Zagadnienia na kolokwia
Transkrypt
Zagadnienia na kolokwia
Zagadnienia do kolokwia Obowiązuje ten sam materiał, co na sprawdzian wejściowy oraz (szczegółowo) wymienione niżej zagadnienia. W trakcie kolokwium dopuszczalne jest posługiwanie się skrótami nazw, jeśli zostaną one wyjaśnione. Schematy i rysunki są dopuszczalne tylko wtedy, gdy są wystarczająco jasno opisane. Temat 1-9: Potencjał spoczynkowy, potencjał czynnościowy, przewodnictwo nerwowe − Definicja potencjału spoczynkowego, jego geneza. − Rodzaje transportu błonowego: definicja transportu biernego i jego przykłady; definicja transportu czynnego; mechanizm działania pompy sodowo-potasowej. − Rozkład stężeń jonów uczestniczących w genezie potencjału spoczynkowego we wnętrzu komórki i w środowisku zewnątrzkomórkowym. Przyczyny takiego rozkładu stężeń. − Wpływ środowiska zewnątrzkomórkowego na genezę potencjału spoczynkowego: wpływ temperatury na wartość spoczynkowego potencjału błonowego (obniżenie temperatury - wyjaśnienie przyczyn zmiany potencjału spoczynkowego; podwyższenie temperatury - wyjaśnienie przyczyn zmiany potencjału spoczynkowego). − Wpływ stężenia jonów potasu w środowisku zewnątrzkomórkowym na wartość spoczynkowego potencjału błonowego (obniżenie i podwyższenie stężenia K+wyjaśnienie przyczyn zmiany potencjału spoczynkowego) − Definicja potencjału równowagi dla jonu. Wzór na obliczenie wartości potencjału równowagi dla jonów K+, Na+, Cl-. − Opis stosowanej na ćwiczeniach metody rejestracji potencjału błonowego. − Definicja refrakcji bezwzględnej i względnej. Związek między okresem refrakcji a częstotliwością pojawiania się potencjałów czynnościowych w aksonie. − Sumowanie w czasie i w przestrzeni. Opis i przykłady tych zjawisk. − Czynniki wpływające na prędkość rozprzestrzeniania się potencjału czynnościowego; znaczenie mielinizacji (obecności osłonki mielinowej) neuronu. − Przewodzenie ciągłe i skokowe impulsów w układzie nerwowym. − Sposób zablokowania przewodzenia potencjałów czynnościowych w neuronie: wyjaśnienie wpływu alkoholu i eteru na przewodnictwo nerwowe − Pojęcia: pobudliwość, pobudzenie, hamowanie − Zmiany potencjału błonowego: depolaryzacja: przyczyny, podłoże jonowe, przykłady; postsynaptyczny potencjał pobudzający; synapsa pobudzająca, transmitery (mediatory) pobudzające. − Hiperpolaryzacja: przyczyny, podłoże jonowe, przykłady; postsynaptyczny potencjał hamujący; synapsa hamująca, transmitery (mediatory) hamujące. − Opis potencjału czynnościowego (iglicowego): fazy – depolaryzacja, repolaryzacja; podepolaryzacyjny potencjał następczy, hiperpolaryzacyjny potencjał następczy. − Zmiany przepuszczalności błony komórkowej podczas potencjału czynnościowego. − Zmiany przepuszczalności błony komórkowej w fazie depolaryzacji i repolaryzacji potencjału czynnościowego. − Najważniejsze cechy charakterystyczne potencjału czynnościowego. − Różnice pomiędzy potencjałem czynnościowym rejestrowanym na błonie aksonu komórki nerwowej a potencjałem postsynaptycznym. − Zmiany potencjału błonowego po zastosowaniu bodźca podprogowego, wyjaśnienie pojęć: odpowiedź elektrotoniczna, odpowiedź lokalna. − Zmiany potencjału błonowego po zastosowaniu bodźca: podprogowego; progowego i nadprogowego: wyjaśnienie różnic pomiędzy odpowiedzią lokalną a potencjałem czynnościowym (iglicowym). − Sposoby uzyskiwania potencjału czynnościowego: zastosowanie bodźca podprogowego: sumowanie w czasie, sumowanie w przestrzeni; zastosowanie bodźca progowego i nadprogowego; wpływ siły działającego bodźca na charakter odpowiedzi. − Zmiany potencjału błonowego po zastosowaniu bodźca nadprogowego w okresie refrakcji bezwzględnej. Przyczyny braku potencjału czynnościowego. Tematy 10-12: Skurcze mięśnia brzuchatego łydki żaby. Zmęczenie mięśni ręki człowieka − − − − − − − − − Białka biorące udział w skurczu mięśnia. Ślizgowy mechanizm skurczu mięśnia. Definicja sprzężenia elektromechanicznego. Opis zjawisk prowadzących do pobudzenia komórki mięśniowej do skurczu. Elementy strukturalne komórki mięśniowej, które uczestniczą w jej pobudzeniu. Regulacja siły mięśni. Czynniki mające wpływ na siłę mięśni. Funkcja jonów wapnia i ATP w skurczu mięśnia. Zmęczenie mięśnia: objawy, przyczyny, znaczenie. Czynność bioelektryczna mięśni. Opis zjawiska powstawania bioprądów. Interpretacja zapisu EMG (zależność od intensywności wysiłku mięśniowego, pojęcie jednostki motorycznej, rekrutacja jednostek motorycznych). Tematy 13-20: Odruchy − − − − − − Definicje: odruch, odruch bezwarunkowy, odruch warunkowy, łuk odruchowy, czas latencji odruchu, odruch własny rdzenia i odruch własny mięśnia, skrzyżowany odruch prostowania, odruch monosynaptyczny, odruch polisynaptyczny. Opis poszczególnych elementów łuku odruchowego (receptor, droga dośrodkowa, ośrodek, droga odśrodkowa, efektor). Odruchy obronne: znaczenie, mechanizm, łuk odruchowy – przebieg impulsu nerwowego. Odruch na rozciąganie: znaczenie, mechanizm, łuk odruchowy – przebieg impulsu nerwowego, budowa i funkcja receptora wrażliwego na rozciąganie, samoregulacja napięcia mięśniowego - pętla rdzeniowo-mięśniowa (czynność motoneuronów alfa i gamma). Regulacja szerokości źrenic pod wpływem światła – odruch na światło (znaczenie, mechanizm). Odruch na bliskość (znaczenie, mechanizm). − − − Oczopląs (znaczenie i mechanizm): samoistny, wywołany (podczas obrotowy, poobrotowy, cieplny). Hamowanie odruchów: ośrodkowe – przykłady, rola tworu siatkowatego zstępującego w regulacji odruchów; obwodowe – przykłady. Wpływ częstotliwości bodźcowania i siły bodźca na reakcję łuku odruchowego, mechanizm tej reakcji. Tematy 35-38: Automatyzm serca i EKG − Budowa i funkcja mięśnia sercowego – zjawiska elektryczne i mechaniczne: pojęcie syncytium fizjologicznego; strukturalne podłoże rozprzestrzeniania się pobudzenia w mięśniu sercowym: budowa i funkcja wstawek; potencjał spoczynkowy kardiocytów: rola transportu biernego i aktywnego jonów. − Automatyzm serca: dowody na istnienie automatyzmu serca. − Najważniejsze elementy układu przewodzącego serca: charakterystyczne cechy komórek układu przewodzącego serca; prądy jonowe warunkujące czynność spontaniczną; układ przewodzący jako rozrusznik dla potencjałów czynnościowych mięśnia sercowego. − Przewiązki Stanniusa. − Nerwowa i humoralna modulacja czynności serca: wpływ acetylocholiny, noradrenaliny, adrenaliny, substancji blokujących receptory błonowe – atropiny, propranololu. − Wpływ zewnątrzkomórkowego stężenia jonów, temperatury – wyjaśnienie mechanizmu. − Badanie czynności bioelektrycznej serca: odprowadzenia EKG: dwubiegunowe kończynowe, jednobiegunowe kończynowe, jednobiegunowe przedsercowe – zasada działania, rozmieszczenie elektrod; elementy zapisu EKG: załamki, odcinki, odstępy: ich opis, zjawiska bioelektryczne w sercu, które im odpowiadają; interpretacja kardiogramu, kryteria prawidłowości zapisu EKG. Tematy 21, 39-41: Baroreceptory i krążenie − Czynniki wpływające na wartość ciśnienia tętniczego krwi. − Rola układu współczulnego i przywspółczulnego w regulacji ciśnienia tętniczego krwi. − Procesy zachodzące podczas próby ortostatycznej i klinoortostatycznej. − Wpływ zatrzymania oddechu na częstotliwość pracy serca – mechanizm i znaczenie tego procesu. − Wpływ siły grawitacji na układ krążenia − Łuk odruchowy w odruchu z baroreceptorów (podłoże strukturalne); rola odruchu z baroreceptorów − Fala tętna i prędkość jej rozchodzenia się. − Regulacja oporu naczyniowego. Tematy 42-43: Hormony − Hormony podwzgórzowe i ich rola. − Hormony przysadki (części nerwowej, pośredniej i gruczołowej) i ich rola. − Anatomiczne połączenie podwzgórza z przysadką. − Mechanizm działania hormonów podwzgórzowych na komórki przysadki, rola jonów wapnia. − Synteza, uwalnianie i działanie wazopresyny i oksytocyny. − Hormony wydzielane przez gruczoły zależne od przysadki. − Drogi działania hormonów (znajomość przykładów). − Kontrola wydzielania hormonów (rodzaje, przykłady). − Mechanizm zmian zabarwienia skóry płazów pod wpływem światła. − Wewnątrzkomórkowe mechanizmy uwalniania hormonów (rola wtórnych przekaźników). − Hormonalna regulacja wydzielania hormonów gruczołów zależnych od przysadki (mechanizm sprzężeń zwrotnych). − Unerwienie trzustki, wpływ układu autonomicznego na czynność wewnątrzwydzielniczą trzustki (część współczulna i przywspółczulna, receptory α– i β–adrenergiczne). − Fizjologiczna rola glukagonu, procesy nasilane i hamowane przez glukagon. − Transport glukozy (rola insuliny). − Fizjologiczna rola insuliny, procesy nasilane i hamowane przez insulinę z rozróżnieniem skutków szybkich, pośrednich i opóźnionych. − Receptor insuliny, przebieg procesów wewnątrzkomórkowych zachodzących po połączeniu insuliny z receptorem, prowadzących do zmiany stanu czynnościowego komórki. − Czynniki pobudzające i hamujące wydzielanie insuliny i glukagonu. Tematy 49-52: Trawienie Budowa anatomiczna i funkcja: cztery warstwy ściany przewodu pokarmowego od wewnątrz do zewnątrz; ukrwienie; unerwienie (główne sploty nerwowe: podwójne zewnętrzne unerwienie z układu autonomicznego, neurotransmitery trzewnego układu nerwowego, unerwienie trzewnych naczyń krwionośnych). − Perystaltyka (wpływ układu nerwowego na perystaltykę, mechanizm działania) − Hormony żołądkowo-jelitowe: podział hormonów ze względu na budowę chemiczną; gastryna: podstawowe funkcje fizjologiczne, regulacja wytwarzania i wydzielania; cholecystokinino-pankreozymina (CCK-PZ) lub (CCK): podstawowe funkcje fizjologiczne, regulacja wytwarzania i wydzielania; sekretyna: podstawowe funkcje fizjologiczne, regulacja wytwarzania i wydzielania; peptyd hamujący czynność żołądka (GIP): podstawowe funkcje fizjologiczne, regulacja wytwarzania i wydzielania; inne hormony: VIP wazoaktywny peptyd jelitowy, Peptyd YY, grelina, motylina, somatostatyna. − Odcinki przewodu pokarmowego i ich funkcja: jama ustna i przełyk (żucie; wydzielanie śliny; skład śliny: alfa-amylaza ślinowa, lipaza językowa, mucyny; funkcja śliny; połykanie); żołądek (wydzielanie żołądkowe: sok żołądkowy, kwas solny, enzymy żołądkowe; motoryka żołądka), jelito cienkie (anatomia: kosmki jelitowe, rąbek prążkowany, enterocyty; enzymy jelitowe; motoryka jelita: skurcze perystaltyczne; wchłanianie); jelito grube (anatomia, motoryka, bakterie jelitowe). − Budowa i funkcja trzustki: czynność egzokrynna - sok trzustkowy. − Budowa i funkcja wątroby: czynność wydzielnicza - żółć (funkcja). − − Trawienie i wchłanianie białek, tłuszczów, węglowodanów. − Optimum pH i działanie enzymów trawiennych: pepsyny, podpuszczki, alfa-amylazy (gdzie jeszcze występuje?) Tematy 22-25: Czucie − − − − − − − − − − − − − − − − Czucie dotyku, smaku, temperatury. Podstawowe cechy i etapy działania receptorów. Recepcja z punktu widzenia zwierzęcia w ocenie środowiska. Różne typy podziałów receptorów czuciowych. Recepcja i percepcja bodźców. Pola recepcyjne I-rzędowych receptorów czuciowych. Hamowanie oboczne. Mechanorecepcja u kręgowców – receptory skórne. Drogi aferentne i ośrodki czucia z mechanoreceptorów somatosensorycznych. Przetworzenie w mechanoreceptorach. Smak u bezkręgowców i kręgowców. Kubki smakowe. Drogi dośrodkowe receptorów smakowych (kręgowce). Podstawowe funkcje chemorecepcji. Przetworzenie w chemoreceptorach smakowych. Aliestezja. Tematy 26-34: Zmysły − − − − − − − − − − − − − Oko - część dioptryczna i receptoryczna (funkcje). Wady związane z optyką oka. Akomodacja. Astygmatyzm. Rozdzielczość siatkówki (ostrość wzroku). Fotoreceptory (również rozmieszczenie pręcików i czopków). Światło i widzenie barw (w tym również zaburzenia). Części siatkówki. Plamka żółta i plamka ślepa. Ucho ssaka (budowa, części towarzyszące, część receptoryczna). Podstawy fizyczne słuchu (typy przewodnictwa fali akustycznej). Metody diagnostyczne wad słuchu (próba Rinnego i próba Webera). Ostrość słuchu, adaptacja, kierunkowość słyszenia. Tematy 44-46: Oddychanie − Etapy oddychania zewnętrznego. − Transport i dyfuzja gazów oddechowych. − Procentowa zawartość gazów oddechowych w powietrzu atmosferycznym i pęcherzykowym. − Surfaktant i jego rola. − Drogi oddechowe (budowa i rola w oddychaniu). − Przestrzeń martwa anatomiczna i fizjologiczna (budowa, znaczenie). − Mięśnie oddechowe. − Wentylacja płuc, udział mięśni oddechowych, zmiany ciśnienia. − Pojemności i objętości wchodzące w skład całkowitej pojemności płuc (umiejętność definiowania poszczególnych objętości i pojemności). − Lokalizacja i działanie ośrodka oddechowego i pneumotaksycznego. − Rytmiczność oddychania (na czym polega, czynniki modulujące rytm oddechowy). − Regulacja oddychania (w tym: kontrola dowolna i automatyczna). − Receptory zaangażowane w regulację rytmu oddechowego. − Wykorzystanie spirometru do badań pojemności płuc (znajomość praktycznego wykorzystania spirometru). Tematy 47-48: Metabolizm i RQ − − − − − − − − − − − − − − Metody pomiaru szybkości (tempa) metabolizmu. Czynniki wpływające na tempo metabolizmu; znaczenie stężenia tlenu. Metabolizm standardowy (podstawowy) i względny (właściwy). Zależność: MR ∝ mb0,75 (MR – tempo metabolizmu, mb – masa ciała). Powierzchnia względna, strefa termoneutralna, dolna i górna temperatura krytyczna, granice termoregulacji, normo-, hipo- i hipertermia (znajomość definicji). Wpływ temperatury otoczenia na tempo metabolizmu i temperaturę ciała zwierząt stałocieplnych i zmiennocieplnych. Mechanizmy obrony przed zimnem i przegrzaniem (behawioralne i fizjologiczne). Równowaga termiczna organizmu. Drogi wymiany ciepła między organizmem a otoczeniem (rodzaje, podstawy fizyczne). Izolacja ciała (tłuszcz a futro). Temperatura ciała u stało-, zmienno, i przemienno cieplnych. Reguła Q10 (Arrheniusa-Van’t Hoffa). Możliwości regulacji temperatury ciała u zmiennocieplnych (behawioralne i fizjologiczne). Współczynnik oddechowy RQ, wartości standardowe i wykraczające poza zakres 0.71.0. − Temat 53: Wydalanie − Rola układu wydalniczego w utrzymaniu stałości środowiska wewnętrznego organizmu − Struktura i funkcja nefronu − Mocz pierwotny; mocz ostateczny − Metody badania czynności nerki: oznaczanie filtracji kłębuszkowej; − − − − − − − Krążenie krwi w nerkach Proces filtracji i jego regulacja Transport kanalikowy glukozy, jonów, wody i mocznika Udział nerki w procesach wydzielania wewnętrznego Diureza wodna i osmotyczna Regulacja pH moczu Skutki zaburzeń czynności nerek