Seminarium magisterskie – szczegółowy

Seminarium magisterskie, I rok studiów II stopania
Instytut Filologii Polskiej UR; rok akad. 2016/2017
Prowadzenie: dr hab. prof. UR Marek Stanisz.
Temat wiodący: Literatura romantyzmu: interpretacje kulturowe.
1. Zajęcia wstępne – dyskusja o zainteresowaniach naukowych studentów, przedstawienie problematyki ramowej seminarium, prezentacja zasad oceny pracy magisterskiej,
ustalenie kalendarza prac.
2. Co wolno robić z tekstem literackim?
Lektury obowiązkowe:
 Stanley Fish, Jak rozpoznać wiersz, gdy się go widzi?, w: tegoż, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, pod red. Andrzeja Szahaja, s. 81-99.
3. Tradycyjna sztuka analizy i interpretacji tekstu literackiego.
Lektury obowiązkowe:
 Jan Prokop, Wisława Szymborska: „Odkrycie”, [w:] Liryka polska. Interpretacje, pod
red. Jana Prokopa i Janusza Sławińskiego, Kraków 1971, s. 461-466 [lub inne wyd.].
Teksty literackie:
 Cyprian Norwid: Do Nikodema Biernackiego; Marionetki; Rozebrana.
Uwaga: praca pisemna.
4. Czym jest kulturowa teoria literatury?
Lektury obowiązkowe:
 Ryszard Nycz, Kulturowa teoria literatury – wyjaśnienia i propozycje, w: tegoż, Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura, Warszawa 2012, s. 109-127
(lub: Ryszard Nycz, KTL – wyjaśnienia i propozycje, w: Kulturowa teoria literatury 2.
Poetyki, problematyki, interpretacje, red. Teresa Walas, Ryszard Nycz, Kraków 2012,
s. 7-27).
Lektury dodatkowe:
 Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. Michał Paweł Markowski, Ryszard Nycz, Kraków 2012.
 Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, red. Teresa Walas,
Ryszard Nycz, Kraków 2012.
5. Kulturowe lektury Pana Tadeusza.
Lektury obowiązkowe:
 Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (oraz wybrane opracowania tego utworu, np.: wstęp
Stanisława Pigonia do edycji w serii Biblioteka Narodowa).
6. Prze-pisywanie Pana Tadeusza: Dwanaście stacji Tomasza Różyckiego.
Lektury obowiązkowe:
 Tomasz Różycki, Dwanaście stacji. Poemat, Kraków 2009 [lub wyd. wcześniejsze].
Uwaga: ważnym ogniwem seminarium będzie wybór tematów prac magisterskich.
7. Lektura wybranych tekstów naukowych na temat literatury i wyobraźni romantycznej. Referaty, komentarze i dyskusja na temat wybranych lektur do pracy magisterskiej.
Lektury obowiązkowe:
 Wybrane hasło ze Słownika literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A.
Kowalczykowej, Wrocław 1991 [lub wyd. późniejsze].
 Wybrana monografia naukowa na temat literatury romantyzmu.
2
8. Kulturowe lektury romantyzmu.
Lektury obowiązkowe:
 Maria Janion, Zmierzch paradygmatu, w: tejże, Do Europy tak, ale razem z naszymi
umarłymi, Warszawa 2000, s. 19-34.
 Zawsze nas czeka nowy romantyzm, z prof. Bogusławem Dopartem rozmawia Marta
Kwaśnicka, „Czterdzieści i Cztery. Magazyn Apokaliptyczny” 2009, nr 2, s. 95-108.
 Dariusz Kosiński, Ulica jako scena narodowa – patriotyzm po 10 kwietnia, w: Maski i
twarze patriotyzmu, red. Maria Karolczak, Kraków 2012, s. 71-88.
9. Romantyzm a poezja najnowsza - interpretacje.
Teksty literackie:
 m.in.: Wisława Szymborska, W dyliżansie; Ryszard Krynicki, Full wypas (w Internecie); Miłosz Biedrzycki, *** Dobry wieczór, nazywam się Mickiewicz…; Miłosz Biedrzycki, Akslop; Tomasz Różycki, Rasa.
Uwaga: praca pisemna.
10. Literatura a problem cielesności.
Lektury obowiązkowe (1 pozycja do wyboru):
 Anna Łebkowska, Somatopoetyka, w: Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, red. Teresa Walas, Ryszard Nycz, Kraków 2012, s. 101-136.
 Anna Łebkowska, Jak ucieleśnić ciało? O jednym z dylematów somatopoetyki, „Teksty
Drugie” 2011, nr 4, s. 11-27. [artykuł dostępny w bazie http://bazhum.muzhp.pl/]
Lektury dodatkowa:
 Ryszard Koziołek, Ciała Sienkiewicza, Katowice 2009 (lub 2010).
 Bernadetta Żynis, Niewystarczalność – o wybranych aspektach cielesności u Mickiewicza, w: Romantyzm i nowoczesność, red. Michał Kuziak, Kraków 2009, s. 231-256.
11. Romantyzm a kwestia kobieca (1).
Lektury obowiązkowe:
 Maria Janion, Kobiety i duch inności, Warszawa 2006 (lub wyd. wcześniejsze) (stąd
rozdziały: Bogini Wolności (Dlaczego rewolucja jest kobietą?); Szalona; Kobieta –
Rycerz; Panna i miłość szalona).
12. Romantyzm a kwestia kobieca (2).
Lektury obowiązkowe:
 Ewa Kraskowska, Czytelnik jako kobieta, Poznań 2007 (stąd rozdziały: Kobieta jako
czytelnik, czytelnik jako kobieta; Doświadczenie a płeć w literacko-filozoficznym dyskursie oświecenia i romantyzmu; Powieść o socjecie a stereotypy).
13. Męskość w XIX wieku.
Lektury obowiązkowe:
 Filip Mazurkiewicz, Męskość dziewiętnastowieczna – prolegomena, „Teksty Drugie”
2015, nr 2, s. 30-52. [zaleca się lekturę innych esejów z tego tomu]
14. Romantyzm a życie codzienne.
Lektury obowiązkowe:
 Alina Witkowska, Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków, Gdańsk
1997.
15. Romantyzm i problem pamięci.
Teksty literackie:
 Juliusz Słowacki, Godzina myśli [dowolne wydanie].
3
 Adam Mickiewicz, Dziady cz. IV [dowolne wydanie].
Lektury obowiązkowe:
 Krzysztof Trybuś, Pamięć i romantyzm – projekt, w: tegoż, Pamięć romantyzmu. Studia nie tylko z przeszłości, Poznań 2011, s. 13-73.
16. Obraz Żydów w kulturze polskiej.
Lektury obowiązkowe (eseje Jana Błońskiego oraz 1 pozycja do wyboru):
 Jan Błoński, Biedni Polacy patrzą na Getto; Myśleć przeciw własnemu komfortowi,
[w:] Jan Błoński, Biedni Polacy patrzą na Getto, Kraków 2008, s. 5-47.
 Joanna Tokarska-Bakir, Żydzi u Kolberga, w: tejże, Rzeczy mgliste. Eseje i studia,
wprowadzenie Maria Janion, Fundacja Pogranicze, Sejny 2004, [wyd. I], ss. 223.
 Alina Cała, Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, Warszawa 1992.
 Alina Cała, Żyd – wróg odwieczny? Antysemityzm w Polsce i jego źródła, Warszawa
2012 (stąd: Wizerunek Żyda w polskiej kulturze i modele międzywyznaniowych stosunków, s. 181-255; Narodziny „kwestii żydowskiej” i adaptacja wątków ideologii antysemickiej na ziemiach polskich, s. 257-323)
17. Żydzi w kulturze romantycznej.
Lektury obowiązkowe:
 Maria Janion, Bohater, spisek, śmierć. Wykłady żydowskie, Warszawa 2009 (stąd: Mit
założycielski polskiego antysemityzmu, s. 77-145; Oko wschodnie Leonarda, s. 147173; Trzy wariacje na temat żydowski u Mickiewicza, s. 175-222).
18. Żydzi w kulturze romantycznej.
Lektury obowiązkowe:
 Józef Ignacy Kraszewski, Żyd. Obrazy współczesne, Kraków 1960 (lub inne wydanie).
 Cyprian Norwid, Żydowie polscy, „Żydy” i mechesy; Henryk Merzbach, Do matki
Izraelki Aleksander Ładnowski, Berek odpieczętowany; Lenartowicz Teofil, Izrael,
Krzyk starego Izraela, Aleksander Kraushar, Handel! Handel!; Władysław Syrokomla,
Tandeciarz; Kornel Ujejski, Hymn wychodźców z Egiptu (lub inne utwory dostępne
m.in. w antologii Henryka Markiewicza Żydzi w Polsce. Antologia literacka, Kraków
1997).
19. Zajęcia w informatorium Biblioteki Głównej UR.
20. Prezentacja słowników symboli oraz kompendiów niezbędnych przy pisaniu pracy
mgr – referaty studenckie.
Charakterystyka m.in. następujących słowników:
Marek Piechota, Jacek Lyszczyna, Słownik Mickiewiczowski, Katowice 2000; Jarosław
Marek Rymkiewicz, Dorota Siwicka, Alina Witkowska, Marta Zielińska, Mickiewicz. Encyklopedia, Warszawa 2001; Francis Claudon [i inni], Encyklopedia romantyzmu. Malarstwo, Rzeźba, Architektura, Literatura, Muzyka, przeł. Helena Kęszycka, Warszawa 1992;
Dorothea Forstner, Świat symboliki chrześcijańskiej, przekł. i oprac. Wanda Zakrzewska [i
in.], Warszawa 1990; Słownik symboli literackich, oprac. Radosław Kuleszewicz, Białystok 2000; Słownik stereotypów i symboli ludowych, koncepcja całości i red. Jerzy Bartmiński, Lublin 1996 [wydane tomy]; Manfred Lurker, Słownik obrazów i symboli biblijnych, tłum. Kazimierz Romaniuk. Poznań 1989; Władysław Kopaliński, Słownik symboli,
Warszawa 2001 [lub wydania wcześniejsze]; Juan Eduardo Cirlot, Słownik symboli, tłum.
Ireneusz Kania, Kraków 2000.
4
21. Prezentacje koncepcji i konspektów prac magisterskich (temat, główne tezy, kompozycja, charakterystyka materiału poddanego analizie, bibliografia itp.) – referaty studenckie (uwaga: obszerne!).
22-23. Patriotyzm i nacjonalizm we współczesnej Europie.
Lektury obowiązkowe:
 Benedict Anderson, Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, tłum. Stefan Amsterdamski, Kraków 1997.
 Dariusz Gawin, Przyszłość patriotyzmu, w: Maski i twarze patriotyzmu, red. Maria Karolczak, Kraków 2012, s. 89-98.
 Jerzy Szacki, Patriotyzm jako „błąd” i jako „cnota”, w: Maski i twarze patriotyzmu,
red. Maria Karolczak, Kraków 2012, s. 105-120.
 O ojczyźnie, miłości i sprawach pokrewnych. Z Janem Čarnogurským, Janem Andrzejem Kłoczowskim OP i Władysławem Stróżewskim rozmawiają Elżbieta Kot i Wojciech
Bonowicz, w: Maski i twarze patriotyzmu, red. Maria Karolczak, Kraków 2012, s. 105120.
24. Romantyzm i Europa.
Lektury obowiązkowe:
 Marcin Król, Europa w obliczu końca, Warszawa 2012.
 Maria Janion, Polska między Wschodem a Zachodem, „Teksty Drugie” 2003, nr 6 (84),
s. 131-149.
25. Romantyzm i Europa: Mickiewicza i Norwida idee Europy.
Lektury obowiązkowe:
 Zofia Stefanowska, Mickiewicz „Śród żywiołów obcych”, w: tejże, Próba zdrowego
rozumu. Studia o Mickiewiczu, Warszawa 2001, s. 304-334.
 Mieczysław Inglot, Norwidowska Europa, w tegoż, Drogami pielgrzyma. Studia i artykuły o twórczości „czwartego wieszcza”, Lublin 2007, s. 155-168.
26. Romantyczne doświadczenie podróży.
Lektury obowiązkowe:
 wybrane teksty romantyczne;
 Anna Wieczorkiewicz, Apetyt turysty. O doświadczeniu świata w podróży, Kraków
2008.
27. Romantyczna Europa, romantyczna podróż: Quidam Cypriana Norwida – seminarium interpretacyjne.
Lektury obowiązkowe:
 Cyprian Norwid, Quidam (dowolne wydanie).
Po każdym spotkaniu zadawane będą krótkie prace pisemne.
Tematyka pozostałych zajęć do uzgodnienia ze Studentami.
W wolnych chwilach zachęcam do lektury książki Michała Pawła Markowskiego Polityka
wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki, Kraków 2013.