PL - consilium
Transkrypt
PL - consilium
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 1 lutego 2011 r. (01.02) (OR. en) 5965/11 ENER 13 ENV 64 POLGEN 15 PISMO PRZEWODNIE Od: Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej, podpisał dyrektor Jordi AYET PUIGARNAU Data otrzymania: 31 stycznia 2011 r. Do: Pierre de BOISSIEU, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady Dotyczy: - Energia odnawialna: dążenie do osiągnięcia celu na rok 2020 Delegacje otrzymują w załączeniu dokument Komisji COM(2011) 31 wersja ostateczna. Zał.: COM(2011) 31 wersja ostateczna 5965/11 dt DG C PL KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 31.1.2011 KOM(2011) 31 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Energia odnawialna: dążenie do osiągnięcia celu na rok 2020 SEK(2011) 129 wersja ostateczna SEK(2011) 130 wersja ostateczna SEK(2011) 131 wersja ostateczna PL PL KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Energia odnawialna: dążenie do osiągnięcia celu na rok 2020 1. WPROWADZENIE Energia odnawialna jest niezbędna dla osiągnięcia gospodarki niskoemisyjnej. Jest również głównym elementem unijnej strategii energetycznej. W przemyśle europejskim, wiodącym prym w rozwoju technologii w zakresie energii odnawialnej na świecie, zatrudnionych jest 1,5 mln osób, zaś do 2020 r. liczba ta może wzrosnąć o kolejne 3 mln1. Promowanie energii ze źródeł odnawialnych przyczynia się również do korzystania z szeregu lokalnych zasobów energetycznych. Polityka UE w zakresie energii odnawialnej jest stosunkowo nowa. Pierwszym krokiem było przyjęcie białej księgi w 1997 r. Głównym powodem opracowania takiej polityki była potrzeba dekarbonizacji sektora energetycznego oraz znalezienie rozwiązania kwestii rosnącego uzależnienia od importu paliw kopalnych z niestabilnych politycznie regionów poza UE. W tym okresie mniejszą uwagę zaczęto poświęcać promowaniu energii odnawialnej poprzez szacunkowe cele dla sektorów energii elektrycznej i transportu, a skupiono się na opracowaniu prawnie wiążących celów, którym towarzyszyły kompleksowe ramy prawne. W ostatnim okresie położono nacisk na reorientację europejskiej polityki w zakresie infrastruktury energetycznej, mając na względzie ułatwienie rozwoju sektora energii odnawialnej. W nowej dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii stworzono silne i stabilne ramy prawne dla rozwoju energii odnawialnej w Europie. Transpozycja dyrektywy przez wszystkie państwa członkowskie do 5 grudnia 2010 r. oraz przyjęcie krajowych planów działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych położyły podwaliny pod zdecydowane działanie UE w zakresie energii odnawialnej. W strategii Komisji „Energia 2020”2 podkreślono, w jaki sposób unijna polityka w zakresie infrastruktury i innowacji wspiera rozwój sektora energii odnawialnej, przyczyniając się do jak najszybszego osiągnięcia konkurencyjności gospodarczej odnawialnych źródeł energii oraz stosowanych technologii. Działania te wspierają tym samym rozwój energii odnawialnej, umożliwiając spełnienie naszych celów. Jednakże biorąc pod uwagę, ze jest to nowa, rozwijająca się branża, w nadchodzących latach zaistnieje potrzeba zajęcia się tymi ważnymi wyzwaniami, jak również kwestią finansowania. W niniejszym komunikacie przedstawiono przegląd sektora energii odnawialnej w Europie, jego perspektywy do 2020 r. oraz wyzwania mogące zakłócić jego rozwój. Komunikat opiera się na analizie przedstawionej w trzech sprawozdaniach dotyczących przeglądu finansowania sektora energii odnawialnej na szczeblu europejskim i krajowym, niedawnych osiągnięć w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii i wykorzystania biopaliw oraz innych odnawialnych źródeł w transporcie oraz działania metody weryfikacji bilansu masy w odniesieniu do systemu zrównoważonego rozwoju biopaliw i biopłynów. Przedmiotowe cztery dokumenty stanowią 1 2 PL Badanie Komisji (ECOFYS) EmployRES, efekty zatrudnienia brutto. COM(2010) 639 Energia 2020: Strategia na rzecz konkurencyjnego, zrównoważonego i bezpiecznego sektora energetycznego 2 PL razem odpowiedź Komisji na wymogi w zakresie sprawozdawczości określone w stosownym prawodawstwie UE3. 2. REALIZACJA CELU 20 % Do 2008 r. rozwój energii odnawialnej regulowały luźne ramy prawne ustalające niewiążące cele. W dyrektywie w sprawie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych4 oraz dyrektywie w sprawie biopaliw5 określono krajowe cele szacunkowe zakładające osiągnięcie przez UE do 2010 r. 21 % udziału energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej6 oraz 5,75 % udziału energii odnawialnej zastępującej benzynę i olej napędowy w transporcie. Z przeglądu zamieszczonego w załączonym sprawozdaniu z postępów wynika, że spełnienie tych celów nie jest prawdopodobne, mimo stałego wzrostu w obu sektorach (zgodnie z poniższym wykresem). Ogólny i sektorowy wzrost udziału energii odnawialnej w UE7 18% 16% 14% 12% Udział energii elektrycznej Udział transportu 10% Udział ciepłownictwa 8% Ogólny udział energii odnawialnej 6% 4% 2% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (2009, 2010 szacunki liniowe) W przypadku tylko kilku państw członkowskich – Danii, Irlandii, Litwy, Niemiec, Polski, Portugalii i Węgier – można spodziewać się osiągnięcia celów na 2010 r. w zakresie stosowania odnawialnych źródeł w produkcji energii elektrycznej. W zakresie energii 3 4 5 6 7 PL SEC xx Niedawne osiągnięcia w zakresie rozwoju energii ze źródeł odnawialnych oraz ocena techniczna stosowania biopaliw i innych paliw odnawialnych w transporcie. Sprawozdanie Komisji zgodnie z art. 3 dyrektywy 2001/77/WE i art. 4 ust. 2 dyrektywy 2003/30/WE; SEC xx Przegląd finansowania energii odnawialnej na szczeblu europejskim i krajowym. Sprawozdanie Komisji zgodnie z art. 23 ust. 7 dyrektywy 2009/28/WE; SEC xx Sprawozdanie Komisji w sprawie działania metody weryfikacji bilansu masy w odniesieniu do systemu zrównoważonego rozwoju biopaliw i biopłynów. Sprawozdanie Komisji zgodnie z art. 18 ust. 2 dyrektywy 2009/28/WE. Dyrektywa 2001/77/WE z dnia 27 września 2001 r. w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych Dyrektywa 2003/30/WE z dnia 8 maja 2003 r. w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych. W załączniku do dyrektywy 2001/77/WE udział energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej UE wynosi 22 %, ale po rozszerzeniu UE został zmieniony na 21 %. Udział, o którym mowa na wykresie, to udział energii ze źródeł odnawialnych w trzech sektorach zużywających energię oraz ogólny udział energii ze źródeł odnawialnych w finalnym zużyciu energii. 3 PL odnawialnej w transporcie cele osiągną prawdopodobnie tylko Austria, Finlandia, Hiszpania, Malta, Niderlandy, Niemcy, Polska, Rumunia i Szwecja. Powolne tempo postępów w zakresie realizacji ustalonych celów oraz potrzeba wzmocnienia rozwoju sektora energii odnawialnej we wszystkich państwach członkowskich, a nie tylko w kilku z nich, to powody zmiany podejścia politycznego, czego wyrazem było przyjęcie w 2009 r. dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii8. Zakres nowej dyrektywy obejmuje zużycie energii ogółem, w tym do celów ogrzewania i chłodzenia. Określono w niej prawnie wiążące (nie tylko szacunkowe) cele krajowe zakładające osiągnięcie do 2020 r. 20 % udziału energii odnawialnej w UE. Zawiera ona również bardziej rygorystyczne przepisy mające ułatwić rozwój energii elektrycznej, np. wymóg, aby państwa członkowskie przygotowały krajowe plany działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, zreformowały systemy planowania i rozwijały sieci elektroenergetyczne. Konieczność poprawy systemów planowania (przy poszanowaniu zasady ostrożności i łagodzeniu skutków dla środowiska) stanowiła kolejny element omówiony w komunikacie Komisji dotyczącym priorytetów w zakresie infrastruktury. Należy podjąć dalsze kroki w odniesieniu do infrastruktury energii odnawialnej oraz infrastruktury energetycznej ogółem. Z przeglądu planów państw członkowskich wynika, że nowe podejście zaczyna przynosić efekty. Kompleksowe, wiążące ramy prawne okazały się katalizatorem prac nad rozwojem energii odnawialnej, umożliwiających osiągnięcie ambitnych celów UE9. Dzięki ostatnim wysokim stopom wzrostu w 2009 r. 62 % inwestycji w produkcję energii stanowiły inwestycje w energię odnawialną. Wyższe stopy wzrostu Z prognoz państw członkowskich wynika, że do 2020 r. sektor energii odnawialnej będzie rósł w tempie szybszym, niż w przeszłości. Prawie połowa państw członkowskich (Austria, Bułgaria, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Litwa, Malta, Niderlandy, Niemcy, Republika Czeska, Słowenia i Szwecja) planuje przekroczyć własne cele i udostępniać nadwyżki innym państwom członkowskim. W przypadku dwóch państw członkowskich (Luksemburg i Włochy) planuje się, że niewielka część energii odnawialnej niezbędnej do osiągnięcia celu będzie pochodzić z „importu” w formie statystycznych transferów z państw członkowskich posiadających nadwyżki lub z państw trzecich (zob. załączone sprawozdanie z postępów). Jeżeli wszystkie powyższe prognozy dotyczące produkcji spełnią się, ogólny udział energii odnawialnej w UE przekroczy 20 % w 2020 r. W planach uwzględniono również ważne informacje dotyczące efektywności energetycznej. Przewiduje się, że w 2020 r. zużycie energii w UE wyniesie 95 % poziomu z 2005 r. Krajowe 8 9 PL Dyrektywa 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych Krajowe plany działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych dostępne są na platformie Komisji na rzecz przejrzystości: http://ec.europa.eu/energy/renewables/transparency_platform/action_plan_en.htm. Źródłem danych na temat krajowych planów działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych jest sprawozdanie ECN/EEA „Renewable Energy Projections as Published in the National Renewable Energy Action Plans of the European Member States” (prognozy dotyczące energii odnawialnej opublikowane w krajowych planach działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych państw członkowskich UE), chyba że zaznaczono inaczej. 4 PL prognozy zużycia energii są zróżnicowane: od przekroczenia poziomów z 2005 r. o ponad 20 % na Cyprze, Litwie i Malcie, do mniejszego zużycia (w Niemczech o 14 %, a w Zjednoczonym Królestwie o 9 %). Przewiduje się, że łączne zużycie energii odnawialnej w państwach członkowskich wzrośnie ponad dwukrotnie, z 103 Mtoe w 2005 r. do 217 Mtoe w 2020 r. (finalne zużycie energii brutto). Sektor energii elektrycznej będzie odpowiadał za 45 % tego wzrostu, ciepłownictwo za 37 %, a transport za 18 %. Przewidywany rozwój tych trzech sektorów w UE przedstawiono na poniższych wykresach10. Po biomasie energia wiatru odpowiadać będzie za 27 % wzrost zużycia energii odnawialnej (dwie trzecie z energii wiatru pozyskiwanej na lądzie, jedna trzecia z energii wiatru pozyskiwanej na morzu), co stworzy zapotrzebowanie na producentów turbin wiatrowych oraz na powiązane branże przemysłu w Europie. Wzrost odnotuje również przemysł energii słonecznej, w szczególności w zakresie fotowoltaiki. W przypadku innych technologii, które są obecnie wykorzystywane w niewielkim stopniu, wzrost będzie jeszcze wyższy. Europejski przemysł musi przygotować się na rosnące zapotrzebowanie. Rozwój udziału energii ze źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej w UE-27 Energia fal i pływów oceanicznych 1400000 Geotermalna energia elektryczna 1200000 GWh 1000000 Słoneczna energia elektryczna 800000 Energia elektryczna z biomasy 600000 400000 Energia wiatru 200000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Więcej energii elektrycznej W oparciu o plany państw członkowskich do 2020 r. udział energii odnawialnej w koszyku energetycznym Europy powinien wynieść 37 %. Przewidywany wzrost udziału energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych niesie ze sobą szereg skutków. Po pierwsze podkreśla konieczność przyspieszenia procesu modernizacji sieci elektroenergetycznej. W komunikacie dotyczącym infrastruktury energetycznej zaznaczono, że niezbędne jest podjęcie pilnych działań mających przygotować sieć na włączenie znacznych ilości energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych, co ułatwi bilansowanie sieci, osiągnięcie większej elastyczności i rozproszonego wytwarzania energii. Systemy energii elektrycznej muszą stać 10 PL W oparciu o wstępną analizę krajowych planów działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. 5 PL się w coraz większym stopniu połączone i elastyczne. Niezbędny będzie rozwój i wzmocnienie nowej infrastruktury, w tym zastosowanie technologii inteligentnych sieci11. Jednym z większych wyzwań dotyczących infrastruktury sieci jest podłączenie potencjału morskiego, w szczególności w zakresie energii wiatru na północnych morzach Europy, w tym rozwój sieci na morzu i lądzie. W strategii „Energia 2020” podkreślono, że większy udział odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej ma konsekwencje dla całego rynku energii elektrycznej. Większej liczbie elastycznych, małych i rozproszonych wytwórców energii elektrycznej potrzebna jest inna sieć i inne zasady rynkowe, niż tradycyjnym, dużym, scentralizowanym zakładom. Integracja energii odnawialnej na rynku powinna w idealnym przypadku przebiegać tak, aby zapewnić rozwój zasobów w sposób najbardziej opłacalny pod względem ekonomicznym i środowiskowym. Czynniki takie jak odległość do miejsca zużycia, potrzeby sieci i kwestie związane z akceptacją społeczeństwa i tworzeniem miejsc pracy są również ważne i nie należy ich ignorować. Z biegiem czasu należy dostosować systemy wsparcia z zastosowaniem najlepszych praktyk, tak aby uniknąć niepotrzebnego zakłócenia rynku i zbędnych kosztów. Ciepłownictwo i chłodnictwo Poniższy wykres przedstawia przewidywany rozwój technologii w zakresie ciepłownictwa i chłodnictwa w najbliższym dziesięcioleciu. Główną technologią pozostanie stosowanie biomasy, odpowiadając za 50 % wzrostu wyprodukowanej energii do 2020 r. (połowa w sektorze ciepłownictwa, jedna trzecia w transporcie, a pozostała część w sektorze energii elektrycznej). Rozwój udziału energii ze źródeł odnawialnych w ciepłownictwie i chłodnictwie w UE 120000 Ciepło geotermalne 100000 Ciepło słoneczne ktoe 80000 Pompy ciepła 60000 Ciepło z biomasy 40000 20000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 W przeszłości rozwój w sektorze ciepłownictwa był ograniczony ze względu na brak odpowiednich ram wsparcia w większości państw członkowskich. Sytuacja ta ulegnie jednak 11 PL COM(2010) 677 Priorytety w odniesieniu do infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie - plan działania na rzecz zintegrowanej europejskiej sieci energetycznej. 6 PL zmianie w najbliższych latach w rezultacie włączenia ciepłownictwa i chłodnictwa do nowych ram UE w zakresie energii odnawialnej. Państwa członkowskie planują już reformy systemów dotacji, taryf gwarantowanych lub innych instrumentów w sektorze ciepłownictwa. Dlatego można spodziewać się zmian i inwestycji w europejskim przemyśle peletów z biomasy, technologii kotłów na biomasę, technologii współspalania oraz rafinacji biopaliw. Transport W planach określono również, w jaki sposób państwa członkowskie mają zamiar osiągnąć cel 10 % udziału energii odnawialnej w transporcie. Biopaliwa pierwszej generacji będą głównym źródłem energii do 2020 r. Europa ma najostrzejsze kryteria na świecie w odniesieniu do zrównoważonego rozwoju biopaliw. Komisja przedstawiła wytyczne dotyczące ich stosowania w czerwcu 2010 r.12. W stosownym załączonym sprawozdaniu przedstawiono ocenę działania metody weryfikacji zgodności z kryteriami w zakresie zrównoważonego rozwoju (zwanej systemem bilansu masy)13. Oczekuje się, że do 2020 r. udział biopaliw drugiej generacji i pojazdów elektrycznych będzie niewielki. ktoe Rozwój udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie w UE-27 35000 Wodór 30000 Inne biopaliwa 25000 Energia elektryczna w transporcie Bioetanol 20000 Biodiesel 15000 10000 5000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Źródło: Analiza Komisji w oparciu o krajowe plany działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych Aby osiągnąć cele na rok 2020 w sposób oszczędny i opłacalny pod względem gospodarczym, oraz aby przygotować się na znacznie większy udział energii odnawialnej w późniejszym okresie, UE musi w dalszym ciągu inwestować w badania nad zaawansowanymi technologiami w zakresie energii odnawialnej oraz pracować nad zmniejszeniem kosztów 12 COM (2010) Komunikat Komisji w sprawie praktycznego wdrożenia unijnego systemu kryteriów zrównoważonego rozwoju biopaliw i biopłynów oraz obowiązujących zasad obliczeń w odniesieniu do biopaliw 13 SEC xx Sprawozdanie Komisji w sprawie działania metody weryfikacji bilansu masy w odniesieniu do systemu zrównoważonego rozwoju biopaliw i biopłynów. Sprawozdanie Komisji zgodnie z art. 18 ust. 2 dyrektywy 2009/28/WE. PL 7 PL pozyskiwania morskiej energii wiatru, energii fotowoltaicznej, samochodów elektrycznych oraz biopaliw drugiej generacji. W ramach programów badawczych, takich jak plan EPSTE14, promowane będą skuteczne rozwiązania w zakresie energii odnawialnej przynoszące szersze korzyści dla środowiska. Przygotowanie do powszechnego stosowania obecnych technologii w zakresie umożliwiającym osiągnięcie celów UE na rok 2020 oraz opracowanie i zastosowanie zaawansowanych technologii umożliwiających dekarbonizację sektora energetycznego będzie wymagać znacznych wysiłków i dużych inwestycji. Dlatego niezbędne jest stworzenie stabilnego i przewidywalnego otoczenia dla finansowania energii odnawialnej. Ponadto – obok aspektów technologicznych i regulacyjnych – państwa członkowskie, regiony i miasta będą musiały zwiększyć wysiłki w zakresie poprawy umiejętności, wiedzy i zdolności, w szczególności w ramach stosownych administracji i agencji (np. poprzez unijne Porozumienie Burmistrzów), tak aby zapewnić właściwe zarządzanie umożliwiające skuteczną realizację programów inwestycyjnych i projektów w zakresie energii odnawialnej. 3. LIKWIDACJA LUKI INWESTYCYJNEJ: LEPSZE I BARDZIEJ ZINTEGROWANE FINANSOWANIE ENERGII ODNAWIALNEJ W komunikacie Komisji dotyczącym priorytetów w zakresie infrastruktury zasygnalizowano, że dla osiągnięcia celów polityki energetycznej UE konieczne będą inwestycje rzędu ponad tryliona EUR do 2020 r. Co najmniej połowa tej kwoty jest niezbędna do zastąpienia nowych zdolności wytwórczych w zakresie energii elektrycznej lub inwestowania w te zdolności. Jak zauważono w nowej unijnej strategii energetycznej15 priorytetem powinny być inwestycje w energię elektryczną ze źródeł odnawialnych, pozwalające na osiągnięcie poziomu ponad 62 % wszystkich nowych elektrowni w 2009 r. Z dalszej analizy przeprowadzonej dla Komisji wynika, że chociaż roczne inwestycje kapitałowe w energię odnawialna wynoszą obecnie średnio 35 mld EUR, dla osiągnięcia naszych celów musiałyby one wzrosnąć dwukrotnie do 70 mld EUR16. Nakłady te muszą zostać sfinansowane, podobnie jak obecnie, głównie poprzez inwestycje sektora prywatnego. Ostateczne koszty ponosi konsument energii. Korzyści płynące z promowania przemysłu energii odnawialnej zostały powszechnie uznane podczas kryzysu finansowego w 2009 r. W Stanach Zjednoczonych i Chinach oraz w UE17 wprowadzono miliardowe „ekologiczne” pakiety służące pobudzeniu koniunktury. Rozwój sektora w Stanach Zjednoczonych, Chinach i innych państwach azjatyckich wskazuje, że jest on na całym świecie uznawany za niezbędny w przyszłości sektor umożliwiający osiągnięcie innowacji, bezpieczeństwa dostaw energii i gospodarki niskoemisyjnej. Jak stwierdzono w nowej unijnej strategii energetycznej18, Europa musi pozostać liderem w tej dziedzinie oraz zapewnić rozwój sektora w momencie, gdy rządy muszą ograniczać wydatki. 14 15 16 17 18 PL COM(2007) 723 – Europejski strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych. COM(2010) 639 Energia 2020: Strategia na rzecz konkurencyjnego, zrównoważonego i bezpiecznego sektora energetycznego, s. 6 ECOFYS, Ernst & Young, Fraunhofer ISI, TU Wiedeń, 2010. Najtańszy element inwestycji w energię elektryczną, zgodny z analizą zawartą w dokumencie COM(2010) 677 wynosi od 310 mld do 370 mld EUR. Europejski pakiet środków naprawy gospodarczej: http://ec.europa.eu/energy/eepr/index_en.htm COM(2010) 639 Energia 2020: Strategia na rzecz konkurencyjnego, zrównoważonego i bezpiecznego sektora energetycznego 8 PL Rozwiązania polityczne ustalające cenę emisji dwutlenku węgla, takie jak unijny system handlu uprawnieniami do emisji, mające na celu osiągnięcie do roku 2020 ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 20 % w porównaniu z 1990 r. są ważnymi czynnikami promującymi energię odnawialną. Wiele można również uczynić dla ułatwienia skomplikowanych procedur w zakresie wydawania pozwoleń i planowania oraz usunięcia niezwiązanych z kosztami barier hamujących rozwój energii odnawialnej. Większa przejrzystość i szybkość systemów planowania przy jednoczesnym poszanowaniu obowiązujących przepisów w dziedzinie środowiska może przyczynić się do szerszego stosowania energii ze źródeł odnawialnych19. Tempo stosowania odnawialnych źródeł energii można zwiększyć również poprzez zapewnienie odpowiednich kwalifikacji instalatorów oraz udostępnienie konsumentom lepszych informacji o produkcie20. W czasie obecnych ograniczeń finansowych można uczynić więcej w celu zagwarantowania oszczędnego wykorzystania środków przeznaczonych na energię odnawialną. W tym zakresie kluczowy jest skuteczny wybór i koordynacja instrumentów finansowych na szczeblu krajowym i unijnym. Wybór instrumentów finansowych wspierających rozwój energii odnawialnej zależy od stanu technologii oraz projektowania21. Instrumenty te obejmują dotacje, kredyty i gwarancje kredytowe, fundusze kapitałowe, taryfy gwarantowane, dopłaty, systemy kwot/świadectw, zachęty podatkowe i przetargi. Wszystkie one mogą odegrać rolę we właściwych przypadkach nie zakłócając konkurencyjności na rynku. Łagodzą one różne formy ryzyka związanego z projektem – w odniesieniu do technologii, konstrukcji lub kwestii regulacyjnych – oraz zależą w szczególności od stopnia zaawansowania projektu lub technologii. Przykładowo w przypadku środków na działalność badawczo-rozwojową, znaczna część kosztów kapitałowych projektu jest finansowana z dotacji, jako że koszty i brak pewności związane z technologią sprawiają, że ich finansowanie wyłącznie przez sektor prywatny byłoby zbyt ryzykowne. W przypadku bardziej uznanych technologii dotacje mogą być przydatne w celu finansowania projektów demonstracyjnych. W późniejszym okresie, gdy technologia prawie się przyjęła, finansowanie może przejąć kapitał wysokiego ryzyka. Widać już efekty: koszty produkcji energii wiatru zmalały w ciągu 9 lat w okresie do 2006 r. o 20%, a słonecznej energii fotowoltaicznej o 57 %22. W przypadku energii wiatru niskie koszty działania prowadzą w coraz większym stopniu do niższych cen rynkowych (tzw. efekt rankingu cenowego) Oznacza to oszczędność kosztów dla wszystkich konsumentów energii elektrycznej i może w znacznym stopniu zrekompensować dodatkowe koszty systemów wsparcia. W momencie, gdy technologia może być stosowana, ale nie jest jeszcze konkurencyjna, następuje przejście z finansowania kapitałowego na finansowanie w ramach wsparcia operacyjnego. Również w takiej sytuacji dostępny jest szereg instrumentów uzależnionych 19 20 21 22 PL Zob. ECORYS: Assessment of non-cost barriers to renewable energy growth in EU Member States UE (Ocena barier niezwiązanych z kosztami hamujących rozwój energii odnawialnej w państwach członkowskich), http://ec.europa.eu/energy/renewables/studies/renewables_en.htm Zob. ECORYS: Assessment of non-cost barriers to renewable energy growth in EU Member States UE (Ocena barier niezwiązanych z kosztami hamujących rozwój energii odnawialnej w państwach członkowskich), http://ec.europa.eu/energy/renewables/studies/renewables_en.htm Zob. „Support schemes for renewable electricity in the EU” (Systemy wsparcia dla energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w UE ) European Commission Economic Papers 408, kwiecień 2010 r. oraz „Financing Renewable energy in the European Energy market” (Finansowanie energii odnawialnej na europejskim rynku energii) ECOFYS et al, październik 2010. EWEA „The economics of wind energy” (Ekonomika energii wiatru) i EPIA „Set for 2020” (W gotowości na 2020 r. ). 9 PL od okoliczności. Niezależnie od rodzaju instrumentu musi on oferować przewidywalny i przejrzysty sposób dostosowania poziomów wsparcia, aby uniknąć polityki „powstrzymywania i stymulowania” lub wezwań politycznych do wstecznej zmiany warunków (jak miało to niedawno miejsce na pewnych rynkach fotowoltaiki). Dostosowanie takie odzwierciedli malejące koszty produkcji energii odnawialnej, zapobiegając nadmiernym zyskom z kapitału. Należy również zauważyć, że wsparcie operacyjne jest finansowane przez konsumentów, nie przez podatki. Koszty rozwoju sektora energetycznego są różne w zależności od szeregu czynników takich jak koszty technologii, ceny ropy i gazu, postęp technologiczny, koszty sieci i transportu czy bariery administracyjne. Jednakże ze względu na nadal rozproszony europejski rynek energii, tradycyjną infrastrukturę oraz fakt, że paliwa kopalne otrzymują wciąż czterokrotnie więcej dotacji23, energia ze źródeł odnawialnych jest nadal droższa niż energia ze źródeł tradycyjnych. Sytuacja taka jest niefortunna, dlatego należy opracować zachęty pozwalające państwom członkowskim na osiągnięcie celów w zakresie energii odnawialnej. Do czasu osiągnięcia takich warunków rynkowych i usunięcia barier niezbędne będzie ciągłe wsparcie dla energii odnawialnej. Wsparcia finansowego dla energii odnawialnej można będzie zaprzestać dopiero, gdy koszty jej uzyskania zmaleją, niedociągnięcia rynkowe zostaną naprawione, zaś energia odnawialna będzie konkurencyjna rynkowo. Systemy wsparcia państw członkowskich Chociaż w pewnym stopniu stosuje się finansowanie UE, większość wsparcia dla energii odnawialnej pochodzi z państw członkowskich. W poniższej tabeli przedstawiono stosowanie przez państwa członkowskie różnych instrumentów wsparcia finansowego. Wynika z tego, że można zastosować szereg instrumentów w zależności od stanu różnych technologii pod względem zaawansowania, użytkowników i rynków. Należy jednak wyraźnie określić, który instrument został wybrany, aby nie wprowadzać zamieszania i nie powodować negatywnych konsekwencji dla inwestorów. We wszystkich sektorach, a zwłaszcza w sektorze energii elektrycznej, dokonano znacznych reform i dostosowano instrumenty w miarę zmieniających się okoliczności. W miarę spadku kosztów produkcji obniżano taryfy. W miarę rozwoju technologii włączono je do systemów kwot lub taryfowych. Jako że ryzyko związane z technologią spada, producenci są narażeni na większe ryzyko w zakresie cen rynkowych (i integracji rynku) poprzez zmianę systemu wsparcia z taryf gwarantowanych na dopłaty. Ważne jest, aby były to koszty „pozabudżetowe”, tzn. były ponoszone przez konsumentów energii a nie podatników (zob. powiązany dokument roboczy służb Komisji), co pozwoli na uniknięcie zakłóceń wynikających z „powstrzymywania i stymulowania” w sytuacji coraz bardziej ograniczonych budżetów rządowych. Stosowanie różnych instrumentów w sektorze energii elektrycznej, ciepłownictwa i transportu (biopaliwa) w państwach członkowskich 23 PL Międzynarodowa Agencja Energetyczna oceniła niedawno, że dotacje na paliwa kopalne wynoszą 312 mld USD (http://www.worldenergyoutlook.org/subsidies.asp). Według najnowszych danych (2004 r.) dla UE-15 dotacje na paliwa kopalne wynosiły 21,7 mld EUR w porównaniu z 5,3 mld EUR na energię odnawialną (Sprawozdanie techniczne EEA 1/2004). 10 PL Transakcja finansowa AT BE BG CY CZ DE x x x x x x Energia elektryczna Dopłata x Zobowiązanie kwotowe x Dotacje na inwestycje x Zwolnienia od podatków x Ciepłownictwo Zachęty podatkowe x x Zwolnienia od podatków x x Transpor t Zachęty finansowe x x Zwolnienia od podatków x x x x x x x FI FR GR HU IE IT LT LU LV MT x x x x x x x x x NL x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x PT RO SE x x x x x x x x x x x x x x x x x UK x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x SK x x x SI x x x x PL x x x x ES x x Zobowiązanie kwotowe x EE x x Dotacje na inwestycje DK x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Dalszym elementem reformy w niektórych państwach członkowskich było opracowanie prywatnych mechanizmów finansowania, które przyciągają kapitał i zwiększają poziom lokalnej akceptacji projektów w zakresie energii odnawialnej (co pomaga w pokonaniu innych barier, jak np. uzyskanie pozwolenia na budowę). Najczęściej stosowanym instrumentem w tym zakresie jest „własność lokalna”, polegająca na tym, że społeczności lokalne mogą mieć finansowy udział w inwestycji projektu w zamian za tańszą energię elektryczną lub udział w zyskach24. Rozwój lokalnych partnerstw publiczno-prywatnych może również stanowić skuteczny sposób na ograniczenie kosztów projektu i osiągnięcie większego poziomu akceptacji społecznej przy jednoczesnym wkładzie w lokalny i regionalny rozwój społeczno-ekonomiczny. Reformy takie odnoszą skutki, gdy są zaplanowane i przewidziane przez inwestorów zgodnie z przejrzystą strategią rządową. Nagłe zmiany mają charakter zakłócający i szkodzą strategiom w zakresie inwestycji w energię odnawialną. Należy ich unikać, ponieważ mają szkodliwe skutki dla zaufania inwestorów oraz dla działań dążących do osiągnięcia celów. W szczególności należy unikać zmian systemów wsparcia ze skutkiem wstecznym ze względu na ich negatywny wpływ na zaufanie inwestorów. Komisja wyraziła już zaniepokojenie rozwojem sytuacji w ostatnim czasie w niektórych państwach członkowskich w tym zakresie i będzie nadal ściśle monitorować tę kwestię, mając na względzie dalsze działania na szczeblu UE, jeżeli okażą się one niezbędne. 24 PL Więcej informacji na temat mechanizmów podziału korzyści można znaleźć w sprawozdaniu RESHARE dostępnym na stronie internetowej www.reshare.nu 11 PL Mechanizmy współpracy Zmiany te służą poprawie skuteczności instrumentów, ale należy uczynić jeszcze więcej. Większość państw członkowskich koncentrowała się na zasobach krajowych pod kątem osiągnięcia celu na rok 2020. Nie próbowały one obniżyć kosztów poprzez znalezienie tańszych zasobów w innych częściach wspólnego rynku. W analizie Komisji25 oszacowano, że gdyby państwa członkowskie traktowały energię odnawialną jako towar na jednolitym rynku europejskim, a nie tylko na rynkach krajowych, można by zaoszczędzić do 10 mld EUR. Wynika z tego, że integracja rynkowa - a w szczególności rozwój taryf gwarantowanych - przebiega zbyt powolnie i w sposób fragmentaryczny. Należy ją zatem wzmocnić. Zgodnie z unijną strategią energetyczną niezbędne jest większe ujednolicenie krajowych systemów wsparcia w celu ułatwienia handlu oraz dążenia do bardziej paneuropejskiego podejścia do rozwoju odnawialnych źródeł energii26. Wezwanie do ujednolicenia nie jest niczym nowym. Zwraca ono uwagę na konieczność szczególnego dostosowania do europejskiego rynku energii elektrycznej, na którym ponad jedna trzecia energii pochodzić będzie ze źródeł odnawialnych. W niektórych przypadkach, takich jak rozwój morskiej energii wiatru, niezbędne jest jak najszybsze opracowanie zintegrowanej strategii. W tym przypadku zainteresowane państwa członkowskie i Komisja prowadzą działania w następstwie podpisania protokołu ustaleń inicjatywy państw mórz północnych w sprawie sieci przesyłowej morskiej energii wiatrowej. Komisja będzie uważnie monitorowała rozwój sytuacji i przygotuje sprawozdanie z postępów w zakresie morskiej energii wiatru i sieci w 2012 r. Komisja analizuje również parametry importu energii odnawialnej z krajów południowej części basenu Morza Śródziemnego w związku z inicjatywami takimi jak Desertec i śródziemnomorski plan słoneczny. Poza tym priorytetem należy opracować średnio- i długoterminową strategię UE w celu zapewnienia oszczędniejszego działania sektora energetycznego. Pierwszym krokiem w kierunku integracji energii odnawialnej jest opracowanie nowych mechanizmów współpracy ustanowionych dyrektywą. 25 26 PL SEC xx Przegląd finansowania energii odnawialnej na szczeblu europejskim i krajowym. Sprawozdanie Komisji zgodnie z art. 23 ust. 7 dyrektywy 2009/28/WE. COM(2010) 639 Energia 2020: Strategia na rzecz konkurencyjnego, zrównoważonego i bezpiecznego sektora energetycznego, s. 10 12 PL Mechanizmy współpracy ustanowione w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii W dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii ustanowiono „mechanizmy współpracy”, w ramach których państwa członkowskie mogą wspólnie pracować nad odnawialnymi źródłami energii. Obejmują one: – „transfery statystyczne”, w ramach których państwo członkowskie posiadające nadwyżkę energii odnawialnej może statystycznie „sprzedać” ją innemu państwu członkowskiemu, w którym eksploatacja źródeł energii odnawialnej może być droższa. Pierwsze państwo członkowskie odnotowuje zysk pokrywający co najmniej koszty uzyskania energii, zaś drugie może zaliczyć tę energię na poczet realizacji celu po niskim koszcie. – „wspólne projekty”, w ramach których projekt w zakresie energii odnawialnej w jednym państwie członkowskim może być współfinansowany przez inne państwo członkowskie, zaś produkcja może być statystycznie dzielona między oba kraje. Również w tym przypadku współpraca przynosi obopólne korzyści i oszczędności. Wspólne projekty można prowadzić między państwem członkowskim a państwem trzecim, jeżeli wyprodukowana energia elektryczna jest importowana do UE, np. z Afryki Północnej. – „wspólne systemy wsparcia”, w ramach których co najmniej dwa państwa członkowskie zgadzają się na zharmonizowanie całości lub części systemów wsparcia w zakresie rozwoju energii odnawialnej, aby wyraźnie zintegrować ją na wspólnym rynku i dzielą produkcję zgodnie z określoną zasadą, np. według tego, skąd pochodzi wsparcie finansowe. Stosowanie tych mechanizmów pozwoli na uzyskanie europejskiej raczej niż krajowej perspektywy w zakresie rozwoju energii odnawialnej pozwalającej na oszczędne osiągnięcie celów w zakresie energii odnawialnej w Europie. Ponadto wspólny handel oraz wspólne projekty i systemy wsparcia stanowią wyraźny krok na drodze do integracji energii odnawialnej na europejskim rynku energetycznym. Państwa członkowskie opracowały mechanizmy współpracy ustanowione w nowej dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii, co pozwoliło im na kontrolowanie sposobu prowadzenia wspólnych prac nad zasobami odnawialnymi oraz współfinansowania oraz na połączenie i harmonizację systemów wsparcia. W wyniku powyższego po stworzeniu sprawiedliwego jednolitego rynku energetycznego i umożliwieniu sprawiedliwej konkurencji producentów energii odnawialnej państwa członkowskie powinny być lepiej przygotowane na promowanie energii odnawialnej na szczeblu ogólnoeuropejskim jako produktu wykorzystywanego w państwach członkowskich całej Unii w sposób wydajny tam, gdzie będzie to wykonalne i najbardziej uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia. Fora i projekty ustanowione przez Komisję w celu wspomożenia państw członkowskich w opracowywaniu mechanizmów współpracy27 można wykorzystać również do zarządzania innymi aspektami i reformami krajowych systemów wsparcia. Inne inicjatywy mogłyby objąć wspólne ustalanie cen w zależności od zastosowanej technologii, daty corocznych przeglądów, metodykę i indeksy obliczania kosztów, bardziej spójne przeliczenie taryf gwarantowanych na dopłaty gwarantowane w miarę powszechniejszego stosowania technologii oraz prace nad stworzeniem regionalnych grup wspólnych systemów wsparcia, jak np. wspólny system certyfikatów ekologicznych uzgodniony niedawno przez Norwegię i Szwecję. Mechanizmy umożliwiają również wspieranie rozwoju produkcji energii odnawialnej w państwach trzecich. Mogą one zatem ułatwić osiągnięcie postępów w zakresie ujednolicenia europejskich systemów wsparcia, zapewniając większą spójność z jednolitym rynkiem. Komisja oceni skuteczność funkcjonowania systemów wsparcia i mechanizmów współpracy w świetle przeglądu przewidzianego w dyrektywie na 2014 r. Przygotuje wytyczne w zakresie 27 PL Obejmują one wspólne działania w celu realizacji dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii, międzynarodową grupę państw członkowskich ds. współpracy w zakresie taryf gwarantowanych oraz szereg projektów w ramach programu Inteligentna Energia dla Europy. 13 PL bardziej zharmonizowanych reform, będzie wspierać dalsze prace nad mechanizmami współpracy i stworzy podstawę dla rozwoju energii odnawialnej w południowej części basenu Morza Śródziemnego. Działania te będą stanowiły platformę wymiany w odniesieniu do reform prowadzonych w państwach członkowskich i przyczynią się do uniknięcia „wyścigu” w udzielaniu dotacji. PL 14 PL Ciepłownictwo W sektorze ciepłownictwa znaczna część dotacji na inwestycje w państwach członkowskich dotyczy małych instalacji wykorzystujących słoneczną energię cieplną lub energię fotowoltaiczną w gospodarstwach domowych. Biorąc pod uwagę, że w ostatnich latach koszty mikrojednostek znacznie spadły, państwa członkowskie powinny rozważyć wprowadzenie na szczeblu gospodarstwa domowego rozwiązań regulacyjnych, a nie finansowych. Przykładowo w art. 13 ust. 4 dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii przewidziano, że w przepisach i kodeksach prawa budowlanego określone zostaną minimalne poziomy udziału energii ze źródeł odnawialnych w budynkach, co zapewni wzrost i znaczące oszczędności poprzez zastosowanie środków regulacyjnych, a nie finansowych28. Biorąc pod uwagę jego lokalny charakter, wsparcie dla systemów mikroogrzewania może uwzględniać formy energii wykorzystujące lokalne zasoby biomasy, słoneczne lub geotermalne. W większości państw członkowskich dopiero teraz zaczynają się prace nad ogrzewaniem opartym na odnawialnych źródłach energii na dużą skalę, między innymi dlatego, że dopiero teraz zostało to uwzględnione w europejskich ramach prawnych (cel 20 %). Jak stwierdzono w komunikacie dotyczącym priorytetów w zakresie infrastruktury26 należy priorytetowo promować lokalne sieci ciepłownicze we wszystkich większych aglomeracjach, w których uzasadniają to warunki lokalne lub regionalne. Komisja będzie w dalszym ciągu prowadziła ocenę rozwoju sektora. Na szczeblu UE, pomimo silnego wsparcia politycznego oraz ram politycznych i prawnych, wsparcie finansowe dla energii odnawialnej jest stosunkowo niskie. W okresie 2007-2009 na energię odnawialną przeznaczono ok. 9,8 mld EUR (3,26 mld EUR rocznie), z czego większość w formie pożyczek z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Instrumenty UE stosowane bezpośrednio przez Komisję do finansowania projektów w zakresie energii odnawialnej (wydatki w ramach europejskiego pakietu środków naprawy gospodarczej, badań i rozwoju, planu EPSTE), zarządzane wspólnie z państwami członkowskimi (fundusze strukturalne i spójności) oraz zarządzane wraz z innymi instytucjami (EBOR, EBI) będą przedmiotem przeglądu w świetle nadchodzącego planowania następnych europejskich ram finansowych, obejmujących wydatki UE od 2014 r.29. W tym zakresie ambicje wsparcia zobowiązania politycznego UE w zakresie energii odnawialnej należy wesprzeć stosownym finansowaniem. W szczególności Komisja dokona analizy możliwości wykorzystania środków unijnych i krajowych w celu przyciągnięcia kapitału prywatnego do projektów energetycznych o znaczeniu europejskim na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim. Niezbędne są dalsze starania w celu ułatwienia szerszego stosowania mechanizmów współpracy ustanowionych w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii, a tym samym wzmocnienia współpracy regionalnej oraz rozpoczęcia zharmonizowanej reformy systemów wsparcia. Ważnym nowym źródłem wsparcia finansowego energii odnawialnej na szczeblu UE jest program NER 300 ustanowiony w dyrektywie w sprawie systemu handlu uprawnieniami do emisji 2003/87/WE. Ma on za zadanie wsparcie projektów demonstracyjnych w zakresie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) i innowacyjnych projektów w 28 29 PL Zob. SEC(2008) 85-2 Załącznik do oceny skutków Komisji dotyczącej pakietu energetycznego i klimatycznego, s. 122. Zob. COM(2010) 700 wersja ostateczna. 15 PL zakresie energii odnawialnej na skalę komercyjną. Celem jest współfinansowanie co najmniej 34 innowacyjnych projektów w zakresie energii odnawialnej w UE. W ramach programu udostępnione zostanie ok. 4,5 mld EUR (przy czym przemysł i państwa członkowskie zapewnią drugie tyle)30. W listopadzie 2010 r. Komisja opublikowała pierwsze zaproszenie do składania wniosków w ramach programu NER 300, obejmujące 200 mln uprawnień31. Komisja zamierza również przedstawić wniosek dotyczący przeglądu dyrektywy w sprawie opodatkowania energii32. Jeżeli UE ma osiągnąć cele na rok 2020 przy jak najniższych kosztach oczywiste jest, że zarówno w przypadku finansowania energii odnawialnej na szczeblu państw członkowskich, jak i UE należy udoskonalić obowiązujące rozwiązania ramowe. 4. WNIOSEK Ograniczony i rozproszony rozwój europejskiego przemysłu energii odnawialnej w dekadzie poprzedzającej rok 2008 wynikał częściowo z ograniczonych ram prawnych UE. UE uznała jednak, że energia odnawialna będzie kluczowym elementem przyszłego niskoemisyjnego sektora energetycznego, dlatego wprowadziła kompleksowe i solidne ramy prawne. Wyzwanie polega teraz na przejściu od projektu politycznego do realizacji na szczeblu krajowym i podjęciu konkretnych działań. Wdrożenie dyrektywy i prezentacja planów to oznaka postępu i należy je wspierać. W obecnym kontekście trudnych warunków makroekonomicznych i konsolidacji fiskalnej należy podkreślić fakt, że finansowanie energii odnawialnej jest wydatkiem wspomagającym wzrost, który umożliwi uzyskanie większych zysków w przyszłości. Równie ważne jest zapewnienie jakości wydatków przy zastosowaniu najbardziej skutecznych i oszczędnych instrumentów finansowych. Podobnie jak w przypadku infrastruktury energetycznej potrzebne są działania na szczeblu europejskim, które przyczynią się do szybszego osiągnięcia wydajnej produkcji energii ze źródeł odnawialnych oraz jej integracji na jednolitym rynku europejskim. Na szczeblu krajowym przegląd instrumentów finansowych należy prowadzić w sposób pozwalający na uniknięcie niepewności inwestorów oraz uwzględniający politykę innych państw członkowskich, tak aby zapewnić podejście umożliwiające stworzenie prawdziwie europejskiego rynku. Komisja będzie aktywnie wspierała współpracę krajową w zakresie finansowania energii ze źródeł odnawialnych w oparciu o nowe ramy współpracy państw członkowskich ustanowione w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii, a także będzie promowała integrację energii odnawialnej na rynku europejskim. Na szczeblu europejskim należy odpowiednio skierować środki finansowe UE, aby zapewnić opłacalny rozwój energii odnawialnej oraz świadczenie pomocy technicznej przy jednoczesnym zapewnieniu najbardziej skutecznych sposobów obniżenia kosztu inwestycji kapitałowych w sektorze, w tym we współpracy z EBI. 30 31 32 PL Zob. decyzja Komisji 2010/670/UE z 6.11.2010, Dz.U. L 290 z 6.11.2010, s. 39. Dz.U. C 302 z 9.11.2010, s. 4. Dalsze informacje dostępne pod adresem: http://ec.europa.eu/clima/funding/ner300/index_en.htm Dyrektywa Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz.U. L 283 z 31.10.2003, s. 51); dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywami 2004/74/WE i 2004/75/WE (Dz.U. L 157 z 30.4.2004, s. 87 i 100). 16 PL Komisja wzywa zatem państwa członkowskie do: · realizacji krajowych planów działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych; · udoskonalenia systemów planowania infrastruktury przy poszanowaniu obowiązującego prawodawstwa UE w zakresie ochrony środowiska, jak również dążenia do stosowania najlepszych praktyk; · osiągnięcia szybszych postępów w zakresie rozwoju sieci elektroenergetycznej w celu umożliwienia większego udziału energii odnawialnej; · opracowania mechanizmów współpracy oraz rozpoczęcia integracji energii odnawialnej na rynku europejskim; · zapewnienia, aby wszystkie reformy istniejących krajowych systemów wsparcia gwarantowały stabilność dla inwestorów oraz zapobiegały zmianom działającym wstecz. W celu wsparcia tych działań Komisja będzie współpracować z państwami członkowskimi nad wdrożeniem dyrektywy, mając na uwadze przegląd i poprawę skuteczności finansowania UE w zakresie projektów w dziedzinie energii odnawialnej oraz ułatwienie ujednolicenia krajowych systemów wsparcia dla zapewnienia najlepszych warunków rozwoju energii odnawialnej w Europie. PL 17 PL