Noblista 2010

Mario Vargas Llosa z Noblem
LITERACKA NAGRODA DLA LATYNOSA
Jorge Mario Pedro Vargas Llosa - to tegoroczny laureat Nagrody Nobla. Został
nagrodzony za "kartografię struktur władzy oraz wyraziste obrazy oporu, buntu i porażek
jednostki" - napisała Szwedzka Akademia w uzasadnieniu werdyktu. Peruwiański pisarz
jest znany m.in. z powieści "Rozmowa w katedrze" i "Miasto i psy".
Mario Vargas Llosa (a właściwie Jorge Mario Pedro Vargas Llosa) jest peruwiańskim
pisarzem, przedstawicielem latynoamerykańskiego realizmu magicznego. Llosa nie stroni
jednak od innych gatunków literackich - wydawał biografie, zbiory esejów, pisał sztuki
teatralne, pracował także jako dziennikarz. Jest autorem ponad 30 powieści, dramatów
i esejów. W tym roku skończył 76 lat.
Pisarz urodził się 28 marca 1936 r. w Arequipie, w Peru. Jego rodzice byli już wtedy
w separacji. Swojego ojca Mario poznał dopiero 10 lat później (postać autorytarnego
rodzica znaleźć można na kartach jego powieści).
Dzieciństwo przyszłego pisarza upłynęło między Boliwią, peruwiańską Piurą i Limą.
Ojciec nalegał, aby Llosa ukończył wojskową szkołę imienia Leoncia Prady. Dwa lata
spędzone w szkole zaowocowały debiutancką powieścią "Miasto i psy".
W 1953 r. Mario Vargas Llosa rozpoczął studia na Uniwersytecie San Marcos.
Wbrew woli ojca wybrał prawo i filologię. Na studiach utrzymywał się samodzielnie pracował m.in. w rozgłośni radiowej, próbował zarabiać piórem, ale także spisywał na
zlecenie nazwiska z grobów na cmentarzu.
Pisarska kariera
Jego ślub z Julią Urquidi, byłą żoną jednego z wujów (to ona właśnie jest
pierwowzorem tytułowej postaci z "Ciotki Julii i skryby") wywołała rodzinny skandal. W roku
ślubu - w 1955 - ukazały się w prasie pierwsze opowiadania Vargasa Llosy, a pisarz zaczął
pracować jako dziennikarz.
Karierę literacką Llosy zainaugurował tom opowiadań "Wyzwanie" wydany w 1959 r.
W roku 1963 Llosa ogłosił swą pierwszą powieść "Miasto i psy", która przyniosła mu
uznanie. Publikacje kolejnych powieści ("Zielony dom" - 1966, "Rozmowa w Katedrze" 1969, "Pantaleon i wizytantki" - 1973, "Ciotka Julia i skryba" - 1977) oraz liczne
i prestiżowe wyróżnienia (nagroda Romula Gallegosa, stanowisko przewodniczącego
w Pen Club International) ugruntowały jego pozycję. Stał się jednym z najbardziej
rozpoznawalnych pisarzy latynoamerykańskich.
W 1994 r. otrzymał Nagrodę Cervantesa - najwyższe możliwe trofeum w świecie
literatury hiszpańskojęzycznym.
Działalność polityczna
Mario Vargasa Llosa nie ograniczał się tylko do działalności literackiej. Potwierdził
stereotyp o politycznym zaangażowaniu pisarzy latynoamerykańskich. W 1987 r. Vargas
Llosa stanął na czele Ruchu Wolność (Movimiento Libertad), ugrupowania opozycyjnego
wobec prezydenta Alana Garcii Pereza. W 1990 r. wystartował w wyborach prezydenckich,
przegrał jednak z kontrkandydatem Alberto Fujimorim, którego prezydentura miała się
okazać jednym z mroczniejszych okresów w najnowszej historii Peru.
Polityczna porażka Vargasa Llosy wyszła jednak na dobre jego literackiej karierze.
W 1981 r. ukazała się "Wojna końca świata" - wielka epopeja historyczna, w 1984 "Historia Alejandra Mayty", potem powieść erotyczna "Pochwała macochy" (1988)
i "Gawędziarz" (1987).
Rok 1993 przyniósł natomiast "Litumę w Andach", potem ukazały się "Zeszyty don
Rigoberta" (1997) oraz "Święto kozła" (2000). Trzy lata później pisarz wydał "Raj tuż za
rogiem", a w roku 2006 ukazała się jego najnowsza powieść "Szelmostwa niegrzecznej
dziewczynki".
Był przyjacielem Polaków. W czasie stanu wojennego w Polsce pikietował ambasadę
polską w Limie. Swojemu polskiemu tłumaczowi kupił buty, gdy u nas w kraju były one na
kartki.
W przyszłym roku - jak zapowiedział Jerzy Illg ze Znaku, który wydaje książki
peruwiańskiego pisarza - noblista ma odwiedzić Polskę.
http://www.tvn24.pl/24467,1676833,0,1,mario-vargas-llosa-z-noblem,wiadomosc.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Llosa