the influence of carburizing and hardening on the accuracy of

VII Konferencja Szkoły Obróbki Skrawaniem – Mierzęcin, 11–13 września 2013 r.
Wpływ nawęglania i hartowania
na dokładność wykonania
kół zębatych
Andrzej LORENC1, Anna SŁAWIŃSKA2
1. WPROWADZENIE
Wzrost wymagań dokładności wykonania kół zębatych przy zwiększeniu wydajności produkcji powoduje rozwój nowych technologii obróbczych. Wprowadzenie nowych narzędzi do obróbki kół zębatych powoduje zwiększenie szybkości
skrawania przy frezowaniu oraz pozwala obrabiać materiały o twardości do 62
HRC. Są jednak koła, które muszą być nawęglane i hartowane [3]. Koła o wysokiej
odpowiedzialności pod względem wytrzymałości i dokładności wymagają odpowiedniej technologii wykonania. Po frezowaniu poddawane są obróbce nawęglania,
hartowania, odpuszczania, a następnie szlifowania uzębienia. Zwiększone wymagania technologiczne i koszty produkcji wymuszają powstawanie nowych technologii
obróbki cieplnej. Metoda nawęglania, hartowania jak i odpuszczania w osobnych
procesach stosowana jest coraz rzadziej. Stosowane są metody nawęglania, hartowania i odpuszczania w jednym procesie, w atmosferze ochronnej. Obecnie coraz
częściej stosowana jest metoda nawęglania, hartowania i odpuszczania w próżni
[1, 2]. Tę metodę wykorzystuje się często jako obróbkę ostateczną.
W referacie przedstawiono wpływ poszczególnych rodzajów obróbki nawęglania, hartowania i odpuszczanie na dokładność wykonanych kół.
2. PRZYGOTOWANIE PRÓBEK I WARUNKI OBRÓBKI CIEPLNEJ
Do badań zaprojektowano specjalne obtoczki, wykonane ze stali 16MnCr5
(poprzednie oznaczenie 16HG). W celu wyeliminowania różnic wykonawczych
zmontowano trzy obtoczki razem ustalając je dwoma kołkami i zabezpieczając
dwiema śrubami (Rys. 1). W tak zmontowanych trzech kołach szlifowano otwór
oraz średnicę zewnętrzną.
Instytut Obrabiarek i Technologii Budowy Maszyn Politechniki Łódzkiej, ul. Stefanowskiego 1/15,
90-924 Łódź.
2
Katedra Pojazdów i Podstaw Budowy Maszyn Politechniki Łódzkiej, ul. Żeromskiego 116,
94-024 Łódź.
1
1. PRZYGOTOWANIE PRÓBEK I WARUNKI OBRÓBKI CIEPLNEJ
234
Do badań zaprojektowano specjalne obtoczki, wykonane ze stali 16MnCr5
(poprzednie oznaczenie 16HG). W celu wyeliminowania różnic wykonawczych
zmontowano trzy obtoczki razem ustalając je dwoma kołkami i zabezpieczając
LORENC,
Annatrzech
SŁAWIŃSKA
dwiema śrubami (Rys.Andrzej
1). W tak
zmontowanych
kołach szlifowano otwór oraz
średnicę zewnętrzną.
A-A
1
2
3
B-B
m = 3,5
z = 26
β=0
α = 200
Materiał 16 HG (16 MnCrS5)
Nawęglać na głębokość 1,2 mm
Hartować do 56 – 58 HRC
Szlifować Ra 0,63
Rys. 1. Sposób wykonania kół do badań. Koło nr 1 – nawęglanie i hartowanie próżniowe,
Rys. 1. Sposób wykonania kół do badań. Koło nr 1 – nawęglanie i hartowanie próżniowe, koło nr 2 koło nr 2 – nawęglanie
i hartowanie
w atmosferze
ochronnej,
nr 3 metodą
– nawęglanie
nawęglanie i hartowanie
w atmosferze
ochronnej, koło nr
3 – nawęglaniekoło
i hartowanie
tradycyjnątradycyjną
i hartowanie metodą
Następnie frezowano uzębienie na frezarce obwiedniowej i szlifowano na szlifierce typu NILES metodą obwiedniowo-podziałową. Tak wykonane koła zębate
po szlifowaniu pomierzono.
Po wykręceniu śrub i wyjęciu kołków powstały trzy koła odpowiednio oznakowane (Rys. 1).Każde z kół wysłano do innego zakładu i poddano różnym sposobom obróbki cieplnej:
– koło nr 1 zostało nawęglone, hartowane i odpuszczone w próżni metodą FINECARB, temperatura nawęglania 950°, temperatura hartowania 860°, temperatura odpuszczania 180°
– koło nr 2 poddano nawęglaniu, hartowaniu i odpuszczeniu w atmosferze
ochronnej, endotermicznej; temperatura nawęglania 910°, temperatura hartowania 820°, temperatura odpuszczania 200°.
– koło nr 3 nawęglano i hartowano metodą tradycyjną, temperatura nawęglania
950°, temperatura hartowania 860°, temperatura odpuszczania 190°.
Pomiary kół wykonano przed i po obróbce cieplnej. Mierzono bicie każdego
koła na średnicy podziałowej, nierównomierność podziałki, grubość zęba i chropowatość zarysu zęba. Ewolwentowy zarys zębów sprawdzano przed i po obróbce
0
odpuszczania
1808600, temperatura odpuszczani
, temperatura
hartowania
950
rub
i wyjęciu
powstały
trzy
koła
odpowiednio
szczania
1800 kołków temperatura

koło
2wykonano
poddano
nawęglaniu,
hartowaniu
i odpuszcze
Pomiary
kół
przed
i różnym
po obróbce
cieplnej.
Mierzono
Każde
z kół wysłano
do
innego
zakładu
i poddano
ano nawęglaniu,
hartowaniu
i nr
odpuszczeniu
w
atmosferze
ochronnej,
endotermicznej;
temperatura
nawęglania
0
na średnicy
podziałowej,
nierównomierność
podziałki,
grubość z
nej:
otermicznej;
temperatura
nawęglania
0 910 , temperatura
0
odpuszczania
200 przed
.
hartowania
820 , temperatura
0 Ewolwentowy
zarysu
zęba.
zarys
zębów
sprawdzano
i po o
ło
nawęglone,
hartowane
i odpuszczone
w próżni
metodą
temperatura
odpuszczania
200
. i hartowania
Wpływ nawęglania
na dokładność
wykonania
kół zębatych
235
0
0
koło
nrna3obszerność
nawęglano
i hartowano
metodą
tradycyjną,
temp
Ze względu
materiału
badawczego
autorzy ogranic
mperatura
nawęglania
950
, 0 temperatura
hartowania
860
,
lano i hartowano
metodą
tradycyjną,
temperatura
nawęglania
0
0
cieplnej
względu
na obszerność
badawczego
autorzy
ograni-odpuszczani
0 [4].
0
temperatura
hartowania
860 , temperatura
950 ,odpuszczania
doZeomówienia
wpływu materiału
obróbki
na
chropowatość
powie
180
aszczania
hartowania
860się
, temperatura
190obróbki
. cieplnej
czyli
w referacie
do
omówienia
wpływu
cieplnej
na
chropowatość
Pomiary
kół
wykonano
przed
i po koła
obróbce cieplnej. Mierzono
bicie
uzębienia
iuzębienia
na zarys
ewolwenty.
ano przed
nawęglaniu,
hartowaniu
odpuszczeniu
wkażdego
atmosferze
ano
i powierzchni
po obróbce
cieplnej.
Mierzono
bicie
zarysu
zęba,ibicie
i na zarys
ewolwenty.
0
napodziałki,
średnicy
podziałowej,
podziałki, grubość zę
, chropowatość
temperatura
otermicznej;
temperatura
nawęglania
910nierównomierność
ej, nierównomierność
grubość
zęba
iOBRÓBKI
4.1.
WPŁYW
CIEPLNEJ
NA CHROPO
0 Ewolwentowy zarys zębów sprawdzano przed i po ob
zarysu
zęba.
owy
zarys
zębów
sprawdzano
przed
i
po
obróbce
cieplnej
[4].
temperatura odpuszczania
200 . CIEPLNEJ NA CHROPOWATOŚĆ
2.1. WPŁYW OBRÓBKI
POWIERZCHNI
POWIERZCHNI
ZARYSU
ZĘBA
Ze względu
na ograniczyli
obszerność
materiału
badawczego
autorzy
ogranic
ZARYSU
ZĘBA
ość
materiału
badawczego
autorzy
się
w
referacie
lano i hartowano metodą tradycyjną, temperatura nawęglania
do
omówienia
wpływu
obróbki
cieplnej
na chropowatość
powier
0
chropowatości
powierzchni
przeprowadzono
Pomiar
chropowatości
powierzchni
przeprowadzono
pomocą
profilogra- za pomocą
cieplnej
naPomiar
chropowatość
powierzchni
zęba,
a obróbki
hartowania
860
, temperatura
odpuszczania
1900.zarysu za
bicie
uzębienia
i na zarys
ewolwenty.
T800
CAN
firmy
HOMMEL
WERKE
(Niemcy).
T800
CAN
firmy HOMMEL
WERKE
(Niemcy).
Chropowatość
zarysu Chropow
ys
anoewolwenty.
przed i fometru
po obróbce
cieplnej.
Mierzono
bicie każdego
koła
zęba przedstawiono
na rys. 2. na rys. 2.
przedstawiono
ej, nierównomierność
podziałki,
grubość
zęba OBRÓBKI
i chropowatość
WPŁYW
CIEPLNEJ NA CHROPO
YW
OBRÓBKI CIEPLNEJ
NA4.1.
CHROPOWATOŚĆ
owy
zarys zębów sprawdzano
cieplnej [4]. ZARYSU ZĘBA
POWIERZCHNI
a) ZARYSU przed
POWIERZCHNI
ZĘBAi po obróbce
ość materiału badawczego autorzy ograniczyli się w referacie
Pomiar chropowatości
powierzchni
przeprowadzono za pomocą
powierzchni
przeprowadzono
za pomocą
profilografometru
obróbki cieplnej
na chropowatość
powierzchni
zarysu zęba,
CAN Chropowatość
firmy HOMMEL
WERKE
OMMEL
WERKE T800
(Niemcy).
zarysu
zęba (Niemcy). Chropowa
ys
ewolwenty.
przedstawiono
rys. 2.
Ra=0,96;na
Rz=4,22;Rmax=5,39
Koło nr 0
.
Ra=1,03; Rz=4,59;
YW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA CHROPOWATOŚĆ
b)
POWIERZCHNIb) ZARYSU ZĘBA a)
powierzchni przeprowadzono za pomocą profilografometru
OMMEL WERKE (Niemcy). Chropowatość zarysu zęba
Ra=0,96; Rz=4,22;Rmax=5,39 Koło nr 0
max=5,39
Koło nr 0
.
Ra=1,03; Rz=4,59; R max=5,39 Koło nr 1
Ra=1,05; Rz=4,83; Rmax=5,70 Koło nr 2
c)
a)
b)
c)
Ra=1,03; Rz=4,59; R
Ra=1,10, Rz=5,38 ;R
b)
d)
Rys. 2. Chropowatość powierzchni zęba. Przykładowe wartości(w µm) parametrów Ra, R
zęba nr 1: a) koło nr 0, bez obróbki cieplnej, b) koło nr 1, c) koło nr 2
max=5,39 Koło nr 0
Rmax=5,70 Koło nr 2
Ra=1,03; Rz=4,59; R max=5,39 Koło nr 1
Ra=1,05;
Rz=4,83;
Rmax=5,70Koło
Kołonrnr3 2
Ra=1,10,
Rz=5,38
;Rmax=6,79
d)
Ra=1,10, Rz=5,38 ;R
b)
c)
d)
d)
Rys. 2.µm)
Chropowatość
zęba.
zchni zęba. Przykładowe wartości(w
parametrówpowierzchni
Ra, Rz, Rmax
dlaPrzykładowe
lewej flanki wartości(w µm) parametrów Ra, R
zęba
nr
1:
a)
koło
nr
0,
a) koło nr 0, bez obróbki cieplnej, b) koło nr 1, c) koło nr 2, d) koło nr 3 bez obróbki cieplnej, b) koło nr 1, c) koło nr 2
Rmax=5,70 Koło nr 2
Ra=1,10, Rz=5,38 ;Rmax=6,79 Koło nr 3
d)
Rys. 2. Chropowatość powierzchni zęba. Przykładowe wartości(w µm) parametrów Ra, Rz,
zchni zęba. Przykładowe wartości(w µm) parametrów Ra, Rz, Rmax dla lewej flanki
Rmax dla lewej flanki zęba nr 1: a) koło nr 0, bez obróbki cieplnej, b) koło nr 1, c) koło nr 2,
a) koło nr 0, bez obróbki cieplnej, b) koło nr 1, c) kołod)nrkoło
2, d)nrkoło
nr 3
3
236
Andrzej LORENC, Anna SŁAWIŃSKA
Warunki pomiaru: typ końcówki pomiarowej TKU300, zakres pomiarowy 400 µm,
jednostka napędowa waveline 60, długość odcinka pomiarowego Lt = 4,80 mm, pręd0,800 mm
(cut off),
λc/λs wyłączone.
kośćWarunki
Vt = 0,50
mm/s, typ
Filtrkońcówki
ISO 1156(M1),
λc =TKU300,
pomiaru:
pomiarowej
zakres
pomiarowy
400µm,
jednostka napędowa
waveline
60, długośćhartowana
odcinka pomiarowego
Lt = nie
4,80 powodują
mm,
Omawiane
trzy metody
nawęglania,
i odpuszczania
prędkość Vt = 0,50 mm/s, Filtr ISO 1156(M1), λc = 0,800 mm (cut off), λc/λs
pogorszenia chropowatości powierzchni zęba.
wyłączone.
Omawiane trzy metody nawęglania, hartowana i odpuszczania nie powodują
2.2.chropowatości
WPŁYW OBRÓBKI
CIEPLNEJ
NA BICIE UZĘBIENIA
pogorszenia
powierzchni
zęba.
Pomiaru bicia dokonano
za pomocą uniwersalnego urządzenia do pomiaru kół
4.2 WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA
zębatych Prüfgerät, wyprodukowanego
przez Carl Zeiss Jena z zamocowanymi
BICIE UZĘBIENIA
czujnikami elektronicznymi firmy MITUTOYO, podłączonymi do komputera.
bicia dokonano
za pomocą
uniwersalnego
do pomiaru
kół uzęWyniki Pomiaru
opracowano
przy pomocy
programu
Excell.urządzenia
Wyniki pomiaru
bicia
zębatych Prüfgerät, wyprodukowanego przez Carl Zeiss Jena z zamocowanymi
bienia
koła przed obróbką cieplną przedstawia krzywa oznaczona cyfrą „0”. Rzeczujnikami elektronicznymi firmy MITUTOYO, podłączonymi do komputera. Wyniki
= 10 µm.
Bicie
uzębienia
czywista
odchyłka
uzębienia
koła
0 wynosi
opracowano
przy bicia
pomocy
programu
Excell.
WynikiFrrpomiaru
bicia
uzębienia
koła koła
obróbkąkrzywa
cieplną oznaczona
przedstawia na
krzywa
oznaczona
cyfrąRzeczywista
„0”. Rzeczywista
nr 1 przed
przedstawia
wykresie
cyfrą „1”.
odchyłka
bicia
koła F0 =wynosi
Frr= 10 µm. Bicie uzębienia koła
biciaodchyłka
uzębienia
kołauzębienia
nr 1 wynosi
rr 57 µm. Bicie uzębienia koła nr 2 przedstawia
nr 1 przedstawia krzywa oznaczona na wykresie cyfrą „1”. Rzeczywista odchyłka
krzywa
oznaczona na wykresie cyfrą „2”. Rzeczywista odchyłka bicia uzębienia koła
bicia uzębienia koła nr 1 wynosi Frr= 57 µm. Bicie uzębienia koła nr 2 przedstawia
Bicie uzębienia
koła nr 3 przedstawia
oznaczona
nr 2 krzywa
wynosioznaczona
Frr= 38 µm.
na wykresie
cyfrą „2”. Rzeczywista
odchyłka biciakrzywa
uzębienia
koła
na wykresie
cyfrą
„3”.
bicia uzębienia
nr 3 wynosi
nr 2 wynosi
Frr= 38
µm.Rzeczywista
Bicie uzębieniaodchyłka
koła nr 3 przedstawia
krzywakoła
oznaczona
na
odchyłka
uzębienia
koła zamieszczono
nr 3 wynosi na
36 µm. cyfrą”
Bicie 3”.
kół Rzeczywista
zębatych przed
i pobicia
obróbce
cieplnej
Frr= wykresie
Frr= 36 µm. Bicie kół zębatych przed i po obróbce cieplnej zamieszczono na
Rys. 3,
(Frr – rzeczywiste bicie promieniowe koła).
Rys. 3, (Frr – rzeczywiste bicie promieniowe koła).
Frr= 10 µm, Koło nr 0
Frr= 58 µm, Koło nr 1
1
0
2
3
Frr= 38 µm, Koło nr 2
Frr= 36 µm, Koło nr 3
Rys. 3.
Bicie uzębienia
kół1,0,21,i 3.
2 i 3.Koło
Koło nr
nr 00––bez
obróbki
cieplnej,
koło nrkoło
1 – nawęglanie
Rys. 3. Bicie
uzębienia
kół 0,
bez
obróbki
cieplnej,
nr 1 – nawęglanie
i hartowanie próżniowe,
nr 2 - nawęglanie
i hartowanie ww atmosferze
atmosferze ochronnej,
i hartowanie próżniowe,
koło nr 2koło
– nawęglanie
i hartowanie
ochronnej, koło
koło nr 3 – nawęglanie i hartowanie metodą tradycyjną [5]
nr 3 – nawęglanie i hartowanie metodą tradycyjną [5]
Z porównania otrzymanych wyników bicia uzębienia jednoznacznie wynika,
że największa zmiana nastąpiła w trakcie nawęglania, hartownia i odpuszczania
w próżni i wynosi 58 µm.
Zmiany bicia uzębienia w metodzie nawęglania, hartowania i odpuszczania tradycyjnej są porównywalne ze zmianami w trakcie nawęglania, hartowania i odpuszczania w atmosferze ochronnej i wynoszą odpowiednio: Frr =38 µm i Frr = 36 µm.
porównania otrzymanych
otrzymanych wyników
wyników bicia
bicia uzębienia
uzębienia jednoznacznie
jednoznacznie wynika,
wynika, że
że
ZZ porównania
największazmiana
zmiananastąpiła
nastąpiławwtrakcie
trakcienawęglania,
nawęglania,hartownia
hartowniaiiodpuszczania
odpuszczaniawwpróżni
próżni
największa
Z porównania otrzymanych wyników bicia uzębienia jednoznacznie wynika, że
wynosiZ58
58
µm.
iiwynosi
µm.
porównania
otrzymanych
biciahartownia
uzębieniai jednoznacznie
wynika,
największa
zmiana nastąpiła
w trakciewyników
nawęglania,
odpuszczania w
próżni że
Zmiany bicia
bicia
uzębienia
w trakcie
metodzie
nawęglania,
hartowania
odpuszczania
Zmiany
uzębienia
metodzie
nawęglania,
hartowania
i i odpuszczania
największa
zmiana
nastąpiła w
w
nawęglania,
hartownia
i odpuszczania
i wynosi 58Wpływ
µm. nawęglania i hartowania na dokładność wykonania kół zębatychw próżni 237
i wynosi 58
tradycyjnej
sąµm.
porównywalne
ze zmianami
zmianami
trakcie
nawęglania,
hartowania
tradycyjnej
porównywalne
ze
ww trakcie
nawęglania,
hartowania
Zmiany są
bicia
uzębienia w metodzie
nawęglania,
hartowania
i odpuszczania
Zmiany bicia
uzębienia ochronnej
w
metodzieii nawęglania,
hartowania i F
odpuszczania
i odpuszczania
odpuszczania
atmosferze
ochronnej
wynoszą
odpowiednio:
Frrrr =38
=38 µm
µm
itradycyjnej
ww atmosferze
wynoszą
odpowiednio:
są
porównywalne
ze
zmianami
w
trakcie
nawęglania,
hartowania
OBRÓBKI ze
CIEPLNEJ
EWOLWENTY
są porównywalne
zmianamiNA
w ZARYS
trakcie nawęglania,
hartowania
362.3.
µm.WPŁYW
iiiFFodpuszczania
==36
µm.
rrrrtradycyjnej
w atmosferze ochronnej i wynoszą odpowiednio: F =38 µm
i odpuszczania w atmosferze ochronnej i wynoszą odpowiednio: rr Frr =38 µm
i FZarys
rr = 36 µm.
ewolwenty
mierzono na ewolwentomierzu firmy CARL ZEISS JENA.
i Frr 4.3
=4.3
36WPŁYW
µm.
WPŁYW
OBRÓBKICIEPLNEJ
CIEPLNEJNA
NAZARYS
ZARYSEWOLWENTY
EWOLWENTY
OBRÓBKI
Dokonano pomiarów wszystkich zarysów zębów kół przed i po obróbce ciepl4.3 WPŁYW
OBRÓBKI
CIEPLNEJ
NA
ZARYS
EWOLWENTY
4.3
WPŁYW
OBRÓBKI
CIEPLNEJ
NA
ZARYS
EWOLWENTY
nej.
Rys. 4
przedstawia
zarysy
zębów
prawej
i lewej
flanki
koła
zębatego przed
Zarys
ewolwenty
mierzono
naewolwentomierzu
ewolwentomierzu
firmy
CARL
ZEISS
JENA.
Zarys
ewolwenty
mierzono
na
firmy
CARL
ZEISS
JENA.
obróbką
cieplną.
Z wykonanych
26
wykresów
zarysów
zębów
lewej
flanki
zęba
Dokonano
pomiarów
wszystkich
zarysów
zębów
kół
przed
i
po
obróbce
cieplnej.
Dokonano
pomiarów
wszystkich
zarysów
zębów
kół
przed
i
po
obróbce
cieplnej.
Zarys
ewolwenty
mierzono
na ewolwentomierzu
firmy
CARL
ZEISS
JENA.
ewolwenty
mierzono
na ewolwentomierzu
firmy
CARL
ZEISS
JENA.
Rys.Zarys
przedstawia
zarysy
zębów
prawej
lewej
flanki
kołaizębatego
zębatego
przed
obróbką
Rys.
44 przedstawia
zarysy
zębów
prawej
iizębów
lewej
flanki
koła
przed
obróbką
oraz
26
wykresów
prawej
flanki
wybrano
maksymalną
i minimalną
rzeczywistą
Dokonano
pomiarów
wszystkich
zarysów
kół
przed
po
obróbce
cieplnej.
Dokonano pomiarów wszystkich zarysów zębów kół przed i po obróbce cieplnej.
cieplną.
wykonanych
26
wykresów
zarysów
zębów
lewej
flanki
zęba
oraz 26
26
cieplną.
ZZ wykonanych
wykresów
zębów
lewej
flanki
zęba
oraz
Rys.
4 przedstawia
zarysy
zębów
prawej
izarysów
lewej
flanki
koła
zębatego
przed
obróbką
. Maksymalna
odchyłka
zarysu
zęba
nr 2,
odchyłkę
zęba
frr26
Rys.
4zarysu
przedstawia
zarysy
zębów
prawej
irzeczywista
lewej
flanki
koła
zębatego
przed
obróbką
wykresów
prawej flanki
flanki26
wybrano
maksymalną
i minimalną
minimalną
rzeczywistą
odchyłkę
wykresów
prawej
wybrano
maksymalną
i
rzeczywistą
odchyłkę
cieplną.
Z
wykonanych
wykresów
zarysów
zębów
lewej
flanki
zęba
oraz
26
Z wykonanych
wykresów
zarysów
zębów odchyłka
lewej flankizarysu
zęba oraz
flanki).
Minimalna
zęba26nr 7,
koła cieplną.
nr 0 wynosi
frr= 9 µm26(obie
zarysu
zęba
.Maksymalna
Maksymalna
rzeczywista
odchyłka
zęba
nr
kołanr
nr0odchyłkę
0wynosi
wynosi
zarysu
zęba
ffrrrr.prawej
rzeczywista
odchyłka
zarysu
zęba
nr
2,2,koła
wykresów
prawej
flanki
wybrano
maksymalną
i minimalną
rzeczywistą
odchyłkę
wykresów
flanki
wybrano
maksymalną
izarysu
minimalną
rzeczywistą
=
6
µm.
koła
nr
0,
flanka
prawa
wynosi
f
rr
frrrr==9zarysu
9µm
µm
(obie
flanki).
Minimalna
odchyłka
zarysu
zęba
nr
7,
koła
nr
0,
flanka
prawa
fzarysu
(obie
flanki).
Minimalna
odchyłka
zarysu
zęba
nr
7,
koła
nr
0,
flanka
prawa
zęba
f
.
Maksymalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
zęba
nr
2,
koła
nr
0
wynosi
rr
zęba frr. Maksymalna rzeczywista odchyłka zarysu zęba nr 2, koła nr 0 wynosi
wynosi
=66µm.
µm.
fwynosi
(obie
flanki).
Minimalna
odchyłka
zarysu
zęba
nr 7,
nr nr
0, flanka
prawa
rr= 9
= f9frrrr=
µm
(obie
flanki).
Minimalna
odchyłka
zarysu
zęba
nr koła
7, koła
0, flanka
prawa
frrµm
wynosi
frr= 6frrµm.
= 6 µm.
wynosi
GG
G G
GG
G G
SS
S
µm
frrfrr==99µm
frr= 9frrµm
= 9 µm
S
9µm
frrfrr==9µm
frr= 9µm
frr= 9µm
a)a) Koło
Kołonrnr0,0,ząb
ząbnrnr2,2,flanka
flankalewa
lewa
a) Koło
nr
0,nrząb
nr
2,
flanka
lewa
a) Koło
0, nr
ząb2,nr
2, flanka
a) Koło
0, nr
ząb
flanka
lewalewa
GG
G G
SS
S
S
frrfrr==7,5
7,5µm
µm
frr=µm
7,5 µm
frr= 7,5
SS
S S
b)b) Koło
nr0,0,ząb
ząbnrnr2,2,flanka
flankaprawa
prawa
b)
KołoKoło
nrnrnr
0,
ząb
nr nr
2,flanka
flanka
prawa
Koło
0, ząb
2, flanka
prawa
b) b)Koło
0,nrząb
nr 2,
prawa
G
GG
G
frrfrr==66µm
µm
= 6 µm
frr= 6frrµm
SS
S S
c)c) c)
Koło
nrnr0,0,
ząb
nrnr7,nr
lewa
d)d)d) Koło
nrnr
nrnr
Koło
ząb
7,flanka
flanka
lewa
Koło
0,
ząb
nr7,7,
7,flanka
flankaprawa
prawa
Koło
nr
0, ząb
7,
flanka
lewa
Koło
nr0,
0,ząb
ząb
flanka
prawa
c)
Koło
0,
ząb
7,
flanka
lewa
d)
Koło
0,
ząb
nr
7,2,
prawa
c) Koło
nrWybrane
0,nrząb
nr nr
7,ewolwenty
flanka
lewa
d)
Koło
nrnr 0,
ząb
nr
7,flanka
flanka
prawa
Rys.
4.4.Wybrane
zarysy
ewolwenty
koła
nrnr0nr0a)0a)a)
ząb
nrnrnr
22lewa
flanka,
b)
ząb
nr
2,
prawa
flanka,
Rys.
Wybrane
zarysy
koła
ząb
lewa
flanka,
b)
ząb
nr
prawa
flanka,
Rys.
4.
zarysy
ewolwenty
koła
ząb
2
lewa
flanka,
b)
ząb
nr
2,
prawa
flanka,
Rys. 4. Wybrane zarysy ewolwenty
koła
nr 0 a)lewa,
ząb nr
2ząb
lewa
flanka,
b) prawa
ząb
nr 2, prawa flanka,
c)c)ząb
nrnr
77flanka
d)d)d)
nrnrnr
7,7,7,flanka
ząbząb
flanka
lewa,
ząb
flanka
prawa
c)
7 flanka
ząb
prawa
c) ząb
nr 7 nr
flanka
lewa,
d)
nr ząb
7, flanka
Rys. 4. Wybrane zarysy
ewolwenty
kołalewa,
nrząb
0 a)
nrflanka
2prawa
lewa
flanka, b) ząb nr 2,
prawa flanka, c) ząb nr 7 flanka lewa, d) ząb nr 7, flanka prawa
Na
Rys.
przedstawiono
zarysy
zębów
prawej
flanki
koła
zębatego
Na Na
Rys.
przedstawiono
zarysy
zębów
prawej
i ilewej
lewej
flanki
koła
zębatego
po
Rys.
5 przedstawiono
zarysy
zębów
prawej
lewej
flanki
koła
zębatego
Na
Rys.
555 przedstawiono
zarysy
zębów
prawej
i ilewej
flanki
koła
zębatego
popo
nawęglaniu,
hartowaniu
i
odpuszczeniu
w
próżni.
W
taki
sam
sposób,
jak
dla
koła
nawęglaniu,
hartowaniu
i
odpuszczeniu
w
próżni.
W
taki
sam
sposób,
jak
dla
koła
nawęglaniu,
hartowaniu
i
odpuszczeniu
w
próżni.
W
taki
sam
jak
dla
0,
nawęglaniu,
i odpuszczeniu
próżni. prawej
W taki sam
sposób,
jak dla
kołazębatego
0, 0,
Na Rys. hartowaniu
5 przedstawiono
zarysywzębów
i lewej
flanki
koła
po nawęglaniu, hartowaniu i odpuszczeniu w próżni. W taki sam sposób, jak dla
koła 0, ze wszystkich otrzymanych wykresów zarysów zębów, wybrano maksymalne i minimalne rzeczywiste odchyłki zarysu zęba. Maksymalna rzeczywista
odchyłka zarysu zęba nr 2, flanka lewa, koła nr 1, wynosi frr= 48µm. Minimalna
rzeczywista odchyłka zarysu zęba nr 5, koła nr 1, flanka prawa wynosi frr= 27 µm
Na Rys. 6 przedstawiono zarysy zębów prawej i lewej flanki koła zębatego
nawęglanego, hartowanego i odpuszczanego w atmosferze ochronnej. Dla zobrazowania rozrzutu zarysu zęba koła zębatego wybrano maksymalna i minimalna
odchyłkę zarysu zęba. Maksymalna rzeczywista odchyłka zarysu wynosi zęba nr
14, koła nr 2, flanka prawa wynosi frr= 42 µm. Minimalna rzeczywista odchyłka
zarysu zęba nr 7, koła nr 2, flanka prawa wynosi frr= 17 µm.
zarysu
zęba
nr nr
2,zęba
flanka
lewa,
koła
nrflanka
frrwynosi
rzeczywista
zarysu
zęba
2,
flanka
lewa,
koła
nr1, 1,wynosi
wynosi
f=rr=48µm.
48µm.
Minimalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
nr5,5,
kołanr
nr
1,
prawa
=Minimalna
27
µm
odchyłka
zarysu
zęba
nr
koła
1,
flanka
prawa
wynosi
frrf=f=rr27
µm
27
µm
odchyłka
zarysu
zęba
nr
5,
koła
nr
1,
flanka
prawa
wynosi
rr
odchyłka
zarysu
zęba
nr 5, koła zarysy
nrzarysy
1, flanka
prawa
wynosi
27 flanki
µm kołakoła
NaRys.
Rys.66przedstawiono
przedstawiono
zębów
prawej
i flewej
zębatego
rr= flanki
Na
zębów
prawej
i lewej
zębatego
NaNa
Rys.
6hartowanego
przedstawiono
zarysy
iatmosferze
lewej
koła
Rys.
6 przedstawiono
zarysyzębów
zębówprawej
prawej
i lewejflanki
flanki
kołazębatego
zębatego
nawęglanego,
odpuszczanego
watmosferze
ochronnej.
nawęglanego,
hartowanego
i i odpuszczanego
w
ochronnej.
DlaDla
nawęglanego,
hartowanego
i zęba
w
ochronnej.
Dla
nawęglanego,
hartowanego
i odpuszczanego
odpuszczanego
w atmosferze
atmosferze
ochronnej.
Dla
zobrazowania
rozrzutu
zarysuzęba
koła
zębatego
wybrano
maksymalna
i minimalna
zobrazowania
rozrzutu
zarysu
koła
zębatego
wybrano
maksymalna
i minimalna
zobrazowania
rozrzutu
zarysu
zęba
koła
zębatego
wybrano
maksymalna
i
minimalna
zobrazowania
rozrzutu
zarysu
zęba
koła
zębatego
wybrano
maksymalna
i
minimalna
odchyłkę
zarysu
zęba.
Maksymalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
wynosi
zęba
nr
odchyłkę zarysu zęba. Maksymalna rzeczywista odchyłka zarysu wynosi zęba nr 14, 14,
odchyłkę
zarysu
zęba.
Maksymalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
zęba
nrzarysu
Andrzejf LORENC,
Anna
SŁAWIŃSKA
odchyłkę
zarysu
zęba.
Maksymalna
rzeczywista
odchyłka
zarysuwynosi
wynosi
zęba
nr14,
14,
238
koła
flanka
prawa
wynosi
frr=42
42
µm.
Minimalna
rzeczywista
odchyłka
koła
nrnr2,2,flanka
prawa
wynosi
µm.
Minimalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
rr=
koła
nr
2,
flanka
prawa
wynosi
f
=
42
µm.
Minimalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
rr
koła
nr7,koła
2,
flanka
prawa
wynosi
frr= 42frrµm.
Minimalna
rzeczywista odchyłka zarysu
= 17
µm.
zęba
koła
flankaprawa
prawawynosi
wynosi
=frr17
µm.
zęba
nrnr7,
nrnr2,2,flanka
zęba
nr nr
7, koła
nr nr
2, 2,
flanka
prawa
wynosi
frr=
1717µm.
zęba
7, koła
flanka
prawa
wynosi
frr=
µm.
G G
GG
SS
S S
frr=32µm
frr=32µm
frr=32µm
frr=32µm
frr=
48µm
frr=
48µm
frr=f48µm
rr= 48µm
a)
Koło nr 1, ząb 2, lewa flanka
a) Koło
1, 2,
ząblewa
2, lewa
flanka
a) a)
Koło
nrKoło
1,nrnr
ząb
flanka
1,
2, lewa
flanka
a)Koło
nr ząb
1, ząb
2, lewa
flanka
G
G
G G
frr=45µm
frr=45µm
frr=45µm
frr=45µm
S
S
S S
G G
GG
S
S
SS
b) b)Koło
nr 1,ząb
2, prawa
flanka
Koło
nr 1,ząb
2, prawa
flanka
b)b)Koło
nr nr
1,ząb
2,2,prawa
flanka
1,ząb
b) Koło
Koło
nr
1,ząb
2,prawa
prawaflanka
flanka
G
G
GG
frr=27µm
frr=27µm
frr=27µm
frr=27µm
S
S
c) Koło nr 1, ząb 5, lewa flanka
d) Koło nr 1, ząb 5, prawa flanka S S
c)c) Koło
nr
1,
ząb
5,
lewa
flanka
d)
Koło
nr 1,
ząb
5, prawa
prawa flanka
flanka
Koło
nr ząb
1, ząb
5, lewa
flanka
d) Koło
Koło
ząb5,5,
c)
nrząb
1,
5, lewa
flanka
nrnr
1, 1,
ząb
prawa flanka
flanka
KołoKoło
nr 1,
5, lewa
flanka
d)d)flanka,
Koło
nr
5,prawa
prawa
Rys. c)
5. Wybrane
zarysy
ewolwenty
koła nr 1 a) ząb nr 2, lewa
b) 1,
ząbząb
nr 2,
flanka,
Rys.
5. 5.
Wybrane
zarysy
ewolwenty
koła
nr 1nr
a)a)1ząb
ząb
nr
2,prawa
lewa
flanka,
b)
ząb
nrb)2,
2,ząb
prawa
flanka,
c)ewolwenty
ząb
nr 5, lewa
flanka,
flanka
Rys.
Wybrane
zarysy
ewolwenty
koła
1d)
nr
lewa
flanka,
b)
ząb
prawa
flanka,
Rys. 5.
zarysy
ewolwenty
koła
a)nrnr
ząb
nr
2,
lewab)flanka,
nrflanka,
2, prawa
Rys.
5.Wybrane
Wybrane
zarysy
koła
nr nr
1 a)
ząbząb
2,5,2,
lewa
flanka,
ząb
nrnr2,
prawa
flanka,
ząb
prawa
c)ząb
ząb
nr5,
5,lewa
lewa
flanka,
ząb
nr
5,
prawa
flanka
Pomiary wszystkich zarysów
zębów
koład)d)d)
zębatego
nr flanka
3flanka
zawierają 52 wykresy
c)c)ząb
nrnr5,
lewa
flanka,
ząb
nrnr
5,5,
prawa
flanka, c) ząb nr 5, lewa flanka, d) ząb nr 5, prawa flanka
Pomiary
wszystkich
zarysów
zębów
koła
zębatego
zawierają
52
wykresy
Pomiarywszystkich
wszystkichzarysów
zarysów
zębów
kołazębatego
zębatego
nr3 3zarysy
wykresy
ewolwent
mierzonego
koła.
Na rys.
7 przedstawiono
wybrane
zębów
prawej
i
Pomiary
zębów
koła
nrnr
zawierają
5252
wykresy
ewolwent
mierzonego
koła.
Na
rys.
7
przedstawiono
wybrane
zarysy
zębów
praweji ii
ewolwent
mierzonego
koła.
Na
rys.
7
przedstawiono
wybrane
zębów
prawej
lewej flanki
koła zębatego
nawęglanego,
hartowanego
i odpuszczanego
ewolwent
mierzonego
koła. Na
rys. 7 przedstawiono
wybrane
zarysy zębówmetodą
prawej
G GGGmetodą
lewej
flanki
koła
zębatego
nawęglanego,
hartowanego
odpuszczanego
metodą
lewejflanki
flankikoła
kołazębatego
zębategonawęglanego,
nawęglanego,hartowanego
hartowanegoi i odpuszczanego
odpuszczanego
tradycyjną.
lewej
metodą
tradycyjną.
tradycyjną.
Maksymalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
zęba
nr
2,
koła
nr
3,
lewa
flanka
wynosi
tradycyjną.
rzeczywista
odchyłka
zarysu
zęba
koła
nr3,3,lewa
flanka
wynosi
rzeczywista
odchyłka
zarysu
zębanrnr
nr
2,koła
koła
flanka
wynosi
G G
G
fMaksymalna
28 µm. Minimalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
zęba
nr
2nrkoła
nrlewa
3, prawa
flanka
rr=Maksymalna
Maksymalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
2,2,
flanka
wynosi
G zęba
frr28
=2828
µm.
Minimalna
rzeczywista
odchyłkazarysu
zarysuzęba
zębanrnr
nr2 2koła
prawa
flanka
frrrr==
Minimalna
rzeczywista
odchyłka
zarysu
zęba
kołanrnr3,3,prawa
prawaflanka
flanka
fµm.
10
µm.
rr=
fwynosi
µm.
Minimalna
rzeczywista
odchyłka
wynosi
=1010
µm.
µm.
wynosi
wynosi
frrfrr=f=rr10
µm.
S
SS
S
frr=f 29µm
= 29µm
frr=17µm
frr=17µm
rr
frr= f29µm
rr= 29µm
S S
frr=17µm
frr=17µm
a) a) Koło
nr nr
2, 2,
ząbząb
nr 7, 7,
lewa flanka
Koło
flanka
a) Koło
nr
2, ząb
nr 7,nr
lewalewa
flanka
a) a)Koło
nr 2,nrząb
nr 7,
flanka
Koło
2, ząb
nrlewa
7, lewa
flanka
G G
G G
SS
b) b)Koło
nr
2,
ząb
nr
7,
prawa
flanka
2, ząb
nr prawa
7, prawa
flanka
b) KołoKoło
nr 2,nrząb
nr 7,
flanka
b) b) Koło
nrnr
2, 2,
ząb
Koło
ząbnrnr7,7,prawa
prawaflanka
flanka
G G
GG
SS
S
S
frr= 42µm
frr= 42µm
frr=41µm
frr=41µm
S
= 42µm
frr=frr42µm
=41µm
frr=41µm
c) Koło nr
2,frrząb
nr 14, lewa flanka
d) Koło nr 2, ząb 14, prawa flanka
c) Koło nr
2, ząb
nr 14, lewa flanka
d) Koło nr 2, ząb 14, prawa flanka
Rys.6. Wybrane zarysy ewolwenty koła nr 2 a) ząb nr 7, lewa flanka b) ząb nr 7, prawa flanka,
Rys.6. Wybrane
zarysy
ewolwenty
koła nr 2 a) ząb nr 7,d)lewaKoło
flanka
b) ząb
nr14,
7, prawa
prawa flanka,
2, ząb
nr
14,
lewa
ząb
flanka
c) c)Koło
nr 2,nr
nr 14,
lewa
Koło flanka
nr
2,
ząb
14,
prawa
c)
ząb
nr flanka
14,flanka
lewa
flanka, d) ząb nrd)
14, prawa
c) Koło
Koło
nrząb
2, ząb
nrc)
14,
flanka
nrnr
2,2,
ząb
14,
prawaflanka
flanka
ząblewa
nr 14,
lewa flanka, d) ząb nrd)
14,Koło
prawa
flanka
S
SS
Rys.6. Wybrane
zarysy
ewolwenty
koła
nra)2 ząb
a) ząb
nr
flanka b)
ząb
nr7,7,prawa
prawaflanka,
flanka,
Rys.6.
zarysy
ewolwenty
koła
nr
nr ząb
7, 7,
lewa
ząb
nrb)
Glewa
G2
Rys.Wybrane
6. Wybrane
zarysy
ewolwenty
koła
nr
7,flanka
lewab)
flanka
ząb nr 7,
prawa
G
G nr 2d)a)ząb
fflanka
c) ząb
nr 14,
lewa
flanka,
prawa
rr=10µm
c) ząb
nr 14,
lewa
flanka,
d) ząb nr nr
14,14,
prawa
flanka
frr=10µm
flanka, c) ząb nr 14, lewa flanka, d) ząb nr 14, prawa flanka
G G
S
S
frr=28µm
frr=28µm
GG
frr=10µm
frr=10µm
S
S
G G
G
S S SS
239
Wpływ nawęglania i hartowania na dokładność wykonania kół zębatych
frr= 42µm
42µm
frrrr==f42µm
rr= 42µm
frr=41µm
f =41µm
f =41µm
SS
S
rr
frr=41µm zarysów zębów koła zębatego nr 3 zawierają 52 wykresy ewolPomiaryrr wszystkich
went
mierzonego
koła.
Naflanka
rys. 7
przedstawiono
wybrane
zarysy
zębów
prawej
i lewej
c)c)
Koło
nr
2,
nrlewa
14,
lewa
flanka
d)Koło
Koło
nrząb
2,
ząb
14, prawa
flanka
Koło
nr
nr14,
14,
lewa
flanka
nr
14,
prawa
flanka
c) c) Koło
nr
2, 2,ząb
d) d)Koło
nr 2,
2, ząb
ząb
14,
prawa
flanka
Koło
nrząb
2,nrząb
ząb
nr
14,
lewa
flanka
nr
2,
14,
prawa
flanka
flanki
koła
zębatego
nawęglanego,
hartowanego
i odpuszczanego
metodą
tradycyjną.
Rys.6.
Wybrane
zarysy
ewolwenty
koła koła
nr 2 a)
7, lewa
b) ząb b)
nr ząb
7, prawa
Rys.6.
Wybrane
zarysy
ewolwenty
nrząb
2 a)nrząb
nr 7, flanka
lewa flanka
nr 7, flanka,
prawa flanka,
S
Wybrane
ewolwenty
a) ząb
7, lewa
flanka
ząb
prawaflanka,
flanka,
Rys.6. Rys.6.
Wybrane
zarysyzarysy
ewolwenty
kołakoła
nr 2 nr
a)2ząb
nr 7,nrlewa
flanka
b) b)
ząb
nrnr7,7,prawa
ząb
nr
14,
lewa
flanka,
d) ząb
ząb
nrząb
14,
prawa
flanka
c)
nr
14,
flanka,
d)d)
ząb
nr nr
14,
prawa
flanka
c)nrząb
ząb
nrlewa
14,lewa
lewa
flanka,
14,
prawa
flanka
c)c)ząb
14,
flanka,
d)
nr
14,
prawa
flanka
G G G
G
GG GG
S
S
S
S
SS
S
frr=28µm
frr=28µm
frr=28µm
frr=28µm
a)KołoKoło
3, ząb
nrlewa
2, lewa
flanka
a) Koło
nr 3,nrząb
ząb
nr
flanka
nr2,2,
2,lewa
flanka
a) Koło
nr 3,nrząb
nrlewa
2, flanka
lewa
flanka
a) a)Koło
nrnr3,3,ząb
G G
G
G
S
S
ffrr=10µm
frr=10µm
frr=10µm
rr=10µm
b)Koło
Koło
nr ząb
3, ząb
2, prawa
flanka
b)
nr3,3,
nr nr
2,
flanka
b) Koło
nr
2,2,prawa
prawa
flanka
b) nrKoło
nr 3,
nr 2, prawa
b)
Koło
nr 3,ząb
ząb
nrząb
prawa
flankaflanka
G G
G
G
S
S
S
frr= 18µm
frr= 18µm
frr= 18µm
frr= 18µm
frr= 14µm
frr= 14µm
frr= 14µm
frr= 14µm
S S
S
S
3, ząb 8, lewa flanka
Koło nr 3, ząb 8, prawa flanka
c) c)KołoKoło
nr 3,nrząb
8, lewa flanka
d) d)Koło
nr 3, ząb 8, prawa flanka
Rys. c)
7. Wybrane
zarysy
ewolwenty
kola
nr 3, a) ząb nr 2, lewa
flanka,
b)3,
2,
prawa
flanka,
c) ząb
c)
Koło
nr
3,
ząb
8,
lewa
flanka
d)
Koło
3,ząb
ząb
8,
prawa
flanka
Koło
nr
3,
ząb
8,
lewa
flanka
d)
nrząb
ząb
prawa
flanka
c)
Koło
nr
3,
ząb
8,
lewa
flanka
d)
nrnr
3,8,
ząb
8,flanka,
prawa
flanka
Rys. 7. Wybrane zarysy ewolwenty kola nr 3, a) ząb nr 2, lewa flanka, b)Koło
nr
2,
prawa
c)
ząb
nr 8, lewa flanka, d) ząb nr 8, prawa flanka
nr
8,
lewa
flanka,
d)
ząb
nr
8,
prawa
flanka
Rys. 7.
Wybrane
zarysyzarysy
ewolwenty
kola nr
3, a)
ząb
nrząb
2, a)
lewa
b) ząb
2, prawa
flanka,
c) ząbc) ząb
Rys.
7. Wybrane
ewolwenty
kola
nr
3, a)
nrząb
2, flanka,
lewa
b)nrząb
nr 2,
Rys. 7.
Wybrane
zarysy
ewolwenty
koła
nr
3,
nr 2,flanka,
lewa
flanka,
b)
ząbprawa
nr 2,flanka,
prawa
nr 8,c)lewa
d) ząb
8, d)
prawa
flanka
nrząb
8, flanka,
lewa
d)nrząb
nrząb
8, prawa
flanka flanka
flanka,
nr 8, flanka,
lewa
flanka,
nr
8, prawa
Maksymalna rzeczywista odchyłka zarysu zęba nr 2, koła nr 3, lewa flanka
wynosi frr= 28 µm. Minimalna rzeczywista odchyłka zarysu zęba nr 2 koła nr 3,
prawa flanka wynosi frr= 10 µm.
Z porównania otrzymanych wyników zarysu uzębienia jednoznacznie wynika,
że największe zmiany nastąpiły w trakcie nawęglania, hartownia i odpuszczania
w próżni i wynoszą: maksymalna rzeczywista odchyłka zarysu zęba frr= 48 µm,
minimalna rzeczywista odchyłka zarysu zęba frr = 27 µm (Rys. 5)
Zmiany zarysu uzębienia w tradycyjnej metodzie nawęglania, hartowania i odpuszczania wynoszą: minimalna rzeczywista odchyłka zarysu zęba frr= 10 µm,
maksymalna rzeczywista odchyłka zarysu zęba frr = 28 µm (Rys. 7).
3. WNIOSKI
Z przeprowadzonych badań możemy wyciągnąć następujące wnioski:
– Największe zmiany wymiarowo-kształtowe koła spowodowała obróbka cieplna
w próżni, zarówno co do bicia, jak i zmiany zarysu zęba,
240
Andrzej LORENC, Anna SŁAWIŃSKA
– Najmniejsze zmiany wymiarowo-kształtowe koła spowodowała tradycyjna
obróbka kół zębatych, zarówno co do bicia, jak i zmiany zarysu zęba,
– Obróbka cieplna we wszystkich przypadkach nie spowodowała zmiany pod
względem chropowatości powierzchni.
LITERATURA
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
KULA P., RZEPKOWSKI A., GÓRECKI M, SINIARSKI D., Nawęglanie próżniowe technologią
XXI wieku, Prace naukowe Wydziału Mechanicznego Politechniki Łódzkiej, 71, 2002 101-105
KULA P. RZEPKOWSKI A., SINIARSKI D., KRASIŃSKI A., GÓRECKI, Postęp w technologii nawęglania; Inżynieria materiałowa, 3, 2000, 101-105.
LORENC A., Wpływ rozkładu naddatku obróbkowego na dokładność zarysu szlifowanych kół
zębatych, Rozprawa doktorska, Łódź 1992.
OCHĘDUSZKO K., Koła zębate, Sprawdzanie, tom III, PWT, Warszawa, 1957.
Norma PN-79 M88522.01, Dokładność wykonania. Nazwy, określenia i wartości odchyłek.
THE INFLUENCE OF CARBURIZING AND HARDENING ON THE ACCURACY
OF CARRYING OUT GEARS
The paper presents influence of carburizing and hardening on accuracy of carrying out gears.
Grinded gears have been subjected to the following heat treatment: traditional carburizing, hardening and tempering, vacuum carburizing, hardening and tempering, protective atmosphere carburizing, hardening and tempering. Measurements of teeth run out, teeth profile and teeth surface
roughness have been done.
Key words: Teeth run out, involute profile, surface roughness of teeth, heat treatment