SPOTKANIE 5

SPOTKANIE 5
,,Ludzie są wrogami tego,
czego nie znają''
przysł. arabskie
CO WARTO WIEDZIEĆ O ADHD.
Wokół ADHD narosło tyle mitów i tyle krzywdzących opinii, że postanowiłam przez kolejnych
parę spotkać przybliżyć Państwu ten problem i tym samym przekonać, że nie ma się czego bać. Bo
właśnie na ogół niczym nie uzasadniony strach, oparty na opowieściach przypadkowych osób
powoduje, że dzieci cierpiące na ADHD, pozostają często izolowane od rówieśników , a rodzicom
tych dzieci niesłusznie zarzuca się zaniedbania w wychowaniu i obarcza winą za taki stan rzeczy.
Dzisiaj spróbuję wyjaśnić:
,,Co to jest Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi czyli
ADHD ?
Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi zwany popularnie
ADHD ( z ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder) jest chorobą o której mówi się coraz
częściej i która znalazła swoje miejsce w klasyfikacji zaburzeń zdrowia psychicznego, a
mianowicie używanej powszechnie Klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
(DSM - IV) pod nazwą ,,zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji
uwagi'', czy też w międzynarodowej klasyfikacji chorób Światowej Organizacji Zdrowia (ICD - 10)
jako: ,,zespół hiperkinetyczny lub zaburzenia hiperkinetyczne''.
Od ponad 100 lat lekarze, naukowcy diagnozowali tę chorobę, chociaż nie zawsze nazywali ją tak
samo. W związku z czym na określenie tych samych objawów operowano kilkunastoma terminami
jak np.: zespół minimalnego uszkodzenia mózgu, zespół hiperkinetyczny, zespół zaburzeń
hiperkinetyczno-odruchowych, zespół minimalnej dysfunkcji mózgu, wczesnodziecięcy zespół
psychoorganiczny i wiele podobnych. Trudno określić kto pierwszy zdefiniował zaburzenie, zwykle
wskazuje się brytyjskiego pediatrę George'a Frederica Stilla, który opisał napotkane w praktyce
lekarskiej dzieci trudno poddające się kontroli, objawiające oznaki ,,nieposłuszeństwa'', pozbawione
,,woli opanowania'' i ogólnie niesforne, nieuczciwe oraz samowolne.
W 1902 roku wysunął on hipotezę, że stan ten nie jest skutkiem błędów wychowawczych czy
duchowej degeneracji, ale raczej został odziedziczony lub spowodowany urazami przy urodzeniu.
Aż w końcu dzięki pracy Russella Barkleya pt.,,Attention Deficit Hyperactivity Disorder'', która w
sposób wyczerpujący podaje opis historii i obecnego stanu badań udało się przyjąć jednolitą nazwę,
jednoznaczną i zrozumiałą dla wszystkich - ADHD.
W Polsce zespół nadpobudliwości psychoruchowej interesował psychologów i psychiatrów
dziecięcych od lat 60. Niestety wszelkie publikacje, literatura kierowana była do fachowego
odbiorcy, gdy tymczasem na co dzień z tym problemem zmierzyć się muszą przede wszystkim
rodzice, wychowawcy w przedszkolu, czy nauczyciele w szkole. Wraz z ,,wypłynięciem'' tej
choroby coraz więcej autorytetów z tej dziedziny stara się przybliżyć wiedzę na temat ADHD w
sposób przystępny jasny i dostosowany do codziennych potrzeb ludzi zajmujących się, czy
pracujących z dziećmi z zespołem nadpobudliwości.
Niemniej jednak przez lata wokół tego schorzenia narosło tyle nieprawdziwych plotek i mylących
uprzedzeń, że skutecznie zaciemniły one obraz zespołu i to zarówno profesjonalistom medycznym,
jak i szerokiemu odbiorcy społecznemu. Zdawałoby się, że trudno jest odróżnić objawy
rzeczywistej choroby od naturalnego zachowania dzieci, które określamy jako dzieci żywe,
nadpobudliwe, rozpuszczone, źle prowadzone przez rodziców. Kiedy jednak dokładnie przyjrzymy
się takim dzieciom, to okazuje się, że obok typowej dla wieku przedszkolnego i wczesnoszkolnego
nadreaktywności ruchowej, dzieci te prezentują całą gamę innych zachowań, które już mają istotny
wpływ na funkcjonowanie zarówno w szkole, jak i w domu.
A dokładniej zachowania, które w sposób znaczący to życie utrudniają, czynią je nieznośnym dla
samych dzieci, które nie mogą się uporać z codziennymi nawet błahymi problemami oraz dla ich
rodziców, rówieśników, nauczycieli.
Dzieci te są często nieuważne, impulsywne, niecierpliwe, niedojrzałe społecznie, zapominalskie i
niespokojne. Mają trudności z wykonywaniem złożonych poleceń, są niewytrwałe w pracy, uciekają
myślami w swój własny świat, popełniają ciągle te same błędy. Aby precyzyjnie odróżnić te
zachowania które mieszczą się jeszcze w normie od tych, które już ewidentnie ją przekraczają
wyodrębniono trzy grupy objawów, które są charakterystyczne dla nadpobudliwości i wedle nich
stawia się diagnozę o chorobie bądź jej braku.
Są to:
- nadpobudliwość psychoruchowa
- impulsywność
- zaburzenia koncentracji uwagi
Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że w klasyfikacji DSM-IV, amerykańscy uczeni wyodrębnili
trzy podgrupy ADHD:
- podtyp z przewagą nadpobudliwości psychoruchowej; kiedy to dziecko bez wyraźnej potrzeby,
ani wpływu określonej sytuacji jest aktywne, biega ,,w kółko'', ciągle zmienia miejsce, jest
niezmordowane w zabawie, szczególnie tej gdzie jest dużo ruchu, szybkości. Trudno jest je
namówić, aby usiadło do odrabiania lekcji, jednak kiedy się to uda jest w stanie skoncentrować
uwagę na dłużej np. na czas odrobienia zadania.
- podtyp z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi; dziecko nie może się skupić na tym, co mówi
nauczycielka, zapomina o czym przed chwilą rozmawiało, interesuje się wszystkim dookoła, tylko
nie pracą. Jednak, kiedy wymaga tego sytuacja potrafi pozostać w bezruchu.
- typ mieszany; u dziecka występują zarówno nasilone objawy niepokoju ruchowego, słaba
kontrola impulsów oraz zaburzenia koncentracji uwagi. Ten typ występuje najczęściej, przy czym u
chłopców z przewagą nadpobudliwości, u dziewczynek zaś z przewagą zaburzeń w koncentracji
uwagi.
Wydaje się, że to wydzielenie podtypów ADHD jest jak najbardziej uzasadnione, a przede
wszystkim korzystne z punktu widzenia indywidualnego podejścia do każdego dziecka czy to
prowadząc leczenie farmakologiczne, czy też oddziałując wychowawczo.
Ważne jest również, aby zdawać sobie sprawę z tego, że określone wyżej zachowania dziecka z
ADHD są stałe tzn. obecne, choć w różnym nasileniu przez cały czas i w każdym otoczeniu - w
domu, przedszkolu, szkole, na podwórku oraz, że występują od wczesnego dzieciństwa.
Nadpobudliwość może się znacznie nasilać pod wpływem stresu, w dużych zbiorowiskach, a także
w czasie konfliktów rodzinnych.
UWAGA!
Wszelkie więc zachowania występujące w wieku późniejszym, a objawami przypominające zespół
nadpobudliwości dają sygnał, że dziecko zachorowało na jakąś inną chorobę, bądź wydarzyło się w
jego życiu coś takiego, co ewidentnie zakłóciło jego dotychczasowy spokój i dobre samopoczucie.
Nie jest to jednak ADHD.
CDN.
Rudnik, 29.09.2006 r.
pedagog szkolny:
mgr Krystyna Pigoń-Kubik