101. Wprowadzanie do obrotu towarów i usług

Wprowadzanie towarów do obrotu.
Bezpieczeństwo produktów
W rozumieniu prawa unijnego towary to wszelkie produkty, których wartość wyrażona jest w pieniądzu i
które mogą być przedmiotem transakcji.
Swoboda przepływu towarów jest jednym z elementów polityki Unii prowadzonej w celu ustanowienia
rynku wewnętrznego, obszaru w którym zapewniony jest swobodny obrót gospodarczy. Oznacza to
zniesienie przez państwa członkowskie różnego typu barier, które dyskryminują towary pozostałych państw
członkowskich i utrudniają obrót wewnątrz Unii.
Reguły prawa unijnego dot. swobodnego przepływu towarów:
1. Zakaz wprowadzania ceł (przywozowych i wywozowych) oraz opłat o skutkach równoważnych
do cła
2. Zakaz wprowadzania przez państwa członkowskie
– podatków bezpośrednich lub pośrednich wyższych niż te które są nakładane na podobne
produkty krajowe (tzw. zakaz dyskryminacji)
– podatków bezpośrednich, które pośrednio chronią inne produkty (tzw. zakaz protekcji)
3. Zakaz wprowadzania ograniczeń ilościowych oraz środków mających skutki równoważne do
ograniczeń ilościowych.
Zgodnie z orzecznictwem unijnym mamy przynajmniej dwie zasady:
– zasada wzajemnego uznania standardów - w jej świetle produkty dopuszczone do obrotu na
terytorium jednego państwa członkowskiego powinny co do zasady być dopuszczone w pozostałych
państwach;
– zasada wymogów imperatywnych - państwo członkowskie może ograniczyć obrót towarami w
drodze ograniczeń ilościowych jeśli może w uzasadniony sposób powołać się na ochronę własnego
ważnego interesu ( ochronę zdrowia publicznego, skuteczność kontroli podatkowej, ochronę
konsumenta, rzetelność obrotu handlowego).
Towary mogą być wprowadzane na obszar celny Wspólnoty lub wyprowadzane z tego obszaru przez
otwarte dla danego ruchu przejścia graniczne. Wprowadzanie towarów na obszar celny Wspólnoty i ich
wyprowadzanie z tego obszaru jest dozwolone wyłącznie drogą celną określoną przez organ celny i zgodnie
z jego instrukcjami, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej. Zgłaszający oblicza i wykazuje w zgłoszeniu
celnym kwotę należności przywozowych lub należności wywozowych.
Wprowadzenie do obrotu wspólnotowego towaru z
obszarów trzecich skutkuje obowiązkiem zapłaty
podatku od wartości dodanej na terytorium państwa
członkowskiego, na obszarze którego towary te znalazły
się po
wprowadzeniu ich na terytorium Wspólnoty. Nawet jeśli
podmiot nie jest zarejestrowany w tym państwie
członkowskim jako podatnik podatku od wartości
dodanej, to de facto występuje jako taki podatnik z uwagi
na fakt
wykonania czynności podlegającej opodatkowaniu tym
podatkiem (importu towarów).
Aby produkt mógł być wprowadzony do obrotu na
powinien on spełniać pewne zasadnicze
wymagania. Producent powinien upewnić się, że jego
produkt spełnia mające zastosowanie wymagania,
wykonując lub zlecając procedurę oceny zgodności
produktu.
Jeśli produkt spełnia zasadnicze wymagania, producent
opatrzyć go znakiem „CE” i sporządzić deklarację
zgodności „CE”.
rynku,
może
Producent podaje zatem na produkcie swoje imię i nazwisko, nazwę spółki lub markę oraz swój adres.
Powinien zadbać także o zgodność przy produkcji seryjnej. Produktowi powinny towarzyszyć instrukcje i
informacje o bezpieczeństwie w języku zrozumiałym dla konsumenta. W razie gdyby w procedurze
uczestniczyła zewnętrzna jednostka oceniająca zgodność, producent zamieszcza także numer tej instytucji.
Importer i dystrybutor powinni zadbać o to, by producent dobrze wypełniał swoje obowiązki, czyli
upewnić się, że produkt posiada oznakowanie zgodności i że zostały przedłożone wymagane dokumenty.
„Wprowadzeniem do obrotu”, o którym mowa w art. 305 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo
własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 117 ze zm.) jest przekazanie przez producenta lub
importera po raz pierwszy do obrotu towarów oznaczonych podrobionym znakiem towarowym.
Wyrobem w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, jest rzecz
ruchoma, bez względu na stopień jej przetworzenia, przeznaczona do wprowadzenia do obrotu
lub oddania do użytku (…) Zakres pojęciowy tego określenia jest bardzo szeroki – zasadniczym
kryterium służącym ocenie, czy w danym przypadku mamy do czynienia z wyrobem jest
przeznaczenie danej rzeczy ruchomej.
Produkt w rozumieniu ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów to
rzecz ruchoma nowa lub używana, jak i naprawiana lub regenerowana przeznaczona do użytku
konsumentów lub co do której istnieje prawdopodobieństwo, że może być używana przez
konsumentów, nawet jeżeli nie była dla nich przeznaczona, dostarczana lub udostępniana przez
producenta lub dystrybutora, zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie, w tym również w ramach
świadczenia usługi; produktem nie jest rzecz używana dostarczana jako antyk albo jako rzecz
wymagająca naprawy lub regeneracji przed użyciem, o ile dostarczający powiadomił konsumenta
o tych właściwościach rzeczy.
Zasadniczym obowiązkiem producenta (ale i dystrybutora) wobec szeroko rozumianego rynku jest
zapewnienie bezpieczeństwa produktów. Obowiązek taki wynika z ustawy z dnia 12 grudnia
2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów.
Z mocy przepisów ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów nadzór nad ogólnym
bezpieczeństwem produktów w zakresie objętym powołaną ustawą sprawuje Prezes Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zgodnie z art. 33a powołanej ustawy organ nadzoru dysponuje narzędziem w postaci możliwości
nałożenia na producenta bądź dystrybutora (w określonych przypadkach na obydwu) kary
pieniężnej w wysokości do 100.000 zł, w szczególności za nieudzielenie informacji niezbędnych
do stwierdzenia, czy produkt jest bezpieczny lub udzielenie informacji nieprawdziwych lub
wprowadzających w błąd bądź nie w języku polskim, wprowadzenie na rynek produktu
umieszczonego w rejestrze produktów niebezpiecznych czy też niepowiadomienie organu nadzoru
w razie powzięcia informacji, że produkt nie jest bezpieczny, jak również wprowadzenie na rynek
produktu niespełniającego wymagań bezpieczeństwa.
Kary powyższe egzekwowane są w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji.
Gdy Prezes UOKiK stwierdzi, że produkt stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia użytkowników, może –
w drodze decyzji – nałożyć na jego producenta lub dystrybutora określone obowiązki, m.in. zakazać
wprowadzania produktu na rynek lub nakazać:
oznakowanie produktu ostrzeżeniami o zagrożeniach, jakie powoduje,
ostrzeżenie konsumentów, np. przez zamieszczenie ogłoszenia w prasie,
wyeliminowanie zagrożenia,
wycofanie produktu z rynku,
wycofanie produktu od konsumentów.
Od 2001 r. prowadzony jest w Polsce rejestr produktów niebezpiecznych.
Jest on dostępny na stronach internetowych Urzędu Ochrony Konkurencji
Konsumentów – www.uokik.gov.pl
i
Kodeks cywilny reguluje zagadnienia związane z bezpieczeństwem produktów, w szczególności
odpowiedzialność cywilnoprawną za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Jest to
zatem regulacja odnosząca się do odmiennej grupy zagadnień niż regulacja ustawy o ogólnym
bezpieczeństwie produktów.
Produkt – (szerokie ujęcie) – jest to każda rzecz ruchoma, nawet jeśli została połączona z inną
rzeczą, przy czym za produkt uważa się także zwierzęta i energię elektryczną.
Produkt niebezpieczny – pojęcie produktu niebezpiecznego należy oceniać po dokonaniu tzw.
testu rozsądnych oczekiwań – produkt niebezpieczny to taki, który nie zapewnia bezpieczeństwa,
którego można rozsądnie oczekiwać przy normalnym użyciu przedmiotu.
Produkt bezpieczny – pojęcie produktu bezpiecznego pojawia się w ustawie o ogólnym
bezpieczeństwie produktów – produkt bezpieczny to taki, który nie stwarza żadnego zagrożenia,
albo zagrożenie znikome dające się pogodzić ze zwykłym używaniem rzeczy przy uwzględnieniu
wysokiego poziomu ochrony.
Oceniając bezpieczeństwo produktu należy brać pod uwagę:
kategorie zagrożonych konsumentów – np. zwiększenie bezpieczeństwa produktów dla dzieci.
skutki połączenia z innymi produktami – czasami produkt staje się niebezpieczny dopiero w
połączeniu z innym.
wygląd produktu – wyraźne oznaczenie produktów niebezpiecznych z natury.
prezentację produktu – obowiązek producenta podania zagrożeń.
instrukcję użycia – przedstawienie prawidłowego korzystania i przestrzeganie przed korzystaniem
nieprawidłowym.
Obowiązki producenta w świetle regulacji cywilno-prawnych
a) dostarczenie wyrobu należytej jakości
b) dostarczenie wyrobu wolnego od wad
Odpowiedzialność cywilno-prawna producenta
a) odpowiedzialność kontraktowa wobec kupującego
b) odpowiedzialność z tytułu udzielonej gwarancji
c) odpowiedzialność z tytułu rękojmi oraz niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową
d) odpowiedzialność deliktowa ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za produkt
niebezpieczny
Art. 4491
§ 1. Kto wytwarza w zakresie swojej działalności gospodarczej (producent) produkt niebezpieczny,
odpowiada za szkodę wyrządzoną komukolwiek przez ten produkt.
§ 2. Przez produkt rozumie się rzecz ruchomą. choćby została ona połączona z inną rzeczą. Za
produkt uważa się także zwierzęta i energię elektryczną.
§ 3. Niebezpieczny jest produkt nie zapewniający bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać, uwzględniając
normalne użycie produktu. O tym, czy produkt jest bezpieczny, decydują okoliczności z chwili
wprowadzenia go do obrotu, a zwłaszcza sposób zaprezentowania go na rynku oraz podane
konsumentowi informacje o właściwościach produktu. Produkt nie może być uznany za nie zapewniający
bezpieczeństwa tylko dlatego, że później wprowadzono do obrotu podobny produkt ulepszony.
Art. 4492
Producent odpowiada za szkodę na mieniu tylko wówczas, gdy rzecz zniszczona lub uszkodzona należy do
rzeczy zwykle przeznaczanych do osobistego użytku i w taki przede wszystkim sposób korzystał z niej
poszkodowany.
Art. 4493
§ 1. Producent nie odpowiada za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, jeżeli produktu
nie wprowadził do obrotu albo gdy wprowadzenie produktu do obrotu nastąpiło poza zakresem jego
działalności gospodarczej.
§ 2. Producent nie odpowiada również wtedy, gdy właściwości niebezpieczne produktu ujawniły się po
wprowadzeniu go do obrotu, chyba że wynikały one z przyczyny tkwiącej poprzednio w produkcie. Nie
odpowiada on także wtedy, gdy nie można było przewidzieć niebezpiecznych właściwości produktu,
uwzględniając stan nauki i techniki w chwili wprowadzenia produktu do obrotu, albo gdy
właściwości te wynikały z zastosowania przepisów prawa.
Art. 4494
Domniemywa się, że produkt niebezpieczny, który spowodował szkodę, został wytworzony i
wprowadzony do obrotu w zakresie działalności gospodarczej producenta.
Art. 4495
§ 1. Wytwórca materiału, surowca albo części składowej produktu odpowiada tak jak producent, chyba że
wyłączną przyczyną szkody była wadliwa konstrukcja produktu lub wskazówki producenta.
§ 2. Kto przez umieszczenie na produkcie swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia
odróżniającego podaje się za producenta, odpowiada jak producent. Tak samo odpowiada ten, kto produkt
pochodzenia zagranicznego wprowadza do obrotu krajowego w zakresie swojej działalności gospodarczej
(importer).
§ 3. Producent oraz osoby wymienione w paragrafach poprzedzających odpowiadają solidarnie.
§ 4. Jeżeli nie wiadomo, kto jest producentem lub osobą określoną w § 2, odpowiada ten, kto w
zakresie swojej działalności gospodarczej zbył produkt niebezpieczny, chyba że w ciągu miesiąca od daty
zawiadomienia o szkodzie wskaże poszkodowanemu osobę i adres producenta lub osoby określonej w § 2
zdanie pierwsze, a w wypadku towaru importowanego - osobę i adres importera.
§ 5. Jeżeli zbywca produktu nie może wskazać producenta ani osób określonych w § 4, zwalnia go od
odpowiedzialności wskazanie osoby, od której sam nabył produkt.
Art. 4496
Jeżeli za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny odpowiada także osoba trzecia,
odpowiedzialność tej osoby i osób wymienionych w artykułach poprzedzających jest solidarna. Przepisy art.
441 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 4497
§ 1. Odszkodowanie za szkodę na mieniu nie obejmuje uszkodzenia samego produktu ani korzyści,
jakie poszkodowany mógłby osiągnąć w związku z jego używaniem.
§ 2. Odszkodowanie na podstawie art. 4491 nie przysługuje, gdy szkoda na mieniu nie przekracza kwoty
będącej równowartością 500 EURO.
Art. 4498
Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez produkt niebezpieczny ulega przedawnieniu z
upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się lub przy zachowaniu należytej
staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednak w każdym
wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od wprowadzenia produktu do obrotu.
Art. 4499
Odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny nie można wyłączyć ani
ograniczyć.
Art. 44910
Przepisy o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny nie wyłączają
odpowiedzialności za szkody na zasadach ogólnych, za szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego
wykonania zobowiązania oraz odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady i gwarancji jakości.