analiza dyskursu medialnego informacji prasowej producenta wody

`
ANALIZA DYSKURSU MEDIALNEGO INFORMACJI PRASOWEJ PRODUCENTA WODY
MINERALNEJ KROPLA BESKIDU PT. „MNIEJ ZNACZY WIĘCEJ”
Gabriel Pikor
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie
Streszczenie
Ten artykuł jest analizą dyskursu medialnego informacji prasowej producenta wody mineralnej Kropla
Beskidu pt. „Mniej znaczy więcej”. Analizuje trzy wymiary dyskursu – język przekazu, przekazywaną
ideę oraz interakcję społeczną. Tekst pokazuje w jakiś sposób nadawca manipuluje odbiorcą za pomocą użycia specyficznego języka, a także kwestionuje jego funkcje informacyjną, którą powinien pełnić.
Wstęp
Przedmiotem poniższej analizy dyskursu medialnego będzie oficjalna informacji prasowej producenta
wody mineralnej Kropla Beskidu pt. „Mniej znaczy więcej”1. Została ona udostępniona 29 września
2011 roku na oficjalnej stronie producenta i dystrybutora tego napoju. Podczas analizy, aby usystematyzować strukturę tekstu, posłużę się narzędziami stworzonymi przez T. van Dijka, holenderskiego
prekursora krytycznej analizy dyskursu.
Zaczynając od początku należy najpierw wyjaśnić, czym jest Kropla Beskidu. Jak można dowiedzieć się
na stronie2 producenta jest to woda mineralna naturalnego pochodzenia, wydobywana z gór w Beskidzie Sądeckim w okolicach miejscowości Tylicz. Poprzez odpowiednie ukształtowanie terenu i wie1
Informacja prasowa, Mniej znaczy więcej. Kropla Beskidu w nowej butelce redukującej zużycie plastiku do 16%,
http://www.coca-colahellenic.pl/Download.aspx?ResourceId=123756, 06.06.2012
2
Kropla Beskidu. Naturalna woda mineralna z gór Beskidu, http://www.cocacolahellenic.pl/Productsandbrands/Waters/KroplaBeskidu, 06.06.2012
www.think.wsiz.rzeszow.pl, ISSN 2082-1107, Nr 1 (13) 2013, s. 11-15
Analiza dyskursu medialnego informacji prasowej producenta wody mineralnej Kropla Beskidu pt.
„Mniej znaczy więcej”
loletnią cyrkulacje została ona nasycona przez minerały, których cały spis dla zainteresowanych tym,
co piją został zamieszczony na stronie. Producentem i dystrybutorem wody w jest grupa Coca-Cola
Poland Services odpowiedzialna za szereg różnych napojów m.in. Nestea, Powerade, soki Cappy, napój energetyzujący Burn oraz produkt najbardziej kojarzony z marką – Coca-Colę.
1. Użycie języka
Należy zaznaczyć, iż informacja prasowa została umieszona na oficjalnej stronie producenta i prawdopodobnie przygotowała ją osoba, której dane widnieją na samym końcu artykułu. Jak czytamy, jest
to Beata Ptaszyńska-Jedynak. O ile same personalia nic nie wnoszą, znaczące jest zajmowane stanowisko przez autorkę tekstu. Kierownik ds. komunikacji i kontaktów zewnętrznych – z owego tytułu
można odczytać, iż jest to osoba przeszkolona w dziedzinie kontaktów z potencjalnymi klientami,
inwestorami firmy, a zamieszczony przekaz został skonstruowany w konkretny sposób z użyciem specyficznego języka, który będzie przedstawiał firmę w jak najlepszym świetle.
Tekst o tajemniczym tytule „Mniej znaczy więcej” przedstawia nowoczesną firmę, która dba o środowisko naturalne i promuje ekologię. Przedstawione zostają konkretne działania, jakie podejmuje firma, aby walczyć o czystość.
„(…)Tym razem wprowadza Kroplę Beskidu w butelce zmniejszającej do 16% zużycie plastiku i w rezultacie emisję dwutlenku o ok. 13%.”
Należy zwrócić uwagę na specyficzne zastosowanie słów „do” i „około”. Osoba, która czyta ów tekst
może nie prowadzić głębszej analizy i zwróci tylko uwagę na podane liczby. Poważna firma nie przedstawia konkretnych, szczegółowych wyników, lecz podaje nieprecyzyjną skalę. Skoro zastosowano
zwrot „do” równie dobrze może to być 15,9%, ale także w skrajnych przypadkach 1% czy też 2%. Tak
samo zwrot „około 13%”. To znaczy ile 12,9% czy 0,01%? Poważna firma powinna przedstawić konkretne dane poparte szczegółowymi badaniami laboratoryjnymi, a nie zarzucać odbiorcę losowymi
liczbami. Może udało się wyprodukować tylko jedną taką butelką, która ma 16% mniej plastiku,
a reszta przykładowo tylko o 5%?
„(…)Jako firma społeczne odpowiedzialna nie tylko przestrzegamy restrykcyjnych
przepisów dotyczących wydobycia i butelkowania wody, ale także pracujemy
nad tym by systematycznie minimalizować wpływ naszej działalności na środowisko naturalne. Dlatego ponownie odchudzamy naszą butelkę. (…)”
W cytowanym fragmencie można zauważyć pewną nielogiczność. Jak zmniejszenie plastiku w butelce
o rzekome „do 16%” czy też ograniczenie emisji dwutlenku węgla o „około 13%” ma zmniejszyć destrukcyjny wpływ na środowisko w postaci wydobycia wody? Będą oni przez to wydobywać mniej
wody? Argument wyssany z palca, którym można by uzasadnić wszystko.
12
Analiza dyskursu medialnego informacji prasowej producenta wody mineralnej Kropla Beskidu pt.
„Mniej znaczy więcej”
„(…)Coca-Cola już od kilku lat „odchydza” swoje opakowania. (…)”
Na szczególną uwagę zasługuje przedstawione powyżej zdanie. Pojawia się w nim słowo ujęte w cudzysłowie „odchydza”. Śmiało można założyć, iż autorka tekstu dopuściła się słowotwórstwa i chciała
w pewien sposób połączyć słowa „odchudza” i „ohyda”. Gdzie „odchydza” można rozumieć, jako:
usuwa cechy negatywne, sprawia, że coś staje się ładne, a także zmniejszą ilość plastiku w butelce.
Ów zabieg miał na celu uatrakcyjnić tekst, ukazać poczucie humoru autora, jego przenikliwość czy też
zabawę dziennikarskim warsztatem. Z drugiej strony może jest to po prostu literówka i chodziło
o słowo „odchudza”, a cudzysłów było skrótem myślowym, który zawierał sobie szereg wartości. Odchudzanie, czyli zmniejszanie poziomu plastiku, dbanie o środowisko mniejszą emisję dwutlenku węgla do atmosfery. Tak czy inaczej jest to poważna wpadka, ponieważ zabiegi słowotwórcze w oficjalnym komunikacje prasowym są nie na miejscu, a z drugiej strony niepoprawiona literówka, która
widnieje od momentu publikacji (29 wrześnie 2011 roku) do dnia dzisiejszego (6 czerwca 2012 roku),
czyli prawie rok źle świadczy o firmie.
„(…) Tworzywo pochodzące z recyklingu stosuje się obecnie do produkcji dwóch
rodzajów butelek i stanowi ono od 20% do 25% materiału tych opakowań. (…)”
Odbiorca tekstu na pewno zachwyci się nad nowoczesną technologią, która umożliwia zmniejszenie
produkcji plastiku w celu zrobienia nowych butelek. Osoba dociekliwa jednak zapyta, czy stara butelka nie powinna być wykorzystana w 100% do produkcji nowej lub chociaż 95-99%? Co się dziej z pozostała sporą częścią butelki? Czy jest po prostu wyrzucana, a więc gdzie tu recykling?
Powyższa informacja prasowa jest kierowana do kilku grup docelowych. Po pierwsze są to dziennikarze, którzy zamieszczone informacje będą mogli wykorzystać w swoich artykułach i przekazać dalej.
Kolejnymi odbiorcami są Internauci, entuzjaści Kropli Beskidu, którzy wchodzą na oficjalną stronę
producenta, osoby, które prowadzą zdrowy, aktywny tryb życia.
2. Przekazywana idea
Przekazywana idea jawna jest prosta. Firma Coca-Cola Poland Services kreuje się na markę, która jest
nowoczesna, postępowa. Dba o środowisko naturalne ograniczając zużycie plastiku i zmniejszając
emisję dwutlenku węgla do atmosfery. Kupując produkty tej marki nie tylko zaspokoisz swoje pragnienie, ale także pomożesz chronić środowisko naturalne. Nowoczesna technologia i innowacyjne
rozwiązania pozwalają wyprzedzić konkurencję, która jest w tyle – oferuje produkt przestarzały,
groźny i szkodliwy dla środowiska.
Po chwili głębszej analizy można zauważyć inny przekaz. Zostały zmniejszone koszty materiału potrzebnego do produkcji jednej butelki „do 16%”. Firma, zatem oszczędza pieniądze, a tą samą butelkę
13
Analiza dyskursu medialnego informacji prasowej producenta wody mineralnej Kropla Beskidu pt.
„Mniej znaczy więcej”
może wyprodukować taniej. Liczy się tylko zysk. Podawanie informacji, że firma dba o środowisko jest
zagrywką jak promować swój produkt. W drugim akapicie informacji prasowej można przeczytać:
„(...)Moda na ekologię trwa. (…)”
Działania wspomnianej firmy są podyktowane, zatem tym, aby wpisać się w kanon mody, a to, co
modne sprzedaje się lepiej, każdy to musi mieć. Skoro ilość surowca, który jest potrzebny do wyprodukowania opakowania zmniejszyła się, logicznym wnioskiem jest to, że powinna się zmniejszyć cena
produktu. Jednak tak nie jest – liczy się tylko wspomniany zysk.
3. Interakcja społeczna
Na przedstawione użycie języka może wystąpić różnorodna reakcja społeczna. Po pierwsze zgodna
z założeniami nadawcy. Odbiorcy uwierzą w przekaz, że Coca-Cola Poland Services jest firmą nowoczesną, dbającą o środowisko. Kupując oferowany produkt pomagają chronić środowisko naturalne,
wpisują się w kanon ekologicznej mody. Uwierzą, że butelki zostały odchudzone „do 16%” bez zastanowienia, czy to jest rzeczywista liczba. Po poznaniu się z informacją, że kupując Krople Beskidu emitują poprzez swoje działanie „około 13%” mniej dwutlenku węgla, będą mieć poczucie, że robią coś
naprawdę dobrego dla środowiska. „Kupując wodę mineralna dbam o środowisko, nie musze sadzić
nowych drzew, segregować śmieci, bo i tak pomagam środowisku kupując Kroplę Beskidu”.
Kolejną możliwą reakcją może być neutralność, która ma największe szanse na wystąpienie. Komunikat przedstawiony na oficjalnej stronie producenta przejdzie bez echa. Zainteresuje tylko w niewielkim stopniu dziennikarzy, którzy stale poszukują informacji na nowy artykuł. Kto tak naprawdę wchodzi na stronę wody mineralnej żeby szukać nowych informacji? Praktycznie nikt. Sprzedaż produktu
po informacji prasowej nie wzrośnie ani nie spadnie, będzie mieć dalej stałe grono odbiorców. Konsumentów tak naprawdę nie przyciąga do zakupu ilość plastiku w butelce, lecz w dużym stopniu niska
cena oraz jakość.
Trzecia z kolei reakcja społeczeństwa może być negatywna. Odbiorcy przeanalizują w krytyczny sposób przedstawioną informację i wysnują wnioski zbliżone do przedstawionych wcześniej przeze mnie.
Zauważą, że zmniejszona ilość materiału zużyta na produkcję nie przekłada się na zmniejszenie ceny
produktu. Dbanie o środowisko jest czystym chwytem marketingowym, który ma na celu zwiększyć
sprzedaż i nadać marce cechę promowania ekologii. Wykorzystanie materiałów w jak najmniejszym
stopniu jest priorytetem, a że przy produkcji zanieczyszcza się mniej środowisko jest czymś dodatkowy, co można wykorzystać w hasłach reklamowych. Negatywne podejście do przekazu może skutkować zmniejszeniem sprzedaży i bojkotem marki, co przełoży się na zwiększenie sprzedaży produktów
konkurencji.
14
Analiza Dyskursu Medialnego Informacji Prasowej Producenta Wody Mineralnej Kropla Beskidu pt.
„Mniej Znaczy Więcej”
Podsumowanie
Mogłoby się wydawać, że komunikat prasowy „Mniej znaczy więcej” pełni czystą funkcję informacyjną. Jednak chce on kreować pogląd czytającego o marce w określony sposób. Osoba odpowiedzialna
za tekst dopuszcza się zabiegów słowotwórczych, stale powtarza dane liczbowe, cytując różne osoby
z firmy. Gdy coś do znudzenia jest ciągle przytaczane ludzie zaczynają wierzyć, iż jest to prawdą. Niedopasowany, tajemniczy tytuł nie zostaje w trakcie czytania wyjaśniony. „Mniej znaczy więcej”. Mniej
plastiku znaczy więcej pożytku dla środowiska? Nie. Mniej surowców, więcej zysków – zdecydowanie.
Czy odbiorcy nabiorą się na sztuczki autorki tekstu, czy dadzą się „nabić w butelkę” zależy tylko od ich
przenikliwości, inteligencji. Duże znaczenie ma także to, czy krytycznie analizują przekaz im dostarczany, doszukują się ukrytego dna. Czy rozróżniają to, co chcą powiedzieć nadawcy, a co naprawdę
wynika, jest ukryte. Czy po prostu przyjmują wszystko jak zostaje im to podane przez dane media.
Bibliografia
1. Informacja prasowa, Mniej znaczy więcej. Kropla Beskidu w nowej butelce redukującej zużycie
plastiku do 16%, http://www.coca-colahellenic.pl/Download.aspx?ResourceId=123756,
06.06.2012
2. Kropla Beskidu. Naturalna woda mineralna z gór Beskidu, http://www.cocacolahellenic.pl/Productsandbrands/Waters/KroplaBeskidu, 06.06.2012.
15