Nowoczesne metody diagnostyki raka płuca

lekarzonkolog.pl
Nowoczesne metody diagnostyki raka płuca
Metody diagnostyczne w raku płuca możemy podzielić na: badania obrazowe, endoskopowe
i mikroskopowe. Należy pamiętać, że wczesne wykrycie i szybkie rozpoczęcie leczenia mają
wpływ na rokowanie chorych. Podstawą rozpoznania raka płuca jest otrzymanie
potwierdzenia histopatologicznego, od którego zależy wybór metody terapeutycznej.
Jednocześnie zastosowanie czułych metod obrazowych pozwala na ocenę zaawansowania
choroby i kwalifikację do najlepszego postępowania leczniczego. Rozwój nowoczesnych
metod diagnostycznych umożliwia lepsze wykrywanie nawet małych zmian pierwotnych jak
i dokładniejszą ocenę zajęcia węzłów chłonnych, co w leczeniu raka płuca ma niemałe
znaczenie. Niestety dostęp do nowoczesnych metod diagnostycznych w Polsce jest wciąż
niezadowalający.
Pomimo, że standardem w diagnostyce obrazowej raka płuc jest wykonanie konwencjonalnego
zdjęcia radiologicznego klatki piersiowej w projekcjach przednio - tylnej i bocznej oraz ocena
zaawansowania w badaniu tomograficznym, coraz większa dostępność pozytonowej tomografii
emisyjnej na świecie, powoduje, że metoda ta jest szeroko stosowana.
W badaniu PET wykorzystuje się fakt, że określonym zmianom chorobowym towarzyszy
podwyższony metabolizm niektórych związków np. cukrów. Najczęściej stosowaną substancją
promieniotwórczą w tym badaniu jest F18-fluorodeoksyglukoza. Wzrost beztlenowej glikolizy w
tkankach nowotworowych powoduje większą akumulację tego znacznika w obrębie guza w
porównaniu ze zdrowymi tkankami. Rejestracja promieniowania powstającego podczas anihilacji
pozytonów poprzez dwa ustawione po przeciwnych stronach detektory pozwala na dokładne
określenie miejsca gromadzenia [18 F]-FDG. Obszerna publikacja Gambhir et al. objęła ocenę 53
badań opublikowanych między 1993-2000 rokiem, do których włączono 4005 pacjentów z rakiem
płuca. Określono, że średnia czułość i swoistość dla PET wynosi odpowiednio 83% i 91% w
porównaniu z tomografią komputerową, dla której wartości te wynoszą odpowiednio 64% i 74%. U
1565 pacjentów spośród 4005 pod wpływem wyniku PET zmieniono strategię leczenia. Natomiast
wieloośrodkowe badanie PULS z randomizacją sprawdzało przedoperacyjną ocenę
zaawansowania nowotworu chorych z podejrzeniem raka niedrobnokomórkowego płuca, u których
wykonanie badania PET zapobiegło niepotrzebnej operacji u 1/5 pacjentów. Inne badanie
(MacManus et al.) dowiodło, że dzięki PET wykrywa się nawet 30% niespodziewanych przerzutów
odległych.
Należy pamiętać jednak, że jak każda metoda diagnostyczna [18 F]-FDG-PET ma swoje słabe
punkty i nie może być bezkrytycznie stosowana. I tak rakowiak oraz wysokozróżnicowany rak
gruczołowy mogą nie gromadzić F18-fluorodeoksyglukozy. Ograniczeniem jest też wielkość guza,
ognisko poniżej 1 cm może zostać nie wykryte. Ze względu na obecność dużej ilości ,,nieaktywnej"
glukozy w tkankach osób obciążonych cukrzycą mogą wystąpić wyniki fałszywie ujemne. Obniżony
metabolizm glukozy w komórkach osób przyjmujących chemioterapię, powoduje, że metoda ta nie
jest zalecana zwłaszcza w pierwszym tygodniu leczenia tych chorych.
Rola PET w planowaniu leczenia chorych na raka niedrobnokomórkowego płuc została
podkreślona w 2003 roku, kiedy RTOG (Radiation Therapy Oncology Group) uznało to badanie za
standard przy wykorzystaniu konformalnej radioterapii i technik napromieniania intensywnie
modulowaną wiązką (IMRT). W porównaniu z CT PET może zwiększyć napromieniany obszar,
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/2
lekarzonkolog.pl
identyfikując tkankę nowotworową nie rozpoznaną w CT lub go zmniejszyć, ponieważ potrafi
odróżnić obszary niedodmy od guza. Największe znaczenie ma wykrywanie zmian węzłowych,
które dzięki temu mogą być włączone do leczenia.
Obecnie prowadzone są badania nad nowymi źródłami promieniowania, które będzie można
wykorzystać w pozytonowej tomografii emisyjnej. Zwraca się uwagę na substancje mogące
gromadzić się w obszarach hipoksji np. pochodne nitroimidazolu tj. arabinozyd jodoazomycyny.
Jeśli chodzi o radioterapię pozwoliłoby to na eskalację dawki w bardziej niedotlenionych obszarach
guza.
W przypadku leczenia raka drobnokomórkowego płuc, wykorzystanie PET często klasyfikuje
chorych z rozpoznaną w CT ograniczoną postacią choroby do wyższego stopnia zaawansowania,
odbierając tym osobom szansę na próbę wykorzystania radioterapii. Kwalifikacja chorych z tym
rozpoznaniem na podstawie PET jest obecnie nie zalecana.
Należy pamiętać, że wraz z rozwojem technik obrazowych, ulepszane zostają metody
endoskopowe. Na świecie stosuje się już ultracienkie bronchoskopy celem wykonania
przezoskrzelowej biopsji pod kontrolą CT. Systemy do tak zwanej wirtualnej bronchoskopii są
efektywniejsze przy diagnozowaniu małych zmian obwodowych.
Niezwykle czułą metodą diagnostyczną jest bronchoskopia fluorescencyjna, która wykorzystuje do
oświetlenia dróg oddechowych promienie świetlne o barwie niebieskiej emitowane przez laser
helowo-kadmowy. Zdrowe tkanki świecą mocniej i emitują widmo o barwie zielonej, co odróżnia je
od tkanek nowotworowych. Zwraca uwagę fakt, że zarówno to badanie jak i stosowanie
ultrasonografii wewnątrzoskrzelowej przynosi najlepsze efekty, gdy badanie prowadzi
doświadczony i sprawny klinicysta.
Coraz bardziej zaawansowane stają się także metody histopatologiczne, wykorzystujące techniki
immunohistochemicznej oceny guzów zwłaszcza w coraz częściej wyodrębnianej grupie
neuroendokrynnych nowotworów płuc. Wykrywa się produkty czynności sekrecyjnej tj. bombezyna
lub kalcytonina oraz wskaźników panneuroendokrynnych tj. synaptofizyna bądź chromogranina.
Wciąż poszukiwane są markery nowotworowe, które mogły by mieć znaczenie w diagnostyce i
monitorowaniu leczenia raka płuc. Obiecujące wydają się być badania nad CYFRA 21.1.
Korzystanie z nowoczesnych metod diagnostycznych jest wciąż mało dostępne w Polsce. Należy
pamiętać, że nie wolno narażać pacjentów na długie okresy oczekiwania na bardziej czułe badania,
gdyż największe korzyści odnoszą oni przy szybkim ustaleniu rozpoznania i wdrożeniu leczenia.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/2