Infrastruktura liniowa
Transkrypt
Infrastruktura liniowa
www.mazurylgd9.pl Infrastruktura liniowa Autor: Administrator 28.03.2008. Zmieniony 02.04.2008. Ważnymi a zarazem charakterystycznymi elementami krajobrazu na całym obszarze opracowania jest dawna infrastruktura komunikacyjna. Jej niewykorzystywane dzisiaj elementy liniowe stanowią niezwykle atrakcyjne turystycznie i przestrzennie układy. Dawna sieć drożna, system kolejowy, szlaki wodne wraz z obiektami towarzyszącymi są wartościami nie do przecenienia. DROGI Wyłączone z intensywnego ruchu fragmenty historycznej sieci drÃłg, obsadzanych tradycyjnie drzewami wraz z towarzyszącymi im zajazdami i karczmami są potencjalnie wielkim atutem całego obszaru, dają szansę na interesującą ofertę turystyczną np. niezapomniane przejażdżki bryczkami, sannę, wycieczki starymi samochodami i tradycyjnie rowerami. Karczmy i zajazdy budowano przy ważniejszych szlakach handlowych, przy większych wsiach, często na rozstajach drÃłg. Były to obiekty okazałe. Oryginalnie mieściły szynk, mieszkanie karczmarza, pokoje gościnne, obok stajnie. W ostatnim pÃłłwieczu były często wykorzystane na sklepy, gospody. Na obszarze LGD9 z zainteresowaniem konserwatorskim i władz gminnych spotkało się ich aż 20, większość z nich zbudowano na przełomie XIX i XX wieku. Jest ich wielokrotnie więcej. Poprzebudowywane na mieszkania, często zrujnowane, w wielu wypadkach trudne nawet do identyfikacji warte są właściwego wykorzystania i wyeksponowania. KOLEJE Rozwijana na całym terenie od połowy XIX wieku, a szczegÃłlnie intensywnie na początku XX wieku, kolej stała się ważnym i atrakcyjnym elementem organizującym przestrzeń. Umożliwiała ona kontakt ze światem, z centrami prowincji i rejencji, docierała do wielu zakątkÃłw obszaru. Poprowadzone w przepięknym krajobrazie, dziś nieużytkowane i pozbawione szyn torowiska, będą wykorzystane jako ścieżki rowerowe. Po istniejących jeszcze torach pojadą historyczne składy wożąc turystÃłw. Nieczynne, zabytkowe stacje kolejowe powinny przekształcić się w bazy obsługi ruchu turystycznego, gromadząc rÃłwnocześnie i eksponując atrakcje z najbliższej okolicy. Poza sezonem turystycznym mogą stać się klubami internetowymi dla mieszkańcÃłw chcących tą drogą uczyć się lub rozwijać wiedzę o swoim regionie. Charakterystyczne, zabytkowe zabudowania i urządzenia kolejowe znakomicie się do tego nadają. GłÃłwnym elementem całego układu jest zespÃłł dworca w Węgorzewie z funkcjonującym już tam Muzeum Kolei Mazurskiej. Powinien on w przyszłości stanowić bazę i centrum dyspozycyjne zintegrowanego systemu obsługi tras rowerowych „śladami kolei mazurskich― w ramach Mazurskiego Traktu Rowerowego i centrum obsługi turystycznej regionu. Ewidencja konserwatorska obejmuje kilkanaście dawnych budynkÃłw dworcowych i zabudowań stacyjnych. Pozostałe, najczęściej przy nieczynnych dziś liniach kolejowych, zmieniły użytkownikÃłw, często niszczeją. Zachowały się obiekty murowane, niektÃłre z nich zbudowano w latach sześćdziesiątych XIX wieku, pozostałe na początku wieku dwudziestego. Były to wyjątkowe, najczęściej piętrowe budynki z charakterystycznie podkreśloną szczytem osią głÃłwną. Razem z ozdobnymi zadaszeniami stanowiły obiekty wyrÃłżniające się architektoniczne. Towarzyszyły im często zabudowania dla kolejarzy i drÃłżnikÃłw, a na większych stacjach także budynki techniczne kolei. Nieczynne trasy kolejowe, wciąż istniejące torowiska, nasypy, pozostałe elementy dawnej infrastruktury technicznej mogą służyć jako trasy wycieczkowe. Kolejowe trasy rowerowe, ktÃłre można nazwać np. „Szlakiem Połamanych SemaforÃłw― [zapożyczając to określenie od Grzegorza Putkowskiego i Cezarego Markiela, autorÃłw strony w Internecie: Koleje na Mazurach – www.starejuchy.pl], stanowią część systemu szlakÃłw rowerowych: Mazurskiego Traktu Rowerowego. Prowadzą poprzez ciekawe osiągnięcia inżynierii kolejowej, umożliwiają zwiedzenie atrakcyjnych krajobrazowo i przyrodniczo miejsc. Pozwalają dotrzeć do większości interesujących elementÃłw krajobrazu kulturowego pÃłłnocnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Na dawnych terenach stacyjnych znajdują się punkty obsługi technicznej, wypożyczalnie rowerÃłw, punkty informacji komputerowej oraz punkty gastronomiczne i lokalne ekspozycje gromadzące tematycznie zrÃłżnicowane ciekawostki z całego obszaru. Wszystkie elementy powinny mieć jednolity system informacyjny i małą architekturę nawiązującą do dawnej informacji kolejowej. Propozycje adaptacji wybranych miejsc podporządkowane zostały takim właśnie złożeniom. Centrum obsługi programu „Szlaku Połamanych SemaforÃłw― stanowi teren dworcowy w Węgorzewie. Inne stacje staną się lokalnymi centrami obsługi ruchu turystycznego (głÃłwnie http://www.mazurylgd9.pl Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 18:45 www.mazurylgd9.pl rowerowego) i punktami informacji internetowej. Poza sezonem letnim staną się klubami internetowo–edukacyjnymi mieszkańcÃłw. Stacja Pozezdrze (gmina Pozezdrze) Adaptacja na klub jeździecki i punkt obsługi ruchu turystycznego, proponowana nazwa: Stacja Pozezdrze, Stadniny Mazurskie. Stacja powstała ok. 1905 roku przy linii kolejowej Preussische Staatsbahnen Węgorzewo – Kruklanki– Giżycko. Funkcjonowała do 1945 roku, po wojnie nieodbudowana. Program adaptacji: • Klub jeździecki, informacja o turystyce konnej w regionie, • punkt obsługi przejażdżek konnych (kuligÃłw w zimie), z wykorzystaniem zaprzęgÃłw z okolicznych stadnin, • lokalne centrum obsługi „Mazurskiego Traktu Rowerowego― ze szczegÃłlnym uwzględnieniem Szlaku Połamanych SemaforÃłw. Skrzyżowanie szlaku kolejowe (Węgorzewo – Kruklanki – Giżycko) z istniejącym ścieżkami rowerowymi i trasami turystycznymi (Dolina rzeki Sapiny, Puszcza Borecka, Harsz–Sztynort), • komputerowy punkt informacji turystycznej i internetowy klub edukacyjny dla mieszkańcÃłw, • punkt obsługi turystyki rowerowej (serwis, wypożyczalnia), • sprzedaż pamiątek, map, książek, zapasÃłw regionalnych na drogę, • prysznice, pralnia samoobsługowa, • bar dworcowy ze specjalnością lokalną oraz całoroczny, otwarty grill–bar, • ekspozycja informacji o miejscowych tradycjach hodowli końskich, stadnin, ekspozycja Towarzystwa MiłośnikÃłw Konia Trakeńskiego z informacją o hodowlach tej rasy w regionie i jej kulturowym znaczeniu. Interpretacja architektoniczna: Budynek oczyszczony z wszelkich przybudÃłwek, odrestaurowany według przekazÃłw z początku XX wieku. Mała architektura i system informacyjny nawiązuje do oryginalnych lokalnych wzorÃłw. Poddasze i pierwsze piętro adaptowane na bazę noclegową. Na parterze bar i klub internetowy. Ekspozycja pamiątek jeździeckich we wnętrzach i na całym terenie. Zniszczoną poczekalnię zastępujemy otwartą wiatą z grillem, teren ogrodzony, miejsca do przywiązywania koni. Wozownia na bryczki, sanie. Zerwany most (Grądy Kruklaneckie) (gmina Kruklanki), proponowana nazwa: Zerwany most, Przeprawy Mazur Garbatych. Miejsce turystyczno–widokowe, na skrzyżowaniu jednego z wariantÃłw Szlaku Połamanych SemaforÃłw (szlak rowerowy) i trasy spływu kajakowego rzeką Sapiną. Spektakularne ruiny jednego z najdłuższych mostÃłw kolejowych na Mazurach, nad rzeka Sapiną. Program adaptacji: • przeprawa nad zerwanym mostem, • wiata na parkingu przy moście dla kajakarzy, rowerzystÃłw i punkt gastronomiczny: wojskowy kociołek na około 20–25 osÃłb, w zależności od natężenia ruchu turystycznego. Miejsce na ognisko, bale do siedzenia, • informacja turystyczna o walorach turystyczno–widokowych miejsca, • przystanek dla samochodÃłw terenowych i uczestnikÃłw gier militarnych, • aranżacja terenu bunkrÃłw na teren zabawy z wyeksponowaniem punktu obserwacyjnego – dowodzenia (z potężnymi lornetami), • opracowanie tras specjalnych (pieszych, rowerowych, quadowych) z Kruklanek (stacja kolejowa) do spichlerza w Żywkach. Interpretacja przestrzenna: Całość aranżacji przestrzeni i małej architektury w duchu wojskowego maskowania obiektÃłw (szata letnia i zimowa). Kuchnia polowa pod wojskową pałatką. Lekki wiszący most łączący zrujnowane przyczÃłłki. Zabawy z przeprawą przez rzekę, znajdowaniem punktÃłw w przestrzeni, teren zaaranżowany do wspÃłłczesnych podchodÃłw pieszych, quadowych i rowerowych. DROGI WODNE Drogi wodne odgrywały w tym terenie już od XIV wieku istotną rolę. Ich znaczenie dostrzegali już władcy Państwa Zakonnego. Kształtowane przez pokolenia są świadectwem sztuki inżynierskiej na najwyższym http://www.mazurylgd9.pl Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 18:45 www.mazurylgd9.pl poziomie. Jeziora, rzeki połączone ze sobą w jeden sprawnie działający do dziś system stanowią głÃłwny, dotychczas dostrzegany atut tego terenu. Zagospodarowanie szlakÃłw żeglarskich i kajakowych, a także związana z nimi baza turystyczna są stale rozwijane. Przystanie, miejsca biwakowe, baza noclegowa i gastronomiczna jest w pełni wykorzystywana w sezonie letnim. Ich obsługa to ważne miejsca pracy mieszkańcÃłw nadwodnych wsi. Warto wyjść poza tradycyjną ofertę. Warto zachęcić do poznania historii i technologii urządzeń hydrotechnicznych na tym terenie, utrwalić i chronić w ten sposÃłb najcenniejsze zabytki kultury technicznej. Warto, wykorzystując istniejące elementy systemu wodnego, w zajmujący sposÃłb dołączyć informacje o systemie hydrotechnicznym do katalogu atrakcji turystycznych. Obiekty hydrotechniczne na terenie działania LGD9 nie są, po za kanałami i urządzeniami w Giżycku, objęte ścisłą ochroną konserwatorską. Czynione są starania, aby wpisać do Rejestru ZabytkÃłw system Kanału Mazurskiego, niezwykłego przedsięwzięcia hydrotechnicznego na skalę europejską. Urzędy gmin w swoich spisach uwzględniły zaledwie kilka pojedynczych obiektÃłw. Warto spojrzeć na osiągnięcia inżynierii wodnej w szerszej skali. Cenny jest cały układ historycznych kanałÃłw łączących jeziora między sobą w system, ukierunkowany od średniowiecza na szukanie dogodnej drogi wodnej do Bałtyku. Ostatnim wybitnym dziełem, ktÃłry miał to realizować, był niedokończony przed II wojną światową, dziś przedzielony granicą państwa i zdewastowany Kanał Mazurski. Międzyjeziorne drogi wodne w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich umożliwiały prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej na całym terenie i transport wodny na olbrzymim obszarze. Zabudowania strażnic wodnych, przepustÃłw i śluz są tego niedocenianym świadectwem. http://www.mazurylgd9.pl Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 18:45