20 lat toru doświadczalnego Instytutu Kolejnictwa

Wywiady i wydarzenia
20 lat toru doświadczalnego Instytutu Kolejnictwa
Międzynarodowa konferencja naukowa
„Kolejowe Okręgi Badawcze”
W dniach 8–9 czerwca 2016 r. w Trzebnicy k.Wrocławia odbyła
się zorganizowana przez Instytut Kolejnictwa pod honorowymi
patronatami: Ministra Infrastruktury i Budownictwa, Prezesa
Urzędu Transportu Kolejowego, Prezesa Polskich Kolei Państwowych S.A. i Międzynarodowego Związku Kolei (UIC) Międzynarodowa konferencja naukowa „Kolejowe Okręgi Badawcze”.
Celem konferencji była prezentacja osiągnięć Instytutu Kolejnictwa i zagranicznych ośrodków zajmujących się badaniami
oraz oceną innowacyjnych technologii i rozwiązań w obszarze
transportu szynowego z wykorzystaniem specjalistycznych poligonów badawczych. Kolejowe okręgi badawcze są unikatowym
narzędziem badań doświadczalnych w transporcie kolejowym.
Prowadzone na tych obiektach badania innowacyjnych rozwiązań mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo i efektywność
w procesie eksploatacji infrastruktury i taboru kolejowego.
Udział w konferencji wzięło 100 osób, w tym przedstawiciele Europejskiej Agencji Kolejowej, Międzynarodowego Związku
Kolei, UNIFE oraz przedstawiciele polskiej nauki.
Informacje o ośrodkach badawczych, w tym o zakresie prowadzonych prac i doświadczeń zaprezentowali przedstawiciele 7 (z 8 istniejących na świecie) okręgów doświadczalnych:
w Szczerbince (JSC VNIZhT, Rosja), Velimie (Výzkumný Ústav
Železniční,a.s, Czechy), Pueblo (Transportation Technology
Center, Inc., USA), Făurei (Railway Testing Center, Rumunia),
Wegberg-Wildenrath (Prüf- und Validationcenter Wegberg-Wildenrath, Niemcy), Le Centre d’Essais Ferroviaires (Francja)
i w Żmigrodzie (Instytut Kolejnictwa, Polska).
Konferencja została poprzedzona obchodami jubileuszu
20-lecia Okręgu Doświadczalnego w Żmigrodzie, w dniu 7 czerwca 2016 r., w tym wizytą w Ośrodku Eksploatacji Toru Doświadczalnego Instytutu Kolejnictwa i przejazdem pociągiem Kolei
Dolnośląskich po okręgu w Żmigrodzie.
Wśród gości obecni byli przedstawiciele resortu oraz władz
lokalnych w osobach: Kamil Wilde – z-ca Dyrektora Departa-
Fragment toru doświadczalnego w Żmigrodzie. Fot. A. Massel
mentu Kolejnictwa w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa, który w swoim wystąpieniu podkreślił rolę Ośrodka jako
poligonu doświadczalnego i jego wpływ na bezpieczeństwo
i rozwój kolejnictwa w Polsce, Radosław Pacewicz –Dyrektor
Generalny UTK, który odczytał list gratulacyjny Prezesa UTK,
Waldemar Wysocki – Starosta Powiatu Trzebnickiego i Robert
Lewandowski – Burmistrz Żmigrodu, którzy wskazali na promocyjną dla regionu rolę Okręgu Badawczego. PKP S.A. reprezentowane było przez Cecylię Lachor, Członka Zarządu.
Obrady w dniu 7.06.2016 r. zostały rozpoczęte sesją plenarną, którą otworzył dr inż. Andrzej Żurkowski, Dyrektor Instytutu
Kolejnictwa (IK). Wystąpienie plenarne The UIC Response to
New Challengers for Development and Modernization of the
Railway Sector wygłoszone przez Jean-Pierre Loubinoux, Dyrektora Generalnego Międzynarodwego Związku Kolei (UIC)
poruszyło strategiczne zagadnienia w zakresie rozwoju kolei na
świecie, w tym roli badań i innowacji.
Genezę powstania Ośrodka Doświadczalnego w Żmigrodzie
przedstawił dr inż. Marian Fijałek, emerytowany pracownik
Instytutu Kolejnictwa kierujący pracami przygotowawczymi
i pierwszy kierownik Ośrodka.
Idea budowy narodziła się już w latach 50. XX wieku w związku z coraz bardziej dominującą w gospodarce rolą kolei. Przez
40 lat dyskutowana i modyfikowana koncepcja doczekała się
rozpoczęcia realizacji w połowie 1987 r.
w ramach Centralnego Programu Badawczo-Rozwojowego. Planowane uruchomienie obiektu miało nastąpić w II
kwartale 1991 r. Przemiany gospodarcze,
w tym sposób finansowania prac rozwojowych sprawiły, że realizacja tego przedsięwzięcia zakończyła się dopiero pod
koniec III kwartału 1996 r. a jej zakres
został znacząco zmniejszony. Wybór lokalizacji został podyktowany względami
praktycznymi, a mianowicie dostępnością terenu i położeniem w pobliżu ośrodków naukowych we Wrocławiu, Poznaniu
i Zielonej Górze oraz zakładów produkujących tabor w Poznaniu, Zielonej Górze,
Wrocławiu i Świdnicy [1].
Pierwszym projektem badawczym,
Osoby związane z koncepcją, projektowaniem, budową i uruchomieniem eksploatacji okręgu doświadczalnego w Żmigrodzie. Fot. A. Pomykała
zrealizowanym jeszcze w trakcie trwania
20 7–8 /2016
Wywiady i wydarzenia
Szerokość
toru [mm]
Promień
łuku [m]
Nacisk
na oś [t]
Max
prędkość
[km/h]
Valenciennes France
(Centre d’essais ferroviaire,
Alstom Transport)
Wegberg–Wildenrath, Niemcy
(Prüf- und Validationscenter
Wegberg–Wildenrath, PCW, Siemens)
Făurei k.Buzău
Żmigród
Rumunia (Railway
k. Wrocławia, Polska
Testing Center/
(Instytut Kolejnictwa
Romanian Railway
w Warszawie)
Authority, AFER)
Pueblo, Colorado,USA
(Transportation Technology
Center, Inc)
Szczerbinka k.
Velim, Czechy
Moskwy, Rosja
(Výzkumný
(WNIIŻT
Ústav ŽelezniRailway Research
ční, a.s.)
Institute, Moscow)
Rok
rozpoczęcia
eksploatacji
budowy w 1990 r. było badanie zderzeń Tab. 1. Zestawienie wybranych danych charakteryzujących okręgi testowe
– realizowane w ramach Komitetu ORE
B. Aktywny udział w pracach wymienioLokalizacja
Układ torowy
Elektryfikacja
nego Komitetu miały Zarządy Kolejowe
BR, PKP, SNCF, NS i DB. Jego wysoka
okrąg: 6 km
120
26,4
956
ocena zapoczątkowała udział Ośrodka
1. tor do przepychania
w licznych badaniach prowadzonych na
25 kV 50 Hz
80
do 26,4
1932 przez łuki odwrotne: 5,7 km
1 520
3 kV DC
rzecz nie tylko polskich ale i zagranicz390–1220
2. tor do przepychania
80
nych kontrahentów.
26,4
przez łuki odwrotne 5,7 km
Po zakończeniu sesji jubileuszowej
Duży okrąg: 13,276 km
210–230 22,5*
25 kV 50 Hz
uczestnicy zostali zaproszeni do udzia15 kV 16,7 Hz
łu w wizycie technicznej w Ośrodku do1963
300–1 400 1 435
3 kV DC
Mały okrąg: 3,951 km
80–115
25
świadczalnym w Żmigrodzie połączonej
1,5 kV
z przejazdem po okręgu.
Okrąg dla ciężkich pociąW dniu 8 czerwca rozpoczęły się ob53
250, 300
niezelekryfikowany
gów:4.3 km
rady konferencji „Kolejowe Okręgi DoOkrąg dla badań toro265
1 525, 1 800
12,5, 25, 50 kV AC
świadczalne”. W sesji plenarnej udział
wych: 22 km
wzięli przedstawiciele organizacji mię1 435
1975
Okrąg dla taboru podmiej125
bd
trzecia szyna 1 150 V
dzynarodowych: Richard Lockett (ERA),
skiego 14,5 km
Jerzy Wiśniewski (UIC), Nicolas Furio
tor do badań współpracy
bd
233,175,150
niezelekryfikowany
(UNIFE) przedstawiając największe wykoła z szyną
zwania obecnych lat, perspektywę koDuży okrąg: 13,7 km
200
25
1800
25 kV 50 Hz
lejnych oraz rolę organizacji międzyna800,
400,
rodowych w rozwiązywaniu problemów
Mały okrąg 2,2 km
60
20
250, 180 1 435
1978
transportu kolejowego.
niezelekryfikowany
tor do przepychania przez
Dalsza część obrad skupiała się na
bd
250–150
łuki odwrotne: 0,765 km
problematyce badań realizowanych
w poszczególnych ośrodkach badawczych Europy i Stanów Zjednoczonych:
metodach, możliwościach technicznych
1996 Okrąg: 7,725 km
120
23
600–900 1 435 3 kV DC
i realizowanych programach. Prezentacje przedstawiane były w kolejności powstania ośrodków:
15 kV 16,7 Hz
¡¡ Szczerbinka k. Moskwy – Oleg Naza25 kV 50 Hz
rov (JSC VNIZhT);
12 kV 25 Hz
T1
okrąg:
6,082
130/160
26
300–1 2
00
1 4
35
¡¡ Velim w Czechach – Antonín Blažek
25 kV 60 Hz
400–2 000 V DC
i Petr Kavan (Výzkumný Ústav Žele2000–4 000 V DC
zniční, a.s.);
1997
¡¡ Pueblo, USA – Anna Rakoczy i Przemy15 kV 16,7 Hz
25 kV 50 Hz
sław Rakoczy (Transportation Techno12 kV 25 Hz
logy Center, Inc.);
1 435
25 kV 60 Hz
T2 okrąg: 2,485
80/100
22,5
300
¡¡ Făurei, Rumunia – Nicuşor Laurentiu
1 000
750 V DC
Zaharia, Nicolae Sandu, Alexandru
400–2000 V DC
Ionuţ Pătraşcu (Romanian Railway
2000–4000 V DC
Authority AFER);
25 kV 50–60 Hz
¡¡ Wildenrath, Niemcy – Oliver Hage15 kV 16,7 Hz
190
3 000 V CC
1,8
80
22,5
mann, Detlef KRUBER (Siemens AG);
310
¡¡ Valenciennes, Francja – Emmanuel
1 500 VCC
1 435 750 V CC
2000
Chouffier (Alstom Transport, Centre
1 500 V CC
150
d’essais ferroviaire).
750 VCC
3,0 (1,8 + 1,2)
80
185
Ponadto prof. Andrzej Chudzikiewicz
trzecia szyna
305
(Politechnika Warszawska) przedstawił
*
możliwości badawcze na polskim okrę22,5 t, 25 t dla prędkości do 120 km/h.
gu w Żmigrodzie w zakresie konstrukcji Źródło: oprac. własne na podst. prezentacji przedstawionych na Międzynarodowej konferencji naukowej „Kolejowe
Okręgi Badawcze”, Trzebnica, 8–9 czerwca 2016 r.
pojazdów szynowych.
Następny dzień poświęcony został zagadnieniom badawczym realizowanym w Ośrodku badawczym Bibliografia:
w Żmigrodzie k. Wrocławia: badania taboru (Sławomir Walczak, [1] Fijałek M., 20-lecie Toru Doświadczalnego w Żmigrodzie.
Witold Groll) oraz procedury badań kompatybilności elektroma- Geneza – przebieg budowy – charakterystyka techniczna,
gnetycznej (Dominik Adamski). Informacje dotyczące charakte- Technika Transportu Szynowego 2016, nr 5.
rystyki okręgu przedstawił Waldemar Szulc – kierownik Ośrodka.
Agata Pomykała, sekretarz Konferencji
7–8 /2016 21