D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zambrowie

Sygn. akt I C 359/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 kwietnia 2016 r.
Sąd Rejonowy w Zambrowie Wydział I Cywilny w składzie:
Przewodniczący SSR Tomasz Makaruk
ProtokolantKinga Klemarczyk
po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2016 r. w Zambrowie na rozprawie
sprawy z powództwa A. Ł., M. Ł. (1), M. Ł. (2)
przeciwko pozwanemu S. K.
o wydanie rzeczy ruchomej
I. Nakazuje pozwanemu S. K., aby wydał powodom A. Ł., M. Ł. (1) i M. Ł. (2) ciągnik marki (...) – z o numerze
fabrycznym (...), rok produkcji 2005 r. wraz z pozostałą częścią, poza zwróconą ramą od tura, osprzętu w postaci
ładowacza czołowego(...);
II. w pozostałym zakresie powództwo oddala;
III. zasądza od pozwanego S. K. solidarnie na rzecz powodów A. Ł., M. Ł. (1) i M. Ł. (2) kwotę 3.417 (trzy
tysiące czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.417 (dwa tysiące czterysta
siedemnaście) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
Sygn. akt I C 359/16
UZASADNIENIE
Powodowi W. Ł. i A. Ł., w pozwie skierowanym przeciwko S. K., domagali się nakazania pozwanemu wydania im
ciągnika marki (...) o numerze fabrycznym (...), rok produkcji 2005 z osprzętem w postaci ładowacza czołowego(...).
W uzasadnieniu wskazali, że na początku listopada 2013 roku użyczyli przedmiotowy ciągnik pozwanemu, na okres
zimowy, do czasu rozpoczęcia prac polowych wiosną 2014 roku. Ponieważ pozwany nie chciał go zwrócić, sami odebrali
ten ciągnik. S. K. wniósł sprawę o przywrócenie posiadania ciągnika, a w czasie wykonywania korzystnego dla niego
wyroku przez Komornika, pozwany zabrał ciągnik wraz z ładowaczem.
Pozwany S. K. wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu
swojego stanowiska wskazał, że w 2013 roku kupił od powodów przedmiotowy ciągnik. Twierdził, że na poczet ceny
wpłacił kwotę 10.000 zł, a następnie w ratach 6.000 zł. W remont ciągnika włożył dodatkowo 6.000 zł. Jednocześnie
wniósł też, żeby w razie uwzględnienia powództwa, orzeczono, że przysługuje mu prawo zatrzymania do czasu zwrotu
przez powodów kwoty 22.000 zł. Pod koniec ostatniej rozprawy kwotę tę zredukował do 15.200 zł.
Ponieważ w toku postępowania zmarł powód W. Ł., sprawa w dalszym ciągu toczyła się z udziałem jego następców
prawnych M. Ł. (1) i M. Ł. (2), którzy poparli pozew.
Sąd Rejonowy ustalił i zważył co następuje:
W dniu 30 września 2005 r. W. i A. małżonkowie Ł. nabyli w firmie(...) w W. M. ciągnik (...) nr fabryczny (...)
rok produkcji 2005 za łączną kwotę 105.000 złotych. Zakup został rozliczony w ramach kredytu inwestycyjnego z
dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do oprocentowania udzielonego umową nr (...) z dnia
29 września 2005 r. Zabezpieczeniem spłaty kredytu zaciągniętego na zakup ciągnika był zastaw rejestrowy.
W dniu 25 października 2005 r. właściciele ciągnika zakupili do niego osprzęt w postaci ładowacza czołowego (...)za
cenę 24.400 zł.
Jesienią 2013 roku małżonkowie W. i A. Ł. użyczyli bratu A. – S. K., ciągnik Z. P. na okres do czasu rozpoczęcia
wiosennych prac polowych w gospodarstwie w 2014 r. Ciągnik miał służyć do wywożenia szamba z masarni należącej
do S. K..
Po bezskutecznych prośbach o zwrot ciągnika, w dniu 25 kwietnia 2014 r. A. Ł. wraz ze swoim synem M. Ł. (2) zabrali
traktor z placu spod masarni będącej własnością S. K. bez jego wiedzy i zgody.
W związku z powyższym 4 czerwca 2014 r. S. K. wniósł pozew o przywrócenie posiadania przedmiotowego ciągnika
przez zobowiązanie pozwanych do zwrotu tego ciągnika powodowi. Wyrokiem z dnia 2 lutego 2015 r. w sprawie I C
85/15 Sąd Rejonowy w Wysokiem Mazowieckiem przywrócił powodowi S. K. utracone przez niego wskutek naruszenia
pozwanych W. Ł. i A. Ł. posiadanie ciągnika marki (...) nr rej. (...), rok produkcji 2005 – przez nakazanie pozwanym
W. Ł. i A. Ł. oddanie tego ciągnika z powrotem w posiadanie powoda S. K.. W ramach prowadzonego postępowania
dowodowego Sąd Rejonowy w Wysokiem Mazowieckiem przesłuchał szereg świadków zawnioskowanych przez S. K.
na okoliczność, iż zawarł on umowę kupna przedmiotowego ciągnika. W uzasadnieniu wyroku w sprawie I C 85/15
Sąd ten zajął stanowcze stanowisko, szeroko uzasadnione, iż między stronami nie doszło do zawarcia umowy kupnasprzedaży ciągnika Z..
Na podstawie wniosku S. K. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wysokiem Mazowieckiem K. Ł. wszczął
postepowanie egzekucyjne w oparciu o wyrok Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckiem z dnia 2 lutego 2015 r.
sygn. akt I C 85/15 zaopatrzony w klauzule wykonalności postanowieniem z dnia 6 lutego 2015 r..
W trakcie czynności egzekucyjnych przeprowadzanych przez komornika w miejscu zamieszkania małżonków Ł., S. K.
odjechał przedmiotowym ciągnikiem Z. wraz z zamontowanym ładowaczem marki A. (...) z miejsca czynności przed
ich ukończeniem. Wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji postepowanie egzekucyjne zostało umorzone.
S. K. wyrokiem Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckiem z dnia 30 września 2015 roku w sprawie II K 319/15
został uznany winnym dokonanego w dniu 13 marca 2015 r. w C. P. zaboru w celu przywłaszczenia ładowacza
czołowego (...) o wartości 15.744 zł na szkodę A. Ł. i W. Ł. i za to na mocy art. 278 § 1 kk został skazany, zaś przy
zastosowaniu art. 58 § 3 kk Sąd wymierzył mu karę 60 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki
na kwotę 10 złotych.
Do dnia wyrokowania S. K. zwrócił rodzinie Ł. ramę od tura.
S. K. wielokrotnie występował do tut. Sądu z różnorakimi roszczeniami przeciwko swojemu rodzeństwu.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: zeznań powodów: A. Ł. (k.80-80v), M. Ł. (1) (k. 80v), M. Ł. (2)
(k. 80v-81), a także: odpisu postanowienia (k.6), faktury (k. 7), protokołu czynności (k. 8-9), aktu oskarżenia (k.
63-64), kserokopii dowodu rejestracyjnego (k. 35), wyroku wraz z uzasadnieniem (k. 34, 39-44 v) w sprawie I C
85/15 Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckiem, wyroku (k.76) w sprawie II K 319/15 Sądu Rejonowego w
Wysokiem Mazowieckiem oraz zawartego tam oświadczenia A. Ł. (k. 45), postanowienia (k. 15) w sprawie I Ns 638/15
Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckiem, odpowiedzi na skargę Komornika (k. 24) akt Km 111/15 Komornika
Sadowego przy Sądzie Rejonowym w Wysokiem Mazowieckiem K. Ł..
Powództwo, oparte na art. 222 § 1 kc, zasługiwało na uwzględnienie. W myśl wskazanego przepisu, właściciel może
żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba, że osobie tej przysługuje
skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
Wobec powyższego, aby rozstrzygnąć o zasadności żądania powodów, w pierwszej kolejności należało ustalić czy
przysługiwało im prawo własności rzeczy ruchomych wskazanych w pozwie.
Bezsporne w sprawie było, że powodowie nabyli własność ciągnika na mocy umowy sprzedaży zawartej 30 września
2005 roku, a własność ładowacza na podstawie umowy sprzedaży z 25 października 2005 r. i okoliczności te wykazali
odpowiednimi dokumentami (fakturami), niekwestionowanymi przez pozwanego.
Ponieważ S. K. twierdził, iż nabył przedmiotowe maszyny od W. i A. małżonków Ł. umową kupna-sprzedaży w 2013
r., to na nim spoczywał ciężar udowodnienia tej okoliczności. Co istotne, pozwany był reprezentowany w niniejszej
sprawie przez fachowego pełnomocnika, który zdawał sobie sprawę z obowiązującej w procesie cywilnym zasady
rozkładu ciężaru dowodu. Pomimo tego, pozwany nie zgłosił jednak w zakreślonym terminie żadnych innych, poza
swoimi zeznaniami, dowodów potwierdzających zawarcie takiej umowy. Na ostatniej rozprawie, ale już po upływie
terminu do zgłaszania wniosków dowodowych pod rygorem pominięcia w toku dalszego postępowania, zakreślonego
zarządzeniem z dnia 1 kwietnia 2016 r., doręczonym pełnomocnikowi pozwanego w dniu 8 kwietnia 2016 r., wniósł
on jedynie o dopuszczenie dowodu z protokołów rozpraw w sprawie I C 85/15 Sądu Rejonowego w Wysokiem
Mazowieckiem, zawierających zeznania świadków K. P. i R. D. oraz wyjaśnienia stron.
Zgodnie z art. 235 § 1 kpc „postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym, chyba że sprzeciwia
się temu charakter dowodu albo wzgląd na poważne niedogodności lub niewspółmierność kosztów w stosunku do
przedmiotu sporu. W takich wypadkach sąd orzekający zleci przeprowadzenie dowodu jednemu ze swych członków
(sędzia wyznaczony) albo innemu sądowi (sąd wezwany).” Wskazany przepis zawiera zasadę bezpośredniości
„Zasada ta dotyczy reguł zapoznania się sądu z materiałem procesowym. Zgodnie z nią, sąd orzekający w procesie
cywilnym bezpośrednio zapoznaje się z całym materiałem zgromadzonym w sprawie, w tym - dowody przeprowadza
się bezpośrednio przed sądem orzekającym. Ze względów praktycznych, a także z uwagi na reguły ekonomii
procesowej, zasada bezpośredniości nie może być stosowana w sposób bezwzględny, toteż na gruncie postępowania
cywilnego występują pewne wyjątki od tej zasady. Ze względu na ogromne znaczenie zasady bezpośredniości dla
prawidłowości rozstrzygania przez sąd orzekający, odstępstwa te nie mogą podlegać wykładni rozszerzającej” (tak
„Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz” red. prof. dr hab. Andrzej Zieliński, dr hab. Kinga Flaga-Gieruszyńska;
rok wydania: 2015; Wydawnictwo: C.H.Beck; komentarz do art. 235 kpc; Legalis). W niniejszej sprawie nie zachodziły
żadne przeszkody do przesłuchania świadków zamieszkujących w niedalekiej odległości od tut. Sądu (R., M.).
Za odstąpieniem od ich bezpośredniego przesłuchania nie przemawia także stanowisko powodów, którzy wcale
nie wnosili o dopuszczenie dowodu z ich zeznań złożonych w sprawie I C 85/15 Sądu Rejonowego w Wysokiem
Mazowieckiem, a jedynie wnosili o dopuszczenie dowodu z akt sprawy I C 85/15 na okoliczność naruszenia własności
ciągnika przez pozwanego, ale nie na okoliczność umowy jego sprzedaży na rzecz pozwanego. Dodatkowo za osobistym
przesłuchaniem świadków przemawia także odmienny przedmiot zainteresowania w sprawie o przywrócenie
posiadania (sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia), a nie zajmuje się prawem własności.
Dlatego też, zdaniem Sądu, ustalenie stanu faktycznego nie powinno nastąpić na podstawie dowodów osobowych
przeprowadzonych w sprawie I C 85/15. Gdyby jednakże nawet przyjąć, iż Sąd w niniejszym postępowaniu winien
dokonać oceny zeznań świadków przesłuchanych w sprawie I C 85/15 Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckiem,
to po pierwsze ocena ta winna dotyczyć zeznań wszystkich świadków, a nie tylko wybranych przez pozwanego, a po
wtóre ocena ta byłaby identyczna, jak ocena dokonana przez tenże Sąd w uzasadnieniu wyroku z dnia 2 lutego 2015
r. Sąd Rejonowy w Wysokiem Mazowieckiem na stronach 8-10 uzasadnienia szczegółowo wskazał na okoliczności
czyniące niewiarygodnymi twierdzenia S. K. o zakupie przedmiotowego ciągnika, w zestawieniu z zeznaniami
zawnioskowanych przez niego świadków. W szczególności trafnie podkreślił, że samo subiektywne odczucie świadków
nie przesądza, jaki węzeł obligacyjny wiązał strony postepowania. Dodatkowo wskazać należy, że zgodnie z zasadami
wiedzy i doświadczenia życiowego, gdyby pozwany faktycznie nabył ciągnik, to by go przerejestrował, czego jednak nie
uczynił. Tymczasem powodowie konsekwentnie podnosili, nie tylko w tej sprawie, że ciągnik stanowi ich własność,
zaś sam pozwany na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2016 r. przyznał, że właścicielem sprzętu jest jego siostra A. Ł.. Nie
potrafił też racjonalnie wytłumaczyć, dlaczego nie zawarł na piśmie umowy kupna-sprzedaży ciągnika.
Mając powyższe na uwadze, zdaniem Sądu, pozwany nie tylko, że nie udowodnił, ale nawet nie uprawdopodobnił,
że jest właścicielem ciągnika, a jeśli chodzi o osprzęt w postaci ładowacza czołowego, to należy wskazać, że zgodnie
z przepisem art. 11 kpc ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, co do
popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Oznacza to, że sąd rozpoznający sprawę cywilną musi
przyjąć, że skazany popełnił przestępstwo przypisane mu wyrokiem karnym. Związanie wymienionymi ustaleniami
dotyczy jedynie prawomocnych wyroków karnych skazujących. Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej
sprawy należało stwierdzić, że sąd orzekający był związany ustaleniami prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w
Wysokiem Mazowieckiem z dnia 30 września 2015 r. w sprawie II K 319/15 na mocy którego S. K. został uznany za
winnego popełnienia przestępstwa kradzieży ładowacza czołowego A. Ł.-106 o wartości 15.744 na szkodę A. i W. Ł..
Powódka A. Ł. przyznała, że S. K. zwrócił ramę od tura. Na poparcie powyższego przedłożyła do akt sprawy zdjęcie
ramy przywiezionej przez pozwanego. W tym zakresie strona pozwana nie kwestionowała zeznań powodów. Z uwagi
na powyższe należało uznać, że rama od tura została powodom zwrócona.
Nieskuteczne było także powoływanie się przez pozwanego na art. 461 § 1 kc w myśl którego, zobowiązany do
wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń
o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania). Jak
wynika bowiem z § 2 tego artykułu, prawo zatrzymania jest wyłączone, gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych,
wydzierżawionych lub użyczonych. Niezależnie od tego, wskazać należy, iż pozwany nie udowodnił poniesienia
nakładów określonych w toku ostatniej rozprawy na 15.200 zł (10.000 zł zapłacone w gotówce i zapłacenie 4 rat po
1.300 zł każda). Same jego zeznania, stojące w sprzeczności z wyżej wskazanymi dowodami, jak też i zasadami wiedzy
i doświadczenia życiowego, zostały uznane przez Sąd za niewiarygodne.
Sąd nie podziela także zapatrywania pozwanego, że po stronie pozwanej występuje współuczestnictwo konieczne
obojga małżonków K. – twierdzenia te stanowią nieudolną próbę przedłużenia postępowania i nie mają żadnego
oparcia w ustalonym stanie faktycznym – małżonkowie K. nie są nabywcami ciągnika, a przedmiotowy ciągnik
znajduje się w posiadaniu S. K..
Taką samą próbą przedłużenia postępowania był wniosek o skierowanie sprawy do postępowania mediacyjnego, na
co nie zgodziła się jednak powódka.
Reasumując, skoro pozwanemu nie przysługiwał względem powodów żaden tytuł uprawniający do władania spornym
ciągnikiem z ładowaczem, a powodowie żądają jego wydania, to roszczenie ich musiało zostać uwzględnione. Ponieważ
jednak rama od tura została już zwrócona, Sąd uwzględnił żądanie zwrotu ciągnika wraz z pozostałą częścią, poza
zwróconą ramą od tura, osprzętu w postaci ładowacza czołowego (...), zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.
O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 100 kpc (powództwo zostało uwzględnione niemal w całości)
zasądzając od pozwanego S. K. solidarnie na rzecz powodów A. Ł., M. Ł. (1) i M. Ł. (2) kwotę 3.417 złotych, na którą
to kwotę składała się opłata od pozwu w wysokości 1.000 złotych oraz koszty zastępstwa procesowego powodów
zgodnie z § 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu w kwocie 2.400 zł, a także opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.
.