniem wszystkich wymaganych wytycznych.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dotyczy całego obszaru geograficznego Gminy.
Ogólna metodyka
Do prac nad Planem zastosowano podejście ekspercko-partycypacyjne. To proces, w którym, po fazie analiz
i diagnoz, prowadzonych przez ekspertów z udziałem przedstawicieli zleceniodawcy (w tym przypadku
gminy i Związku Gmin Regionu Płockiego), powstaje projekt dokumentu, konsultowany następnie
z przedstawicielami decydentów i interesariuszy.
9
Strona 9
2 Streszczenie
2.1 Stan powietrza w gminie Staroźreby
Na terenie gminy Staroźreby główną substancją, której dopuszczalne stężenia średnioroczne przekraczają
normę to benzo(a)piren. Pozostałe zanieczyszczenia pozostają w granicach dopuszczalnych norm.
Występujące zanieczyszczenia powietrza, spowodowane są w gminie m.in. przez następujące czynniki:
 przewaga węgla i drewna jako paliwa do ogrzewania budynków mieszkalnych,
 emisja zanieczyszczeń spoza granic gminy.
Do emitorów zanieczyszczeń powietrza zlokalizowanych na terenie gminy zaliczyć należy przede wszystkim
piece i piony kominowe gospodarstw domowych, kotłownie węglowo-koksowe oraz zanieczyszczenia
komunikacyjne. Niska emisja jest źródłem takich zanieczyszczeń jak: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu,
tlenek węgla, pył, sadza, a więc typowych zanieczyszczeń powstających podczas spalania paliw stałych
i gazowych.
W przypadku emisji bytowej, związanej z mieszkalnictwem jednorodzinnym zanieczyszczenia uwalniane na
niedużej wysokości często pozostają i kumulują się w otoczeniu źródła emisji.
2.2 Wyniki bazowej inwentaryzacji
Na podstawie inwentaryzacji wyznaczono obszary oraz sektory o największej emisji zanieczyszczeń.
W gminie Staroźreby zanieczyszczenia powietrza pochodzą głównie z procesów grzewczych
z zabudowy mieszkaniowej. Dominującą grupą paliw stosowanych w gospodarstwach domowych na
potrzeby grzewcze są paliwa stałe. Niecałe 68% energii pierwotnej pochodzi tutaj z różnego rodzaju odmian
węgla kamiennego. Z drewna pochodzi ponad 25%, a z gazu ok. 6% energii pierwotnej na potrzeby
grzewcze. Węgiel i drewno są paliwami, które podczas spalania emitują najwięcej pyłów spośród
dostępnych paliw. Z uwagi na ten fakt oraz dużą zawartość benzo(a)pirenu w pyle, przyczyną przekroczeń
dopuszczalnych stężeń benzo(a)pirenu w gminie jest właśnie spalanie paliw stałych w przestarzałych
kotłach, w sektorze budynków mieszkalnych.
10
Strona 10
Wykres 1. Łączne zużycie energii pochodzącej z poszczególnych nośników w gminie Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok]
Źródło: Opracowanie własne
Wykres 2. Zużycie energii pochodzącej z poszczególnych nośników w sektorze budownictwa mieszkaniowego w gminie Staroźreby w
roku 2014 [GJ/rok]
11
Strona 11
Tabela 1. Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby w roku 2014
PM10
PM2,5
CO2
Budynki mieszkalne
75,17
72,97
16 198,51
Budynki komunalne
(gminne)
1,07
1,02
Budynki usługowoużytkowe
3,43
Przemysł
Transport publiczny i
prywatny
Sektor
SO2
NOx
CO
0,04
99,23
16,83
228,19
646,51
0,00
2,01
0,49
4,36
3,33
987,33
0,00
4,55
0,78
10,47
0,00
0,00
346,73
-
0,00
0,04
0,01
1,51
1,51
17 960,93
0,00
0,10
114,46
309,90
-
-
414,67
-
-
-
81,17
78,84
36 554,68
0,04
105,90
132,61
Oświetlenie uliczne
Łącznie
Substancja
BaP
Ilość [Mg/rok]
552,93
Wykres 3. Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby w roku 2014[Mg/rok]
* dla CO2 ilość podana w setkach ton
Rozkład zanieczyszczeń w gminie Staroźreby jest dość typowy dla gmin wiejskich o charakterze rolniczym
bez wysoko rozwiniętego przemysłu. Masowe ilości pyłów SO2, oraz NOX są do siebie zbliżone. Ilość tlenków
węgla jest kilkukrotnie wyższa od pyłów. Ilość dwutlenku węgla jest kilkaset razy większa od pozostałych
zanieczyszczeń natomiast benzo(a)piren stanowi znikomy procent w porównaniu do masy emitowanych
pozostałych zanieczyszczeń. Mimo to właśnie ze względu na tą substancję (bardzo duża toksyczność) ważne
jest ograniczanie niskiej emisji pyłów. Zawartość powyżej 1 ng/m3 jest przekroczeniem wartości docelowej.
12
Strona 12
2.3 Problemy występujące na terenie gminy Staroźreby
PROBLEM GŁÓWNY GMINY STAROŹREBY
Zanieczyszczenie powietrza obszaru gminy jest spowodowane emisją lokalną tj. generowaną przez
budynki i infrastrukturę znajdujące się na terenie gminy, przedsiębiorstwa i komunikację.
Zanieczyszczenie to przeszkadza w rozwoju gminy, a także negatywnie wpływa na ocenę jakości życia
mieszkańców.
Problem szczegółowy 1
Niska emisja generowana przez obiekty i infrastrukturę komunalną.
Koszty ponoszone przez gminę związane z nadmiernym zużyciem energii w budynkach i infrastrukturze
komunalnej na zaspokojenie potrzeb związanych z oświetleniem i ogrzaniem obiektów.
Niska emisja generowana przez transport.
Niska emisja generowana przez gospodarstwa domowe.
Niski poziom wykorzystania OŹE w gospodarstwach domowych.
Niewykorzystany potencjał zainteresowania realizacją zmian w gospodarstwach domowych.
Niska emisja generowana przez przedsiębiorstwa działające w gminie.
2.4 Planowane działania
Działanie 1: Ograniczenie zużycia energii w budynkach i infrastrukturze publicznej, wytwarzanie energii
z OŹE
1.1. Termomodernizacja obiektów publicznych oraz instalacja OŹE.
1.2. Wymiana oświetlenia ulicznego.
Działanie 2: Ograniczenie niskiej emisji w transporcie.
2.1. Budowa ścieżek rowerowych.
2.1. Utrzymanie dróg w sposób ograniczający wtórną emisję zanieczyszczeń.
2.3. Wymiana taboru.
Działanie 3: Ograniczenie zużycia energii oraz niskiej emisji zanieczyszczeń w budownictwie
mieszkaniowym.
3.1. Program dotacji do montażu kolektorów słonecznych.
3.2. Program dotacji do montażu paneli fotowoltaicznych.
3.3. Program dotacji do wymiany pieców węglowych na kotły na biomasę.
3.4. Pilotażowy program dotacji do instalacji wiatraków przydomowych.
3.5. Program dotacji do modernizacji instalacji c.o. i c.w.u. oraz termomodernizacji budynków mieszkalnych,
montażu elektrofiltrów.
Działanie 4. Uruchomienie aktywności promocyjnych, informacyjnych i administracyjnych wpływających
w sposób pośredni na ograniczenie niskiej emisji w gminie.
Działanie 5. Ograniczenie zużycia energii w sektorze działalności gospodarczej i sektorze przedsiębiorstw.
Działania przeznaczone do realizacji zostały szerzej opisane w rozdziale 7.3.
13
Strona 13
2.5 Harmonogram działań
Tabela 2. Zestawienie przewidzianych wydatków w okresach objętych planem [zł].
Nazwa działania / Poddziałania
LP
1.1.
1.2.
2.1.
2.2.
2.2.1.
2.3.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
2015
Wydatki w latach
Działanie 1. Ograniczenie zużycia energii w budynkach i
infrastrukturze publicznej
Typy przedsięwziec:
Termomodernizacja obiektów publicznych
Modernizacja oświetlenia ulicznego
Działanie 2. Ograniczenie niskiej emisji w transporcie,
typy planowanych przedsięwzięć:
Budowa ścieżek rowerowych
Utrzymanie dróg w sposób ograniczający wtórną
emisję zanieczyszczeń
Przebudowa ulic: Targowej, Sportowej, Sosnowej,
Akacjowej, Lipowej, Klonowej, Modrzewiowej,
Brzozowej, Jodłowej, Słonecznej, 11 Listopada,
Jasminowej, Partyzantów i Tęczowej w miejscowości
Staroźreby
Wymiana taboru
Działanie 3. Ograniczenie zużycia energii oraz niskiej
emisji zanieczyszczeń w budownictwie
mieszkaniowym
Program dotacji do montażu kolektorów słonecznych
Program dotacji do montażu paneli fotowoltaicznych
Program dotacji do wymiany pieców węglowych na
kotły na biomasę.
Pilotażowy program dotacji do instalacji
przydomowych elektrowni wiatrowych
Program dotacji do modernizacji instalacji co i c.w.u.
oraz termomodernizacji budynków mieszkalnych,
2016
2017
700 000
150 000
2018
1 700 000
2019
800 000
900 000
7 449 348
2020
400 000
0
0,00
5 349 348
99,67
900 000
7 691 837
5 349 348
400 000
10 000
10 000
10 000
10 000
10 000
10 000
20 000
10 000
10 000
10 000
5 000
5 000
5 000
5 000
5 000
5 000
0
0,00
17 500
0,33
5 000
Działanie 4. Uruchomienie aktywności promocyjnych,
informacyjnych i administracyjnych wpływających w
sposób pośredni na ograniczenie niskiej emisji w gminie
Planowanie działań w obszarze efektywności
4.1.
energetycznej (opracowanie aktualizacji projektu
zalożeń oraz aktualizacji PGN)
Zapewnienie stałego funkcjonowania zespołu
4.2
interesariuszy Planu Gospodarki Niskoemisyjnej.
Edukacja i informacja o niskiej emisji / kampanie
4.3
informacyjne i promocyjne
Wdrożenie zasad zielonych zamówień publicznych w
4.4.
urzędzie miasta i jednostkach oraz usprawnień w
planowaniu przestrzennym.
Łącznie PGN w latach
%
500 000
5 349 348
170 000
Razem 2015-2020
15 000
500
500
500
500
15 000
500
2 500
5 366 848
100,00
Źródło: opracowanie własne
W tabeli powyżej określono działania planowane do realizacji pod warunkiem uzyskania dofinansowania (komórki w kolorze
zielonym). W komórkach w kolorze białym znajdują się zadania, dla których przewidziano i zaplanowano finansowanie, przy czym
projekt z działania 2 – 2.2.1 posiada zabezpieczone środki na realizację, w WPF, w części odnoszącej się do wkładu własnego gminy,
zaś działanie 4 nie będzie wpisywane do WPF, będzie związane z rocznym planowaniem działań komórek organizacyjnych gminy
i będzie określone w Budżecie Gminy na dany rok.
14
Strona 14
2.6 Efekty ekologiczne
Tabela 3. Efekty ekologiczne PGN.
L.p.
Nazwa działania /
Poddziałania
Energia
pierwotna
[GJ/rok]
Produkcja
energii z
OŹE
[GJ/rok]
PM 10
PM 2,5
CO2
BaP
SO2
NOx
CO
0,00
0,26
0,04
0,53
0,00
0,26
0,04
0,53
0,05
0,29
[Mg/rok]
Działanie 1. Ograniczenie zużycia energii w budynkach i infrastrukturze publicznej
1.1.
Termomodernizacja
obiektów publicznych
613,96
1.2
Modernizacja
oświetlenia ulicznego
8,10
Działanie 1 razem
622,06
6,48
0,12
0,12
75,14
2,67
6,48
0,12
0,12
77,81
Działanie 2. Ograniczenie niskiej emisji w transporcie
2.1.
2.2
2.3
Budowa ścieżek
rowerowych
Utrzymanie dróg w
sposób ograniczający
wtórną emisję
zanieczyszczeń
210,00
14,03
6 631,00
0,018
0,018
485,00
0,00
0,04
2,54
18,70
Wymiana taboru
25,70
0,00
0,00
0,00
1,88
0,00
0,00
0,02
0,00
Działanie 2 razem
6 866,70
0,00
0,02
0,02
500,91
0,00
0,04
2,61
19,00
Działanie 3. Ograniczenie zużycia energii oraz niskiej emisji zanieczyszczeń w budownictwie mieszkaniowym
Program dotacji do
montażu kolektorów
słonecznych
Program dotacji do
montażu paneli
fotowoltaicznych
Program dotacji do
wymiany pieców
węglowych na kotły na
biomasę
Pilotażowy program
dotacji do instalacji
przydomowych
elektrowni wiatrowych
Program dotacji do
modernizacji instalacji
co i c.w.u. oraz
termomodernizacji
budynków
mieszkalnych, montażu
elektrofiltrów.
Działanie 3 razem
1 060,00
Całkowity efekt ekologiczny
8 548,76
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
330,00
330,00
0,10
0,10
168,00
550,00
0,00
0,20
0,03
0,46
0,00
1,62
0,17
3,42
55,58
0,28
0,24
64,80
180,00
26,08
171,46
21,44
0,03
0,03
8,65
0,00
0,07
0,01
0,16
562,80
0,42
0,37
283,21
0,00
1,89
0,22
4,03
569,28
0,56
0,51
861,93
0,00
2,19
2,87
23,56
15
Strona 15
3 Ogólna strategia
3.1 Cel strategiczny
Jakość życia jest jednym z ważnych elementów wpływających na ocenę miejsc i obszarów. GUS wartościując
statystycznie jakość życia w Polsce wziął pod uwagę m.in.: środowisko w miejscu zamieszkania. Z raportu
wynika, iż aż 11,6% mieszkańców Polski odczuwa narażenia na zanieczyszczenia lub inne problemy
środowiskowe w okolicy. Prowadzenie działań zmieniających ten stan jest wyzwaniem każdego
z nas, a szczególna odpowiedzialność za ochronę środowiska naturalnego i kształtowanie postaw spoczywa
na każdym szczeblu władzy. Najbardziej jednak na poziomie lokalnym, gdzie problemy mogą być odczuwalne
i przekazywane w sposób bezpośredni, gdzie kontakt z mieszkańcami jest najsilniejszy. Dodatkową kwestią
jest poszukiwanie dróg rozwiązań problemów środowiskowych w sposób zrównoważony, to znaczy
z uwzględnieniem wszystkich płaszczyzn, także społecznych i gospodarczych.
Pierwszym krokiem do prowadzenia uporządkowanej polityki, w każdym wymiarze, jest analiza sytuacji
i właściwe planowanie. Narzędziem sprawdzonym i wykorzystywanym w przestrzeni europejskiej do tego
celu jest SEAP czy ang. Sustainable Energy Action Plan tj. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii.
Metodyka dla niniejszego opracowania została oparta właśnie o wzorzec SEAP zawarty w opracowaniu:
PORADNIK Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii.
Cele strategiczne Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Staroźreby
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Staroźreby ma przyczynić się do osiągnięcia celów Unii
Europejskiej określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, tj.:




redukcji emisji gazów cieplarnianych;
zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych;
redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności
energetycznej;
a także do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości
poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są Plany (naprawcze) ochrony
powietrza oraz plany działań krótkoterminowych.
Celem projektu finansującego wykonania PGN jest poprawa efektywności energetycznej gminy oraz
redukcja emisji gazów cieplarnianych poprzez opracowanie i wdrożenie planu gospodarki niskoemisyjnej.
Cel główny Planu:
Ograniczenie: zużycia energii o 8 548,76 GJ/rok, o 1,9%, emisji CO2 o 861,93
Mg/rok, o 2,4%, emisji pyłu PM10 o 0,56 Mg/rok oraz zwiększenie produkcji
energii z odnawialnych źródeł o 569 GJ/rok - do 0,3% do roku 2020 w stosunku do
roku bazowego 2014
16
Strona 16
3.2 Cele szczegółowe
Cel 1
Ograniczenie niskiej emisji poprzez zmniejszenie zużycia energii w budynkach i infrastrukturze publicznej
o 622 GJ/rok, emisji CO2 o 78 Mg/rok produkcja energii z OŹE 6,48 GJ/rok, ograniczenie emisji pyłu PM10
o 0,12 Mg/rok, w okresie 2015-2020
Cel 2
Ograniczenie emisji CO2 o 501 Mg/rok w transporcie poprzez ograniczenie zużycia energii o 6 866,7 GJ/rok
w okresie 2015-2020,
Cel 3
Ograniczenie emisji CO2 o 283,21 Mg/rok oraz emisji Pyłu PM10 o 0,42 Mg/rok poprzez zmianę systemów
zaopatrzenia budynków mieszkalnych w energię elektryczną i cieplną: ograniczenie wykorzystania energii
o 1060 GJ/rok, produkcję energii z OŹE 569 GJ/rok w okresie 2015-2020.
Cel 4
Zwiększenie świadomości wpływu niskiej emisji w grupach: mieszkańców, liderów społecznych (ok. 500
osób) oraz wdrożenie nowych rozwiązań wewnątrz urzędu w okresie 2015-2020.
Cel 5
Aktywizacja sektora działalności gospodarczej i sektora przedsiębiorstw w realizacji działań ograniczających
niską emisję
Okres osiągnięcia zamierzonych celów ustalono na koniec roku 2020.
17
Strona 17
4 Diagnoza stanu obecnego
4.1 Aspekty prawne regulujące ochronę powietrza
Największy wpływ na kształtowanie przepisów z zakresu ochrony powietrza mają rozwiązania w tym
zakresie przyjmowane i obowiązujące w Unii Europejskiej. Źródłem obowiązku harmonizacji polskiego prawa
z prawem wspólnotowym jest Układ Europejski z 16 grudnia 1991 roku (Dz.U. 1994 nr 11 poz. 38), który
wszedł w życie 1 lutego 1994r. Na mocy art. 68 i 69 tego układu Polska zobowiązała się do zharmonizowania
swego prawa, w tym ekologicznego, z prawem wspólnotowym. Zbliżanie polskiego ustawodawstwa do
prawa UE ma charakter zobowiązania jednostronnego, a jego wykonanie rozciąga się na okres 10 lat, licząc
od momentu wejścia w życie układu stowarzyszeniowego. Akty prawne uchwalane po roku 1989
w mniejszym lub większym stopniu redagowane były z uwzględnieniem prawa wspólnotowego.
4.1.1 Aspekty prawa Unii Europejskiej
Wśród wspólnotowych aktów prawnych w dziedzinie ochrony środowiska istotne znaczenie dla ochrony
powietrza mają dyrektywy:
 w zakresie emisji (stężenie zanieczyszczenia w powietrzu) zanieczyszczeń:
o dyrektywa Rady 96/62/WE w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza (dyrektywa
ramowa)
oraz dyrektywy pochodne:
o dyrektywa Rady 1999/30/WE odnosząca się do wartości dopuszczalnych dla dwutlenku
siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu w otaczającym powietrzu;
o dyrektywa 2000/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotycząca wartości
dopuszczalnych benzenu i tlenku węgla w otaczającym powietrzu;
o dyrektywa 2002/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady odnosząca się do ozonu
w otaczającym powietrzu;
o decyzja Rady 97/101/WE ustanawiająca system wzajemnej wymiany informacji i danych
pochodzących z sieci i poszczególnych stacji dokonujących pomiarów zanieczyszczeń
otaczającego powietrza w Państwach Członkowskich;
o dyrektywa 2004/107/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie arsenu, kadmu, rtęci
i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu.
W dniu 11 czerwca 2008 r. weszła w życie dyrektywa 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (CAFE). Wprowadza ona
nowe mechanizmy dotyczące zarządzania jakością powietrza w strefach i aglomeracjach. Podstawową
funkcją dyrektywy jest wprowadzenie nowych norm jakości powietrza dotyczących drobnych cząstek pyłu
zawieszonego (PM2,5) w powietrzu oraz zweryfikowanie i konsolidacja istniejących aktów unijnych
w zakresie ochrony powietrza (96/62/WE, 99/30/WE, 2000/69/WE, 2002/3/WE).
 w zakresie emisji do powietrza:
o dyrektywa Rady 87/217/EWG z dnia 19 marca 1987 r. w sprawie ograniczania
zanieczyszczenia środowiska azbestem i zapobiegania temu zanieczyszczeniu;
18
Strona 18
o dyrektywa Rady 92/112/EWG z dnia 15 grudnia 1992 r. w sprawie procedur harmonizacji
Planów mających na celu ograniczanie i ostateczną eliminację zanieczyszczeń
powodowanych przez odpady pochodzące z przemysłu dwutlenku tytanu;
o dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego
zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli;
o dyrektywa Rady 1999/13/WE w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków
spowodowanej użyciem organicznych rozpuszczalników podczas niektórych czynności
i w niektórych urządzeniach (VOC);
o dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie spalania odpadów;
o dyrektywa 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ograniczania emisji
niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania (LCP);
o dyrektywa 2004/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ograniczenia emisji
lotnych związków organicznych w wyniku stosowania rozpuszczalników organicznych
w niektórych farbach i lakierach oraz produktach do odnawiania pojazdów, a także
zmieniająca dyrektywę 1999/13/WE.
W dniu 7 stycznia 2011 r. weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24
listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich
kontrola), ogłoszona w Dzienniku Ustaw UE z dnia 17 grudnia 2010 r. Kraje członkowskie mają obowiązek
wprowadzenia jej rozwiązań do przepisów krajowych do dnia 7 stycznia 2013 r. Wprowadza ona nowe
mechanizmy dotyczące zarówno zintegrowanego systemu zapobiegania zanieczyszczeniom powietrza i ich
kontroli, jak również nowe, ostrzejsze wymagania niż dotychczas wynikające z ww. dyrektyw „emisyjnych”.
Podstawową funkcją dyrektywy jest wprowadzenie nowych mechanizmów i standardów emisji z niektórych
branż przemysłu do powietrza oraz zweryfikowanie i konsolidacja istniejących aktów unijnych w zakresie
ochrony powietrza (87/217/EWG, 92/112/EWG, 96/61/WE, 1999/13/WE, 2000/76/WE, 2001/80/WE).

w zakresie krajowych pułapów emisyjnych:
o
dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie krajowych poziomów emisji
dla niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza (NEC).
Dyrektywy i decyzje wprowadzające do prawa UE ustalenia konwencji międzynarodowych (m.in.):




dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r.
ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz
zmieniającej dyrektywę Rady 96/61/WE,
dyrektywa 2004/101/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r.
zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów
cieplarnianych we Wspólnocie, z uwzględnieniem mechanizmów projektowych Protokołu z Kioto,
dyrektywa 2008/101/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. zmieniająca
dyrektywę 2003/87/WE w celu uwzględnienia działalności lotniczej w systemie handlu przydziałami
emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie,
dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca
dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu
uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych,
19
Strona 19






decyzja Komisji nr 2007/589/WE z dnia 18 lipca 2007 r. ustanawiającą wytyczne dotyczące
monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych zgodnie z dyrektywą
2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady,
rozporządzenie Komisji (WE) nr 916/2007 z dnia 31 lipca 2007 r. zmieniające rozporządzenie Komisji
(WE) nr 2216/2004 w sprawie ujednoliconego i zabezpieczonego systemu rejestrów stosownie do
dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady,
rozporządzenie Komisji (UE) nr 920/2010 z dnia 7 października 2010 r. w sprawie standaryzowanego
i zabezpieczonego systemu rejestrów na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady oraz decyzji nr 280/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady,
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r.
w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową,
rozporządzenie Komisji (UE) nr 744/2010 z dnia 18 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie
1005/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową,
w zakresie zastosowań krytycznych halonów,
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 842/2006 z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie
niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych.
Globalne konwencje ekologiczne dotyczące ochrony powietrza:
 Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i Protokół z Kioto,
 Konwencja o Transgranicznym Zanieczyszczaniu Powietrza na Dalekie Odległości i Protokoły do tej
konwencji dotyczące ograniczania emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu, lotnych związków
organicznych, metali ciężkich oraz trwałych związków organicznych,
 Konwencja Wiedeńska w sprawie ochrony warstwy ozonowej i Protokół Montrealski w sprawie
substancji zubażających warstwę ozonową - z poprawkami,
 Konwencja Sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych.
4.1.2 Aspekty prawa polskiego
Podstawowe polskie akty prawne związane z ochroną powietrza to:
 ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska (tj. 2013 r., Dz.U. poz. 1232
z późn. zm.)
oraz odpowiednie akty wykonawcze, w tym głównie:
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz. U.
z 2010 r. Nr 130, poz. 881),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji,
których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. Nr 130, poz. 880),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 r. Nr 16, poz. 87),
o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 października 2008 r. w sprawie opłat za
korzystanie ze środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 196, poz. 1217),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie szczegółowych
warunków wymierzania kar na podstawie pomiarów ciągłych oraz sposobów ustalania
20
Strona 20




przekroczeń, w zakresie wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza (Dz.U. 2011 nr 150
poz. 894),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których
dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U. 2012, poz. 914),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie Planów ochrony
powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Dz.U. 2012, poz. 1028),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012 r. w sprawie sposobu
obliczania wskaźników średniego narażenia oraz sposobu oceny dotrzymania pułapu
stężenia ekspozycji (Dz.U. 2012, poz. 1029),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2012 r. w sprawie krajowego celu
redukcji narażenia (Dz.U. 2012, poz. 1030),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1031),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania
oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1032),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu
przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz.U. 2012, poz. 1034),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie standardów
emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania
lub współspalania odpadów (Dz.U. 2014, poz. 1546),
ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych
substancji (Dz. U. z 2009 r. Nr 130, poz. 1070 z późn. zm.),
ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
(Dz. U. z 2011 r. Nr 122, poz.695),
ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz. U. z 2004 r.
Nr 121, poz. 1263 z późn. zm.).
ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z
2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.)
Ustawy o charakterze ogólnym i uzupełniającym:
 ustawa z dnia 8 marca 1990 o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r. poz. 594 z późn.zm.)
 ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r poz. 595
z póź. zm.)
 ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z
2013 r., poz. 1235 z póź. zm.)
 ustawa z dnia 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012 poz.
647 z późn. zm.)
 ustawa z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 r. poz 1409)
 Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2007 nr 50, poz 331
z późn. zm.)
 ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. z 2011 r. Nr 94 poz. 551 z
późn. zm.)
21
Strona 21


ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 Prawo energetyczne (Dz.U. 2012 poz. 1059 z późn. zm.) wraz
z rozporządzeniami do ustawy aktualnymi na dzień podpisania umowy.
ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii.
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku.
W listopadzie 2009 roku Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia dokumentu
„Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”. Dokument ten, opracowany na podstawie ustawy Prawo
energetyczne, przedstawia strategię państwa, mającą na celu odpowiedź na najważniejsze wyzwania
stojące przed polską energetyką, zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i w perspektywie do
2030 roku.
Główne cele polityki energetycznej Polski w obszarze efektywności energetycznej to:
 Dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki
następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną
 Konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15.
Szczegółowymi celami w obszarze efektywności energetycznej są:
 Zwiększenie sprawności
wytwarzania
energii
elektrycznej,
poprzez
budowę
wysokosprawnych jednostek wytwórczych;
 Dwukrotny wzrost do roku 2020 produkcji energii elektrycznej wytwarzanej w technologii
wysokosprawnej kogeneracji, w porównaniu do produkcji w 2006 r.;
 Zmniejszenie wskaźnika strat sieciowych w przesyle i dystrybucji, poprzez m.in. modernizację
obecnych i budowę nowych sieci, wymianę transformatorów o niskiej sprawności oraz rozwój
generacji rozproszonej;
 Wzrost efektywności końcowego wykorzystania energii;
 Zwiększenie
stosunku
rocznego
zapotrzebowania
na
energię
elektryczną do
maksymalnego zapotrzebowania na moc w szczycie obciążenia, co pozwala zmniejszyć
całkowite koszty zaspokojenia popytu na energię elektryczną.
Drugi Krajowy Plan Działań dotyczący Efektywności Energetycznej dla Polski – 2011 r.
Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 17 kwietnia 2012 r.
Krajowy plan działań zawiera opis działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej
podejmowanych i planowanych w Polsce w związku z realizacją celów na lata 2010 i 2016. Plan
i cele w zakresie oszczędności energii odnoszą się do końcowego wykorzystania energii,
z wyłączeniem instalacji objętych wspólnotowym systemem handlu emisjami (ETS).
Po przeprowadzeniu analizy istniejących programów i środków poprawy efektywności energetycznej
oraz planowanych w ramach polityk krajowych dokonano, na potrzeby niniejszego Krajowego
Planu Działań, wyboru działań priorytetowych i wprowadzono dodatkowe, nowe środki, które zapewnią
realizację krajowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania energią.
W rezultacie określono następujące środki poprawy efektywności:
1. Środki w sektorze mieszkalnictwa (gospodarstwa domowe)
a) Fundusz Termomodernizacji i Remontów.
2. Środki w sektorze publicznym
a) System zielonych inwestycji - zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej.
b) System zielonych inwestycji - zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora
finansów publicznych.
22
Strona 22
c) Program
Operacyjny „Oszczędność energii i promocja odnawialnych źródeł energii” dla
wykorzystania środków
finansowych
w
ramach
Mechanizmu Finansowego EOG oraz
Norweskiego Mechanizmu Finansowego w latach 2012–2017
d) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) - Działanie 9.3 Termomodernizacja
obiektów użyteczności publicznej.
3. Środki w sektorze przemysłu i MŚP
a) Efektywne
wykorzystanie
energii
Dofinansowanie
audytów energetycznych
i elektroenergetycznych w przedsiębiorstwach.
b) Efektywne wykorzystanie energii - Dofinansowanie zadań inwestycyjnych prowadzących
do oszczędności energii lub do wzrostu efektywności energetycznej przedsiębiorstw.
c) Program dostępu do instrumentów finansowych dla sektora MŚP (PolSEFF).
d) Program Priorytetowy Inteligentne sieci energetyczne.
e) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) - Działanie 9.2 Efektywna
dystrybucja energii.
f) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) - Działanie 9.1 Wysokosprawne
wytwarzanie energii.
4. Środki w sektorze transportu.
a) Systemy zarządzania ruchem i optymalizacja przewozu towarów (kontynuacja).
b) Wymiana floty w zakładach komunikacji miejskiej oraz promocja ekojazdy.
5. Środki horyzontalne.
a) System świadectw efektywności energetycznej tzw. białych certyfikatów (nowy).
b) Kampanie informacyjne, szkolenia i edukacja w zakresie poprawy efektywności energetycznej
(kontynuacja).
Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych.
Przyjęty w dniu 7 grudnia 2010 r. przez Radę. Określa on krajowe cele w zakresie udziału energii ze źródeł
odnawialnych w sektorze transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia
w 2020 r., uwzględniając wpływ innych środków polityki efektywności energetycznej na końcowe zużycie
energii oraz odpowiednie środki, które należy podjąć dla osiągnięcia krajowych celów ogólnych w zakresie
udziału OŹE w wykorzystaniu energii finalnej. Określa ponadto współpracę między organami władzy
lokalnej, regionalnej i krajowej, szacowaną nadwyżkę energii ze źródeł odnawialnych, która mogłaby zostać
przekazana innym państwom członkowskim, strategię ukierunkowaną na rozwój istniejących zasobów
biomasy i zmobilizowanie nowych zasobów biomasy do różnych zastosowań, a także środki, które należy
podjąć w celu wypełnienia stosownych zobowiązań wynikających z dyrektywy 2009/28/WE.
23
Strona 23
Tabela 4. Ogólny cel krajowy w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych w ostatecznym zużyciu energii brutto w 2005 i 2020 r.
Źródło: Krajowy Plan działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych.
4.2 Analiza regionalnych planów istotnych z punktu widzenia PGN
4.2.1 Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2030 („Innowacyjne
Mazowsze”)
Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2030 została przyjęta uchwałą Nr 158/13 Sejmiku
Województwa Mazowieckiego z dnia 28.10.2013 r. Inwestycje planowane do realizacji w ramach niniejszego
dokumentu, zmierzające do racjonalizacji wykorzystania energii wpisują się w następujące elementy
Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2030:
Cel pośredni: Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitarnych;
Kierunek działań: Ochrona i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego dla zapewnienia trwałego
i zrównoważonego rozwoju, w ramach którego przewidziano realizacje działań przyczyniających się do
zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym wód geotermalnych oraz ochrony powietrza.
4.2.2 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego został przyjęty uchwałą Nr 65/2004
Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 lipca 2014 r.
W zakresie poprawy jakości i ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem oraz ograniczenia emisji gazów
cieplarnianych ustala się następujące kierunki działań:
 zmniejszanie przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń monitorowanych substancji poprzez
przygotowywanie i wdrażanie programów ochrony powietrza, monitorowanie ich realizacji oraz
ocenę ich skuteczności;
 systematyczny monitoring emisji substancji, który pozwoli podejmować skuteczne działania
naprawcze.
 ograniczanie niskiej emisji (powierzchniowej) ze źródeł rozproszonych poprzez:
o rozbudowę centralnych systemów zaopatrywania w energię cieplną;
o zmianę paliw węglowych na paliwa niskoemisyjne oraz wykorzystanie indywidualnych źródeł energii
odnawialnej;
o ograniczenie strat ciepła w budynkach (m.in. termomodernizacje);
24
Strona 24
o


wdrożenie budownictwa pasywnego;
zwiększenie zastosowania niskoemisyjnych paliw i technologii w systemie transportu publicznego.
kontynuację redukcji emisji ze źródeł punktowych do powietrza m.in. poprzez Program Ochrony
Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2011-2014 z uwzględnieniem perspektywy do
2018.
4.2.3 Program Ochrony Środowiska
Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego został przyjęty przez Sejmik Województwa
Mazowieckiego uchwałą Nr 104/12 z dnia 13 kwietnia 2012 r. Misją sformułowaną w ramach Programu
Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego jest: poprawa jakości życia i bezpieczeństwa
ekologicznego mieszkańców województwa mazowieckiego. W ramach programu jako słabą stronę
województwa w zakresie powietrza atmosferycznego uznano tendencję wzrostową emisji do powietrza
dwutlenku siarki, dwutlenku węgla oraz pyłu zawieszonego, spowodowaną m.in. przez zwiększanie zakresu
tzw. niskiej emisji z lokalnych źródeł ciepła, co jest związane przede wszystkim z rozwojem budownictwa
jednorodzinnego. W związku z tym konieczne jest podjęcie działań mających na celu zwiększenie
wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz takich, które emitują mniejsze ilości zanieczyszczeń do
powietrza atmosferycznego. Inwestycje będące przedmiotem dokumentu wpisują się ponadto w:
Obszar priorytetowy I.1: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
Obszar priorytetowy II.2: Efektywne wykorzystanie energii
Kierunki działań:
 poprawa efektywności energetycznej,
 eliminowanie węgla jako paliwa w kotłowniach lokalnych i gospodarstwach domowych,
 zwiększanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
 promocja ekologicznych nośników energii,
 termomodernizacja.
4.2.4 Program Ochrony Powietrza
Na terenie województwa mazowieckiego funkcjonują następujące programy ochrony powietrza:

Program ochrony powietrza dla stref województwa mazowieckiego, w których został przekroczony
poziom docelowy benzo(a)pirenu w powietrzu UCHWAŁA Nr 184/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA
MAZOWIECKIEGO z dnia 25 listopada 2013 r.,
 Program ochrony powietrza dla strefy mazowieckiej, w której zostały przekroczone poziomy
dopuszczalne pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu UCHWAŁA Nr
164/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 28 października 2013 r.
Programy nakładają obowiązek realizacji szeregu zadań.
Przede wszystkim niezbędne są działania prowadzące do redukcji emisji z indywidualnych systemów
grzewczych, która ma istotny wpływ na stężenia benzo(a)pirenu w strefie. Ograniczenie emisji
z indywidualnych systemów grzewczych może być osiągnięte poprzez:
 likwidację źródeł emisji (np. podłączenie do sieci ciepłowniczej),
 zmianę paliwa (np. gaz, olej),
 wymianę kotła czy pieca na nowy o wysokiej sprawności,
25
Strona 25

zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło (termomodernizacja budynków).
Podstawowymi działaniami wskazanymi do realizacji na terenie całej strefy mazowieckiej są:
1. ograniczenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych poprzez przygotowanie i realizację
programów ograniczenia niskiej emisji w miastach i gminach strefy,
2. rozwój sieci gazowych w celu umożliwienia większej liczbie ludności wykorzystania tego
niskoemisyjnego paliwa,
3. uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania
mieszkań w ciepło z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń z indywidualnych
systemów grzewczych oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie
„przewietrzania” miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie oraz
zwiększenie powierzchni terenów zielonych (nasadzanie drzew i krzewów),
4. działania prewencyjne na poziomie wydawania decyzji środowiskowych. uwzględnianie konieczności
ograniczania emisji zanieczyszczeń do powietrza (szczególnie pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu na
etapie wydawania decyzji środowiskowych),
5. uwzględnianie w zamówieniach publicznych problemów ochrony powietrza poprzez odpowiednie
przygotowywanie specyfikacji zamówień publicznych, które uwzględniać będą potrzeby ochrony
powietrza przed zanieczyszczeniem (np. zakup środków transportu spełniających odpowiednie
normy emisji spalin; prowadzenie prac budowlanych w sposób ograniczający niezorganizowaną
emisję pyłu do powietrza),
6. kontrola gospodarstw domowych w zakresie przestrzegania zakazu spalania odpadów,
7. kontrola spalania pozostałości roślinnych z ogrodów na powierzchni ziemi,
8. działania promocyjne i edukacyjne (ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje),
9. kontrola przestrzegania zakazu wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych,
szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów.
Gmina Staroźreby nie posiada Planu Ochrony Powietrza. Realizując działania zawarte w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej wykonuje zadania planu naprawczego POP dla województwa mazowieckiego.
4.2.5 Strategia Efektywności Energetycznej dla Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji
Płockiej (OFAP)
Strategia Efektywności Energetycznej dla Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Płockiej (OFAP) ma za
zadanie wyznaczenie kierunków wspólnych działań inwestycyjnych z zakresu realizacji celu, którym jest
zmniejszenie zużycia energii w obszarze funkcjonalnym oraz wzrost udziału odnawialnych źródeł energii.
Cele strategiczne
 oszczędne gospodarowanie energią ,
 zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w gospodarce OFAP,
Cele operacyjne
 efektywniejsze wykorzystanie istniejących źródeł ciepła,
 ograniczenie niskiej emisji na terenie OFAP,
 zwiększenie udziału OŹE w budynkach użyteczności publicznej,
 stworzenie warunków dla przedsiębiorców do łatwiejszego korzystania z OŹE.
26
Strona 26
4.2.6 Strategia Zrównoważonego Transportu Aglomeracji Płockiej
Strategia Zrównoważonego Transportu Aglomeracji Płockiej dotyczy terytorium 24 gmin współtworzących
obszar funkcjonalny Aglomeracji Płockiej wyznaczony w dokumencie pt. „Diagnoza i Badania Społeczne na
Potrzeby Wyznaczenia Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Płockiej”. Głównym celem dokumentu jest
integracja sieci połączeń komunikacyjnych w Obszarze Funkcjonalnym Aglomeracji Płockiej w jeden spójny
model skorelowany z kreowaną polityką przestrzenną w celu stworzenia podstaw spójnego transportu
publicznego i rozwoju rynku pracy w subregionie.
Cele strategiczne
1. Wzrost wewnętrznych i zewnętrznych powiązań transportowych obszaru funkcjonalnego
1.1 Poprawa dostępności komunikacyjnej gminnych terenów inwestycyjnych.
1.2 Wzmocnienie powiązań transportowych gmin z Płockiem.
1.3 Wzrost dostępności komunikacyjnej do głównych ośrodków sieci osadniczej, w tym w szczególności
poprzez sieć TEN-T.
2. Zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu na środowisko przyrodnicze i społeczne
2.1. Zmniejszenie emisji liniowej transportu przez wyprowadzanie ruchu ciężarowego i uciążliwego poza
miasta.
2.2. Zmniejszenie natężenia ruchu samochodowego w gminach obszaru funkcjonalnego.
2.3. Wzrost wykorzystania transportu rowerowego w gminach obszaru funkcjonalnego.
3. Wzrost wykorzystania transportu zbiorowego, w tym kolejowego, w lokalnych i regionalnych
podróżach mieszkańców
3.1. Podniesienie jakości infrastruktury transportu publicznego i taboru autobusowego.
3.2. Rozwój i upowszechnienie systemu przesiadkowego.
3.3. Integracja przewozów w lokalnym i regionalnym transporcie zbiorowym.
4.2.7 Program ochrony środowiska w powiecie płockim na lata 2011-2015 z perspektywą
do roku 2018
Program ochrony środowiska stanowi próbę określenia polityki w zakresie ochrony środowiska na terenie
powiatu płockiego. Program ten wskazuje cele i priorytety ekologiczne powiatu, rodzaj i harmonogram
działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia zaplanowanych celów.
Nadrzędnym celem działań ekorozwojowych w powiecie jest cel strategiczny: Poprawa stanu środowiska
przyrodniczego i ochrona jego zasobów.
Inwestycje będące przedmiotem niniejszego dokumentu wpisują się w następujące cele strategiczne:
Cel strategiczny 1: Ograniczenie emisji substancji i energii;
Cel szczegółowy 1.2.: Ochrona powietrza, obejmujący następujące działania:

opracowanie i wdrożenie programów ograniczania „niskiej emisji”,
27
Strona 27

skuteczne egzekwowanie zakazu spalania odpadów poza instalacjami do tego przeznaczonymi,

wzrost wykorzystywania paliw alternatywnych w środkach transportu drogowego, obsługi rolnictwa,
w budownictwie, przemyśle,

włączanie obiektów do centralnych systemów ciepłowniczych,

termomodernizacja obiektów budowlanych, w tym budynków mieszkalnych, obiektów użyteczności
publicznej, innych,

wykonanie termomodernizacji obiektów jednostek organizacyjnych powiatu (szkoły, DPS),

zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii;
Cel strategiczny 3: Rozwój energetyki odnawialnej, w ramach którego przewidziano realizację działań
przyczyniających się do zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym: energii słonecznej,
energii z biomasy, energii wiatrowej i wodnej, energii uzyskiwanej za pomocą pomp ciepła oraz energetyki
geotermalnej.
4.3 Dokumenty Lokalne
4.3.1 Strategia Rozwoju Gminy Staroźreby na lata 2014-2020
Zapisy planu są spójne z następującymi celami Strategii Rozwoju Gminy Staroźreby
1. Rozbudowywanie i modernizowanie infrastruktury technicznej i społecznej wpływającej na jakość życia
mieszkańców.
Infrastruktura techniczna:
 Przebudowa, rozbudowa i modernizacja dróg gminnych,
 Przebudowa, rozbudowa i modernizacja oświetlenia ulicznego,
2. Rozbudowywanie infrastruktury zapewniającej możliwość aktywnego odpoczynku
 Budowa ścieżek rowerowych,
4. Poprawianie jakość środowiska naturalnego na terenie Gminy m.in. poprzez wykorzystanie odnawialnych
źródeł energii.
 Termomodernizacja obiektów,
 Zwiększenie wykorzystania proekologicznych sposobów wytwarzania energii, w tym biomasa
z rolnictwa,
 Podejmowanie działań edukacyjno - informacyjnych na terenie Gminy,
 Minimalizacja negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne substancji i produktów
szkodliwych,
4.3.2 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy
Staroźreby - zmiana 2012.
W zakresie rozwoju infrastruktury technicznej:
a) w zakresie modernizacji i przebudowy dla stanu istniejącego przyjęto politykę utrzymania stanu obecnego
i poprawie funkcjonowania istniejących systemów
b) w zakresie budowy hierarchię określa rozszerzenie obszarów obsługiwanych przez istniejące systemy.
Studium zakłada: budowę systemu gazyfikacji przewodowej, co daje możliwość stosowania gazu do celów
bytowo-gospodarczych i grzewczych w indywidualnych i lokalnych źródłach ciepła (polityka wyrównawcza),
zaopatrzenie w gaz przewodowy obszarów o zwartej zabudowie i terenów w pobliżu gazociągów.
28
Strona 28
W zakresie gospodarki cieplnej w studium jest mowa o:
 wdrażaniu paliwa ekologicznego,
 sukcesywnej likwidacji kotłowni węglowych,
 modernizacji istniejących kotłowni,
 wdrażaniu nowoczesnych systemów grzewczych.
4.3.3 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe dla gminy Staroźreby na lata 2015-2030
Równolegle do PGN opracowany został Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe dla gminy Staroźreby.
W „Projekcie założeń” wskazano:
 Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych,
 Możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy
z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej,
 Prognozę zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe do roku 2030,
 Wpływ scenariuszy działań na stan zanieczyszczenia powietrza w gminie.
4.4 Spójność z
i lokalnym
dokumentami
na
poziomie
krajowym,
regionalnym
Podsumowując powyższą prezentacje programów i planów i zawartych w nich zapisów kierunkowych dla
PGN należy stwierdzić, że ustalenia PGN pozostają w zgodzie z obowiązującymi uwarunkowaniami
politycznymi, prawnymi i gospodarczymi. Działania planu są realizacją celów dokumentów wyższego rzędu.
Zapisy Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Staroźreby są spójne z aktualnymi programami
i strategiami funkcjonującymi na obszarze gminy w tym: Strategią rozwoju gminy Staroźreby, Projektem
założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Staroźreby na lata
2015-2030 oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.
29
Strona 29
4.5 Charakterystyka gminy Staroźreby 1
4.5.1 Lokalizacja i warunki geograficzne
Gmina wiejska Staroźreby położona jest w środkowej części Polski, w województwie mazowieckim,
w północno-wschodniej części powiatu płockiego, w dorzeczu rzek Wkry i Wisły. Gmina sąsiaduje:

od zachodu z gminami Bielsk i Radzanowo;

od południa z gminą Bulkowo;

od północy z gminą Drobin;

od wschodu z gminami Baboszewo, Dzierżążnia i Raciąż w powiecie płońskim.
Gmina zajmuje powierzchnię 137,55 km2.
Rysunek 1. Położenie gminy Staroźeby
Źródło: google.maps.pl
Budowa geologiczna gminy
Budowa geologiczna obszaru gminy Staroźreby składa
i trzeciorzędowych osadzanych podczas kolejnych zlodowaceń.
1
się
z
utworów
czwartorzędowych
Rozdział na podstawie dokumentów strategicznych gminy Staroźreby
30
Strona 30
Trzeciorzęd reprezentowany jest przez osady paleocenu, oligocenu, miocenu i pliocenu. Osady oligoceńskie
to piaski, iłowce i piaskowce glaukonitowe. Powyżej oligocenu zalegają mioceńskie mułki, piaski i iły
z niewielką ilością węgla brunatnego.
Utwory czwartorzędowe na terenie gminy to piaski i piaski ze żwirami wodnolodowcowymi, glina zwałowa,
iły i mułki warstwowe. Występują również piaski wodnolodowcowe, piaski lodowcowe, piaski i żwiry
z głazami moren czołowych, mułki zastoiskowe oraz mady powstające w okresach glacjalnych
i miedzyglacjalnych.
W końcowym okresie plejstocenu i w holocenie występowały zjawiska akumulacji eolitycznej. Również
w tym okresie ukształtowały się piaski rzeczne, namuły mineralne i organiczne oraz mady i torfy.
Klimat
Gmina Staroźreby położona jest w obszarze „środkowej” dzielnicy klimatycznej.
Parametry klimatyczne przedstawiają się następująco:
 średnia temperatura roku – 8,20 C;
 średnia dobowa temperatura – ok. -50 C w styczniu i grudniu, i 190 C w lipcu;
 długość okresu wegetacyjnego – 210-220 dni;
 roczne sumy opadów - 530 mm;
 parowanie terenowe - 500 mm;
 liczba dni przymrozkowych - 100 - 110.
Wiatry mają przeważający kierunek zachodni. Latem wzrasta udział wiatrów północno – zachodnich,
natomiast zimą południowo – zachodnich. W przejściowych porach roku pojawiają się wiatry z sektora
wschodniego, jesienią zaś z południowo – zachodniego.
Parowanie terenowe wynosi ok. 500 mm/rok, co w zestawieniu z rocznym opadem powoduje występowanie
deficytu wody w glebie oraz zjawisko głębokich niżówek w lokalnie zasilanych ciekach. Średnie roczne
zachmurzenie w województwie mazowieckim wynosi przeciętnie 6,6-6,8 w skali pokrycia nieba 0-10.
Rysunek 2. Strefy klimatyczne Polski
Źródło: IMGW
31
Strona 31
Obszary i obiekty środowiska prawnie chronione na podstawie odrębnych przepisów
Na obszarze gminy Staroźreby nie ma obszarów prawnie chronionych takich jak parki krajobrazowe,
rezerwaty przyrody lub obszary chronionego krajobrazu. Znajdują się natomiast pomniki przyrody, które są
prawnie chronione. Należą do nich rosnące w parku w Staroźrebach drzewa:

jesion wyniosły;

dąb szypułkowy;

kasztanowiec zwyczajny.
Ponadto, w celu ochrony stanowisk lęgowych perkoza w dolinie rzeki Płonki utworzono ciąg przyrodniczo –
krajobrazowy.
4.5.2 Rolnictwo i leśnictwo w gminie
Staroźreby to gmina o charakterze typowo rolniczym. W gminie Staroźreby użytkuje się rolniczo ponad
10336,68 ha (powszechny spis rolny rok 2010), co stanowi ponad 86 % jej obszaru.
Tabela 5. Struktura gruntów w gminie Staroźreby.
Wyszczególnienie
grunty ogółem
użytki rolne ogółem
użytki rolne w dobrej kulturze
pod zasiewami
grunty ugorowane łącznie z nawozami zielonymi
uprawy trwałe
sady ogółem
ogrody przydomowe
łąki trwałe
pastwiska trwałe
pozostałe użytki rolne
lasy i grunty leśne
pozostałe grunty
Powierzchnia [ha]
12839,70
11815,87
11711,12
10336,68
63,40
33,06
32,63
16,84
1127,04
134,10
104,75
497,43
526,40
Źródło: Powszechny spis rolny 2010
Tabela 6. Gospodarstwa rolne według grup obszarowych użytków rolnych
Wyszczególnienie
ogółem
do 1 ha włącznie
powyżej 1 ha razem
1 - 5 ha
1 - 10 ha
1 - 15 ha
5 - 10 ha
5 - 15 ha
10 -15 ha
5 ha i więcej
10 ha i więcej
15 ha i więcej
Źródło: Powszechny spis rolny 2010
[Sztuk]
904
101
803
196
414
566
218
370
152
607
389
237
32
Strona 32
Tabela 7. Powierzchnia zasiewów wybranych upraw.
Zwierzęta gospodarskie
bydło razem
bydło krowy
trzoda chlewna razem
trzoda chlewna lochy
konie
drób ogółem razem
drób kurzy
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2010
[Sztuk]
6376
3133
8525
772
82
257990
220008
Tabela 8. Gospodarstwa stosujące nawozy mineralne i wapniowe
Podział gospodarstw wg używanych nawozów
mineralne
azotowe
fosforowe
potasowe
wieloskładnikowe
wapniowe
zużycie w dt ( 100 kg ) czystego składnika
mineralne
azotowe
fosforowe
potasowe
wapniowe
zużycie na 1 ha użytków rolnych
mineralne
azotowe
fosforowe
potasowe
wapniowe
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2010
-
775
745
70
135
547
262
dt
dt
dt
dt
dt
20272
11800
3973
4499
8618
kg
kg
kg
kg
kg
171,6
99,9
33,6
38,1
72,9
Rolnictwo2, w tym szczególnie wielkoobszarowe i przemysłowe jest źródłem emisji gazów cieplarnianych
w tym podtlenku azotu (N2O) i metanu (CH4). Są to gazy mające większy potencjał wywoływania efektu
cieplarnianego niż dwutlenek węgla.
• N2O jest emitowany do atmosfery z użytków rolnych, głównie w efekcie mikrobiologicznego
przetwarzania nawozów azotowych w glebie. Emisje N 2O stanowią połowę wszystkich emisji rolnych.
• Emisje CH4 są głównie wynikiem procesów trawiennych zwierząt przeżuwających (przede wszystkim
krów i owiec).
Zarówno emisje CH4, jak i N2O są związane ze składowaniem i rozwożeniem odchodów zwierzęcych.
Zgodnie z materiałem źródłowym dla opracowania PGN którym jest „P O R A D N I K Jak opracować plan
działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?” emisja z sektora „Rolnictwo” (np. hodowla zwierząt,
wykorzystanie obornika, stosowanie nawozów, spalanie odpadów rolniczych na wolnym powietrzu) nie
została uwzględniona w bazowej inwentaryzacji emisji (BEI).
2
http://dlaklimatu.pl
33
Strona 33
Lasy w gminie
Powierzchnia lasów mieszcząca się w granicach gminy Staroźreby wynosi 938,46 ha., w tym powierzchnia
lasów publicznych to 362,8 ha. Nadleśnictwo Płock oszacowało możliwości produkcyjne drewna na poziomie
2373 m3 rocznie.
Lesistość gminy 6,8%.
4.5.3 Analiza otoczenia społeczno – gospodarczego
W gminie Staroźreby znajduje się 37 sołectw: Aleksandrowo, Begno, Bromierz, Bromierzyk, Brudzyno,
Bylino, Dąbrusk, Dłużniewo, Kierz, Goszczyno, Góra, Karwowo, Krzywanice, Mieczyno, Mikołajewo, Nowa
Wieś, Nowe Staroźreby, Nowy Bromierz, Nowy Bromierzyk, Płonna, Przeciszewo, Przeciszewo Kolonia,
Przedbórz, Przedpełce, Rogowo, Rostkowo, Sarzyn, Sędek, Słomkowo, Staroźreby, Staroźreby Hektary,
Stoplin, Strzeszewo, Szulbory, Worowie Wyroby, Zdziar Mały, Zdziar Wielki.
Gospodarka gminy
Działalność gospodarcza prowadzona na terenie gminy Staroźreby koncentruje się na handlu, budownictwie
oraz przetwórstwie przemysłowym. Pod koniec 2014 roku funkcjonowały 364 podmioty gospodarki
narodowej, zarejestrowane w rejestrze REGON.
Ilość podmiotów gospodarczych w gminie Staroźreby od 2010 r. stale rośnie. Najwięcej podmiotów jest
w sektorze prywatnym, są to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
Zasoby mieszkaniowe
Liczba mieszkań w gminie 2315. Łączna liczba izb – 9239. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania
81,1m2.
Powierzchnia użytkowa budynków w podziale na sektory (wg danych UG)
Tabela 9. Powierzchnia użytkowa dla poszczególnych sektorów budownictwa w gminie Staroźreby
Rodzaj budownictwa
Mieszkalnictwo jednorodzinne
Powierzchnia użytkowa [m2]
188 071
Sektor budownictwa komunalnego (jednostki gminne)
9 367
Sektor budownictwa produkcyjno-usługowego i handlowego
10 042
Razem:
207 480
Źródło: Urząd Gminy Staroźreby, GUS, jednostki gminne 2015 r.
Potencjał demograficzny
Na koniec grudnia 2014 r. liczba ludności zameldowanej w gminie Staroźreby wynosiła 7 500 mieszkańców
(GUS, 31.12.2014 r.). Liczba mężczyzn wynosiła 3720 zaś kobiet 3780. Wskaźnik zaludnienia kształtował się
na poziomie 54 osób na 1 km2.
34
Strona 34
Wykres 4. Liczba ludności w gminie Staroźreby na przestrzeni ostatnich lat.
Źródło: GUS 2014
Od 2002 roku maleje ilość mieszkańców w gminie. Spowodowane jest to przede wszystkim ujemnym
przyrostem naturalnym oraz saldem migracji. W najbliższym latach przewiduje się, że tendencja ta będzie się
utrwalać.
4.5.4 Infrastruktura komunikacyjna
Sieć drogowa
Infrastrukturę drogową na terenie gminy Staroźreby stanowią drogi:
 droga krajowa na 10 relacji Szczecin - Bydgoszcz – Toruń - Płońsk,
 droga wojewódzka 567 relacji Płock – Nowa Góra,
 drogi powiatowe,
 drogi gminne,
 drogi wewnętrzne.
W chwili obecnej, największe znaczenie dla ruchu komunikacyjnego mieszkańców gminy oraz dla rozwoju
mieszkalnictwa i przedsiębiorczości na jej terenie, odgrywa droga wojewódzka 567 oraz droga krajowa
nr 10, która zapewnia doskonałe połączenie z okolicznymi ośrodkami miejskimi i wiejskimi.
35
Strona 35
Rysunek 3. Układ drogowy w gminie Staroźreby
Źródło: google.maps.pl
Transport publiczny i indywidualny
Na terenie gminy transport zbiorowy obsługiwany jest przez licznych przewoźników prywatnych (mikrobusy
oraz autobusy) m.in. PKS w Płocku, ul. Bielska 53, Płock.
Sektor transportu obejmuje również pojazdy zarejestrowane na terenie gminy oraz pojazdy przejeżdżające
przez gminę (tranzyt). Szerszy opis sektora transportowego znajduje się w rozdziale 5.7.
Transport drogowy3 jest jednym z głównych źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza, stanowiących
zagrożenie dla środowiska przyrodniczego, zdrowia, a nawet życia człowieka. Wskutek spalania paliw
w silnikach pojazdów do powietrza trafiają: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, w tym
wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne oraz cząstki stałe i metale ciężkie. Jest także źródłem emisji
pierwotnej i wtórnej pyłu PM10 oraz PM2,5 (zużycie opon, tarczy sprzęgła, hamulców, nawierzchni).
Zanieczyszczenia gazowe i pyłowe sprzyjają stopniowej degradacji gleb i szaty roślinnej w pasie ok. 500 m od
drogi, a zdecydowanie szkodliwe oddziaływanie dotyczy pasa o szerokości do 150 m. Transport drogowy
w istotny sposób wpływa na przemieszczanie się zanieczyszczeń powodujących negatywne konsekwencje
dla konstrukcji stalowych, fundamentów betonowych oraz elementów wykonanych z piaskowca i wapienia.
Na wielkość emisji wpływa przede wszystkim: liczba i wiek pojazdów, stan nawierzchni dróg, organizacja
ruchu oraz styl jazdy Wpływ na emisję zanieczyszczeń ma m.in. nieodpowiednia organizacja ruchu, której
3
Artur Jerzy Badyda, Zagrożenia środowiskowe ze strony transportu, NAUKA 4/2010
36
Strona 36
skutkiem są zatory, obniżenie prędkości i częste zatrzymywanie się i ruszanie. Ponadto, niedostatecznie
wykorzystywany jest transport rowerowy a także transport zbiorowy.
4.5.5 Infrastruktura komunalna
Sieć kanalizacji sanitarnej
Powstające na terenie gminy ścieki to ścieki socjalno-bytowe, wynikające z zamieszkania ludzi oraz ścieki
wynikające z prowadzonej działalności rolniczej. Ich ilość znacząco wzrasta w związku z dynamicznym
rozwojem sieci wodociągowej. Obecnie na terenie gminy wykorzystuje się 30,9 km sieci kanalizacji
sanitarnej. Przyłączono do niej 478 budynków mieszkalnych. Pozostali mieszkańcy gromadzą ścieki bytowe
w zamkniętych zbiornikach. Powinny one trafiać do punktów zlewnych oczyszczalni. Jednakże w praktyce
jedynie ich część oczyszczana jest w ten sposób. Pozostałe wywożone są na pola, do lasów i rowów
melioracyjnych.
Oczyszczalnie ścieków
Na terenie gminy funkcjonuje zmodernizowana, mechaniczno - biologiczna oczyszczalnia ścieków BIOVAC
typu SBR 06120 zlokalizowana w Staroźrebach. Oczyszczalnia pracuje w systemie ciągłym. Maksymalna ilość,
jaką obiekt może przetworzyć to 750m3/d, przepustowość średnia 600m3/d. Przy oczyszczalni funkcjonuje
punkt zlewny, do którego dowożone są wozami asenizacyjnymi ścieki ze zbiorników zamkniętych.
Odbiornikiem oczyszczonej wody jest rzeka Płonka.
Emisja gazów cieplarnianych z sektora związanego z gospodarka ściekami
Oczyszczalnie ścieków, zakwalifikowane do sektora związanego z gospodarką odpadami i ściekami,
przyczyniają się do emisji dwutlenku węgla (CO2), metanu (CH4) i podtlenku azotu (N2O). Ta sama masa
CH4 powoduje 25-krotnie większy efekt cieplarniany niż CO2 (1 kg wyemitowanego CH4 ma taki sam
potencjał jak 25 kg wyemitowanego CO2), natomiast taka sama masa N2O powoduje aż 298-krotnie
większy efekt cieplarniany niż CO2.
Emisja CO2 z oczyszczalni ścieków może być oszacowana na podstawie zapotrzebowania obiektu
w energię. Metan jest przeważnie emitowany z sieci kanalizacyjnej oraz w wyniku procesów, których celem
jest obróbka i unieszkodliwianie osadów ściekowych. Wielkość emisji CH 4 z oczyszczalni ścieków szacowana
jest na około 5% w stosunku do globalnej emisji tego gazu ze wszystkich źródeł (antropogenicznych
i naturalnych). Emisja N2O ze ścieków wynika z działalności mikroorganizmów w procesach nitryfikacji
i denitryfikacji. Na podstawie dostępnych raportów oraz dotychczasowych badań, emisja podtlenku azotu ze
ścieków oszacowana została na ok. 3% w stosunku do globalnej wielkości emisji tego gazu ze wszystkich
źródeł. Emisje z biodegradacji substancji organicznych obecnych w ściekach stanowią ok. 0,18% całkowitej
emisji ze źródeł antropogenicznych w każdym kraju.
37
Strona 37
Rysunek 4. Schemat emisji gazów dla ścieków bytowo-gospodarczych
Źródło: „EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z OBIEKTÓW OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW” - CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ,
ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY, lipiec-wrzesień 2013, s. 253-264,
Podczas tlenowego oczyszczania ścieków metodą osadu czynnego, CO2 jest produkowany
w następstwie rozkładu materii organicznej oraz w wyniku wytwarzania energii elektrycznej. Tlenowe
procesy oczyszczania wytwarzają ponad dwa razy większą ilość CO2 aniżeli procesy beztlenowe Ilość CO2
wytworzonego w wyniku produkcji energii elektrycznej znacznie przewyższa ilość CO 2 powstałą w podczas
samego procesu oczyszczania.
Metan jest produkowany podczas beztlenowych procesów oczyszczania ścieków oraz w komorach
fermentacyjnych, w których osady ściekowe ulegają fermentacji beztlenowej, a wielkość jego emisji
uzależniona jest przede wszystkim od zawartości w ściekach biodegradowalnej materii organicznej,
temperatury i rodzaju zastosowanego systemu oczyszczania ścieków. Biogaz składa się zazwyczaj
w 60% z CH4 i 40% z CO2. Gaz ten może być wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej
i cieplnej, dzięki czemu nie następuje uwalnianie gazów cieplarnianych do atmosfery. Podtlenek azotu (N2O),
który może być emitowany w trakcie oczyszczania ścieków jest gazem o silnym potencjale cieplarnianym.
Głównym źródłem emisji N2O z obiektów oczyszczalni ścieków są procesy związane z biologicznym
usuwaniem azotu: nitryfikacja i denitryfikacja.
W bazie inwentaryzacji emisji (BEI) pod uwagę została wzięta emisja CO2 związana ze zużyciem energii
eklektycznej na cele technologiczne.
Sieć wodociągowa
Gmina Staroźreby zaopatrywana jest w wodę z dwóch stacji wodociągowych zlokalizowanych na jej terenie
(Staroźreby i Rogowo) oraz z dwóch usytuowanych poza terenem gminy (Gralewo w gminie Raciąż i Włóki
w gminie Bulkowo). Długość sieci wodociągowej na terenie gminy wynosi 192,1 km. Do sieci podłączonych
jest 1665 budynków mieszkalnych.
Gmina eksploatuje czwartorzędowe zasoby wodonośne zgodnie z udzielonymi pozwoleniami wodno prawnymi.
38
Strona 38
Stacja wodociągowa w Staroźrebach
Stacja pobiera wodę z trzech studni głębinowych o wydajnościach: S1 = 71m 3/h, S2 = 66 m3/h, S3 = 100
m3/godz. Studnie S1 i S2 maja zatwierdzone zasoby w kategorii B w ilości Q = 140 m 3/h natomiast zasoby
studni S3 wynoszą Q= 100 m3/h. Studnia S3 przewidziana została jako awaryjna, uruchamiana w wypadku
niemożności eksploatacji którejś z podstawowych studni.
Stacja wodociągowa w Rogowie
Drugą ze stacji wodociągowych funkcjonujących na terenie gminy Staroźreby jest stacja w Rogowie.
Wykorzystuje ona dwie studnie głębinowe o wydajnościach S2 = 54m3/h i S3 = 82 m3/h. Studnia S3 ma
zasoby zatwierdzone w kat. B w ilości Q = 82m3/h. Studnia S2 przewidziana jest jako ujęcie awaryjne.
Stacja w Rogowie zaopatruje w wodę 29 miejscowości gminy Staroźreby. Ujmowana woda surowa nie
odpowiada wymaganiom zawartym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r.
w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i w związku z tym
podlega procesom uzdatniania.
SUW Gralewo gm. Raciąż zasila część wsi Brudzyno oraz Kierz, SUW Włóki gm. Bulkowo wsie: Nowa Wieś
i Piączyn. Dwa gospodarstwa w miejscowości Przeciszewo Kolonia (obręb geodezyjny Przeciszewo Nowe
zasilane są z gminy Drobin.
Gospodarka Odpadami
Zadania związane z systemem gospodarowania odpadami na terenie gminy Staroźreby zostały przekazane
Związkowi Gmin Regionu Płockiego, który zajmuje się obsługą całego systemu, tj. organizowaniem odbioru
i zagospodarowania odpadów komunalnych od mieszkańców oraz poborem opłat. Zbieranie odpadów
w sposób selektywny stanowi podstawowy element systemu gospodarki odpadami. Zbiórka odpadów
zebranych selektywnie tj. z podziałem na szkło oraz plastik, metale, papier, tworzywa
wielomateriałowe odbywa się w dwóch systemach:

workowym –obejmującym zabudowę jednorodzinną uwzględniając odbiór raz w miesiącu
wyselekcjonowanych odpadów w workach na szkło oraz plastik, metale, papier,
tworzywa
wielomateriałowe. Odpady odbierane są na podstawie umowy zawartej pomiędzy ZGRP
a Przedsiębiorcą wpisanym do rejestru działalności regulowanej,

pojemnikowym –obejmującym zabudowę wielorodzinną jak również instytucje użyteczności
publicznej i placówki oświatowe. W tzw. „ gniazdach” znajdują się pojemniki przeznaczone do
zbiórki opakowań ze szkła oraz plastiku, metali, papieru oraz tworzyw wielomateriałowych.
Tabela 10. Ilości odebranych odpadów z terenu gminy Staroźreby w roku 2014 [Mg].
Odpady
zmieszane
Odpady
segregowane
Odpady
Zielone
Odpady
wielkogabarytowe
Urządzenia
zawierające
freony
891,73
285,73
11,94
31,50
0,00
Zużyte
urządzenia
elektryczne,
elektroniczne
(*kod 20 01 35 i
20 01 36)
0,00
Zużyte
opony
1,50
Źródło: Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi - za 2014 rok, Portal odpadowy ZGRP
39
Strona 39
Tabela 11. Kod i ilość odebranych odpadów z terenu Gminy Staroźreby w roku 2014 [Mg].
Kod odebranych
odpadów
komunalnych
Rodzaj odebranych odpadów komunalnych
Mg/rok
20 03 01
Zmieszane odpady komunalne
853,3
15 01 06
Zmieszane odpady opakowaniowe
174,5
20 02 01
Odpady ulegające biodegradacji
8,8
20 01 08
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
0
ex 20 01 10
Odzież z włókien naturalnych
0
20 03 07
Odpady wielkogabarytowe
38,1
17 01 01
Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów
4,8
17 01 07
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych
materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż
wymienione w 17 01 06
0
15 01 10*
Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub
nimi zanieczyszczonych
0
20 03 99
Odpady komunalne niewymienione w innych podgrupach
5,8
20 03 03
Odpady z czyszczenia ulic i placów
14,5
19 12 12
Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z
mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11
0
20 02 03
Inne odpady nieulegające biodegradacji
37,6
16 01 03
Zużyte opony
30,4
20 01 23*
Urządzenia zawierające freony
1
20 01 35*
Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w
20 01 21, 20 01 23zawierające niebezpieczne składniki
0
20 01 36
Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w
20 01 21, 20 01 23, 20 01 35
0,3
17 06 04
Materiały izolacyjne inne niż wymienione w 17 06 01 i 17 06 03
0
20 01 99
Inne niewymienione frakcje zbierane w sposób selektywny
141,6
Tabela 12. Osiągnięte poziomy recyklingu [%]
Gmina
Staroźreby
Osiągnięty poziom
ograniczenia masy odpadów
komunalnych ulegających
biodegradacji kierowanych
do składowania
Osiągnięty poziom recyklingu,
przygotowania do ponownego
użycia następujących frakcji
odpadów komunalnych: papieru,
metali, tworzyw sztucznych i szkła
Osiągnięty poziom recyklingu,
przygotowania do ponownego
użycia i odzysku innymi metodami
innych niż niebezpieczne odpadów
budowlanych i rozbiórkowych
7,02
29,34
100,00
40
Strona 40
Odpady zebrane na terenie gminy zostały unieszkodliwione w następujących instalacjach mechaniczno –
biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania:

Zakład Utylizacji w Kobiernikach,

PGK Płońsk Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poświętnem,

ZGKiM w Sierpcu Regionalny Zakład Gospodarowania Odpadami w Rachocinie.
Emisja z sektora gospodarki odpadami
Składowiska odpadów komunalnych są źródłem emisji metanu i dwutlenku węgla, a w mniejszym stopniu
emisji – podtlenku azotu, tlenku węgla, tlenku siarki, tlenku azotu i amoniaku. Dodatkowo składowisko
stanowi źródło emisji pyłów. Metan ze składowisk odpadów stanowi 3-4% rocznej globalnej emisji gazów
cieplarnianych. Wskaźnik efektu cieplarnianego metanu jest 21 razy większy niż dwutlenku węgla i pochłania
promieniowanie podczerwone 60 razy bardziej niż CO2. Metan i dwutlenek węgla na składowiskach są
produkowane w warunkach beztlenowych w czasie rozkładu frakcji organicznej zawartej w odpadach.
Biogaz przemieszcza się wzdłuż powierzchni składowiska, przez warstwę powietrza nad składowiskiem, aż
do atmosfery.
Emisja ze składowiska znajdującego się na terenie gminy Staroźreby została przedstawiona w rozdziale 6.2.7
Oświetlenie uliczne w gminie
Na oświetlenie uliczne gminy Staroźreby składają się poniższe elementy:

Słupy ŻN – siec wspólna (858 szt.),

źródła światła:
o
rtęciowe – 8 szt.,
o
sodowe - 642 szt.
System sterowania – astronomiczne przełączniki czasowe
W 2014 roku, koszt oświetlenia ulicznego wyniósł 245 200 zł.
4.5.6 Infrastruktura energetyczna
Zaopatrzenie w ciepło
Na terenie gminy Staroźreby nie występuje zorganizowany zcentralizowany system zaopatrzenia
w ciepło. Gmina charakteryzuje się dość rozproszoną zabudową, niesprzyjającą rozwojowi sieci
ciepłowniczej. W związku z tym ogrzewanie budynków odbywa się za pomocą indywidualnych kotłowni
spalających najczęściej węgiel, następnie drewno i w mniejszym stopniu gaz.
41
Strona 41
Tabela 13. Wykaz kotłowni znajdujących się na terenie gminy
Lp
1
2
3
4
Nazwa budynku
Lokalizacja
Gabinet Rehabilitacji jednym z
elementów budynku jest
prywatne mieszkanie
GOK, Gminna Biblioteka Publiczna,
Przedszkole
Zespół Szkół w Staroźrebach
Urząd Gminy w Staroźrebach
Remiza OSP Sędek
Gminny Ośrodek Pomocy
6
Społecznej
7 Remiza OSP Bromierz
8 Remiza OSP Rogowo
9 Remiza OSP Płonna
10 Remiza OSP Zdziar Wielki
11 Remiza OSP Smardzewo
Staroźreby,
ul.
Głowackiego
2
Staroźreby,
ul. Szkolna 2
Staroźreby,
ul. Płocka 18
Bromierz 25a
Szkoła Podstawowa w Przeciszewie Przeciszewo
26
Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w
Nowej Górze
Zakład Gospodarczy przy Urzędzie
15 Gminy
Remiza OSP w Nowej Górze oraz
Filia Gminnej Biblioteki Publicznej
17 Świetlica Przedbórz
18 Świetlica Bromierzyk
1920
1947
Termomoder
-nizacja
100
średni
częściowa
Nowa Góra,
ul. Szkolna 6
Staroźreby,
ul. Żwirki i
Wigury 11
16
Przedbórz 20
280
3800
360
1963
12 Remiza OSP w Dłużniewie
14
Ogólny stan
budynku
Źródło
ciepła
Ilość
zużywanego
nośnika
rocznie [Mg]
w przyp.
gazu i oleju
[m3]
Rok produkcji kotła
Moc kotła [kW],
opis
Źródło
cwu
jeśli
inne
niż co
węgiel
dobry
dobry
średni
kompletna
brak
kompletna
526
dobry
kompletna
100
średni
kompletna
1973
1964
1964
1990
1980
1930
180
207
162
560
200
170
średni
średni
zły
dobry
dobry
dobry
brak
brak
brak
brak
kompletna
kompletna
1963
434,1
dobry
kompletna
1963
975
średni
częściowa
1960
695,93
średni
brak
1958
466,5
1950
80
200
dobry
gaz
0,81
11436
gaz
30629
węgiel
12,13
drewno
2
węgiel
1,5
węgiel
węgiel
węgiel
drewno
prąd
węgiel
drewno
węgiel
Zużycie
energii
cieplnej
łącznie [GJ]
85,13
drewno
5
13
Rok
budowy
Powierzch
nia
ogrzewana
(m2)
0,2
0,5
1
5
0,5
0,5
19,45
2014
2010
24 kW- gazowo
wodny LOGOMAX
BUDERUS U054 z
otwartą komorą
spalania
En.el.
457,85
2 szt x 217 kW
55 kW
En.el.
2000
30,00
181,72
2005
kocioł wspólny z Urzędem
Gminy
piec typu KOZA
En.el.
2013
En.el.
2014
En.el.
25
2004
drewno
olej
opałowy
węgiel
19
2004
10
2002
drewno
5
brak
węgiel
2,3
brak
brak
prąd
węgiel
En.el.
3
0,00
83,46
113,71
95,88
214,91
59,50
58,90
7,50
440,15
45,00
2 szt 258 kW
każdy
35 kW
En.el.
787,65
479,65
75,00
2013
En.el.
En.el.
1
2596,73
254,43
270,75
46,96
22,63
Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Strona 42
Elektroenergetyka
Dystrybutorem energii elektrycznej na terenie gminy Staroźreby jest Energa Operator S.A. Oddział w Płocku.
Zasilanie odbiorców na terenie gminy w układzie normalnym pracy sieci, odbywa się przez dziewięć linii
napowietrzno – kablowych SN (15kV) wyprowadzonych z GPZ Staroźreby (główny punkt zasilający, stacja
WN/SN, o napięciu transformacji 110/15 kV i mocy transformatorów TR1 = 6,3 MVA, TR2 = 16 MWA).
W przypadkach awaryjnych, poprzez zmianę podziału sieci, istnieje możliwość zmiany punktu zasilającego na
inny, m.in.: GPZ Gulczewo, GPZ Wyszogórd, GPZ Sierpc, GPZ Raciąż, GPZ Płońsk. Odbiorcy gminy zasilani
z sieci niskiego napięcia podłączeni są do 112 stacji transformatorowych SN/nN (napięcie 15kV / 0,4 kV).
Ogólny stan techniczny urządzeń zasilających teren gminy jest dobry (w 90 %, pozostałe 10 % - średni). Na
bieżąco prowadzone są prace polegające na wymianie wyeksploatowanych urządzeń na nowe,
zmniejszające możliwość wystąpienia awarii.
Na terenie gminy zlokalizowanych jest 2 348 sztuk przyłączy o długości 49,5 km.
Długość sieci niskiego napięcia to 201,1 km, średniego napięcia 150,1 km, a wysokiego napięcia 12,4 km.
Sieć gazowa
Sieć gazowa na terenie gminy Staroźreby obsługiwana jest przez Mazowiecką Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o.
Oddział Zakład Gazowniczy Ciechanów. Spółka dostarcza gaz ziemny wysokometanowy E o składzie: metan
ok 97,8%, etan, propan, butan ok 1%, dwutlenek węgla i reszta składników ok 0,2%.
Na terenie gminy Staroźreby w 2013 r. istniało 46 024 m czynnej sieci, z której korzystało 477 osób (dane
GUS). W chwili obecnej gazyfikacja całej gminy Staroźreby z punktu widzenia obecnego dostawcy gazu jest
nieopłacalna ekonomicznie ze względu na zbyt rozproszoną zabudowę oraz występowanie niewielkiego
zapotrzebowania na gaz ziemny. Należy jednak podkreślić, że stopniowa likwidacja przestarzałych pieców
c.o. i przejście na gospodarkę niskoemisyjną może przyczynić się do rozbudowy sieci gazowej na terenie
gminy.
Tabela 14. Sieć gazowa w gminie Staroźreby
Sieć gazowa
długość czynnej sieci ogółem w m
długość czynnej sieci przesyłowej w m
długość czynnej sieci rozdzielczej w m
m
m
m
46034
33130
12904
czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych
szt.
363
146
121
208,6
199,9
477
odbiorcy gazu
odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem
zużycie gazu w tys. m3
zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań w tys. m3
ludność korzystająca z sieci gazowej
gosp.
gosp.
tys.m3
tys.m3
osoba
Źródło: GUS 2013
Strona 43
4.5.7 Potencjał dla rozwoju OŹE
Na terenie Gminy zauważalne jest stopniowo rosnące wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.
Wydano decyzje środowiskowe pn.:




„posadowienie wolnostojących kolektorów słonecznych wytwarzających energię elektryczną za
pomocą zjawiska fotowoltaicznego w ilości 8333 sztuk o łącznej mocy do 1999920W wraz
z przyłączem elektroenergetycznym na działce ewidencyjnej nr 38 w miejscowości StaroźrebyHektary, gm. Staroźreby ,pow. płocki”,
„Budowa Elektrowni Słonecznej na działce nr 10 (obręb 0020) w miejscowości Mrówczewo, gmina
Staroźreby” - do 4000 szt. paneli, powierzchnia zabudowy 1,2 ha, o łącznej mocy do 1 MW – wydana
została także decyzja o warunkach zabudowy,
„Budowa Elektrowni Słonecznej wraz z infrastrukturą towarzyszącą, na działce nr 74 (obręb 0018)
w miejscowości Mieczyno, gmina Staroźreby” - do 4000 szt. paneli, powierzchnia zabudowy 1,1 ha,
o łącznej mocy do l MW,
„Budowa parku elektrowni wiatrowych „Staroźreby” wraz z infrastrukturą towarzyszącą (m.in.
drogami dojazdowymi, infrastrukturą teletechniczną oraz stacją elektroenergetyczną), o łącznej
mocy do 37,8 MW, składającego się z 21 turbin wiatrowych o mocy do 1,8 MW każda,
o maksymalnej wysokości do 150 m n.p.t.
Wydano następujące decyzje o warunkach zabudowy dla:

3 (trzech) inwestycji o powierzchni 0,95 ha każda, polegających na budowie ogniw fotowoltaicznych
w miejscowości Bromierzyk Nowy,
 inwestycji o powierzchni 0,76 ha polegających na budowie ogniw fotowoltaicznych w miejscowości
Sędek,
 inwestycji o powierzchni 0,49 ha polegających na budowie ogniw fotowoltaicznych w miejscowości
Rogowo Falęcin.
W miejscowości Mieczyno trwa procedura wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla
inwestycji pn. „budowa elektrowni wiatrowej na działce o nr ew. 22 w miejscowości Mieczyno, gmina
Staroźreby” o mocy 1,3 MW.
Oprócz energii wiatru oraz słońca na terenie gminy Staroźreby pozyskuje się także energię z biomasy.
Z danych Urzędu Gminy wynika, że w 2 prywatnych gospodarstwach zainstalowane są piece na biomasę –
słomę. Powstała energia wykorzystywana jest na potrzeby właścicieli do ogrzewania m.in. suszarni, hali
magazynowej oraz szklarni.
4.6 Rodzaje emisji 4
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. Emisja to „wprowadzanie
bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi:
substancji bądź energii takich jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne”. Emisję
zanieczyszczeń do powietrza dzieli się ze względu na następujące kategorie:
http://misja-emisja.pl, http://www.ochronasrodowiska.eu, Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji
na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza – Ministerstwo Ochrony Środowiska.
4
44
Strona 44

ze względu na sposób wprowadzania gazów i pyłów do powietrza:

emisja zorganizowana – gdy zanieczyszczenia są wprowadzane do powietrza za pośrednictwem
urządzeń technicznych – emitorów (np. emisja z kotłowni, z procesów technologicznych
prowadzonych przy użyciu wentylacji mechanicznej),

emisja niezorganizowana – gdy zanieczyszczenia są wprowadzane do powietrza bez pośrednictwa
emitorów (np. emisja z procesów prowadzonych na wolnym powietrzu lub w pomieszczeniach
wyposażonych wyłącznie w wentylację grawitacyjną, emisja ze spalania paliw w silnikach
spalinowych i inne);

ze względu na źródło :
 źródła punktowe – wprowadzanie substancji ze źródeł energetycznych i technologicznych do
powietrza emitorem (kominem) w sposób zorganizowany; w tym:
 energetyczne (elektrownie i elektrociepłownie zawodowe, elektrociepłownie przemysłowe,
ciepłownie przemysłowe i komunalne, spalarnie);
 przemysłowe (np. rafinerie, koksownie, huty, odlewnie, spiekalnie, cementownie, zakłady
przemysłu chemicznego, kopalnie);
 stacje i bazy paliw (napełnianie zbiorników, dystrybucja);
 lotniska (cykl start-lądowanie, transport na terenie lotniska);
 porty morskie (ruch statków i holowników);
 kolejowe stacje rozrządowe (praca lokomotyw spalinowych).
 źródła powierzchniowe – wprowadzanie substancji z instalacji związanych z ogrzewaniem mieszkań
w sektorze komunalno-bytowym oraz z instalacji, których eksploatacja nie wymaga uzyskania
pozwolenia i nie musi być formalnie zgłaszana w stosownych urzędach, ale także emisja
niezorganizowana z parkingów, wysypisk śmieci, wypalania traw, spalania liści, innych aktywności
okołorolniczych, kopalni odkrywkowych, żwirowni, hałd, lotnisk; w tym:
 źródła liniowe – emisja ze źródeł ruchomych związanych z transportem pojazdów samochodowych
i zużywanymi do tego celu paliwami - drogi i węzły komunikacyjne o dużym natężeniu ruchu.
 ze względu na miejsce powstania:

emisja z danego obszaru – emisja powstała na obszarze analizowanym.

emisja napływowa – emisja pojawiająca się na obszarze badanym a powstała poza jego granicami.
45
Strona 45
4.7 Analiza istniejącego stanu powietrza w gminie
Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim w 2014 roku wykonana została wg zasad
określonych w art. 89 ustawy – Prawo ochrony środowiska na podstawie obowiązującego prawa krajowego
i UE przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie.
Klasyfikując strefy według kryterium ochrony zdrowia uwzględniono cały obszar województwa (4
strefy). Gmina Staroźreby znajduje się w strefie podlegającej ocenie jakości powietrza – strefa mazowiecka.
Na terenie gminy odnotowano przekroczenia stężeń BaP(rok). Wszystkie działania zawarte w PGN odnoszą
się również do obszarów, na których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń.
Tabela 15. Województwo mazowieckie – podział na strefy
PL1401
Powierzchnia strefy
w km2
517
Liczba mieszkańców
strefy w tys.
1724,4
miasto Radom
PL1403
112
218,5
3
miasto Płock
PL1402
88
122,8
4
strefa mazowiecka
PL1404
34841
3251,2
Lp.
Nazwa strefy
Kod strefy
1
aglomeracja warszawska
2
Źródło: WIOŚ Warszawa
Zakres oceny rocznej wykonanej na potrzeby ustalenia dotrzymywania standardów imisyjnych dla
poszczególnych zanieczyszczeń jest analizą wielkości stężeń za 2014 r. Ocenę wykonano według kryteriów
dotyczących ochrony zdrowia w 4 strefach województwa (aglomeracja warszawska, miasto Radom, miasto
Płock, strefa mazowiecka) dla:
 dwutlenku siarki - SO2,
 dwutlenku azotu - NO2,
 tlenku węgla - CO,
 benzenu - C6H6,
 pyłu zawieszonego PM10,
 pyłu zawieszonego PM2,5,
 ołowiu w pyle - Pb(PM10),
 arsenu w pyle - As(PM10),
 kadmu w pyle - Cd(PM10),
 niklu w pyle - Ni(PM10),
 benzo(a)pirenu w pyle - B(a)P(PM10),
 ozonu - O3.
Przekroczenie poziomów oceniane było na podstawie wielkości stężeń zanieczyszczeń z okresu roku 2014.
Poziom dopuszczalny, docelowy, celu długoterminowego uznawane były za przekroczone, jeżeli chociaż
w jednym punkcie strefy wystąpiło niedotrzymanie ww. norm lub wskazywało na to modelowanie
matematyczne. W rocznej ocenie jakości powietrza strefy o najwyższych stężeniach (przekroczenia normy)
zaliczono do klasy C, dla których istnieje ustawowy obowiązek sporządzenia Programów Ochrony Powietrza
(POP) lub do klas C2 i D2, dla których nie ma obowiązków wykonywania POP. Zaliczenie strefy do gorszej
klasy (klasa C lub, dla PM2,5, klasa C lub B) nie oznacza zatem, że jakość powietrza na terenie całej strefy nie
spełnia określonych kryteriów. Przypisanie strefie klasy C nie oznacza także konieczności prowadzenia
46
Strona 46
intensywnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza na obszarze całej strefy. Oznacza natomiast
potrzebę podjęcia odpowiednich działań w odniesieniu do wybranych obszarów w strefie (z reguły
o ograniczonym zasięgu) i dla określonych zanieczyszczeń - włączając opracowanie POP, o ile program taki
nie został opracowany dla danego zanieczyszczenia i obszaru.
W wyniku klasyfikacji, w zależności od analizy stężeń w danej strefie, można wydzielić następujące klasy
stref:
1. Dla substancji dla których określone są poziomy dopuszczalne lub docelowe:
 klasa A – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają poziomów dopuszczalnych
i poziomów docelowych,
 klasa B – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz nie
przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji (tylko dla PM2,5),
 klasa C – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone
o margines tolerancji w przypadku, gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy
dopuszczalne i poziomy docelowe.
2. Dla substancji, dla których określone są poziomy celu długoterminowego:
 klasa D1 – stężenia ozonu i współczynnik AOT40 nie przekraczają poziomu celu długoterminowego,
 klasa D2 – stężenia ozonu i współczynnik AOT40 przekraczają poziom celu długoterminowego.
3. Dla substancji, dla których określone są poziomy docelowe:
 klasa A – stężenia PM2,5 na terenie strefy nie przekraczają poziomu docelowego,
 klasa C2 – stężenia PM2,5 przekraczają poziom docelowy.
Tabela 16. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem
kryteriów ustanowionych pod kątem ochrony zdrowia
L.P Nazwa strefy Kod strefy
1
2
3
4
aglomeracja
warszawska
miasto
Radom
miasto Płock
strefa
mazowiecka
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy
SO2
NO2
CO
C6H6
PM10 PM2,51)
PM2,52)
Pb
As
Cd
Ni
B(a)P
O32)
O33)
PL1401
A
C
A
A
C
C
C2
A
A
A
A
C
A
D2
PL1403
A
A
A
A
C
C
C2
A
A
A
A
C
A
D2
PL1402
A
A
A
A
C
C
C2
A
A
A
A
C
A
D2
PL1404
A
A
A
A
C
C
C2
A
A
A
A
C
A
D2
STREFY WYMAGAJĄCE PODJĘCIA OKREŚLONYCH DZIAŁAŃ
W wyniku rocznej oceny jakości powietrza, wykonanej na podstawie danych za 2014 r. zostały określone
strefy w województwie mazowieckim, w których należy podjąć określone działania
w celu przywrócenia na danym obszarze obowiązujących standardów jakości powietrza.
Tabela poniżej zawiera listę stref, dla których wykonano POP, ale odpowiednie normy nadal są
przekraczane. W przypadku tych stref, zarząd województwa obowiązany jest do aktualizacji programu po
okresie 3 lat od wejścia w życie uchwały sejmiku województwa w sprawie programu ochrony powietrza
uwzględniając działania ochronne dla wrażliwych grup ludności.
47
Strona 47
Tabela 17. Lista stref zaliczonych do klasy C, suma powierzchni i liczba mieszkańców obszarów przekroczeń normatywnych stężeń
zanieczyszczeń (poziomów dopuszczalnych lub docelowych) w strefach na podstawie oceny za 2014 rok
liczba
Obszary przekroczeń
mieszkańców
(ochrona zdrowia)
strefy [tys.]
Nazwa
Kod
strefy
strefy
B(a)P(rok)
NO2(rok)
PM10(24h) PM10(rok) PM2,5(rok)
powierzchnia
(procent
(procent
(procent
(procent
(procent
2
strefy [km ]
w strefie)
w strefie)
w strefie)
w strefie)
w strefie)
1442,6
3251,2
liczba mieszkańców
obszaru przekroczeń
[tys.]
powierzchnia
[km2]
1494
34841
strefa
PL1404
mazowiecka
(44)
(4)
-
-
546,6
24,1
242,4
(17)
(1)
(7)
202
7
72
(1)
(poniżej 1)
(poniżej 1)
Tabela poniżej zawiera listę stref, w których doszło do przekroczenia poziomu docelowego (PM2,5) lub
poziomu celu długoterminowego (O3 i AOT40), dla których nie ma konieczności wykonywania POP, ale
należy dążyć do obniżenia stężeń ocenionych substancji. Tabela określa sumę powierzchni i liczbę
mieszkańców obszarów przekroczeń.
Tabela 18. Lista stref zaliczonych do klasy C2 lub D2, suma powierzchni i liczba mieszkańców obszarów przekroczeń normatywnych
stężeń zanieczyszczeń (poziomów dopuszczalnych lub docelowych) w strefach na podstawie oceny za 2014 rok
Obszary
Obszary przekroczeń
przekroczeń
strefy [tys.]
(ochrona zdrowia)
(ochrona
Kod
Nazwa strefy
roślin)
strefy
powierzchnia strefy
PM2,5(rok)
O3(8h)
AOT40
[km2]
289,5
3251,2
3251,2
nie dotyczy
(9)
(100)
[tys.]
strefa
PL1404
mazowiecka
powierzchnia obszaru
90
34841
34841
34841
przekroczeń
(poniżej 1)
(100)
(100)
[km2]
Załącznik nr 2 do Rocznej oceny jakości powietrza w województwie mazowieckim w 2014 roku – wskazuje
obszary przekroczeń poziomów dopuszczalnych, docelowych i celu długoterminowego dla poszczególnych
gmin.
Tabela 19. Zestawienie obszarów przekroczeń normatywnych stężeń zanieczyszczeń (poziomów dopuszczalnych i docelowych) w
strefach, dla których istnieje ustawowy obowiązek sporządzenia Programów Ochrony Powietrza (POP)
Powierzchnia
Szacowana
nr obszaru
obszaru
liczba
na mapie
Kryterium
Nazwa gminy
Teryt gminy
Nazwa strefy
km2
ludności
BaP_sm_8
BaP(rok)
Staroźreby
1419142
strefa mazowiecka
1,054
1034
Na terenie gminy Staroźreby odnotowano przekroczenia stężeń BaP(rok) oraz Ozonu.
48
Strona 48
Tabela 20. Zestawienie obszarów przekroczeń normatywnych stężeń zanieczyszczeń (poziomów dopuszczalnych i docelowych) w
strefach, dla których nie istnieje ustawowy obowiązek sporządzenia Programów Ochrony Powietrza (POP)
Powierzchnia
Szacowana
nr obszaru
Teryt
obszaru
liczba
na mapie
Kryterium
Nazwa gminy
gminy
Nazwa strefy
km2
ludności
O3_dlugot_sm_1 O3(długoterm) Staroźreby
1419142
strefa mazowiecka
1,370
7591
Obszary przekroczeń dla poszczególnych zanieczyszczeń w formie map zawierają poniższe rysunki.
Rysunek 5. Rozkład stężeń PM10 – 24h [µg/m³]
49
Strona 49
Rysunek 6. Rozkład stężeń PM 10 – rok [µg/m³]
50
Strona 50
Rysunek 7. Stężenie średnioroczne pyłu PM 2.5 [µg/m³]
51
Strona 51
Rysunek 8. Stężenie średnioroczne benzo(a)pirenu (BaP) [µg/m³]
52
Strona 52
Rysunek 9. Liczba dni z przekroczeniem ozonu
53
Strona 53
Rysunek 10. Rozkład stężeń NO2 – rok [µg/m³]
54
Strona 54
Program ochrony powietrza
Na terenie województwa mazowieckiego funkcjonują następujące programy ochrony powietrza:


Program ochrony powietrza dla stref województwa mazowieckiego, w których został przekroczony
poziom docelowy benzo(a)pirenu w powietrzu UCHWAŁA Nr 184/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA
MAZOWIECKIEGO z dnia 25 listopada 2013 r.
Program ochrony powietrza dla strefy mazowieckiej, w której zostały przekroczone poziomy
dopuszczalne pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu UCHWAŁA Nr
164/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 28 października 2013 r.
Zadania wynikające z realizacji Programów Ochrony Powietrza znajdują się w rozdziale 4.2.4.
4.7.1 Charakterystyka niskiej emisji i problemy uciążliwości zjawiska niskiej emisji
„Niska emisja” - jest to emisja pyłów i szkodliwych gazów pochodząca z domowych pieców grzewczych
i lokalnych kotłowni węglowych, w których spalanie węgla odbywa się w nieefektywny sposób. Cechą
charakterystyczną niskiej emisji jest to, że powodowana jest przez liczne źródła wprowadzające do
powietrza niewielkie ilości zanieczyszczeń. Duża ilość kominów o niewielkiej wysokości powoduje, że
wprowadzanie zanieczyszczenia do środowiska jest bardzo uciążliwe, gdyż zanieczyszczenia gromadzą się
wokół miejsca powstawania, a są to najczęściej obszary o zwartej zabudowie mieszkaniowej.
4.7.1.1 Pył PM10 i pył PM2,5
Pył składa się z mieszaniny cząstek stałych i ciekłych zawieszonych w powietrzu i będących mieszaniną
substancji organicznych i nieorganicznych. Pył zawieszony może zawierać substancje toksyczne takie jak
wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (m.in. benzo(a)piren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany.
PM10 - pył (PM- ang. particulate matter) jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się z mieszaniny
cząstek stałych, ciekłych lub obu naraz, zawieszonych w powietrzu i będących mieszaniną substancji
organicznych i nieorganicznych. Cząstki te różnią się wielkością, składem i pochodzeniem. PM10 to pyły
o średnicy aerodynamicznej do 10 μm, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych i płuc.
PM2,5 – cząstki pyłu o średnicy aerodynamicznej do 2,5 μm, które mogą docierać do górnych dróg
oddechowych i płuc oraz przenikać przez ściany naczyń krwionośnych. Jak wynika z raportów Światowej
Organizacji Zdrowia (WHO), długotrwałe narażenie na działanie pyłu zawieszonego PM2,5 skutkuje
skróceniem średniej długości życia. Szacuje się (2000 r.), że życie przeciętnego mieszkańca Unii Europejskiej
jest krótsze z tego powodu o ponad 8 miesięcy. Krótkotrwała ekspozycja na wysokie stężenia pyłu PM2,5
jest równie niebezpieczna, powodując wzrost liczby zgonów z powodu chorób układu oddechowego
i krążenia oraz wzrost ryzyka nagłych przypadków wymagających hospitalizacji.
55
Strona 55
Pyły PM 10 i PM 2,5 mogą wywoływać np. kaszel, trudności z oddychaniem i zadyszkę, szczególnie w czasie
wysiłku fizycznego. Przyczyniają się do zwiększenia zagrożenia infekcjami układu oddechowego oraz
występowania zaostrzeń objawów chorób alergicznych jak astmy, kataru siennego i zapalenia alergicznego
spojówek. Nasilenie objawów zależy w dużym stopniu od stężenia pyłu w powietrzu, czasu ekspozycji,
dodatkowego narażenia na czynniki pochodzenia środowiskowego oraz zwiększonej podatności osobniczej
(dzieci i osoby w podeszłym wieku, współwystępowanie przewlekłych chorób serca i płuc). Ponieważ pewne
składniki pyłów mogą przenikać do krwioobiegu, dłuższe narażenie na wysokie stężenia pyłu może mieć
istotny wpływ na przebieg chorób serca (nadciśnienie, zawał serca) lub nawet zwiększać ryzyko
zachorowania na choroby nowotworowe, szczególnie płuc.
Zgodnie z informacjami wynikającymi z analizy kobiet w Krakowie, które w okresie ciąży były eksponowane
na PM2.5 powyżej 35 µg/m³ rodziły one dzieci z istotnie niższą masą urodzeniową (średnio o 128 g),
mniejszym obwodem główki (średnio o 0,3 cm) i mniejszą długością ciała (średnio o 0,9 cm).
Zaobserwowano, że u dzieci o niższej masie urodzeniowej częściej występował tzw. świszczący oddech
w późniejszym okresach życia, co zwykle poprzedza występowanie objawów astmatycznych.
Badania wykonane u pięcioletnich dzieci, które były narażone na wyższe stężenia pyłu w okresie
prenatalnym, wykazały wyraźnie niższą całkowitą objętość wydechową płuc o około 100 ml. Może to
świadczyć o gorszym wykształceniu płuc u dzieci eksponowanych na wyższe stężenia pyłu w okresie życia
płodowego. Okazało się, że nawet stosunkowo niskie stężenia PM2,5 powyżej 20 µg/m³ zwiększały
podatność tych dzieci na nawracające zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc.
4.7.1.2 Benzo(a)piren
Benzo(a)piren - B(a)P – jest przedstawicielem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA).
Benzo(a)piren wykazuje małą toksyczność ostrą, zaś dużą toksyczność przewlekłą, co związane jest z jego
zdolnością kumulacji w organizmie. Jak inne WWA, jest kancerogenem chemicznym, a mechanizm jego
działania jest genotoksyczny, co oznacza, że reaguje z DNA.
Jest to substancja rakotwórcza, mutagenna, działająca na rozrodczość i niebezpieczna dla środowiska. Może
powodować raka, dziedziczne wady genetyczne, a także upośledzać płodność. Może działać szkodliwie na
dziecko w łonie matki. Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące
się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym.
4.7.1.3 Dwutlenek azotu
Dwutlenek azotu (NO2) jest nieorganicznym gazem utworzonym przez połączenie tlenu z azotem
z powietrza. Może podrażniać płuca i powodować mniejszą odporność na infekcje dróg oddechowych, takich
jak grypa. Przedłużające lub częste narażenie na stężenia, które są znacznie wyższe niż zwykle w powietrzu,
mogą powodować zwiększoną częstość występowania ostrej choroby układu oddechowego u dzieci.
Wpływ zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem azotu był badany w zakresie uciążliwości ruchu
komunikacyjnego. Zanieczyszczenie powietrza produktami spalania paliw w silnikach pojazdów przyczynia
się do poważnych problemów zdrowotnych takich jak przewlekłe choroby układu oddechowego, astma
oskrzelowa, uczulenia, nowotwory, a nawet zwiększony wskaźnik śmiertelności. Kilkuminutowe do
godzinnego przebywanie w pomieszczeniach, w których NO2 występuje w stężeniach 50-100 ppm (94÷188
56
Strona 56
mg/m3), powoduje zapalenie płuc, natomiast stężenie do 150-200 ppm (282÷376 mg/m3) wywołuje
zapalenie oskrzeli i bardzo złe samopoczucie, a przy stężeniu powyżej 500 ppm (940 mg/m3) w przeciągu
2-10 dni następuje śmierć. Wieloletnie badania prowadzone w Niemczech udowodniły, że ryzyko
zachorowania na obturacyjne zapalenie płuc było 1,79 razy większe wśród kobiet zamieszkałych w odległości
mniejszej niż 100m od ruchliwych traktów komunikacyjnych. Autorzy badań włoskich stwierdzili, że liczba
chorych przyjętych w trybie pilnym do szpitala jest istotnie związana ze wzrostem poziomu dwutlenku azotu
i tlenku węgla w tym dniu (wzrost stężenia CO – o 4,3% więcej hospitalizacji z powodu zapalenia płuc, o 5,5%
z powodu astmy oskrzelowej).
4.7.1.4 Dwutlenek siarki
Dwutlenek siarki jest w warunkach normalnych bezbarwnym gazem o duszącym zapachu i kwaśnym smaku.
W przypadku długotrwałego narażenia na działanie SO2 może wystąpić przewlekłe zapalenie górnych
i dolnych dróg oddechowych oraz zapalenia spojówek. Jego nadmiar zostaje wydalony z organizmu.
Dwutlenek siarki (SO2) jest absorbowany przez górne odcinki dróg oddechowych, a z nich dostaje się do
krwioobiegu. Wysokie stężenie SO2 w powietrzu (spalanie paliw) może być przyczyną przewlekłego
zapalenia oskrzeli, zaostrzenia chorób układu krążenia, zmniejszonej odporności płuc na infekcje. Bywa
zwykle istotnym składnikiem smogu oraz czynnikiem wpływającym na powstawanie pyłu wtórnego.
4.8 Identyfikacja obszarów problemowych
W ramach diagnozy stanu obecnego zidentyfikowano następujące obszary problemowe w sektorach
1) gminnym:
a) budynki użyteczności publicznej, w szczególności: oświaty, administracji, kultury, zdrowia, sportu, opieki
społecznej (w zakresie użytkowania nośników energetycznych, zagospodarowania odpadów),





wysoka energochłonność budynków użyteczności publicznej,
nie wszystkie budynki mają wykonaną termomodernizację,
brak ewidencji zużycia energii i kosztów związanych ze zużyciem energii w budynkach użyteczności
publicznej,
wysokie nakłady budżetów JST na eksploatację budynków (ogrzewanie, ciepła woda użytkowa,
energia elektryczna) ze względu na przestarzałe systemy wytwarzania, przesyłu i wykorzystania
energii,
niski procent wykorzystania źródeł energii odnawialnej w budynkach,
b) budynki mieszkalne komunalne (w zakresie użytkowania nośników energetycznych, zagospodarowania
odpadów) ,




budynki nie posiadają wykonanej termomodernizacji,
wysoka energochłonność budynków,
brak jednorodnego źródła ciepła w budynkach - poszczególne mieszkania posiadają osobne źródła
ciepła, przeważnie piece kaflowe na węgiel lub drewno,
brak środków na termomodernizacje budynków,
57
Strona 57


publicznej,
niewielkie wykorzystanie zasobów energii odnawialnej,
c) transport publiczny (w zakresie użytkowania paliw i energii elektrycznej, zagospodarowania odpadów),
 mała liczba połączeń powoduje coraz niższe zainteresowanie korzystaniem ze środków komunikacji
publicznej – komunikacji autobusowej, z kolei zwiększenie liczby połączeń jest nierentowne z
powodu bardzo wysokiego wskaźnika ilości pojazdów na 1000 mieszkańców. Ta sytuacja powoduje
zanikanie transportu publicznego na terenach małych gmin miejskich i wiejskich,
 samorządy lokalne nie posiadają środków na organizację transportu publicznego na terenie małych
gmin wiejskich,
d) oświetlenie uliczne (zużycie energii elektrycznej i zagospodarowanie odpadów),
 wysoka energochłonność infrastruktury oświetleniowej,
 jst często nie są właścicielem infrastruktury oświetleniowej co powoduje, że:
o zakłady energetyczne nie są zainteresowane ograniczeniem zużycia energii w tym sektorze –
sprzedają również energię elektryczną,
o występują wysokie koszty utrzymania i remontów spowodowane przestarzałą infrastrukturą,
o trudności w aplikowaniu o zewnętrzne środki finansowe na wymianę oświetlenia –
beneficjent musi być właścicielem infrastruktury,
e) obiekty gospodarki komunalnej, a w szczególności: zakłady uzdatniania wody, oczyszczalnie ścieków,
zakłady i punkty gospodarowania odpadami, sieć ciepłownicza (w zakresie użytkowania nośników
energetycznych, zagospodarowania odpadów),
 brak ewidencji zużycia energii i kosztów związanych ze zużyciem energii,
 w przypadku obiektów i urządzeń gospodarki komunalnej główny nacisk jest kładziony na efekt
ekologiczny związany z gospodarką wodno-ściekową lub gospodarką odpadami – energochłonność
urządzeń i budynków oraz koszty z tym związane nie są priorytetem,
f) pojazdy transportu związanego z gospodarką komunalną: Urzędu Gminy, Miejskie/Gminne Jednostki
Organizacyjne, spółki gminne (użytkowanie paliw i energii elektrycznej, zagospodarowanie odpadów)



brak środków na nowoczesne pojazdy związane z gospodarką komunalną,
przestarzałe pojazdy – przeważnie z silnikami diesla, nie spełniają norm emisji,
brak zewnętrznych programów finansujących środki transportu w sektorze komunalnym nie
związane z transportem publicznym,
g) komunalne rozproszone źródła produkcji ciepła i energii elektrycznej,
 wysoki koszt wytworzenia energii cieplnej,
 brak alternatywy z powodu braku pełnej gazyfikacji obszaru gminy ,
2) pozagminnym obejmującym:
a) budynki użyteczności publicznej, w szczególności: oświaty, administracji, kultury, zdrowia, sportu, opieki
społecznej (w zakresie użytkowania nośników energetycznych, zagospodarowania odpadów),




wysoka energochłonność budynków użyteczności publicznej,
nie wszystkie budynki mają wykonaną termomodernizację,
publicznej,
niski procent wykorzystania źródeł energii odnawialnej w budynkach,
58
Strona 58
b) transport pozostały (użytkowanie paliw i energii elektrycznej, zagospodarowanie odpadów)


zła jakość nawierzchni dróg powoduje wtórną emisję zanieczyszczeń oraz zwiększone spalanie paliw
z powodu niskiej średniej prędkości pojazdów,
niska ilość połączeń transportu publicznego oraz wysoki odsetek ilości pojazdów na 1000
mieszkańców,
c) obiekty mieszkaniowe (w zakresie użytkowania nośników energetycznych, zagospodarowania
odpadów),








przewaga węgla i drewna jako głównego paliwa,
brak wykonanej termomodernizacji,
brak alternatywy z powodu braku sieci gazowniczej na terenie gminy,
niewielkie wykorzystanie zasobów energii odnawialnej,
spalanie odpadów komunalnych w piecach c.o.
niska świadomość społeczna i wiedza na temat zagadnień związanych z niską emisją,
zubożenie oraz starzenie się społeczeństwa,
niewykorzystany potencjał zainteresowania montażem nowoczesnych źródeł ciepła ,
d) obiekty handlowe i usługowe (w zakresie użytkowania nośników energetycznych, zagospodarowania
odpadów),





brak zainteresowania działaniami zmniejszającymi niską emisję,
przewaga niskosprawnych pieców c.o. do ogrzewania obiektów,
niskie zainteresowanie zewnętrznymi środkami finansowymi z powodu dużej ilości procedur i dużej
złożoności wniosków o dofinansowanie,
brak audytów energetycznych budynków i urządzeń,
nacisk na minimalizację opłat związanych z ogrzewaniem kosztem zanieczyszczenia środowiska,
e) obiekty przemysłowe(w zakresie użytkowania nośników energetycznych, zagospodarowania odpadów),





brak zainteresowania działaniami zmniejszającymi niską emisję,
przewaga niskosprawnych pieców c.o. do ogrzewania obiektów,
niskie zainteresowanie zewnętrznymi środkami finansowymi z powodu dużej ilości procedur i dużej
złożoności wniosków o dofinansowanie,
brak audytów energetycznych budynków i urządzeń,
nacisk na minimalizację opłat związanych z ogrzewaniem kosztem zanieczyszczenia środowiska,
Problem główny gminy Staroźreby
Zanieczyszczenie powietrza obszaru gminy jest spowodowane emisją lokalną tj. generowaną przez
budynki i infrastrukturę znajdującą się na terenie gminy a także komunikację.
Zanieczyszczenie to przeszkadza w rozwoju gminy, a także negatywnie wpływa na ocenę jakości życia
mieszkańców.
59
Strona 59
Niska emisja generowana przez obiekty i infrastrukturę komunalną.
Koszty ponoszone przez gminę związane z nadmiernym zużyciem energii w budynkach i infrastrukturze
komunalnej na zaspokojenie potrzeb związanych z oświetleniem i ogrzaniem obiektów.
Niska emisja generowana przez transport.
Niska emisja generowana przez gospodarstwa domowe.
Niski poziom wykorzystania OŹE w gospodarstwach domowych.
Niewykorzystany potencjał zainteresowania realizacją zmian w gospodarstwach domowych.
Niska emisja generowana przez przedsiębiorstwa działające w gminie.
4.9 Aspekty organizacyjne i finansowe
4.9.1 Struktury organizacyjne i zasoby ludzkie
4.9.1.1 Wprowadzenie – proces przygotowania PGN
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jest szczególnym dokumentem. Jego unikalność zawiera się w fakcie
łączenia w sobie wielu elementów życia społeczno-gospodarczego gminy. Dotyka kwestii osób
indywidualnych i przedsiębiorstw. Wiąże się ze wzrostem świadomości, a często też z koniecznością
poniesienia nakładów finansowych.
Nie bez znaczenia jest więc właściwe ukształtowanie procesu jego tworzenia i późniejszej realizacji
uwzględniające wszelkie zasady udziału społecznego i poszukiwania zgody na etapie tworzenia
i konsekwencji na etapie realizacji.
Ostateczny dokument musi być oceniany nie jako dokument zewnętrzy, ale narzędzie i kierunek pracy.
Należy ustalić jasną strukturę organizacyjną wdrażania.
Podjęcie decyzji o rozpoczęciu prac nad opracowaniem PGN jest formalnym zobowiązaniem władz gminy
do aktywnego uczestnictwa i odpowiedzialności za etap jego opracowania i późniejszego wdrażania. Jest
to odpowiedzialność polityczna.
Realizacja PGN opiera się na dwóch płaszczyznach : przygotowanie i wdrażanie.
Rysunek 11. Przygotowanie PGN
Dane: opracowanie własne
60
Strona 60
Rysunek 12. Wdrażanie PGN
Prace nad PGN w gminie Staroźreby trwały w okresie: marzec – październik 2015.
Współpraca była prowadzona na linii:
ZGRP - Urząd Gminy – koordynator wykonawczy - eksperci ECOVIDI.
Rysunek 13. Schemat procesu przygotowania PGN dla gminy Staroźreby
4.9.1.2 Założenia dla systemu wdrażania
Jak wspomniano powyżej przygotowanie i realizacja PGN są formalnym zobowiązaniem władz gminy. To one
odpowiadają za efekty i uporządkowanie wdrażania poszczególnych działań. To one również, zgodnie z
procedurą przewidzianą przepisami prawa, będą decydowały o jego aktualizacji.
Jednostka koordynująca i monitorująca realizację PGN będzie znajdowała się w strukturze Referatu
Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej.
Zgodnie z dobrymi praktykami realizacji SEAP (jako wzorcowego dokumentu przyjętego dla tego
opracowania) niezwykle ważne jest powołanie w strukturach urzędu stanowiska pracy (lub przypisanie do
zakresu czynności istniejącego stanowiska pracy zadań): koordynatora wykonawczego Planu.
Ważne jest aby osoba sprawująca te funkcje (koordynator wykonawczy) miała możliwość bezpośredniego
wpływu na podejmowane decyzje w urzędzie by dopilnować, aby cele i kierunki PGN były uwzględnione w:
zapisach prawa lokalnego, dokumentach strategicznych i planistycznych, wewnętrznych instrukcjach i
regulacjach.
Sugerowany zakres kompetencji i zadań koordynatora wykonawczego Planu:

koordynacja wdrażania PGN i podobnych Planów w gminie,
61
Strona 61






przygotowanie analiz o stanie energetycznym gminy i podejmowanych działaniach kierunkowanych
na redukcję emisji zanieczyszczeń,
identyfikacja potrzeb pozyskania zewnętrznego wsparcia na realizację inwestycji ograniczających
emisję zanieczyszczeń, podnoszących efektywność energetyczną i budujących świadomość
społeczną w zakresie tej tematyki,
inicjowanie udziału w unijnych i międzynarodowych Planach i projektach z zakresu ochrony
powietrza i efektywnego wykorzystania energii oraz prowadzenie tych projektów,
przygotowanie planów termomodernizacyjnych dla obiektów gminnych i współpraca w tym zakresie
z jednostkami organizacyjnymi gminy,
doradztwo energetyczne w zakresie termomodernizacji budynków użyteczności publicznej oraz
mieszkalnych,
prowadzenie punktu informacyjnego dla mieszkańców i podmiotów na temat rozwiązań w zakresie
efektywności energetycznej i OŹE.
Funkcje koordynatora wykonawczego będzie pełnił Sekretarz Gminy.
Powołanie koordynatora wykonawczego nie jest warunkiem koniecznym do prowadzenia wdrażania PGN.
Decyzje o takim stanowisku mogą zostać podjęte przez Władze Gminy w dowolnym momencie i będą
zależne od ilości zadań oraz dostępnych środków. Funkcje koordynatora wykonawczego do momentu
podjęcia decyzji o powstaniu odrębnego stanowiska pracy będzie pełnić Sekretarz Gminy.
4.9.1.3 Proponowany system wdrażania PGN
Rysunek 14. Zarządzanie strategiczne – długofalowe
62
Strona 62
Rysunek 15. Zarządzanie operacyjne – praca bieżąca
Zasoby ludzkie
Do realizacji PGN przewiduje się zaangażowanie obecnie pracującego personelu w Urzędzie Gminy oraz
jednostek gminnych. Jednostką bezpośrednio koordynującą jak wspomniano powyżej, będzie Referat
Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej, za którego działania odpowiada Kierownik Referatu .Do podstawowych
kompetencji i zadań referatu należy prowadzenie całokształtu spraw w zakresie m.in.: inwestycji gminnych
oraz gospodarowania mieniem gminnym, kształtowania i ochrony środowiska oraz rolnictwa.
W referacie pracuje obecnie 6 osób.
Zaangażowane strony
Niezwykle ważne jest aby decyzje podejmowane były z pełnym udziałem interesariuszy. Dlatego celowym
wydaje się aby uzupełnieniem struktury wdrażania strategicznego PGN było uruchomienie Zespołu
interesariuszy, powołanego zgodnie ze ścieżką podejmowania decyzji w Urzędzie Gminy, w skład którego
wejdą zarówno osoby zaangażowane w realizację PGN jak i osoby zainteresowane wynikami jego realizacji
czy też te, których działania PGN będą ograniczać. Głównym celem działania takiego zespołu powinno być
opiniowanie i doradzanie władzom gminy w realizacji PGN i planowaniu szczegółowych działań
wykonawczych. (Patrz Schemat - Zarządzanie strategiczne). Możliwe jest również przypisanie zadań do
istniejącej już struktury.
Opis interesariuszy PGN
Dwie główne grupy interesariuszy to: interesariusze zewnętrzni oraz interesariusze wewnętrzni.
Interesariusze zewnętrzni PGN dla gminy Staroźreby:
 sołtysi,
 mieszkańcy gminy,
 firmy działające na terenie gminy,
 organizacje i instytucje niezależne od gminy a zlokalizowane na jej terenie,
63
Strona 63

opcjonalnie przedstawiciele podmiotów administracyjnych, dla których obszar gminy jest
elementem Planów i planów strategicznych (np.: przedstawiciel powiatu płockiego, przedstawiciel
województwa mazowieckiego, przedstawiciel Związku Gmin Regionu Płockiego),
Interesariusze wewnętrzni, wśród których można wymienić:
 członków Rady Gminy,
 pracowników Urzędu Gminy,
 pracowników jednostek gminnych.
W każdej z tych grup mogą pojawić się zarówno osoby pozytywnie nastawione jak i oponenci. Ich udział
w pracach nad dokumentem jest jednak niezbędny.
Komunikacja z interesariuszami powinna się opierać na następujących formach:
 spotkania zespołu interesariuszy,
 strona internetowa Urzędu,
 informacje podawane na posiedzeniach Rady, spotkaniach z sołtysami i mieszkańcami,
 materiały prasowe,
 spotkania tematyczne informacyjne,
 dyżury pracowników,
 ankiety satysfakcji.
4.9.2 Budżet
Budżet Planu to ponad 5 300 000 zł wydatkowanych z na ograniczenie niskiej emisji
w latach 2015-2020
Przewiduje się, że pozyskanie środków na realizację działań z POIiŚ oraz NFOŚiGW i WFOŚiGW, a także RPO
Województwa Mazowieckiego.
Budżet zakłada także udział środków własnych gminy oraz inwestorów zewnętrznych współfinansujących
inwestycje i przedsięwzięcia.
4.9.3 Źródła finansowania
Warunkiem sprawnej realizacji każdego przedsięwzięcia jest zaplanowanie środków finansowych
niezbędnych na jego realizację. Ma to szczególne znaczenie w przypadku wdrażania PGN, ponieważ zakłada
on działania odnoszące się, bądź realizowane przy współpracy z mieszkańcami.
Podstawowe źródła finansowania PGN:
 środki własne gminy,
 środki wnioskodawcy,
 środki zabezpieczone w Planach krajowych i europejskich,
 środki komercyjne.
Należy pamiętać, iż działania uruchamiane w ramach PGN mogą zakładać przedsięwzięcia zarówno objęte
warunkami pomocy publicznej jak i nie związane z nią.
64
Strona 64
Przewiduje się poza środkami gminy Staroźreby, następujący pakiet możliwych źródeł finansowania działań
zapisanych w PGN:
Pakiet krajowy:
 budżet państwa,
 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie,
 Plany operacyjne krajowe (finansowane z EFRR i EFS).
Pakiet regionalny:
 Budżet Województwa,
 Budżet Powiatu Płockiego
 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie,
 Regionalny Plan Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020.
Pakiet alternatywny:
 Mechanizm ESCO,
 Kredyty preferencyjne,
 Kredyty komercyjne,
 Własne środki inwestorów.
Najważniejsze narzędzia finansowania PGN przedstawiono w załączniku nr 3 do dokumentu.
Środki finansowe na monitoring i ocenę.
Proponuje się następujące źródła finansowania monitoringu i oceny PGN:
 WFOŚiGW,
 NFOŚiGW ,
 Środki własne gminy.
Wiele działań w zakresie monitoringu będzie związanych z wykonywaniem bieżących zadań pracowników
gminy. Należy jednak wziąć pod uwagę, że gmina będzie w tym procesie potrzebowała zewnętrznego
wsparcia finansowego i organizacyjnego w obszarze m.in.: inwentaryzacji terenowej oraz przygotowania
aktualizacji Planu.
65
Strona 65
5 Bilans energetyczny – rok bazowy 2014
Dla opracowania bazy inwentaryzacji zanieczyszczeń należy określić strukturę zużycia nośników energii
w gminie. Zużycie nośników energii obliczono natomiast na podstawie bilansu energetycznego gminy. Dla
oszacowania ilości energii posłużono się różnymi metodami: wskaźnikową, statystyczną oraz ankietyzacją
z natury. Za rok bazowy przyjęto rok 2014, gdyż tylko dla tego roku można było pozyskać wiarygodne
i kompletne dane.
Dla każdego wyznaczonego sektora bilansowego opisano zastosowaną metodę lub metody opracowania
bilansu oraz wyliczono ilość zużycia paliw oraz ich strukturę.
Rokiem bazowym dla opracowania Planu wybrano rok 2014. Jest to rok poprzedzający przeprowadzenie
inwentaryzacji – najbliższy pełen rok obejmujący sezon grzewczy. Rok ten jest rokiem najbardziej
miarodajnym jeśli chodzi o stworzenie bilansu energetycznego gminy i określenie struktury zużycia
poszczególnych nośników energii. Wg metodyki wykorzystanej w dokumencie (i która jest również zalecana
przez poradnik SEAP) do obliczenia ilości emisji zanieczyszczeń podstawową rzeczą jest właśnie obliczenie
zapotrzebowania na ciepło, a następnie określenie ilości GJ pochodzących z poszczególnych nośników
energii w poszczególnych sektorach. Pozyskanie szczegółowych danych służących do wykonania ww.
obliczeń jest trudne nawet dla roku bieżącego – szczególnie w przypadku mieszkańców (sektor
mieszkaniowy – gospodarstwa domowe). Im rok bazowy będzie bardziej oddalony pozyskanie danych będzie
trudniejsze, a czasem wręcz niemożliwe. W takim przypadku pozostałoby jedynie oszacowanie ilości GJ
energii i ilości paliw wg wskaźników. Analogiczna sytuacja ma miejsce podczas obliczeń zużycia energii
i paliw dla sektora budynków gminnych (przeankietowanie wszystkich budynków gminnych) oraz
pozostałych sektorów. Podsumowując, wybrany rok jest rokiem najbardziej wiarygodnym, a wszelkie
obliczenia są najbardziej zbliżone faktycznemu stanowi zużycia energii i emisji zanieczyszczeń w gminie.
Do obliczeń energetycznych (przeliczenie ilości masowych i objętościowych wykorzystywanych na terenie
gminy paliw na wartości zużycia energii) skorzystano z wartości opałowych poszczególnych paliw podanych
w KOBIZE 2014, a w przypadku gazu ziemnego skorzystano z danych PGNiG (współczynnik konwersji
[GJ/m3]).
5.1 Sektory bilansowe w gminie
Na podstawie podręcznika SEAP – „Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii” –
rekomendowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jednostkom
samorządów terytorialnych do sporządzania dokumentów dotyczących gospodarki energetycznej
i ograniczania emisji zanieczyszczeń, wydzielono w gminie sektory bilansowe ze względu na odmienną
specyfikę i różne współczynniki energochłonności. Są to:
1.
2.
3.
4.
5.
Sektor budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego,
Sektor budownictwa komunalnego – jednostki gminne,
Sektor działalności gospodarczej,
Sektor oświetlenia ulicznego,
Transport publiczny i prywatny.
66
Strona 66
Zużycie energii/nośników energii z procesów produkcyjnych z nielicznych nadesłanych zwrotnie ankiet
została uwzględniona w rozdziale dotyczącym obliczeń emisji.
Bilans energetyczny dla sektorów 1-3 uwzględnia potrzeby energetyczne na cele grzewcze, w tym na
podgrzanie powietrza do wentylacji budynków i podgrzania ciepłej wody użytkowej.
Do obliczeń emisji zanieczyszczeń (baza danych) gmina zostanie podzielona na identyczne sektory.
5.2 Założenia ogólne (sektory 1-3)
5.2.1 Definicje
Wskaźnikowy bilans energetyczny gminy opracowano w oparciu o dane uzyskane podczas ankietyzacji
terenowej oraz dane od następujących przedsiębiorstw i instytucji:

Urząd Gminy Staroźreby,

Energa Operator S.A.,

Jednostki należące do gminy Staroźreby.
Stworzenie bilansu energetycznego gminy polega na określeniu zapotrzebowania energii na potrzeby
grzewcze, w tym na podgrzanie powietrza do wentylacji budynków i podgrzania ciepłej wody użytkowej. Do
obliczeń zapotrzebowania i zużycia energii w gminie zostały wykorzystane wskaźniki określone
w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 czerwca 2014 r. w sprawie metodologii
obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej
samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw charakterystyki
energetycznej.
Są to:
Wskaźnik EP wyraża wielkość rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną niezbędną do
zaspokajania potrzeb związanych z użytkowaniem budynku, odniesioną do 1 m 2 powierzchni użytkowej,
podaną w kWh/(m2rok). Wskaźnik EP jest to ilościowa ocena zużycia energii.
Wskaźnik EK wyraża zapotrzebowanie na energię końcową dla ogrzewania (ewentualnie chłodzenia),
wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Wielkość ta odniesiona jest do 1 m 2 powierzchni
użytkowej, podana w kWh/(m2rok). Wskaźnik EK jest miarą efektywności energetycznej budynku.
Energia pierwotna
Pojęcie energii pierwotnej dotyczy energii zawartej w kopalnych surowcach energetycznych, która nie
została poddana procesowi konwersji lub transformacji. Pojęcie istotne z punktu widzenia strategii
zrównoważonego rozwoju, wykorzystywane przede wszystkim w polityce, ekonomii i ekologii.
Energia końcowa
Energia końcowa – energia dostarczana do budynku dla systemów technicznych. Pojęcie istotne z punktu
widzenia użytkownika budynku ponoszącego konkretne koszty związane z potrzebami energetycznymi
w fazie eksploatacji obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Energia użytkowa
Energia użytkowa
a) w przypadku ogrzewania budynku - energia przenoszona z budynku do jego otoczenia przez przenikanie
lub z powietrzem wentylacyjnym, pomniejszoną o zyski ciepła,
67
Strona 67
b) w przypadku chłodzenia budynku – zyski ciepła pomniejszone o energię przenoszoną z budynku do jego
otoczenia przez przenikanie lub z powietrzem wentylacyjnym,
c) w przypadku przygotowania ciepłej wody użytkowej – energia przenoszona z budynku do jego otoczenia
ze ściekami.
Pojęcie istotne z punktu widzenia projektanta (architekta, konstruktora), charakteryzujące między innymi
jakość ochrony cieplnej pomieszczeń, czyli izolacyjność termiczną oraz szczelność całej obudowy
zewnętrznej.
Sezonowe zapotrzebowanie i zużycie energii dla gminy Staroźreby wyliczono wskaźnikowo. Wynikowa ilość
energii jest energią pierwotną wykorzystywaną na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz podgrzania ciepłej
wody użytkowej. Podstawowym wskaźnikiem wykorzystanym do obliczeń jest EP H+W - cząstkowa
maksymalna wartość zużycia energii na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz podgrzania ciepłej wody
użytkowej (tzw. współczynnik energochłonności).
Według zmieniających się na przestrzeni lat norm budowlanych, poszczególny typ budownictwa
podyktowany okresem jego powstania charakteryzuje się innym, orientacyjnym wskaźnikiem
energochłonności.
Wskaźniki wykorzystane do obliczeń zostały dobrane według obowiązujących w poszczególnych okresach
normach i przepisach prawnych oraz na podstawie obowiązującego obecnie Rozporządzenia Ministra
transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
5.2.2 Kryteria przeprowadzania wskaźnikowych obliczeń zapotrzebowania na energię
Obliczenia zapotrzebowania na energię cieplną do ogrzewania budynków dla budownictwa w gminie
przeprowadzano w oparciu o wskaźniki przeciętnego rocznego zużycia energii na ogrzewanie 1 m 2
powierzchni użytkowej budynku. Użytkowane aktualnie na terenie gminy Staroźreby budynki powstawały
w różnym okresie czasu, zgodnie z przepisami i normami obowiązującymi w okresie ich budowy. Poniższa
tabela przedstawia zestawienie wskaźników sezonowego zużycia energii na ogrzewanie w zależności od
wieku budynków.
Tabela 21. Wskaźniki sezonowego zużycia energii na potrzeby ogrzewania i wentylacji w zależności od wieku budynków
(nieuwzględniające podgrzania ciepłej wody i strat)
Budynki budowane
w okresie
Do 1966
Obowiązująca norma
Brak uregulowań
Orientacyjne sezonowe zużycie energii na
ogrzewanie kWh/(m2rok)
270-350
1967-1985
BN-64/B-03404
BN-74/B-03404
240-280
1986-1992
PN-82/B-02020
160-200
1993 - 1996
PN-91/B-02020
120-160
1997-2014
Zarządzenia MGPiM dot. wskaźnika „Eo”
90-120
Źródło: Obowiązujące normy prawne lub przepisy
68
Strona 68
Tabela 22. Obowiązujące od stycznia 2014 wskaźniki sezonowego zużycia energii na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz
podgrzania ciepłej wody użytkowej (wraz ze stratami) [kWh/(m2rok)]
Rodzaj budynku
Od 1 stycznia 2014
Od 1 stycznia 2017
Od 1 stycznia 2021
120
105
95
85
70
65
95
85
75
390
65
290
60
195
45
110
90
70
Budynek mieszkaniowy:
a) jednorodzinny
b) wielorodzinny
Budynek zamieszkania zbiorowego
Budynek użyteczności publicznej:
c)
opieki zdrowotnej.
d) pozostałe
Budynek gospodarczy, magazynowy i produkcyjny
Źródło: Rozporządzenie Ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
Kolejnym etapem przeprowadzania bilansu energetycznego na potrzeby ogrzewania dla gminy jest
wyznaczenie powierzchni zasobów mieszkaniowych i pozostałych zasobów budownictwa w gminie. Posłużą
temu dane uzyskane z Urzędu Gminy oraz GUS przedstawiające dokładne zestawienie powierzchni
użytkowej budynków na terenie gminy.
Tabela 23. Powierzchnia użytkowa dla poszczególnych sektorów budownictwa w gminie Staroźreby
Rodzaj budownictwa
Mieszkalnictwo jednorodzinne
188 071
Sektor budownictwa komunalnego (jednostki gminne)
9 367
Sektor budownictwa produkcyjno-usługowego i handlowego
10 042
Razem:
207 480
Źródło: Urząd Gminy Staroźreby, GUS, jednostki gminne 2015 r.
5.3 Sektor budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego
5.3.1 Bilans energetyczny metodą wskaźnikową
Gmina Staroźreby jest gminą o charakterze wiejskim. Zabudowę mieszkaniową stanowią rozproszone,
o mniejszym lub większym zagęszczeniu budynki jednorodzinne, rzadko tzw. bliźniaki lub szeregowce.
Poniższa tabela przedstawia założenia do obliczeń zużycia energii dla sektora budownictwa
mieszkaniowego. Przedstawia ona oszacowane wskaźniki energochłonności dla budynków podzielonych na
grupy wiekowe oraz uwzględnia działania termomodernizacyjne przeprowadzone w tychże budynkach wraz
z dobranymi wskaźnikami po termomodernizacji. W zależności od stopnia kompleksowości
przeprowadzonych zabiegów termomodernizacyjnych wyznaczono współczynniki energochłonności po
termomodernizacji.
69
Strona 69
Następnie wyznaczono uśredniony wskaźnik energochłonności dla sektora budownictwa mieszkaniowego
jednorodzinnego w gminie.
Tabela 24. Obliczony wskaźnik zużycia energii dla sektora budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego w gminie w roku 2014
Budynki
budowane w
okresie
Odsetek
Uśredniony wskaźnik Uśredniony wskaźnik
Odsetek
powierzchni
Uśredniony wskaźnik
zużycia energii po
zużycia energii
dla danego sektora
powierzchni z
poddanej
termomodernizacji budynków z danego
łącznie
danego okresu termomodernizacji
[kWh/(m2rok)]
okresu [kWh/(m2rok)]
danego okresu
Do 1 966
15,1%
60%
110
182
1967-1985
51,3%
67%
110
156
1986-1992
21,7%
10%
110
169
1993-1996
1,7%
7%
105
128
1997-2014
10,3%
5%
100
114
159
Do dalszych wyliczeń orientacyjnego zapotrzebowania na ciepło w sektorze mieszkalnictwa dla gminy
Staroźreby przyjęto współczynnik 159 [kWh/m2 rok].
Energia użytkowa:

159 [kWh/m2 rok]* 188 071 m2 = 88 584 GJ rocznie
Powyższe obliczenia uwzględniają energię cieplną użytkową niezbędną do ogrzania pomieszczeń oraz
powietrza do wentylacji.
Do powyższych obliczeń niezbędne jest doliczenie zapotrzebowania na energię cieplną do przygotowania
ciepłej wody użytkowej. Do tych obliczeń skorzystano z metodologii określonej w Rozporządzeniu Ministra
Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 czerwca 2014 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki
energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość
techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw charakterystyki energetycznej.
Skorzystano także z tabeli „Przeciętne normy zużycia wody na jednego mieszkańca w gospodarstwach
domowych” wg Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia
przeciętnych norm zużycia wody.
Założono:

Jednostkowe zużycie wody: 35 dm3/(j.o.)*doba;

Współczynnik wykorzystania systemu c.w.u.: 0,9;

Liczba mieszkańców: 7 467;

Temperatura wody ciepłej: 55oC;

Temperatura wody zimnej: 10oC;
Oszacowano, że ilość energii niezbędnej do przygotowania ciepłej wody użytkowej wyniesie:
18 956 GJ rocznie
Należy zwrócić uwagę, że oszacowana ilość energii jest to tzw. energia użytkowa, nieuwzględniająca średniej
sprawności całkowitej, na którą składa się między innymi sprawność wytwarzania, regulacji, wykorzystania
przesyłu i akumulacji energii. Do wyznaczenia sprawności całkowitej posłużono się metodologią zawartą
70
Strona 70
w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 czerwca 2014 r. w sprawie metodologii
obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej
samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw charakterystyki
energetycznej.
Po uwzględnieniu łącznych strat oszacowano całkowitą sprawność na 50-80% w zależności od wieku dla
budynków niemodernizowanych oraz 75-85% dla nowych oraz zmodernizowanych budynków. Dla
przygotowania ciepłej wody założono uśrednione sprawności 60-70%.
Biorąc pod uwagę powyższe, ilość energii pierwotnej u źródła potrzebnej do pokrycia zapotrzebowania na
ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz wentylację wyniesie dla sektora budownictwa
mieszkaniowego dla gminy Staroźreby ok.:
187 856 GJ rocznie.
Na potrzeby przygotowania posiłków oszacowano zużycie energii:
7 870 GJ rocznie.
Łączne zużycie energii pierwotnej dla sektora mieszkalnictwa wynosi:
195 726 GJ rocznie.
5.3.2 Bilans energetyczny na podstawie ankiet
Na potrzeby przygotowania Planu gospodarki niskoemisyjnej oraz bazy inwentaryzacji zanieczyszczeń
opracowane zostały szczegółowe ankiety przeznaczone dla mieszkańców zabudowy jednorodzinnej. Ankieta
dla sektora budownictwa mieszkalnego stanowi załącznik 1.
Ankietyzacja została przeprowadzona przez pracowników wykonawcy planu, którzy przeankietyzowali 250
domów na terenie gminy, położonych w różnych jej częściach. Rejony do ankietyzacji zostały wybrane w taki
sposób, aby próba była jak najbardziej miarodajna (tzw. próba reprezentatywna).
Na podstawie ankiet (ilości zużytego paliwa grzewczego oraz wskaźników energochłonności) dokonano
obliczeń zapotrzebowania energii na potrzeby grzewcze, w tym na podgrzanie powietrza do wentylacji
budynków i podgrzania ciepłej wody użytkowej dla poszczególnych nośników energii.
Na podstawie obliczeń wynikających z próby odniesiono je do całkowitej liczby domów w gminie i ich
łącznej powierzchni, następnie stworzono strukturę zużycia poszczególnych paliw na potrzeby grzewcze oraz
obliczono ilość energii pierwotnej.
Ankieta dla sektora budownictwa mieszkaniowego stanowi załącznik 1.
Wyniki ankietyzacji wraz z obliczeniami znajdują się w załączniku Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI) –
wersja elektroniczna.
Dla sektora budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego rzeczywiste zużycie energii pierwotnej (na
podstawie ankiet i ww. metodyki) wyniosło w 2014 roku 161 965 GJ.
Zużycie to jest o 17 % mniejsze niż wskaźnikowe, obliczone we wcześniejszym podrozdziale. Różnica wynika
z tego, że metoda wskaźnikowa opiera się na obliczeniach wg norm: czyli założonej, stałej temperaturze we
wszystkich zamieszkałych pomieszczeniach oraz normatywnych wskaźnikach energochłonności
(uwzględniają one zewnętrzną temperaturę obliczeniową -20oC dla gminy Staroźreby).
71
Strona 71
W rzeczywistości ludzie mieszkający w domach jednorodzinnych, posiadających indywidualne kotłownie,
oszczędzają poprzez niedogrzewanie wszystkich pomieszczeń użytkowych lub obniżanie temperatury.
Do obliczeń emisji zanieczyszczeń wykorzystano ilość energii pierwotnej zawartej w ilości zużytych nośników
energii.
Do obliczeń emisji wg podręcznika SEAP należy uwzględnić zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach
domowych. Wyliczono ją na podstawie ankiet oraz danych z GUS. W 2014 roku w gminie Staroźreby zużycie
energii elektrycznej w gospodarstwach domowych wyniosło 4 171 MWh/rok (dla gospodarstw
nieogrzewających energią elektryczną). Jedno gospodarstwo zużywa średnio 2,39 MWh/rok.
5.4 Sektor budynków gminnych i użyteczności publicznej
5.4.1 Bilans energetyczny metoda wskaźnikową
W niniejszym rozdziale uwzględniono wszystkie budynki należące do gminy. Poniższa tabela przedstawia
założenia do obliczeń zużycia energii dla sektora budownictwa użyteczności publicznej. Przedstawia ona
oszacowane wskaźniki energochłonności dla budynków podzielonych na grupy wiekowe oraz uwzględnia
działania termomodernizacyjne przeprowadzone w tychże budynkach wraz z dobranymi wskaźnikami po
termomodernizacji.
Tabela 25. Obliczony wskaźnik zużycia energii dla sektora budownictwa użyteczności publicznej w gminie w roku 2014
Budynki
budowane w
okresie
Odsetek
Odsetek
powierzchni
zużycia energii
zużycia energii po
powierzchni z
poddanej
budynków z danego
termomodernizacji
okresu
[kWh/(m2rok)]
danego okresu
[kWh/(m2rok)]
Do 1 966
87,2%
28%
105
202
1967-1985
7,1%
29%
100
171
1986-1992
5,7%
0%
90
130
1993-1996
0,0%
0%
90
110
1997-2014
0,0%
0%
0
90
Uśredniony
wskaźnik dla
danego sektora
łącznie
196
Do dalszych wyliczeń orientacyjnego zapotrzebowania na ciepło w sektorze budownictwa użyteczności
publicznej dla gminy Staroźreby przyjęto współczynnik 196 [kWh/m2 rok].
Energia użytkowa:
196 kWh/(m2rok)* 9 367 m2 = 7 079 GJ rok.
Powyższe obliczenia zawierają w sobie energię cieplną użytkową niezbędną na ogrzanie pomieszczeń oraz
Do powyższych obliczeń niezbędne jest doliczenie zapotrzebowania na energię cieplną na przygotowanie
ciepłej wody użytkowej. Obliczeń dokonano analogicznie jak dla mieszkalnictwa jednak przy następujących
założeniach:

Jednostkowe zużycie wody: 5 dm3/(j.o.)*doba - szkoły, 8 dm3/(j.o.)*doba – urzędy;

Czas wykorzystania systemów c.w.u.: 0,55 – szkoły, 0,6 – urzędy;

Liczba osób: 1105;
72
Strona 72


Temperatura wody zimnej: 10oC.
228 GJ rocznie.
Po uwzględnieniu strat analogicznie jak dla sektora budownictwa mieszkaniowego, ilość energii pierwotnej
u źródła potrzebnej do pokrycia zapotrzebowania na ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody użytkowej
oraz wentylację, wyniesie dla sektora budownictwa mieszkaniowego dla gminy Staroźreby ok.:
10 678 GJ rocznie.
5.4.2 Bilans energetyczny na podstawie ankiet
Analogicznie jak dla pozostałych sektorów na potrzeby stworzenia bazy inwentaryzacji zanieczyszczeń
opracowane zostały szczegółowe ankiety dotyczące przeprowadzonych oraz planowanych zabiegów
termomodernizacyjnych, zużycia ilości ciepła oraz nośników energii oraz innych danych niezbędnych do
obliczenia zapotrzebowania na ciepło oraz ilości emisji zanieczyszczeń.
Ankieta dla sektora budownictwa użyteczności publicznej (jednostki gminne i pozostałe) stanowi załącznik 2.
Wyniki ankietyzacji wraz z obliczeniami znajdują się w załączniku Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI) –
wersja elektroniczna.
Dla sektora budownictwa komunalnego rzeczywiste zużycie energii pierwotnej wyniosło w 2014 roku
ok. 6 642 GJ.
Dla tego sektora rzeczywiste zużycie energii pierwotnej jest o 37 % mniejsze niż wskaźnikowe, obliczone we
wcześniejszym podrozdziale. Uzasadnienie tej różnicy jest podobne jak w przypadku mieszkalnictwa, jednak
różnica w tym przypadku jest większa z uwagi na fakt, że kilka budynków znajdujących się w bazie danych
jest w rzeczywistości nieogrzewanych.
5.5 Sektor działalności gospodarczej
5.5.1 Bilans energetyczny metodą wskaźnikową
Poniższa tabela przedstawia założenia do obliczeń zużycia energii dla sektora działalności gospodarczej.
Przedstawia ona oszacowane wskaźniki energochłonności dla budynków podzielonych na grupy wiekowe
oraz uwzględnia odsetek oszacowanych działań termomodernizacyjnych przeprowadzonych w tychże
budynkach wraz z dobranymi wskaźnikami po termomodernizacji.
Tabela 26. Obliczony wskaźnik zużycia energii dla sektora działalności gospodarczej w gminie w roku 2014
Budynki
budowane w
okresie
Do 1 966
Odsetek
Uśredniony wskaźnik Uśredniony wskaźnik
Odsetek
powierzchni
zużycia energii po
zużycia energii
powierzchni z
poddanej
termomodernizacji budynków z danego
[kWh/(m2rok)]
okresu [kWh/(m2rok)]
danego okresu
45%
110
199
1967-1985
15,1%
41,3%
35%
105
194
1986-1992
23,7%
30%
100
146
1993-1996
5,7%
15%
90
124
Uśredniony
wskaźnik dla
danego sektora
łącznie
165
73
Strona 73
Do dalszych wyliczeń orientacyjnego zapotrzebowania na ciepło w sektorze działalności gospodarczej dla
gminy przyjęto współczynnik 165 [kWh/m2 rok].
Energia użytkowa:
165 kWh/(m2rok)* 9 367 m2 = 5 017 GJ rok.
Powyższe obliczenia zawierają w sobie energię cieplną użytkową niezbędną na ogrzanie pomieszczeń oraz
Do powyższych obliczeń niezbędne jest doliczenie zapotrzebowania na energię cieplną na przygotowanie
ciepłej wody użytkowej. Obliczeń dokonano analogicznie jak dla mieszkalnictwa jednak przy następujących
założeniach:

Jednostkowe zużycie wody: 5 dm3/(j.o.)*doba;

Czas wykorzystania systemów c.w.u.: 0,9;

Liczba osób: 333;


Temperatura wody zimnej: 10oC.
172 GJ rocznie.
Po uwzględnieniu strat analogicznie jak dla sektora budownictwa mieszkaniowego ilość energii potrzebnej
do pokrycia zapotrzebowania na ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz wentylacje
wyniesie dla sektora gospodarczego dla gminy ok.:
8 504 GJ rocznie.
Z uwagi na tendencje panujące wśród mieszkańców do obniżania temperatury pomieszczeń czyli ogólnie
pojętej oszczędności energii oraz założenia jak dla pozostałych sektorów, wielkość tą obniżono o 10%.
Ilość energii pierwotnej na potrzeby grzewcze w tym sektorze wyniesie: 7 654 GJ rocznie.
Tą wartość wykorzystano do obliczenia emisji.
5.6 Sektor oświetlenia ulicznego
Charakterystyka oświetlenia ulicznego na terenie gminy została przedstawiona w rozdziale 4.5.5 Roczne
zużycie energii elektrycznej na oświetlenie uliczne w gminie Staroźreby wynosi 348 MWh/rok.
5.7 Sektor transportu publicznego i prywatnego
Założenia do obliczeń
Sektor transportu obejmuje pojazdy zarejestrowane na terenie miasta i gminy oraz pojazdy przejeżdżające
przez gminę (tranzyt).
Według danych starostwa powiatowego w Płocku w gminie Staroźreby zarejestrowanych jest 17 231
pojazdów.
74
Strona 74
Tabela 27. Liczba pojazdów zarejestrowanych w gminie Staroźreby – stan na rok 2014
Jednoślady
ogółem
Samochody
osobowe
Autobusy
Samochody
ciężarowe
790
7 270
16
714
Samochody
ciężarowo osobowe
83
Razem
8 083
Źródło: Starostwo powiatowe w Płocku
Ruch tranzytowy i miejscowy na terenie gminy odbywa się głównie na drogach:

krajowe:
o 10 długość w obrębie gminy: 8,7 km,
 wojewódzkie:
o 567 długość w obrębie gminy: 12,5 km,
W ruchu tranzytowym i lokalnym natężenie ruchu oszacowano na podstawie pomiaru ruchu Generalnej
Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) z roku 2010.
Generalny Pomiar Ruchu w 2010 roku (GPR 2010) został wykonany na istniejącej sieci dróg. Pomiarem
objęta została sieć dróg krajowych o łącznej długości 17 247 km. Rejestracja ruchu w 1793 punktach
pomiarowych prowadzona była przez przeszkolonych obserwatorów sposobem ręcznym oraz przy
wykorzystaniu technik automatycznych (video rejestracja oraz stacji ciągłych pomiarów ruchu).
W czasie pomiaru rejestracji podlegały wszystkie pojazdy silnikowe korzystające z dróg publicznych
(w podziale na 7 kategorii):
 motocykle,
 samochody osobowe,
 lekkie samochody ciężarowe (dostawcze),
 samochody ciężarowe bez przyczep,
 samochody ciężarowe z przyczepami,
 autobusy,
 ciągniki rolnicze,
 oraz rowery.
Całoroczny cykl pomiarowy w 2010 roku składał się z 9 dni pomiarowych. Pomiar obejmował wykonanie
dziewięciu pomiarów „dziennych” (od godz. 6:00 do 22:00), dwóch pomiarów „nocnych” (od godz. 22:00 do
6:00) w tym dwóch pomiarów całodobowych, według ściśle określonego harmonogramu.
Na podstawie danych uzyskanych z pomiarów ręcznych i automatycznych przeprowadzono obliczenia
i określono następujące podstawowe parametry ruchu:
 średni dobowy ruch w roku (SDR) i rodzajową strukturę ruchu w punktach pomiarowych,
 obciążenie ruchem sieci dróg krajowych w kraju i poszczególnych województwach
z uwzględnieniem podziału funkcjonalnego dróg,
 obciążenie ruchem sieci dróg krajowych z uwzględnieniem podziału na klasy techniczne.
Do obliczeń zastosowano strukturę paliw według danych GUS – Transport wyniki działalności- rok 2013.
75
Strona 75
Tabela 28. Liczba przejechanych kilometrów w podziale na rodzaj pojazdu i rodzaj paliwa
Opisy
Średni Dobowy Ruch (SDR) w 2010 roku
Droga krajowa nr 10 Drobin – Góra
Droga krajowa nr 10 Góra – Płońsk
Droga wojewódzka 567 Ciółkowo – Góra
Liczba przejechanych kilometrów rocznie [km]
Wyliczona liczba przejechanych kilometrów
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Samochody osobowe
Motocykle
i mikrobusy
6182
8427
3746
Lekkie samochody
ciężarowe
Samochody
ciężarowe
Autobusy
1844
1684
597
71
75
13
Razem
29
29
39
936
978
366
9062
11193
4761
44 990 411 299 957
5 236 436
9 234 245 323 974 60 085 023
24 744 726 299 957
12 147 411
0
8 548 178
0
942 558
3 822 598
471 279
0
0 25 987 242
9 234 245 323 974 25 528 228
0
0 9 019 457
Źródło: Obliczenia własne
Oszacowanie zużycia paliw transportowych
Do oszacowania zużycia paliw transportowych użyto metody VKT - wozokilometrowej – obliczenie na
podstawie ilości przebytych kilometrów przez wszystkie pojazdy na terenie gminy (dane pozyskane
z pomiarów natężenia ruchu).
Metoda VKT polega na:
 określeniu struktury pojazdów poruszających się na terenie gminy (rodzaj pojazdu, rodzaj paliwa) –
zarówno w ruchu lokalnym, jak i tranzytowym,
 określeniu średnich parametrów zużycia paliwa przez poszczególne kategorie pojazdów,
 oszacowaniu średnich ilości kilometrów przejeżdżanych przez poszczególne kategorie pojazdów na
obszarze gminy,
 obliczeniu całkowitego rocznego zużycia paliw (benzyna, diesel, LPG), które następnie przelicza się
na poszczególne emisje.
Tabela 29. Liczba przejechanych kilometrów i zużycie paliw w podziale na rodzaj pojazdu i rodzaj paliwa
Opisy
Samochody osobowe
Motocykle
i mikrobusy
Lekkie samochody
ciężarowe
Samochody
ciężarowe
Autobusy
Razem
Liczba przejechanych kilometrów rocznie [km]
Wyliczona liczba przejechanych kilometrów
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Wyliczone zużycie paliwa kg
Benzyna
Olej napędowy
LPG
44 990 411 299 957
5 236 436
9 234 245 323 974 60 085 023
24 744 726 299 957
12 147 411
0
8 548 178
0
942 558
3 822 598
471 279
0
0 25 987 242
9 234 245 323 974 25 528 228
0
0 9 019 457
5 718 297
0
0 1 836 885
2 216 219 77 754 3 328 625
0
0
552 787
1 732 131
728 845
491 520
10 498
0
0
94 256
305 808
61 266
76
Strona 76
5.8 Zużycie energii – wszystkie sektory w gminie
W poniższej tabeli zestawiono całkowite, roczne zużycie energii pierwotnej w gminie Staroźreby. Energia ze
wszystkich sektorów została przeliczona na tę samą jednostkę – GJ. Energię elektryczną przeliczono z MWh,
a energię z transportu przeliczono z ilości zużytego paliwa.
Tabela 30 Całkowite zużycie energii pierwotnej – wszystkie sektory w gminie Staroźreby w roku 2014
Sektor
Ilość energii pierwotnej [GJ/rok]
Udział procentowy
Budynki mieszkalne - potrzeby grzewcze
161 965
36,92%
Budynki komunalne (gminne) - potrzeby
grzewcze
6 625
1,51%
1 253
0,29%
245 887
56,06%
15 016
3,42%
233
0,05%
7 654
1,75%
1 419
0,32%
438 634
100%
Transport - energia zawarta w paliwach
Budynki mieszkalne - energia elektryczna
(bez ogrzewania)
Budynki
komunalne,
urządzenia
(gminne) - energia elektryczna (bez
ogrzewania)
Budynki usługowo-użytkowe - potrzeby
grzewcze
Budynki usługowo-użytkowe - energia
elektryczna (bez ogrzewania)
Łącznie
77
Strona 77
Wykres 5. Całkowite zużycie energii pierwotnej – wszystkie sektory w gminie Staroźreby w roku 2014
Gmina Staroźreby jest gminą nieuprzemysłowioną o charakterze rolniczym. W ujęciu globalnym widać
wyraźną dominację udziału energii pierwotnej w sektorze transportu. Jest tak dlatego, że teren gminy
przebiegają droga krajowa i wojewódzka. W przypadku transportu do obliczeń bilansu, a następnie emisji
zanieczyszczeń z tego sektora należało wziąć pod uwagę wszystkie pojazdy, które przejeżdżają przez teren.
W przypadku pozostałych sektorów zużycie energii kształtuje się typowo jak dla gmin wiejskich o podobnej
wielkości.
78
Strona 78
6 Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji PM10, PM2,5, SO 2 , NOx,
CO 2 , B(a)P
6.1 Metodyka bazowej inwentaryzacji
Do opracowania bazy danych emisji zanieczyszczeń, gmina została podzielona na następujące sektory:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Sektor budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego,
Sektor budownictwa komunalnego (budynki gminne),
Sektor działalności gospodarczej,
Sektor przemysłowy (fakultatywnie),
Sektor oświetlenia ulicznego,
Sektor transportu publicznego i prywatnego,
Sektor gospodarki odpadami.
Przystępując do obliczeń zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł energetycznego spalania paliw w gminie
jak dla sektorów 1-3 lub procesów technologicznych jak dla sektora 4 czy pochodzących z transportu lub
oświetlenia podstawową rzeczą jest określenie ilości i struktura zużytych paliw oraz energii.
Dla każdego z powyższych sektorów, z uwagi na różne sposoby pozyskiwania danych oraz różną metodykę
wyznaczoną w podręczniku SEAP, została ona opisana oddzielnie.
6.2 Emisja zanieczyszczeń wg sektorów
Przed przystąpieniem do obliczeń emisji poszczególnych zanieczyszczeń należy wybrać służącą temu
metodykę. Podręcznik SEAP proponuje dwie metody służące do obliczania emisji. Dokonując wyboru
wskaźników emisji można zastosować podejścia:
a) Wykorzystać „standardowe” wskaźniki emisji zgodne z zasadami IPCC, które obejmują całość emisji
CO2 wynikłej z końcowego zużycia energii na terenie miasta lub gminy – zarówno emisje bezpośrednie
ze spalania paliw w budynkach, instalacjach i transporcie, jak i emisje pośrednie towarzyszące produkcji
energii elektrycznej, ciepła i chłodu wykorzystywanych przez mieszkańców. Standardowe wskaźniki
emisji bazują na zawartości węgla w poszczególnych paliwach i są wykorzystywane w krajowych
inwentaryzacjach gazów cieplarnianych wykonywanych w kontekście Ramowej Konwencji Narodów
Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu oraz Protokołu z Kioto do tej konwencji. W tym przypadku
najważniejszym gazem cieplarnianym jest CO2, a emisje CH4 i N2O można pominąć (nie trzeba ich
wyliczać). Co więcej, emisje CO2 powstające w wyniku spalania biomasy/biopaliw wytwarzanych
w zrównoważony sposób oraz emisje związane z wykorzystaniem certyfikowanej zielonej energii
elektrycznej są traktowane jako zerowe. Standardowe wskaźniki emisji podane w tym Poradniku bazują
na Wytycznych IPCC z 2006 roku. Władze lokalne mogą jednak zdecydować się na wykorzystanie innych
wskaźników, które również są zgodne z zasadami IPCC.
b) Wykorzystać wskaźniki emisji LCA (od: Life Cycle Assessment – Ocena Cyklu Życia), które uwzględniają
cały cykl życia poszczególnych nośników energii. W podejściu tym pod uwagę bierze się nie tylko emisje
związane ze spalaniem paliw, ale też emisje powstałe na wszystkich pozostałych etapach łańcucha
dostaw, w tym emisje związane z pozyskaniem surowców, ich transportem i przeróbką (np. w rafinerii).
W zakres inwentaryzacji wchodzą więc też emisje, które występują poza granicami obszaru, na którym
79
Strona 79
wykorzystywane są paliwa. W podejściu tym emisje gazów cieplarnianych związane z wykorzystaniem
biomasy/biopaliw oraz certyfikowanej zielonej energii elektrycznej są uznawane za wyższe od zera.
W tym przypadku ważną rolę mogą odgrywać także emisje innych niż CO2 gazów cieplarnianych.
W związku z tym samorząd lokalny, który zdecyduje się na zastosowanie podejścia LCA, może
raportować powstałe emisje jako ekwiwalent CO2. Jeżeli jednak użyta metodologia/narzędzie pozwala
na zliczanie jedynie emisji CO2, wówczas emisje należy raportować w tonach CO2.
W przypadku gminy Staroźreby wykorzystano metodę standardowych wskaźników emisji. W niniejszym
opracowaniu, oprócz CO2 obliczone zostały emisje pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 oraz dodatkowo
SO2, NOX i CO.
Dla sektorów 1-3 w gminie przed przystąpieniem do obliczeń emisji wyliczono/oszacowano ilości energii
pierwotnej na potrzeby energetyczne na cele grzewcze, w tym do podgrzania powietrza do wentylacji
budynków i podgrzania ciepłej wody użytkowej. Ilość obliczonej energii pierwotnej podana została
w gigadżulach (jednostka energii lub ciepła w układzie SI o symbolu GJ).
Narodowy Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej przy współpracy z Funduszami Wojewódzkimi
opracował wskaźniki emisji zanieczyszczeń: pył PM10, pył PM2,5, CO2, Benzo(a)piren, SO2, NOX dla
poszczególnych nośników energii: paliwo stałe(z wyłączeniem biomasy), gaz ziemny, olej opałowy, biomasa
drewno. Ponadto określone zostały wskaźniki dla zamiany sposobu ogrzewania lub wytwarzania ciepłej
wody użytkowej na źródła elektryczne (piece, grzałki, pompy ciepła, bojlery, ogrzewacze c.w.u. itp.).
Poniżej przedstawiono wskaźniki emisji zanieczyszczeń służące dla wyznaczenia emisji oraz efektu
ekologicznego w jednostkach masy na jednostkę energii (źródło: NFOŚiGW oraz wojewódzkie fundusze
ochrony środowiska).
Tabela 31. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródła poniżej 50 KW
Zanieczyszczenie
Pył PM 10
Pył PM 2,5
CO2
Benzo(a)piren
SO2
NOx
Źródło: NFOŚiGW
jednostka
g/GJ
g/GJ
kg/GJ
mg/GJ
g/GJ
g/GJ
Paliwo stałe
(z wyłączeniem
biomasy)
380
360
94,71
270
900
130
Wskaźniki emisji
Gaz ziemny
Olej opałowy
0,5
0,5
55,82
no
0,5
50
3
3
76,59
10
140
70
Biomasa drewno
810
810
0
250
10
50
80
Strona 80
Tabela 32. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródła od 50 kW do 1 MW
Wskaźniki emisji
Zanieczyszczenie
Pył PM 10,
Pył PM 2,5
CO2
Benzo(a)piren
SO2
NOx
Źródło: NFOŚiGW
jednostka
g/GJ
g/GJ
kg/GJ
mg/GJ
g/GJ
g/GJ
Paliwo stałe
(z wyłączeniem
biomasy)
190
170
94,71
100
900
160
Gaz ziemny
Olej opałowy
Biomasa drewno
0,5
0,5
55,82
no
0,5
70
3
3
76,59
10
140
70
76
76
0
50
20
150
Gaz ziemny
Olej opałowy
Biomasa drewno
0,5
0,5
55,82
no
0,5
70
3
3
76,59
10
140
70
76
76
0
50
20
150
Tabela 33. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródła od 1 MW do 50 MW
Wskaźniki emisji
Zanieczyszczenie
Pył PM 10,
Pył PM 2,5
CO2
Benzo(a)piren
SO2
NOx
Źródło: NFOŚiGW
jednostka
g/GJ
g/GJ
kg/GJ
mg/GJ
g/GJ
g/GJ
Paliwo stałe
(z wyłączeniem
biomasy)
76
72
94,75
13
900
180
Uwagi dodatkowe:
1) W przypadku likwidacji indywidualnych węglowych źródeł ciepła i podłączania odbiorców do sieci
ciepłowniczych zasilanych ze źródeł powyżej 50 MW efekt redukcji pyłu PM10, PM2,5, SO X, NOx
i benzo(a)pirenu należy określić jako 100 % dotychczasowej emisji. Dla CO2 wielkość redukcji należy
wyznaczyć w oparciu o wskaźniki uwzględniając dominujące paliwo jakim jest opalane źródło zasilające
sieć ciepłowniczą.
Tabela 34. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla ciepła pochodzącego z sieci ciepłowniczej w zależności od rodzaju paliwa
Wskaźniki emisji dla
źródeł ciepła powyżej
50 MW
Źródło: NFOŚiGW
jednostka
kg/GJ
Węgiel
kamienny
93,97
Węgiel
brunatny
109,51
Gaz ziemny
Olej opałowy
Biomasa
55,82
76,59
0
2) W przypadku likwidacji indywidualnych węglowych źródeł ciepła i zamiany sposobu ogrzewania lub
wytwarzania ciepłej wody użytkowej na źródła elektryczne (piece, grzałki, pompy ciepła, bojlery,
ogrzewacze c.w.u. itp.) , efekt redukcji pyłu PM 10, PM 2,5, SOX, NOx i benzo(a)pirenu należy określić jako
100 % dotychczasowej emisji. Dla CO2 wielkość redukcji należy wyznaczyć w oparciu o wskaźnik 0,812 Mg
CO2/MWh uwzględniając obliczeniową ilość energii elektrycznej jaka będzie zużywana na potrzeby
ogrzewania lub produkcji ciepłej wody.
81
Strona 81
Wskaźniki emisji CO2 podane w podręczniku SEAP są bardzo zbliżone do powyższych. Do obliczeń emisji
w gminie Staroźreby wykorzystano powyższe wskaźniki.
6.2.1 Sektor budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego
6.2.1.1 Struktura zużycia paliw/energii w sektorze
Ilość energii pierwotnej w GJ dla sektora budownictwa mieszkaniowego, która posłużyła do określenia
struktury zużycia energii z poszczególnych nośników oraz emisji to rzeczywista ilość energii pierwotnej
zużytej dla sektora wg podrozdziału „Bilans energetyczny na podstawie ankiet” dla sektora budownictwa
mieszkaniowego.
Tabela 35. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora budownictwa mieszkaniowego
jednorodzinnego w gminie Staroźreby w roku 2014
Rodzaj nośnika energii
Udział procentowy
109 713
67,7%
gaz
9 313
5,8%
drewno
41 320
25,5%
olej opałowy
486
0,3%
energia elektryczna
854
0,5%
OŹE (kolektory słoneczne)
279
0,2%
161 965
100,00%
węgiel
RAZEM
82
Strona 82
Wykres 6. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora budownictwa mieszkaniowego
jednorodzinnego w gminie Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok]
6.2.1.2 Wielkość emisji w sektorze
Tabela 36. Emisja zanieczyszczeń z sektora budownictwa mieszkaniowego w gminie Staroźreby w roku 2014
Substancja
PM 10
PM 2,5
CO2
BaP
SO2
NOx
CO
Ilość [Mg/rok]
75,2
73,0
16 198,5
0,04
99,2
16,8
228,2
Wykres 7. Emisja zanieczyszczeń w Mg/rok z sektora budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego w gminie Staroźreby
w roku 2014 [Mg/rok]
83
Strona 83
* dla CO2 ilość podana w setkach ton, ilość BaP podana w kg
6.2.2 Sektor budynków gminnych i użyteczności publicznej
Ilość energii pierwotnej w GJ dla sektora budownictwa użyteczności publicznej, która posłużyła do
określenia struktury zużycia energii z poszczególnych nośników oraz emisji to rzeczywista ilość energii
pierwotnej zużytej dla sektora wg podrozdziału „Bilans energetyczny na podstawie ankiet” dla sektora
budownictwa użyteczności publicznej.
Tabela 37. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora budownictwa użyteczności publicznej w
gminie Staroźreby w roku 2014
Udział procentowy
węgiel
2 125
32,1%
gaz
3 003
45,3%
drewno
314
4,7%
olej opałowy
688
10,4%
Energia elektryczna
446
6,7%
OŹE (kolektory słoneczne)
48
0,7%
łącznie
6 625
100,0%
84
Strona 84
Wykres 8. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora budownictwa użyteczności publicznej
w gminie Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok]
Tabela 38. Emisja zanieczyszczeń z sektora budownictwa użyteczności publicznej w gminie Staroźreby w roku 2014
Substancja
PM 10
PM 2,5
CO2
BaP
SO2
NOx
CO
Ilość [Mg/rok]
1,1
1,0
646,5
0,00
2,0
0,5
4,4
Wykres 9. Emisja zanieczyszczeń z sektora budownictwa użyteczności publicznej w gminie Staroźreby w roku 2014 [Mg/rok]
* dla CO2 ilość podana w setkach ton,** ilość BaP podana w kg
85
Strona 85
Szczegółowa tabela z inwentaryzacji z wynikami emisji znajduje się w załączniku 6.
6.2.3 Sektor działalności gospodarczej (budynki usługowo-użytkowe)
Emisję zanieczyszczeń obliczono w oparciu o zużycie energii obliczone w rozdziale 5.
Struktura zużycia paliw i energii na cele grzewcze w tym na podgrzanie powietrza do wentylacji budynków
i podgrzania ciepłej wody użytkowej została oszacowana na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród
mieszkańców.
Tabela 39. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora działalności gospodarczej
w gminie Staroźreby w roku 2014
Udział procentowy
5 033
65,8%
684
8,9%
1 876
24,5%
olej opałowy
38
0,5%
energia elektryczna
23
0,3%
7 654,20
100,0%
węgiel
gaz
drewno
łącznie
Wykres 10. Zużycie energii z poszczególnych nośników do celów grzewczych dla sektora działalności gospodarczej w gminie
Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok]
86
Strona 86
Tabela 40. Emisja zanieczyszczeń z sektora działalności gospodarczej w roku 2014
Substancja
PM 10
PM 2,5
CO2
BaP
SO2
Ilość [Mg/rok]
3,4
3,3
987,3
0,00
4,6
NOx
CO
0,8
10,5
Wykres 11. Emisja zanieczyszczeń z sektora działalności gospodarczej w roku 2014 [Mg/rok]
6.2.4 Sektor oświetlenia ulicznego
W celu wyliczenia emisji CO2 powstającej w związku ze zużyciem energii elektrycznej konieczne jest
przyjęcie odpowiedniego wskaźnika emisji. Ten sam wskaźnik emisji będzie stosowany dla całości energii
elektrycznej wykorzystywanej na terenie gminy. Lokalny wskaźnik emisji dla energii elektrycznej powinien
uwzględniać trzy wymienione poniżej komponenty:
a) krajowy/europejski wskaźnik emisji
b) lokalna produkcja energii elektrycznej
c) zakup certyfikowanej zielonej energii elektrycznej przez samorząd lokalny
Ponieważ oszacowania wielkości emisji związanej z energią elektryczną dokonuje się na podstawie danych
na temat jej zużycia, a wskaźniki emisji są wyrażane w t/MWhe, zużycie energii elektrycznej należy przeliczyć
na MWhe.
W przypadku gminy Staroźreby skorzystano z krajowego wskaźnika równego 1,191 [Mg CO2/MWh]
Dla tego wskaźnika emisja z oświetlenia ulicznego na terenie gminy wynosi 414,7 MgCO2/rok.
6.2.5 Sektor przemysłowy (fakultatywnie)
Zużycie nośników energii w sektorze przemysłowym obliczono na podstawie danych otrzymanych od
zakładów przemysłowych działających na terenie gminy.
87
Strona 87
Do obliczeń emisji posłużono się ilością zużywanych rocznie nośników energii oraz energii elektrycznej.
W zakładach, od których otrzymano ankiety zużywa się 16 202 m3 gazu oraz 252 MWh/rocznie. Emisja
wynosi 346 Mg CO2/rok oraz 6 kg CO/rok.
6.2.6 Sektor transportu publicznego i prywatnego
Emisję obliczono na podstawie rozdziału 5.7 oraz wskaźników emisji wg Podręcznika SEAP - EMEP/EEA air
pollutant emission inventory guidebook 2013 Technical guidance to prepare national emission inventories.
88
Strona 88
Tabela 41. Roczne zużycie paliw oraz emisja substancji
Opisy
Wyliczone zużycie paliwa kg
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Emisja CO2 Mg
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Emisja CO kg
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Emisja NOX kg
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Emisja PM 2,5 kg
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Emisja PM 10 kg
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Emisja B(a)P g
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Emisja SO2 kg
Benzyna
Olej napędowy
LPG
Samochody osobowe
Motocykle
i mikrobusy
Lekkie samochody
ciężarowe
Samochody
ciężarowe
Autobusy
1 732 131
728 845
491 520
10 498
0
0
94 256
305 808
61 266
0
2 216 219
0
0
77 754
0
5 508
2 289
1 483
33
0
0
300
960
185
0
6 959
0
0
244
0
146 711
2 427
41 632
5 225
0
0
94 256
2 263
0
0
16 799
0
0
589
0
15 122
9 446
7 471
70
0
0
1 246
4 560
0
0
73 955
0
0
2 595
0
26,0
160,3
0,0
11,5
0,0
0,0
0,9
232,4
0,0
0,0
1 041,6
0,0
0,0
36,5
0,0
26,0
160,3
0,0
11,5
0,0
0,0
0,9
232,4
0,0
0,0
1 041,6
0,0
0,0
36,5
0,0
9,5
15,6
0,1
0,1
0,0
0,0
0,4
4,8
0,0
0,0
11,3
0,0
0,0
0,4
0,0
69,3
5,8
0,0
0,4
0,0
0,0
3,8
2,4
0,0
0,0
17,7
0,0
0,0
0,6
0,0
Razem
5 718 297
1 836 885
3 328 625
552 787
17 961
5 841
10 452
1 668
309 903
246 193
22 078
41 632
114 464
16 437
90 555
7 471
1 509
38,5
1 470,9
0,0
1 509
38,5
1 470,9
0,0
42
10,0
32,1
0,1
100
73,5
26,6
0,0
Źródło: Obliczenia własne na podstawie EMEP/EEA air pollutant emission inventory guidebook 2013 Technical guidance
to prepare national emission inventories
6.2.7 Sektor gospodarki odpadami
Poniżej przedstawiono dane dotyczące składowiska znajdujące go się w miejscowości Worowice - Wyroby:
Dane ogólne składowiska






Rok otwarcia składowiska: ok 1983,
Rok zamknięcia składowiska: 2004, zakończono eksploatację w 2000r, zakończono rekultywację
w 2007 r.
Masa zeskładowanych odpadów [Mg] - 900Mg,
Powierzchnia całkowita: 1,52ha, powierzchnia wykorzystana 0,75ha,
Zagospodarowanie gazu wysypiskowego ( jeżeli dotyczy ): na składowisku jest instalacja do
ujmowania gazu składowiskowego,
Sposób zagospodarowania gazu : wypuszczany do atmosfery,
89
Strona 89
Potencjalna roczna produkcja metanu przez składowisko
Do obliczeń wykorzystano model podstawowy FOD (US EPA). Poniższa tabela pokazuje założenia przyjęte do
obliczeń na rok 2015.
Tabela 42. Potencjalna roczna produkcja metanu przez składowisko w roku 2015
Ilość
Oznaczenie
150
53
0,05
15
32
Lo
R
k
c
t
2 150
Q m3
Opis
Potencja wytwarzania metanu z odpadów komunalnych Nm3 CH4/Mg odpadów.
Wartość domyślna 150Nm3/rok
Średni roczny wskaźnik przyjęcia odpadów na składowisko Mg/rok
wskaźnik połowicznego zaniku metanogenezy 1/rok. Wartość domyślna 0,05
czas od zakończenia składowania
czas od momentu rozpoczęcia składowania odpadów komunalnych
wytwarzanie metanu przez składowisko w danym roku
Powyższe obliczenia pokazują, że składowisko posiada potencjał produkcji metanu. Oczywiście obliczenia są
teoretyczne i odzyskanie całego gazu produkowanego przez składowisko nie jest możliwe.
Nie planuje się działań w tym sektorze.
6.2.8 Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby
6.2.8.1 Struktura zużycia paliw w gminie
Poniżej przedstawiono strukturę energii pochodzącej z różnych nośników energii niezależnie od celu,
któremu ma służyć. Jest to całkowita ilość energii zużywanej w gminie.
Tabela 43. Łączne zużycie energii z poszczególnych nośników w gminie Staroźreby w roku 2014
Ilość energii pochodząca z danego nośnika [GJ]
Nośnik
energii
Budynki
mieszkalne
- potrzeby
grzewcze
Budynki
Oświetlenie
komunalne
uliczne (gminne) energia
potrzeby
elektryczna
grzewcze
Transport
- energia
zawarta w
paliwach
Budynki
mieszkalne energia
elektryczna
(bez
ogrzewania)
Budynki
komunalne
(gminne)
energia
elektryczna
(bez
ogrzewania)
Budynki
usługowoużytkowe potrzeby
grzewcze
Łącznie
109 713
2 125
-
-
-
-
5 033
116 871
gaz
9 313
3 003
-
-
-
-
684
13 000
drewno
41 320
314
-
-
-
-
1 876
43 510
0
0
-
-
-
-
0
0
olej opałowy
486
688
-
-
-
-
38
1 212
energia
elektryczna
854
446
1 253
15 016
233
23
17 827
oźe (kolektory
słoneczne)
279
48
-
-
-
0
327
oźe (pompy
ciepła)
0
0
paliwa
transportowe
-
węgiel
pelet
Łącznie
161 965
6 625
-
0
-
245 887
-
-
1 253
245 887
15 016
233
245 887
7 654
438 634
90
Strona 90
Wykres 12. Łączne zużycie energii pochodzącej z poszczególnych nośników w gminie Staroźreby w roku 2014 [GJ/rok]
Wykres 13. Zużycie energii pochodzącej z poszczególnych nośników w sektorze budownictwa mieszkaniowego w gminie Staroźreby
w roku 2014 [GJ/rok]
W gminie Staroźreby dominującą grupą paliw stosowanych w gospodarstwach domowych na potrzeby
grzewcze są paliwa stałe. Około 68% energii pierwotnej pochodzi tutaj z różnego rodzaju odmian węgla
91
Strona 91
kamiennego. Z drewna pochodzi ponad 25%, a z gazu ok. 6% energii pierwotnej na potrzeby grzewcze.
Węgiel i drewno są paliwami, które podczas spalania emitują najwięcej pyłów spośród dostępnych paliw. Z
uwagi na ten fakt oraz dużą zawartość benzo(a)pirenu w pyle przyczyną przekroczeń dopuszczalnych stężeń
benzo(a)pirenu w gminie jest właśnie spalanie paliw stałych w przestarzałych kotłach, w sektorze budynków
mieszkalnych.
W przypadku bilansu paliw spalanych na terenie gminy w ujęciu ogólnym dominującym paliwem są tu
paliwa transportowe.
Tabela 44. Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby w roku 2014
Sektor
PM 10
PM 2,5
CO2
Substancja
BaP
SO2
NOx
CO
Ilość [Mg/rok]
Budynki mieszkalne
75,17
72,97
16 198,51
0,04
99,23
16,83
228,19
Budynki komunalne
(gminne)
1,07
1,02
646,51
0,00
2,01
0,49
4,36
Budynki usługowoużytkowe
3,43
3,33
987,33
0,00
4,55
0,78
10,47
Przemysł
0,00
0,00
346,73
-
0,00
0,04
0,01
Transport publiczny i
prywatny
1,51
1,51
17 960,93
0,00
0,10
114,46
309,90
-
-
414,67
-
-
-
81,17
78,84
36 554,68
0,04
105,90
132,61
Łącznie
552,93
Wykres 14. Łączna emisja zanieczyszczeń w gminie Staroźreby w roku 2014 [Mg/rok]
92
Strona 92
6.2.9 Emisja pyłu PM10 z poszczególnych sektorów
W niniejszym rozdziale przedstawiono ilości zanieczyszczeń w postaci pyłu PM10 z poszczególnych sektorów
w gminie z uwagi na jego wysoką szkodliwość na zdrowie ludzi. Konieczność zmniejszenia narażenia ludności
na oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza w strefach, w których występują znaczne przekroczenia
dopuszczalnych i docelowych poziomów zanieczyszczeń, a w szczególności PM 10, PM 2,5 oraz emisji CO2,
wynika z obowiązującej w zakresie ochrony powietrza dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2008/50/WE z 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (CAFE).
Pył PM10 jest istotnym składnikiem niskiej emisji. W składzie chemicznym pyłu zawieszonego znajdują się
groźne dla życia i zdrowia składniki chemiczne. np. rakotwórcze wielopierścieniowe węglowodory
aromatyczne, najgroźniejsze z trucizn – dioksyny, metale ciężkie, związki chloru, dwutlenki siarki, tlenki
azotu, tlenki węgla i wiele innych związków, łączących się ze sobą pod wpływem niekorzystnych warunków
atmosferycznych. Poniżej przedstawiono emisję pyłów z poszczególnych sektorów w gminie.
Wykres 15. Łączna emisja pyłu PM10 z poszczególnych sektorów w gminie Staroźreby w roku 2014 w [Mg]
Z powyższego wykresu wynika, że największym emitorem pyłów jest sektor budynków mieszkalnych z uwagi
na duży odsetek paliw węglowych używanych na potrzeby grzewcze, dlatego w przypadku wystąpienia
ewentualnych przekroczeń tej substancji należy się skupić na działaniach naprawczych właśnie w tym
sektorze.
6.2.10 Emisja CO2 z poszczególnych sektorów
Kolejną substancją, której emisję należy zmniejszać i monitorować, co wynika z Dyrektywy wymienionej
w poprzednim rozdziale, jest CO2.
93
Strona 93
Wykres 16. Łączna emisja CO2 z poszczególnych sektorów w gminie Staroźreby w roku 2014 w [Mg]
W przypadku CO2 najwięcej tego zanieczyszczenia pochodzi z transportu. Dzieje się tak z uwagi na przebieg
przez gminę drogi krajowej oraz wojewódzkiej. Drugim co do wielkości emisji CO 2 sektorem w gminie są
budynki mieszkalne.
94
Strona 94
7 Działania/zadania i środki zaplanowane na cały okres objęty
Planem
Na podstawie opracowanej bazowej inwentaryzacji emisji (BEI) wyznaczono sektory i obszary problemowe,
którym odpowiadają poniższe cele i działania krótkoterminowe. BEI wskazała na potrzebę działań przede
wszystkim w sektorze budynków użyteczności publicznej i sektorze transportu – jakość infrastruktury
drogowej. Efekt ekologiczny i harmonogram działań jest realizacją celów wynikających z analizy BEI.
7.1 Długoterminowa strategia, cele i zobowiązania
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Staroźreby ma przyczynić się do osiągnięcia celów Unii
Europejskiej określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, tj.:




redukcji emisji gazów cieplarnianych,
zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych,
redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności
energetycznej,
a także do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości
poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są Plany (naprawcze) ochrony
powietrza (POP) oraz plany działań krótkoterminowych (PDK).
Wizja długoterminowa gminy Staroźreby
Gmina Staroźreby: rozwój gminy z zachowaniem standardów ochrony
powietrza
Działania długoterminowe gminy Staroźreby
DZIAŁANIE 1. Ograniczenie zużycia energii w budynkach i infrastrukturze publicznej.
Typ przedsięwzięć:
 Termomodernizacja obiektów publicznych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, wymiana
źródła c.o. i c.w.u.,
 Poprawa efektywności energetycznej urządzeń w infrastrukturze komunalnej,
 Poprawa efektywności energetycznej oświetlenia w budynkach użyteczności publicznej,
 Modernizacja oświetlenia ulicznego,
 Audyty energetyczne i efektywności energetycznej budynków publicznych,
DZIAŁANIE 2. Ograniczenie niskiej emisji w transporcie.
Typy przedsięwzięć
 Budowa i modernizacja ścieżek rowerowych,
 Utrzymanie dróg w sposób ograniczający wtórną emisję zanieczyszczeń,
 Zakup energooszczędnych pojazdów,
95
Strona 95
DZIAŁANIE 3. Ograniczenie zużycia energii oraz niskiej emisji zanieczyszczeń w budownictwie
mieszkaniowym.
 Pogram dotacji do wymiany pieców węglowych na węglowe V klasy,
 Program dotacji do wymiany kotłów węglowych na gazowe, biomasę i olejowe,
 Program dotacji do montażu kolektorów słonecznych,
 Program dotacji do montażu paneli fotowoltaicznych,
 Program dotacji do montażu pomp ciepła, instalacji przydomowych elektrowni wiatrowych.
 Program dotacji do modernizacji instalacji c.o. i c.w.u. oraz termomodernizacji budynków
mieszkalnych, montażu elektrofiltrów.
DZIAŁANIE 4. Uruchomienie aktywności promocyjnych, informacyjnych i administracyjnych wpływających
Typy przedsięwzięć:
•
Edukacja i informacja o niskiej emisji , Aktualizacja projektu założeń do planu zaopatrzenia,
•
Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wraz z inwentaryzacją emisji,
DZIAŁANIE 5. Ograniczenie zużycia energii w sektorze działalności gospodarczej i sektorze przedsiębiorstw
 Termomodernizacja budynków z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, wymiana źródła c.o.
i c.w.u.,
 Poprawa efektywności energetycznej urządzeń i technologii.
7.2 Cele i działania przyjęte do realizacji w okresie 2015-2020
Cel 1
Ograniczenie niskiej emisji poprzez zmniejszenie zużycia energii w budynkach i infrastrukturze publicznej
o 622 GJ/rok, emisji CO2 o 77,81 Mg/rok produkcja energii z OŹE 6,48 GJ/rok, ograniczenie emisji pyłu
PM10 o 0,12 Mg/rok, w okresie 2015-2020.
Cel 2
Ograniczenie emisji CO2 o 500,1 Mg/rok w transporcie poprzez ograniczenie zużycia energii o 6 866,7 GJ/rok
w okresie 2015-2020.
Działanie 2. Ograniczenie niskiej emisji w transporcie.
Cel 3
Ograniczenie emisji CO2 o 283,21 Mg/rok oraz emisji Pyłu PM10 o 0,42 Mg/rok poprzez zmianę systemów
zaopatrzenia budynków mieszkalnych w energię elektryczną i cieplną: ograniczenie wykorzystania energii o
1060 GJ/rok, produkcję energii z OŹE 569 GJ/rok w okresie 2015-2020.
Działanie 3. Ograniczenie zużycia energii oraz niskiej emisji zanieczyszczeń w budownictwie mieszkaniowym.
Cel 4
Zwiększenie świadomości wpływu niskiej emisji w grupach: mieszkańców, liderów społecznych (ok. 500
osób) oraz wdrożenie nowych rozwiązań wewnątrz urzędu w okresie 2015-2020.
96
Strona 96
Cel 5
Aktywizacja sektora działalności gospodarczej i sektora przedsiębiorstw w realizacji działań ograniczających
niską emisję
Działanie 5. Ograniczenie zużycia energii w sektorze działalności gospodarczej i sektorze przedsiębiorstw.
7.3 Krótko/średnioterminowe działania/zadania
Tabela 45. Opis działań krótkoterminowych
Cel/działanie
Działanie 1 Ograniczenie zużycia energii w budynkach i infrastrukturze publicznej
Cel. Ograniczenie niskiej emisji poprzez zmniejszenie zużycia energii w budynkach i infrastrukturze publicznej
o 622 GJ/rok, emisji CO2 o 77,81 Mg/rok produkcja energii z OŹE 6,48 GJ/rok, ograniczenie emisji pyłu
PM10 o 0,12 Mg/rok, w okresie 2015-2020.
Działanie będzie obejmować przedsięwzięcia zarówno gminy jak i innych jst.
Działanie to skupia się na rozwiązywaniu problemów nadmiernej energochłonności infrastruktury publicznej
i ograniczeniu jej emisyjności.
Przewidziane zostały następujące typy przedsięwzięć:
1.1. Termomodernizacja obiektów publicznych.
1.2. Modernizacja oświetlenia ulicznego.
1.1. Termomodernizacja obiektów publicznych
W ramach tej grupy przedsięwzięć przewiduje się realizację następujących inwestycji:
 termomodernizacja budynku szkoły w Nowej Górze,
 termomodernizacja budynku Zakładu Gospodarczego przy Urzędzie Gminy Staroźreby, modernizacja,
oświetlenia oraz wymiana pieca węglowego na piec na biomasę, zamontowanie ogniwa
fotowoltaicznego,
 termomodernizacja budynku OSP w Nowej Górze, modernizacja oświetlenia,
 Budowa nowoczesnego budynku Urzędu Gminy Staroźreby z wykorzystaniem odnawialnych źródeł
energii – opracowanie dokumentacji przygotowawczej,
 Remont wraz z termomodernizacją budynków świetlic wiejskich (6 budynków): Bromierz, Bromierzyk,
Płonna, Przedbórz, Rogowo, Nowa Góra.
Tryb wyboru projektów do realizacji
Efekt ekologiczny
Wskaźnik produktu
Okres realizacji
Koszty
projekt własny gminy
zmniejszenie zużycia energii o 613,96 GJ/rok, redukcja emisji
CO2 o 75,14 Mg/rok, redukcja emisji pyłu PM10 o 0,12 Mg/rok,
produkcja energii z OŹE 6,5 GJ/rok
termomodernizacja 9-u budynków
2016-2020
koszty zgodnie z planem inwestycji, m.in.:
wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, docieplenie ścian,
docieplenie stropu itp.
97
Strona 97
Beneficjenci
Tryb dofinansowania
Budżet
Źródła finansowania
Pomoc publiczna
Odpowiedzialny
1.2. Modernizacja oświetlenia ulicznego
gmina Staroźreby,
pracownicy i użytkownicy budynków
4 100 000zł
Przedsięwzięcie realizowane pod
dofinansowania.
budżet gminy Staroźreby,
RPO WM
Nie dotyczy
Urząd Gminy
warunkiem
uzyskania
Przewiduje się wymianę opraw rtęciowych na sodowe w liczbie ok 15 szt.
Efekt ekologiczny
Wskaźnik produktu
Okres realizacji
Koszty
Beneficjenci
Tryb dofinansowania
Budżet
Pomoc publiczna
Odpowiedzialny
zmniejszenie zużycia energii o 8,1 GJ/rok, redukcja emisji CO2 o
2,67 Mg/rok
liczba wymienionych / zmodernizowanych punktów świetlnych /
opraw 15 szt.
2016
wymiana żarówek, wymiana opraw, drobne remonty
uzupełniające
gmina Staroźreby,
użytkownicy budynków, petenci
projekt własny gminy Staroźreby
150 000 zł
Przedsięwzięcie realizowane pod warunkiem uzyskania
dofinansowania.
RPO WM
nie dotyczy
Urząd Gminy
Projekty innych podmiotów realizowane w ramach działania
Projekty powiatu Płockiego
Kompleksowa termomodernizacja Zespołu Szkół im
Jana Pawła II w Staroźrebach wraz z instalacją OŹE
w zmodernizowanym energetycznie budynku i
instalacją kogeneracji, w tym mikrogeneracji na
potrzeby własne
Projekt Parafii p.w. św. Onufrego w Staroźrebach
Wymiana pokrycia dachowego na kościele
parafialnym w Staroźrebach
2015-2020
Koszty: 2 000 000 zł
2015-2020
UWAGA
Planując wszelkie prace remontowo-budowlane czy termomodernizacyjne należy wziąć pod uwagę ewentualność występowania i zasiedlania
budynków przez gatunki chronionych ptaków i nietoperzy. Przed przystąpieniem do prac remontowych, zarządca budynku powinien zlecić
98
Strona 98
doświadczonemu ornitologowi i chiropterologowi inwentaryzację przyrodniczą w celu stwierdzenia ewentualnego występowania gatunków
chronionych, aby uniknąć nieumyślnego zniszczenia ich schronień i siedlisk podczas prac remontowych. Wykonana ekspertyza winna wskazać termin
wykonywania prac, zalecenia dotyczące zabezpieczenia miejsc lęgowych oraz sposób kompensacji utraconych siedlisk. Szczególną uwagę RDOŚ
zwraca na sposób gniazdowania chronionych ptaków - jerzyków (Apus apus), które nie budują gniazda, lecz zasiedlają szczeliny, otwory, wnęki:
między płytami, pod parapetami, wykończenia mi blacharskimi dachów, za rynnami. Wszelkie czynności ograniczające dostęp chronionych ptaków i
nietoperzy do miejsc ich rozrodu i występowania, traktowane jako niszczenie miejsc lęgowych i schronień tych gatunków. Czynności te są prawnie
zakazane wobec gatunków objętych ochroną ścisłą i zgodnie z art. 56 ust. 2 pkt 2 oraz ust. 4 ustawy o ochronie przyrody, zezwolenie na ich
przeprowadzenie wydaje regionalny dyrektor ochrony środowiska na obszarze swojego działania.
Cel 2. Ograniczenie emisji CO2 o 500,1 Mg/rok w transporcie poprzez ograniczenie zużycia energii o 6 866
GJ/rok w okresie 2015-2020,
W ramach Działania przewiduję się realizację następującego typu projektów:
2.1. Budowa ścieżek rowerowych
2.3. Wymiana taboru
W ramach tego działania możliwa będzie realizacja zarówno projektów gminy jaki i innych jst.
Poddziałanie 2.1. Budowa ścieżek rowerowych.
Planuje się że najbliższe lata wzbogacą Gminę o 8 km nowych ścieżek pieszo-rowerowych.
Efekt ekologiczny
zmniejszenie zużycia energii o 210 GJ/rok, redukcja emisji CO2 o
14 Mg/rok,
Wskaźnik produktu
budowa 8 km ścieżek pieszo-rowerowych
Okres realizacji
2018-2019
Koszty
zgodnie z planem inwestycji
Beneficjenci
mieszkańcy gminy,
turyści
Tryb dofinansowania
nie dotyczy
Budżet
1 800 000 zł Przedsięwzięcie realizowane pod warunkiem
uzyskania dofinansowania.
budżet gminy,
RPO WM
Pomoc publiczna
Nie dotyczy
Odpowiedzialny
Urząd Gminy
Utrzymanie dróg w sposób ograniczający wtórną emisję zanieczyszczeń będzie realizowane poprzez:
regularne mycie, remonty i poprawę stanu nawierzchni dróg.
W pierwszym etapie działań wdrożeniowych PGN Gmina zaplanowała realizację przedsięwzięcia:
2.2.1. Przebudowa ulic: Targowej, Sportowej, Sosnowej, Akacjowej, Lipowej, Klonowej, Modrzewiowej,
Brzozowej, Jodłowej, Słonecznej, 11 Listopada, Jaśminowej, Partyzantów i Tęczowej w miejscowości
Staroźreby – 3,32 km. Będzie ono oparte o środki własne gminy oraz o planowaną do pozyskania 50%
dotację z Programu Rozwoju Gminnej i Powiatowej Infrastruktury Drogowej na lata 2016-2019
Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego.
Przewiduje się, w kolejnych latach, pod warunkiem uzyskania dofinansowania zewnętrznego, następujące
99
Strona 99
inwestycje polegające na przebudowie i modernizacji dróg:
 budowa drogi gminnej relacji Bromierz - Bromierzyk na terenie Gminy Staroźreby o długości ok. 2,4 km.
Koszt ok. 1,4 mln zł,
 budowa drogi gminnej Smardzewo - Aleksandrowo na terenie Gminy Staroźreby o długości ok. 2,5 km.
Koszt ok. 1,5 mln zł,
 budowa drogi gminnej relacji Żochowo Stare – Karwowo Podgórne na terenie Gminy Staroźreby o
długości ok. 1,5 km. Koszt ok. 900 000zł,
 budowa drogi gminnej w miejscowości Rogowo na terenie Gminy Staroźreby o długości ok.
1,25 km. Koszt ok. 750 000zł,
 budowa drogi gminnej w miejscowości Żochowo Stare na terenie Gminy Staroźreby o długości 750m.
Koszt ok. 450 000zł,
 budowa drogi gminnej relacji Zdziar Wielki – Zdziar Łopatki – Krawięczyn – Nowe Żochowo na terenie
Gminy Staroźreby o długości ok. 3,84 km. Koszt ok. 2,3 mln zł,
 budowa liniowego obiektu budowlanego relacji Zdziar Wielki – Begno – Rogowo o długości 4,91 km,
koszt ok. 3 mln zł,
 modernizacja ulic w miejscowości Nowa Góra: długości 1,36 km. Koszt 2 391 836,87 zł.
Efekt ekologiczny
zmniejszenie zużycia energii o 6 631 GJ/rok, redukcja emisji CO2
o 485 Mg/rok, redukcja emisji pyłu PM10 o 0,018 Mg/rok,
Wskaźnik produktu
modernizacja ok 23 km dróg w gminie
Okres realizacji
2015-2017
Koszty
zgodne z planem inwestycji: koszty robót budowalnych, koszty
utrzymania i zabezpieczenia czystości oraz przejezdności dróg.
Beneficjenci
mieszkańcy gminy / powiatu / województwa,
turyści / odwiedzający
Tryb dofinansowania
nie dotyczy
Budżet
Etap I: 5 349 348,38 zł,
w tym wkład własny gminy: 2 674 674,38 zł
Realizacja pozostałych działań to ok 15 mln zł.
Przedsięwzięcie realizowane pod warunkiem uzyskania
dofinansowania
budżet gminy,
RPO WM,
Budżet Państwa
Pomoc publiczna
nie dotyczy
Odpowiedzialny
2.3. Wymiana taboru
Przewiduje się następujące inwestycje :
Urząd Gminy
 zakup autobusu dowożącego dzieci do szkół
 zakup wozu strażackiego dla OSP Góra
Efekt ekologiczny
zmniejszenie zużycia energii o 25,7 GJ/rok, redukcja emisji CO2
o 1,88 Mg/rok,
Wskaźnik produktu
zakup 2 pojazdów
100
Strona 100
Okres realizacji
Koszty
Beneficjenci
Tryb dofinansowania
Budżet
Pomoc publiczna
Odpowiedzialny
2015-2017
koszty zakupu, ubezpieczenia pojazdu itp.
gmina Staroźreby,
mieszkańcy gminy,
turyści / odwiedzający
nie dotyczy
570 000 zł
Przedsięwzięcie realizowane pod warunkiem
dofinansowania
budżet gminy,
RPO WM
nie dotyczy
Urząd Gminy
Projekty innych podmiotów realizowane w ramach działania
Projekty powiatu Płockiego
Przebudowa drogi powiatowej nr 2928W
Męczenino-Woźniki-Czerniewo-Staroźreby od km
0+000 do km 2+275
Rogotwórsk-Bromierzyk od km 0+874 do km 1+825
Przebudowa drogi powiatowej nr 6912W GóraDobrsk-Gralewo od km 0+100 do km 2+461
Przebudowa drogi powiatowej nr 2919W Sędek –
Staroźreby
Staroźreby-Łubki od km 0+410 do km 1+500
uzyskania
2015-2020
2015-2020
Koszty: 700 000 zł
2015-2020
2015-2020
2015-2020
Koszty: 800 000 zł
Perspektywa rosnącego natężenia ruchu samochodowego skutkować może wzrostem emisji CO2 w tym
sektorze. Możliwości ograniczenia emisji w transporcie przez Gminę są niewielkie – prowadzone będą
jednak aktywne działania w obszarze ruchu lokalnego. W szczególności w zakresie:

budowy, modernizacji i oznakowania ścieżek rowerowych, promocji tego środka transportu - w
miarę dostępnych środków finansowych
 utrzymania dróg w sposób ograniczający wtórną emisję zanieczyszczeń poprzez regularne mycie,
remonty i poprawę stanu nawierzchni dróg - w miarę dostępnych środków finansowych
 wymiany taboru gminnego – w miarę potrzeb,
 promowania systemu podwózek sąsiedzkich tzw. carpooling,
 promowanie wykorzystania samochodów i pojazdów jednośladowych z napędem elektrycznym,
 promowanie zachowań energooszczędnych w transporcie –ECODRIVING.
Korzyści wynikające z przeprowadzonych działań wpłyną na zmianę przyzwyczajeń kierowców na bardziej
energooszczędne. Sposobów promocji tego typu zachowań jest wiele, np. broszury informacyjne, szkolenia
dla kierowców, informacje w prasie lokalnej, kampanie informacyjne. Ekojazda oznacza sposób
prowadzenia samochodu, który jest równocześnie ekologiczny i ekonomiczny. Ekologiczny - ponieważ
zmniejsza negatywne oddziaływanie samochodu na środowisko naturalne, ekonomiczny -gdyż pozwala na
realne oszczędności paliwa.
101
Strona 101
Cel. Ograniczenie emisji CO2 o 283,21 Mg/rok oraz emisji Pyłu PM10 o 0,42 Mg/rok poprzez zmianę
systemów
zaopatrzenia budynków mieszkalnych w energię elektryczną i cieplną: ograniczenie
wykorzystania energii o 1060 GJ/rok, produkcję energii z OŹE 569 GJ/rok w okresie 2015-2020.
Działanie to dotyczyć będzie ograniczenia zużycia energii oraz niskiej emisji zanieczyszczeń
w budownictwie mieszkaniowym jedno i wielorodzinnym a także uruchomienia wytwarzania energii
potrzebnej dla tych budynków z odnawialnych źródeł.
W ramach Działania przewiduję się następujące płaszczyzny wsparcia w perspektywie krótkoterminowej:
3.1. Program dotacji do montażu kolektorów słonecznych,
3.2. Program dotacji do montażu paneli fotowoltaicznych ,
3.3. Program dotacji do wymiany pieców węglowych na kotły na biomasę,
3.4. Pilotażowy program dotacji do instalacji przydomowych elektrowni wiatrowych,
3.5. Program dotacji do modernizacji instalacji c.o. i c.w.u. oraz termomodernizacji budynków mieszkalnych,
3.1 Program dotacji do montażu kolektorów słonecznych
Kolektory słoneczne służą do ogrzewania c.w.u. w gospodarstwach domowych. Jest to narzędzie znane i
sprawdzone.
Wsparcie będzie realizowane w formie refundacji części kosztów inwestycji.
konkurs otwarty tj. wnioski oceniane są w kolejności ich
wpływu, do wyczerpania środków w zaplanowanym budżecie
Efekt ekologiczny
zmniejszenie zużycia energii o 330 GJ/rok, redukcja emisji CO2
produkcja energii z OŹE 330 GJ/rok
Wskaźnik produktu
wspartych co najmniej 50 inwestycji
Okres realizacji
2016 - 2020
Koszty kwalifikowane
koszt zakupu i montażu kolektora słonecznego
Beneficjenci
osoby fizyczne,
osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe
Tryb dofinansowania
refundacja
Budżet
50 000 zł Przedsięwzięcie realizowane pod warunkiem
uzyskania dofinansowania
przewiduje się, że udział gminy w finansowaniu przedsięwzięć
będzie na poziomie 1000 zł dofinansowania do instalacji,
pozostałe środki będą pochodziły z dofinansowania przez
programy zewnętrzne szczególnie RPO WM oraz środków
własnych wnioskodawców.
NFOŚiGW,
WFOŚiGW,
RPOWM,
środki własne wnioskodawcy
Pomoc publiczna
w przypadku wspólnoty i spółdzielni mieszkaniowej oraz
osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą,
102
Strona 102
dofinansowanie może stanowić pomoc de minimis lub pomoc
de minimis w sektorze rolnym w rozumieniu odpowiednich
przepisów.
Odpowiedzialny
Urząd Gminy
3.2. Program dotacji do montażu paneli fotowoltaicznych
Instalacje fotowoltaiczne umożliwiają produkcję energii elektrycznej z promieniowania słonecznego.
Wsparcie będzie realizowane w formie refundacji części kosztów inwestycji.
wpływu, do wyczerpania środków w zaplanowanym budżecie.
Efekt ekologiczny
redukcja emisji CO2 o 55,5 Mg/rok, produkcja energii z OŹE
168 GJ/rok
Wskaźnik produktu
wspartych zostanie 60 inwestycji
Okres realizacji
2016-2020
koszt zakupu i montażu instalacji fotowoltaicznej
Beneficjenci
osoby fizyczne,
Tryb dofinansowania
refundacja
Budżet
własnych wnioskodawców.
NFOŚiGW,
WFOŚiGW,
RPOWM,
Pomoc publiczna
przepisów.
Odpowiedzialny
Urząd Gminy
3.3. Program dotacji do wymiany pieców węglowych na kotły na biomasę
Wsparcie będzie prowadzone w formie refundacji części kosztów, które poniesiono w związku z wymianą
nieekologicznego źródła ciepła.
Efekt ekologiczny
103
Strona 103
Wskaźnik produktu
Okres realizacji
wspartych zostanie 20 inwestycji
2017- 2020
zakup i montaż nowego źródła ciepła, jak i niezbędnych
materiałów instalacyjnych tj. zakup kotła dopuszczonego do
eksploatacji na mocy certyfikatów.
Beneficjenci
osoby fizyczne,
Tryb dofinansowania
Refundacja
Budżet
przewiduje się, że udział Gminy w finansowaniu przedsięwzięć
własnych wnioskodawców;
WFOŚiGW,
NFOŚiGW,
RPOWM,
Pomoc publiczna
przepisów.
Odpowiedzialny
Urząd Gminy
3.4. Pilotażowy program dotacji do instalacji przydomowych elektrowni wiatrowych
Inwentaryzacja prowadzona w ramach przygotowania PGN-u wykazała zainteresowanie montażem
przydomowych elektrowni wiatrowych. Wychodząc naprzeciw tym planom przewiduje się uruchomienie
pilotażowego programu dotacji do montażu tej formy pozyskania energii odnawialnych źródeł.
Efekt ekologiczny
redukcja emisji CO2 o 21,44 Mg/rok, produkcja energii z OŹE
64,8 GJ/rok
Wskaźnik produktu
przewiduje się dofinansowanie 10-u instalacji
Okres realizacji
2019-2020
zakup urządzeń i montaż, drobne prace remontowobudowlane
Beneficjenci
osoby fizyczne,
Tryb dofinansowania
refundacja
Budżet
104
Strona 104
własnych wnioskodawców;
WFOŚiGW,
NFOŚiGW,
RPOWM,
Pomoc publiczna
przepisów.
Odpowiedzialny
Urząd Gminy
3.5. Program dotacji do modernizacji instalacji c.o. i c.w.u. oraz termomodernizacji budynków
mieszkalnych, montażu elektrofiltrów.
Przewiduje się pozyskanie przez gminę dofinansowania zewnętrznego na realizację inwestycji w zasobie
mieszkaniowym.
Efekt ekologiczny
Wskaźnik produktu
Okres realizacji
Beneficjenci
Tryb dofinansowania
Budżet
o 8,65 Mg/rok, redukcja emisji pyłu PM10 o 0,03 Mg/rok,
przewiduje się dofinansowanie pilotażowo 5-u przedsięwzięć
inwestycyjnych
2020
zakup urządzeń i montaż, drobne prace remontowobudowlane
osoby fizyczne,
programy
zewnętrzne
oraz
środków
własnych
wnioskodawców;
RPOWM / NFOŚiGW,
105
Strona 105
Pomoc publiczna
przepisów
Odpowiedzialny
Urząd Gminy
w sposób pośredni na ograniczenie niskiej emisji w gminie
Cel 4 Zwiększenie świadomości wpływu niskiej emisji w grupach: mieszkańców, liderów społecznych oraz
wdrożenie nowych rozwiązań wewnątrz urzędu
Planowane są następujące typy przedsięwzięć:
 planowanie działań w obszarze efektywności energetycznej,
 zapewnienie stałego funkcjonowania zespołu interesariuszy Planu Gospodarki Niskoemisyjnej,
 edukacja i informacja o niskiej emisji /kampanie informacyjne i promocyjne,
 wdrożenie zasad zielonych zamówień publicznych w urzędzie gminy i jednostkach oraz usprawnień
prośrodowiskowych w planowaniu przestrzennym. Inwestycje zawarte w PGN nie wymagają
aktualnie wprowadzania zmian do dokumentów z zakresu planowania przestrzennego.
Działania gminy w zakresie planowania przestrzennego zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska
dotyczą opracowywania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz określania w tych dokumentach:
o rozwiązań niezbędnych do zapobiegania powstawaniu zanieczyszczeń, zapewnienia ochrony
przed powstającymi zanieczyszczeniami oraz przywracania środowiska do właściwego stanu,
 warunków realizacji przedsięwzięć, umożliwiających uzyskanie optymalnych efektów w zakresie
ochrony środowiska.
Efekt ekologiczny
nie dotyczy
Wskaźnik produktu
 aktualizacja 2 dokumentów planistycznych,


Okres realizacji
Koszty przedsięwzięcia
Beneficjenci
Budżet
Pomoc publiczna
Odpowiedzialny
realizacja 2 działań informacyjnych i edukacyjnych,
wdrożenie co najmniej 1 rozwiązania prośrodowiskowego
do procedur regulujących pracę Urzędu.
2015 / 2020
opracowanie oraz aktualizacja dokumentów i baz danych,
przeprowadzenie wymaganych konsultacji społecznych,
promocja działań, artykuł w prasie regionalnej, aktualizacja
strony internetowej itp.
mieszkańcy gminy / administracja gminna
17 500 zł Przedsięwzięcie realizowane ze środków bieżących
gminy, zapisane w Budżecie Gminy. Nie związane z WPF.
budżet gminy Staroźreby
WFOŚiGW, NFOŚiGW
nie dotyczy
Urząd Gminy
106
Strona 106
Działanie 5. Ograniczenie zużycia energii w sektorze działalności gospodarczej i sektorze przedsiębiorstw
Cel Aktywizacja sektora działalności gospodarczej i sektora przedsiębiorstw w realizacji działań
ograniczających niską emisję.
Głównym głównymi grupami potrzeb przedsiębiorstw zgodnymi z PGN są: termomodernizacja budynków z
wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, wymiana źródła c.o. i c.w.u., oraz poprawa efektywności
energetycznej urządzeń i technologii.
Gmina Staroźreby będzie wspierać realizację projektów w tym zakresie przez podmioty gospodarcze.
zależny od konkursu / dofinansowania
Efekt ekologiczny
niemożliwy do oszacowania ze względu na brak danych od
beneficjentów
Wskaźnik produktu
liczba zrealizowanych projektów
Okres realizacji
2015-2020
Beneficjenci
firmy działające w gminie lub realizujące projekty
zlokalizowane w gminie
Budżet
brak danych
RPO WM
POIiŚ
NFOŚiGW
WFOŚiGW
Pomoc publiczna
zgodnie z warunkami konkursów i obowiązującymi
rozporządzeniami.
Odpowiedzialny
wnioskodawca
107
Strona 107
7.4 Efekt ekologiczny
Tabela 46. Efekty ekologiczne PGN.
L.p.
Nazwa działania /
Poddziałania
Energia
pierwotna
[GJ/rok]
Produkcja
energii z
OŹE
[GJ/rok]
PM 10
PM 2,5
CO2
BaP
SO2
NOx
CO
0,00
0,26
0,04
0,53
0,00
0,26
0,04
0,53
0,05
0,29
18,70
[Mg/rok]
1.1.
1.2
Termomodernizacja
Modernizacja
Działanie 1 razem
613,96
6,48
0,12
0,12
8,10
622,06
75,14
2,67
6,48
0,12
0,12
77,81
2.1.
2.2
2.3
Budowa ścieżek
rowerowych
Utrzymanie dróg w
wtórną emisję
zanieczyszczeń
210,00
14,03
6 631,00
0,018
0,018
485,00
0,00
0,04
2,54
Wymiana taboru
25,70
0,00
0,00
0,00
1,88
0,00
0,00
0,02
0,00
Działanie 1 razem
6 866,70
0,00
0,02
0,02
500,91
0,00
0,04
2,61
19,00
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
Program dotacji do
montażu kolektorów
słonecznych
Program dotacji do
montażu paneli
fotowoltaicznych
Program dotacji do
wymiany pieców
biomasę
Pilotażowy program
przydomowych
Program dotacji do
co i c.w.u. oraz
termomodernizacji
budynków
elektrofiltrów.
Całkowity efekt ekologiczny
330,00
330,00
0,10
0,10
168,00
550,00
0,00
0,20
0,03
0,46
0,00
1,62
0,17
3,42
55,58
0,28
0,24
64,80
180,00
26,08
171,46
21,44
0,03
0,03
8,65
0,00
0,07
0,01
0,16
1 060,00
562,80
0,42
0,37
283,21
0,00
1,89
0,22
4,03
8 548,76
569,28
0,56
0,51
861,93
0,00
2,19
2,87
23,56
108
Strona 108
7.5 Harmonogram
Poniższa tabela przedstawia Harmonogram rzeczowo – finansowy PGN
Tabela 47. Zestawienie przewidzianych wydatków w okresach objętych planem [zł].
Nazwa działania / Poddziałania
LP
1.1.
1.2.
2.1.
2.2.
2.2.1.
2.3.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
2015
Wydatki w latach
Działanie 1. Ograniczenie zużycia energii w budynkach i
infrastrukturze publicznej
Termomodernizacja obiektów publicznych
Modernizacja oświetlenia ulicznego
Działanie 2. Ograniczenie niskiej emisji w transporcie,
typy planowanych przedsięwzięć:
Budowa ścieżek rowerowych
Utrzymanie dróg w sposób ograniczający wtórną
emisję zanieczyszczeń
Przebudowa ulic: Targowej, Sportowej, Sosnowej,
Akacjowej, Lipowej, Klonowej, Modrzewiowej,
Brzozowej, Jodłowej, Słonecznej, 11 Listopada,
Jasminowej, Partyzantów i Tęczowej w miejscowości
Staroźreby
Wymiana taboru
Działanie 3. Ograniczenie zużycia energii oraz niskiej
emisji zanieczyszczeń w budownictwie
mieszkaniowym
Program dotacji do montażu kolektorów słonecznych
Program dotacji do montażu paneli fotowoltaicznych
Program dotacji do wymiany pieców węglowych na
kotły na biomasę.
Pilotażowy program dotacji do instalacji
przydomowych elektrowni wiatrowych
Program dotacji do modernizacji instalacji co i c.w.u.
oraz termomodernizacji budynków mieszkalnych,
2016
2017
700 000
150 000
2018
1 700 000
2019
800 000
900 000
7 449 348
2020
400 000
0
0,00
5 349 348
99,67
900 000
7 691 837
5 349 348
400 000
10 000
10 000
10 000
10 000
10 000
10 000
20 000
10 000
10 000
10 000
5 000
5 000
5 000
5 000
5 000
5 000
0
0,00
17 500
0,33
5 000
Działanie 4. Uruchomienie aktywności promocyjnych,
informacyjnych i administracyjnych wpływających w
sposób pośredni na ograniczenie niskiej emisji w gminie
Planowanie działań w obszarze efektywności
4.1.
energetycznej (opracowanie aktualizacji projektu
zalożeń oraz aktualizacji PGN)
Zapewnienie stałego funkcjonowania zespołu
4.2
interesariuszy Planu Gospodarki Niskoemisyjnej.
Edukacja i informacja o niskiej emisji / kampanie
4.3
informacyjne i promocyjne
Wdrożenie zasad zielonych zamówień publicznych w
4.4.
urzędzie miasta i jednostkach oraz usprawnień w
planowaniu przestrzennym.
Łącznie PGN w latach
%
500 000
5 349 348
170 000
Razem 2015-2020
15 000
500
500
500
500
15 000
500
2 500
5 366 848
100,00
W tabeli powyżej określono działania planowane do realizacji pod warunkiem uzyskania dofinansowania (komórki w kolorze
zielonym). W komórkach w kolorze białym znajdują się zadania, dla których przewidziano i zaplanowano finansowanie, przy czym
projekt z działania 2 – 2.2.1 posiada zabezpieczone środki na realizację, w WPF, w części odnoszącej się do wkładu własnego gminy,
zaś działanie 4 nie będzie wpisywane do WPF, będzie związane z rocznym planowaniem działań komórek organizacyjnych gminy
i będzie określone w Budżecie Gminy na dany rok.
7.6 Współpraca międzygminna przy realizacji PGN
W perspektywie finansowej 2014-2020 w konkursach dotacji preferowane będą projekty zintegrowane,
realizowane przez partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego.
109
Strona 109
W województwie mazowieckim utworzono mechanizm (RIT) Regionalne inwestycje terytorialne. RIT
stworzony przez Samorząd Województwa Mazowieckiego
skierowany jest do
5 subregionów
(NTS3):ciechanowskiego, płockiego, ostrołęckiego, siedleckiego i radomskiego.
Mechanizm ten realizuje politykę rozwoju opisaną w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do
2030 r., mającą na celu wsparcie Obszarów Strategicznej Interwencji - OSI ostrołęcko-siedleckiego, płockociechanowskiego oraz radomskiego, które zostały określone w SRWM jako problemowe.
Liderami prowadzonych prac są miasta regionalne (Płock i Radom) i subregionalne (Ciechanów, Ostrołęka
i Siedlce), które koordynują przygotowanie planów inwestycyjnych dla subregionów objętych OSI
problemowymi, na których będą realizowane regionalne inwestycje terytorialne.
Podejście takie wpłynie na wzmocnienie relacji małych miast oraz obszarów wiejskich z miastami
stanowiącymi regionalne i subregionalne centra rozwoju na OSI. Podstawą realizacji RIT jest współpraca
JST. Samorządy realizujące RIT są zobligowane do zawiązania dowolnej formy partnerstwa. Podstawą
partnerstwa RIT ma być odpowiedź na wspólne wyzwania i cele rozwojowe, zidentyfikowane
w subregionach oraz potrzebę wypracowania wspólnej wizji rozwoju. Współpraca partnerów w ramach
RIT pozwoli na kompleksowe, spójne, bardziej skoordynowane i skoncentrowane działania prorozwojowe
oraz rozwiązywanie problemów lub wykorzystanie potencjałów na obszarze danego subregionu, co przełoży
się na poprawę spójności przestrzennej. Zidentyfikowane projekty powinny mieć jak najszersze
oddziaływanie terytorialne i poprawiać integrację przestrzenną np. poprzez wzmocnienie powiązań
funkcjonalnych między miastami regionalnymi i subregionalnymi a pozostałymi terenami w danym
subregionie oraz zwiększanie dostępności obszaru oraz zwiększenie dostępności do usług tworząc warunki
do jego rozwoju społeczno-gospodarczego. Partnerstwo stworzone w celu realizacji RIT powinno
obejmować jednostki samorządu terytorialnego bezpośrednio zaangażowane w realizacje inwestycji lub
takie, na które inwestycje oddziałują. Wymaga się aby projekty zgłoszone w ramach RIT, miały
zintegrowany charakter.
Przewiduje się ogłaszanie odrębnych postępowań na wybór inwestycji wynikających z Planów
inwestycyjnych dla subregionów objętych OSI. Warunkiem uruchomienia mechanizmu nie jest przyjęcie do
realizacji wszystkich planów inwestycyjnych dla subregionów objętych OSI. RIT stanowi jeden
z mechanizmów podejścia terytorialnego oraz wsparcia projektów realizowanych w formule partnerstwa.
Komplementarnym mechanizmem są projekty partnerskie premiowane na etapie konkursów. Projekty
partnerskie nie mają ograniczenia terytorialnego, tematycznego oraz ustalonego maksymalnego poziomu
alokacji w Programie.
Współpraca międzygminna w ramach realizacji działań zawartych w PGN powinna dotyczyć:
 rozwoju transportu publicznego,
 rozwoju odnawialnych źródeł energii,
 efektywności energetycznej budynków,
 ograniczania niskiej emisji pochodzącej z budownictwa mieszkaniowego,
 rozbudowy sieci energetycznych - sieci gazowniczej,
 edukacji ekologicznej.
Ścisła współpraca między Gminami prowadzona np. poprzez wspólne projekty w ramach Związku Gmin
Regionu Płockiego sprawi, że istotnie wzrośnie efektywność realizowanych działań.
110
Strona 110
8 Analiza techniczno-ekonomiczna przedsięwzięć redukcji emisji
8.1 Zakres analizowanych przedsięwzięć
8.1.1 Wymiana źródeł ciepła
8.1.1.1 Nowoczesne kotły węglowe
Jednymi z najlepszych kotłów dostępnych obecnie na rynku są tzw. kotły „retortowe” czyli automatyczne
kotły z paleniskiem retortowym, ze spalaniem dolnym o współprądowym przebiegu spalania.
Kotły te:
 należą do najbardziej nowoczesnych i najefektywniejszych konstrukcji kotłów, służących do spalania
np. węgla (realizujących „czystą technologię spalania węgla”), peletu, zrębków, trocin czy ziaren
zbóż;
 charakteryzują się ciągłym, automatycznie sterowanym podawaniem paliwa;
 są wyposażone w regulację i kontrolę ilości powietrza wprowadzanego do komory spalania;
 posiadają samoczyszczące się palenisko retortowe;
 charakteryzują się dużymi możliwościami regulacji mocy, a automatyczny system dostarczania
paliwa i powietrza oraz zasobnik paliwa sprawiają, że nie wymagają stałej obsługi i w zasadzie
ogranicza się ona do uzupełnienia paliwa w zasobniku i do usunięcia popiołu (mogą pracować
bezobsługowo przez 2 do 5 dni).
Zaletą kotłów retortowych jest również możliwość spalania w nich oprócz węgla także np. biomasy
w postaci peletu oraz mieszaniny peletu i węgla.
Rysunek 16. Przekrój nowoczesnego kotła retortowego
Źródło: Jak ogrzewać oszczędnie i bezpiecznie – Broszura informacyjna
Spalanie jest bardzo ekonomiczne. Paliwo podawane jest automatycznie od dołu w małych ilościach, a gazy
z węgla dopalają się przelatując przez warstwę żaru. Sprawność nowoczesnych kotłów retortowych
dochodzi do 90 %. Oznacza to, że do uzyskania takiej samej ilości ciepła wystarczy spalić o ok.30 % mniej
111
Strona 111
paliwa niż w kotle tradycyjnym. Koszt niskoemisyjnego nowoczesnego kotła to ok. 12 000 zł. Oszczędność
wynika z niższego zużycia paliwa.
Kotły na paliwo stałe powinny spełniać wymagania klasy 5 według normy PN-EN 303-5:2012, a więc
następujących parametrów emisji (przy 10% zawartości O2, w odniesieniu do spalin suchych, 0°C, 1013
mbar):
 CO: do 500 mg/m3,
 węgiel organiczny (OGC): do 20 mg/m3,
 pył: do 40 mg/m3.
oraz sprawność na poziomie 87+log Q (w procentach) gdzie Q to wyjściowa moc cieplna urządzenia w kW.
8.1.1.2 Kotły gazowe
Kotły gazowe kondensacyjne stanowią rozwiązanie o najwyższej efektywności pracy, dzięki wykorzystaniu
ciepła kondensacji - zawartego w parze wodnej powstającej przy spalaniu gazu ziemnego. W tradycyjnych
kotłach "nie kondensacyjnych", ciepło to jest tracone wraz ze spalinami opuszczającymi kocioł.
Zalety kotłów kondensacyjnych:
 Zamknięta komora spalania
Zamknięta komora – kocioł może pobierać powietrze do spalania bezpośrednio z zewnątrz budynku np.
przez ścianę zewnętrzna, z szachtu kominowego itp. Przy gazie ziemnym nie potrzebna jest wówczas
wentylacja nawiewna do pomieszczenia kotłowni. Pomieszczenie, w którym znajduje się kocioł nie jest
wychładzane przez zimne powietrze napływające do niego z zewnątrz, co jest szczególnie istotne jeśli kocioł
znajduje się np. w łazience. Dodatkową zaletą kotła z zamkniętą komorą spalania jest brak możliwości
przedostania się spalin do pomieszczenia kotłowni.
 Wysoka sprawność spalania i najnowsze rozwiązania techniczne
Kotły kondensacyjne pracują z wyższą sprawnością od tradycyjnych, czyli lepiej wykorzystują paliwo
zapewniając niższe koszty ogrzewania. Osiągają sprawność do 109%, podczas gdy tradycyjne tylko do 90%.
Kocioł kondensacyjny uzyskuje najwyższą sprawność przy współpracy z instalacją zaprojektowaną na
temperaturę wody grzewczej 40/30°C
W kotłach kondensacyjnych stosowane są najnowsze rozwiązania techniczne, jak: wymienniki
spaliny/woda, najnowszej generacji palniki, układy kontrolujące spalanie podczas normalnej pracy kotła –
sondy lambda.
 Oszczędniejsze zużycie gazu
Uwzględniając efekt kondensacji i najnowocześniejsze rozwiązania techniczne kotły kondensacyjne są
oszczędniejsze od tradycyjnych o ok. 15-20%, a w porównaniu ze starymi kotłami zużycie gazu będzie
mniejsze nawet o 30%. Przy obecnych cenach gazu, które będą rosły każdego roku, dodatkowe koszty
wynikające z zastosowania kotła kondensacyjnego zwrócą się po ok. 4 do 6 latach.
 Dłuższa żywotność kotła
Najlepsze rozwiązania techniczne i wysokiej jakości materiały sprawiają, że kotły kondensacyjne są trwalsze
od tradycyjnych. Szacowany koszt kotła gazowego kondensacyjnego to 8 100 zł.
112
Strona 112
8.1.1.3 Kotły olejowe5
Rysunek 17. Schemat działania kotła olejowego
Źródło: www.ogrzewamy.pl
Kotły olejowe oferowane są jako urządzenia do ustawienia na podłodze, rzadko do powieszenia na ścianie.
Ogrzewają budynek i wodę użytkową w osobnym zbiorniku ustawionym obok lub pod kotłem. Niektóre
mają już zabudowany zbiornik ciepłej wody użytkowej – kocioł i zbiornik, schowane w jednej obudowie.
Spaliny przekazują ciepło wodzie grzewczej w wymienniku wykonanym z żeliwa, stali lub o specjalnej
konstrukcji, np. stalowo-żeliwnym. Podobnie jak gazowe, kotły olejowe oferowane są jako tradycyjne
i kondensacyjne, mogą pobierać powietrze do spalania z pomieszczenia kotłowni lub bezpośrednio
z zewnątrz budynku.
Oszczędne ogrzewanie olejem
Moc grzewcza. Kocioł o mocy grzewczej lepiej dopasowanej do zapotrzebowania budynku na ciepło będzie
pracował oszczędniej. Kotły olejowy wyposażone są w palniki jednostopniowe lub dwustopniowe.
W odróżnieniu od jednostopniowego, np. 20 kW, kocioł z palnikiem dwustopniowym, np. 13/20 kW, może
pracować z mocą 13 kW lub 20 kW. W okresach małego zapotrzebowania na ciepło: wiosną i jesienią, do
ogrzania domu w zupełności wystarczająca będzie moc kotła 13 kW. W zimie, jeśli potrzeba więcej ciepła do
ogrzewania, wówczas kocioł automatycznie zwiększy swoją moc grzewczą do 20 kW. Kotły z palnikami
dwustopniowymi są droższe od jednostopniowych, ale pracują oszczędniej: lepiej dopasowują się do
zapotrzebowania budynku na ciepło i rzadziej się załączają, czyli oszczędniej zużywają paliwo.
5
Na podstawie www.ogrzewamy.pl
113
Strona 113
Dolne ograniczenie temperatury. Tradycyjne kotły olejowe wykonane z żeliwa lub stali narażone są na
szkodliwe działanie kondensatu – wykroplenie wody ze spalin, który przyspiesza korozję kotłów. Aby
chronić kocioł przed kondensacją musi on utrzymywać tzw. minimalną temperaturę wody grzewczej, np.
40°C. Czyli, aby zapobiec kondensacji temperatura wody w kotle nie może spaść poniżej temperatury
minimalnej. Dla użytkownika oznacza to, że nawet jeśli budynek nie będzie potrzebował ciepła kocioł i tak
może się załączać aby utrzymać minimalną temperaturę wody grzewczej. Czyli, będzie zużywał paliwo
wtedy kiedy nie potrzeba ogrzewać budynku.
Oszczędniejsze w eksploatacji będą kotły olejowe, które nie mają dolnego ograniczenia temperatury wody
w kotle.
Pojemność wodna kotła. Jest to parametr kotła, który mówi o tym ile znajduje się w nim wody grzewczej.
Typowe kotły żeliwne małej mocy, np. 18 kW, mogą mieć pojemność ok. 27 litrów, natomiast kotły
o specjalnej konstrukcji i podobnej mocy grzewczej, nawet 49 litrów, czyli niemal dwukrotnie większą.
Duża pojemność wodna kotła zapewnia jego stabilną pracę w nowych jak i modernizowanych instalacjach.
Zapobiega lokalnym przegrzewom i zakłóceniom w pracy spowodowanym osadami zanieczyszczeń i mułów
w starszych instalacjach. Kocioł o dużej pojemności wodnej załącza się rzadziej dodatkowo oszczędzając
paliwo. W ciągu doby może pracować nawet o 1 godzinę krócej od podobnej mocy kotła o małej
pojemności wodnej, co w ciągu roku może przynieść oszczędności w zużyciu oleju opałowego ok. 10-15%.
Kocioł tradycyjny i kondensacyjny. Najczęściej do kotła olejowego tradycyjnego dołączany jest dodatkowy
wymiennik ciepła, w którym maksymalnie odbierane jest ciepło ze spalin, tzw. wymiennik kondensacyjny.
Dzięki temu, w kotle kondensacyjnym można stosować ogólnie dostępny olej opałowy, a rozdzielenie
komory spalania paliwa i kondensacji zapewnia „czystą” pracę kotła.
Tradycyjne kotły olejowe wykorzystują energię paliwa ze sprawnością do ok. 95%. Kondensacyjne
maksymalnie wykorzystują energię paliwa, ze sprawnością do ok. 104%. Czyli, kondensacyjne są
oszczędniejsze w eksploatacji. Wybierając kocioł kondensacyjny, o wyższej sprawności, o dużej pojemności
wodnej, z palnikiem dwustopniowym, możemy liczyć na spore oszczędności kosztów ogrzewania każdego
roku.
Zakup paliwa. Cena oleju opałowego jest wysoka i zmienia się w ciągu roku, najniższa będzie w okresie
letnim, chociaż zależy to również od sytuacji na świecie. Dlatego, warto kupować paliwo kiedy jest
najtańsze, tak aby wystarczyło na cały okres grzewczy. Nowoczesne kotły olejowe pozwalają na
wykorzystanie tańszych olejów pochodzenia roślinnego, tzw. biooleju. Do oleju opałowego można dodawać
zwykle do ok. 10% biooleju.
Cena pieca olejowego: 6 000 zł – 15 000 zł w zależności od producenta, funkcji oraz modelu.
8.1.1.4 Pompy ciepła
Pompa ciepła jest urządzeniem umożliwiającym wykorzystanie niskotemperaturowych źródeł energii.
Pobiera ona ciepło ze źródła o niższej temperaturze (dolnego) i przekazuje go do źródła
o temperaturze wyższej (górne źródło ciepła). W tym procesie konieczne jest doprowadzenie energii
z zewnątrz. Energia cieplna tych urządzeń, oddawana w górnym źródle składa się więc z ciepła pobranego
ze źródła dolnego i ciepła odpowiadającego energii doprowadzonej do napędu urządzenia.
114
Strona 114
Zasada działania pompy ciepła jest identyczna jak urządzenia ziębniczego. Ich działanie jest oparte na
przemianach fazowych krążącego w nich czynnika roboczego (odparowanie przy niskiej temperaturze
i skraplanie przy wysokiej temperaturze). Różnią się jednak funkcją, jaką dane urządzenie spełnia oraz
zakresem parametrów pracy. W urządzeniu ziębniczym wykorzystuje się ciepło pobrane przy niskiej
temperaturze, natomiast w pompie ciepła wykorzystuje się ciepło oddane przy wysokiej temperaturze.
Pompę ciepła stosuje się także wtedy, gdy chodzi o jednoczesne lub alternatywne, zarówno odbieranie
ciepła ze źródła dolnego, jak i oddawanie go do źródła górnego.
Układ pompy ciepła jest typowym sprężarkowym ziębniczym obiegiem parowym, przy czym może ona
pracować w systemie rewersyjnym (skraplacz staje się parowaczem a parowacz skraplaczem). Dodatkowym
elementem w rewersyjnej pompie ciepła są rozbudowane rurociągi oraz zawory czterodrogowe,
umożliwiające przekazywanie ciepła w obu kierunkach w zależności od pory roku. Czynnik ziębniczy
w stanie parowym zostaje sprężony w sprężarce, a następnie trafia do skraplacza. Tam sprężona para
oddaje ciepło i skrapla się. Ciekły czynnik trafia poprzez zawór rozprężny, obniżający jego ciśnienie do
parowacza. Parowacz zamontowany jest w strumieniu powietrza wywiewnego. Czynnik niskowrzący
odparowując odbiera ciepło z powietrza omywającego ten wymiennik i ponownie trafia do sprężarki.
Oprócz przekazywania ciepła z układu wyciągowego do nawiewu, urządzenie doprowadza do skraplacza
także energię pobraną przez sprężarkę. Parowacz pompy ciepła zlokalizowany jest zatem kanale
wywiewnym, a skraplacz w kanale nawiewnym. Szczególnie sprzyjające warunki do zastosowania pomp
ciepła mają miejsce, gdy:

istnieje źródło ciepła o stosunkowo wysokiej temperaturze (najlepiej wyższej od temperatury
otoczenia), ale za niskiej do bezpośredniego wykorzystania;

poprzez zastosowanie pompy ciepła możliwe jest zawrócenie i ponowne wykorzystanie strumienia
energii przepływającego przez urządzenie (np. w klimatyzatorach);

istnieje zapotrzebowanie zarówno na ciepło, jak i na zimno;

energia cieplna przekazywana jest na znaczną odległość i zastosowanie pompy ciepła
w miejscu poboru energii zmniejsza koszty inwestycyjne.
Jako pompy ciepła mogą być stosowane wszystkie znane urządzenia ziębnicze:

urządzenia ziębnicze parowe z odparowaniem i skraplaniem czynnika roboczego; para może być
sprężana mechanicznie, termicznie lub na zasadzie efektu strumienicowego;

urządzenia ziębnicze gazowe: sprężarkowe lub oparte na efekcie Ranque'a;

urządzenia oparte na efekcie termoelektrycznym;

urządzenia wykorzystujące ciepło reakcji chemicznych;

urządzenia oparte na efekcie elektrody fuzji.
Najczęściej stosowane są urządzenia z obiegiem parowym, jako najbardziej konkurencyjne w stosunku do
innych, tradycyjnych systemów grzewczych. Pozostałe rodzaje pomp ciepła mają obecnie niewielkie
znaczenie i stosowane są jedynie w szczególnych przypadkach.
Urządzenia wykorzystujące obieg parowy, to przede wszystkim urządzenia sprężarkowe, napędzane energią
mechaniczną, dostarczaną bezpośrednio na wał sprężarki.
115
Strona 115
Podziału pomp ciepła można dokonać na różne sposoby, na przykład pod względem zastosowania,
wydajności cieplnej (wielkości) czy rodzaju dolnego i górnego źródła ciepła. Istotną rolę w klasyfikacji pomp
ciepła odgrywa rodzaj użytej energii napędowej. Może nią być praca lub ciepło. Zależnie od rodzaju źródła
ciepła nisko- i wysokotemperaturowego, rozróżnia się pompy ciepła typu powietrze-woda, powietrzepowietrze, woda-woda, woda-powietrze, grunt-powietrze i grunt-woda.
Pompy ciepła mogą wykorzystywać odnawialne (naturalne) źródła ciepła (powietrze zewnętrzne, grunt,
wody powierzchniowe i podziemne, czy też promieniowanie słoneczne) lub ciepło odpadowe, którym może
być najczęściej ciepło wód odpadowych, ciepło powietrza usuwanego z pomieszczeń klimatyzowanych, itp.
Najszersze zastosowanie znalazły dotychczas pompy ciepła, jako urządzenia grzewcze lub klimatyzacyjne
domów jednorodzinnych i niewielkich pomieszczeń. Pracują one z reguły w układzie rewersyjnym, tzn. w
sezonie grzewczym pełnią rolę pompy ciepła, a w sezonie letnim, pracując w cyklu odwrotnym, pełnią rolę
klimatyzatorów. Ich wydajność cieplna wynosi od kilku do kilkunastu kilowatów. Są to na ogół urządzenia
sprężarkowe, dla których dolnym źródłem ciepła jest najczęściej powietrze atmosferyczne lub grunt.
Preferowane są przy tym niskotemperaturowe systemy ogrzewania: powietrzne lub wodne, płaszczyznowe
(podłogowe, sufitowe, ścienne). Na podstawie dotychczasowych doświadczeń stwierdzono, że ogrzewanie
pojedynczych budynków jest jednak mniej wydajne niż stosowanie skojarzonych systemów grzewczych dla
większej liczby odbiorców, na przykład ogrzewanie budynków wielorodzinnych czy osiedli domków
jednorodzinnych.
Przykładowo, pompa ciepła typu powietrze-powietrze jest w stanie w ciągu roku zaspokoić wymagania
odbiorcy na ciepłą wodę użytkową i ciepło do ogrzewania pomieszczeń w przypadku:

domków jednorodzinnych wolnostojących – w 50%,

zespołu budynków jednorodzinnych – w 60 - 70%,

budynków wielorodzinnych – w 70 - 80%.
Do przygotowania ciepłej wody użytkowej stosowane są małe urządzenia, o wydajności rzędu kilku
kilowatów. Pompy ciepła o wydajności cieplnej od kilkunastu do około stu kilowatów (często
z dodatkowym ogrzewaniem energią elektryczną lub gazem) używane są do klimatyzacji całorocznej lub
ogrzewania większych pomieszczeń, restauracji, biur, magazynów, a także do podgrzewania wody w
basenach kąpielowych. Dolnym źródłem ciepła w tych urządzeniach jest powietrze atmosferyczne albo
wody powierzchniowe lub gruntowe. Stosuje się także pompy ciepła w układzie kaskadowym,
w którym czynnik chłodzący skraplacz stanowi dolne źródło ciepła dla parowacza innej pompy ciepła. Dzięki
temu możliwe staje się wykorzystanie źródeł ciepła o stosunkowo niskich temperaturach. Duże urządzenia,
o wydajności od kilkudziesięciu kilowatów do kilku megawatów, znajdują zastosowanie
w instalacjach klimatyzacyjnych biurowców, domów towarowych, w systemach ziębniczo-grzejnych
mleczarni, zakładów mięsnych, browarów, a także, jako urządzenia wykorzystujące ciepło odpadowe
w pralniach, suszarniach, hotelach i różnych przemysłowych procesach technologicznych.
Podstawowym i najbardziej popularnym wykorzystaniem pomp ciepła jest ogrzewanie budynków
i przygotowanie ciepłej wody użytkowej.
116
Strona 116
Przykładowe dane techniczno-ekonomiczne wybranych instalacji
Tabela 48. Dane techniczno-ekonomiczne inwestycji w pompę ciepłą dla budynku jednorodzinnego o pow. 150 m 2
Budynek
Charakterystyka
ciepła
górne źródło ciepła
dolne źródło ciepła
pompy
pompa ciepła
zbiornik c.w.u.
osprzęt (pompy obiegowe,
zawory, wymiennik c.w.u.,
rurociągi)
odwiert studzienny z pompą
zanurzeniową
Łączny koszt inwestycji (w
zależności od rodzaju
kolektora gruntowego)
Podsumowanie
Budynek mieszkalny jednorodzinny o powierzchni użytkowej 150 m 2
pompa ciepła CETUS16 firmy SeCes-Pol o wydajności cieplnej 16,0 [kW]
woda z instalacji centralnego ogrzewania
grunt
Koszty instalacji [zł]*
13 200
6 000
30 000
35 000
49 000 - 54000
Koszty eksploatacyjne centralnego ogrzewania w sezonie zimowym wynoszą średnio
około 250,- zł miesięcznie.
Źródło: na podstawie „Audyt energetyczny na potrzeby termomodernizacji oraz oceny energetycznej budynków”, Praca zbiorowa pod
redakcją Adama Tabora, Kraków 2011 r. oraz materiałów własnych.
8.1.1.5 Montaż elektrofiltrów
Praca elektrofiltru możliwa jest dzięki generatorowi wysokiego napięcia wytwarzającego prąd stały. Korpus
elektrofiltru wykonany jest ze stali węglowej. W korpusie zamontowana jest elektroda ulotowa, generująca
wyładowanie koronowe, wykonana została z drutu stalowego. Elektroda umieszczona jest centralnie w
kanale spalinowym za pomocą pręta mocującego z izolatorem ceramicznym. Układ izolowanych elektrod
zasilany jest wysokim napięciem z generatora WN przez odpowiednio izolowany przewód zasilający.
Elektrodę rozładowczą, powierzchnię separacji, stanowią uziemione ścianki korpusu elektrofiltru i
przewodu kominowego, w który zamontowany jest elektrofiltr. Wnętrze korpusu, w którym zamontowana
jest elektroda przewietrzane jest powietrzem osłonowym za pomocą wentylatora. Oczyszczanie i
konserwacja elektrofiltru, wykonywane ręcznie, możliwe są przez otwór inspekcyjny. W zależności od
wykonania, na życzenie klienta, elektrofiltr może być również wyposażony w układ automatycznego
oczyszczania elektrody osadczej.
117
Strona 117
Rysunek 18. Elektrofiltr
Źródło: TECH Sp.j.
Wydzielanie pyłu ze strumienia zapylonych spalin i osadzenie na powierzchni elektrody zbiorczej, ścianek
korpusu, zachodzi pod wpływem siły elektrostatycznej. Ziarna pyłu uzyskują ładunek elektrostatyczny
w wyniku zderzeń z jonami gazu, których źródłem jest jednoimienne wyładowanie elektryczne (ulot)
powstający na elektrodzie ulotowej. Wskutek jonizacji gazu i dalej ziaren pyłu następuje ruch cząstek pyłu
w kierunku elektrody osadczej. Skuteczność działania elektrofiltru jest podstawowym parametrem
charakteryzującym jego użyteczność. W najprostszych rozwiązaniach skuteczność ta może się wahać
w zakresie od 60% do 90% w zależności od rodzaju i jakości źródła emisji w urządzeniach grzewczych do 25
kW, w tym opalanych biomasą.
Rysunek 19. Schemat instalacji elektrofiltra
Źródło: TECH Sp.j.
118
Strona 118
Omawiana metoda odpylania spalin z instalacji spalania małej mocy (piec, kocioł), z technicznego punktu
widzenia stanowi rozwiązanie typu BAT (Najlepsza dostępna technika). Gwarantuje ono spełnienie coraz
wyższych wymogów energetyczno-emisyjnych stawianych przed instalacjami spalania małej mocy (również
tych określonych w odnośnych standardach testowania EN303-5 oraz EN13289). W zależności od emisji
pyłu właściwej dla danego źródła, kotła lub pieca, zastosowanie wysokosprawnego odpylacza jakim jest
elektrofiltr, pozwala na przesunięcie urządzenia z klasy 3 wg normy 303-5 do klasy 4 lub nawet
5 w odniesieniu do emisji pyłu. Odpowiada to emisji pyłu na poziomie poniżej 40 mg/m 3.
Typowe instalacje solarne przygotowania c.w.u. i układ wspomagania ogrzewania
8.1.1.6 Kolektory słoneczne
Odpowiednio zaprojektowany układ solarny to nie tylko oszczędność w zużyciu paliwa do produkcji ciepłej
wody użytkowej, ale również możliwość wspomagania instalacji centralnego ogrzewania i podgrzewania
wody w basenach. Instalacja solarna w domu jednorodzinnym to także zmniejszenie emisji dwutlenku
węgla do atmosfery. Najpopularniejszym sposobem wykorzystywania energii słonecznej jest podgrzewanie
ciepłej wody użytkowej (c.w.u.). Prawidłowo dobrany system solarny powinien w miesiącach letnich
zapewnić nam pokrycie energii na podgrzanie ciepłej wody użytkowej w granicach 85-95 %, co pozwoli na
szybki zwrot poniesionych kosztów na zakup i montaż zestawu solarnego.
W związku z tym, iż energia słoneczna jest źródłem, które nie może być traktowane jako przewidywalne,
pewne i zawsze dostarczające wymaganej ilości energii (zima, noc, pochmurne dni, duży rozbiór ciepłej
wody użytkowej) typowy zestaw solarny wykorzystuje dwa źródła ciepła. Zatem musi posiadać również
drugie, dodatkowe źródło energii (np. kocioł gazowy, kocioł na pelet, grzałka elektryczna, itp.), które będzie
w stanie zapewnić dogrzanie wody niezależnie od pogody, ekspozycji słonecznej kolektora słonecznego czy
chwilowego, ponadnormatywnego zużycia wody. W lecie energia solarna jest wiodącym źródłem ciepła
a drugie źródło ciepła je wspomaga. Natomiast w zimie drugie źródło ciepła jest wiodącym źródłem ciepła
a energia solarna je wspomaga. Praktycznie zawsze oba źródła energii pozostają w gotowości i są w jakiejś
części wykorzystywane. Poniższy rysunek przedstawia przykładowy układ solarny.
119
Strona 119
Rysunek 20. Przykładowy układ solarny
Źródło: Ulrich®
Zalety zastosowania systemu solarnego:
 bardzo niski miesięczny koszt eksploatacji,
 wysoka oszczędność na ogrzewaniu c.w.u. w miesiącach letnich,
 możliwość pozyskania dotacji na montaż zestawu solarnego.
Wady zastosowania systemu solarnego:
 stosunkowo wysoki koszt inwestycji,
 niewielki efekt ekologiczny inwestycji,
 brak możliwości magazynowania ciepła - trzeba je zużywać na bieżąco,
 nieprzewidywalność energii słonecznej - zależność od pogody.
Szacunkowy koszt zestawu kolektorów słonecznych z montażem (dla gospodarstwa domowego
5 osobowego) to ok. 13 500 zł.
Termomodernizacja budynku i instalacji wewnętrznych
8.1.1.7 Termomodernizacja
Podstawowym działaniem prowadzącym do obniżenia zużycia energii na ogrzewanie jest
termomodernizacja. Przedsięwzięcie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania i zużycia energii cieplnej
w danym obiekcie budowlanym. Termomodernizacja wymaga poniesienia pewnych nakładów finansowych,
ale przy dobrym rozpoznaniu i wyborze metody finansowania można ją wykonać w taki sposób, że związane
z tym koszty będą pokrywane głównie z uzyskanych oszczędności.
Termomodernizację należy wykonać przed wymianą źródła ciepła
120
Strona 120
Rysunek 21. Straty ciepła w budynku jednorodzinnym
Źródło: Jak ogrzewać oszczędnie i bezpiecznie – Broszura informacyjna
Jakie usprawnienia można wykonać, żeby poddać budynek skutecznej termomodernizacji:
 ocieplić przegrody zewnętrzne,
 wymienić lub wyremontować okna,
 zmodernizować lub wymienić system grzewczy w budynku,
 unowocześnić system wentylacji,
 usprawnić system wytwarzania ciepłej wody,
 zacząć wykorzystywać energię słoneczną lub inna energię odnawialną.
Warto przed podjęciem decyzji, co do zakresu modernizacji zasięgnąć porady doświadczonego audytora
energetycznego i ponieść niewielkie w skali wartości modernizacji koszty audytu energetycznego. Może to
uchronić nas przed nietrafioną modernizacją elementu, który w rzeczywistości ma niewielki wpływ na
efektywność energetyczną całego budynku.
Obecnie stosowana metoda dociepleniowa ścian to tzw. lekka-mokra. Jest ona wybierana dzięki swoim
zaletom technicznym, estetycznym i jakościowym. Proponowane w projektach styropian czy wełna
mineralna mają bardzo dobre właściwości izolacyjne. Wybór odpowiednich grubości izolacji termicznych
poszczególnych przegród powinien zostać określony na podstawie tzw. optymalizacji.
Korzyści z termomodernizacji:





ocieplenie zewnętrznych przegród budowlanych (ścian, dachu, stropodachu, stropu nad piwnicą)
spowoduje zmniejszenie zużycia ciepła o 15 – 25 %;
wymiana okien na okna szczelne, o niższej wartości współczynnika przenikania zaoszczędzi 10 – 15%
ciepła;
wprowadzenie automatyki pogodowej oraz urządzeń regulacyjnych powoduje 5 -15% oszczędności,
kompleksowa modernizacja wewnętrznej instalacji c.o. zaoszczędzi 10 – 15% zużycia ciepła;
budynki energooszczędne mają dwukrotnie mniejsze zapotrzebowanie na energię niż budynki
tradycyjne.
121
Strona 121
8.2 Charakterystyka ekonomiczna i ekologiczna przedsięwzięć oraz ich
efekty
8.2.1 Analiza ekonomiczna realizacji programu
W niniejszym rozdziale przedstawiono analizę ekonomiczną proponowanych do wdrożenia działań
naprawczych zawartych w programie w celu wskazania zasadności ich realizacji.
Jednym z największych problemów przy realizacji zadań wskazanych w Programach ochrony powietrza jest
zbyt mała ilość środków finansowych jakimi dysponują jednostki odpowiedzialne za realizację tych działań.
Dlatego też niezbędne jest przeprowadzenie analizy mającej na celu wskazanie, które z proponowanych
działań naprawczych są najbardziej efektywne pod względem ekologicznym i ekonomicznym.
W celu wyznaczenia wskaźników efektywności ekonomicznej przeprowadzono analizę prowadzonych
w Mieście i Gminie Gabin działań w zakresie ograniczenia emisji powierzchniowej:
•
porównano koszty poszczególnych działań,
•
porównano efekt ekologiczny przeprowadzonych działań,
•
wyznaczono wskaźnik efektywności ekonomicznej.
8.2.2 Wskaźniki efektywności ekonomiczno – ekologicznej działań naprawczych
Wskaźnik efektywności ekologicznej
Poniższe tabele przedstawiają wskaźniki kosztowe (zł/m2) obliczone na podstawie danych
z przeprowadzonych w gminie działań naprawczych pod kątem ograniczania emisji powierzchniowej
(kg/m2). Poniższe wskaźniki obliczone zostały dla standardowego domu o powierzchni 150 m 2.
Tabela 49. Wskaźnik osiągnięcia efektu ekologicznego działań naprawczych
Rodzaj działania – wymiana na
gazowe
pompa ciepła
nowoczesne - węglowe, retortowe lub opalane biomasą
kolektory słoneczne
termomodernizacja
elektrofiltr
Wskaźnik redukcji PM10
w kg/m2
0,2
0,2
0,13
0,03
0,11
0,12
Źródło: obliczenia własne
Wskaźnik efektywności ekologicznej przedstawia ilość redukcji emisji pyłu PM10 uzyskanej ze
zrealizowanych działań naprawczych w przeliczeniu na m2 lokalu. Jak widać z powyższej tabeli najwyższe
wskaźniki, a zatem najbardziej efektywne ekologicznie jest realizowanie działań prowadzących do wymiany
starych kotłów węglowych na nowe gazowe oraz instalacja pomp ciepła. Najmniejszy efekt osiągnięto
w wyniku prowadzenia działań związanych z instalowaniem alternatywnych lub odnawialnych źródeł ciepła.
Jest to spowodowane wykorzystaniem tych źródeł jedynie do wspomagania już istniejących systemów
ogrzewania, szczególnie wykorzystywane są do ogrzewania wody użytkowej.
122
Strona 122
Wskaźnik kosztowy
Tabela 50. Wskaźniki kosztowe realizacji działań naprawczych – koszt inwestycji
gazowe
pompa ciepła
termomodernizacja
elektrofiltr
Wskaźnik zł/m2
koszt
inwest.
54
300
80
90
155
20
8100
45000
12000
13500
23250
3000
123
Strona 123
Wykres 17. Wskaźniki kosztowe realizacji działań naprawczych [zł/m 2]
Wskaźnik kosztów przedstawia koszt realizacji działania naprawczego w przeliczeniu na m 2 lokalu. Jak widać
spośród wyliczonych wskaźników najwyższy koszt dotyczy instalacji pompy ciepła i termomodernizacji co
oznacza, iż był to najwyższy koszt przeprowadzonych działań na m 2 lokalu. Wysoka wartość wskaźnika
w przypadku termomodernizacji związana jest z założeniem, iż dokonywana jest kompleksowa
termomodernizacja zawierająca docieplenie ścian i stropów, wymiana drzwi i okien, modernizacja instalacji.
Najtańszą inwestycją okazuje się montaż elektrofiltra. Wartość takiej inwestycji szacuje się w przedziale
1 - 2 tysięcy złotych dla typowych powierzchni domów jednorodzinnych. Wskaźnika kosztów nie należy
łączyć z efektywnością ekologiczną, gdyż do wyliczenia tego wskaźnika nie używano żadnych wskaźników
efektywności ekologicznej. W tym kontekście również najlepszą inwestycją w zakresie zarówno
ekologicznym jak i ekonomicznym jest inwestycja w montaż elektrofiltra.
8.2.3 Zestawienie graficzne optymalizacji przedsięwzięć modernizacyjnych
Na podstawie wyliczonych wskaźników kosztów i efektywności ekologicznej wyliczono wskaźnik
efektywności ekologiczno – ekonomicznej inwestycji. Wskaźnik ten pokazuje, które z działań przy
maksymalnej wartości redukcji emisji pyłu PM10 są najbardziej opłacalne ekonomicznie. Wskaźnik
przedstawia wartość efektywności ekonomiczno - ekologicznej w ujęciu inwestycji, a nie eksploatacji.
Tabela 51. Wskaźnik efektywności ekologiczno – ekonomicznej inwestycji
gazowe
pompa ciepła
termomodernizacja
elektrofiltr
Wskaźnik tys. zł/1 kg PM10
0,27
1,50
0,62
3,46
1,41
0,17
124
Strona 124
Wykres 18. Wskaźnik efektywności ekologiczno – ekonomicznej inwestycji tys.zł/kg
Najlepszy wskaźnik efektywności ekologiczno – ekonomicznej wyznaczono dla działań związanych
z montażem elektrofiltrów. Oznacza to, że w zakresie emisji pyłu PM10 ten sposób redukcji jest jednym
z najbardziej efektywnych ekologicznie, przy tym koszt inwestycji jest jednym z najniższych. Należy jednak
zauważyć, że w przypadku elektrofiltra nadal niezbędne są wydatki na ogrzewanie.
Najwyższy wskaźnik dotyczy zamiany kotłów węglowych starego typu alternatywnymi źródłami ciepła.
Oprócz wyznaczenia wskaźników efektywności ekologiczno – ekonomicznej odnoszących się do kosztów
inwestycji, należy również uwzględnić koszty eksploatacji prowadzenia poszczególnych działań. W tym celu
posłużono się wskaźnikiem dynamicznego kosztu jednostkowego DGC. Koszt poszczególnych inwestycji
zastosowanych w celu poprawy jakości powietrza w zakresie ograniczenia emisji powierzchniowej znacząco
odbiega od wartości eksploatacji poszczególnych rodzajów ogrzewania. Wskaźnik wyznacza koszt uzyskania
technicznej możliwości jednostki efektu ekologicznego i im jest mniejszy tym inwestycja jest bardziej
opłacalna ekologicznie i ekonomicznie. Do jego wyliczenia wykorzystano koszty uzyskania energii cieplnej
z poszczególnych źródeł oraz jedną wspólną wartość stopy dyskonta wynoszącą 6% zgodnie z propozycją
wyznaczoną przez Ministerstwo Finansów na potrzeby analiz inwestycji, dofinansowywanych przez Fundusz
Termomodernizacyjny.
Poniżej przedstawiono koszty uzyskania 1 GJ energii cieplnej z różnych nośników ciepła i roczne koszty
ogrzewania przykładowego domu jednorodzinnego o powierzchni 150 m2
125
Strona 125
Tabela 52. Koszty uzyskania 1 GJ energii cieplnej z różnych nośników ciepła i roczne koszty ogrzewania
Rodzaj ogrzewania
gazowe
pompa ciepła
olejowe
elektryczne
elektrofiltr
zł/GJ
72,00
32,00
38,00
18,00
110,00
160,00
zł rocznie
5 832,00
2 592,00
3 078,00
200,00
8 910,00
12 960,00
120,00
Wykres 19. Roczne koszty ogrzewania przykładowego domu jednorodzinnego o powierzchni 150 m 2
Zdecydowanie największe koszty eksploatacyjne ponoszone są w przypadku wykorzystania ogrzewania
elektrycznego. Związane jest to ze znacznymi cenami energii elektrycznej na rynku i specyfiką zużycia do
ogrzewania obiektów.
Poniżej zamieszczono wartości wskaźnika DGC wyliczonego na podstawie rocznych kosztów energii cieplnej,
kosztów konserwacji urządzeń grzewczych oraz kosztu inwestycji.
Tabela 53. Wskaźnik ekonomiczny dynamicznego kosztu jednostkowego DGC dla inwestycji i eksploatacji
gazowe
pompa ciepła
termomodernizacja
elektrofiltr
DGC zł/kg
234,10
406,87
248,32
728,27
304,14
31,17
Analizując wyniki wyliczonych wartości wskaźnika DGC dla każdej z inwestycji można zauważyć, iż najwyższe
koszty na 1 kg pyłu PM10 zredukowanego w ramach działania w okresie do 2022 r. ponoszone są
w przypadku kolektorów słonecznych.
126
Strona 126
Wykres 20. Wskaźnik ekonomiczny dynamicznego kosztu jednostkowego DGC dla inwestycji i eksploatacji
Najlepsze wskaźniki uzyskano dla montażu elektrofiltrów, gdzie ponoszone są nieduże koszty inwestycyjne,
niskie koszty eksploatacyjne, przy bardzo wysokiej wartości redukcji emisji. Wskaźnik ten nadaje priorytet
właśnie tym działaniom wraz z wymianą kotła na nowoczesny. Najniższy wskaźnik poza zmianą ogrzewania
na paliwa ekologiczne wyznaczono dla termomodernizacji. Dzięki znikomemu kosztowi eksploatacji, mimo
stosunkowo niewielkiego wskaźnika redukcji emisji nadaje się temu działaniu priorytet.
127
Strona 127
9 Monitoring i ewaluacja realizacji Planu
Ocena realizacji Planu polegać będzie przede wszystkim na systematycznej, obserwacji postępów we
wdrażaniu.
Rysunek 22. Układ działań systemu ewaluacji
Powyższy system wymaga gromadzenia oraz analizy danych.
Odpowiedzialność za prowadzenie procesu monitoringu będzie spoczywała na koordynatorze
wykonawczym. Gmina może rozważyć także zlecenie usługi monitoringu do instytucji bądź podmiotu
zewnętrznego.
128
Strona 128
Ważnym czynnikiem decydującym o skuteczności monitoringu jest jego uporządkowanie i powtarzalność,
zarówno w terminach jak i zakresach pozyskiwanych informacji.
Poniżej przedstawiony został proponowany harmonogram działań monitoringowych.
Tabela 54. Harmonogram monitoringu dla gminy Staroźreby
Opracowanie
2016
2017
dokumentacji
monitoringowej w latach
2018
2019
2020
Przygotowanie raportów
okresowych z wdrażania
PGN
Inwentaryzacja terenowa
-weryfikacyjna
Raport weryfikacyjny
Aktualizacja Planu
Każdy z raportów będzie musiał być przygotowany i przedstawiony do zatwierdzenia Wójta Gminy nie
później niż do końca I kwartału roku następującego po okresie sprawozdawczym. Wyjątkiem od tej zasady
będzie opracowanie Aktualizacji planu, która powinna nastąpić nie później niż do końca 2020 r.
Opis narzędzi monitoringowych:
Raport okresowy - to dokument stanowiący sprawozdanie z realizacji działań i poziomu osiągnięcia
wskaźników.
Inwentaryzacja terenowa weryfikacyjna – to dokument zawierający wyniki powtórnego procesu
inwentaryzacji prowadzonego w trakcie przygotowania PGN.
Raport weryfikacyjny - to dokument zawierający ocenę porównawczą działań planowanych i zrealizowanych
oraz wskazanie zmian korygujących Planu.
Aktualizacja Planu – to przygotowanie dokumentu opartego na nowych danych z inwentaryzacji
weryfikacyjnej terenowej.
Wskaźniki ilościowe i jakościowe oceny uzyskanych efektów
Proponuje się przyjąć następujące ilościowe wskaźniki oceny uzyskanych efektów na koniec każdego roku
kalendarzowego począwszy od 2016 r.:




redukcja zużycia energii [GJ /rok],
redukcja emisji CO2 [Mg/rok],
produkcja energii z OŹE [GJ /rok],
redukcja emisji pyłów [Mg/rok].
129
Strona 129
Przy określaniu efektu ekologicznego należy kierować się wielkością budynku lub w przypadku danych
rzeczywistych obliczyć efekt ekologiczny wybierając wskaźniki emisji dla danego paliwa oraz rzeczywiste
zapotrzebowanie na ciepło.
Tabela 55. Wskaźniki monitorowania Planu
LP
Cel/ działanie
Wskaźnik
produktu
1.
Ograniczenie zużycia
energii w budynkach i
infrastrukturze
publicznej
Łączne
ograniczenie
zużycia energii w
ramach
zrealizowanych
przedsięwzięć
Liczba budynków /
lokalizacji
objętych
projektami - 9
1.1.
Termomodernizacja
oraz instalacja OŹE
1.2.
Modernizacja
Liczba
wymienionych
punktów
świetlnych 15 szt.
2.
Ograniczenie niskiej
emisji w transporcie
Łączne
ograniczenie
zużycia energii w
ramach
zrealizowanych
przedsięwzięć
Budowa 8 km
nowych ścieżek
2.1.
Budowa ścieżek
rowerowych
2.2.
Utrzymanie dróg w
wtórną emisję
zanieczyszczeń
Modernizacja 23
km dróg
2.3.
Wymiana taboru
Zakup dwóch
nowych jednostek
energii oraz niskiej
emisji zanieczyszczeń w
Liczba
wykonanych
instalacji/
3.
Sposób mierzenia
wskaźnika
produktu
Wskaźnik rezultatu
Sposób mierzenia
wskaźnika rezultatu
Sprawozdanie z
realizacji
projektów
Redukcja emisji w
gminie osiągnięta
w wyniku realizacji
projektów
ograniczających
zużycie energii
Ograniczenie
zużycia energii o
613 GJ/rok
Ilość
wyprodukowanej
energii z OŹE 6,48
GJ/rok
Monitoring w
oparciu o
aktualizowaną bazę
danych
inwentaryzacyjnych
Ograniczenie
zużycia energii o
8,1 GJ/rok
Analiza faktur za
energię elektryczną
Redukcja emisji w
gminie osiągnięta
w wyniku realizacji
projektów
Monitoring w
oparciu o
danych
inwentaryzacyjnych
Sprawozdanie z
realizacji projektu
/ dokumentacja
przetargowa lub
finansowo
księgowa
Sprawozdanie z
realizacji projektu
Ograniczenie
zużycia energii w
transporcie o 210
GJ/rok
Monitoring w oparciu
o bazę danych
Ograniczenie
zużycia energii w
transporcie o
6631 GJ/rok
Monitoring w oparciu
o bazę danych
Sprawozdanie z
realizacji projektu
/ dokumentacja
przetargowa lub
finansowo
księgowa
Sprawozdanie z
realizacji projektu
/ inwestycji lub
Ograniczenie
zużycia energii w
transporcie o 25,7
GJ rocznie
Analiza faktur zużycia
paliwa
Redukcja emisji w
gminie osiągnięta
w wyniku realizacji
Monitoring w
oparciu o
Sprawozdanie z
realizacji projektu
/ inwestycji, lub
dokumentacja
finansowo
księgowa
odnosząca się do
obiektu inwestora
Sprawozdanie z
realizacji projektu
/ inwestycji lub
dokumentacja
finansowo
księgowa
Sprawozdanie z
realizacji
projektów
Analiza faktur za
energię elektryczną
w obiektach objętych
projektem.
130
Strona 130
budownictwie
mieszkaniowym
wymiany
urządzeń
dokumentacja
finansowo
księgowa
3.1.
Program dotacji do
montażu
kolektorów
słonecznych
Liczba inwestycji –
50 szt
Uchwała
przyjmująca listę
beneficjentów
3.2.
Program dotacji dla
osób fizycznych do
montażu
paneli
fotowoltaicznych
Liczba inwestycji 60
Uchwała
przyjmująca listę
beneficjentów
3.3.
Program dotacji dla
osób fizycznych do
wymiany
pieców
biomasę
Liczba - inwestycji
-20
Uchwała
przyjmująca listę
beneficjentów
Ograniczenie
zużycia energii o
550 GJ/rok
Ograniczenie emisji
CO2 171 Mg/rok
Sprawozdanie
z
realizacji programu
3.4.
Pilotażowy
program
Liczba - inwestycji
- 10
Uchwała
przyjmująca listę
beneficjentów
Sprawozdanie
z
realizacji programu
3.5.
Program dotacji do
c.o. i c.w.u. oraz
termomodernizacji
budynków
elektrofiltrów
Liczba inwestycji 5
Uchwała
przyjmująca listę
beneficjentów
Ilość
wyprodukowanej
energii z OŹE 64,8
GJ/rok
Ograniczenie
zużycia energii o
180 GJ/rok
4.
Uruchomienie
aktywności
promocyjnych,
informacyjnych
i
administracyjnych
wpływających
w
sposób pośredni na
ograniczenie
niskiej
emisji w gminie
Liczba
zrealizowanych
aktywności –
Roczne
sprawozdania z
realizacji Planu
Gospodarki
Niskoemisyjnej
Zwiększenie
świadomości
wpływu niskiej
emisji – 70%
badanych – co
najmniej 100 szt.
ankiet – na pytanie
czy niska emisja
szkodzi zdrowiu
odpowie „tak”
Ankieta badająca
świadomość wpływu
niskiej emisji
4.1.
Aktualizacja
projektu
założeń do planu…
Dokumentacja
związana ze
zleconymi
działaniami
Spełnienie przez
gminę obowiązków
ustawowych
TAK / NIE
Roczne sprawozdania
z realizacji zadań
gminy / komórek
organizacyjnych
4.1.
Aktualizacja
Planu
Gospodarki
Niskoemisyjnej wraz z
inwentaryzacją emisji
Dokumentacja
związana ze
zleconymi
działaniami
Edukacja i informacja o
niskiej emisji
4.3.
Wdrożenie zasad
Zapewnienie
ciągłości polityki
prośrodowiskowej
gminy
TAK / NIE
Liczba
poinformowanych
mieszkańców
gminy /
uczestników
imprez ok 500 osób
Wdrożenie nowych
Roczne sprawozdania
z realizacji zadań
gminy / komórek
organizacyjnych
4.2.
Liczba
zaktualizowanych i
opracowanych
dokumentów – 1
szt.
Liczba
zaktualizowanych i
opracowanych
dokumentów – 1
szt.
Liczba imprez,
kampanii, spotkań
itp.
Prezentujących
tematykę niskiej
emisji – szt. 2
Liczba zmian
Dokumentacja
imprez
BIP gminy
projektów
zmieniających
system
energetyczny i
cieplny.
Ograniczenie
zużycia energii o
330 GJ / rok Ilość
wyprodukowanej
energii z OŹE 330
GJ / rok
Ilość
wyprodukowanej
energii z OŹE 168
GJ/rok
danych
inwentaryzacyjnych
Sprawozdanie z
realizacji programu
Sprawozdanie z
realizacji programu
Sprawozdanie
z
realizacji programu
Sprawozdania
zbiorcze z realizacji
działań
promocyjnych
Roczne sprawozdania
131
Strona 131
zielonych zamówień
publicznych w urzędzie
miasta i jednostkach
oraz usprawnień w
planowaniu
przestrzennym.
5
Wskaźniki
fakultatywne
energii w sektorze
działalności
gospodarczej i sektorze
przedsiębiorstw
Źródło: opracowanie własne.
regulaminu
wewnętrznego –
1 szt.
Liczba
zrealizowanych
projektów przez
przedsiębiorców
Inwentaryzacja
terenowa
standardów w
urzędzie zgodnych
z zasadami SEAP
pozytywnie
oddziałujących na
środowisko i
powietrze.
TAK / NIE
Ograniczenie
zużycia energii
Ilość
wyprodukowanej
energii z OŹE
z realizacji zadań
gminy / komórek
organizacyjnych
Baza danych
132
Strona 132
10 Przygotowanie
koniecznych
dokumentów,
narzędzi
systemowych przeznaczonych do procesu realizacji Planu
Tabela 56. Najważniejsze działania i etapy oraz dokumenty i narzędzia systemowe do realizacji Planu
Działania / etapy niezbędne do realizacji Planu
Dokumenty / narzędzia systemowe
1. Przyjęcie dokumentu przez Radę Gminy
Uchwała Rady Gminy
2. Wprowadzenie działań finansowych do wieloletniej
prognozy finansowej
Uchwała Rady Gminy
3. Uruchomienie systemu monitoringu
Zarządzenie Wójta o uruchomieniu systemu
monitoringu, terminach i zakresie przekazywanych
informacji
4. Pozyskanie środków finansowych
Przygotowanie
dokumentów
realizacja projektów.
5. Uruchomienie Planów dotacyjnych
Uchwały Rady Gminy o planach dotacyjnych wraz z
regulaminem kontroli prowadzonych inwestycji
6. Uruchomienie działań promocyjnych i informacyjnych
Wg planu działań
7. Zmiana Regulaminów Wewnętrznych Urzędu
Zarządzenie Wójta Gminy
aplikacyjnych,
133
Strona 133
11 Podsumowanie i wnioski
Na terenie gminy Staroźreby główną substancją, której dopuszczalne stężenia średnioroczne przekraczają
normę to benzo(a)piren. Pozostałe zanieczyszczenia pozostają w granicach dopuszczalnych norm.
Występujące zanieczyszczenia powietrza, spowodowane są w gminie m.in. przez następujące czynniki:
 przewaga węgla jako paliwa do ogrzewania budynków mieszkalnych,
 emisja zanieczyszczeń spoza granic gminy.
Do emitorów zanieczyszczeń powietrza zlokalizowanych na terenie gminy zaliczyć należy przede wszystkim
piece i piony kominowe gospodarstw domowych, kotłownie węglowo-koksowe oraz zanieczyszczenia
komunikacyjne. Niska emisja jest źródłem takich zanieczyszczenia jak dwutlenek siarki, dwutlenek azotu,
tlenek węgla, pył, sadza, a więc typowych zanieczyszczeń powstających podczas spalania paliw stałych
i gazowych.
W przypadku emisji bytowej, związanej z mieszkalnictwem jednorodzinnym zanieczyszczenia uwalniane na
niedużej wysokości często pozostają i kumulują się w otoczeniu źródła emisji.
Sukcesywne działania prowadzone w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej będą prowadziły do
zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji energii na terenie gminy, zmniejszenia zużycia
energii w budynkach użyteczności publicznej oraz zwiększenia świadomości energetycznej mieszkańców
gminy.
Najważniejszym działaniem i najbardziej kosztownym będzie: Ograniczenie emisji w transporcie poprzez
modernizację nawierzchni dróg - Działanie 2
Działania dążące do poprawy stanu powietrza są niezbędne do zapewnienia mieszkańcom gminy
odpowiedniej jakości życia. Gmina Staroźreby osiągnie następujące korzyści związane z realizacją PGN:













poprawę zdrowia i jakości życia mieszkańców (dzięki poprawie jakości powietrza),
dostęp do krajowych i europejskich funduszy,
przygotowanie do lepszego wykorzystania dostępnych środków finansowych (środki lokalne, unijne
granty i instrumenty finansowe),
poprawę dobrobytu mieszkańców,
opracowanie przejrzystej, kompleksowej i realistycznej strategii poprawy sytuacji,
zyskanie jasnego, rzetelnego i kompletnego obrazu wydatków budżetowych związanych
z wykorzystaniem energii oraz identyfikację słabych punktów,
zaangażowanie w działania społeczeństwa obywatelskiego i umocnienie lokalnej demokracji,
poprawę efektywności wykorzystania energii i zmniejszenie rachunków za energię,
lepsze przygotowanie do wdrażania krajowych i/lub unijnych polityk i przepisów,
włączenie się w ogólnoświatową walkę ze zmianami klimatu – globalna redukcja emisji gazów
cieplarnianych ochroni przed zmianami klimatu również obszar gminy,
zademonstrowanie swojego zaangażowania w ochronę środowiska oraz efektywną gospodarkę
zasobami,
większą polityczną widoczność realizowanych działań,
ożywienie poczucia wspólnoty wokół wspólnego projektu,
134
Strona 134



zabezpieczenie przyszłych środków finansowych poprzez ograniczenie zużycia energii i jej lokalną
produkcję,
zwiększenie niezależności energetycznej gminy w długim okresie,
możliwe synergie z innymi istniejącymi zobowiązaniami i politykami.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej może być zmieniany i aktualizowany na każdym etapie jego wdrażania.
Na podstawie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. nr 199, poz. 1227 ze zm.) uzyskano decyzję od Państwowego Wojewódzkiego Inspektora
Sanitarnego w Warszawie oraz od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie o możliwości
odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla w.w. Planu.
Dla planowanych w PGN przedsięwzięć, po przeprowadzeniu szczegółowej analizy zagrożeń wynikających
z istnienia przedsięwzięcia, wykorzystywania zasobów środowiska i emisji, nie przewiduje się znaczących ani
potencjalnych oddziaływań na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane,
krótko-, średnio i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko.
Z punktu widzenia realizacji projektowanego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, propozycje i działania w nim
zawarte pozostają neutralne lub pozytywne dla istniejących problemów ochrony środowiska w szczególności
dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie
przyrody.
Plan gospodarki niskoemisyjnej dla gminy Staroźreby nie zawiera żadnego zadania, które stanowiłoby
bezpośrednie zagrożenia dla stanu środowiska naturalnego. Realizacja planu służy osiągnięciu celów
społecznych lub gospodarczych. Realizacja części zadań wiąże się z ingerencją tylko w pewne elementy
środowiska (najczęściej w chwili przeprowadzania inwestycji).
Plan jest zgodny z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
135
Strona 135
12 Załączniki
Załącznik nr 1 - Ankieta dla mieszkańców zabudowy jednorodzinnej.
Załącznik nr 2 - Ankieta dla jednostek gminnych.
Załącznik nr 3 - Źródła finansowania działań.
Załącznik nr 4 - Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI) – wersja elektroniczna (CD)
136
Strona 136
13 Wykaz pojęć i skrótów użytych w opracowaniu
BEI
bazowa inwentaryzacja emisji
benzo(a)piren
B(a)P –jest przedstawicielem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych
(WWA). Benzo(a)piren wykazuje małą toksyczność ostrą, zaś dużą toksyczność
przewlekłą, co związane jest z jego zdolnością kumulacji w organizmie. Jak inne
WWA, jest kancerogenem chemicznym, a mechanizm jego działania jest genotoksyczny,
co oznacza, że reaguje z DNA, przy czym działa po aktywacji metabolicznej
paliwa uzyskane drogą przetworzenia produktów pochodzenia roślinnego lub
zwierzęcego. Ze względu na stan skupienia dzielimy biopaliwa na stałe , ciekłe i gazowe.
Do biopaliw stałych zaliczamy miedzy innymi słomę w postaci bel, kostek albo brykietów,
granulat trocinowy lub słomiany -tzw. pellet, drewno, siano, a także inne przetworzone
odpady roślinne. Biopaliwa ciekłe otrzymywane są w drodze fermentacji alkoholowej
węglowodanów, fermentacji butylowej biomasy, bądź z estryfikowanych w biodiesel
olejów roślinnych. Biopaliwa gazowe powstają w wyniku fermentacji beztlenowej
odpadów rolniczej produkcji zwierzęcej na przykład obornika. Tak powstaje biogaz
Biopaliwa
CAFE
Clean Air for Europe –program wprowadzony dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady
2008/50/WE z dnia 21 maja 2008r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza
dla Europy (w skrócie określanej mianem dyrektywy CAFE, od nazwy programu CAFE)
EFRR
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,
EFRROW
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich,
EMEP
European Monitoring Environmental Program -opracowany przez Europejską Komisję
Gospodarczą ONZ przy współpracy Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO)
program monitoringu, mający na celu uzyskanie informacji o udziale poszczególnych
państw w zanieczyszczaniu środowiska innych państw, m.in. w celu kontroli wypełniania
międzynarodowych ustaleń i porozumień w sprawie strategii zmniejszania zanieczyszczeń
na obszarze Europy. EMEP posiada 70 pomiarowych stacji lądowych na terenie 21 krajów
Europy
wprowadzane w sposób zorganizowany (poprzez emitory) lub niezorganizowany (z
dróg, z hałd, składowisk, w wyniku pożarów lasów) substancji gazowych lub pyłowych
do powietrza na skutek działalności człowieka lub ze źródeł naturalnych
emisja substancji
do powietrza
emisja
dopuszczalna do
powietrza
emisja pośrednia
dopuszczalne do wprowadzania do powietrza rodzaje i ilości substancji
zanieczyszczających. Dopuszczalną emisję ustala się (poza określonymi w przepisach
wyjątkami) dla każdego urządzenia, w którym zachodzą procesy technologiczne lub są
prowadzone operacje
techniczne
powodujące
powstawanie
substancji
zanieczyszczających (źródła substancji zanieczyszczających), emitora punktowego oraz
instalacji każdej jednostki organizacyjnej
emisja przeliczana ze zużycia energii finalnej nośników energii
emisja wtórna
zanieczyszczenia pyłowe powstające w wyniku reakcji i procesów zachodzących podczas
transportu na duże odległości gazów (SO2, NOx, NH3, oraz lotnych związków
organicznych)oraz reemisja tj. unoszenie pyłu z podłoża (szczególnie na terenie miast)
emitor
miejsce wprowadzania zanieczyszczeń do powietrza
emitor punktowy
miejsce wprowadzania zanieczyszczeń do powietrza w sposób zorganizowany, potocznie
komin
przyjęty do obliczeń zastępczy emitor dla źródeł liniowych
emitor liniowy
emitor
powierzchniowy
przyjęty do obliczeń zastępczy emitor dla źródeł powierzchniowych
137
Strona 137
gazy cieplarniane
(szklarniowe, z ang.GHG –greenhouse gases) –gazowe składniki atmosfery będące
przyczyną efektu cieplarnianego. Gazy cieplarniane zapobiegają wydostawaniu się
promieniowania podczerwonego z Ziemi, pochłaniając je i oddając do atmosfery, w
wyniku czego następuje zwiększenie temperatury powierzchni Ziemi. W atmosferze
występują zarówno w wyniku naturalnych procesów, jak i na skutek działalności
człowieka. Do gazów cieplarnianych zalicza się: para wodna, dwutlenek węgla(CO2),
metan(CH4), freony(CFC), podtlenek azotu(N2O), halon, gazy przemysłowe(HFC, PFC, SF6)
gospodarowanie
odpadami
działania
polegające
na
zbieraniu,
transporcie,
odzysku
i
unieszkodliwianiu odpadów, jak również nadzorze nad miejscami unieszkodliwiania
odpadów
GUS
Główny Urząd Statystyczny
GDDKiA
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
GHG
JST
greenhouse gas –gazowy składnik atmosfery będący jedną z przyczyn efektu
cieplarnianego
ilość zanieczyszczeń pyłowych lub gazowych odbierana przez środowisko; jest miarą
stopnia jego zanieczyszczenia definiowana, jako stężenie zanieczyszczeń w powietrzu
(wyrażane w jednostkach masy danego zanieczyszczenia, na jednostkę objętości powietrza
lub w ppm, ppb) oraz jako depozycja zanieczyszczeń—ilość danego zanieczyszczenia
osiadającego napowierzchni ziemi.
jednostki samorządu terytorialnego
KE
Komisja Europejska
KOBIZE
Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami
KPGO
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami,
KPZK
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
LCA(Life Cycle
Assessment)
ocena cyklu życia. Jest to technika z zakresu procesów zarządczych, mająca na celu ocenę
potencjalnych zagrożeń środowiska. Istotą tej metody jest nastawienie nie tylko na ocenę
wyniku końcowego danego procesu technologicznego, ale także oszacowanie i ocena
konsekwencji całego procesu dla środowiska naturalnego
miejska sieć ciepłownicza
imisja substancji
m.s.c.
MŚP
NFOŚiGW
„niska emisja”
odzysk
ozon
OŹE
małe i średnie przedsiębiorstwa; termin międzynarodowy stosowany w krajach Unii
Europejskiej oraz m.in. przez Organizację Narodów Zjednoczonych, Światową Organizację
Handlu, Bank Światowy
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; od 1.01.2010 r. państwowa osoba prawna w rozumieniu art. 9 pkt 14 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o
finansach publicznych (Dz.U.Nr 157, poz. 1240)
jest to emisja pyłów i szkodliwych gazów pochodząca z domowych pieców
grzewczych i lokalnych kotłowni węglowych, w których spalanie węgla odbywa się w
nieefektywny sposób. Cechą charakterystyczną niskiej emisji jest to, że powodowana
jest przez liczne źródła wprowadzające do powietrza niewielkie ilości zanieczyszczeń.
Duża ilość kominów o niewielkiej wysokości powoduje, że wprowadzane do środowiska
zanieczyszczenia są bardzo uciążliwe, gdyż gromadzą się wokół miejsca powstawania, a
są to najczęściej obszary o zwartej zabudowie mieszkaniowej
wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska,
polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do
odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania. Pojęcie
odzysku jest zatem szersze od pojęcia recyklingu, obejmuje np. także spalanie odpadów w
spalarniach odpadów komunalnych
jedna z odmian alotropowych tlenu (O3), posiadająca silne własności aseptyczne i
toksyczne. W wyższych warstwach atmosfery pełni ważną rolę w pochłanianiu części
promieniowania ultrafioletowego dochodzącego ze Słońca do Ziemi, natomiast w
przyziemnej warstwie atmosfery jest gazem drażniącym, powoduje uszkodzenie błon
biologicznych przez reakcje rodnikowe z ich składnikami
odnawialne źródła energii
138
Strona 138
PGN
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Staroźreby
PM10 -pył
(PM-ang. particulate matter) jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się z
mieszaniny cząstek stałych, ciekłych lub obu naraz, zawieszonych w powietrzu i
będących mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. Pył zawieszony może
zawierać substancje toksyczne takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne
(m.in. benzo(a)piren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany. Cząstki te różnią się
wielkością, składem i pochodzeniem. PM10 to pyły o średnicy aerodynamicznej do 10
μm, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych i płuc
PM2,5
cząstki pyłu o średnicy aerodynamicznej do 2,5 μm, które mogą docierać do górnych dróg
oddechowych i płuc oraz przenikać przez ściany naczyń krwionośnych. Jak wynika z
raportów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), długotrwałe narażenie na działanie
pyłu zawieszonego PM2,5 skutkuje skróceniem średniej długości życia. Szacuje się
(2000 r.), że życie przeciętnego mieszkańca Unii Europejskiej jest krótsze z tego
powodu o ponad 8 miesięcy. Krótkotrwała ekspozycja na wysokie stężenia pyłu
PM2,5 jest równie niebezpieczna, powodując wzrost liczby zgonów z powodu chorób
układu oddechowego i krążenia oraz wzrost ryzyka nagłych przypadków wymagających
hospitalizacji
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
POIiŚ
PONE
Program Ograniczania Niskiej Emisji, polegający na wymianie starych kotłów, pieców
węglowych na nowoczesne kotły węglowe, retortowe, gazowe, ogrzewanie elektryczne,
zastosowanie alternatywnych źródeł energii lub podłączenie do miejskiej sieci
ciepłowniczej; w ramach PONE likwidowane są również lokalne kotłownie węglowe
POP
Program ochrony powietrza, dokument przygotowany w celu określenia działań
zmierzających do przywrócenia odpowiedniej jakości powietrza na terenie, na którym
zanotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń
Porozumienie
burmistrzów -
Porozumienie między burmistrzami to popularny ruch europejski skupiający władze
lokalne i regionalne, które dobrowolnie włączają się w działania na rzecz zwiększenia
efektywności energetycznej i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii na
podlegających im obszarach.
jest to poziom substancji, poniżej którego, zgodnie ze stanem współczesnej wiedzy,
bezpośredni szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi lub środowisko jako całość jest mało
prawdopodobny; poziom ten ma być osiągnięty w długim okresie czasu, z wyjątkiem
sytuacji, gdy nie może być osiągnięty za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań
technicznych i technologicznych
poziom substancji w powietrzu ustalony w celu unikania, zapobiegania lub
ograniczania szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzkie i środowisko jako całość, który
ma być osiągnięty tam gdzie to możliwe w określonym czasie, za pomocą
ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych
poziom substancji, który ma być osiągnięty w określonym terminie i po tym terminie nie
powinien być przekraczany. Poziom dopuszczalny jest standardem jakości powietrza
poziom celów
długoterminowych
poziom docelowy
poziom
dopuszczalny
poziom substancji
w powietrzu
(imisja
zanieczyszczeń)
PROW
ilość zanieczyszczeń pyłowych lub gazowych w środowisku; jest miarą stopnia jego
zanieczyszczenia definiowaną jako stężenie zanieczyszczeń w powietrzu (wyrażane w
jednostkach masy danego zanieczyszczenia, np. dwutlenku siarki na jednostkę objętości
powietrza lub w ppm, ppb) oraz jako opad (depozycja) zanieczyszczeń-ilość danego
zanieczyszczenia osiadającego na powierzchni ziemi
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
RDOŚ
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie
recykling
rozumie się przez to odzysk, w ramach którego odpady są ponownie przetwarzane na
produkty, materiały lub substancje wykorzystywane w pierwotnym celu lub innych
celach; obejmuje to ponowne przetwarzanie materiału organicznego (recykling
organiczny), ale nie obejmuje odzysku energii i ponownego przetwarzania na materiały,
które mają być wykorzystane jako paliwa lub do celów wypełniania wyrobisk
139
Strona 139
rekultywacja
nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości
użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie
własności fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie
gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg
RPO WM
Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego
SEAP
Plany działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP), kluczowy element Porozumienia
Burmistrzów
ilość substancji w jednostce objętości powietrza, wyrażona w μg/m 3
stężenie
stężenie pyłu
zawieszonego
PM10
termomodernizacja
UE–
–ilość pyłu o średnicy aerodynamicznej poniżej 10 μm w jednostce objętości powietrza,
wyrażona w μg/m3
przedsięwzięcie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania i zużycia energii cieplnej
w danym obiekcie budowlanym. Termomodernizacja obejmuje zmiany zarówno w
systemach ogrzewania i wentylacji, jak i strukturze budynku oraz instalacjach
doprowadzających ciepło. Zakres termomodernizacji, podobnie jak jej parametry
techniczne i ekonomiczne, określane są poprzez przeprowadzenie audytu energetycznego.
Najczęściej przeprowadzane działania to:
 docieplanie ścian zewnętrznych i stropów,
 wymiana okien i drzwi,
 wymiana lub modernizacja systemów grzewczych i wentylacyjnych.
Zakres możliwych zmian jest ograniczony istniejącą bryłą, rozplanowaniem i konstrukcją
budynków. Za możliwe i realne uznaje się średnie obniżenie zużycia energii o 35%-40% w
stosunku do stanu aktualnego
Unia Europejska
Unos
masa substancji powstającej w źródle i unoszonej z tego źródła przed jakimkolwiek
urządzeniem oczyszczającym w określonym przedziale czasu, strumień substancji
doprowadzony do urządzenia oczyszczającego
WFOŚiGW
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; od 1.01.2010 r. samorządowa osoba prawna w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r.
o finansach publicznych(Dz. U. Nr 157, poz. 1240)
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie
WIOŚ
ZGRP
Związek Gmin Regionu Płockiego, aleja Floriana Kobylińskiego 6, Płock
Uczestnicy Związku:
 gmina Płock
 gmina Słubice
 gmina Stara Biała
 gmina Bielsk
 gmina Staroźreby
 gmina Drobin
 gmina Bulkowo
 gmina Bodzanów
 gmina Mała Wieś
 gmina Wyszogród
 gmina Gąbin.
Zadania Związku

Wspólne rozwiązywanie problemów o charakterze ponadgminnym.

Restrukturyzacja regionu w celu pełnego wykorzystania potencjału ludzkiego i
rzeczowego oraz przeciwdziałanie bezrobociu.

Inicjowanie tworzenia kompleksowej infrastruktury społecznej, gospodarczej,
technicznej.

Wspólne występowanie wobec uprawnionych podmiotów z inicjatywami
korzystnych dla samorządu terytorialnego rozstrzygnięć legislacyjnych.

Reprezentowanie wspólnych interesów gmin wchodzących w skład Związku.
140
Strona 140

zielone
zamówienia
publiczne
Podejmowanie działań integracyjnych związanych z planami utworzenia i
funkcjonowania powiatu płockiego.
(ang. green public procurement -GPP) proces, w ramach którego instytucje publiczne
starają się uzyskać towary, usługi i roboty budowlane, których oddziaływanie na
środowisko w trakcie ich cyklu życia jest mniejsze w porównaniu do towarów, usług
i robót budowlanych o identycznym przeznaczeniu, jakie zostałyby zamówione w
innym przypadku. Są instrumentem dobrowolnym, co oznacza, że poszczególne państwa
członkowskie i organy publiczne mogą określić zakres, w jakim je wdrażają. Rozwiązanie to
może być stosowane w odniesieniu do zamówień będących zarówno powyżej, jak i poniżej
progu stosowania unijnych dyrektyw w sprawie zamówień publicznych.
źródła emisji
liniowej
(zaliczone do powszechnego korzystania ze środowiska) to przede wszystkim główne trasy
komunikacyjne przebiegające przez teren wyznaczonej strefy
źródła emisji
powierzchniowej
(zaliczone do powszechnego korzystania ze środowiska) to źródła powodujące tzw.
„niską emisję”. Zostały tu zaliczone obszary zwartej zabudowy mieszkaniowej jedno-i
wielorodzinnej z indywidualnymi źródłami ciepła, małe zakłady rzemieślnicze bądź
usługowe oraz obiekty użyteczności publicznej wraz z drogami lokalnymi
(zaliczone do korzystania ze środowiska) to emitory jednostek organizacyjnych o
znaczącej emisji zanieczyszczeń, oddziałujące na obszar objęty analizą. Wśród nich
występują zarówno emitory zlokalizowane na tym obszarze, jak i emitory
zlokalizowane poza wskazanym obszarem, a mające istotny wpływ na wielkość
notowanych stężeń substancji w powietrzu.
Wybrane skróty klasyfikacja stref:
•A –poziom stężeń nie przekracza wartości dopuszczalnej –działania niewymagane;
•B –poziom stężeń powyżej wartości dopuszczalnej, lecz nieprzekraczający wartości
dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji –konieczne określenie obszarów i
przyczyn oraz podjęcie działań;
•C –poziom stężeń powyżej wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji –
konieczne opracowanie POP.
źródła emisji
punktowej
Inne:
CO
tlenek węgla
CO2
dwutlenek węgla
Ktoe
jednostka ekwiwalentna energii
Mg
megagram (1 Mg = 1 tona), 106g
MW
mega Watt
ng
nanogram, 10-9g
NO2
dwutlenek azotu
NOx
tlenki azotu
O3
ozon
SO2
dwutlenek siarki
WWA
wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (np. B(a)P)
μg
mikrogram, 10-6g
GJ
gigadżul – jednostka energii
141
Strona 141
Ankieta dla mieszkańców zabudowy jednorodzinnej
1. Typ budynku


Wolnostojący

Szeregowiec
Bliźniak
2. Adres…………..…………..…………..…………..…………..…..…….
3. Rok budowy…………..…………..…………..…………..…..…….
4. Powierzchnia ogrzewana …………..……………………...[m2]
wysokość kondygnacji ……………………………..………….[m]
5. Ilość osób zamieszkałych: ………………..……………………..
6. Rodzaj ocieplenia ścian: ………………..………………..……. stan …………………………………

brak
7. Rodzaj ocieplenia stropu/stropodachu: ……………….. stan …………………………………

brak
8. Rodzaj okien ………………..………………………………………. stan………………………………….
9. Źródło ciepła - ilość zużytego paliwa
Roczny koszt ……………………………….[zł/rok]

węgiel…………………ton/rok
 drewno……………….ton/rok
 gaz……………..…………..m3/rok

ekogroszek...……….ton/rok
 gaz płynny……………...l /rok
 inne (jakie?)………………….......

olej opałowy…………..l/rok
 prąd………………….kWh/rok
Roczne zużycie prądu ogółem ………….kWh/rok
10. Ciepła woda
 to samo źródło co ogrzewanie
 bojler elektryczny

 Inne (jakie?)……………………..…
Roczny koszt ……………………………..[zł/rok]
piecyk gazowy
11. Ilość zużytej wody………………………….[ m3/rok]
Roczny koszt ……………………………..[zł/rok]
12. Dostępność parametrów nośników energii


sieć ciepłownicza
13. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii


wiatrak przydomowy

sieć gazowa

ogniwa fotowoltaiczne

sieć elektroenergetyczna
 pompa ciepła
inne (jakie?)……………………….
14. Czy planujesz inwestycje w odnawialne źródła energii lub wymianę źródła ciepła?

tak, gdy otrzymam dofinansowanie
 tak, nawet bez dofinansowania
 nie
 nie wiem
15. Jeśli tak, wskaż typ
 kocioł gazowy

kocioł na biomasę

ogniwa fotowoltaiczne
 Kolektory słoneczne

wiatrak przydomowy

nowoczesny kocioł węglowy
 pompa ciepła

gruntowy wymiennik ciepła
16. Proszę podać datę planowanej inwestycji………………………………………..
Wszystkie przekazane informacje zostaną wykorzystane do oszacowania wielkości emisji zanieczyszczeń w gminie (dane
statystyczne dotyczące ilości źródeł niskiej emisji)
Id: 68E4E791-4B21-4073-BE4B-646E776E984A. Uchwalony
Strona 1
ANKIETA DLA JEDNOSTEK GMINNYCH
Energia cieplna
1
Osoba wypełniająca ankietę
oraz nr tel.
2
Nazwa i lokalizacja obiektu
3
Rok budowy
4
5
Kubatura budynku [m3]
6
Powierzchnia ścian
zewnętrznych i dachów [m2]
7
Dostępność parametrów
nośników energii
8
Ilość osób (pracowników, w
przypadku placówek
szkolnych razem
z uczniami, dziećmi)
9
Ocieplenie ścian
10
Ocieplenie
stropu/stropodachu
11
12
13
14
Okna i drzwi
Stan budynku
Źródło ciepła budynku

Ścian …………[m2]



Sieć ciepłownicza
Sieć gazowa
Sieć energetczna

Tak

stan dobry

Nie

stan zły

Tak

stan dobry

Nie

stan zły

Tak

stan dobry

Nie

stan zły

dobry

Węgiel

Gaz

Olej opałowy

Drewno

Pelet

Energia elektryczna

Sieć ciepłownicza

Inne (jakie?)


średni
Dachów…………[m2]

zły
Rok produkcji kotła lub kotłów
(jest na tabliczce znamionowej
Id: F57274BC-A783-4A6E-B1F6-2B9D4A429276. Uchwalony
Strona 1
15
16
17
18
kotła, jeśli nieznany proszę
wpisać datę montażu)
Ilość i moc kotła, kotłów [kW]
(tabliczka znamionowa)
Ciepła woda
Woda – zużycie całkowite,
koszt,
Ilość zużytego paliwa
z tego samego źródła co ogrzewanie

z innego (proszę wpisać jakie)……………………………

ilość [m3/rok]…………………………………………………….

zużycie……….[m3]

koszt……….. zł
węgiel, drewno – [tony/rok]
olej, gaz w [m3/rok]
prąd [MWh/rok]
ciepło sieciowe [GJ/rok]
19
Całkowite koszty energii
cieplnej [zł/rok]
20
Czy wykorzystywane są
odnawialne źródła energii ?
21

Jeśli tak, wskaż typ instalacji
oraz wpisz podstawowe
parametry
ogrzewanie…………………………….
ciepła woda……………………………

Nie

Tak

Kolektory słoneczne ….…[m2] …….[kW]…….…..[kWh/rok]

Ogniwa fotowoltaiczne…..[m2] …...[kW]…….….[kWh/rok]

Turbina wiatrowa …....[szt]……..[kW]…….………[kWh/rok]

Pompa ciepła….....[szt] …….....[kW] …….………[kWh/rok]

Gruntowy wymiennik ciepła……....[szt] ………….....[kW]
………………[kWh/rok]

Kogeneracja …………..[szt] …..………..[kW mocy cieplnej]
…………..[kW mocy elektr.] ………………………………[kWh/rok
energii elektr.]
22
23
Czy są Państwo
zainteresowani wymianą
źródła ciepła na ekologiczne
lub inwestycje w OŹE?
Jeśli tak, wskaż typ instalacji

Tak

Nie

Nowoczesny kocioł gazowy

Nowoczesny kocioł olejowy

Kolektory słoneczne
Strona 2
24
Ogniwa fotowoltaiczne

Wiatrak

Pompa ciepła

Nowoczesny kocioł węglowy

Tak
Proszę podać szacunkową datę
planowanej inwestycji
Czy planują Państwo
termomodernizację budynku
25

 Nie
Jeżeli tak czy opracowany jest audyt energetyczny budynku?...........................................
Proszę podać szacunkową datę planowanej inwestycji…………………………………………………
Źródło światła
Energia elektryczna i oświetlenie
Zużycie
Łączna
lub
energii
moc
Ilość
odsetek elektrycznej
[W]
[kWh/rok]
Czas
świecenia
[godz./rok]
Stan
oprawy
żarówka
świetlówka
kompaktowa
świetlówka
liniowa
W przypadku braku szczegółowych danych proszę oszacować powyższe dane dotyczące oświetlenia
łącznie dla budynku:
 moc…………………….
 Ilość…………………….
 stan……………………..
 zużycie energii elektrycznej……………………..
 czas świecenia rocznie…………………………….
Całkowite, zużycie energii elektrycznej dla budynku (oświetlenie+sprzęt)………………[kWh/rok]
Koszty energii elektrycznej ……………………………..[zł/rok]
Wszystkie przekazane informacje zostaną wykorzystane do oszacowania wielkości emisji
zanieczyszczeń dla gmin Związku Gmin Regionu Płockiego (dane statystyczne dotyczące ilości źródeł
niskiej emisji)
Strona 3
Załącznik nr 3
Źródła finansowania działań – wybrane propozycje
Spis treści
1
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie .............................. 2
2
Program Infrastruktura i środowisko 2014-2020 ............................................................................ 6
3
Program rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020 .......................................................... 19
4
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie ......................... 21
5
Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020................... 25
6
Opis innych, wybranych sposobów finansowania:........................................................................ 25
6.1.
Fundusz termomodernizacji i remontów .............................................................................. 25
6.2.
Kredyty i pożyczki Banku Ochrony Środowiska ..................................................................... 28
6.3.
Finansowanie ESCO ............................................................................................................... 30
1
Id: 88223EB8-032A-4A8F-9FDF-B094494B1ADB. Uchwalony
Strona 1
1 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Warszawie
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oferuje następujące programy na 2015
rok, z wiązane z problematyką ochrony powietrza:
Program KAWKA - Poprawa jakości powietrza.
Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych
odnawialnych źródeł energii.
Dofinansowanie na realizację działań w wydzielonych strefach, w których występują znaczące
przekroczenia dopuszczalnych i docelowych poziomów stężeń zanieczyszczeń, dla których zostały
opracowane programy ochrony powietrza tj.:
Ze środków finansowych przez pięć lat będą mogły korzystać także osoby fizyczne (poprzez zgłoszenie
się z wnioskiem do gminy).
Wnioski będą rozpatrywane na bieżąco. 10% środków własnych, 45 % NFOŚiGW i 45% WFOŚiGW.
Program obejmuje następujące działania:
• likwidacja kotłowni indywidualnych i osiedlowych,
• likwidacja palenisk węglowych,
• zmniejszenie emisji ze źródeł komunikacji miejskiej,
• rozbudowę sieci ciepłowniczej,
• zastosowanie kolektorów słonecznych
• działania edukacyjne dot. korzyści z likwidacji niskiej emisji.
Program LEMUR – Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej.
Celem programu jest uniknięcie emisji CO2 w związku z projektowaniem i budową nowych
energooszczędnych budynków użyteczności publicznej oraz zamieszkania zbiorowego. Planowana
wartość wskaźnika osiągnięcia celu, wynikająca z umów planowanych do zawarcia w latach 2014-2018
wynosi 31 tys. Mg CO2.
Wsparciem finansowym objęte są inwestycje polegające na projektowaniu i budowie, lub tylko
budowie, nowych budynków użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego. Finansowanie
odbywać się będzie w formie pożyczek zwrotnych i bezzwrotnych.
Beneficjenci:
1) podmioty sektora finansów publicznych, z wyłączeniem państwowych jednostek budżetowych;
2) samorządowe osoby prawne, spółki prawa handlowego;
3) organizacje pozarządowe, w tym fundacje i stowarzyszenia, kościoły.
Dofinansowanie w formie dotacji wynosi do 30%, 50% albo 70% kosztów wykonania dokumentacji
projektowej, w zależności od klasy energooszczędności projektowanego budynku.
Efektywne wykorzystanie energii – dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych
Program skierowany jest do osób fizycznych budujących dom jednorodzinny lub kupujących
dom/mieszkanie od dewelopera (rozumianego również jako spółdzielnia mieszkaniowa).
Dofinansowanie ma formę częściowej spłaty kapitału kredytu bankowego zaciągniętego na budowę /
zakup domu lub zakup mieszkania. Dotacja będzie wypłacana na konto kredytowe beneficjenta po
zakończeniu realizacji przedsięwzięcia i potwierdzeniu uzyskania wymaganego standardu
energetycznego przez budynek.
Wysokość dofinansowania jest uzależniona od uzyskanego wskaźnika rocznego jednostkowego
zapotrzebowania na energię użytkową do celów ogrzewania i wentylacji (EUco), obliczanego zgodnie
z wytycznymi NFOŚiGW, oraz od spełnienia innych warunków, w tym dotyczących sprawności instalacji
grzewczej i przygotowania wody użytkowej.
Program przyniesie korzyści dla gospodarstw domowych w postaci:
2
Strona 2

dopłaty do kredytu, pokrywającej część wyższych kosztów inwestycyjnych oraz koszty
weryfikacji projektu budowlanego i potwierdzenia osiągniętego standardu energetycznego,
 niższych kosztów eksploatacji budynku,
 podniesienia wartości budynku.
Budżet programu wynosi 300 mln zł. Środki pozwolą na realizację ok. 12 tys. domów jednorodzinnych
i mieszkań w budynkach wielorodzinnych. Wdrożenie programu przewidziane jest na lata 2013–2018,
Celem programu jest wspieranie realizacji przedsięwzięć ograniczających emisje CO2: zakup i montaż
elementów konstrukcyjnych bryły budynku, w tym materiałów: izolacyjnych ścian, stropów, dachów,
posadzek, stolarki okiennej i drzwiowej, zakup i montaż układów wentylacji mechanicznej z
rekuperacją, zakup i montaż instalacji ogrzewania, zakup i montaż instalacji przygotowania ciepłej
wody użytkowej.
Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach
Celem programu jest ograniczenie zużycia energii w wyniku realizacji inwestycji w zakresie
efektywności energetycznej i zastosowania odnawialnych źródeł energii w sektorze małych i średnich
przedsiębiorstw. W rezultacie realizacji programu nastąpi zmniejszenie emisji CO2.
Nabór wniosków o dotację NFOŚiGW na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych wraz z
wnioskami o kredyt prowadzony jest w trybie ciągłym przez banki, które zawarły umowy o współpracy
z NFOŚiGW.
Dotacje na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych realizowane za pośrednictwem banku na
podstawie umowy o współpracę zawartej z NFOŚiGW.
Beneficjenci: prywatne podmioty prawne (przedsiębiorstwa) utworzone na mocy polskiego prawa i
działające w Polsce. Beneficjent musi spełniać definicję mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich
przedsiębiorstw zawartą w zaleceniu Komisji z dnia 6 maja 2003 r. dotyczącym definicji
mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (Dz. Urz. WE L 124 z 20.5.2003, s. 36).
Program priorytetowy BOCIAN - rozproszone odnawialne źródła energii
Celem programu jest ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez zwiększenie produkcji energii
z instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii.
Nabór wniosków odbywa się w trybie ciągłym. Ogłoszenia naborów z podaniem terminów składania
wniosków będą zamieszczone na stronie www.nfosigw.gov.pl. Skorzystać z Programu mogą
przedsiębiorcy w rozumieniu art. 43 (1) Kodeksu cywilnego podejmujący realizację przedsięwzięć
z zakresu odnawialnych źródeł energii na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Program PROSUMENT – dofinansowanie mikroinstalacji OZE
Celem programu „Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii Część 2) Prosument - linia
dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii” jest
ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 w wyniku zwiększenia produkcji energii z odnawialnych źródeł,
poprzez zakup i montaż małych instalacji lub mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii, do produkcji
energii elektrycznej lub ciepła dla osób fizycznych oraz wspólnot lub spółdzielni mieszkaniowych.
Program promuje nowe technologie OZE oraz postawy prosumenckie (podniesienie świadomości
inwestorskiej i ekologicznej), a także wpływa na rozwój rynku dostawców urządzeń i instalatorów oraz
zwiększenie liczby miejsc pracy w tym sektorze. Program stanowi kontynuację i rozszerzenie
zakończonego w 2014 r. programu „Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. Część 3)
Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż
kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych”.
Beneficjenci dokonują wyboru obiektów do montażu instalacji na podstawie zgłoszeń od osób
fizycznych posiadających prawo do dysponowania budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, wspólnot
lub spółdzielni mieszkaniowych zarządzających budynkami wielorodzinnymi. W momencie składania
wniosku beneficjent musi posiadać wstępne umowy, określające m.in. warunki realizacji,
finansowania, udostępniania nieruchomości dla celów instalacji i eksploatacji inwestycji oraz kontroli,
z osobami fizycznymi, wspólnotami lub spółdzielniami mieszkaniowymi.
3
Strona 3
Dofinansowanie przedsięwzięć obejmuje zakup i montaż nowych instalacji i mikroinstalacji
odnawialnych źródeł energii do produkcji energii elektrycznej lub ciepła, dla potrzeb budynków
mieszkalnych jednorodzinnych lub wielorodzinnych, w tym dla wymiany istniejących instalacji na
bardziej efektywne i przyjazne środowisku.
Finansowane są instalacje do produkcji energii elektrycznej lub ciepła wykorzystujące:
 źródła ciepła opalane biomasą, pompy ciepła oraz kolektory słoneczne o zainstalowanej mocy
cieplnej do 300 kWt,
 systemy fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe, oraz układy mikrokogeneracyjne (w tym
mikrobiogazownie) o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe.
Beneficjentami programu mogą być osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty
mieszkaniowe oraz jednostki samorządu terytorialnego.
Program jest wdrażany na trzy sposoby:
a) dla jednostek samorządu terytorialnego (jst) lub ich związków lub ich stowarzyszeń oraz spółek
prawa handlowego ze 100% udziałem jst:
 pożyczki wraz z dotacjami dla jst,
 wybór osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych lub spółdzielni mieszkaniowych
(dysponujących lub zarządzających budynkami wskazanymi do zainstalowania małych lub
mikroinstalacji OZE) należy do jst,
 nabór wniosków od jst w trybie ciągłym, prowadzony przez NFOŚiGW,
 kwota pożyczki wraz z dotacją ≥ 200 tys. zł.
b) za pośrednictwem banków:
1. środki udostępnione bankom, z przeznaczeniem na udzielanie kredytów bankowych łącznie z
dotacjami,
2. nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, w trybie ciągłym,
prowadzony przez banki.
c) za pośrednictwem WFOŚiGW:
1. środki udostępnione WFOŚiGW z przeznaczeniem na udzielenie pożyczek łącznie z dotacjami,
2. nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, jst lub ich związków
lub ich stowarzyszeń oraz spółek prawa handlowego ze 100% udziałem jst, w trybie ciągłym,
prowadzony przez wojewódzkie fundusze, które podpiszą umowy z NFOŚiGW.
Harmonogram naboru wniosków w programie:
 nabór wniosków dla jst od 10.08.2015 do wyczerpania środków;
 nabór wniosków dla banków od 03.08.2015 do 30.09.2015; początek naboru wniosków dla
beneficjentów - po ogłoszeniu naboru przez banki;
 nabór wniosków dla WFOŚiGW od 10.08.2015 do wyczerpania środków; początek naboru
wniosków dla beneficjentów - po ogłoszeniu naboru przez WFOŚiGW.
Edukacja ekologiczna
Przedsięwzięcia edukacyjne, przyczyniające się do realizacji zasad zrównoważonego rozwoju, wsparcia
w zakresie realizacji polityki ochrony środowiska oraz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, w
szczególności w zakresie:
 ochrony atmosfery i klimatu;
 bezpieczeństwa ekologicznego;
 ochrony przed hałasem;
 ochrony przed promieniowaniem jonizującym;
 gospodarki odpadami;
 różnorodności biologicznej lub gospodarowania na obszarach prawem chronionych;
 ochrony krajobrazu;
 racjonalnego gospodarowania zasobami;
 racjonalnego zagospodarowania terenów zurbanizowanych;
 ochrony wód i gospodarki wodnej;
4
Strona 4
 ochrony ekosystemów Morza Bałtyckiego;
polegające na realizacji następujących rodzajów przedsięwzięć:
1. Kształtowanie postaw społeczeństwa z wykorzystaniem mediów tradycyjnych i Internetu zorganizowane i kompleksowe projekty, uwzględniające zespół powiązanych ze sobą działań,
angażujące szereg odbiorców, wykorzystujące różnorodne narzędzia edukacyjne i nośniki
informacyjne (media tradycyjne-telewizja, w tym idea placement, radio, prasa, outdoor, itp.
oraz elektroniczne np. internet, aplikacje mobilne), mające na celu wykreowanie pożądanych
postaw i zachowań u relatywnie największej liczby osób wraz z badaniami świadomości
ekologicznej społeczeństwa oraz produkcja i dystrybucja filmów i programów telewizyjnych i
radiowych.
2. Aktywizacja społeczeństwa dla zrównoważonego rozwoju - zorganizowane, kompleksowe
projekty, bezpośrednio angażujące odbiorcę, wyzwalające jego długofalową aktywność w
obszarze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju realizowane w formie działań
warsztatowych, konkursowych, imprez edukacyjnych i innych tego typu narzędzi
popularyzujących powyższe zagadnienia tematyczne.
3. Kształcenie i wymiana najnowszej wiedzy oraz wsparcie systemu edukacji w obszarze ochrony
środowiska i zrównoważonego rozwoju wsparcie rozwoju specjalistycznych kompetencji grup
mających największy wpływ na kształtowanie środowiska poprzez organizacje konferencji,
szkoleń, seminariów, e- learningu itp.; profesjonalizacja animatorów edukacji ekologicznej,
produkcja interaktywnych pomocy dydaktycznych dla wszystkich poziomów nauczania.
4. Budowa, rozbudowa, adaptacja, remont, wyposażenie i doposażenie obiektów infrastruktury
służącej edukacji ekologicznej Tworzenie wyposażenie i doposażenie centrów edukacyjnych
poświęconych zagadnieniom ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, mające wpływ
na unowocześnienie i uatrakcyjnienie oferty programowej obiektu lub regionu w
dostosowaniu do odbiorców, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych.
5
Strona 5
2 Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020
Wg Szczegółowego Opisu Osi priorytetowych wer. 1.0 z lipca 2015 r.
Oś priorytetowa I - Zmniejszenie emisyjności gospodarki
Działanie 1.1. Wspieranie
Poddziałanie 1.1.1 Wspieranie inwestycji dotyczących wytwarzania
wytwarzania i dystrybucji energii energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do
pochodzącej ze źródeł
sieci dystrybucyjnej/przesyłowej
odnawialnych
Wsparcie skierowane będzie na realizację projektów inwestycyjnych
dotyczących: budowy lub przebudowy jednostek wytwórczych
skutkujących zwiększeniem wytwarzania energii z odnawialnych źródeł
wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucyjnej/ przesyłowej.
Elementem projektu będzie przyłącze do sieci elektroenergetycznej lub
sieci ciepłowniczej należące do beneficjenta projektu (wytwórcy
energii).
Typy projektów
1. budowa, przebudowa instalacji skutkująca zwiększeniem mocy
zainstalowanej lądowych farm wiatrowych;
zainstalowanej jednostek wykorzystujących biomasę;
zainstalowanej jednostek wykorzystujących biogaz;
zainstalowanej jednostek wykorzystujących wodę lub energię
promieniowania słonecznego lub energię geotermalną.
W szczególności wsparcie będzie obejmować budowę lub przebudowę
jednostek wytwarzania energii wykorzystujących energię wiatru (pow.
5 MWe ), biomasę (pow. 5 MWth/MWe), biogaz (pow. 1 MWe), wodę
(pow. 5 MWe), a także energię promieniowania słonecznego (pow. 2
MWe/MWth) i energię geotermalną (pow. 2 MWth15).
Beneficjenci: brak danych
Podmiot odpowiedzialny Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej
Tryb konkursowy
Poddziałanie 1.1.2. Wspieranie projektów dotyczących budowy oraz
przebudowy sieci umożliwiających przyłączanie jednostek
wytwarzania energii z OZE
Wsparcie zostanie skierowane na projekty dotyczące budowy lub
przebudowy sieci elektroenergetycznej skutkującej zwiększeniem
przepustowości infrastruktury elektroenergetycznej umożliwiającej
przyłączanie nowych mocy wytwórczych z odnawialnych źródeł energii
do sieci elektroenergetycznej Operatora Systemu Przesyłowego (OSP)
lub sieci elektroenergetycznych Operatorów Systemów
Dystrybucyjnych (OSD) o napięciu 110 kV.
Typy projektów:
Budowa oraz przebudowa sieci elektroenergetycznej o napięciu co
najmniej 110 kV służącej podłączeniu OZE umożliwiających przyłączenie
jednostek wytwarzania energii z OZE do KSE oraz sieci dystrybucyjnej o
napięciu 110 kV.
Beneficjenci
 Operator Systemu Przesyłowego
 Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych
Podmiot odpowiedzialny: Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut
Badawczy
Tryb pozakonkursowy
6
Strona 6
Działanie 1.2 Promowanie
efektywności energetycznej i
korzystania z odnawialnych
źródeł energii w
przedsiębiorstwach
W ramach działania wspierane są przedsięwzięcia wynikające z
przeprowadzonego audytu energetycznego przedsiębiorstwa, zgodne z
obwieszczeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2012 r. w
sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie
efektywności energetycznej, mające na celu poprawę efektywności
energetycznej, a także zmierzające ku temu zmiany technologiczne w
istniejących obiektach, instalacjach i urządzeniach technicznych w tym
m.in.:
1. przebudowa linii produkcyjnych na bardziej efektywne
energetycznie;
2. głęboka, kompleksowa modernizacja energetyczna35
budynków w przedsiębiorstwach36 ;
3. zastosowanie technologii efektywnych energetycznie w
przedsiębiorstwach, poprzez przebudowę lub wymianę na
energooszczędne urządzeń i instalacji technologicznych,
oświetlenia, oraz ciągów transportowych linii produkcyjnych;
4. budowa lub przebudowa lokalnych źródeł ciepła (w tym
wymiana źródła na instalację OZE);
5. zastosowanie technologii odzysku energii wraz z systemem
wykorzystania energii ciepła odpadowego w ramach
przedsiębiorstwa.
Integralną częścią projektu powinno być wprowadzenie inteligentnych
systemów zarządzania energią w przedsiębiorstwie (o ile beneficjent
nie posiada już takiego systemu dotyczącego zarządzania danym
komponentem gospodarki energetycznej przedsiębiorstwa i o ile jest to
uzasadnione ekonomicznie).
Gospodarki Wodnej
Tryb konkursowy
7
Strona 7
Działanie 1.3 Wspieranie
efektywności energetycznej w
budynkach
Poddziałanie1.3.1. Wspieranie efektywności energetycznej w
budynkach użyteczności publicznej
Typy projektów:
1. Wsparcie projektów inwestycyjnych dotyczących głębokiej
kompleksowej modernizacji energetycznej budynków
publicznych obejmującej takie elementy jak:
 ocieplenie, przegród zewnętrznych obiektu, w tym ścian
zewnętrznych, podłóg, dachów i stropodachów wymiana okien,
drzwi zewnętrznych;
 wymiana oświetlenia na energooszczędne;
 przebudowa systemów grzewczych (lub podłączenie bardziej
energetycznie i ekologicznie efektywnego źródła ciepła);
 instalacja/przebudowa systemów chłodzących, w tym również z
zastosowaniem OZE;
 budowa i przebudowa systemów wentylacji i klimatyzacji
 zastosowanie automatyki pogodowej;
 zastosowanie systemów zarządzania energią w budynku;
 budowa lub przebudowa wewnętrznych instalacji odbiorczych oraz
likwidacja dotychczasowych nieefektywnych źródeł ciepła;
 instalacja mikrokogeneracji lub mikrotrigeneracji na potrzeby
własne;
 instalacja OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, jeśli
to wynika z przeprowadzonego audytu energetycznego;
 opracowanie projektów modernizacji energetycznej stanowiących
element projektu inwestycyjnego;
 instalacja indywidualnych liczników ciepła, chłodu oraz ciepłej
wody użytkowej;
 instalacja zaworów podpionowych i termostatów,
 tworzenie zielonych dachów i „żyjących, zielonych ścian”,
 przeprowadzenie audytów energetycznych jako elementu projektu
inwestycyjnego;
 modernizacja instalacji wewnętrznych ogrzewania i ciepłej wody
użytkowej.
2. Wsparcie projektu dotyczącego tzw. głębokiej kompleksowej
modernizacji energetycznej publicznych szkół artystycznych w
Polsce(zakres projektów zgodny z pkt. 1 powyżej) .
Beneficjenci:
 państwowe jednostki budżetowe,
 szkoły wyższe,
 organy władzy publicznej, w tym administracja rządowa oraz
nadzorowane lub podległe jej organy i jednostki organizacyjne,
 podmioty będące dostawcami usług energetycznych w rozumieniu
dyrektywy 2012/27/UE, działające na rzecz państwowych
jednostek budżetowych, szkół wyższych i organów władzy
publicznej,
 Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych.
Gospodarki Wodnej
Tryb pozakonkursowy: projekty dotyczące kompleksowej głębokiej
modernizacji energetycznej budynków będących własnością lub
zajmowanych przez instytucje rządowe oraz projekty wskazane na
liście dużych projektów.
Tryb konkursowy: projekty realizowane przez państwowe jednostki
budżetowe, szkoły wyższe, organy władzy publicznej, w tym
administracja rządowa oraz nadzorowane lub podległe jej organy i
jednostki organizacyjne
8
Strona 8
Poddziałanie 1.3.2 Wspieranie efektywności energetycznej w sektorze
mieszkaniowym
Zakres wsparcia w ramach Poddziałania wynikać musi z tzw.
planów gospodarki niskoemisyjnej oraz strategii
Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych miast wojewódzkich
i ich obszarów funkcjonalnych.
Wsparcie projektów inwestycyjnych dotyczących głębokiej
kompleksowej modernizacji energetycznej wielorodzinnych budynków
mieszkaniowych obejmującej takie elementy jak:
 ocieplenie przegród zewnętrznych obiektu, w tym ścian
zewnętrznych, podłóg, dachów i stropodachów, wymiana okien,
drzwi zewnętrznych;
 wymiana oświetlenia na energooszczędne (w częściach wspólnych
budynków);
 przebudowa systemów grzewczych lub podłączenie bardziej
efektywnego energetycznie i ekologicznie źródła ciepła;
 instalacja/przebudowa systemów chłodzących, w tym również z
zastosowaniem OZE;
 budowa lub przebudowa systemów wentylacji i klimatyzacji;
 zastosowanie automatyki pogodowej;
 zastosowanie systemów zarządzania energią w budynku;
 budowa lub przebudowa wewnętrznych instalacji odbiorczych oraz
likwidacja dotychczasowych nieefektywnych źródeł ciepła;
 instalacja mikrokogeneracji lub mikrotrigeneracji na potrzeby
własne;
 instalacja OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, jeśli
to wynika z przeprowadzonego audytu energetycznego;
 opracowanie projektów modernizacji energetycznej stanowiących
element projektu inwestycyjnego;
 instalacja indywidualnych liczników ciepła, chłodu oraz ciepłej
wody użytkowej;
 modernizacja instalacji wewnętrznych ogrzewania i ciepłej wody
użytkowej;
 instalacja zaworów podpionowych i termostatów,
 tworzenie zielonych dachów i „żyjących, zielonych ścian;
 przeprowadzenie audytów energetycznych jako elementu projektu
inwestycyjnego.
Gospodarki Wodnej
Tryb konkursowy
9
Strona 9
Poddziałanie 1.3.3 Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla
sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w
zakresie efektywności energetycznej oraz OZE
Działanie 1.4 Rozwijanie i
wdrażanie inteligentnych
systemów dystrybucji
działających na niskich i średnich
poziomach napięcia.
Wsparcie w ramach projektu dotyczącego systemu wsparcia
doradczego w zakresie efektywności energetycznej i OZE obejmować
będzie:
 przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń oraz działań
informacyjno-edukacyjnych w zakresie efektywności
energetycznej, OZE i rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla
sektora publicznego, mieszkaniowego, przedsiębiorców oraz
społeczeństwa;
 szkolenia dla doradców energetycznych przygotowujących ich do
prowadzenia usług doradczych,
 nieodpłatne usługi doradcze związane z przygotowaniem,
weryfikacją i wdrożeniem planów gospodarki niskoemisyjnej
(PGN/SEAP)62 oraz informowanie społeczeństwa w zakresie
efektywności energetycznej, OZE oraz gospodarki niskoemisyjnej;
 monitorowanie wdrażania planów gospodarki niskoemisyjnej
(PGN/SEAP);
 usługi doradcze związanie z przygotowaniem i wdrożeniem
inwestycji w zakresie efektywności energetycznej i OZE m.in. z
uwzględnieniem wykorzystania instrumentów finansowych;
 promowanie gospodarki niskoemisyjnej;

budowanie platformy wymiany doświadczeń i bazy wiedzy (best
practices).
Beneficjenci:
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Podmiot odpowiedzialny Ministerstwo Gospodarki
Tryb pozakonkursowy
Poddziałanie 1.4.1. Wsparcie budowy inteligentnych sieci
elektroenergetycznych o charakterze pilotażowym i demonstracyjnym
Typy projektów:
1. Budowa lub przebudowa systemów dystrybucyjnych średniego i
niskiego napięcia związane z wdrożeniem technologii inteligentnych
sieci dedykowanych ograniczaniu zużycia energii i/lub zwiększeniu
możliwości przyłączeniowych OZE, w tym np. wymiana
transformatorów oraz, jako element stanowiący integralną część
projektu, inteligentny system pomiarowy;
2. kompleksowe pilotażowe i demonstracyjne projekty wdrażające
inteligentne rozwiązania na danym obszarze mające na celu
racjonalizację zużycia energii i/lub optymalizację wykorzystania energii
wytworzonej z OZE.
Beneficjenci:
Przedsiębiorstwa energetyczne
Podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Gospodarki
Tryb pozakonkursowy
10
Strona 10
Poddziałanie 1.4.2.Ogólnopolski program popularyzacji wiedzy i
promocji inteligentnych systemów przesyłu i dystrybucji energii
Wsparcie w ramach działań związanych z popularyzacją wiedzy i
promocji inteligentnych systemów przesyłu i dystrybucji energii
obejmować będzie:
 opracowanie strategii działań marketingowych wraz z badaniem
efektywności działań edukacyjnych, mających na celu
popularyzację wiedzy dotyczącej rynku energii wśród odbiorców
końcowych,
 opracowanie rekomendacji w zakresie niezbędnych działań
służących poprawie świadomości odbiorców w zakresie rynku
energii elektrycznej oraz możliwych sposobów zarządzania i
optymalizacji zużycia energii,
 przeprowadzenie kampanii informacyjnej, wraz z przygotowaniem
badania końcowego, wniosków oraz rekomendacji dalszych
działań.
Beneficjenci:
Urząd Regulacji Energetyki
Podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Gospodarki
Tryb pozakonkursowy
Działanie 1.5 Efektywna
dystrybucja ciepła i chłodu.
Inwestycje muszą wynikać z uprzednio przygotowanych planów
gospodarki niskoemisyjnej oraz strategii ZIT miast wojewódzkich
Typy projektów:
1. przebudowa istniejących systemów ciepłowniczych i sieci chłodu,
celem zmniejszenia strat na przesyle i dystrybucji;
2. budową przyłączy do istniejących budynków i instalacja węzłów
indywidualnych skutkująca likwidacją węzłów grupowych
3. budowa nowych odcinków sieci cieplnej wraz z przyłączami i węzłami
ciepłowniczymi w celu likwidacji istniejących lokalnych źródeł ciepła
opalanych paliwem stałym;
4. podłączenia budynków do sieci ciepłowniczej mające na celu
likwidację indywidualnych i zbiorowych źródeł niskiej emisji
Beneficjenci


przedsiębiorcy
jednostki samorządu terytorialnego oraz działające w ich imieniu
 spółdzielnie mieszkaniowe
 podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji
obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego nie
będące przedsiębiorcami.
Podmiot odpowiedzialny: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej
Tryb pozakonkursowy
Działanie 1.6 Promowanie
wykorzystywania
wysokosprawnej kogeneracji
ciepła i energii elektrycznej w
oparciu o zapotrzebowanie na
ciepło użytkowe
Poddziałanie 1.6.1. Źródła wysokosprawnej kogeneracji
Typy projektów
1. w przypadku instalacji spalania paliw o nominalnej mocy cieplnej
powyżej 20 MW w paliwie wprowadzonym do instalacji: budowa,
przebudowa jednostek wysokosprawnej kogeneracji oraz przebudowa
istniejących jednostek na jednostki wysokosprawnej kogeneracji
wykorzystujące biomasę jako paliwo;
2. w przypadku instalacji spalania paliw o nominalnej mocy cieplnej
mniejsze lub równej 20 MW w paliwie wprowadzonym do instalacji:
 budowa, uzasadnionych pod względem ekonomicznym, nowych
jednostek wysokosprawnej kogeneracji o jak najmniejszej z
11
Strona 11
możliwych emisji CO2 oraz innych zanieczyszczeń powietrza (w
przypadku paliw pochodzących z OZE lub paliw kopalnych). W
przypadku nowych jednostek kogeneracji powinno zostać
osiągnięte co najmniej 10% uzysku efektywności energetycznej w
porównaniu do rozdzielonej produkcji energii cieplnej i
elektrycznej przy zastosowaniu
najlepszych dostępnych technologii
 przebudowa istniejących instalacji na instalacje wykorzystujące
jednostki wysokosprawnej kogeneracji skutkująca redukcją CO2 o
co najmniej 30% w porównaniu do strumienia ciepła w istniejącej
instalacji. Dopuszczona jest pomoc inwestycyjna dla jednostek
wysokosprawnej kogeneracji spalających paliwa kopalne pod
warunkiem, że jednostki te nie zastępują urządzeń o niższej emisji,
a inne alternatywne rozwiązania byłyby mniej efektywne i bardziej
emisyjne;
3. realizacja kompleksowych projektów (spełniających kryteria z
punktów 1 lub 2 dotyczących budowy nowych lub przebudowy
istniejących jednostek wysokosprawnej kogeneracji wraz z sieciami
ciepłowniczymi lub sieciami chłodu, dzięki którym możliwe będzie
wykorzystania ciepła / chłodu powstałego w danej instalacji.
Beneficjenci:
 przedsiębiorcy,
 jednostki samorządu terytorialnego oraz działające w ich imieniu
 podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji
będące przedsiębiorcami,
 spółdzielnie mieszkaniowe
 podmioty będące dostawcami usług energetycznych w rozumieniu
dyrektywy 2012/27/UE działające na rzecz jednostek samorządu
terytorialnego
Gospodarki Wodnej
Tryb konkursowy
Poddziałanie 1.6.2. Sieci ciepłownicze i chłodnicze dla źródeł
wysokosprawnej kogeneracji
Zakres interwencji w poddziałaniu 1.6.2 musi wynikać z planów
gospodarki niskoemisyjnej oraz Strategii Zintegrowanych Inwestycji
Terytorialnych miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych.
Typy projektów
1. budowa sieci ciepłowniczych lub sieci chłodu (w tym przyłączy)
umożliwiająca wykorzystanie energii cieplnej wytworzonej w źródłach
wysokosprawnej kogeneracji;
2. wykorzystanie ciepła odpadowego wyprodukowanego w układach
wysokosprawnej kogeneracji w ramach projektów rozbudowy/budowy
sieci ciepłowniczych;
3. budowa sieci cieplnych lub sieci chłodu umożliwiająca wykorzystanie
ciepła wytworzonego w warunkach wysokosprawnej kogeneracji, ciepła
odpadowego, ciepła z instalacji OZE, a także powodującej zwiększenie
wykorzystania ciepła wyprodukowanego w takich instalacjach.
Beneficjenci
 przedsiębiorcy,
 jednostki samorządu terytorialnego oraz działające w ich imieniu
12
Strona 12



podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji
będące przedsiębiorcami,
spółdzielnie mieszkaniowe
podmioty będące dostawcami usług energetycznych w rozumieniu
dyrektywy 2012/27/UE działające na rzecz jednostek samorządu
terytorialnego
Gospodarki Wodnej
Tryb pozakonkursowy
Oś priorytetowa II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu.
Działanie 2.4 Ochrona przyrody i
Typ projektu:
edukacja ekologiczna
Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony
środowiska i efektywnego wykorzystania jego zasobów
Wspierane będą działania mające na celu zwiększenie świadomości
społecznej i zaangażowania obywateli w aktywną ochronę środowiska
oraz kształtowanie postaw proekologicznych. Przewiduje się dotarcie
do odbiorców zarówno poprzez kampanie edukacyjno – promocyjne
realizowane za pośrednictwem mediów jak i poprzez działania
skierowane bezpośrednio do dzieci i młodzieży szkolnej. Zakres
tematyczny realizowanych projektów będzie wynikał z sektorowych
dokumentów strategicznych, odnoszących się do poszczególnych
aspektów edukacji zrównoważonego rozwoju m.in.: powstrzymywanie
utraty różnorodności biologicznej, efektywne korzystanie z zasobów (w
tym gospodarka odpadami, gospodarka wodna), ochrona powietrza.
Beneficjenci:
 Ministerstwo Środowiska
 Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.
 Regionalne dyrekcje ochrony środowiska
 parki narodowe.
 jednostki administracji rządowej lub samorządowej
 jednostki badawczo-naukowe
 uczelnie.
 pozarządowe organizacje ekologiczne - POE
 jednostki organizacyjne Lasów Państwowych
 urzędy morskie
Gospodarki Wodnej
Tryb konkursowy i pozakonkursowy w zależności od typu
szczegółowego przedsięwzięcia
3.1 Rozwój drogowej i lotniczej
Typy projektów:
sieci TEN-T
1. budowa, przebudowa lub rozbudowa dróg do parametrów dróg
ekspresowych i autostrad w sieci TEN-T oraz
2. budowa, przebudowa dróg w warszawskim miejskim węźle sieci
bazowej ujętych w planach pracy korytarzy sieci bazowej TEN-T,
3. usprawnienie metod zarządzania ruchem drogowym (systemy ITS),
4. poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego na krajowej sieci
drogowej , w tym:
 przebudowa miejsc szczególnie niebezpiecznych (inżynieria) w sieci
TEN-T,
 budowa infrastruktury techniczno-informatycznej i zakup sprzętu
dla służb prewencji i kontroli w ruchu drogowym, w tym pojazdów
z niezbędnym specjalistycznym wyposażeniem (nadzór),
13
Strona 13

zakup sprzętu dla służb drogowego ratownictwa technicznego, w
tym pojazdów z niezbędnym specjalistycznym wyposażeniem
(ratownictwo),
 kampanie medialne, szkolenia i inne działania informacyjne
(edukacja).
5. poprawa bezpieczeństwa ruchu lotniczego w sieci bazowej TEN-T, w
tym:
 zakup urządzeń i systemów do kontroli, osób, bagażu, ładunków i
poczty,
 budowa obiektów oraz zakup sprzętu bezpośrednio służących do
poprawy bezpieczeństwa wykonywania operacji lotniczych w
strefie airside,
 dostosowanie i modernizacja infrastruktury oraz zakup sprzętu dla
zapewnienia ochrony w obszarze obsługi ruchu pasażerskiego i
towarowego (security)
 budowa obiektów infrastruktury komunikacji, nawigacji i
dozorowania, rozbudowa i modernizacja systemów zarządzania
ruchem lotniczym oraz dla zapewnienia bezpieczeństwa
pożarowego (safety),
 projekty związane z ochroną środowiska lub
łagodzeniem/ograniczeniem negatywnego oddziaływania portów
lotniczych na środowisko naturalne, w tym m. in. inwestycje
przyczyniające się do monitoringu i/lub redukcji poziomu hałasu,
emisji zanieczyszczeń do powietrza, gleby i wody, podniesienia
efektywności energetycznej, poprawy gospodarki wodnościekowej, ochrony różnorodności biologicznej, zapewnienia
dostępności alternatywnych paliw ekologicznych.
6. prace przygotowawcze dla ww. typów inwestycji
realizowanych po 2020 r.
Beneficjenci:
 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
 Miasto Stołeczne Warszawa
 Główny Inspektorat Transportu Drogowego
 Komenda Główna i Komendy Wojewódzkie Policji
 Komenda Główna i Komendy Wojewódzkie Państwowej Straży
Pożarnej
 Sekretariat Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
 Podmioty zarządzające portami lotniczymi w sieci bazowej
TEN-T
 Krajowy organ zarządzania przestrzenią powietrzną
Podmiot odpowiedzialny: Centrum Unijnych Projektów
Transportowych
Tryb konkursowy projekty wpisujące się w typ projektów 5 (podmioty
zarządzające portami lotniczymi w sieci bazowej TEN-T).
Tryb pozakonkursowy projekty wpisujące się w typy projektów 1-4, 5
(krajowy organ zarządzania przestrzenią powietrzną) oraz prace
przygotowawcze (typ projektu 6) dla tych typów projektów.
Oś priorytetowa IV infrastruktura drogowa dla miast
Działanie 4.1 Zwiększenie
Typy projektów:
dostępności transportowej
1. budowa obwodnic na drogach krajowych (w tym ekspresowych) w
ośrodków miejskich leżących w
TEN-T,
sieci drogowej TEN-T i odciążenie 2. projekty na drogowej sieci TEN-T poprawiające dostępność miast,
miast od nadmiernego ruchu
takie jak: budowa, przebudowa tras wylotowych z miast w ciągach dróg
drogowego.
krajowych (w tym ekspresowych) oraz odcinki tych dróg przy miastach,
14
Strona 14
4.2 Zwiększenie dostępności
transportowej ośrodków
miejskich leżących poza siecią
drogową TEN-T i odciążenie miast
od nadmiernego ruchu
drogowego
3. budowa, przebudowa dróg krajowych w TEN-T w miastach na
prawach powiatu, w tym tras wylotowych (z możliwością
uwzględnienia inwestycji z zakresu BRD – inżynieria, ITS),
4. prace przygotowawcze dla typów inwestycji, określonych w typie
projektu nr 1 i 2, realizowanych po 2020 r.
Beneficjenci:
 GDDKIA;
 jednostki samorządu terytorialnego miast na prawach
powiatu, w tym miast zaliczonych do węzłów miejskich sieci
bazowej TEN-T oraz ich jednostki organizacyjne
Transportowych
Tryb konkursowy projekty wpisujące się w typy projektów 3
realizowanych na obszarze regionów słabiej rozwiniętych.
Tryb pozakonkursowy projekty wpisujące się w typy projektów 1-2, 4.
Typy projektów:
1. budowa obwodnic na drogach krajowych (w tym ekspresowych)
poza TEN-T,
2. projekty poza drogową siecią TEN-T poprawiające dostępność miast,
takie jak: budowa, przebudowa tras wylotowych z miast w ciągach dróg
krajowych (w tym ekspresowych), oraz odcinki tych dróg przy miastach,
3. budowa, przebudowa dróg krajowych poza TEN-T w miastach na
prawach powiatu, w tym tras wylotowych (z możliwością
uwzględnienia inwestycji z zakresu BRD – inżynieria, ITS),
4. prace przygotowawcze dla typów inwestycji, określonych w typie
projektu nr 1 i 2, realizowanych po 2020 r.
Beneficjenci:
 GDDKiA
 jednostki samorządu terytorialnego miast na prawach powiatu
oraz ich jednostki organizacyjne
Transportowych
Tryb konkursowy projekty wpisujące się w typy projektów 3
realizowanych na obszarze regionów słabiej rozwiniętych.
Tryb pozakonkursowy projekty wpisujące się w typy projektów 1-2, 4
Oś priorytetowa V Rozwój transportu kolejowego w Polsce
5.1 Rozwój kolejowej sieci TEN-T
Typy projektów:
1. budowa, modernizacja i rehabilitacja linii kolejowych, w tym z
możliwością:
trakcyjnego i sieci trakcyjnej, systemów sterowania ruchem kolejowym,
systemów usprawniających zarządzanie przewozami pasażerskimi i
towarowymi oraz obiektów inżynieryjnych
2. zabudowa ERTMS na liniach kolejowych,
3. unowocześnienie (zakup lub modernizacja) taboru kolejowego do
realizacji przewozów pasażerskich o charakterze ponadregionalnym,
wraz z niezbędną infrastrukturą służącą jego utrzymaniu, w tym taboru
i urządzeń niezbędnych do przygotowania składów/pociągów dla ruchu
pasażerskiego (np. lokomotywy manewrowe), zakup i modernizacja
taboru kolejowego do realizacji przewozów towarowych,
4. modernizacja lub przebudowa dworców, w tym infrastruktury
obsługi podróżnych, w tym dostosowanie do wymagań technicznych
związanych z obsługą osób o ograniczonej możliwości poruszania się,
określonych w Decyzji KE ws. TSI PRM262, a także polegające na
poprawie elementów infrastruktury lub montażu systemów służących
15
Strona 15
5.2 Rozwój transportu
kolejowego poza TEN-T.
poprawie jakości świadczonych usług, takich jak systemy dynamicznej
informacji pasażerskiej, zakupu biletów, przechowywania bagażu,
systemy służące integracji z innymi rodzajami transportu i osiągnięciu
multimodalności itp.
5. horyzontalne projekty multilokalizacyjne mające na celu
zastosowanie systemowych rozwiązań prowadzących do poprawy
konkurencyjności transportu kolejowego w Polsce, w tym m. in.:
 modernizacja przystanków kolejowych i innej infrastruktury
obsługi podróżnych i ich dostosowanie do potrzeb osób o
ograniczonej możliwości poruszania się,
 poprawa stanu technicznego obiektów inżynieryjnych na sieci
kolejowej (m. in. mostów, wiaduktów, kładek dla pieszych, przejść
pod torami, przepustów, tuneli liniowych, ścian oporowych),
 wzmocnienie zasilania trakcyjnego,
 likwidacja miejsc niebezpiecznych na liniach kolejowych np.
likwidacja lub zabezpieczenie nielegalnych przejść przez tory,
modernizacja niestrzeżonych przejść przez tory lub kładek nad
/przejść pod torami, modernizacja przejazdów drogowokolejowych lub ich zastępowanie skrzyżowaniami
dwupoziomowymi, zabudowa elementów infrastruktury o
podwyższonych parametrach bezpieczeństwa (np. rozjazdy,
systemy srk),
6. prace przygotowawcze dla ww. typów inwestycji realizowanych po
2020 r.
Możliwość realizacji projektów integrujących w sobie ww. typy
projektów.
Beneficjenci:
 zarządcy infrastruktury kolejowej
 podmioty zarządzające infrastrukturą dworcową
 przedsiębiorstwa kolejowych przewozów pasażerskich
 spółki powołane specjalnie w celu prowadzenia działalności
polegającej na wynajmowaniu/leasingu taboru kolejowego
(tzw. ROSCO – rolling stock leasing companies)
 przedsiębiorstwa kolejowe przewozów towarowych jednostki
samorządu terytorialnego, w tym ich związki i porozumienia,
lub działające w ich imieniu jednostki i spółki specjalnego
przeznaczenia
Podmiot odpowiedzialny Centrum Unijnych Projektów
Transportowych
Tryb konkursowy: projekty wpisujące się w typy projektów 3.
Tryb pozakonkursowy: projekty wpisujące się w typy projektów 1-2, 46.
Typy projektów:
A: Kolej poza TEN-T:
1. typy projektów analogiczne jak w przypadku działania 5.1,
2. projekty na rzecz poprawy bezpieczeństwa na kolei, w tym:
 doposażenie jednostek służb ratowniczych (ratownictwo
techniczne) w pojazdy i/lub specjalistyczny sprzęt techniczny,
 tworzenie centralnych systemów monitorowania
bezpieczeństwa ruchu kolejowego, jak również organizacja
kampanii i szkoleń o zasięgu ogólnokrajowym służących
wzrostowi świadomości społecznej w zakresie unikania
zagrożeń występujących przy prowadzeniu ruchu kolejowego,
 zakup lub modernizacja pojazdów kolejowych i urządzeń
niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa na całej sieci linii
kolejowych.
16
Strona 16
B: Kolej miejska:
1. budowa, modernizacja i rehabilitacja linii kolejowych, w tym z
możliwością:
 instalacji ERTMS,
 budowy i modernizacji przystanków kolejowych, systemów
zasilania trakcyjnego i sieci trakcyjnej, systemów sterowania
ruchem kolejowym, systemów usprawniających zarządzanie
przewozami pasażerskimi oraz obiektów inżynieryjnych,
3. unowocześnienie (zakup lub modernizacja) taboru
kolejowego, wraz z niezbędną infrastrukturą służącą jego
utrzymaniu, w tym taboru i urządzeń niezbędnych do
przygotowania składów/pociągów dla ruchu pasażerskiego
(np. lokomotywy manewrowe).
Beneficjenci:
 zarządcy infrastruktury kolejowej
 podmioty zarządzające infrastrukturą dworcową
 służby ratownicze zarządcy infrastruktury kolejowej,
 Komenda Główna i Komendy Wojewódzkie Państwowej Straży
Pożarnej
 Urząd Transportu Kolejowego;
 przedsiębiorstwa kolejowych przewozów pasażerskich
 spółki powołane specjalnie w celu prowadzenia działalności
polegającej na wynajmowaniu/leasingu taboru kolejowego
(tzw. ROSCO – rolling stock leasing companies;
 przedsiębiorstwa kolejowe przewozów towarowych;
 jednostki samorządu terytorialnego, w tym ich związki i
porozumienia, lub działające w ich imieniu jednostki i spółki
specjalnego przeznaczenia.
Transportowych
Tryb konkursowy
w przypadku projektów realizowanych w ramach grupy:
A: Kolej poza TEN-T tylko projekty dotyczące zakupu/modernizacji
taboru kolejowego
B: Kolej miejska (konkurs, w tym konkurs zamknięty dla projektów
infrastrukturalnych wpisanych do kontraktu terytorialnego).
Tryb pozakonkursowy
w przypadku projektów realizowanych w ramach grupy A: Kolej poza
TEN-T (z wyjątkiem projektów zakupu/modernizacji taboru kolejowego)
Oś priorytetowa VI Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach
6.1 Rozwój publicznego
Typy projektów:
transportu zbiorowego w
1. Inwestycje infrastrukturalne: adaptacja, budowa, przebudowa,
miastach.
rozbudowa sieci transportu miejskiego, w tym m.in.:
 budowa, przebudowa, rozbudowa układu torowego na trasach,
pętlach, bocznicach oraz zajezdniach,
 budowa linii metra,
 budowa, przebudowa, rozbudowa sieci energetycznej i podstacji
trakcyjnych tramwajowych, trolejbusowych,
 przebudowa, rozbudowa281 dróg mająca na celu wprowadzenie
ruchu uprzywilejowanego lub uprzywilejowanie ruchu istniejącego
pojazdów publicznego transportu zbiorowego,
 wyposażenie dróg, ulic, torowisk w obiekty inżynieryjne i
niezbędne urządzenia drogowe służące bezpieczeństwu ruchu
pojazdów transportu publicznego,
17
Strona 17

wyposażenie dróg, ulic w infrastrukturą służącą obsłudze
transportu publicznego (np. zatoki, podjazdy, zjazdy) oraz
pasażerów (np. przystanki, wyspy),
 budowa, przebudowa i rozbudowa węzłów przesiadkowych282 w
tym systemy parkingów dla samochodów „Parkuj i Jedź” („Park &
Ride”) oraz dla rowerów („Bike & Ride”).
2. Inwestycje taborowe: zakup, modernizacja taboru szynowego
(tramwajowego, metra), trolejbusowego i autobusowego wraz z
niezbędną infrastrukturą służącą do jego utrzymania (np. zaplecza
techniczne do obsługi i konserwacji taboru, miejsca i urządzenia
zasilania paliwem alternatywnym).
Możliwość realizacji projektów integrujących w sobie ww. typy
projektów. Inwestycje z zakresu ITS poprawiającego funkcjonowanie
transportu publicznego oraz z zakresu budowy, przebudowy i
rozbudowy węzłów przesiadkowych mogą być realizowane tylko jako
element projektu, rozumianego również jako szersze zamierzenie
inwestycyjne wynikające ze Strategii ZIT i realizujące docelowe
rozwiązania komunikacyjne miast wojewódzkich i ich obszarów
funkcjonalnych.
Beneficjenci:
 jednostki samorządu terytorialnego (w tym ich związki i
porozumienia) - miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne
oraz działające w ich imieniu jednostki organizacyjne i spółki
specjalnego przeznaczenia
 zarządcy infrastruktury służącej transportowi miejskiemu ;
 operatorzy publicznego transportu zbiorowego
Transportowych
Tryb pozakonkursowy
Oś priorytetowa VII Poprawa bezpieczeństwa energetycznego
7.1 Rozwój inteligentnych
Typy projektów:
systemów magazynowania,
 budowa i/lub przebudowa sieci przesyłowych i dystrybucyjnych
przesyłu i dystrybucji energii
gazu ziemnego wraz z infrastrukturą wsparcia dla systemu z
wykorzystaniem technologii smart;
 budowa i/lub przebudowa sieci przesyłowych i dystrybucyjnych
energii elektrycznej o napięciu nie mniejszym niż 110kV z
wykorzystaniem funkcjonalności smart;
 budowa i/lub przebudowa magazynów gazu ziemnego;
 przebudowa możliwości regazyfikacji terminala LNG.
Beneficjenci:
 przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność
przesyłu, dystrybucji, magazynowania, regazyfikacji gazu
ziemnego
 przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłem i
dystrybucją energii elektrycznej
Podmiot odpowiedzialny Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut
Badawczy w Krakowie
Tryb pozakonkursowy
Wsparcie mogą uzyskać projekty dotyczące sieci elektroenergetycznych
i gazowych umieszczone na Liście Projektów Strategicznych dla
infrastruktury energetycznej w ramach POIiŚ.
18
Strona 18
3 Program rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020
Wg dokumentu zatwierdzonego w grudniu 2014 przez KE
I. Transfer wiedzy i działalność informacyjna
Poddziałanie Wsparcie dla działań Działania szkoleniowe organizowane w ramach tego poddziałania będą
w zakresie kształcenia
służyć rozwojowi umiejętności zawodowych rolników i właścicieli lasów
zawodowego i nabywania
i mogą obejmować w szczególności tematykę związaną z:
umiejętności.
zarządzaniem, technologią i organizacją produkcji w gospodarstwie, w
tym produkcji ekologicznej, bezpieczeństwem pracy, marketingiem,
rachunkowością, ubezpieczeniami w gospodarstwie, korzystaniem z
instrumentów finansowych, ochroną środowiska i klimatem (w tym
wykorzystanie OZE), wykorzystaniem TIK, spółdzielczością, tworzeniem
i funkcjonowaniem grup producentów, skróceniem łańcucha
żywnościowego.
Działania szkoleniowe prowadzone będą w formie kursów, szkoleń lub
warsztatów.
Poddziałanie Wsparcie dla
W ramach tego poddziałania realizowane będą operacje służące
projektów demonstracyjnych i
upowszechnianiu innowacyjnych rozwiązań i dobrych praktyk poprzez
działań informacyjnych
umożliwienie ostatecznym odbiorcom praktycznego zapoznania się z
rozwiązaniami, które zostały już przetestowane i są możliwe do
stosowania w sektorach produkcji rolnej, leśnej lub w przetwórstwie
rolno-spożywczym. Projekty mogą dotyczyć w szczególności technologii
i organizacji produkcji, przetwarzania produktów rolnych
wytwarzanych w gospodarstwie oraz rozwiązań związanych z ochroną
środowiska i klimatem, w tym OZE.
Poddziałanie będzie realizowane poprzez demonstracje, tj. praktyczne
sesje szkoleniowe.
Elementem demonstracji mogą być inwestycje dzięki którym możliwe
będzie dostosowanie obiektów demonstracyjnych do prowadzenia
zajęć praktycznych.
IV. Inwestycje w środki trwałe
Poddziałanie: Wsparcie inwestycji W ramach tego poddziałania będą realizowane wyłącznie takie rodzaje
w gospodarstwach rolnych
operacji, które będą przyczyniały się do poprawy ogólnych wyników
gospodarstwa. Poprzez poprawę ogólnych wyników gospodarstwa
rolnego rozumie się poprawę konkurencyjności i zwiększenie
rentowności gospodarstwa rolnego w wyniku jego restrukturyzacji.
Przez restrukturyzację rozumie się zmiany w gospodarstwie, które mają
na celu poprawę jego konkurencyjności i zwiększenie jego rentowności
oraz dokonywane z uwzględnieniem zmian w otoczeniu oraz
wewnętrznych potrzeb danego gospodarstwa.
Restrukturyzacja powinna być oparta o orientację rynkową.
Poprawa ogólnych wyników gospodarstwa rolnego fakultatywnie może
dotyczyć:
 poprawy efektywności korzystania z zasobów wodnych w
gospodarstwie,
 poprawy efektywności wykorzystania energii w gospodarstwie,
 zwiększenia wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w
gospodarstwie,
 redukcji emisji gazów cieplarnianych i amoniaku z rolnictwa w
gospodarstwie,
Operacje mogą dotyczyć produkcji produktów rolnych, żywnościowych
jak i nieżywnościowych, a także przygotowania do sprzedaży
produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie.
W tym poddziałaniu będą również realizowane inwestycje zbiorowe,
przez które rozumie się operacje realizowane przez co najmniej dwóch
19
Strona 19
rolników, dotyczące gospodarstw tych rolników, w nich realizowane i
przyczyniające się do poprawy ogólnych wyników tych gospodarstw.
Uzasadnione ekonomicznie wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
może stanowić element operacji.
Poddziałanie: Wsparcie inwestycji M.in.:
w przetwarzanie produktów
1. koszty budowy, modernizacji lub przebudowy budynków
rolnych, obrót nimi lub ich rozwój
produkcyjnych lub magazynowych i budowli stanowiących
infrastrukturę zakładów przetwórstwa, niezbędną do wdrożenia
inwestycji w zakresie zakupu maszyn i urządzeń lub infrastruktury
służącej ochronie środowiska
2. koszty zakupu (wraz z instalacją) lub leasingu zakończonego
przeniesieniem prawa własności: maszyn lub urządzeń do
przetwarzania, magazynowania lub przygotowania produktów do
sprzedaży, aparatury pomiarowej, kontrolnej oraz sprzętu do
sterowania procesem produkcji lub magazynowania, urządzeń
służących poprawie ochrony środowiska.
VII. Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich
Poddziałanie 1. Inwestycje
Operacje dotyczące zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania i
związane z tworzeniem,
oczyszczania ścieków komunalnych budowa lub modernizacja dróg
ulepszaniem lub rozbudową
lokalnych
wszystkich rodzajów małej
infrastruktury, w tym inwestycje
w energię odnawialną i w
oszczędzanie energii
Poddziałanie Wsparcie inwestycji
Wsparcie w ramach tego typu operacji obejmuje:
w tworzenie, ulepszanie i
 Budowę, modernizację lub wyposażanie budynków pełniących
rozwijanie podstawowych usług
funkcje kulturalne, w tym świetlic i domów kultury.
lokalnych dla ludności wiejskiej,
 Ukształtowanie przestrzeni publicznej zgodnie z wymaganiami ładu
w tym rekreacji i kultury, i
przestrzennego.
powiązanej infrastruktury
 budowę lub modernizację targowisk lub obiektów budowlanych
przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów.
Poddziałanie Wsparcie badań i
Wsparcie w ramach tego typu operacji obejmuje:
inwestycji związanych z
 odnawianie lub poprawę stanu zabytkowych obiektów
utrzymaniem, odbudową i
budowlanych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego,
poprawą stanu dziedzictwa
 zakup obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w
kulturowego i przyrodniczego
danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne.
wsi, krajobrazu wiejskiego i
miejsc o wysokiej wartości
przyrodniczej, w tym dotyczące
powiązanych aspektów
społeczno-gospodarczych oraz
środków w zakresie świadomości
środowiskowej
20
Strona 20
4 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Warszawie
PROGRAMY 2015
Osoby Fizyczne
OA-10 Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza poprzez modernizację indywidualnych
kotłowni, zakup i montaż kolektorów słonecznych, zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej, zakup
i montaż pomp ciepła
Cel programu
 zmniejszenie narażenia ludności na oddziaływanie dwutlenku węgla co2, pyłów pm2,5, pm10 oraz
innych zanieczyszczeń powstających w wyniku niskiej emisji zagrażających zdrowiu i życiu ludzi;
 wzrost udziału oze w finalnym zużyciu energii;
 propagowanie odnawialnych źródeł energii;
 upowszechnianie nowoczesnych technologii służących ograniczeniu niskiej emisji.
Typy naborów:




Modernizacja kotłowni – nabór zamknięty
Zakup i montaż pomp ciepła – nabór zamknięty
Zakup i montaż kolektorów - nabór zamknięty
Zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej od 15.07.2015r. do wyczerpania alokacji jednak nie później niż
do dnia 30.10.2015 r.
Samorządy lokalne
OA-7 Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza
Termin naboru: od 02.02.2015 r. do wyczerpania alokacji jednak nie później niż do dnia 30.10.2015 r.
Cel programu
 ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza;
 zmniejszenie narażenia ludności na oddziaływanie zanieczyszczeń powstających w wyniku niskiej
emisji zagrażającej zdrowiu i życiu ludzi
Dofinansowaniu podlegać będą przedsięwzięcia polegające na:
 modernizacji lokalnych źródeł ciepła tj. wymianie kotłowni lub palenisk węglowych na
gazowe, olejowe lub opalane biomasą, zastąpienie pieców gazowych olejowych lub
opalanych biomasą na źródło o wyższej niż dotychczas sprawności wytwarzania ciepła (z
wyłączeniem montażu pieca na węgiel lub ekogroszek);
 likwidacji starego źródła ciepła z jednoczesnym podłączeniem obiektu do sieci ciepłowniczej;
 rozbudowie sieci ciepłowniczej w celu podłączenia istniejących obiektów do sieci;
 budowie sieci gazowej połączonej z likwidacją lokalnych kotłowni;
 modernizacji systemów cieplnych o niskiej sprawności lub złym stanie technicznym, sieci
ciepłowniczych, budowie układów wysokosprawnej kogeneracji, a także wprowadzaniu
nowych technologii w zakładach przemysłowych, które pozwolą na ograniczenie emisji
zanieczyszczeń;
 wymianie starego taboru na tabor z silnikami spełniającymi obowiązujące normy EURO lub
silniki elektryczne w transporcie publicznym;
 inne zadania przynoszące efekt ekologiczny w zakresie ochrony atmosfery.
Beneficjenci:
 Jednostki samorządu terytorialnego (JST), ich związki oraz ich jednostki podległe;
21
Strona 21
 pozostałe osoby prawne;
 osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
Forma dofinansowania:
1. Pomoc finansowa może zostać udzielona w następujących formach:
 pożyczek;
 pożyczek długoterminowych i pomostowych, przeznaczonych na zachowanie płynności
finansowej przedsięwzięć współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej.
2. Fundusz dopuszcza możliwość udzielenia pomocy finansowej na to samo zadanie w różnych
opisanych wyżej formach, na podstawie oddzielnych umów.
3. Łączna kwota dofinansowania nie może przekroczyć 100 % kosztów kwalifikowanych zadania
OA-8 Wspieranie instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii
Termin naboru: od 15.07.2015r. do wyczerpania alokacji jednak nie później niż do dnia 30.10.2015 r.
Cel programu
 zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do
poziomu 15 % w 2020 roku dla Polski oraz wzrost tego wskaźnika w latach następnych;
 propagowanie odnawialnych źródeł energii;

upowszechnianie nowoczesnych technologii służących ograniczeniu niskiej emisji.
Beneficjenci
 Jednostki samorządu terytorialnego (JST) i ich związki oraz ich jednostki podległe;
Forma dofinansowania
3. pożyczek;
 pożyczek długoterminowych i pomostowych przeznaczonych na zachowanie płynności
finansowej przedsięwzięć współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej.
3. Łączna kwota dofinansowania nie może przekroczyć 100 % kosztów kwalifikowanych zadania.
 zakupie i montażu kolektorów słonecznych;
 zakupie i montażu pomp ciepła;
 zakupie i montażu instalacji fotowoltaicznych;
 budowie małych elektrowni wiatrowych do 200 kW;
 budowie elektrowni wiatrowych o mocy nie wyższej niż 5 MWe;
 budowie małych elektrowni wodnych;
 budowie biogazowni;
 wytwarzaniu energii elektrycznej i/lub ciepła z wykorzystaniem biogazu, powstałego w
procesach oczyszczania ścieków lub składowania odpadów;

inne zadania przynoszące efekt ekologiczny w zakresie odnawialnych źródeł energii.
OA-9 Wspieranie zadań z zakresu termomodernizacji oraz związanych z odzyskiem ciepła z
wentylacji
Cel programu

Zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną budynków.
Beneficjenci
 Jednostki samorządu terytorialnego (JST) i ich związki oraz ich jednostki podległe;
 osoby prawne;
22
Strona 22
 pożyczek;
finansowej przedsięwzięć współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej;
Dofinansowaniu podlegać będą przedsięwzięcia polegające na zmniejszeniu zapotrzebowania na
energię cieplną, tj.:
 kompleksowa termomodernizacja budynku;
 zastosowanie rekuperacji ciepła/ wentylacji z odzyskiem ciepła;
 inne zadania przynoszące efekt ekologiczny z zakresu ochrony atmosfery w postaci
ograniczenia zużycia energii cieplnej.
Maksymalny koszt jednostkowy możliwy do dofinansowania ze środków Funduszu wynosi:
 140 zł/m2 docieplenie ścian zewnętrznych (bez uwzględnienia ścian fundamentowych);
 200 zł/m2 docieplenie ścian fundamentowych;
 75 zł/m2 docieplenie stropodachu;
 200 zł/m2 docieplenie dachu;
 500 zł/m2 wymiana stolarki okiennej;
 1.200 zł/m2 wymiana drzwi zewnętrznych.
2015-OA-10A Modernizacja oświetlenia elektrycznego
Termin naboru: od 15.04.2015 r. do wyczerpania alokacji, ale nie później niż do 30.10.2015 r.
Cel programu

Zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną
Beneficjenci
 jednostki samorządu terytorialnego (JST) i ich związki oraz ich jednostki podległe;
 pożyczek;
finansowej przedsięwzięć współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej;
 Ograniczeniu zużycia energii elektrycznej i poszanowaniu energii elektrycznej poprzez
modernizację istniejącego oświetlenia.
Koszt kwalifikowany – koszt realizacji zadania, niezbędny dla osiągnięcia założonego efektu
ekologicznego.
23
Strona 23








koszt demontażu starych opraw elektrycznych i źródeł światła wraz z kosztami pracy
niezbędnego sprzętu (np. praca podnośnika).
koszt zakupu nowych opraw elektrycznych i źródeł światła.
koszt montażu opraw elektrycznych i źródeł światła wraz z kosztami pracy niezbędnego
sprzętu (np. praca podnośnika).
modernizacja i wymiana systemu sterowania oświetleniem (np. sterowanie nocne),
montaż urządzeń do inteligentnego sterowania oświetleniem.
koszt wymiany bezpieczników, zapłonników, przewodów elektrycznych od oprawy do
bezpieczników.
montaż sterowalnych układów redukcji mocy oraz stabilizacja napięcia zasilającego.
inne koszty niezbędne do uzyskania efektu ekologicznego
2015-OA-10C - "Poprawa jakości powietrza na terenie województwa mazowieckiego - ograniczenie
emisji zanieczyszczeń poprzez modernizację kotłowni"
Cel programu:
Poprawa jakości powietrza - ograniczenie dwutlenku węgla CO2, pyłów PM2,5, PM10 oraz innych
zanieczyszczeń powstających w wyniku niskiej emisji zagrażających zdrowiu i życiu ludzi.
Beneficjenci:
Jednostki samorządu terytorialnego (JST) reprezentujące osoby fizyczne (w tym wspólnoty
mieszkaniowe) nie prowadzące działalności gospodarczej w miejscu realizowanego zadania.
1. Wniosek o dofinansowanie składa się za pośrednictwem jednostki samorządu terytorialnego
(gminy). Gmina występuje do Funduszu jako wnioskodawca w imieniu osób fizycznych (w tym
wspólnot mieszkaniowych).
2. W miejscu realizowanego zadania nie może być prowadzona, jak również zarejestrowana
działalność gospodarcza.
3. Pomoc finansowa może zostać udzielona w formie dotacji.
4. Intensywność dofinansowania - dotacja do 75 % kosztów kwalifikowanych. Nie więcej niż 5.000 zł
dla jednego beneficjenta ostatecznego tj. bezpośrednio korzystającego z przyznanej dotacji.
Dofinansowaniem mogą być objęte przedsięwzięcia polegające na modernizacji indywidualnych
źródeł ciepła tj. wymianie kotłowni lub palenisk węglowych na gazowe, olejowe lub opalane
biomasą, zastąpienie pieców gazowych, olejowych lub opalanych biomasą na źródło o wyższej niż
dotychczas sprawności wytwarzania ciepła (z wyłączeniem montażu pieca na węgiel lub ekogroszek).
5. Program nie dotyczy modernizacji źródeł ciepła w nieruchomościach wykorzystywanych sezonowo
np. domów letniskowych.
Zapobieganie Zagrożeniom Środowiska i Poważnym Awariom oraz Usuwania ich Skutków
NZ-18 Zakup samochodów pożarniczych oraz sprzętu ratowniczego
Cel programu
 Unowocześnienie wyposażenia ratowniczego służb powołanych do zapobiegania, ograniczania
i likwidacji nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i poważnych awarii, umożliwiającego
zwiększenie skuteczności działania;
 ochrona terenów leśnych i cennych z przyrodniczego punktu widzenia;
 wspieranie zakupu sprzętu specjalistycznego dla służb ratowniczych w celu dostosowania do
standardów obowiązujących w Unii Europejskiej.
Beneficjenci
 Jednostki samorządu terytorialnego (JST);
24
Strona 24
 Ochotnicza Straż Pożarna;
 szkoły pożarnicze;
 Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.
 pożyczek;
 pożyczek, przeznaczonych na zachowanie płynności finansowej przedsięwzięć
współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej;
 dotacji.
2. Fundusz dopuszcza możliwość udzielenia pomocy finansowej na to samo zadanie
w różnych opisanych wyżej formach, na podstawie oddzielnych umów.
3. Łączna kwota dofinansowania nie może przekroczyć 100 % kosztów kwalifikowanych Zadania
 zakupie specjalnych samochodów pożarniczych różnych typów;
 zakupie sprzętu ratowniczego służącego do likwidacji lub ograniczania skutków
nadzwyczajnych zagrożeń i poważnych awarii.
WFOŚiGW prowadzi także nabory na przedsięwzięcia związane z edukacją ekologiczna.
5 Regionalny
Program
Operacyjny
Mazowieckiego na lata 2014-2020
Województwa
Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa
Małopolskiego na lata 2014-2020 Wg: Załącznik do Uchwały Nr 757/15 Zarządu Województwa
Małopolskiego z dnia 22 września 2015 r.
OŚ PRIORYTETOWA 4. PRZEJŚCIE NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ
Działanie 4.1
SZOOP nie zawiera żadnych informacji o działaniu
Odnawialne źródła energii
Działanie 4.2
Efektywność energetyczna
Działanie 4.3
Redukcja emisji zanieczyszczeń
6 Opis innych, wybranych sposobów finansowania:
6.1. Fundusz termomodernizacji i remontów
Fundusz Termomodernizacji i Remontów1 jest oparty na uregulowaniach ustawy z dnia 21 listopada
2008 roku o wspieraniu termomodernizacji i remontów (z późniejszymi zmianami).
1
Materiał na podstawie informacji udzielonych na stronie www.bgk.com.pl
25
Strona 25
Podstawowym celem tej ustawy jest pomoc finansowa dla Inwestorów chcących poprawić stan
techniczny istniejącego zasobu mieszkaniowego, w szczególności zaś części wspólnych budynków
wielorodzinnych. Działania BGK przewidują trzy rodzaje premii:
a) termomodernizacyjna – w wysokości 20 % kwoty kredytu wykorzystanego na realizację
przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jednak nie więcej, niż 16 % kosztów faktycznie poniesionych
na realizację przedsięwzięcia i dwukrotność przewidywanych rocznych kosztów oszczędności energii,
ustalonych na podstawie audytu energetycznego,
b) remontowa, związana z przedsięwzięciem termomodernizacyjnym, którego celem jest remont
budynku zawierający elementy mające wpływ na oszczędzanie energii (np. wymiana okien),
c) kompensacyjna, której celem jest rekompensata strat poniesionych przez właścicieli budynków
mieszkalnych w związku z obowiązującymi w latach 1994 – 2005 zasadami ustalania czynszów za najem
lokali kwaterunkowych znajdujących się w tych budynkach.












Premia termomodernizacyjna:
O premię termomodernizacyjną mogą się ubiegać właściciele lub zarządcy:
budynków mieszkalnych,
budynków zbiorowego zamieszkania,
budynków użyteczności publicznej stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego i
wykorzystywanych przez nie do wykonywania zadań publicznych,
lokalnej sieci ciepłowniczej,
lokalnego źródła ciepła.
Premia nie przysługuje jednostkom budżetowym i zakładom budżetowym.
Z premii mogą korzystać wszyscy Inwestorzy, bez względu na status prawny, a więc np.: osoby prawne
(np. spółdzielnie mieszkaniowe i spółki prawa handlowego), jednostki samorządu terytorialnego,
wspólnoty mieszkaniowe, osoby fizyczne, w tym właściciele domów jednorodzinnych.
Premia
termomodernizacyjna
przysługuje
w
przypadku
realizacji
przedsięwzięć
termomodernizacyjnych, których celem jest:
zmniejszenie zużycia energii na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej w budynkach
mieszkalnych, zbiorowego zamieszkania oraz budynkach stanowiących własność jednostek samorządu
terytorialnego, które służą do wykonywania przez nie zadań publicznych,
zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do w/w budynków - w wyniku wykonania
przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku z likwidacją lokalnego źródła
ciepła,
zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych
źródłach ciepła,
całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie
wysokosprawnej kogeneracji - z obowiązkiem uzyskania określonych w ustawie oszczędności w zużyciu
energii.
Warunkiem kwalifikacji przedsięwzięcia jest przedstawienie audytu energetycznego i jego pozytywna
weryfikacja przez BGK.
Wartość przyznawanej premii termomodernizacyjnej wynosi 20% wykorzystanego kredytu, nie więcej
jednak niż 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i
dwukrotność przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, ustalonych na podstawie
audytu energetycznego.
Premia remontowa
O premię remontową mogą się ubiegać właściciele lub zarządcy budynków wielorodzinnych, których
użytkowanie rozpoczęto przed dniem 14 sierpnia 1961 r.
Premia remontowa przysługuje wyłącznie:
osobom fizycznym,
wspólnotom mieszkaniowym z większościowym udziałem osób fizycznych,
spółdzielniom mieszkaniowym,
26
Strona 26





towarzystwom budownictwa społecznego.
Premia remontowa przysługuje w przypadku realizacji przedsięwzięć remontowych związanych z
termomodernizacją budynków wielorodzinnych, których przedmiotem jest:
remont tych budynków,
wymiana okien lub remont balkonów (nawet jeśli służą one do wyłącznego użytku właścicieli lokali),
przebudowa budynków, w wyniku której następuje ich ulepszenie,
wyposażenie budynków w instalacje i urządzenia wymagane dla oddawanych do użytkowania
budynków mieszkalnych, zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi
z obowiązkiem uzyskania określonych w ustawie oszczędności w zużyciu energii oraz zachowania
warunków dotyczących poziomu współczynnika kosztu przedsięwzięcia.
Warunkiem kwalifikacji przedsięwzięcia jest przedstawienie audytu remontowego i jego pozytywna
weryfikacja przez BGK.
Premia remontowa stanowi 20% kwoty kredytu wykorzystanego na realizację przedsięwzięcia
remontowego, jednak nie więcej niż 15% poniesionych kosztów przedsięwzięcia.
Wskaźnik kosztu przedsięwzięcia jest to stosunek kosztu przedsięwzięcia w przeliczeniu na
1m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, do ceny 1m2 powierzchni użytkowej budynku
mieszkalnego, ustalonej do celów obliczania premii gwarancyjnej za kwartał, w którym został złożony
wniosek o premię (remontową, kompensacyjną lub termomodernizacyjną).
Premia kompensacyjna




Premia kompensacyjna ma na celu rekompensatę strat poniesionych przez właścicieli budynków
mieszkalnych, w związku z obowiązującymi w okresie między 12 listopada 1994 roku a 25 kwietnia
2005 roku zasadami ustalania czynszów za najem lokali kwaterunkowych znajdujących się w tych
budynkach.
O premię kompensacyjną może się ubiegać inwestor będący osobą fizyczną, który zgodnie z art. 10 ust.
1 Ustawy jest:
właścicielem budynku mieszkalnego z co najmniej jednym lokalem kwaterunkowym i w dniu 25
kwietnia 2005 r. był właścicielem tego budynku,
właścicielem części budynku mieszkalnego i w dniu 25 kwietnia 2005 r. był właścicielem tej części
budynku mieszkalnego ( z lokalami kwaterunkowymi),
spadkobiercą osoby będącej właścicielem budynku mieszkalnego z co najmniej jednym lokalem
kwaterunkowym, która w dniu 25 kwietnia 2005 r. była właścicielem tego budynku,
spadkobiercą osoby będącej właścicielem części budynku mieszkalnego i w dniu 25 kwietnia 2005 r.
była właścicielem tej części budynku mieszkalnego ( z lokalami kwaterunkowymi).
W przypadku współwłasności budynku mieszkalnego albo części budynku mieszkalnego z co najmniej
jednym lokalem kwaterunkowym, inwestorem są:




łącznie wszyscy współwłaściciele będący osobami fizycznymi, którzy byli współwłaścicielami tego
budynku albo tej części budynku także w dniu 25 kwietnia 2005 r.,
lub
nabyli współwłasność tego budynku albo tej części w drodze spadkobrania od osoby będącej w tym
dniu właścicielem lub współwłaścicielem.
Premię kompensacyjną mogą otrzymać w/w osoby fizyczne, które realizują:
przedsięwzięcie remontowe,
remont budynku mieszkalnego jednorodzinnego.
27
Strona 27
Inwestor zainteresowany skorzystaniem z premii kompensacyjnej może sfinansować przedsięwzięcie
remontowe budynku mieszkalnego wielorodzinnego oraz remont budynku mieszkalnego
jednorodzinnego korzystając z kredytu lub ze środków własnych.


W przypadku inwestora:
finansującego przedsięwzięcie z kredytu - wniosek o przyznanie premii kompensacyjnej wraz z
wnioskiem o przyznanie premii remontowej składany jest w banku kredytującym. Premię
kompensacyjną przyznaje się łącznie z premią remontową,
finansującego przedsięwzięcie ze środków własnych - wniosek o przyznanie premii kompensacyjnej
wraz z dokumentami określającymi zakres rzeczowy i szacowane koszty prac składany jest
bezpośrednio w Centrali Banku Gospodarstwa Krajowego.
Premia kompensacyjna przeznaczona jest na refinansowanie całości lub części kosztów przedsięwzięcia
remontowego lub remontu budynku mieszkalnego jednorodzinnego poniesionych po podjęciu decyzji
o przyznaniu premii kompensacyjnej przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Bank Gospodarstwa Krajowego przyznaje premię kompensacyjną, w wysokości równej iloczynowi
wskaźnika kosztu przedsięwzięcia oraz kwoty wynoszącej 2 % wskaźnika przeliczeniowego za każdy
1 m2 powierzchni użytkowej lokalu kwaterunkowego za każdy rok, w którym obowiązywały w stosunku
do tego lokalu ograniczenia dotyczące wysokości czynszu za najem, w okresie od 12 listopada 1994 r.
do 25 kwietnia 2005 r., a w przypadku nabycia budynku albo części budynku po 12 listopada 1994 r. w
sposób inny niż w drodze spadkobrania - od dnia nabycia do dnia 25 kwietnia 2005 r.
Premia kompensacyjna przysługuje tylko raz w odniesieniu do budynku mieszkalnego albo części
budynku mieszkalnego.
6.2. Kredyty i pożyczki Banku Ochrony Środowiska
LP
1.
2.
nazwa
ECOKREDYT PV
Eco Pożyczka na zielone
zakupy
Skrócony opis
kredytowanie do 100% wartości zakupu i montażu instalacji fotowoltaicznej dla
osób fizycznych
1. Pożyczka dla osób fizycznych na zakup zielonych
produktów:
duże AGD (pralki, suszarki, pralko-suszarki, zmywarki, lodówki, piekarniki
itp.) posiadające klasę energooszczędnościową co najmniej A++,
2. rowery i inne sprzęty sportowe i rehabilitacyjne,
3. samochody i pojazdy elektryczne,
4. pobyt w ośrodkach sanatoryjnych,
5. urządzenia i usługi polegające na przystosowaniu samochodów
spalinowych do napędu elektronicznego, zasilania LPG, gazem ziemnym
itp.,
6. okna i/lub drzwi zewnętrzne termoizolacyjne o współczynniku przenikania
ciepła
a) dla okien U=1,5 W/m2 K lub niższym,
b) dla okien U=2,2 W/m2 K lub niższym,
7. pokrycia dachowe o naturalnym pochodzeniu (drewno, kamień, trzcina)
np. gont, dachówka ceramiczna, łupki,
8. kotły centralnego ogrzewania (gazowe, olejowe, węglowe niskoemisyjne,
elektryczne, opalane biomasą, w tym kominki),
9. systemy dociepleniowe,
10. pompy ciepła i/lub rekuperatory,
11. ekoarmatury (w szczególności: termo zawory, spłuczki dwufunkcyjne,
krany z fotokomórką, perlatory),
12. elektroniczne systemy zarządzania energią w budynkach,
28
Strona 28
13.
14.
15.
16.
17.
3.
Kredyt z premią
ekologiczną
4.
Kredyt ECO Inwestycje z
dofinansowaniem
NFOŚiGW
5.
Kredyt Energia na plus
6.
Kredyt z dobrą energią
7.
Kredyt Ekomontaż
domowe stacje uzdatniania wody z ujęć własnych,
systemy odzysku wody deszczowej,
przydomowe oczyszczalnie ścieków,
ogniwa fotowoltaiczne,
rower elektryczny GEOBIKE
Kredyt inwestycyjny z przeznaczeniem na ekomodernizację. Osiągając założony
efekt ekologiczny można otrzymać premię – nawet do 20% kwoty kredytu.
zakres inwestycji objętych premią ekologiczną:
- zmniejszenie zapotrzebowania na energię służącą do ogrzewania i
podgrzewania wody użytkowej w budynkach
- zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych i
lokalnych źródłach ciepła
- wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w
związku z likwidacją źródła lokalnego
- całkowita lub częściowa zamiana źródła energii na odnawialne lub
zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji
Obszar finansowania:
- przedsięwzięcia obejmujące realizację działań inwestycyjnych
w zakresie poprawy efektywności energetycznej i/lub zastosowania
odnawialnych źródeł energii,
- termomodernizacja budynku/ów i/lub zastosowanie odnawialnych
źródeł energii, realizowane poprzez zakup materiałów/ urządzeń/ technologii
zamieszczonych na liście LEME2
Finansowanie jest przeznaczone na przedsięwzięcia, które zredukują emisję CO2
oraz zmniejszą zużycie energii w obszarze budynków przemysłowych i
mieszkalnych oraz w obrębie infrastruktury przemysłowej. Kredyt może objąć
także budowę instalacji odnawialnych źródeł energii.
Długoterminowe finansowanie inwestycji w budowę odnawialnych źródeł
energii tj.:

biogazownie

elektrownie wiatrowe

elektrownie fotowoltaiczne

instalacje energetycznego wykorzystania biomasy

oraz inne projekty z zakresu energetyki odnawialnej.
Pozwala na sfinansowanie do 100% kosztów netto zakupu i/lub montażu
urządzeń tj.: kolektory słoneczne, pompy ciepła, rekuperatory, systemu
dociepleń budynków i wielu innych.
2
Na podstawie materiałów informacyjnych NFOŚiGW http://www.nfosigw.gov.pl
Lista LEME to lista kwalifikowanych materiałów i urządzeń (LEME – ang.: List of Eligible Materials and Equipment).
Lista LEME jest internetową bazą danych dla materiałów, urządzeń lub technologii zgrupowanych w odpowiednich
kategoriach technicznych. Wszystkie pozycje wymienione na liście charakteryzują się wymaganą przez Program NF
efektywnością energetyczną, co w praktyce oznacza zmniejszonym o minimum 20% (średnio) zużyciem energii w stosunku
do:




średniego zużycia energii dla typowych materiałów, urządzeń lub technologii dostępnych powszechnie na rynku,
mogących stanowić ich zamienniki,
wartości bazowych/normatywnych wskazanych w powszechnie obowiązujących regulacjach prawnych krajowych i
unijnych,
warunków technicznych i ich zmiany określonych w powszechnie obowiązujących regulacjach prawnych
krajowych i unijnych.
wartości rekomendowanych przez krajowe i zagraniczne niezależne stowarzyszenia, zrzeszenia, izby gospodarcze,
instytucje certyfikujące, itp., stanowiących wartość odniesienia dla branżowych norm, zaleceń, wskazań i
rekomendacji. Rekomendowane w ten sposób wartości powinny zostać odpowiednio opisane i udokumentowane, a
ich przyjęcie powinno zostać poparte przeprowadzonymi badaniami naukowo-technicznymi
29
Strona 29
8.
Kredyt Ekooszczędny
9.
Kredyt EcoOdnowa
Finansowanie przedsięwzięć proekologicznych, których celem jest uzyskanie
oszczędności z tytułu zmniejszenia zużycia energii i/lub wody. Możliwość
refinansowania kosztów poniesionych w związku z realizowaną inwestycją do 6
miesięcy przed datą złożenia wniosku. Beneficjenci - wspólnoty mieszkaniowe
Na przedsięwzięcia przyczyniające się do powiększenia majątku firmy poprzez
realizację inwestycji przyjaznych środowisku.
6.3. Finansowanie ESCO
Finansowanie ESCO polega na wykorzystaniu przyszłych oszczędności powstałych z realizacji
termomodernizacji na spłatę zobowiązań wobec "trzeciej strony", która pokryła koszt inwestycji. Skrót
"ESCO" - Energy Saving Company lub czasem Energy Service Company oznacza (w obu przypadkach)
firmę oferującą usługi w zakresie finansowania działań zmniejszających zużycie energii. Jednak częściej
jest w użyciu sformułowanie "finansowanie w trybie ESCO", które charakteryzuje sposób
przeprowadzenia inwestycji.
Idea działania firm typu ESCO łączy w sobie pomoc techniczną z równoczesnym zapewnieniem środków
finansowych w wysokości umożliwiającej przeprowadzenie prac poprawiających efektywność
wykorzystania energii. Przy czym prace prowadzi podmiot niezależny od użytkowników. Spłata
zobowiązań wobec firmy typu ESCO pochodzi z przychodów wygenerowanych za sprawą redukcji
kosztów zakupu energii będącej efektem inwestycji modernizacyjnej.
Firmy typu ESCO realizują kompleksowe usługi w zakresie gospodarowania energią w oparciu
o kontrakty wykonawcze i udzielają gwarancji uzyskania oszczędności. Dla osiągnięcia celów
modernizacji niezbędne jest wykonanie audytu energetycznego (analizy techniczno - ekonomicznej
przedsięwzięcia) i wykazanie efektów ekonomicznych i ekologicznych. Firma ESCO przystąpi do
realizacji prac termomodernizacyjnych tylko wtedy gdy będzie miała zagwarantowany zadowalający
ją zwrot środków zaangażowanych w realizację całego projektu.
Formułę ESCO można stosować w wielu sektorach budownictwa, gospodarce komunalnej oraz
przemyśle, zwłaszcza wszędzie tam, gdzie występują znaczne oszczędności: oświetlenie, ogrzewanie,
pranie, utylizacja odpadów.
30
Strona 30

Uchwala Nr 46/X/2015 z dnia 28 pazdziernika

Transkrypt

Podobne dokumenty

Baterie Baterie