D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Koninie

Sygnatura akt III RC 318/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
K., dnia 29-11-2016 r.
Sąd Rejonowy w Koninie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:
Przewodniczący:SSR Agnieszka Dobrychłop
Protokolant:s.. sekr. sąd. Lidia Nowaczyk-Bujek
po rozpoznaniu w dniu 15-11-2016 r. w Koninie
na rozprawie
sprawy z powództwa J. R. działającej w imieniu małoletnich L. F. (1), K. F.
przeciwko L. F. (2) i M. F.
- o alimenty i zapłatę
1. Oddala powództwo.
2. Oddala wniosek powódek o zasądzenie kosztów procesu od pozwanych.
3. Odstępuje od obciążania powódek kosztami zastępstwa procesowego.
SSR Agnieszka Dobrychłop
Sygn. akt III RC 318/16
UZASADNIENIE
Pozwem wniesionym w dniu 7 czerwca 2016r., sprecyzowanym w dniu 28 czerwca 2016r., przedstawicielka ustawowa
małoletnich powódek L. i K. F. J. R., skierowanym przeciwko L. F. (2) i M. F. wniosła o zasądzenie od pozwanych
na rzecz małoletnich L. F. (1) i K. F. alimentów w wysokości po 800 zł. oraz zasądzenie od pozwanych kosztów
postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazała, iż pozwani są rodzicami
ojca małoletnich L. i K. F.. Wyrokiem z dnia 26 maja 2015r. Sąd Rejonowy w Koninie w sprawie III RC 372/13
zobowiązał I. F. do łożenia na rzecz małoletnich córek alimentów, w wysokości po 500 zł. miesięcznie na rzecz
małoletniej K. F. i w kwocie po 550 zł. na rzecz małoletniej L. F. (1). W treści uzasadnienia, matka małoletnich powódek
podniosła, iż ojciec małoletnich nie wywiązuje się z prawomocnego wyroku i nie łoży na utrzymanie córek od kwietnia
2014r., zaś prowadzone postępowanie egzekucyjne okazuje się bezskuteczne, wobec braku środków możliwych do
ściągnięcia. Matka małoletnich, nadto wskazała, iż jej sytuacja finansowa jest trudna, oprócz małoletnich powódek,
wychowuje ona jeszcze dwójkę dzieci. Zatrudniona jest w firmie (...) sp. z o.o. na umowę na czas nieokreślony, z
miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 2.000,00 zł. netto. Dodatkowo, podkreśliła, iż zaciągnęła wraz z ojcem
małoletnich powódek kredyt hipoteczny, zaś z uwagi na okoliczność, iż ojciec małoletnich, jako współkredytobiorca nie
spłaca swoich zobowiązań, ma zajęte w 50 % wynagrodzenie za pracę w związku z prowadzoną egzekucją komorniczą.
Wskazała, iż samodzielnie pokrywa koszty utrzymania rodziny przy pomocy rodziców. Sytuacja pozwanych, zaś
pozwala w jej ocenie na łożenia żądanych kwot alimentów, bowiem pozwana L. F. (2) jest zatrudniona w Wojewódzkim
Szpitalu (...) w Ł., zaś pozwany M. F. jest zatrudniony w Zakładzie Produkcyjnym (...) na umowę o pracę oraz
posiada własną działalność gospodarczą, z której również osiąga dochody. Mając powyższe na uwadze, w ocenie matki
małoletnich powódek zostały wyczerpane przesłanki określone w art. 132 KRO, uzasadniające żądanie pozwu. Nadto,
wniosła o uregulowanie zaległych alimentów.
W odpowiedzi na pozew, pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania na swoją rzecz.
W uzasadnieniu zakwestionowali żądanie pozwu, zarówno co do zasady jak i wysokości. W ocenie pozwanych, matka
małoletnich powódek nie wykazała, aby zachodziła niemożność ściągnięcia alimentów od ich syna, a ojca małoletnich.
Podkreślili, również iż wedle ich wiedzy, małoletnie nie pozostają w niedostatku, co ewentualnie uprawniałoby ich
matkę do dochodzenia alimentów od pozwanych. Dodatkowo wskazali, iż skierowanie przeciwko nim roszczenia
regresowego, co do zaległych alimentów nie mieści się w dyspozycji art. 140 KRO. Nadto podkreślili iż, matka
małoletnich powódek, w ich ocenie nie może domagać się takich alimentów, jakie zasądzono od ojca dzieci, gdyż
jego sytuacja majątkowa jest inna, co winno podlegać analizie, z uwzględnieniem sytuacji majątkowej pozostałych
dziadków powódek.
Na rozprawie w dniu 15.11.2016r. pełnomocnik powódki wniósł o zasądzenie alimentów od każdego z pozwanych po
225 zł. na każdą z małoletnich powódek oraz cofnął pozew złożony przez powódkę w zakresie zaległych alimentów.
Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Koninie z dnia 26 maja 2015 roku w sprawie o sygn. III RC 372/13 zasądzono od
pozwanego I. F. na rzecz małoletnich powódek L. i K. F. alimenty w kwocie po 125 zł. miesięcznie na każdą z nich tj.
250 zł. łącznie od dnia 04.06.2012r. do dnia 31.10.2013r., w kwocie 450 zł. miesięcznie na każdą z nich, tj. łącznie 900
zł., od dnia 01.11.2013r. do dnia 25.05.2015r., a w kwocie po 500 zł. miesięcznie na rzecz małoletniej powódki K. F.
i w kwocie po 550 zł. miesięcznie na rzecz małoletniej powódki L. F. (1), począwszy od dnia 26.05.2015r., płatne do
dnia 10- tego każdego miesiąca, do rąk matki małoletnich powódek J. R. z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w
płatności którejkolwiek z rat.
D owód : wyrok SR w Koninie z dnia 26.05.2015r. w sprawie o sygn. III RC 372/13 k. 223, akta sprawy III RC 372/13.
Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Koninie M. W. prowadzi postępowanie egzekucyjne o sygn. akt KMP
16/14 z wniosku przedstawicielki ustawowej małoletnich powódek – J. R., działającej w imieniu małoletnich L. i K. F.
przeciwko dłużnikowi I. F.. Postępowanie egzekucyjne było bezskuteczne do 2016r., dopiero w toku niniejszej sprawy
tj. we wrześniu 2016r. dłużnik zapłacił dobrowolnie kwotę 600 zł. (k. 120,121).
Dowód: bezsporne, a nadto zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego i zakazie wypłat (k. 18), zajęcie
wynagrodzenia za pracę oraz wierzytelności zasiłku chorobowego i wezwanie do dokonywania potrąceń (k. 19),
zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa niealimentacji (k. 20-21), przekazy pocztowe (k120-121).
Matka małoletnich powodów w roku podatkowym 2015 osiągnęła dochód w kwocie 100.723,38 zł. (PIT rozliczeniowy
k. 135-140). Jest zatrudniona w (...) sp. z o.o. na stanowisku Starszy Przedstawiciel ds. (...) od dnia 07.01.2008r.
na umowę na czas nieokreślony, z średnim miesięcznym wynagrodzeniem w pierwszym półroczu 2016r. w kwocie
5.585,27 zł. (netto k. 24). Wynagrodzenie to podlega zajęciu komorniczemu, w związku z czym w każdym
miesiącu 50 % jej wynagrodzenia przekazywane jest na konto komornika. Tym samym, matka małoletnich
otrzymuje wynagrodzenie kwocie od ok. 2.022,40 zł. do 2.505,46 zł. Wobec w/w zajęcia komorniczego, matka
małoletnich korzysta przy wykonywaniu wszelkiego rodzaju przelewów z konta bankowego swojego ojca. Potrącenie
z wynagrodzenia, zaś wynika z okoliczności, iż matka małoletnich w trakcie związku z ojcem małoletnich powódek,
zaciągnęła wraz z nim kredyt hipoteczny. Otrzymuje ona również alimenty na pozostałe dwie córki w łącznej kwocie
1.000,00 zł. Mieszka w mieszkaniu wraz z małoletnimi powódkami, które należy do jej rodziców. Rodzice powódki
pomagają jej, udostępniając jej mieszkanie, płacąc czynsz, zaś sama powódka reguluje należności za wodę i telewizję,
energię, telefony w kwocie 160 zł. miesięcznie.
Częstokroć rodzice powódki wspierają ją finansowo, chociażby przy okazji zakupu nowej pralki, z uwagi na awarię
poprzedniej, czy kupują różne rzeczy dla wnuczek, w tym lekarstwa, gdy są chore.
Ojciec matki małoletnich powódek B. L. pracuje w Niemczech, gdzie prowadzi swoją firmę remontową- budowlaną.
Na jego utrzymaniu jest jego żona H. G.. Rodzice matki małoletnich powódek mieszkają razem w B.. Roczny dochód
ojca matki małoletnich powódek za 2014r. wyniósł ponad 7.000 euro, zaś za 2015r. również podobną wysokość.
Oboje wynajmują mieszkanie w B. od zleceniodawcy na usługi budowlane ojca matki małoletnich powódek, za które
głównie płaci zleceniodawca, zaś oni regulują tylko należności za prąd i gaz w łącznej wysokości 110 euro. Dziadkowie
małoletnich powódek ze strony matki zabierają wnuczki do siebie. Przyjeżdżają do (...) razy w miesiącu lub rzadziej.
Babcia małoletnich powódek H. G. choruje, jest po 26 operacjach oraz chemii i nie jest w stanie czynnie pracować.
Wycięto jej guz kręgosłupa. Nie otrzymuje ona żadnych świadczeń, z uwagi na niewystarczający staż pracy. Rodzice
matki małoletnich powódek wydają na wyżywienie ok. 300 - 400 euro miesięcznie, starają się oszczędzać, kupując
żywność w Polsce. Na lekarstwa wydają 130-150 euro. Przyjazdy do K. w dwie strony kosztują 650 zł. Mają samochód
marki F. (...) rok prod. 2007.
Małoletnie powódki L. i K. F. realizują obowiązek szkolny, L. uczęszcza do I klasy podstawówki, zaś K. jest w zerówce w
przedszkolu, za które matka małoletnich płaci 200 zł., do czego dochodzą składki na ubezpieczenie, teatrzyk, wyjścia,
rozrywki, co daje ok. 50 zł. miesięcznie. L. korzysta z obiadów szkolnych, za które matka małoletniej płaci 60 zł.
Wymagają opieki stomatologicznej, miewają infekcje górnych dróg oddechowych. Często chorowały na anginę i miały
usuwane migdały, z uwagi na problemy ze słuchem. L. F. (1) boryka się z biegunkami na tle nerwowym, często wymaga
domowej opieki i konsultacji lekarskiej. Matka małoletnich udaje się co 3 miesiące na wizytę do otolaryngologa w B.,
gdzie wizyta kosztuje 200 zł. za dwie osoby. Lekarz kontroluje uszy u małoletniej L., zaś małoletnia K. po wycięciu
migdałów ma uszkodzone więzadełko i trudności z mową, w związku z czym korzysta z logopedy. Małoletnie korzystają
z opieki psychologicznej.
Matka Małoletnich powódek otrzymuje świadczenie z programu „500+”, w łącznej kwocie 1.500,00 zł. Ma do
dyspozycji samochód służbowy, który ma również możliwość wykorzystywać prywatnie, z tego tytułu, zaś ma
potrącane z pensji 260 zł., przez co do wypłaty po potrąceniu komorniczym matka powódek otrzymuje kwotę od 1800
do 2000 zł.
Dowód: zaświadczenie o zarobkach (k. 24), oświadczenia (k. 25-26), wyjaśnienia powódki (k. 50-50v), PIT-11 matki
małoletnich powódek wraz z (...) za okres od dnia 01.11.2015r. do dnia 30.06.2016r. (k. 103-112), zeznania świadka M.
B. (k. 116 – 117), zeznania świadka H. G. (k. 145v-146), zeznania świadka B. L. (k. 146), wyjaśnienia matki małoletnich
powódek (k. 152v-153), wyciągi z rachunku bankowego rodziców matki małoletnich powódek, z którego dokonuje
transakcji (k.126-129), zeznania podatkowe matki małoletnich powódek za 2015r. (k. 135-140).
Pozwani są członkami Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...) w Ł. i posiadają prawo odrębnej własności lokalu
mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) w Ł. o ogólnej powierzchni użytkowej 68,25 m2 objęte ustawową wspólnością
majątkową małżeńską. Opłata miesięczna za używanie w/w lokalu mieszkalnego od 01.01.2016r. wynosi 703,10 zł.
Pozwani ponoszą koszty energii elektrycznej w kwocie ok 70 zł. miesięcznie.
Pozwany M. F. jest zatrudniony w P.H.U. (...) na stanowisku tokarz- drążacz, w pełnym wymiarze czasu pracy. Umowa
o pracę zawarta jest na czas nieokreślony, ze średnim wynagrodzeniem miesięcznym 1.808,10 zł.
Pozwana L. F. (2) jest zatrudniona w Wojewódzkim Szpitalu (...) w Ł. od 12.01.1994r. na czas nieokreślony na
stanowisku starszego referenta z wynagrodzeniem miesięcznym od stycznia do czerwca 2016r. na poziomie 2.332,39
zł. netto. Pozwanej z wynagrodzenia potrącana jest co miesięcznie kwota z tytułu pożyczki zaciągniętej w miejscu
pracy, przez co w/w zobowiązanie będzie ją obciążać jeszcze przez dwa lata. W przyszłym roku pozwana przechodzi
na emeryturę.
Pozwani posiadają zobowiązania kredytowe z ratalnym harmonogramem spłat. Posiadają w (...) Banku S.A. kredyt
hipoteczny na kwotę 61.833,29 zł. Nadto, pozwana L. F. (2) zaciągnęła kredyt konsolidacyjny w (...) Bank S.A.
na kwotę 80.873,00 zł., z miesięczną ratą w kwocie 1150,90 zł., przy czym data spłaty ostatniej raty przypada na
dzień 16.01.2023r. w kwocie 1145,26 zł. Łączne miesięczne zobowiązania ratalne pozwanych wynoszą kwotę 2200
zł. Pozwana ze swojej pensji reguluje ratę w wysokości 1.649 zł., pozwany reguluje zaś ze swojego wynagrodzenia
pozostałą ratę z tytułu drugiego kredytu. Kredyty zostały skonsumowane w związku z kłopotami finansowymi i
osiąganiem niskich dochodów. Pozwani, również za pobrane środki przeprowadzili remont swojego mieszkania.
Nadto, pozwani przekazali z kwoty zaciągniętego kredytu, jednorazowo kwotę 14.015,00 zł. na rzecz ich syna i matki
małoletnich powódek, podczas trwania ich związku (k.54).
Pozwany M. F. prowadził działalność gospodarczą w przedmiocie finansowej działalności usługowej do dnia
10.03.2015r. Od maja (...) syn pozwanych, a ojciec małoletnich powódek działał w w/w firmie, jako pełnomocnik
pozwanego M. F., do dokonywania wszelkich czynności prawnych i faktycznych związanych z powyższą działalnością
(pełnomocnictwo k. 63 w aktach sprawy o sygn. III RC 372/13). Z tego tytułu ojciec małoletnich powódek osiągał
dochody w wysokości 4.000 – 4.500 zł. netto miesięcznie (zeznania I. F. w aktach sprawy o sygn. III RC 372/13 k. 146).
W roku podatkowym, 2015r. pozwany M. F. nie osiągnął żadnego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej
(k. 72-72v).
Pozwany w 2012r. osiągnął dochód w kwocie 20.609,02 zł. netto, w 2013r. w kwocie 20.688,72 zł. netto, w 2014r. w
kwocie 20.688,72 zł. netto., w 2015r. w kwocie 27.655,90 zł. (PIT-y rozliczeniowe k. 68-72v, zaśw. 168-170)
Pozwana L. F. (2) w 2012r. osiągnęła dochód w kwocie 26.468,89 zł. netto, w 2013r. w kwocie 32.866,05 zł. netto, a
w 2014r. w kwocie 26.221,83 zł. (zaśw. 165-167).
Pozwani, nadto borykają się z problemami zdrowotnymi. Pozwana choruje na nadciśnienie, rwę kulszową oraz zmiany
zwyrodnieniowe kręgosłupa, zaś pozwany cierpi na nadciśnienie, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, ma dusznicę
bolesną, kamicę żółciową oraz przeszedł operację w 2015r. usunięcia guza z lewego uda. Pozwani są pod stałą opieką
poradni kardiologicznej, ortopedycznej i rehabilitacyjnej.
Nie mają żadnych innych nieruchomości ani oszczędności. Posiadają samochód O. (...) rok prod. 2003. Regulują
należność z tytułu OC w wysokości 800 zł. rocznie. Do pracy dojeżdżają komunikacją miejską, korzystanie z której
generuje koszty w kwocie 60 zł. miesięcznie na jedną osobę. Posiadają dwa psy – Y. oraz labradora, których koszty
utrzymania wynoszą ok. 120 zł.
W trakcie trwania związku ich syna z matką małoletnich powódek, pozwani przekazywali małoletnim różnego rodzaju
rzeczy.
Dowód: zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej (k. 40,42), zaświadczenie pracodawcy pozwanego (k. 41),
rachunki za energię elektryczną (k. 45—45v, 47-48v), karta wynagrodzeń pozwanej (k. 49), wyjaśnienia pozwanego
(k. 50v), wyjaśnienia pozwanej (k. 50v-51), potwierdzenie wykonania operacji (k. 54), zaświadczenie pracodawcy
pozwanej (k. 57-58), zeznanie podatkowe za 2015r. pozwanego z tytułu zatrudniania, jak i z działalności gospodarczej
(k. 68-72v), zestawienia operacji na rachunku bankowym pozwanego za okres od dnia 01.01.2016r. do dnia
30.06.2016r. (k. 73-84v), zestawienia operacji na rachunku bankowym pozwanej za okres od dnia 01.01.2016r. do
dnia 30.06.2016r. (k. 85-93), zaświadczenia lekarskie dotyczące pozwanych (k. 95- 96), paragon fiskalny zgodny z
treścią zaleceń lekarskich (k. 98), zaświadczenie o dochodach pozwanego wraz z kartą wynagrodzeń (k. 99-100),
wyjaśnienia pozwanego (k. 50v, 152-154), wyjaśniania pozwanej (k. 154-155), zaświadczenie z US o wysokości dochodu
pozwanej za 2012,2013, 2014r. (k. 165-167), zaświadczenie z US o wysokości dochodów pozwanego za 2012, 2013,
2014r, (k.168-170), wyciąg z (...) pozwanego (k. 171), umowy kredytowe (k. 172-213).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w szczególności na podstawie zeznań stron i świadków M. B., H. G. i B. L. oraz
zgromadzonych w sprawie dokumentów, nadto na podstawie akt sprawy III RC 372/13.
Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanych, co do ich aktualnej sytuacji życiowej, w tym zarobkowej i finansowej, co do
wysokości ich zarobków i kosztów utrzymania, które znajdują odzwierciedlenie w przedłożonych dokumentach. Uznał
również za wiarygodne ich zeznania, w których twierdzą, że nie posiadają żadnych oszczędności.
Sąd uznał również za wiarygodne zeznania matki małoletnich powódek oraz świadka M. B. - siostry matki małoletnich
powódek oraz H. G. oraz B. L., co do ich partycypowania w kosztach utrzymania matki małoletnich powódek.
Sąd pominął dowód z dokumentów na k. 144, jako bezprzedmiotowy oraz k. 130- 139, mając na uwadze treść art. 5
ustawy z dnia 27 lipca 2001r. – prawo o ustroju sądów powszechnych, stanowiącego, iż językiem urzędowym przed
sądem jest język polski, wobec nie przetłumaczenia w/w dokumentów na język polski. Mimo, to jednak Sąd dał wiarę
zeznaniom świadka B. L. w zakresie twierdzenia o osiąganych przez niego dochodach w Niemczech na poziomie ok.
7000 euro rocznie.
Sąd zważył, co następuje :
Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlegało oddaleniu.
W przepisach art. 128 – 131 KRO ogólnie wskazano krąg osób zobowiązanych do alimentacji. Natomiast, art. 132 KRO
stanowi rozwinięcie tych zasad poprzez określenie przesłanek powstania obowiązku alimentacyjnego zobowiązanych
w dalszej kolejności. Przepis ten określa trzy niezależne od siebie, samoistne sytuacje, okoliczności powstania
obowiązku alimentacyjnego osób zobowiązanych w dalszej kolejności. Dochodzi do tego w trzech przypadkach , a
mianowicie :
1) gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności ( bo np. nie żyje , zaginęła),
2) albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi ( bo np. z powodu złego stanu zdrowia nie
pracuje, nie osiąga dochodów, nie ma majątku ),
3) lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone
z nadmiernymi trudnościami .
Przez pojęcie „dostarczanie środków utrzymania” w powszechnym rozumieniu tego wyrażenia rozumiemy
zaspokajanie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału i
niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w rodzinie i środowisku itp., zaś „dostarczenie środków
wychowania” obejmuje powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie
możliwości zdobycia kształcenia, zapewnienie dostępu do dóbr kultury itp. Podkreślenia wymaga, że zobowiązani do
świadczeń alimentacyjnych w dalszej kolejności, przy spełnieniu wymaganych przesłanek o których mowa w art. 132
KRO odpowiadają za własne zobowiązanie. Obowiązek alimentacyjny nie przechodzi więc z jednej osoby na drugą.
Zobowiązani w dalszej kolejności odpowiadają za dostarczenie uprawnionemu niezbędnych środków utrzymania
tak długo, jak długo trwają przesłanki określone w omawianym przepisie. Jednakże należy pamiętać, że zakres
świadczeń alimentacyjnych wyznaczają dwie przesłanki, mianowicie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz
możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego (art. 135 KRO). Między wymienionymi przesłankami zachodzi
współzależność, wyrażająca się tym, iż usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokojone w takim
zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w
wyroku z dnia 24 maja 1966 r., a pogląd ten nie stracił na swojej aktualności, jeśli jedno z rodziców jest całkowicie
niezdolne do wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego – obowiązek ponoszenia w całości ciężarów
związanych z utrzymaniem i wychowaniem wspólnych dzieci – spoczywa w zasadzie na pozostałym rodzicu. Dopiero
gdyby zostało ustalone, że drugi z rodziców- mimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości
zarobkowych – nie jest w stanie w całości lub części sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego
powodu dzieci mógłby znaleźć się w niedostatku – w grę wchodziłby subsydiarny obowiązek dalszych krewnych ,
a w szczególności dziadków ( wyrok Sąd Najwyższego z dnia 24 maja 1966r., (...) 89/66, nie publ. ). Tak więc
ciążący na rodzicach obowiązek utrzymania dzieci nie pozbawia dzieci prawa domagania się alimentów od dalszych
wstępnych w przypadku, gdy rodzice nie są w stanie udzielać dzieciom wystarczających środków utrzymania i z
tego powodu dzieci mogłyby znaleźć się w niedostatku. W wyroku z dnia 8 października 1976 roku , III CRN
205/76, Sąd Najwyższy wskazał „obowiązek alimentacyjny babki nie polega na przerzuceniu na nią niespełnionego
obowiązku alimentacyjnego ojca dzieci, może ona bowiem być zobowiązana jedynie do takich świadczeń na jakie
pozwalają jej możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również jej usprawiedliwionych potrzeb ( art. 135 § 1
KRO)”. Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności (np. dziadków ojczystych dziecka) może polegać
stosownie do okoliczności – za zgodą zobowiązanego- na jego osobistych staraniach o utrzymanie i wychowanie
dziecka uprawnionego do alimentacji podejmowanych w czasie gdy matka dziecka pracuje zarobkowo (tak orzeczenie
SN z dnia 24.01.1973r. (...) 378/72, LEX nr 7209). Tym samym należy podkreślić, iż dziadkowie odpowiadają w
zakresie roszczenia alimentacyjnego tylko w ramach niedostatku osoby uprawnionej do alimentów, zaś rodzice na
równej stopie życiowej.
Przedstawicielka ustawowa małoletnich powódek roszczenie o zasądzenie alimentów od pozwanych dziadków
ojczystych na rzecz małoletnich powódek wywodziła z art. 132 KRO, wskazując, że egzekucja komornicza prowadzona
wobec ojca małoletnich powódek jest bezskuteczna. Podkreśliła, iż mimo posiadania zatrudnienia, jej wynagrodzenie
za pracę podlega 50 % potrąceniu w związku z zaciągniętym kredytem hipotecznym wraz z ojcem dzieci, jeszcze w
trakcie trwania związku, którego to ojciec dziewczynek nie spłaca.
Zadaniem Sądu, w niniejszej sprawie istotna, była przede wszystkim ocena, czy małoletnie powódki znajdują się
w niedostatku, w tym sensie, że ich rodzice nie mają możliwości zaspokoić ich podstawowych usprawiedliwionych
potrzeb, a więc takich, których zaspokojenie zapewni dziecku- odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy
rozwój fizyczny i duchowy, bowiem tylko wtedy rodzi to odpowiedzialność dziadków. Byt roszczenia alimentacyjnego
i jego kształt, a ściślej – wysokość świadczenia, pozostają zawsze w szczególnej zależności, z jednej strony od wagi
potrzeb osoby uprawnionej oraz z drugiej, od możliwości majątkowych czy też płatniczych osoby zobowiązanej.
Dlatego też, Sąd badał również, czy obowiązek alimentacyjny pozwanych w ogóle powstał i czy na jego realizację
pozwalają majątkowe możliwości pozwanych, przy uwzględnieniu ich własnych usprawiedliwionych potrzeb.
Pozwani mają po 60 lat i są dziadkami ojczystymi mał. powódek. Pozwani mieszkają i pracują w Ł., w mieszkaniu
będącym ich własnością. Oboje posiadają łączny dochód w kwocie ok. 4141 zł. Pozwanej z wynagrodzenia potrącana
jest kwota raty pożyczki z kasy zapomogowo- pożyczkowej w miejscu pracy. Nadto spłacają zobowiązania kredytowe
na kwotę 2200 zł., czynsz w kwocie 703,10 zł., prąd w kwocie ok. 70 zł. miesięcznie i inne media. Po opłacaniu
kosztów utrzymania mieszkania i zobowiązań finansowych pozwanych pozostaje do dyspozycji niewielka kwota na
zaspokojenie swoich usprawiedliwionych potrzeb, w tym zakupu żywności, odzieży, obuwia i środków czystości, a
także lekarstw. Pozwani borykają się również z problemami zdrowotnymi. Nadto są w takim wieku, iż nie można od
nich wymagać, aby szukali zatrudnienia bardziej opłacalnego lub zamienili mieszkanie na mniejsze. Ich możliwości
finansowe są skromne, w całości konsumowane na ich potrzeby, bez możliwości zagospodarowania jakichkolwiek
dodatkowych środków, które miałyby być przeznaczane na alimenty. Na marginesie przy tym należy wskazać, iż
ojciec małoletnich powódek w trakcie postępowania zaczął w niewielkim zakresie realizować obowiązek alimentacyjny
względem dzieci, przy czym czyni to nieregularnie i trudno ocenić, trwałość takiego zachowania oraz czy nie jest ono
przypadkiem tylko reakcją na użytek niniejszego postępowania.
W ocenie Sądu, wobec braku możliwości zarobkowych pozwanych zachodzi niezasadność subsydiarnego żądania
roszczeń alimentacyjnych od pozwanych, nawet w niewielkiej kwocie.
Mając na uwadze całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego należy uznać, iż w dużej mierze potrzeby
małoletnich powódek są realizowane przez ich matkę oraz jej rodziców, lecz z uwagi na brak możliwości zarobkowych
i majątkowych pozwanych nie są oni w stanie nawet w najmniejszym stopniu partycypować w kosztach utrzymania
małoletnich powódek. Wobec powyższego Sąd oddalił powództwo w całości (pkt 1 wyroku). Z uwagi na wynik
postępowania w pkt 2 wyroku oddalił wniosek powódek o zasądzenie kosztów procesu od pozwanych. W pkt 3 wyroku
Sąd odstąpił od obciążania powódek kosztami zastępstwa procesowego, na podstawie art. 102 k.p.c., mając na uwadze
całokształt okoliczności sprawy i sytuację materialną powódek.
SSR Agnieszka Dobrychłop