docPDF - Alpines-Hoppel-Skalniak
download 
Reklamacja Transkrypt
PDF - Alpines-Hoppel-Skalniak
ALPINES.PL : ROŚLINY SKALNE - SKALNICKY - ALPINES Primula allioni Autor: Michał Hoppel P. x allioni 'Snowcap' Primula allioni to niewątpliwie jedna z najpiękniejszych najmniejszych prymulek na świecie. Ilość jej odmian i mieszańców jest trudna do policzenia, tych nazwanych jest pewnie kilkaset. Poza tym istnieje mnóstwo nienazwanych odmian i mieszańców z innymi prymulami z sekcji Auriculastrum. Ta ilość mieszańców świadczy o ogromnym zainteresowaniu tą małą prymulką, która rośnie tylko w jednych górach na świecie i nawet tam nie występuje masowo. Gdzie jest jej dom? To Alpy Nadmorskie, południowo-zachodni kraniec Alp, zbliżający się do Morza Śródziemnego. Miałem okazję odwiedzić te okolice w czerwcu 2008 roku. Są to góry dużych kontrastów, gdzie w wysokich górach rosną rośliny alpejskie, a kilkanaście kilometrów dalej występuje ciepłolubna roślinność śródziemnomorska. Primula allioni wybiera sobie ściśle określone warunki wegetacji – wysokości około 900-1400m n.p.m. w cieplejszej, niższej części gór. Nieco dalej, w dolinie, na wysokości około 400m zimy już prawie nie ma i rosną tam rośliny niewytrzymujące zimy w klimacie umiarkowanym. Jak mówił jeden z mieszkańców, zimą czasem jest temperatura około 0 stopni, a śnieg czasami pada, http://www.alpines.home.pl/p/Joomla Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 17:59 ALPINES.PL : ROŚLINY SKALNE - SKALNICKY - ALPINES ale nie utrzymuje się na powierzchni ziemi. Na szczęście P.allioni mieszka nieco wyżej, gdzie temperatury zimą są dużo niższe. Wybiera sobie niedostępne skalne ściany, z reguły od północnej strony pod przewisami lub w zagłębieniach skalnych, gdzie rośnie zwisając w dół. Nie widziałem roślin, które rosłyby poziomo narażone na opady, były to skały prawie pionowe, czasem nieco mniej nachylone, ale zawsze doskonale odprowadzające wodę. Żadne stanowisko nie pozwalało na zaleganie wilgoci, a duża ekspozycja powodowała, że dodatkowo mocno owiewa je wiatr. Dzięki temu stare liście są zasuszane, a szyjka korzeniowa nie jest zawilgocona. Zawsze były to skały wapienne, dolomity lub zlepieńce, na tyle miękkie i spękane, że korzenie mogły znajdować w nich odpowiednie szczeliny. Piszę o tych szczegółach, ponieważ są one bardzo istotne dla udanej hodowli tych roślin. Jeżeli chcemy żeby cieszyły nasze oko, powinniśmy spełnić kilka warunków, o czym napisze dalej. Poniżej kilka zdjęć P.allioni na naturalnych stanowiskach po przekwitnięciu. Niestety w tak niskich lokalizacjach Alp Nadmorskich zima kończy się dość szybko i kwitną one w naturze pod koniec marca i w kwietniu, w czasie kiedy mało innych roślin skalnych jest w okresie kwitnienia. Chcąc zobaczyć P.allioni podczas kwitnienia w naturze, trzeba by jechać w kwietniu specjalnie do niej. Typowe stanowisko na pionowej ścianie Pod przewisem http://www.alpines.home.pl/p/Joomla Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 17:59 ALPINES.PL : ROŚLINY SKALNE - SKALNICKY - ALPINES P.allioni jest bardzo wariabilna, w naturze występuje dużo różnych form, wielkości kwiatów, kształtów płatków i kolorów – od białego przez wszelkie odcienie różu aż do bardzo ciemnych prawie purpurowych. Do tego dość dobrze wiąże nasiona pod warunkiem, że znajdą się dwie rośliny o wysuniętych pręcikach lub słupkach i może dojść do zapylenia (heterostylia). Z jednej rośliny w hodowli nasion na pewno nie będzie. Dzięki tej różnorodności dostępnych jest tak wiele odmian, włącznie i introdukcjami z natury – przykładowo P.allioni ‘Anna Griffith’ jest piękną odmianą o jasnoróżowych ząbkowanych kwiatach pochodzącą oryginalnie ze stanowiska naturalnego. Stanowisko pod przewisem wielkiej skały Grupa roślin na ścianie, widać dużo siewek Najwięcej odmian i krzyżówek P.allioni powstało w Anglii, gdzie roślina ta była i nadal jest szczególnie popularna. Wydaje się też, że dość dobrze pasuje do stylu uprawy roślin skalnych popularnego w Anglii, czyli uprawy w pojemnikach w zimnych szklarniach. Odpowiada też ideałowi angielskiej rośliny skalnej, którą jest piękna, idealnie wpasowana w duża donicę roślina pokryta szczelnie barwnymi kwiatami – do tego ideału pięknie pasują Dionysie, Androsace, Saxifraga i właśnie P.allioni. Na angielskich wystawach roślin skalnych prymulka ta jest nadal bardzo popularna, choć ostatnio ustępuje nieco miejsca innym bardziej modnym gatunkom. Sami Anglicy apelowali wielokrotnie do swoich hodowców, żeby skończyć już z nazywaniem coraz to nowych odmian, ponieważ ich ilość rosła w zatrważającym tempie, a różnice pomiędzy odmianami były coraz mniejsze. Większość odmian P.allioni rosnących na moim ogrodzie to odmiany angielskie, a pozostałe to siewki pochodzące z wymiany nasion. Istnieje także bardzo dużo krzyżówek z innymi prymulami z tej samej sekcji, na przykład z P.marginata (naturalna krzyżówka występuje w Alpach nadmorskich – P. x miniera), P. villosa, http://www.alpines.home.pl/p/Joomla Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 17:59 ALPINES.PL : ROŚLINY SKALNE - SKALNICKY - ALPINES P. hirsuta, P. auricula i innymi. Są to takie odmiany jak ‘Snow Ruffles’, ‘Aire Mist’, ‘Aire Waves’, ‘Lismore Yellow’ i wiele innych. Czy można tę piękność pomyślnie hodować w naszym klimacie? Oczywiście że można, pod warunkiem że spełnionych będzie kilka wymagań. Najlepszym sposobem hodowli byłoby umieszczenie P.allioni na wapiennej ścianie w miejscu gdzie nie pada deszcz, czyli na przykład w zimnej szklarni lub pod przewisem. Takie warunki są najbliższe naturalnym. Zaawansowani hodowcy tak właśnie robią pod warunkiem, że uda im się zbudować tufową ścianę. Wtedy rośliny rosną w pionie, woda jest sprawnie odprowadzana z pod roślin i nie powoduje gnicia szyjki korzeniowej. Najlepiej, kiedy miejsce takie jest jeszcze dobrze wentylowane, ponieważ wtedy grzyby i pleśnie (których nie ma w naturze) są skutecznie usuwane z otoczenia rośliny. Nawadnianie odbywa się przez skałę, czyli tak jak w naturze, gdzie korzenie szukają wilgoci w szczelinach skalnych. Inną metodą jest posadzenie rośliny na wapiennym skalniku w miejscu, gdzie warunki są zbliżone do naturalnych, czyli w dobrze drenowanej szczelinie skalnej pod przewisem (np. przykrycie z góry innym kamieniem). P. x allioni'Snow ruffles' P allioni x P marginata (P. x miniera) Najbardziej popularną metodą jest jednak hodowla w donicach w zimnej szklarni lub inspekcie, gdzie poza spełnieniem podstawowych warunków dodatkowo kwiaty chronione są przed http://www.alpines.home.pl/p/Joomla Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 17:59 ALPINES.PL : ROŚLINY SKALNE - SKALNICKY - ALPINES działaniem warunków atmosferycznych – wiatru i deszczu. W tych warunkach łatwiej też zadbać o rośliny – przestawić i bardziej zacienione miejsce, przesadzić, oczyścić, zebrać nasiona itd. Na tufowej ścianie czynności te są nieco utrudnione J. Są one całkowicie mrozoodporne w polskich warunkach, a umieszczenie w szklarni nie ma związku z temperaturami – w szklarni są one zimą niewiele wyższe Niżna zewnątrz. W mojej zimnej szklarni (ang. ‘alpinie house’) rośliny umieszczone są w piaskowym zagonie o głębokości 15cm w donicach ceramicznych. Od listopada do marca donice są zagłębione w piasku, a od wiosny do jesieni stoją na piasku lub w innym miejscu szklarni. Korzenie P.allioni lubią oddychać i nie mieć zbyt mokro – tak jak w naturze pomiędzy skałami. Zapewnia im to donica ceramiczna, która odprowadza nadmiar wilgoci od korzeni poprzez odparowanie wody. Donice plastikowe tego warunku nie spełniają, dlatego jeżeli ktoś zdecyduje się na ich wykorzystanie, powinien pamiętać o słabszym podlewaniu. Rośliny nie powinny rosnąć na pełnym słońcu, raczej w półcieniu lub lekkim cieniu, choć często wytrzymują także pełne słońce. Szklarnię lub inspekt najlepiej jest latem lekko zacieniować siatką o przepuszczalności 50%. Podłoże jest też bardzo ważne, powinno być jak najbardziej przepuszczalne, niezbyt zbite, umożliwiające korzeniom swobodne oddychanie i nieutrzymujące zbyt długo wilgoci. W donicach plastikowych powinno być jeszcze bardziej przepuszczalne. Ja stosuję ostatnio mieszankę, w której 50-70% stanowią składniki mineralne – grysy, żwir, keramzyt i perlit. Kolejnym warunkiem udanej hodowli jest wentylacja, z wyjątkiem mroźnej zimy. Są na to liczne sposoby: duża ilość okien w zimnej szklarni, wentylator lub wystawienie roślin na okres intensywnego wzrostu i wegetacji (kwiecień – wrzesień) na zewnątrz, na przykład pod przewis dachu. Ja uruchamiam latem 2 wentylatory w szklarni, a większość pionowych okien jest wystawiana (zostaje tylko druciana siatka). Nie należy także zapominać o utrzymaniu roślin w czystości. W naturze robi to wiatr i słońce, a w naszych warunkach pleśnie i grzyby cały czas zagrażają roślinie, tym bardziej jeżeli mają gdzie się rozwijać. Dlatego na wiosnę należy oczyścić roślinę ze starych suchych liści i powtórzyć ten zabieg w czerwcu/ lipcu, kiedy kończy się intensywny wzrost i kolejna porcja liści usycha. Można także zastosować kilka razy w roku środek antygrzybowy, najlepiej działający systemowo. http://www.alpines.home.pl/p/Joomla Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 17:59 ALPINES.PL : ROŚLINY SKALNE - SKALNICKY - ALPINES Podlewanie roślin powinno być umiarkowane, tak jak w naturze. Na skalnych ścianach nigdy nie ma nadmiaru wody ani wilgoci. Lepiej podlać zbyt słabo niż za mocno, zawsze do doniczki – nie po liściach. Roślina przesuszona może dojść do pełnej sprawności, ale roślina zaczynająca gnić w szyjce korzeniowej jest z reguły nie do uratowania. Podlewanie powinno być dość obfite jedynie w fazie intensywnego wzrostu i kwitnienia, gdyż wtedy roślina potrzebuje najwięcej wody. W tym okresie silnej wegetacji nie szkodzi roślinom nawet podlewanie od góry wężem lub konewką – jest to okres od II połowy marca do początku czerwca. Primule allioni w zimnej szklarni P.allioni w przeciwieństwie do Dionysii bardzo lubi się rozmnażać, tak zresztą jak kilka innych gatunków przebywających często w szklarni J. Przy większej ilości roślin wiąże dużo nasion, które niezawodnie kiełkują kolejnej wiosny. Nasiona dojrzewają jesienią i często są trudno dostępne, schowane przed intruzami głębiej w roślinie. Z nasion wyrastają najzdrowsze i bardzo różne rośliny, z których można wybrać kilka ładnych klonów do dalszej hodowli. Jeżeli jednak chcemy uzyskać powtarzalność cech, to pozostaje sadzonkowanie. Można to robić o dowolnej porze roku, najlepsza jest jednak wiosna. Sadzonki korzenią się niezawodnie w czystym piasku lub mieszance piasku z grysem i torfem. Wadą metody generatywnej jest jednak to, że genetycznie są to stare rośliny powtarzające wszystkie swoje słabości, wirusy i podatności na choroby (niektóre http://www.alpines.home.pl/p/Joomla Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 17:59 ALPINES.PL : ROŚLINY SKALNE - SKALNICKY - ALPINES odmiany mają ponad 100 lat). Istnieją piękne odmiany, których nie rozmnażam, ponieważ są już bardzo słabe i niechętnie rosną. Dużo więcej radości daje wysiewanie nasion i wybór nowych ciekawych form. Rośliny można też pozyskać od wielu hodowców w Anglii, Irlandii, Holandii, Belgii i Niemczech, ponieważ nie sprawiają one zbytnich kłopotów w rozmnażaniu W Polsce pozyskanie roślin jest tez możliwe u nielicznych hodowców, między innymi w Poznaniu. Na koniec radziłbym utrzymanie kolekcji P.allioni i mieszańców w rozsądnej wielkości, wybierając najciekawsze odmiany mocno różniące się między sobą. Dla mnie jest to ilość około 40-50 odmian. Wtedy można poświęcić czas również na inne ciekawe rośliny skalne przynoszące nie mniej radości i zadowolenia niż piękne i kryształowo czyste kwiaty P.allioni. Życzę powodzenia w hodowli. Zapraszam do dyskusji na FORUM o Primuli allioni i tym artykule http://www.alpines.home.pl/p/Joomla Kreator PDF Utworzono 3 March, 2017, 17:59
